Rregullat e shitblerjes

[Pause_Print_Scroll]

PENGU

Ç'është pengu.


Pengu në kuptimin gjuhësor është izolimi.

Allahu i Madhëruar thotë:

"Secili është peng për atë që ai ka fituar."110


Në kuptimin legjislativ, pengu është të lësh një plaçkë (peng) të lidhur me borxhin, në mënyrë që borxhdhënësi të marrë prej asaj plaçkeje të drejtën (hakun) e tij, nëse borxhliu nuk e shlyen dot borxhin.



Gjykimi për pengun.

Allahu i Lartësuar thotë:

"Dhe nëse jeni në udhëtim dhe nuk mundeni të gjeni dot shkrues (të borxhit), atëherë merrni ose lini peng diçka!"111

109.Buhariu, Bejhakiu (sahih).
110.Mudethir:38.
111.Bekare:283.
Përkufizimi i lënies së pengut me udhëtimin në këtë ajet është përmendur se në udhëtim ndodh më shpesh kjo gjë, por kjo nuk do të thotë që në raste normale dhe joudhëtimi, kjo gjë (pengu) të jetë e ndaluar, sepse hadithet e të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) tregojnë lejueshmërinë e saj.


Tregon Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) se:

"I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) bleu ca drith te një çifut, me qëllim që t'ja paguajë në një afat të caktuar dhe i la atij peng mburojën e tij të luftës."112



A lejohet përdorimi i pengut.

Nuk i lejohet atij që e merr pengun ta përdorë dhe të përfitojë prej tij, për arsyen që thamë tek borxhi: çdo borxh që sjell fitim është kamatë.

Në rast se pengu është kafshë ngarkese apo kafshë që i merret qumështi, atëherë i lejohet pengëmbajtësit që t'i hipë asaj apo ta mjelë atë, nëse ai i ushqen ato.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:


"Kafsha e ngarkesës mund të përdoret për t'i hipur nëse është lënë peng dhe nëse shpenzohet për të. Qumështi i kafshës mund të pihet nëse është lënë peng dhe nëse shpenzohet për të. Ai që i hipën asaj apo i merr qumështin ka për detyrë ta ushqejë atë."113

[Pause_Print_Scroll]

TRANSFERIMI I PARAVE

Ç'është transferimi i parave.


Transferimi i parave është kalimi i borxhit prej dikujt tek dikush tjetër.

Nëse dikush i ka marrë dikujt para borxh dhe atij i ka marrë borxh një i tretë, e ky e transferon borxhin që i ka dhënë të tretit tek i pari (d.m.th. që borxhin që i ka marrë këtij ai i treti mos t'ia kthejë këtij, por atij të parit që

112.Mutefekun alejhi.
113.Buhariu, Ebu Daudi, Tirmidhiu, ibën Maxheh.
ky i ka marrë borxh), atëherë borxhdhënësi i parë ka për detyrë që t'i drejtohet borxhliut të tretë, nëse ai ka mundësi ta shlyejë borxhin.


I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) thotë:


"Shtyrja e kthimit të borxhit nga ai që ka mundësi është padrejtësi dhe nëse ndokush nga ju transferohet tek ndonjë që ka mundësi financiare, atëherë le të transferohet!"114

[Pause_Print_Scroll]

DEPOZITIMI (AMANETI)

Ç'është depozitimi.

Depozitimi apo amaneti është lënia e diçkaje për ta ruajtur tek dikush tjetër.



Gjykimi për të.

Nëse dikush i lë vëllait të tij për të ruajtur një plaçkë (amanet), atëherë është e pëlqyeshme që ai ta pranojë atë nëse është i sigurt te vetja se mund ta ruajë atë amanet. Shkaku i të qënurit e pëlqyeshme pranimi i amanetit, është duke u nisur nga rregulli i ndihmës së njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme.

Eshtë detyrë për mbajtësin e amanetit që t'ja kthejë atë të zotit të tij, kur ai ta kërkojë atë.

Allahu i Lartësuar thotë:

"Sigurisht që Allahu ju urdhëron që t'jua ktheni prapë atyre që u takojnë gjërat e dhëna juve amanet për ruajtje në besim."115


I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) thotë:

"Ktheja amanetin atij që ta ka lënë atë në besim!"116



Kompensimi i amanetit nëse prishet në dorën e mbajtësit.

