|
Shkenca & Teknologjia Zhvillimi i shkencės, tė rejat dhe tė arriturat e fundit nga shkenca dhe teknologjia. |
07-06-05, 20:40
|
#1
|
...
Anėtarėsuar: 27-06-04
Vendndodhja: Luginen e dashurise !
Postime: 3,888
|
A e keni ditur se ?
Le tė jetė tema, ku secili mundet tė sjellė shkrime interesante dhe kurioze nga fusha dhe lėmi tė ndryshme. Ju lus tė sillni shkresa dhe postime serioze, ndėrsa tė tjerat qė nuk kanė tė bėjnė me temėn, do tė largohen pa paralajmėrim.
A e keni ditur ?
Se trupi i njeriut pėrmbanė temperaturė tė njejtė, pamvarėsisht se jashtė bėnė acar i madhė ose Diell qė pėrvėlon.
Peshqit kanė veti tė caktuar: deri nė njė masė temperatura e tyre trupore i pėrshtatet temperaturės sė ujit, pėrderisa tek njerėzit temperatura e organeve tė rėndėsishme pėr jetė siē janė Truri, Zemra ose Veshkėt qėndron gjithmonė rreth 37 gradė Celsius, pamvarėsisht sa ftohtė ose nxhetė jashtė ėshtė. Kėshtu qė njeriu praktikisht mundet gjithkund dhe nė tė gjitha klimat tė jetojė. Eskimezėt dhe banorėt e shkretirave janė shembuj qė e argumentojnė. Nė rast se temperatura e mbrendshme e trupit tė njeriu bie nėn 35 gradė Celsius, atėherė shtangohen muskujt dhe paraqiten vėshtirėsi nė memorien dhe tė folurit. Nė rast se temperatura e trupore bie nėn 27 gradė Celsius atėherė pason ftohja e organeve tė rėndėsishme tė jetės dhe njeriu vdes nga tė ftohtit!
|
|
|
07-06-05, 22:59
|
#2
|
Anėtarėsuar: 23-06-04
Postime: 11,663
|
Re: A e keni ditur se ?
Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga Gentiani
Le tė jetė tema, ku secili mundet tė sjellė shkrime interesante dhe kurioze nga fusha dhe lėmi tė ndryshme. Ju lus tė sillni shkresa dhe postime serioze, ndėrsa tė tjerat qė nuk kanė tė bėjnė me temėn, do tė largohen pa paralajmėrim.
A e keni ditur ?
Se trupi i njeriut pėrmbanė temperaturė tė njejtė, pamvarėsisht se jashtė bėnė acar i madhė ose Diell qė pėrvėlon.
Peshqit kanė veti tė caktuar: deri nė njė masė temperatura e tyre trupore i pėrshtatet temperaturės sė ujit, pėrderisa tek njerėzit temperatura e organeve tė rėndėsishme pėr jetė siē janė Truri, Zemra ose Veshkėt qėndron gjithmonė rreth 37 gradė Celsius, pamvarėsisht sa ftohtė ose nxhetė jashtė ėshtė. Kėshtu qė njeriu praktikisht mundet gjithkund dhe nė tė gjitha klimat tė jetojė. Eskimezėt dhe banorėt e shkretirave janė shembuj qė e argumentojnė. Nė rast se temperatura e mbrendshme e trupit tė njeriu bie nėn 35 gradė Celsius, atėherė shtangohen muskujt dhe paraqiten vėshtirėsi nė memorien dhe tė folurit. Nė rast se temperatura e trupore bie nėn 27 gradė Celsius atėherė pason ftohja e organeve tė rėndėsishme tė jetės dhe njeriu vdes nga tė ftohtit!
|
GENTIANI SHUME INTERESANTE....
|
|
|
12-06-05, 13:08
|
#3
|
...
Anėtarėsuar: 27-06-04
Vendndodhja: Luginen e dashurise !
Postime: 3,888
|
Re: A e keni ditur se ?
Se Njerėzit mesatarisht mė shumė frikohen nga marimanga se sa nga vdekja ?
Se pas tėrmeteve tė mėdha Toka shpesh gjatė me javė tundet sikur kėmbanė, por kėto tundje vetėm me Seizmograf tė ndjeshėm munden tė regjistrohen ?
Se Aleksandri i madh nyjėn e gordiut e ka zgjidhur nė afėrsi tė Ankarasė ?
Se Julius Cezari, fjalėt Veni, vidi, vici i ka thėnė nė Amasya, nė lindje tė Ankarasė nė vitin 47 para erės sonė kur tėhiqej nė Anatolli?
Se Mbreti shqipėtarė Zogu ka tymosur 240 cigare nė ditė ?
