Kushtetuta si akti më i lart juridik

[Berkan]

Në këtë debat ftoj të gjithë të interesuarit të shkruajnë mendimet e tyre sa i përket çështjes së kushtetutës

[Dilaver]

Gjindemi në prag të shtetformimit, e për të formuar shtet nuk është punë e lehtë, elementet/simbolet shtetërore si duket janë mbuluar nga pluhuri i harresës pas kundërshtimeve e inateve partiake duke shfrytëzuar këto si instrument të caqeve të tyre politike.
Akti më i lartë juridik shtetëror KUSHTETUTA dhashtë Zoti e nuk shndrrohet edhe ky akt në një cirk të partive politike, por me hartimin e saj të mirrën ekip/njerëz me kualifikime adekuate. Në kushtetutë të pasyqrohet pelqimi i shtresave të gjera shoqerore e politike.
Për të hartuar Kushtetut nuk është ndonjë vështirësi, kopjohet ndonjë model kushtetues me ndryshime aty këtu.
Unë parapelqej modelin kushtetues ku pos tjerave interpelanca zë vend meritor si instrument i cili i mundëson opozitës të kontrolloj qeverinë.

[LABI]

Postimi origjinal është bërë nga Dilaver

Gjindemi në prag të shtetformimit, e për të formuar shtet nuk është punë e lehtë, elementet/simbolet shtetërore si duket janë mbuluar nga pluhuri i harresës pas kundërshtimeve e inateve partiake duke shfrytëzuar këto si instrument të caqeve të tyre politike.
Akti më i lartë juridik shtetëror KUSHTETUTA dhashtë Zoti e nuk shndrrohet edhe ky akt në një cirk të partive politike, por me hartimin e saj të mirrën ekip/njerëz me kualifikime adekuate. Në kushtetutë të pasyqrohet pelqimi i shtresave të gjera shoqerore e politike.
Për të hartuar Kushtetut nuk është ndonjë vështirësi, kopjohet ndonjë model kushtetues me ndryshime aty këtu.
Unë parapelqej modelin kushtetues ku pos tjerave interpelanca zë vend meritor si instrument i cili i mundëson opozitës të kontrolloj qeverinë.

Une e parapelqeje ate kushtetute qe kufizone pushtetin e shtetit

[Berkan]

Po kushtetuta është akti më i lart jurisik i një shteti, mirëpo praktika tregon se kemi edhe vende ku kushtetutat edhe janë dhuruar p.sh. rasti i bosnjës. Nuk do ta dëshiroja këtë epilog edhe në Kosovë...

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga Dilaver

Gjindemi në prag të shtetformimit, e për të formuar shtet nuk është punë e lehtë, elementet/simbolet shtetërore si duket janë mbuluar nga pluhuri i harresës pas kundërshtimeve e inateve partiake duke shfrytëzuar këto si instrument të caqeve të tyre politike.
Akti më i lartë juridik shtetëror KUSHTETUTA dhashtë Zoti e nuk shndrrohet edhe ky akt në një cirk të partive politike, por me hartimin e saj të mirrën ekip/njerëz me kualifikime adekuate. Në kushtetutë të pasyqrohet pelqimi i shtresave të gjera shoqerore e politike.
Për të hartuar Kushtetut nuk është ndonjë vështirësi, kopjohet ndonjë model kushtetues me ndryshime aty këtu.
Unë parapelqej modelin kushtetues ku pos tjerave interpelanca zë vend meritor si instrument i cili i mundëson opozitës të kontrolloj qeverinë.

Pershendetje te gjitheve dhe urime per temen e qelluar, te cilen e kuptoj si nje permbledhje bisedash, ne te cilat shprehen deshirat individuale dhe ne fund ne menyre induktuese apo deduktuese te te kristalizohet nje "katalog" principesh, te cilat i deshirojme ne Kushtetuten tone.

Deri tani kemi dy deshira: Interpelancen dhe deshiren per kontroll te pushtetit.

Deshira e pare per mua ka te bej me formen shteterore "Republike". Republika vjen nga fjala latine "res publica", qe do te thote nje ceshtje e hapur, pra nenkupton formen publike qeverisjes se shtetit. Forma e qeverisjes eshte atehere publike, kur qytetari eshte i informuar mbi vendimet e qeverise, pra kur qeverisja eshte transparente (jo si ne monarki apo despoti: ceshtje "private" e parise udheheqese). Per te realzuar nje qeverisje "te hapur" ndaj qytetarit, ekzistojne aparate te ndryshme kushtetutore. Aparati i tille eshte p.sh. principi qe puna e parlamentit si dhe organeve tjera qeverisese te behet ne menyre te hapur per qytetarin, dhe qytetari te kete mundesine e tij per percjellje te detajuar te procesit te vendimmarrjes. Aparat tjeter eshte principi qe parasheh te drejten e cdo parlamentari per te pyetur dhe marrur pergjegje publike nga qeveria apo nje minister konkret. Ky principi i dyte quhet interpelanca, apo e drejta per interpelacion. Me kete princip "detyrohet" qeveria per justifikim te vendimmarrjes, dhe kjo i sherben principit te qeverisjes "se hapur" ndaj qytetarit. Keshtu qe deshira per te futur ne Kushtetute te drejten e interpelacionit, me fjale tjera kerkon (ne induktim) formen shteterore te "Republikes". Kerkesa e pare ndaj Kushtetutes tone pra eshte definimi i shtetit si "Republike".