Nuk kompenson gjë mbajtësi i amanetit vetëm në rast se nuk kujdeset ashtu siç duhet për të.

Tregon Amër bin Shuajb nga babai i tij, e ky nga gjyshi i tij se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

114.Ibën Maxheh, Ahmed (sahih).
115.Nisa:58.
116.Tirmidhiu, Ebu Daudi (sahih).
"Atij që i lihet një amanet, nuk kompeson gjë nëse ai prishet tek ai."117

Tregon gjithashtu (Amri) se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nuk ka kompesim mbi atë që i është besuar diçka."

Enes bin Malik (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se Umer bin Hatabi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) i ngarkoi atij që të kompensonte një plaçkë që u vodh dhe që i ishte lënë atij amanet."


Bejhakiu thotë: “Kjo ka ndodhur se ai nuk është kujdesur për të ashtu siç duhet, kështu që e kompensoi atë për shkak të moskujdesit"119.

[Pause_Print_Scroll]

HUADHËNIA

Ç'është huadhënia.

Dijetarët e fikhut thonë se huadhënia është lejimi që bën i zoti i një plaçke një tjetri, për të përdorur plaçkën e tij pa paguar gjë kudrejt atij përdorimi.



Gjykimi për të.

Të japësh hua është diçka e pëlqyer duke u nisur nga Fjala e Allahut të Lartësuar.

"Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme!"120


I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) thotë:

"Allahu është në ndihmë të robit, deri sa të jetë ai në ndihmë të vëllait të tij."121


Allahu i Lartësuar ka folur ashpër për ata që nuk japin hua.

117.Ibën Maxheh (hasen).
118.Darakutni, Bejhakiu (hasen).
119.Bejhakiu:vëll. VI, f.289.
120.Maide:2.
121.Tirmidhiu, Ibën Maxheh (sahih).
"Mjerë për ata që falen (për sy e faqe), të cilët janë të pakujdesshëm për namazin e tyre. Ata të cilët bëjnë vepra të mira vetëm për t'u dukur në sy të njerëzve dhe ata të cilët nuk japin as hua (fqinjit)."122



Urdhëri për kthimin e huasë.


Allahu i Lartësuar thotë:

"Sigurisht që, Allahu ju urdhëron që t'jua ktheni prapë atyre që u takojnë gjërat e dhëna juve amanet për ruajtje në besim."123



Kompensimi i saj nëse prishet.

Huamarrësi është i besueshëm dhe nuk e kompenson huanë e prishur, vetëm nëse nuk kujdeset për të ose i vë kusht huadhënësi që nëse e prish plaçkën, atëherë do ta kompensojë.

Tregon Safuan bin Jala se babai i tij ka thënë: “Më ka thënë i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!):

"Kur të të vijnë të dërguarit e mi, jepu atyre tridhjetë mburoja (lufte) dhe tridhjetë deve."

Thashë: “O i Dërguari i Allahut! A t'jua jap si hua të garantuar apo për të më kthyer të njëjtën plaçkë? Tha: "Për të të kthyer të njëjtën plaçkë."124


Thotë Emir es Saneani në librin "Subulus Selam": vëll. lll. f.69

"Huaja e garantuar është ajo e cila kompensohet me vlerën e saj nëse prishet, ndërsa huaja e cila duhet kthyer po e njëjta, është ajo që nuk kompensohet me vlerë. Dhe hadithi është argument për moskompensimin e huasë, vetëm në rast kushtëzimi."


122.Maun:4 - 7.
123.Nisa:58.
124.Ebu Daud (sahih).

[Pause_Print_Scroll]

GJËJA E GJETUR

Ç'është gjëja e gjetur.

E gjetura është çdo lloj pasurie që respektohet nga sheriati (që është e lejuar), e cila gjendet e humbur dhe nuk i dihet pronari.



Detyra e atij që gjen diçka të humbur.

Kush gjen të holla që i kanë humbur dikujt, ka për detyrë të mësojë llojin dhe sasinë e tyre, pastaj të marrë një besimtar të drejtë për të dëshmuar dhe t’i ruajë ato si dhe të pyesë se kujt i kanë humbur për një vit rresht. Nëse dikush vjen dhe pasi e provon për shenjat dhe vërteton se janë të atij, atëherë ia dorëzon ato të zotit, qoftë edhe pas një viti, në të kundërt, nëse nuk i del i zoti, atëherë i lejohet t'i përdorë ato për vete.