Se shkrimtari Balzac ka pirė kafe nė ditė dhe ka vdekur si pasojė e helmimit me kofeinė?
Se personi i quajtur James Bartley kishte vdekur tragjikisht 1926, pasi qė 1891 kishte qenė i gėltitur nga njė balenė dhe pas dy ditėve ėshtė shpėtuar nga barku i saj?
Se rindėrtimi i Piramidės sė Keopsit, tė ndėrtuar nė vitin 2000 para erės sonė, do tė kushtonte 3,425 Miliardė. Euro, edhe atė me teknikėn moderne do tė nevojiteshin 8 vite ku do tė punonin rreth 68 punėtorė?
Se njeriu nė ditė gjatė frymėmarrjes shpenzon 20.000 litra ajėr dhe diku 30 m³ ajėr tė pastėr gjatė njė ore i nevojitet pėr ta ndierė vehten mirė ?
Se ndėrrimi komplet i ujit nė trupin e njeriut bėhet nė ēdo 20 ditė dhe pėr shėndetin tonė rol vendimtarė luan kualiteti i ujit?
Se pasojė e sėmundjeve tė kancerit dhe zemrės ėshtė mungesa e pastėrtisė sė ujit dhe mungesa e tij nė qeliza?
Se 1 litėr Ujė pastron 30 000 litra ajėr ?
Se sipas WHO-s nga 300.000 medikamentet qė ekzistojnė nė botė, vetėm 150 janė tė domosdoshme?
|
|
|
12-06-05, 13:32
|
#4
|
Shpirt shyptari
Anėtarėsuar: 30-09-03
Postime: 6,907
|
Pėrgėzime dhe Pershendetje Gentiani pėr hapjen e temes!
Do ti bashkangjitem tash pak por edhe nė tė ardhmen.
0.0001152 cm / ore ėshtė shpejtėsia me tė cilen lėviz pllaka tektonike e Paqėsorit e cila fillon nga Kalifornia, SHBA deri nė Japoni. Kjo shpejtėsi ėshtė 24 here mė e shpejtė se sa ajo e 12 pllakave tė tjera tektonike qė pėrbėjnė levozhgen e Tokes.
3.79 cm / orė ėshtė shpejtesia e bimes qė rritet me shpejt, BAMBUSĖ. Kjo bimė rritet me njė shpejtesi 30% mė teper se cdo bimė tjeter planet.
8.2 km/orė ėshtė notari mė i shpejtė nė botė, rusi Aleksander Popov, me rekord boteror nė kampionatin rus tė notit nė 2000 .
50 m pėr 21.64 sekonda! Ėshtė 2 metra i gjatė me kėmbė tė mėdha nė disporprocion me trupin.
Vazhdon....
__________________
Njerzitė fisnikė , me ligjeraten e tyre , fitojnė mė shumė armiq, sesa njerzit e ligj me veprimet e tyre tė liga.
Zhan Pol
|
|
|
12-06-05, 18:59
|
#5
|
meditues...
Anėtarėsuar: 25-12-04
Vendndodhja: **Tiranė**
Postime: 1,149
|
Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.
Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.
Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote kryeqytet.
Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeē jane ne burg ose nen hetim.
Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.
Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.
Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.
Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.
Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje
dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.
Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne
Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.
Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.
Vetem mushkonjat femra piskojne.
Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.
96% e sallatorit, eshte uje.
Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.
Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.
Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeēare nuk fliste normalisht.
Nje shqiponje mund ta shohe prejen e saj qe 3000 metra larg.
Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.
Eshte e Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.
Fluturat shijojne me ane te kembeve.
Delfinet flene me nje sy hapur.
Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.
Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.
Ne trupin e njeriut muskuli me i forte eshte gjuha.
Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.
Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.
Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.
__________________
Krejt miqėsisht....nga Arvaniti
|
|
|
13-06-05, 17:43
|
#6
|
Anėtarėsuar: 29-09-03
Vendndodhja: Chicago, SH.B.A.
Postime: 357
|
a e keni ditur se Rrokaqielli (ndertesat shume kateshe) i pare eshte ndertu ne Chicago mė 1860
__________________
Ēdo fillim i keq, e ka mbarimin e keq.
|
|
|
16-06-05, 19:36
|
#7
|
Administratorėt
Anėtarėsuar: 24-10-03
Vendndodhja: Diku nėpėr botė....
Postime: 40,346
|
A e e keni ditur cili ėshtė lapsi mė i shtrejtė nė botė??
Lapsi DIAMOND i bėrė nga kompania Zvicėrrane CARAN D`ACHE u shit nė Londėr me njė shumė prej 169000 funta.