Deshira e dyte ndaj Kushtetutes, pra ajo per kontroll te shtetit, eshte kerkesa per sistemin "demokraci". Demokracia sigurisht se perbehet nga me shume instrumente e parime, por nje parim qenesor i saj eshte ndarja e pushtetit ne aso menyre qe ai (pushteti) te mos jete i koncentruar ne nje person apo grup personash udheheqes. Ndarja tipike demokratike e pushtetit eshte ajo ne legjislativ, ekzekutiv dhe judikativ. Me kete ndarje shperndahet pushteti ne tri grupe, me pasojen qe institucioni qe leshon ligje nuk ka force mbi ekzekutimin e tyre apo perdorimin e tyre ne prakse, si dhe anasjelltash (institucioni qe perdor dhe ekzekuton ligje ne prakse nuk ka force mbi leshimin e ligjeve). Keshtu qe postulati i dyte ndaj Kushtetutes tone eshte sistemi shteteror §Demokraci".

Si rezultat deri tani kemi nje Kushtetute qe thote:
"... Neni 100: Forma e shteterore e Shqiperise se Maaaaadhe, eshte demokraci dhe republike."

[Berkan]

Më intereson mendimi i juaj se çfarë kushtetute do të dëshironit të shihni në Kosovë, çka do të shtonit e çka nuk do të dëshironit të shihni

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga Berkan

Më intereson mendimi i juaj se çfarë kushtetute do të dëshironit të shihni në Kosovë, çka do të shtonit e çka nuk do të dëshironit të shihni

E kisha kopjuar 1 per 1 Kushtetuten e Shqiperise, per ta sofistikuar me pastaj "se bashku"..

Per keto arsye apo parime (qe me bien spontanisht apo ne mungese te kohes ndermend):

- republike
- demokraci liberale dhe parlamentare
- laicizem
- zoterimi i se drejtes (cdo sjellje e vetme shteterore e lidhur ne ligj)
- urdheresat per procesin e ligjvenies/vendimmarrjes ne kuvend
- norma qe ndajne qarte dhe sigurojne kompetencen/bashkeveprimin/te drejtat e organeve shteterore ndaj njeri tjetrit (qeveria, kryeministri, presidenti, grupet parlamentare e tj.)
- norma qe sigurojne te drejten e qytetarit per vendosje ne ceshtje te rendesishme (referendum)
- norma qe cekin principet themelore te procesit zgjedhor parlamentar
- gjyqesia (ndarja e kompetencave)
- principet themelore te drejtes penale/procesit penal
- deklarimi i ceshtjes se shqiptareve jashte kufinjeve te shtetit si obligim i perjetshem kushtetutor
- norma qe mirren me marredheniet e perjashtme
- norma qe deklarojne gjykaten kushtetuese si te vetmin organ qe mirret me interpretimin e normave dhe principeve imanente kushtetutore
- norma qe vendosin mbi procesin e zgjedhjes se gjykatesve kushtetutor

ndersa si parime, te cilat nuk e di a ekzistojne ne Kushtetuten e Shqiperise, por qe i cmoj, i kisha cekur:
- parimi i shtetit social, obligimi i shtetit per krijim te institucioneve perkatese
- deklarimi i kushtetutes si te perjetshme ne disa norma konkrete (p.sh. forma e shtetit republike, demokraci, ne kapitullin e de drejtave themelore).

[Berkan]

Kur flasim për kushtetutën e Kosovës, do ta shprejha lirisht mendimin se edhe kushtetuta e ardhshme e Kosovës, do të jetë pjesë e kushtetutave të dhuruara. Arsyeja është se kushtetuta e Kosovës është e bazuar ne rezultatet e ë gjitha proceseve negociuese në të cilat po kalon tani Kosova, duke përfshirë edhe pakon e ahtisarit, bisedimet shtesë nën patronatin e treshës ndërkombëtare e gjithashtu kalon edhe në redakturën e zyreve diplomatike në Prishtinë.