Suejd bin Gafle thotë: “Takova Ubej bin Keab dhe më tha: “Gjeta një qese me njëqind dinarë në të dhe shkova të pyesja të Dërguarin (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) se ç'të bëja me to? Ai tha: "Pyet për të një vit rresht!"

Pyeta një vit dhe nuk e gjeta të zotin e saj, pastaj shkova tek i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe ai më tha: "Pyet për të edhe një vit tjetër!"

Pyeta edhe një vit tjetër, por përsëri nuk e gjeta pronarin e saj, kështu që, shkova te i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) për të tretën herë dhe ai më tha: "Ruaje qesen e tyre (copën ku ishin futur), numëroji të hollat dhe përdori ato për vete. Nëse vjen i zoti i tyre ktheja ato e në të kundërt shpenzoi për vete!"

Atëherë i shpenzova ato për vete, thotë Ubej.

Më pas e takova Ubejin në Meke dhe më tha: "Nuk e di nëse duhet pyetur tre vjet rresht apo vetëm një vit!"125


Ijad bin Himari transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Kush gjen diçka të humbur, le të marrë të dëshmojë një apo dy dëshmitarë dhe mos të ndërrojë as mos të fshehë diçka prej saj. Nëse vjen i zoti i saj, atëherë ka të drejtë ta marrë atë e nëse jo, atëherë ajo është pasuria e Allahut, të cilën ia jep kujt të dojë (d.m.th. ta shfrytëzojë ai që e gjen)".126

125.Mutefekun alejhi.
126.Ibën Maxheh, Ebu Daud (sahih).

Delet dhe devetë e humbura.


Kush gjen një dele të humbur, duhet ta marrë dhe të pyesë për të zotin e saj. Nëse e gjen, ia kthen atij e nëse nuk e gjen, bëhet pronë e tij.

Ndërsa ai që gjen një deve të humbur, nuk lejohet që ta marrë, sepse nuk është frikë se atë mund ta hajë ndonjë kafshë.

Zejd bin Halid el Xhuheni (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë: “Erdhi një beduin tek i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe e pyeti për gjënë e gjetur. Ai (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) tha:

"Pyet për të zotin e saj një vit rresht; pyet nëse ndokush e njeh qesen dhe rripin e tyre. Nëse vjen i zoti i tyre, ia kthen ato atij dhe në të kundërt i përdor për vete."

- O i Dërguari i Allahut! Po me delen e gjetur ç'të bëj? – pyeti beduini.

Tha (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!): “Ajo është e jotja, ose e vëllait tënd, ose e ujkut.” - Po me devenë e humbur? – pyeti përsëri beduini.

Atëherë ndryshoi fytyra e të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe tha:

"Ç'të duhet ty me të! Ajo e ka me vete ushqimin dhe ujin e saj, pastaj mund të shkojë te uji dhe mund të hajë prej pemëve (pa pasur frikë se mund ta hajë ujku apo ndonjë kafshë tjetër)."127



Gjetja e gjërave që hahen dhe atyre pa vlerë të konsiderueshme.

Kush gjen në rrugë diçka që hahet, i lejohet atij që ta hajë. Kush gjen diçka pa vlerë të konsiderueshme, i lejohet ta përvetësojë atë.

Tregon Enesi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) kaloi pranë një kokrre hurme të rënë në tokë dhe tha:

"Nëse nuk do të kisha frikë se mund të jetë prej sadakasë, do ta haja."128



Gjëja e gjetur në Harem (në territorin e Kabes).

Nuk lejohet marrja e gjësë së humbur në Harem, vetëm në rast se pyet për të zotin e saj përgjithmonë dhe nuk lejohet shpenzimi i saj pas një viti, siç është për të gjeturat në vend tjetër.

Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Allahu i Lartësuar e ka bërë të ndaluar (të shenjtë) Mekën dhe ajo nuk është lejuar për asnjë para meje dhe nuk do të bëhet e lejuar për asnjë pas meje, ndërsa mua më është lejuar vetëm në një orë të një dite. Nuk lejohet në të prerja (lufta), thyerja e pemëve, trembja e

127.Mutefekun alejhi.
128.Mutefekun alejhi.

gjahut (kafshëve) dhe nuk merret gjëja e humbur në të, vetëm për atë që pyet për të zotin e saj."129

[Pause_Print_Scroll]

FËMIJA I GJETUR

Fëmija i gjetur, është ai fëmijë i vogël që ka humbur rrugën apo që nuk i njihen prindërit.