Lapsi ėshtė bėrė nė pėrkujtim tė Antoni Gaudinit dhe ėshtė i mbėshtjellur nga argjendi rubium. Maja e lapsit ėshtė 18 karat dhe ėshtė i mbėshtjellur me 5072 gurė diamanti dhe 96 gurė tė rubinit.
|
|
|
16-06-05, 20:45
|
#8
|
meditues...
Anėtarėsuar: 25-12-04
Vendndodhja: **Tiranė**
Postime: 1,149
|
Sa peshon ky lapsi?
Se me gjithe keto xhingla-mingla bėnka nja 2 kilogram.
__________________
Krejt miqėsisht....nga Arvaniti
|
|
|
16-06-05, 21:35
|
#9
|
Administratorėt
Anėtarėsuar: 24-10-03
Vendndodhja: Diku nėpėr botė....
Postime: 40,346
|
Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga ARVANITI
Sa peshon ky lapsi?
Se me gjithe keto xhingla-mingla bėnka nja 2 kilogram.
|
Mė fal po atje ku unė e lexova nuk bėn fjalė aspak pėr peshėn e tij.
|
|
|
17-06-05, 12:33
|
#10
|
meditues...
Anėtarėsuar: 25-12-04
Vendndodhja: **Tiranė**
Postime: 1,149
|
Nje gjerman i ri e shet makinen e Papes Benedikti i XVI per 250.000 USD
Nje i ri gjerman, prej pak ditesh, eshte ne "Qiellin e shtate". Arsyeja eshte e thjeshte: Ai nuk e dinte qe kishte blere makinen e njeriut, qe do behej Pape dhe ca me shume se do e shiste me vone per aq shume para- ne Ankandin e njohur. Bleresi i 1999 Golf "te shenjte" eshte Kazinoja Golden Palace
Nje gjerman i ri sapo e ka shitur Volksvagenin e tij te dores se dyte per te pakten 250.000 USD. Ai qe nuk e kupton, -shprehet media gjermane, sigurisht ka nevoje per nje shpjegim. Kete makine te vjeter me pare e ka poseduar vete Papa Benedikti i XVI. "Une ende nuk e besoj dot", ka thene ish-pronari, djaloshi gjerman qe eshte 21 vjec, dhe qe aktualisht punon ne nje spital si asistent, qe ka lidhje me forcat ushtarake. "Une kurre nuk e kam ditur qe do te merrja kaq shume para prej shitjes se kesaj 'vjetersie'.Me besoni jam ne "qiellin e shtate"-i ka thene ai medias. Ne fakt, po te shikosh arsyet, ai ka pse te quhet ne "qiellin e shtate". Zoteruesi i saj, Benjamini, e ka blere makinen e tij bojehiri si pa dashje, kur ajo kishte ende vetem ngjyren e metalit te pushkes . Ajo ishte e tipit 1999 VW Golf dhe ai e kishte blere pikerisht ne janarin e fundit -per vetem 12.000 USD, ndersa kuptohet se e ka shitur ate per plot 188,938.88 Euro, qe do te thote as me shume e as me pak, por plot 250.000 USD.
Ne fakt, Cmimi me i larte qe ka qene ne Ankand dhe qe eshte perfaqesuar nga nje Firme e njohur bastesh- ka qene Golden Palace Casino me qender ne Teksas. Ai, qe ka perfaqesuar kete cmim, i kane kerkuar menjehere elemente njohes Halbes, keshtu si quhej djali-dhe menjehere eshte plotesuar dhe transaksioni. Atij i kane derguar menjehere parate dhe po ashtu-edhe ai e ka derguar menjehere makinen tek ata.
Kenaqesia me e madhe e Halbes ka qene -sepse ka shkuar shume mire edhe transaksioni dhe eshte kryer ne rregull, kane thene burimet. Pavaresisht- se kur e ka gjykuar me mire ka pare se mund t'i nxirrte edhe me shume kesaj makine.
Ne fakt, duhet sqaruar se jane paraqitur menjehere plot tre bleres qe kane dhene seicili nga 200.000 Euro per makinen, ka thene Wolfgang Menne, njeriu qe ka asistuar Halben per te bere shitjen. Por, shitja nuk eshte kryer nga Ankandi i "eBay", sepse ka pasur nje interes shume te madhe dhe direkt, e mbi te gjitha edhe nga nje trafik i papare online per makinen.
Qe nga fillimi i Ankandit, qe ka qene aty nga 25 prill dhe duke vazhduar per dite te tera, duhet shtuar se kane qene plot 8.4 milion njerez- qe kane qene ne sitin ku behej ankandi i kaq perfolur. Shitesit kane thene se ata ishin siguruar nga "eBay",- sepse i gjithe ky trafik nuk do te bente ndonje problem shume te madh teknik.
