FIGURAT E QMUME KOMBTARE

[Psikologu]

Rrafshi i Dukagjinit i kishte të çelura dyert për legjendën e trimërisë
nga Tomë Mrijaj New York

Veprimtaria patriotike e familjes së Përlleshajve, nuk fillon me liderin e katolikëve të Lugut të Drinit dhe mbarë Rrafshit të Dukagjinit, Ndue Përlleshin, siç e quan shefi i UDB - së, Gojko Medenica në fejtonet e luftës në Kosovë të botuara në gazetën "Vecernje Novosti" të Beogradit, të titulluar "Poraz Pod Pshtrikom" (Humbjet nën Pashtrik nga data 22 shkurt gjer me 19 mars 1965 dhe në gazetën "Rilindja" e Prishtinës "Nata e frorit" 24 - 26 shkurt 1965. Në librin "Famullia e Zllakuqanit", faqe 51, thuhet se në kryengritjen e vitit 1909, të organizuar nga Zef Gjidoda, nga familja e Përlleshajve morën pjesë Mark dhe Dedë Përlleshi. Për Lugun e Drinit flet edhe Mark Kolë Kçira, të cilin në shenjë respekti vendasit e thërrisnin Marka Kola i Zllakuqanit. Burri me një pamje kreshniku e fillonte kështu bisedën në odat e Lugdrinasve: "Vendi ynë nuk qëndroi i pastër etnikisht dhe kombëtarisht pse deshën të tjerët. Ne falenderojmë pushkët e djemve tanë, që i mbajtën gjithmonë për faqe, duke filluar nga kryengritja e Mirditës e vitit 1876 që kryesohej nga kapidani Bibë Doda. Shumë djem të këtij vendi morën pjesë nën komandën e kapidanit të Mirditës, ku midis tyre veçojmë Zef Markun (Gjonlleshaj) dhe Nikoll Mrin, gjer në kryengritjet e njëpasnjëshme të Lidhjes së Prizrenit, ato të vitit 1909 dhe kryengritjen e Kaçanikut me 1910, ku kapidani i Mirditës, Marka Gjoni dhe Abati Preng Doçi kishin dërguar shumë luftëtarë nga Mirdita të udhëhequr nga Prengë Marka Prenga, bajraktar i Oroshit dhe Ndue Përdeda, që ishte prej krenve të para të Spaçit. Pjesmarrës në këto kryengritje ishte edhe vetë Marka Kola i Zllakuqanit me shumë vendas të tjerë që ua tregonin rrugët dhe shtigjet kryengritësve mirditas, të cilit kishin lënë emër të mirë në ato anë".Marka Kola tregonte se me rënien e Turqisë dhe me ardhjen e Serbisë, në vitet 1918 - 1919, Lugu i Drinit ishte prapë i fortë. Në tri komunat, në vijë të drejtë rreth 22 km, nga Gjurakovci deri në Dollc ishin këta tre kryetarë: Ukë Paloka në Gjurakovc, Pren Nikoll Mrijaj në qendrën e Lugut të Drinit, në Zllakuqan dhe Beqir Toma në Dollc. Këta udhëheqës të kësaj treve, me gjithë presionet që i bëheshin këtij vendi nga serbo - sllavët, nuk munguan që së bashku me priftërinjtë e këtij vendi të trokisnin në dyert e Romës dhe Vjenës për t'i ardhur në ndihmë kësaj popullate, që nuk i ishte gjunjëzuar për pesëqind vjet Perandorisë Osmane dhe ishte në vështirësi nga sllavizimi serbo - sllav.
Për liderin e katolikëve të Rrafshit të Dukagjinit, Marka Kola thoshte: "Me gjithë vështirësitë dhe torturat e papara gjer atëhere mbi një popull nga komunistët e porsalindur, dyert e çdo kulle në Rrafshin e Dukagjinit ishin të hapura për legjendën dhe luftëtarin e paepur Ndue Përlleshi".
Ndue Përlleshi lindi në Paskalicë, fshat në Lug të Drinit, më 1908. Ishte biri i Gjonit dhe Prenës nga Nepolja e Lugut të Baranit. Shkrim e lexim mësoi në Zllakuqan, në shkollën e kishës që ishte hapur që më 1897 nga Atë Shtjefën Gjeçovi. Thuhej se mësuesi i tij ishte Ndue Vorfi. Edhe pse s'kishte kryer ndonjë shkollë të lartë, ai qysh në ditët e hershme të fëminisë së tij, kishte mësuar mjaft në odën e burrave të familjes e tij të paisur me tradita burrërie, nderi e trimërie. Ndou ishte aktiv në jetën politike të kohës. Që nga viti 1939, kur Shqipëriau okupua nga Italia fashiste dhe për herë të parë u hap kufiri shqiptar Kosovë - Shqipëri, nga Ministri i Brendshëm i Shqipërisë Mark Gjon Marku, Ndue Përlleshi u emërua kryetar i Komunës në Vogovë të Hasit, që gjendej në vijën kufitare Kosovë - Shqipëri. Vendi kyç që iu dha Ndout të ri, bëri që ai të njihej për së afërmi me personalitetet e jetës politike dhe luftarake si me Xhafer Devën, Muharrem Bajraktarin, Abaz Kupin, Mark Gjon Markun, vëllezërit Kolë e Pashuk Biba, që ishin në përgatitje për të përballuar erërat e Lindjes që kishin filluar të fryjnë në Shqipërinë e Jugut. Më vonë Ndue Përlleshin e shohim kryetar në komunën e Becit, komunë në prefekturën e Gjakovës, ku pati rastin të njihej me shumë personalitete të atyre viseve, si Mehmet Agën e Rashkocit, Demë Ali Pozharin, familjen e madhe të Zhel Hasanëve, Elez Myrtën e sa e sa të tjerë. Më vonë, deri në fund të vitit 1944, e shohim kryetar në komunën e Budisalcit. Në këtë kohë vjen brigada e VII partizane me komandant Shaban Haxhiun, i cili e njihte shumë mirë aktivitetin e Ndue Përlleshit. Në Veri të Shqipërisë Muharrem Bajraktari, Pashuk Biba e të tjerë, kishin likuiduar shumë komunistë shqiptarë. Ndou me shumë shokë u takua në kullën e Ukë Bekës në Krushevë të Madhe me brigadën e Shaban Haxhiut. Me të hyrë brenda, parulla përshëndetëse e partizanëve ishte: - Vdekje fashizmit - Liri Popullit! Por Ndou, që e dinte se çfarë fshihej pas asaj parulle, nuk u përgjigj. Ai me shpejtësi nxorri revolen dhe ia drejtoi komandantit. Të pranishmit ndërhynë me të shpejtë. Që nga ai moment Ndou filloi jetën e kaçakut. Çeta e tij u rrit shumë shpejt. Në malet e Dollcit u takua me çetën e Ukë Sadikut. Me çetën e Ndout ishte edhe Marije Shllaku, dikur sekretare e Iliaz Agushit dhe e Xhafer Devës. Ajo u bë shembull i rezistencës për bashkimin e trojeve. Çeta e Ndue Përlleshit, së bashku me vëllezërit e tij Zefin, Hilin dhe bashkëluftëtarët Ndrec Nikollën, Zef Sokolin e shumë të tjerë bashkëpunoi me Ukë Sadikun, Shaban Polluzhën, prof. Ymet Berishën, Qazim Bajraktarin, Alush Smajlin etj.Shemull i rezistencës së forcave kaçake ishte lufta në Trestenik të Drenicës më 21 shkurt 1945 dhe vrasja e dy kreshnikëve të Drenicës, Shaban Polluzhës dhe Mehmet Gradicës. Sipas shënimeve të Marije Shllakut në librin "Shqipëria e Marije Shllakut", në faqen 50 thuhet: "Ndër komunistë, 17.864 e ndoshta edhe më mbetën si zogjtë kur i rrëmben shqiponja n'anën e vet. Gjithashtu edhe forcat e Shaban Polluzhës u shpartalluan edhe ata që mbetën iu bashkuen çetave të Ukë Sadikut, prof. Ymer Berishës, Ndue Përlleshit, Qazim Bajraktarit, Alush Smajlit etj. Kështu nga ajo kohë çeta e Ndue Përlleshit u rrit me mbi njëqind luftëtarë".