Gjykimi për të.

Marrja e tij është farz kifaje (obligim kolektiv), duke u bazuar në Fjalën e Allahut të Lartësuar:

"Ndihmojeni njëri-tjetrin në punë të mira e të devotshme!"130



Feja e tij, liria dhe shpenzimi për të.

Nëse gjendet një foshnje (i hedhur) në një vend musliman, atëherë ai është musliman dhe kudo që të gjendet, ai konsiderohet si një i lirë (që nuk është rob), sepse liria është origjina tek njerëzit. Nëse bashkë me të gjendet ndonjë pasuri, atëherë ajo shpenzohet për të e nëse nuk gjendet gjë, shpenzimet e tij i takojnë bankës së shtetit.


Sunejn bin Xhemijleh (një burrë prej fisit beni selim) thotë:

“Më gjetën të humbur dhe më dërguan te Umer bin Hatabi (Allahu qoftë i kënaqur me të!). Ai që më gjeti i tha: “O prijës i besimtarëve! Ky është njeri i mirë.”

Umeri tha: “A është e vërtetë kjo?” Tha: “Po.” Atëherë Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tha:

129.Buhariu.
130.Maide:2.
Merre atë dhe dije se ai është njeri i lirë, ti je kujdestari i tij dhe mbi ne janë shpenzimet e tij (mbi pasurinë e shtetit)."131



Trashëgimia e fëmijës së gjetur.

Nëse fëmija i gjetur vdes dhe lë pasuri, por nuk lë pas ndonjë trashëgimtar, atëherë trashëgimia e tij i kalon bankës së shtetit. Po ashtu edhe ed dijetu (kompensimi i tij), nëse e vrasin, i takon bankës së shtetit.



Pohimi i prejardhjes së tij.

Nëse dikush pohon se i gjeturi është fëmija e tij, qoftë pohuesi burrë apo grua, atëherë ai i takon atij, në rast se të qenurit prind i tij është diçka e mundshme.

Nëse pohojnë dy apo më shumë njerëz, atëherë ai i takon atij që sjell fakte. E nëse asnjëri prej tyre nuk ka fakte, atëherë kjo gjë i lihet në dorë specialistit që i njeh prejardhjet sipas shëmbëlltyrës së njerëzve dhe pastaj fëmija i takon atij për të cilin gjykon specialisti.

Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) thotë: "Hyri tek unë i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) i gëzuar dhe me fytyrë të qeshur dhe tha:

"A e di që Muxhzir el Madlexhi vështroi pak më parë te Zejdi dhe Usameja, të cilët kishin mbuluar kokat dhe këmbët i kishin të zbuluara dhe tha: “Këto këmbë janë prej njëra-tjetrës."132


Nëse njohësi i këtyre gjërave thotë se ai fëmijë është i dy vetëve, atëherë i takon të dyve.

Transmeton Sulejman bin Jesar nga Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) se në kohën e hilafetit të tij një grua shkoi me dy vetë në të njëjtin muaj në kohën e pastërtisë së saj (pas zakoneve). Specialisti tha: “Ata që të dy kanë pjesë në të”. Atëherë Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) e hodhi atë fëmijë mbi të dy ata."133


131.Malik, Bejhaki (sahih).
132.Mutefekun alejhi.
133.Bejhakiu (sahih).

[Pause_Print_Scroll]

DHURATA

Ç'është dhurata.

Dhurata është falja e një plaçke dikujt tjetër pa pagesë dhe duke qenë dhuruesi gjallë.



Nxitja në të.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Dhuroni që të duheni!"134



Pranimi i dhuratës edhe nëse është pak.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nëse do të më ftonin për të ngrënë shpatullën135 e një kafshe apo kyçin e këmbës së saj, do t'i përgjigjesha ftesës dhe nëse do të më dhuronin një shpatull apo një kyç të këmbës së kafshës, do ta pranoja dhuratën."136



Dhurata që nuk refuzohet.