Halbe, megjithate-dukesh shume i lumtur me fatin e tij te madh, dhe i ka thene nderkohe Deutsche Presse-Agentur -DPA-qe do te donte qe te shiste sa me mire makinen per dy qellime: Qe te gjente parate e nevojshme- per nje makine te mire- ne menyre qe t'i bente rehat pushimet e tij dhe e dyta qe te permiresonte me shume kursimet e tij,
Ndersa, te gjithe kane thene se pas shitjes, gjermani jo i ri, nuk e fshinte qe ishte ne "Qiellin e Shtate" sepse makina i ka kushtuar plot 250.000 USD.
"The Golden Palace Casino" ka pasur ne muajt e fundit -nje rritje gjithmone e me te madhe te reputacionit te tij, per nje arsye te thjeshte. Ajo ka marre pjese dhe ka blere ne disa ankande shume te shtrenjta, por me shume eshte perfaqesuar online me sukses duke bere keshtu nje rrjet te tere, qe nga imazhi i djathit te shkrire, qe perdoret per sanduice dhe nje imazh te Virgjereshes Mari, por po ashtu- deri ne nje top futbolli te firmuar nga David Beckham, kur ka shenuar nga penalltia.
Duhet thene se kjo shitje jo vetem qe beri ate qe nuk ishte perdorur ndonjehere ne Golf, por ka treguar dhe nje nga vlerat me te medha, qe ka qene ndonjehere ne historine e ankandeve. Rekordi i meparshem eshte 9 milione dhe ka qene per nje veshje nusesh.
Duhet thene se ankandi qe po flasim- ka bere qe te perfshihen dhe tema te tjera, te tilla si syzet, qe ka mbajtur papa, kur ka qene te Golfi i tij. Por, kjo nuk mbaron me kaq, Halbe ka marre rreth 2.500 e-maile nga shume njerez per makinen, ku perfshihen dhe shume me argumenta humoristike. Nje person ka qene 'i habitur', nese uji i pastrimit te xhamit te parme, mos ka qene valle me uje te bekuar, kurse nje tjeter ka pyetur nese makina leshonte tym te zi apo te bardhe, duke aluduar per momentin e zgjedhjes se papes.
I riu ka te ngjare mos te kete ditur shume gjera per historine e makines. Kur ai e ka blere, nuk e ka ditur se e kujt ka qene, ose me shume akoma pak pershtypje do i kete bere se ajo i perkiste Zyrtarit te larte te Kishes katolike. "Djali qe ma ka dhene makinen, thjesht me ka thene se makina ishte e bekuar prej nje kardinali", ka thene Halbe.
"Une mendova se ishte ndonje variant i zakonshem i atyre qe e shesin, por kur pashe letrat e rregjistrimit e zbulova krejt te verteten- qe ajo i perkiste dikur Kardinalit Josef Ratzinger," ka thene ai.
Pronari i makines ne te vertete ka qene Kurt Schneider ne qytetin e Siegen. Ai ka thene se kurre nuk ka pohuar se makina i perkiste atij- qe do te behej pape. Por, ne vetvete- ai e dinte qe Ratziger ishte nje klient i vyer. "Ne kemi nje bisnes me kliente dhe nuk duam te abuzojme me besimin e tyre". Sekretarja private e Ratziger, qe ka ardhur nga Siegen, e ka blere makinen me nje marreveshje me emrin e kardinalit.
"Shenjteria e tij, e kishte blere makinen ketu e disa kohe me pare dhe ai vinte ne Siegen per pak kohe ne vit dhe qendronte atje", ka thene Schneider. Eshte ende e paqarte se kush i jepte makines, kur e drejtonte Ratziger. "Ne mendojme se ka qene dikush tjeter, qe i ka dhene makines per Shenjterine e tij", ka thene Schnedier, duke shtuar se Ratziger nuk e kisshte patenten e shoferit.
Skeda origjinale e Makines
Model i Makines: Golf Anzahl der Vorbesitzer:
Tipi: Limousine Hubraum
Kilometrat e bera: 75000 Garantie: --
Data e leshimit: 30. 03. 1999
__________________
Krejt miqėsisht....nga Arvaniti
|
|
|
18-06-05, 23:23
|
#11
|
Anėtarėsuar: 01-04-05
Vendndodhja: ne eter
Postime: 851
|
A e keni ditur se...
MBRETI MA I HERSHEM ILLIRIAN NE SHEKULLIN XIII (13) PARA KRISHTIT
ISHTE - HYLLUS QE EMRI I TIJ LIDHET ME FJALEN - HYLLI, YLLI. AI VDIĒ
NE VITIN 1225 PARA ERES SE RE!