Me datën 4 dhe 5 gusht 1945 u mbajt kuvendi i Dobërdolit, në Llugë të Dan Pjetrit, ku u mblodhën 2000 luftëtarë e prijës të çetave kryengritëse të r ajoneve të ndryshme të Kosovës, nga Shqipëria e Veriut, Sanxhaku dhe Rozhaja. Aty gjindeshin krerët e lëvizjes për çlirimin e trojeve etnike shqiptare dhe bashkimin e tyre në një shtet si: Ukë Sadiku, prof. Ymer Berisha, Ndue Përlleshi, Qazim Bajraktari, Marije Shllaku, Mehmet Aga i Rashkocit, Alush Smajli, Dem Ali Pozhari, Prek Shyti nga Prizreni, përfaqësuesit e Muharrem Bajraktarit - Kruma e Luma, Pashuk Biba, Shaban Boshnjaku nga Pazari me 800 luftëtarë, krerë nga Drenica, Llapi, Gollaku, Gjilani, Shala e Bajgorës, Ferizaj, Kaçaniku, Rugova, Podguri etj. Pranë Dardhës së Madhe valonte flamuri me shkabën dykrenare, tetë metra i gjatë, të cilën e kishte sjellë Alush Smajli i Llazicës. Kuvendin e ruenin luftëtarët e Ndue Përlleshit, Alush Smajlit dhe Qazim Bajraktarit, të udhëhequr nga Smajl Hajdarii Gjurgjevikut të Madh dhe vëllai i Ndue Përlleshit, Zef Përlleshi. Kuvendin e hapi Ukë Sadiku, që ia jep fjalën pro. Ymer Berishës. Proçes - verbalin e mbante Marije Shllaku. Komandant u zgjodh njëzëri Ukë Sadiku, ndërsa udhëheqës politik u zgjodh prof. Ymer Berisha. Po ashtu u zgjodhën komisarët e çetave kryengritëse, sipas territoreve dhe e tërë Kosova u nda në 12 sektorë luftarakë dhe për këtë arsye u quajtën "Dymbëdhjetë këshillat". Pas kuvendit të Dobërdolit u bënë shumë takime me popullatën e vendit për organizimin dhe mobilizimin rreth organizatës "Besa Kombëtare". Ndue Përlleshi, Ukë Sadiku, Qazim Bajraktari, Mehmet Aga i Rashkocit dhe prof. Ymer Berisha u nisën për një mbledhje të përbashkët me krerët e Shqipërisë së Veriut, diku në malin e Pashtrikut. Çeta e Ukë Sadikut mbeti nën udhëheqjen e vëllait të Ukës, Shaban Sadiku. Data e 10 shtatorit 1945 mbeti datë e paharruar për banorët e Prekorubës dhe Drenicës. Në Fushëgropë, mes maleve të Çelisë së Jellovcit, brigada famëkeqe e Kotorrit kishte rrethuar Çelinë ditën e tretë të Bajramit. Aty mbetën të vrarë 23 luftëtarë dhe 9 të plagosur rëndë. Mga radhët e armikut mbetën 40 partizanë të vrarë e dhjetra të plagosur. Nga çeta e Ndue Përlleshit kishte mbetur Zef Sokoli me djalin e tij, Markun shtatëmbëdhjetë vjeçar dhe Marije Shllaku ishte plagosur rëndë. Grusht të rëndë lëvizjes i dha vrasja e udhëheqësit të njësiteve guerile të lëvizjes popullore shqiptare në Kosovë prof. Ymer Berishës me 10korrik 1946 në Hereq, ku së bashku me Ndue Përlleshin ishin nisë të merrnin pjesë në Kongresin V të Ballit Kombëtar në Lipovicë.
E kobëshme ishte edhe data e 17 shkurtit 1947, ku nga OZN - a dhe ushtria serbo - sllave u plagos rëndë komandanti i NDSH - së Ukë Sadiku. Në sverkën e Gashit mbeti i vrarë Qazim Bajraktari dhe Halil Sadria i Gjurgjevikut. Çeta e Ndue Përlleshit kishte mbetur të veprojë thuajse e vetme, me pak luftëtarë dhe shumë e ndjekur nga OZN - a. Më 8 shkurt të vitit 1948, së bashku me du shokët e tij, Ndrec Nikollën e Shaban Demën u rrethuan nga OZN - a. Mbas disa orë luftimesh mbetën të vrarë dy shokët e tij Ndrec Nikolla dhe Shaban Dema, ndërsa Ndou i plagosur qëndroi në mesin e pyllit deri në orët e para të mëngjesit, ku me një breshëri plumbash çan rrethimin duke lënë në fushë të betejës shumë të vrarë e të plagosur nga partizanët dhe vullnetarët me dhunë. Atë mëngjes komandanti i OZN - ës pushkatoi në vendin e ngjarjes të riun Pren Gojani nga fshati Dugajev, i cili ishte nga fisi i Ndue Përlleshit, me pretekst se i kishte hapur rrugë këtij të fundit.Ndou, me plagë të rënda arrin në shtëpinë e tij. Kur po i mjekonin plagët, aty arrin kryetari i komunës së Jagodës, Jank Boriçi, i cili hedh një bombë brenda në shtëpi. Ndou me shpejtësi e kap dhe ia kthen mbrapsht. Bomba pëlcet dhe plagoset rëndë Janku. Që të mos kapej nga partizanët, Ndou largohet menjëherë dhe shkon te Ibish Sokoli, vëllai i Zef Sokolit, të vrarë në Çelinë e Jallovcit.
Tek Ibishi qëndron, deri sa shërohet. Nga aty kalon në Llapçak, tek Pren Gjoka, që ishte një shok i tij. Ky fshat i takonte komunës së Istogut. Qeveria Jugosllave, kur merr vesh se Ibish Sokoli e kishte strehuar Ndue Përlleshin, e dënon Ibishin me 8 vjet burg dhe gruan e tij me 6 vjet. Në fshatrat e Lugut të Drinit ushtria sllavo - komuniste e torturoi popullatën e kësaj ane në mënyrën më çnjerëzore dhe shumë e pësuan me burgje të rënda. Pas një qëndrimi në familjen e Pren Gjokës, Ndou duke parë se Partia Komuniste kishte dominuar thuajse në çdo krahinë të Kosovës, largohet me disa bashkëluftëtarë për në Shqipëri, ku bashkohet me çetat e Ndoc Mirakës në viset e Pukës, të cilët vepronin në atë territor.
Sipas disa shënimeve të botuar në "Shejzat" e Ernest Koliqit në Romë dhe në "Albanien Liber", shkruhej: "Ndue Përlleshi së bashku me Ndoc Mirakën dhe Ndue Fushën, u vra nga forcat partizane të Shqipërisë në Bjeshkët e Iballes, në vendin e quajtur Boset, me datën 29 gusht të vitit 1949. Ata një ditë më parë ishin nisur të largoheshin për në Greqi. Largimi pengohej pasi në urën e Bërdhetit në Pukë ishte plagosë rëndë bashkëluftëtari i Ndue Përlleshit, Elez Myrta nga Kosova".
Ndou nuk pranoi në asnjë mënyrë të lejë vetëm e të plagosur shokun e luftës. Profesor Lukë Çuni shkroi e dërgoi nga Melbourni i Australisë në redaksinë e gazetës "Shqipnija e Lirë", poezinë që ia kushton të ndjerit Ndoc Mirakaj dhe shokëve të tij, nga e cila po veçojmë disa vargje:

Çka kan malet qi gjimojnë?
Djelt e Shqipes ç'po luftojnë!
Ç'po luftojn'o n'at Boset,
Ndoc Mirakaj me shok't'vet.