Azra bin Thabit el Ensari thotë: “Më ka treguar Themameh bin Abdullah, pasi hyra te ai dhe më dha të hidhja parfum, se Enesi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) nuk e refuzonte parfumin dhe thoshte se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) nuk e kthente parfumin mbrapsht."137

Ibën Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Tre gjëra nuk refuzohen: jastëkët mbështetës, gjalpi dhe kosi."138



Kush ka më shumë të drejtë për t'i dhuruar atij.

Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) tregon se i ka thënë të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!): “Unë kam dy komshije, cilës prej atyre t'i bëj një dhuratë?” Tha: "Asaj që e ka derën e shtëpisë më afër derës tënde."139

134.Bejhakiu (hasen).
135.Shpatulla e kafshës ka qenë pjesa më e preferuar e mishit të kafshës te i Dërguari (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!), ndërsa kyçi i këmbës është diçka pa vlerë që nuk ka mish. I ka përmendur këto të dyja për të thënë që do i përgjigjej ftesës dhe do e pranonte dhuratën njëlloj, nëse ishte diçka e preferuar apo diçka pa ndonjë vlerë të konsiderueshme.
136.Buhariu.
137.Buhariu, Tirmidhiu.
138.Tirmidhiu (hasen).
139.Buhariu, Ebu Daudi.

Ndalimi nga bërja dallim mes fëmijëve në dhuratë.

Neuman bin Beshir thotë: “Babai im më dhuroi një pjesë të pasurisë së tij dhe nëna ime Amrah bintu Rauaha i tha: “Nuk jam dakord me këtë gjë pa folur me të Dërguarin e Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!). Atëherë ai shkoi te i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe ai i tha atij:

"A e bërë këtë gjë me të gjithë fëmijët e tu?"

Tha: “Jo”.

"Kini frikë Allahun dhe mbani drejtësi mes fëmijëve tuaj!"

U kthye babai im dhe e ktheu mbrapsht atë që më dhuroi.

Në një transmitim tjetër thuhet se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) i tha atij: "Atëherë nuk dëshmoj për këtë, sepse unë nuk bëhem dëshmitar për padrejtësi."

Ndërsa në një transmetim të tretë thuhet:

"A dëshiron që të të binden të gjithë njëlloj?”

Tha: “Po”.

"Atëherë mos e bëj atë gjë!"140



Nuk lejohet që ndonjë të kërkojë e të blejë atë që dhuroi.

Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nuk na shkon për shtat shembulli i keq; ai që kthehet te dhurata e tij, është si qeni që kthehet te e vjella e tij."141


Zejd bin Eslem tregon se i ati i tij ka dëgjuar Umer bin Hatabin (Allahu qoftë i kënaqur me të!) të thotë: “Dhashë një kal për në Rrugë të Allahut dhe atij që ja dhashë i humbi. Atëherë doja ta bleja prej atij që e kishte gjetur, duke menduar se do të ma shesë lirë dhe për këtë pyeta të Dërguarin (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) e ai më tha:

"Mos e ble atë edhe sikur ta japë me një dirhem të vetëm, sepse ai që kthehet te lëmosha e tij është si qeni që kthehet tek e vjella e tij."142



Nga kjo përjashtohet prindi që i jep diçka fëmijës së tij.

Ibën Umeri dhe Ibën Abasi (Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata!) tregojnë se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nuk i lejohet askujt që jep ndonjë dhuratë, të kthehet tek ajo, përveç prindit në atë që i jep fëmijës së tij."143

140.Mutefekun alejhi.
141.Mutefekun alejhi.
142.Mutefekun alejhi.
143.Ebu Daud, Tirmidhi, Nesai (sahih).

Por nëse ai të cilit i bëhet dhurata, e kthen atë mbrapsht, atëherë nuk ka asgjë që dhuruesi ta marrë.

Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) tregon se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) u fal, ndërkohë që kishte veshur një rrobe të lëmuar me shënime në të. Gjatë faljes i tërhoqën vëmendjen shenjat e saj dhe pasi mbaroi faljen tha:

"Kthejani këtë këmishë Ebu Xhehmit dhe më sillni një tjetër të ashpër, sepse pak më parë ajo ma tërhoqi vëmendjen në namaz."144



Gjykimi për atë që bën një dhuratë dhe më pas e trashëgon atë.