1. Ma shume se dhjete milion shqiptare, jetojne jasht Shqiperise!
2. Gjergj Fishta ishte Antar Nderi, i Akadise italiane te Arteve!
3. Balzaku zbuloi hormonet si gjandrra me sekrecion te brendshem!
4. Hoxha Tahsini, ishte rektor i Universitetit te Stambollit, ne Turqi!
5. Perendoret shqiptarė qe kontribuan ne Perandorine Romake ishin: Diokletian, Julian, Probus, Klaudius Probus, Konstantini i Madh dhe prej 12 perandoreve - Justiniani i Pare!
6. Marisa Tomei, nje fituese ne Academy Award eshte me origjine shqiptare!
7. Dr. Ferid Muradi, shqiptar eshte Fituesi i Ēmimit Nobel ne medicine per Viagren Famoze!
8. Karl Von Gega, shqiptar - ishte ndertuesi i Hekurushes Semmering ne Austri, si model per te gjitha hekurudhat e Europes!
9. Pashko Vasa, veprimtar Nacionalist Shqiptar per pavaresi nga Turqia, mė 1878, ka qene Guvernator i Libanit!
10. Arkitekti i TAJ MAHAL ne Indi, ishte shqiptari Ark. Mehmet Isa !
11. Guverneret e Rumanise, gjate shek. 19. ishin nga Familja Shqiptare - Gjika!
12. Papa Klementi 7. (1700 - 1721) ishte kardinal shqiptar!
13. Shqiptari, Sadefqar Mehmeti, ishte dizajneri i xhamise se famshme XHAMIA E KALTER - BLUE MOSQUE ne Stamboll.
14. Arkitekti shqiptar Sinan, ishte ma i persosuri ne Arkitekturen turke.
15. Kemal Ataturku, themeluesi i Turqise Moderne, ishte shqiptar!
16. Themeluesit e Shtetit Modern grek, jane shqiptaret (arbanitet)!
17. Veziret ma te medhej ne Perandorine Otomane, gjate shek. 17. ishin te gjithe shqiptare edhe vijne vetem nga Familja Koprulu!
18. Perandori Bizantin, Anastasius (491 - 518 pas krishtit), ishte shqiptar nga Durresi - Shqiperi!
19. Gjon e Xhim Bellushi te famshmit, jane gjenerata e dyte shqiptare!
20. Plot 26 Veziret e Medhenj - Kryeministra te Perandorise Otomane, nga viti 1500, jane shqiptar!
21. Te gjitha bishat bijne ne kurthe me kembe, e dreqi po bijke me shpinde n'kurthe!
__________________
Dashuria ndaj atdheut eshte fuqi perendie!
|
|
|
18-06-05, 23:29
|
#12
|
Administratorėt
Anėtarėsuar: 24-10-03
Vendndodhja: Diku nėpėr botė....
Postime: 40,346
|
Citim:
Postimi origjinal ėshtė bėrė nga Odise
A e keni ditur se...
21. Te gjitha bishat bijne ne kurthe me kembe, e dreqi po bijke me shpinde n'kurthe!
|
Hahahahahaahhah, kush e zuri dreqin me e ditė se po bijka me shpinė nė kurthė??
|
|
|
18-06-05, 23:41
|
#13
|
Anėtarėsuar: 01-04-05
Vendndodhja: ne eter
Postime: 851
|
hahahaaaa Murgesha, depres per fund :lol:
__________________
Dashuria ndaj atdheut eshte fuqi perendie!
|
|
|
19-06-05, 01:45
|
#14
|
...
Anėtarėsuar: 27-06-04
Vendndodhja: Luginen e dashurise !
Postime: 3,888
|
Zemra e njeriut krijon as shtypje, sa qė gjaku rreth 10 metra larg mundet tė stėrpikė.
Se njeriu merr frymė vetėm nga njėra vrimė e hundės; nė ēdo 15 minuta pason ndėrrimi
Gjatė kollitjes, rritet shpejtėsia e ajrit nė mushkėri rreth 100 km/h
Kur shkruan njeriu pėrdorė 57 muskuj tė dorės dhe krahut
Nė gjumė truri ėshtė mė aktiv se gjatė pėrcjelljes sė Televizionit
Se gjaku pėrbėnė 8 % tė peshės trupore tė njeriut
Natėn rreth orės tre tė rrahurit e zemrės dhe temperatura e trupit janė mė tė ulėta. Nė kėtė orė edhe pasojnė mė sė shpeshti rastet e vdekjeve dhe fatkeqėsive. (kujdes atyre qė janė nė atė kohė online :D )
Njė i rritur merr frymė 15 herė nė minutė, Fėmijėt 20-30 herė dhe foshnjat 40 herė. Ajri i thithur pėrmbanė 21 % oksigjen, ndėrsa ai i nxjerrur 17 %. Pėr ate edhe ka sukses frymėmarrja gojė nė gojė.