Ball për ball me klysh t'Rusisë,
N'dor Flamurin e Lirisë,
Amanet dorzim q'i - a bani,
Mark Gjomarkaj Kapidani.

Ndue Përlleshi i Lugut Drinit,
Asht përbe m'Zanë Lubotinit,
Asht përbe me lot ndër sy:
O vras veten, o des me ty"...

[Panopticon]

Psikolog,

Te uroj per kete teme, mendoj se eshte me rendesi dhe interesante.

Vetem kam nje keshille: Nese do qe tema te frekuentohet nga me shume forumiste, rrjedhimisht me shume njerez do te mesojne per figurat e cmuara te kombit, atehere I BEN TEKSTET ME TE TE SHKURTERA per nje figure te vetme te cmuar kombetare.

Juaji,

Panopticon.

[Tomori]

Abas Ermenji


Abas Ermenji lindi në Ermenj të Skraparit më 12 dhjetor 1913. Studimet fillore i kreu në Berat, kurse studimet e mesme në gjimnazin e Shkodrës. Në vitet 1934-1938 kryen në Sorbonë, Paris, Fakultetin e Letërsisë me specializim Historinë.
Kthehet në Shqipëri në vitin 1938 dhe emërohet profesor në Liceun e Korçës ku jep mësim deri në muajin nëntor të vitit 1939. Arrestohet nga italianët si një nga organizatorët e rinisë korçare në manifestimet e 28 Nëntorit 1939 kundër pushtimit fashist dhe internohet në ishullin e Ventotenes, prej ku lirohet në vitin 1941.
Sapo kthehet në Shqipëri merr pjesë në organizimin e rezistencës së armatosur kundër pushtimit të huaj në zonën Skrapar-Berat dhe arrin ta mbajë Beratin të lirë prej italianëve. Ishte një nga organizatorët e Ballit Kombëtar dhe anëtar i Komitetit qendror të tij.
Pas fitores së revolucionit komunist në Shqipëri, detyrohet të largohet nga atdheu dhe të marrë rrugën e gjatë të mërgimit. Vendoset në Paris ku drejton Komitetin Kombëtar Demokrat "Shqipëria e Lirë", i cili ka lozur një rol të madh në përpjekjet për një Shqipëri të lirë nga diktatura komuniste si dhe për çlirimin e Kosovës nga shtypja dhe tirania e Serbisë.
Pas rikrijimit të Ballit Kombëtar në Shqipëri në vitin 1991, zgjidhet kryetar i kësaj partie dy herë radhazi në vitet 1994 dhe 1998. Gjatë kësaj periudhe, megjithë moshën e tij të madhe, ka dhënë një kontribut të madh në ngritjen e ndjenjës kombëtare të shqiptarëve nëpërmjet një serie konferencash në të gjithë Shqipërinë.
Profesor Ermenji ka qenë një mbrojtës i flaktë i çështjes dhe kombësisë shqiptare, me artikuj të shumtë, të botuar tek "Flamuri", tek "Balli i Kombit", tek përmbledhja "Albania" etj. Por kryevepra e tij është studimi "Vendi që zë Skënderbeu në Historinë e Shqipërisë" - një apologji madhështore e kombësisë shqiptare.
Profesor Abas Ermenji u nda nga jeta më 10 mars 2003. Profesori e donte shumë Shqipërinë. Jetoi për Shqipërinë dhe vdiq me Shqipërinë në gojë. Këshilla e Tij e fundit ishte që të jemi Shqiptarë të mirë.

[Tomori]

Ahmet Agush Kabashi (1913-1954) - antikomunist i përbetuar Ahmet Agush Kabashi ishte antikomunist i përbetuar, luftëtar i radhëve të para të çetave balliste që iu kundërvuan forcave çetniko – partizane në vitin 1944/1945 në Anamoravë. Kuadër angloamerikan i përgatitur në shtetet perëndimore, pjesëtar i grupit të Hamit Matjanit në desantimet nga ajri e deti, kundër regjimit komunist në Shqipëri (1950/1953).



Ahmeti u rrit e u burrëruar nën ndikimin e trimërive, heroizmave të të parëve të tij, si: Adem e Mustafë Kabashi, luftëtarë të shquar në luftën e 1910-ës, si: Hasan Brahim Kabashi, Hamdi Nezir Kabashi, Rexhep Agush Kabashi etj. luftëtarë të njohur për çlirimin kombëtar. Për shkak të bëmave të familjarëve të tij kundër pushtetit turk dhe më vonë atij serb, familja e Ahmetit ishte nën kërcënimin e përhershëm të regjimeve të përmendura, prandaj ai detyrohet që të largohet familjarisht nga Kosova, herën e parë shkoi në Turqi, pastaj në Shqipëri, në fshatin Dramanec afër Fierit. Me kapitullimin e mbretërisë jugosllave në vitin 1941, Ahmeti kthehet në Kosovë dhe vendoset në Përlepnicë, fshat afër Gjilanit, sepse Kabashi, vendlindja e tij, aso kohe ishte nën okupimin bullgar. Gjatë qëndrimit në Gjilan me qëllim të mbrojtjes së popullatës në territoret nën okupimin bullgar dhe njësive partizane në Malet e Karadakut në bashkëpunim me kushëririn Hasan Brahim Kabashin, Hamdi Nezir Kabashin, të vëllain Rexhepin, Hysen Terpezën, Hasan Remnikun, Isë Seferin, etj. formuan formacione vullnetare që e mbanin nën kontroll rajonin e përmendur. Shtator 1944, Ahmeti me familje vendoset në Kabash. Po atë vit, nëntor 1944, pas depërtimit të brigadave çetniko- partizane në fshat (Kabash), në mesin e tyre edhe dy brigada partizane të Enver Hoxhës, Ahmeti me të vëllain Rexhepin, kushërinjtë Hasanin e Hamdiun dolën në mal. Formacionet balliste, të cilat pas ardhjes së partizanëve në pushtet, me të madhe iu bashkuan edhe shumë patriot të tjerë të fshatrave të Anamoravës, në bazë të vendimit që u mor në mbledhjen e mbajtur më 15 -16 gusht 1945, në Kopliaçë u formuan 5 Batalione. Ahmeti bën pjesë në mesin e luftëtarëve më të spikatur të Batalionit të Parë që vepronte në Anamoravë 1944/1945/. Komandanti i Batalionit, Hasan Kabashi e kishte krah të fortë të armës. Ahmeti ishte i guximshëm, i vendosur dhe i shkathët në përdorimin e pushkës. Në të gjitha aksionet, edhe në ato më të rrezikshmet, siç ishte sulmi me 2 dhjetor 1944 për çlirimin e Ferizajt, përleshja me forcat e UDB-es në malet e Kopilaçës etj., ai përkundër dëshirës së komandantit dhe zëvendës komandantit (këta donin ta kurseni) nuk ndahej, po gjithmonë ishte pranë tyre. Gjithnjë armikut i qëndronte ballë për ballë dhe në këmbë. Për Ahmetin, karakterin e tij të fortë, kish fol vet komandanti i forcave balliste për Anën e Karadakut z. Hysen Tërpeza: “Me rastin e vizitës që ia bëmë bashkë me vëllain Agushin në Tërpezë, në odën e tij, ku priste njerëz gjithandej Kosovës (1999)” - tregon djali i Ahmetit, Habibi: “Kur mori vesh se jem djem të Ahmet Kabashit, baca Hysen u çua në këmbë dhe na mori ngryk dy herë, duke thënë”: “Ahmeti ishte trim i vërtetë, besnik dhe ushtar i zoti.”