Abdullah bin Burejdeh thotë se babai i tij ka thënë: “Një grua erdhi tek i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe tha: “O i Dërguari i Allahut! Unë i dhashë si dhuratë nënës sime një robëreshë dhe ajo tani vdiq. I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) tha: "Allahu ty të shkroi shpërblim dhe ta ktheu trashëgiminë."145



Dhurata që marrin nënpunësit është diçka e pamerituar.

Ebu Hamid es Saidi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë: “I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ngarkoi për mbledhjen e zekatit një burrë nga fisit Ezd, të cilin e quanin Ibnu Letbijeh. Kur u kthye nga puna tha: “Kjo është e juaja, kurse kjo m'u dhurua mua. I dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) hipi në minber dhe pasi falenderoi Allahun tha:

"Si është puna me punëtorin të cilin e ngarkojmë me një punë dhe ai vjen e thotë: “kjo është e jotja e kjo është e imja?”. A nuk ulet në shtëpinë e të jatit e të ëmës së tij dhe të shohë nëse do t'i dhurohet gjë apo jo? Betohem në Atë që ka në Dorë shpirtin tim! Nuk merr ndonjë gjë prej saj, vetëm se do t'i ngarkohet mbi qafë në Ditën e Kiametit…"

Pastaj ngriti duart deri sa pamë të bardhën e sqetullave të tij dhe tha tri herë: "A nuk e përcolla lajmin!".146


144.Mutefekun alejhi.
145.Muslim, Tirmidhi, Ebu Daud.
146.Mutefekun alejhi.

[Pause_Print_Scroll]

MARRJA E DIÇKAJE ME FORCË

Kjo është marrja e diçkaje nga dikush, e cila i përket dikujt tjetër, me pa të drejtë.



Gjykimi për të.


Kjo gjë është padrejtësi dhe padrejtësia është errësirë e madhe në Ditën e Kiametit. Allahu i Lartësuar thotë:

"Mos mendoni se Allahu është i paditur e i pavëmendshëm për atë që bëjnë të padrejtët, por Ai u jep atyre kohë deri në një Ditë kur sytë do të zgurdullohen prej tmerrit. Atë Ditë ata do të vrapojnë me qafë të ngritur dhe sytë do t'i ngelin nga qielli, ndërsa zemrat e tyre janë bosh dhe nuk mendojnë nga hutimi e paniku."147


"Mos hani nga pasuria e njëri-tjetrit padrejtësisht (me çdo lloj rruge të paligjshme)!"148


I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) në fjalimin (hutben) e lamtumirës ka thënë:

"Gjaku juaj, pasuria juaj dhe nderi juaj, është i ndaluar për ju mes njëri-tjetrit, siç është e ndaluar kjo ditë e sotme e shenjtë, në këtë muaj të shenjtë dhe në këtë vend të shenjtë."149


Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nuk është besimtar ai që bën imoralitet kur e bën atë punë. Nuk është besimtar ai që pi alkool kur e pi atë. Nuk është besimtar ai që vjedh kur vjedh dhe nuk është besimtar ai që merr diçka me dhunë dhe njerëzit ngrenë kokën nga ai për ta parë."150

147.Ibrahim:42-43.
148.Bekare:188.
149.Sahihul Xhamiu i Albanit (Allahu e mëshiroftë!)
150.Mutefekun alejhi.

Ndalimi nga përfitimi prej të marrurës me dhunë.

Për atë që merr diçka me forcë është e ndaluar që ta shfrytëzojë atë, ndërkohë e ka për detyrë kthimin e saj.

I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Askush prej jush mos të marrë plaçkën e vëllait të tij as duke luajtur, as me seriozitet. Ai që merr shkopin e vëllait të tij, le t'ia kthejë atij!"151

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Kush i ka bërë padejtësi vëllait të tij (musliman) në nder apo diçka tjetër, le të kërkojë prej tij që t'ia bëjë hallall (t'ja falë) sot, para se mos të ketë dinar e as dirhem. Nëse ai ka punë të mira, do të merret prej tij aq sa të kompensohet padrejtësia e tij; nëse nuk ka punë të mira, do të merret prej të këqiave të atij tjetrit dhe do të hidhen mbi të."152



Kush vritet duke ruajtur pasurinë e tij, është dëshmor.