Se nė pubertet ndryshon truri aq shumė, mu sikur nė fėmijėrinė e hershme. Nė moshėn 11-20 vjeēare masa e trurit ka zhvillim dhe rėnje. Me ē`rast ristrukturohet truri nė themel.
Se nė trupin e njeriut me moshė 75 vjeēare kanė kaluar 30 tonelata ushqim dhe 50.000 litra lėngje.
|
|
|
19-06-05, 16:30
|
#15
|
Shpirt shyptari
Anėtarėsuar: 30-09-03
Postime: 6,907
|
A e dini se
Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit.
Temperaturat mesatare vjetore janė : nė korrik + 24o celcius dhe nė janar +7o celcius.
Nė vit bie 1200 mm shi.
Tirana ndodhet nė tė njėjtin paralel me Napolin, Madridin dhe Stambollin dhe nė tė njėjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.
Sipėrfaqja e Qytetit tė Tiranės ėshtė 31 km² ndėrsa sipėrfaqja e gjithė rrethit ėshtė 1288 km² dhe pėrfshin katėr qendra: Tiranėn, Vorėn, Krrabėn dhe Kamzėn si dhe 150 fshatra.
Lartėsia mesatare e fushės sė Tiranės ėshtė 521 m, 2 majat mė tė larta janė Mali i Dajtit me 1612 m dhe Mali me Gropa me 1828 m.
Ekzistojnė tre hipoteza pėr prejardhjen e emrit Tiranė...
1-Tiranė mendohet se vjen nga fjala Theranda, e pėrmendur nė burimet e lashta greke dhe latine, qė vendasit e quanin Tė ranat, meqė fusha ishte formuar si rezultat i materialeve tė ngurta qė sillnin ujrat nga malet pėrreth.
2-Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka qenė njė kėshtjellė nė shpat tė malit tė Dajtit. Akoma ekzistojnė rrėnojat e kėsaj kėshtjelle tė lashtė qė daton nė fillimin e shekullit tė parė para lindjes sė Krishtit, e cila mendohet tė ketė qenė kėshtjella qė historiani bizantin Prokop (shek.VI), e quan kėshtjella e Tirkanit.
3-Tirana vjen nga Greqishtja e Vjetėr Tyros qė do tė thotė bulmet. Nė fushėn e Tiranės, bėhej tregėtimi i bulmetrave nga barinjtė e zonave pėrreth.
Monumenti historik mė i vjetėr i studiuar ėshtė njė mozaik i shekullit III (qė ndodhet nė rrugėn Naim Frashėri), i cili ka qenė bazamenti i njė kishe paleokristiane.
Pėr herė tė parė, emri i Tiranės nė formėn e sotme, pėrmendet nė vitin 1418 nė njė dokument Venedikas.
Pėr herė tė parė, regjistrimi i tokave u bė nėn pushtimin otoman nė vitet 1431-1432.Tirana kishte 60 qendra tė banuara me rreth 1000 shtėpi dhe 7300 banorė.
Nė shekullin e XV njihen, siē pėrmendet nga Marin Barleti, Tirana e Madhe dhe Tirana e Vogėl.
Nė regjistrimet e vitit 1583 treva e Tiranės rezulton me 110 qendra tė banuara, 2900 shtėpi dhe 20.000 banorė.
Tirana u themelua mė 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinė nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndėrtoi njė xhami, njė furrė dhe njė hamam. Dy shekuj mė vonė drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.
Dy lagjet mė tė vjetra tė Tiranės kanė qenė ajo e Mujos dhe e Pazarit, tė ndodhura nė zonėn mes qendrės aktuale dhe rrugės sė Elbasanit, nė tė dy anėt e Lanės.
Nė vitin 1703, Tirana kishte 4000 banorė.
Nė vitin 1769 treva e Tiranės eksportonte nė tregjet e Venedikut 2600 fuēi vaji ulliri dhe 14.000 dengje duhani.
Nė vitin 1820 Tirana kishte 12.000 banorė.
Nė vitin 1901 Tirana kishte 15.000 banorė.
Nė fillimin e shekullit XX, Tirana kishte 140.000 rrėnjė ullinj, 400 mulli vaji dhe pazari i saj numėronte 700 dyqane.
> Mė 1912, sipėrfaqja e qytetit tė Tiranės ishte 3 km²
> Mė 1938, sipėrfaqja arriti nė 8 km².
> Nė vitin 1938 Tirana kishte 38.000 banorė.
> Nė vitin 1945 kishte 60.000 banorė.
Xhamia nė qendėr tė Tiranės, e quajtur Xhamia e Ethem Beut, filloi tė ndėrtohej mė 1789 nga Molla beu i ardhur prej Petrelės dhe u pėrfundua mė 1821 nga i biri, Haxhi Ethem Beu, stėrnipi i Sulejman Pashės. Pėr tė punuan mjeshtėrit mė tė mirė tė Shqipėrisė.