Më 28 nëntor 1945 Ahmeti me ballistët e Batalionit të Parë e kalon kufirin maqedonas në Kranjë. Për një kohë qëndron në Greqi dhe më vonë me kushëririn e parë, Brahimin vendoset në Gjermani. Në Gjermani nën mbikëqyrjen e oficerëve të forcave anglo-amerikane aftësohet për të kryer veprime luftarake, desantime nga ajri etj. Në nëntor të vitit 1950, pas desantit në Shqipëri, arrin disi të shpëtojnë nga njësitë ushtarake shqiptare, të cilat me kohë ishin të informuar nga agjenti anglez Kim Filbi për aksionin e ndërmarr. Ahmeti, me kushëririn Shaqirin dhe Beqir Bajgorën nga Bajgorja e kalojnë kufirin shqiptar dhe ilegalisht kthehen në Kabash (Kosovë). Me këtë rast Ahmeti takohet me nënën, gruan djemtë dhe nipat. Pas një pushimi disa ditësh në shtëpinë e Xhemajl Aziz Kabashit, Ahmeti me shokë e kalojnë kufirin maqedonas në këmbë dhe dalin në Greqi.

Në desantimin e dytë apo tretë, më 29 janar 1953, ra në grackën e Sigurimit Shqiptar e realizuar me ndihmën e KGB-ës që merrte informata prej super - spiunit anglez, Kim Filbi dhe me dt. 13 prill 1954 Gjykata e Lartë Ushtarake /Republika e Shqipërisë/ në bazë të nenit 64 e 75 K.P e dënon me vdekje – pushkatim dhe po atij vit ekzekutohet. Përkundër hulumtimeve të djalit Habibit dhe kushëririt Shaqirit, i cili kish desantuar bashkë me Ahmetin në territorin e Shqipërisë, varri nuk iu gjet. Ahmeti ishte në grupin e Hamit Matjanit. “Për Hamit Matjanin, baba Ahmet – trgon Habib Agushi - u kish fol shokëve para desantimit të fundit se, për udhëheqës të grupit kemi një personalitet të fuqishëm, një strateg të shkëlqyeshëm dhe trim.”

[Tomori]

Rinia shqiptare duke i dėgjuar kėto gjėra si: historirat dhe bėmat pėr Ahmet Delinė, pėr Shaqir Smakėn, Azem Bejtėn, Mehmet Delinė, Emin Latin, Bajram Zenėn, pastaj pėr shumė trima tė kohės si ata tė Lidhjes sė Prizrenit e deri tek Mehmet Gradica, gjejne frymėzimin dhe qėllimin e rrugės sė tij prej patrioti. Gjejne rrugėn e tij prej guximtari, qė nė momentin e duhur tė japin gjithēka prej vetes nė shėrbim tė atdheut e tė shoqėrisė nė pėrgjithėsi, duke u bėrė shembull i flijimit pėr brezat qė do tė pasojnė, gjithnjė drejt shtigjeve tė lirisė sė atdheut tonė tė dashur.

Une Tomori per veti kam idol Mehmet Gradicen.

[Tomori]

[GURI SYLAJ]

Postimi origjinal është bërë nga Tomori

Rinia shqiptare duke i dėgjuar kėto gjėra si: historirat dhe bėmat pėr Ahmet Delinė, pėr Shaqir Smakėn, Azem Bejtėn, Mehmet Delinė, Emin Latin, Bajram Zenėn, pastaj pėr shumė trima tė kohės si ata tė Lidhjes sė Prizrenit e deri tek Mehmet Gradica, gjejne frymėzimin dhe qėllimin e rrugės sė tij prej patrioti. Gjejne rrugėn e tij prej guximtari, qė nė momentin e duhur tė japin gjithēka prej vetes nė shėrbim tė atdheut e tė shoqėrisė nė pėrgjithėsi, duke u bėrė shembull i flijimit pėr brezat qė do tė pasojnė, gjithnjė drejt shtigjeve tė lirisė sė atdheut tonė tė dashur.

Une Tomori per veti kam idol Mehmet Gradicen.

Qe besa po ta kam lakmi se ,me siguri ,koke i shtire kurse rruga dhe qellimi jan te zgjedhura bash ashtu sikur edhe i duhen Shqiptarise.
Pershendetje e rruge e pune te mbare!

[lirik]

Përshëndetje tomorri shum bukur ke folë per trimat e Drenices dhe te shqitarisë.
Vertetë mehmet gradica ishte trim i qartur dhe nji luftar i pashembullt ne luften e shaban polluzhes drenica ka pasë secila shtepi nga dy tre mashkuj ne luftë me pushkë ne dorë ka pas shtepi qe i ka pas edhe nga pes e gjasht mashkuj trim i qartur ka qen edhe Regjep Gjeli nga likoshani i cili u vra heroikisht ne malet e qiqavices mandej edhe Lah Kotorri i cili u vra duke hedhur bombat ne rrethim ai u vra si oso kuka ne rrrethim ishte bashkluftar i Azem Bejtes trim me famë ishte edhe Halil Sejdia
nga radisheva i cili me pes djemt u vra ishin miqt e Azem Galices Halili ishte babai i Shote Glices
mandej trim i madh ka qen edhe Nak Berisha i turiqefcit e Sadri Shala
I kopiliqit Rifat Galica Lah liboveci Shaban Mangjolli e Musli Ferizi Regjep Ferizi te tre kta nga Mikushnica i cili mori pjes ne tri luftra dhe u vra vullnetarisht ne merdare se bashku me bajraktarin e llaushes.
TRim mbi trima ka qen edhe kamer loshi ose perndryshe siq quhej oso kuka i drenciés i cili u vra heroikisht ne kullë deri sa u dogj per se gjalli nuk u dorzua por edhe Lec Gradica nji trim i qartur
qe vrau gjandart e krajlit ne qiqavic dhe u vra vet i njizeti komitë
Nder mija trima te dalluar te Drenices ishin edhe trimat si Shak radisheva qe u vra ne prtë me serb
Qerim SHAQA i libovecit te drenices i cili luftoi kunder topave dhe u vra me shum tjer trima
ne at qendresë heroike jan dalluar Xheladin liboveci Hajeredini dhe sidomos trimi i njohur i famshmi Halit Bajrami krahu i djatht i te famshmit AZEM GALICES
QERIM SHAQES JA KISHTE KPUT TOPI DY KëMBëT DHE VDIQ DUKE GJUAJTUR NE USHTRI E GJANDAR VDIQ DUKE KENDUAR ME PUSHK NE DORë THUHET S ESHUM SERBIAN KA VRA NGA NJI PRITë MBI NJI KODER NE MES TE GRUVE TE KODRES S ELIBOVECIT KU KISHTE NXANë
pOZICION KUNDER USHTIS SERBE AI U VRA NE MENYREN MA HEROIKE NE LUFTë ME
TOPA U USHTRI TE KRALJLIT SERB DHE PISKAMA ETIJ DUKE KENDUAR THONë NDEGJOHEJ SHUM LARG DERI SA U SHUA JETA E TIJ NE POZICION
mE MIJA TRIMA TJER JAN QE DHA DRENICA LEGJENDARE NEPER HISTORI TE CILET NUK KAN TE NUMRUAR SI AHMET DELIA ME TE BIRIN M URSELIN SO RROK QUBRELIN DAN DEROCIN

DERI TE TAHIR MEHA E ADEM JASHARI I FAMSHEM DERI TE ABAZ THAQI FEHMI LLADROFCI ILAZ KODRA KAPLLAN RADISHEVA SAN DOKANI BEDRI SHALA E SHUM TJER QE RANë NE GRYKEN E LLAPUSHNIKUT E NE BETEJA TJERA
DRENICA AS NUK PATI ARMë TE MJAFTSUSHME AS BUK AS ORGANIZIM DHE U SABOTUA JASHTZAKONISHT NE LUFTEN E FUNDIT NE UQK
TE GJITH SABOTUESIT DHE PERQARSIT DO TI NXJERR HISTORIA NE DRITë
BETEJA TE
FUQISHME KA ZHVILLUAR BRIGADA FEHMI LLADROFCI E FUQISHME ISHTE BETEJA E TERNAFCIT PREKAZIT LIKOFCIT LLAPUSHNIKUT DHE E REZALLES

