Vjellja dhe diarreja

[Naki]

Cilat janë shkaqet më të shpeshta?
Vjellja dhe diarreja janë simptoma të shpeshta të cilat mund të shfaqen në suaza të më shumë sëmundjeve. Shkaku më i shpeshtë janë gabimet kualitative dhe kuantitative në ushqim.

• Zvjerdhja e hershme ose kalimi ne ushqim të përzier mund të jetë shkaku për vjellje dhe diarre.
• Në disa raste vjellja është si rezultat i alergjisë ndaj qumështit të lopës.
• Dhënia e ushqimit që nuk përgjigjet për moshën, ushqim i yndyrshëm ose i infektuar gjithashtu mund të jetë shkak për vjellje e ndjekur me diarre. Kjo ndodh më shpesh gjatë muajve të verës.
• Infeksionet akute të zorrëve, të shkaktuara nga bakteret dhe viruset gjithashtu shkaktojnë vjellje dhe diarre, të cilat transmetohen lehtë nga fëmija në fëmijë. Në raste të tilla është e rëndësishme të izolohen të sëmurët.
• Vjellje dhe diarre mund të paraqitet si fenomen shoqërues gjatë infeksionit të veshit, infeksion urinar ose gjatë problemeve tjera.
• Vjellje karakteristike haset te stenoza e pilorit (anomali e lindur, te e cila është prezent ngushtim te dalja nga lukthi). Paraqitet më shpesh te foshnjat meshkuj diku pas ditës së 15-20 pas lindjes. Vjellja ndodh menjëherë pas pirjes gji, dhe ka karakterin e “shadervanit”, nga dita në ditë përforcohet ndërsa fëmija mbetet i uritur dhe humb në peshë. Jashtëqitjet janë të pakta dhe të errta. Kjo sëmundje sot përcaktohet me ekzanimim ultrasonografik dhe shërohet me operacion.
• Duhet të bëhet dallim mes vjelljes së vërtetë dhe gromësirës që shfaqet te foshnjat pas pirjes gji. Kjo mund të jetë e shoqëruar me vjelljen e sasisë së vogël të qumështit. Kjo është dukuri normale.

A janë ngjitëse vjellja dhe diarreja?
Ndonjëherë mund të jenë ngjitëse, në varshmëri nga sëmundja që i ka shkaktuar.

A tregojnë vjellja dhe diarreja se bëhet fjalë për sëmundje serioze?

• Më shpesh shfaqen si fenomen kalues dhe nuk bëhet fjalë për sëmundje serioze.
• Më rrallë mund të ndodh ë dehidrim, i cili do ta kërcënojë jetën e fëmijës, sidomos te foshnjat e vogla.
• Në disa raste vjellja dhe diarreja sugjerojnë për prezencë të sëmundjes serioze, e cila duhet të diagnostikohet dhe të shërohet shpejtë.
• Shumica e sëmundjeve që manifestohen me vjellje dhe diarre janë të lehta dhe reagojnë mirë në terapi të rëndomtë.

Tretmani
Vjellje

• Shumica e vjelljeve nëse trajtohen siç duhet ndërpriten pas 8-12 orësh. Nëse fëmija vjell, duhet të jepet tretje elektrolite në sasi të vogla, një lugë kafeje në çdo pesë minuta. Sasia zmadhohet gradualisht në varshmëri nga toleranca.
• Nëse fëmija nuk vjell pas 8-12 orë futet ushqim solid. Foshnjave u jepet ujë orizi. Fëmijëve më të mëdhenj oriz pilaf, krekera ose bukë të rreshkur.
• Qumështi futet nëse foshnja nuk vjell 12-24 orë.

Diarreja

• Nëse fëmija ka diarre, menjëherë duhet filluar me dhënjen e lëngjeve. Për këtë sëmundje, më e rëndësishme është sa do të pijë, se sa do të ha. Më së miri është t'i jepet tretje orale elektrolite (siç është Neliti), i cili është special i formuluar për foshnja dhe fëmijë të vegjël.
• Nuk duhet të jepen lëngje frutash ose pije të ëmbla, sidomos jo foshnajve të vogla.
• Fëmijëve më të mëdhënj që pranojnë ushqim solid u jepen banane, oriz pilaf, drithëra të ziera, molla dhe mish të zier.
• Duhet të vazhdohet me dhënien gji ose me qumështin nga formula (nëse është në ushqim artificial), me përjashtim nëse e ndalon mjeku.
• Mes ushqimeve duhet të jepen lengje të kthejllta.

Cilat janë shenjat që ka ndodhur dehidrimi?
Rreziku më i madh gjatë diarresë së rëndë dhe të prolonguar dhe/ose vjelljes është dehidrimi – humbje e ujit nga organizmi. Foshnjat e vogla mund të dehidrojnë shpejtë. Shenjat për dehidrim janë:

• Etje ekstreme , Urinon pak (rrallë dhe me sasi të vogla të urinës). Normal, shumica e foshnjave janë “të lagura deri në fyt” gjatë çdo ndërrimi (më së paku 6 herë gjatë ditës).
• Letargji dhe polgështi
• Sytë janë të gropuara, buzët janë të thata, nuk ka lot, lëkura duket e rrudhur – me turgor të zvogëluar.

Kur të drejtoheni te mjeku?
Kontaktoni me mjekun tuaj nëse është prezente kjo që vijon:

• Diarre dhe vjellje që nuk reagojnë në terapi.
• Nëse janë prezente shenjat e dehidrimit.
• Nëse bëhet fjalë për inflamacion të veshit ose fëmija ankohet në vështirësi gjatë urinimit.
• Nëse jashtëqitjet janë me gjak, nëse temperatura perziston ose nëse është prezent shqetësim ekstrem.

Ku të drejtoheni për ndihmë?

• Pediatri juaj
• Klinika e Pediatrisë , Ambulanca e Përgjithshme