Kulla e Sahatit u fillua nga Haxhi Ethem Beu rreth vitit 1821-1822 dhe u pėrfundua me ndihmat e familjeve tė pasura tė Tiranės. Montimi i sahatit u bė nga familja Tufina. Mė 1928 u ble nė Gjermani nga shteti shqiptar njė Sahat modern dhe kulla u ngrit nė lartėsinė 35 m. Gjatė Luftės sė Dytė Botėrore Sahati u dėmtua, por u rivu nė punė nė korriktė vitit 1946.
Kisha Ortodokse e Shėn Prokopit, tek Kodrat e Liqenit Artificial, u ndėrtua nė vitin 1780.
Kisha Ortodokse nė rrugėn e Kavajės, ėshtė ndėrtuar nė vitin 1863
Kisha Katolike e Shėn Mėrisė u ndėrtua nė vitin 1856 me shpenzimet e Perandorit Austro-Hungarez Franc Jozef
Ura e Tabakėve (pėrballė Parlamentit ) dhe Ura e Terzive (aktualisht ura e rrugės sė Elbasanit) datojnė nė fillim tė shekullit XIX.
Tyrbja e Kapllan Pashės (pranė monumentit Ushtari i panjohur) ėshtė ndėrtuar nė vitin 1816.
Tirana ngriti flamurin e Pavarėsisė mė 26 nėntor 1912
Libraria e parė me libra shqip, ėshtė hapur nė Tiranė mė 1917 nga familja Bakiu.
Biblioteka u themelua nė vitin 1922 dhe kishte 5000 vėllime.
Shkolla e Parė Teknike, u hap mė 1921 nga Kryqi i Kuq Amerikan.
Kalaja e Petrelės ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton nė shekullin IV para Krishtit. Formėn e saj aktuale e mori nė shekullin e XIII nėn sundimin e Topiajve dhe mė vonė kaloi pronė e familjes sė Kastriotėve.
Tirana u shpall kryeqytet i pėrkohshėm mė 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjės dhe pėrfundimisht e mori kėtė status mė 31 dhjetor 1925.
Tirana ėshtė kryeqendra botėrore e bektashinjve nga viti 1925, vit kur bektashinjtė u ndaluan dhe u pėrzunė nga Turqia.
Plani i parė rregullues i qytetit u hartua nė vitin 1923 nga Estref Frashėri.
Rruga e Durrėsit ėshtė hapur mė 1922 dhe quhej «Nana Mbretneshė». Pėr ndėrtimin e saj u prishėn shumė shtėpi, kopshte e varre.
Godina ekzistuese e Parlamentit u ngrit mė 1924 dhe fillimisht ka shėrbyer si Klubi i Oficerėve. Aty, mė 1 shtator 1928 Ahmet Zogu shpalli monarkinė.
Qendra e Tiranės ėshtė projektuar nga arkitektėt tė njohur italianė tė periudhės musoliniane Florestano de Fausto dhe Armando Brasini. Pallati i Brigadave (ish-pallati mbretėror), godinat e Ministrive, Banka Kombėtare dhe Bashkia janė vepra tė tyre.
Ndėrtimi i Kompleksit Spitalor, filloi nė vitin 1929 dhe nė atė kohė konsiderohej si njė nga mė mėdhenjtė nė Ballkan me 300 shtretėr.
Pallatet e quajtura italiane nė zonėn e Shallvareve, janė ndėrtuar nė vitet 36-37 dhe shėrbenin kryesisht si shtėpi banimi pėr nėpunėsit e lartė. Kjo lagje u quajt Tirana e Re.
Nė vitin 1937, Tirana kishte 44 km rrugė, 45.000 m² trotuare qė ndriēoheshin nga 802 llampa.
Godina aktuale e Kryeministrisė ėshtė ndėrtuar gjatė Luftės sė Dytė Botėrore nga Italianėt.
Godina ku ndodhet aktualisht kryesia e Parlamentit (ish godina e Komitetit Qendror gjatė komunizmit) ėshtė ndėrtuar nė vitin 1956.
Bulevardi «Dėshmorėt e Kombit» ėshtė ndėrtuar nė vitin 1930 me emrin Bulevardi Zogu I. Nė periudhėn e komunizmit pjesa nga Sheshi Skėnderbej deri tek Stacioni i trenit u quajt Bulevardi Stalin.
Ura e madhe e Lanės nė Blv. Dėshmorėt e Kombit ėshtė ndėrtuar nė vitet 1934-1935.
Rruga Tiranė-Elbasan, 55 km e gjatė, u ndėrtua nė vitet 30.