NE TE GJITHA KOHRAT EHISTORIS KJO KRAHINë PATRIOTIKE MORI PJES NEPER BETEJA
DHE NEPER ORGANIZIME PER QESHTJEN KOMBTARE
RREZISTOI NE TE GJITHA EPOKAT EDHE PSE SHUM E VARFER NE LUFTEN E FUNDIT DRENICA NUK EPAT ASNJI EKSPERT TE LUFTES QE TI DREJTONTE TRIMAT PROFESIONALISHT PRANDAJ DRENICES I DUHEN SHUM OFICER TE SHKOLLUAR DHE ORGANIZATORë TE MIRë TRIMRIA NUK I MUNGON KSAJ KRAHINE ATDHETARE LUFTARAKE POR KSAJ RADHE ME QELLIM E LAN TE SHKRETë E TE PA ORGANIZUAR

DUKE JA NDAL EDHE ARMATIMIN NE QDO HAP DHE FURNIZIMIN ME ARMë NGA MOSORGANIZIMI DHE NGA QORRAT NAIV SHKURTPAMSA NJIZET MI CIVIL RANë NE DUART E ARMIKUT KJO FLET SE NUK DUHET VETEM TRIMRIA POR EDHE MENQURIA

DHE APELOJ TE POPULLI YNE GJITHMONë AMAN LIRONI RRUGEN NEJRZVE TE MENQUR
E MOS JU LENI POZITA KOKTRASHVE E SHKURTPAMSVE NJERZVE QE NUK JAN TE LINDUR PER
VIZIONE E MENQURI
POPULLI YNE DO TE FITOJ DHE DO TE JET TEPER LART VETEM ATHER KUR NJERZVE TE MENQUR DHE TE MERTUAR TE JU KRIJOJ RRESPEKT VETEM KUR TE VETEDIJSOHET KY POPULLE TA DIN SE SA VLER KA NJERIU I MENQUR VETEM KUR TE ARRIJ TE MOS JA JEP SHANSEN GOMARIT IDIOTIT SHKURTPAMSIT HAJVANIT KARRIERISTIT TE MARR DREJTIMIN POZITEN
KUR NJERZIT EMENQUR DHE TE VERTET TI KET NE KRYE KUR TE VETëDISOHET KY POPULL SE KU DUHET Të KEKROJ SUKSESIN SUKSESI PRA ëSHT QE NJERZIT E AFT DHE TE MENQUR PATRIOT ME VLERA VET POPULLI TI KEKROJ NE MENYR QE TE MOS UA KRIJOJ SHANSIN SABOTATORVE DHE PSHTJELLSVE
PSHTJESLLSIT E PA MERIZ TA NJERZIT QORRA NAIV BUDALLEAJ SHKURTPAMSA TE PA AFT
E KAN VENDIN VETEM TE BAGTIA NEPER STALLA POR JO NEPER VENDE TE RENDSISHME KU JAN POZITAT E RENDESISHME TE KOMBIT DHE FATE E TI
ATY VERTET DUHET NJERZIT MA TE MENQUR MA TRIMAT MA TE ZGJUARIT MA VIZONARET
MA TE AFTTIT PERNDRYSHE NESE DREJTOJN TE GJYMTIT PASOJAT DO TI KEMI GJITHMONë
SIQ I PATEM:
SA MA SHPEJT QE TE NGRITET VETEDIJA E POPULLIT QE POPULLI VET TE KUJDESET
DHE V TI MBROJ NJERZIT E AFT AQ MA MIR DO TE JET PER JETEN DHE SUKSESET E TIJ
SHKATRRIMET NEPER TE GJITHA KOHRAT EHISTORIS NA KAN ARDH DHE DëMET PIKRISHT NGA NJERZIT SHKURTPAMSA DHE MENDOJ S EKJO PRAKTIK DUHET TE MARR FUNDT TE SHQIPTART NES E DUAN TE KEN SUKSESE N EE JETë KURSESI TE MOS I PERKRAHIN SABOTORT KARRIERISTAT SHKURTPAMSAT NJERZIT E PA AFT

[Tomori]

Jeta dhe Veprimtaria Kombëtare e Kapidan Gjon Marka Gjonit deri në vitin 1939



Kapidan Gjoni lindi në Orosh të Mirditës, me 28 gusht të vitit 1888. I ati Kapidan Marka Gjoni ishte nip i Lleshit të Zi, qe pat emër të madh në Shqipëri e në Ballkan, kah gjysma e parë e shekullit XIX. Sipas zakonit që ruhet djalë pas djali, në derë te Gjomarkajvet, sa është gjallë prindi te bijëve u përket me u shtrue vullnesës atnore, dhe me ia ndjekë urdhërin si ushtar. Të dielën e Pashkëve me 1925 vdiq Kapidan Marka Gjoni, pas një jete plotë peripeti, përshkruar edhe nga Faik Konica, në të përkohshmën „Albania”. I zanun befas prej Turkoshakëve, ashtu si kusheriri Prenk Bib Doda, e si Hodo Beg Kopliku, u internue në Anadoll. Malli i atdheut e shporonte aq fort në atë mërgim saqë vendosi me u këthye, dalë ku të dalë. Pa ditur gjuhë, e pa mjete, iku e u përshkue nëpër Rusi, Poloni, Austri e arriti në Mirditë, ku autoritetet Otomane nuk guxuan qe ta trazojnë më. Me 1914 ra me Miriditas në Durrës, për të mbrojtur mbretin Wied. Ngjitas me kosovarët e Isa Boletinit, djemtë e Mirditës, ranë në luftime të rrebta kundër kryengritësve qe donin ta ndalojnë mëkëmbjen e një shteti shqiptar, të pavarun. Humbjet qenë të mëdha. Pasi i vdiq i ati Kapidan Gjoni, i doli prija e iu ngarkua përgjegjsia me e udhëheqë Mirditën, sipas tagrit historik të derës së Gjomarkut. Ai u përvesh zyrës së vet, me atë pasuri mendimesh të qarta e me vendosmërinë, që përherë e dalloi, kur e lypë në raste të ndryshme ndërhyrja e tij, si gjyqëtar gojdhanun e i pranuem vullnetarisht nga populli, e ne datsh si prijës luftarak i caktuem nga e drejta kanunore. Edhe pse i ri, në moshen 37 vjeçare por i burrnuem, Kapidan Gjon Marka Gjoni u shqua në naltësinë e misionit të vet. Në vitin 1926 i rrethuem prej krerëve, e bani Zabitnamën e parë(Pajtimin e Gjaqëve).
E përshkoi Mirditën bajrak për bajrak, e katund për katund, duke ndreqë ngatërresa e duke pajtue gjaqe. Ne vitin 1926 Kapidan Gjon Marka Gjoni i ka pajtue 360 gjaqe e varrë (plagë). Në vitin 1928 pasiqë e fitoi një autoritet shumë të lartë, Kapidan Gjoni e bëri edhe pajtimin e dytë të gjaqëve. Edhe këtë herë ka pajtue 260 gjaqe e varrë. Kështu Mirdita u bë krahina më e qetë në Veri.
Me këtë veprimtari, kapidan Gjonit aq shumë iu rrit fama saqë shumë veprimtarë shqiptarë dhe të huaj vraponin që ta takonin. Në vitin 1930 Kapidan Gjon Marka Gjoni shkoi në Romë ku u prit me nderime të larta nga Qeveria Italiane, dhe nga Papa.
Kapidan Gjon Marka Gjoni në bisedim me Zogun, atëherë president i Shqipërisë, paraqiti gjendjen e keqe të Mirditës në pikpamje ekonomike. Zogu iu përgjigj: Zotni Kapidan, e njoh gjendjën e Mirditës por ju bëtë mirë që me shtruat këtë problem dhe shtoi: që me sot Mirdita përjashtohet prej çdo takse shtetërore dhe kanuni si ligj tradicional, në të cilin janë mbështetur e drejtue malet tona, ka me qenë i lirë në Mirditë.
Kur Ahmet Zogu u proklamue mbret në vitin 1928, gjithë paria e malëve të Veriut shkuen në Tiranë me e përgëzue, ndër ta edhe Kapidan Gjon Marka Gjoni me krerët e Mirditës. Aty malësorët shfaqen problemin e prijës, por Zogu para të gjithëve e thirri kapidan Gjon Marka Gjonin në audiencë, të gjithë të tjerët më vonë. Kur emëroi oficerët rezervë, të gjithë majora e më poshtë, kapidan Gjon Marka Gjonin e emëroi Nënkolonel, grada më e larta. Zogu e çmonte miqësinë që ka patur dera e Gjomarkut, me shpinë e Zogollit, prandaj këto nderime tue dashtë me e shlye të keqën që i bani Mirditës në vjetin 1921, mendoi e vendosi me rehatue Miriditën, tue nderue në mënyrë të veçantë Kapidan Gjon Marka Gjonin. Kur kapidan Gjon Marka Gjoni qe i sigurt se Italianët po hyjnë në Shqipëri, por pa e ditë datën, në mars te vitit 1939, ka shkue në Tiranë e në audiencë, që ka patur prej Mbretit Zog, i ka thënë këto fjalë: ”Madhni, Italianët po hyjnë në Shqipni. Ndreqi punët (Relatat) me Romën, se more në qafë vehtën, Shqipninë dhe ne. Na kallëzo çka të bajmë.”
Zogu i është përgjegjë:

„Po zoti Kapidan, Ministrat i kam keq me Italinë, por do ti rregulloj. Ju shkoni i qetë e pritni fjalën time”. Nuk zgjati, e Zogu në msheftësinë më të madhe kaloi në Greqi. Por kur Zogu ka mbërri në Larisa të Greqisë, ka mbledhë suiten e vet me i dhënë udhëzime. Aty ka deklarue: ”Nji mik të vetëm kishim pasë, Kapidanin e Mirditës Gjon Marka Gjonin, i cili më ka kallxue se italjanët po hyjnë në Shqipni.”
Pasi Italjanët zaptuen Shqipërinë, Konti Ciano, ministër i jashtëm i Italisë erdhi në Tiranë. Ai kërkoi qe një delegacion shqiptarësh të shkonte në Romë me i dorëzue Mbretit të Italisë, Vittorio Emanuele III, kunorën e Skënderbeut. Delegacioni i Shkodrës mblidhet në Tiranë me shqyrtue problemin. Për me i njoftë këkesat e Italisë, delegacioni i Shkodrës ngarkon kapidan Gjon Marka Gjonin te shkoj me bisedue me Kontin Ciano, përkthyes Patër Anton Harapi, O.F.M.
Në bisedë e sipër Konti Ciano, kërkoi që kapidan Gjon Marka Gjoni në krye të delegacinit të Shkodrës, te shkojë në Romë me i ofrue kunorën e Skënderbeut, Vittorio Emanuele III. Kapidan Gjon Marka Gjoni i është përgjigjë: „Shqipninë e pushtuet e unë kunorën e Skënderbeut nuk e kapërcej përtej Adriatikut, veç lidhë kambësh e duarsh.” E Kapidan Gjon Marka Gjoni, nuk ka shkue në Romë që t’ia dergojë kunorën e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut, mbretit te Italisë Vittorio Emanuele III. Kjo vërteton qartë se kapidan Gjon Marka Gjoni nuk i ka bërë hile as mbretit dhe as Shqipërisë.
Kapidan Gjon Marka Gjoni ishte edhe reformator i madh i Kanunit. Ai në vitin 1937 (shif Hylli i Dritës, korrik-gusht 1937; f. 417-18), mblodhi e kryesoi në Mirditë një kuvend krerësh e pleqësh, për të sjellë ndryshime në disa zakone tepër anakronike. Sekretar në atë mbledhje qe don Zef Skana famullitar i Fandit. Ndodhën pranë si pjesëtar nderi më të drejtë zani, Abati imzot Gjini, dhe prefekti i Shkodrës. Në shumë raste tjera Kapidani pa bërë ndryshime, dha një interpretim të pikave të Kanunit, që përkonte me frymën e kohrave të reja. Si të gjithë udhëheqësit mendjesgjuet, ai i jepte rëndësi shpirtit jo germës së ligjit dokësues.

[Tomori]

Rezistenca e organizuar antikomuniste e Kapidan Gjonit me djemtë e tij dhe mergimi i detyruar.


Duke parë se nuk ka rrugë tjetër dhe se komunistët nuk njohin kurrfarë gjuhe të dialogut kombëtar, Kapidan Gjon Marka Gjoni së bashku me djemtë e tij Markun, Ndoun dhe Lleshin, do ta fillojë rezistencën kombëtare. Kështu, që në vitin 1944 Kapidan Mark Gjon Marku me përkrahjen e plotë te babait Kapidan Gjon Marka Gjonit, themeloi „Grupin Nacional Independent” në Shkodër, nepërmjet të cilit zhvilloi veprimtarinë e vet politike. Pas një qendrese të pamposhtur që e zhvilluan tre djemtë e Kapidan Gjon Marka Gjonit, Marku, Ndou dhe Lleshi, te përkrahur nga Kapidan Gjoni, dhe duke parë se forcat komuniste forcoheshin, Kapidan Mark Gjon Marku pa i treguar askujt, kishte marrë vendim që ai se bashku me vëllain e tretë, Kapidan Llesh Gjon Markun, të udhëheqi luftën për Shqipërinë Etnike, ndersa për babain e tij, Kapidan Gjonin dhe vellain e dytë, Kapidan Ndue Gjon Markun, kishte marrë vendime qe të dalin në perëndim për ta vazhduar luftën antikomuniste, që në këtë menyrë, mos të shuhet plotësisht trashëgimia e derës së Gjomarkut. Kapidan Marku i tregoi vendimin e tij dhe pas shumë tentimeve, arriti që tia mbushi mendjen Kapidan Gjon Marka Gjonit që ta lejë Mirditën e tij të dashur, nën përcjellje të djalit të dytë, politologut Kapidan Ndue Gjon Marku. Në Kastrat me 27 Nanduer 1944, tue shterngue dorën njëri-tjetrit e tue i marrë hallallinë e fundit, u ndanë përgjithmonë Kapidan Gjon Marka Gjoni i shoqëruar nga djali i ti Kapidan Ndue Gjon Marku, nga të dy djemtë tjerë Marku dhe Lleshi të cilët qëndruan në Shqipëri duke luftuar kundër komunizmit, deri sa ranë heroikisht, njëri me 14 Qershor 1946, ndërsa tjetri me 9 gusht të vitit 1947. Takimi i Kapidan Gjon Marka Gjonit së bashku me profesor Ernest Koliqin bëri qe të përgaditet plani që te formohet një organizatë politike në mërgim.
Këtë organizatë e pagëzuan me emrin Blloku Kombëtare Independent, i cili u formua me 6 nëntor të vitit 1946 në Romë. Meqë për Bllokun Kombëtar Independent kemi dhënë shenime të qarta, në një shkrim të mëhershëm botuar për Kapidan Ndue Gjon Markun, tani do të ndalemi në përshkrimin që i japin bashkëkohësit, të cilët e njohën dhe vepruan me Kapidan Gjon Marka Gjonin. Profesor Ernest Koliqi në një Shkrim te Botuar në "Shejzat" 5-6 1966, për Kapidan Gjonin do të shkruajë: ”Na të mërguemit që jetuam afër Kapidanit, edhe patëm fatin ta takojm pothuash për ditë, me vjet rrjesht,do të kemi parasysh fytyrën e tij me viza bujare të holla e të mprehta ashtu si i shifshim kur, rrethue dashunisht prej nesh, mirrte pjesë në bisedime tona. Nuk i biente fjala në tokë. Vërejtjet që bante të matuna e të urta, zdritshin kuvendimin. Përvoja e fitueme gjatë një jete së vështirë plot tronditje të paprituna, melmente bisedën gjithsaherë që ai nderhynte. Nji dell i lehtë humori, qi nuk u mungon burrave të malëve, një kokërr krypë shpotie pa thepa therës, ia bante të shijshem të folunit, kur merrte me tregue ndodhina e store të vjetra. Kishte një mbamendje të çuditshme."
Vargje kujtimesh në lidhje me ngjarjet Shqiptare, shtjelloheshin në kallëzim të tij, si rrokela filmash ndër ditë që ishte në qejfë” Ndërkaq, profesor Zef Valentini në një shkrim te botuar poashtu në "Shejzat" me titull „Per nji Flamur të palisun” kur flet për Kapidan Gjonin thotë: ”Kujtimi i veprimit të Dukagjinit të vjetër në fushë të Kanunit mund të jetë ai që i dha Gjomarkut atë kompetencë si me thanë orakulare në punë kanunore. Kapidan Gjoni, si e njofta unë, vazhdon profesor Zef Valentini, atë kompetencë e kishte dhe e shoqnote me nji kompetencë dijenore, të cilën veç nuk e shite aspak, por e qite pothue me marre, si nji gja e vorfen, nji gja personale, që kush dijte ma tepër mund të ja qite poshtë."
"Pata fatin me e pëvetë shumë herë në punë Kanuni, e me nxjerrë prej tij njoftime të shumta e të çmushme, të cilat mund të gjinden nëpër botimet e mija, shenjue me emën të tij. Por edhe u gëzova shumëherë, kur përgjigjet e tia nuk duelen mu si i pritsha unë, e më lanë shtangë, ose në dyshim, a e kishte marrë vesh mirë pëvetën teme, a kishte përgjegjë me mendë e me dije, a por habitas. Mirë, por mbrapa tue studiue ma thellë, kam gjetë gadi përherë se ishin pikpamje tjera, që unë nuk i kisha gjetë, e që i nepshin një masë e nji drejtpeshim, ma të pranushëm diktatevet të Kanunit.
Sjellja e ati farë Zotnisë mu duk gjithmon sjellje fisnike por miqsore e një princi konstitucionar, asi princash demokratë, që edhe sot në këtë botë republikane, moderne, janë kënaqësia e njierzvet të vet. Sakt mund te thuhej,perfundon këtë shkrim profesor Zef Valentini, e s’besoj se mund të mohohet se dera e Gjomarkut, edhe pse ka patur kundërshtimet dhe ashpërsitë e veta, edhe pse nuk munguan as gabime as edhe gjaqe në historinë e vështirë e të gjatë të saj, është unjisue me popullsinë e vet, e ka gjykue, e ka pri, e ka përfaqësue edhe ka mbajtë prej saj porsi zemra kryet e komunitetit Mirdituer, shtylla e flamurit të tij”.