Hekurudha Tiranė-Durrės, u ndėrtua nė vitin 1947.
Autostrada Tiranė-Durrės u inagurua nė vitin 2001 dhe tashmė Tirana ėshtė vetėm 30 minuta larg nga Durrėsi dhe deti.
Parku Rinia, u ndėrtua nė vitin 1950 me aksion brenda njė dite. Nė periudhėn 1992-2001, Parku u zu i tėri nga ndėrtime private pėr tu rikthyer nė gjendjen e mėparshme gjatė viteve 2001-2002.
Pallati i Kulturės, ku ndodhet Teatri i Operas dhe Baletit dhe Biblioteka Kombėtare, u pėrfundua mė 1963. Ai u ndėrtua mbi ish-pazarin e vjetėr tė Tiranės dhe tulla e parė u vendos nga Hrushovi mė 1959.
Universiteti i Tiranės u hap nė vitin 1957. Aktualisht Tirana ka 3 Universitete.
Kinostudio e quajtur gjatė komunizmit Shqipėria e re, ėshtė hapur nė vitin 1952 dhe filmi i parė shqiptar me metrazh tė gjatė ka qenė Tana nė vitin 1957.
Televizioni Shqiptar ka filluar punė nė vitin 1960 me 1 orė program nė ditė. Mė 1971, Radio Televizioni Shqiptar ėshtė transferuar nė godinat aktuale.
Festivali tradicional i Kėngės, ka filluar nė vitin 1962 dhe fillimisht zhvillohej nė radio.
Monumenti i Skėnderbeut, i ngritur mė 1968, ėshtė vepėr e Odhise Paskalit nė bashkėpunim me Andrea Mano dhe Janaq Paēo. Ai u vendos me rastin e 500 vjetorit tė vdekjes sė heroit kombėtar.
Monumenti Nėna Shqipėri, 12 m i lartė, u pėrurua nė varrezat «Dėshmorėt e Kombit» mė 1971.
Monumenti i Sulejman Pashės, (themeluesit tė Tiranės), ėshtė vepėr e skulptorit Maksim Shurdhi dhe ėshtė vendosur nė vitin 2000.
Akademia e Shkencave u themelua mė prill 1972. Godina ku gjendet aktualisht ka qenė pallati i vjetėr mbretėror.
Galeria e Arteve Figurative u krijua mė 1976 dhe nė tė pėrfshihen rreth 3200 vepra tė autorėve shqiptarė dhe tė huaj.
Muzeu Historik Kombėtar u ndėrtua mė 1981 dhe afresku nė ballė tė tij titullohet «Shqipėria».
Qendra Ndėrkombėtare e Kulturės, ish-muzeu Enver Hoxha u pėrurua mė 1988. «Piramida» u projektua nga njė grup arkitektėsh nėn drejtimin e Pranvera Hoxhės dhe Klement Kolanecit.
Nė vitin 1990 Tirana kishte 250.000 banorė.
Aktualisht, dyndja masive e banorėve nga gjithė pjesėt e tjera tė vendit drejt Metropolit, e ka ēuar popullsinė e Tiranės mbi 700.000 banorė.
Nė vitin 2000 qėndra e Tiranės nga Universiteti e deri tek Sheshi Skėnderbej u shpall Ansambėl Kulturor me vlera tė veēanta dhe mbrohet nga shteti
Po nė atė vit, e tėrė qendra e Tiranės, iu nėnshtrua njė proēesi restaurimi tė quajtur Kthim nė Identitet i cili pėrfshinte dy aspekte: lirimin e hapėsiravė tė zėna nga kioskat gjatė periudhės 1992 2000 dhe restaurimin e godinave me vlerė historike dhe arkitekturore.
Nė fund tė vitit 2001, mbaruan punime e Kishės Katolike tė Shėn Palit, mė e madhja nė Tiranė. Emri i saj kujton Apostullin Pal si ungjillizuesin e parė tė trojeve shqiptare. Nė letrėn drejtuar romakėve, Shėn Pali deklaron se: ... ka ēuar fjalėn e shenjtėderi nė Iliri.
__________________
Njerzitė fisnikė , me ligjeraten e tyre , fitojnė mė shumė armiq, sesa njerzit e ligj me veprimet e tyre tė liga.
Zhan Pol
|
|
|
Anėtarėt aktiv qė janė duke parė kėtė Temė: 5 (0 Anėtarėt dhe 5 Guests)
|
|
Rregullat E Postimit
|
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts
Kodi HTML ėshtė OFF
|
|
|
Hyrja | Chat | Diskutime | Muzik Shqip | Poezi | Lojra | Kontakt
1999 - 2014 Forumi Dardania
Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 23:47.
|
|