[Tomori]

Sëmundja e rëndë,vdekja dhe varrimi madhështor i kapidan Gjon Marka Gjonit


Duke u bazuar në shkrime te botuara dhe të dhënave të drejtpërdrejta nga bashkëkohasit qe ende jetojnë, kapidan Gjoni u sëmur rëndë në vitin 1960. Diagnoza e mjekëve qe menjëhrë deshpëruese. Ata nuk i jepnin jetë më shumë se dy- tre muaj. Përkundrazi, trupi i kapidan Gjon Marka Gjonit qendroi aq shumë saqë mbetën te çuditur edhe mjekët që kujdesëshin për shëndetin e tij. Dhe pas 45 ditësh qendrimi në spital, ai u kthye sërsish në shtëpi, kurse tek mbesat e vogla, vajzat e Ndout, dhe për disa vite të tëra e vazhdoi jetën e zakonshme. Në vitin 1964 sëmundja iu shfaq persëri. E për dy vite e dhjetë muaj, prap mbeti i shtruar në spital. Asnjë ankim nuk i duel kurrë nga goja. Vizituesëve, pasi zërin ia kishte këputur sëmundja, iu fliste me dritë të syve, që nënqeshëshin nën një hije trishtimi, në thellësi të minxave. Ishte një nënqeshje qe lulëzonte nëpër therje të dhimbjeve. Priste burrnisht pa u tutë timtat e fundit.E drita e nënqeshjës në buzë të zbardhura prej vuajtjeve, vinte përherë tue pakun, por nuk zhdukej.
Kaloi në jetë të pasosme, në orën 21,15 të ditës së 28 Prill 1966, duke ia shtrëngue dorën Ndout, të birit që u kujdes për te, me dashuri birnore të pashoqe gjatë sëmundjes së gjatë që ia ndali ngadalë fuqinë e trupit, bërë asht e lëkurë.
Pas kalimit në jetën e pasosun, Kapidan Gjon Marka Gjoni u varros me 30 Prill të vitit 1966. Varrimi iu bë në mënyrë madhështore. Fjalën e fundit e mbajti profesor Ernest Koliqi, ndërsa miq e dashamirë dy djemëve të tij, Kapidan Ndue Gjon Markut dhe kapidan Nikollë Gjon Markut ia shtrëngonin duart për kryeshëndosh. Në këtë varrim morën pjesë përveç mbarë diasporës shqiptare, edhe miqtë Italianë siç ishin: Shkelqesat Cassiani e Gjeneral Palandri, prof. Schiro, zoja Maja Jacomoni, në përfaqësi të shoqit, profesor Gradilone, Dott.La Francesca, Comm.Zanutto, Pio Montanari e shumë të tjerë. Kurorat ishin te shumta, ku veçohen ato te familjarëve e nipave dhe mbesave dhe shumë të tjera dërguar nga familjet atdhetare si Verlaci, Shkreli, Zorzoli, Mirakaj, Koliqi, e nga zotërinjtë; Tahir e Rifat Kolgjini, Asllan Zeneli, Iljaz Kraja, Lazër Qupi, një kurorë e porositur nga grupi i Bllokistave të Belgjikës, që arrijti më vonë.
Te dy djemëve të Kapidan Gjon Marka Gjonit nga mbarë mërgata shqiptare nacionaliste iu erdhën telegrame ngushëllimi. Po përmendim vetëm disa preji tyre, në emër te Mbretërisë Shqiptare Leka I, më pas Cardinale Antoniutti dhe Francesco Jacomoni, në emër të Komitetit Shqipnia e Lirë profesor Rexhep Krasniqi, në emër të Organizatës Kombëtare Lëvizja e Legalitetit Selim Damani, në emër të Lidhjes se Prizrenit, Ismet Ukë Sadiku, në emër të Grupit të Rezistencës Shqiptare, Mithat F. Dine, në emër të organizatës Balli Kombëtar Qazim Emra, në emër te Bllokistave Melyshi-Ashta-Quni, në emër te grupit bllokist të Belgjikës Rrok Maloki, nga Pukasit me qendrim në New York, Nga Qendra Ndërkombëtare për studimet Shqiptare, Petrotta-Valentini-Gurakuqi,Nga Madridi Hysen Selmani, nga Brukseli Muharrem Bajraktari, nga Londra Maria Selma dhe Tajar Zavalani, nga Firenze Isa Ndreu, nga New Yorku Familja Myftia e Xhemal Laçi, nga New Yorku Dom Zef Oroshi, Nga Roma Berati, nga Brukseli Hysen Prishtina,Tahir Zajmi e Rifat Kolgjini, nga Brukseli Sabri Domi, nga Stambolli Tahir Kolgjini, nga New Yorku Said Kryezi, nga Brukseli Prenk Pervizi.
Gjithashtu vëllezërve Ndue dhe Nikollë Gjomarkaj iu kanë ardhë edhe tjera telegrame, nga shtetet e Bashkauar te Amerikës, Ndue Përpepaj, Dedë Pjetërnikaj, Bardhok Ndreu, Shemsedin Vendreshta, Dr. Hamdi Oruçi, Haki,Jonuz, e Elez Ndreu, Ndrecë Kaziu, Nikollë Shkoza, Gjokë Dragusha, Gjon Marka Qupi, Familja Nik Kajtazi, Mexhit Dibra, Lem e Lec Koliqi, Zef Luka, Pjerin Shkreli, Gac Gurakuqi, Toni Leka. Nga Anglia Lazer Cupi, nga Belgjika Beqir Rroji, Nikë Gjeto Daka e Arif Zekollari, nga Kosova Familja Kazazi, nga Austria Familja Koka, nga Gjermania Profesor Martin Camaj, Hil Topalli, Gjon Gjinaj, Ahmed Demi, Bardhok Shkurti, nga Roma Neki Libohova, Generale Amedeo Verge, dhe familja Ottolino Marinelli, familja Di Porto , Familja Del Monaco, familja Fabiano si dhe Familja Erminia Battisti-Melgushi.
Nga Palermo Hanni e Gilbert Gurakuqi, Familja e Lazer Bojaxhiu (vëllai i Nënë Terezës Gongje Bojaxhiut). Letra në shenjë ngushëllimi kanë derguar edhe ingjinier Xhafer Deva, Profesor Rexhep Krasniqi, Nikollë Mëlyshi, Shukri Biçaku, dr. Spiro Muka, Albert Curtani, profesor Zef Nekaj, Ymer Doda, Ndue Lala, Nos Çirjaku, Prenk Pervizi, Ndue Mëlyshi, Dul Rroji, Gjergj Koka, Gjon Marka Gjini, Gjet Gjonaj, Haki Ballanca, Zef Suti, Pashk Margjonaj, Lec Shllaku, Adem Tafani, Qani Lesk Tatzati, Ahmet Satat, Hetem Zeqiri, Kamer Alla, Bardhok Doda, Daut Elezi, Kolë Frroki, Gjin Mirakaj, Dedë Gjini, Lazër Qupi, Viktor Koliqi, Gjokë Preng Markaj, Dodë Frroku, Ndrekë Kola Prend Ndue Qupi etj.
Jo rastësishrt i dhashë një pjesë të emrave të këtyre atdhetarëve të cilët ndienin një dhimbje të madhe për humbjen e Kapidan Gjon Marka Gjonit. Me një fjalë, këtë dhimbje e ndjenin të gjithë atdhetarët e Shqipërisë Etnike, atëherë si mund t’ia humbin shkëlqimin atdhetar veprimtarisë kombëtare te Kapidan Gjona Marka Gjonit disa shkrime të shkruara në kohën e komunizmit dhe më parë, të porositura nga qarqet pansllaviste e të shkruara nga disa mbeturina, të cilat nuk e vlejnë as emrin tua përmendim.

[Tomori]

Kapidan Gjon Marka Gjoni mbetët në Historinë Shqiptare se përkundër aktivitetit personal në sherbim të Kombit, veprimtarinë e tij e vazhduan dhe e kryen me shumë sukses edhe pesë djemtë e tij. Po e fillojmë nga më i madhi Kapidan Dr. Mark Gjon Marku, udhëheqës i luftës për Shqipërinë Etnike, ai përpos që u shqua në aktivitetin politik, ku për dy mandate ishte ministër i punëve të brëndshme, kur thirri zëri i atdheut e kapi edhe pushkën, deri sa u vra me 14 Qershor te vitit 1946 duke e udhëhequr luftën për Shqipërinë Etnike. Pasiqë ishte plagosur rëndë, i ra vetit dhe ra heroikisht siç ranë mirditasit nëpër shekuj.
Kapidan Ndue Gjon Marku, i cili e udhëhoqi për gjashtë muaj luftën në Mirditë dhe, për 45 vjet Bllokun Kombëtar Independent, kapidan Llesh Gjon Marku i cili e mori komandën e luftës me 14 Qershor të vitit 1946 dhe këtë luftë e vazhdoi përplot një vit e tre muaj, derisa ra heroikisht me 9 Gusht të vitit 1947. Një vend të merituar zën edhe kapidan Ded Gjon Marku. E them kapidan Ded Gjon Marku, sepse nuk kam degjuar asnjëherë në historinë e popujve për një te burgosur dhe të internuar aq gjatë dhe nuk mund të bëj një krahasim me dikë tjetër.
Kapidan Ded Gjon Marku, djali i katërt i Kapidan Gjon Marka Gjonit, i mbajti 41 vjet burg dhe internime në regjimin komunist të Shqipërisë, dhe më i vogli Kapidan Nikollë Gjon Marku, i cili në moshën 17 vjeçare, theu burgjet komuniste, ku më vonë iu bashkua Kapidan Gjonit dhe Kapidan Ndout në Itali, duke dhënë edhe ky një kontribut të çmueshëm në Bllokun Kombëtar Independent.
Pasiqë këtë shkrim e fillova me fjalët e profesorit dhe atdhetarit të madh profesor Ernest Koliqit, e do burrnia që edhe përfundimin e këtij shkrimi t’ia japim fjalëve te Koliqit, i cili në fjalimin e mbajtur në vorrimin e Kapidan Gjonit do të thotë: ”U përpijë nga hijet e mëdhaja të vdekjës edhe ky burrë në të cilin gjatë shtegtimit mbi këtë dhe u shfaqen të skalituna vetitë ma tipike të gjakut tonë shqiptar. Jetoi në një kohë kapërcimi prej një epoke në tjetrën, e cila shkaktoi përleshje të frigueshme në mes të dy botave në kundërshtim: një botë që perëndonte, e që ndër ne kishte ngjyra heroiko-patriarkore, e një botë mendimesh të hovshme, që synonte në vrull të saj, me shqymbë çdo shenjë kalese, para se me përtri mbi baza të reja jetën e njerëzimit. Shka ishte vërtyt e meritë për etënt e gjyshat, u qujt paprimtmas e mbetë mun faj për breznitë e reja.
Kapidani i Mirditës u përshkue në mes këtyre lagjeve në luftim, duke besue ngultas në vlerat e përvojes stërgjyshore, i bindur se vetëm ky trashëgim i urtisë së lashtë qet në breg të mirqenjës në këtë jetë, në dashtë një njeri, në dashtë një votër shtëpiake, një rreth shoqërues, një komb.”
E këtyre fjalëve të profesor Koliqit ia shtojmë vetëm edhe dy fjalë te profesor Zef Valentinit, i cili thoshte se: „Kapidani i Mirditës Gjon Marka Gjoni ishte Shtylla e Flamurit Kombëtar”, atë flamur, i cili për pesë shekuj me radhë u ruajt në Mirditën Heroike.

[Pupi]

Shkrim interesant Tomor. Sa interesant, dhe sa me vlerë të lexohët për kohën kur jetoj e veproi Markagjoni i Mirdit(d)ës.
A din dikush të tregoi ku jetojn sot, pasardhësit e Markagjonajve. Në cilat treva Shqiptare janë kryesisht të shtrir.

[Tomori]

Kapidan Gjon Marka Gjoni



Marka Gjoni



Kapidan Bib Doda



Kapidan Prenk Bib Doda

[Tomori]

Postimi origjinal është bërë nga Pupi

Shkrim interesant Tomor. Sa interesant, dhe sa me vlerë të lexohët për kohën kur jetoj e veproi Markagjoni i Mirdit(d)ës.
A din dikush të tregoi ku jetojn sot, pasardhësit e Markagjonajve. Në cilat treva Shqiptare janë kryesisht të shtrir.

Po Pupi po ta shfaqi harten
.. e ki me pa ne cilen treve te shqiperise po shtrihen Markagjonajt