Është e lejuar që muslimani të mbrojë veten dhe pasurinë e tij, nëse ndokush ka për qëllim vrasjen apo marrjen e pasurisë së tij.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë një burrë erdhi te i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe i tha: -O i Dërguari i Allahut! Çfarë të bëj nëse një njeri vjen për të marrë pasurinë time? Ai tha:

-Mos ia jep pasurinë tënde atij! Tha:

-Po sikur të më sulmojë?

-Atëherë sulmoje edhe ti!

- Po nëse më vret?

-Atëherë ti je dëshmor.

-Po nëse e vras unë atë?

-Atëherë ai është në zjarr."153



Rrëmbimi i tokës.

Seid bin Zejd (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) të thotë:

"Kush merr padrejtësisht një copë tokë (nga vëllai i tij), do t'i vihet në qafë (Ditën e Kiametit) prej shtatë tokave."154

151.Ebu Daud, Tirmidhi (hasen).
152.Buhariu, Tirmidhiu (sahih).
153.Muslim, Nesai (sahih).1
Transmeton Salimi nga babai i tij se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Kush merr një copë tokë pa të drejtë, do të fundoset deri në shtatë toka në Ditën e Kiametit."155


Kush rrëmben një pjesë toke, e mbjell apo ndërton mbi të, urdhërohet që t'i shkulë të mbjellat dhe ta prishë ndërtesën, sepse i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) thotë:

"Nuk ka asnjë të drejtë për atë që rrëmben padrejtësisht."156


Nëse ai e ka mbjellë, atëherë i jepen shpenzimet dhe të mbjellat i kalojnë pronarit të tokës.

Rafi bin Hadixh (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:


"Kush mbjell në tokën e dikujt tjetër pa lejen e tij, atëherë atij nuk i takon asgjë nga të mbjellat dhe i jepen ato që ka shpenzuar."157

[Pause_Print_Scroll]

ESH SHUFAH

Ç'është esh shufah.

Në kuptimin gjuhësor shufah është çiftëzimi, ndërsa në kuptimin legjislativ ajo është: kalimi i pjesës së ortakut ose komshiut te ortaku, ose komshiu tjetër, ndërkohë që kishte kaluar tek një i tretë që nuk ka qenë komshi i të parëve, duke i paguar komshiut që shet pjesën e vet shumën që ka kërkuar prej atij të tretit.



Gjërat në të cilat pranohet shufah.

Xhabir bin Abdullah (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë: "I Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka gjykuar me shufah në çdo gjë që nuk është ndarë, por nëse vihen kufijtë dhe ndahen rrugët, atëherë nuk ka shufah."158

155.Mutefekun alejhi.
156.Buhariu (sahih).
157.Tirmidhiu, Bejhakiu (sahih).
158.Tirmidhiu, Ibën Maxheh (sahih).
Kështu, nëse dikush ka ortak (komshi) në një pjesë toke, apo në ndonjë mur, shtëpi e tjera si këto, nuk duhet ta shesë pjesën e tij para se t'ia paraqesë komshiut të tij; nëse e shet para se t'ia paraqesë atij, ai ka të drejtë që ta prishë aktin e parë dhe ta blejë vetë atë pjesë.

Xhabiri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Kush ka një pemë hurme apo një copë toke, mos ta shesë atë para se t'ia paraqesë komshiut të tij!"159


Ebu Rafi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Komshiu më i afërt, ka të drejtë më shumë për të blerë shtëpinë e komshiut të tij."160



Shufah e komshinjëve që kanë diçka të përbashkët.

Nëse dy komshinj kanë një rrugë apo diçka tjetër të përbashkët në mes tyre, nuk i lejohet asnjërit prej tyre që të shesë pjesën e tij pa marrë leje nga komshiu i tij. Nëse ai e shet pa lejen e tij, atëherë ai ka të drejtë që ta prishë aktin e parë dhe ta blejë vetë atë.


Xhabiri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Komshiu ka më shumë të drejtë në pjesën e komshiut të tij, kështu që duhet të pritet edhe nëse nuk është pranishëm, kjo nëse rruga e atyre të dyve është e përbashkët."161


Ebu Rafi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tregon se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Komshiu më i afërt, ka të drejtë më shumë për të blerë shtëpinë e komshiut të tij."162


159.Buhariu, Ebu Daudi, Ibën Maxheh, Tirmidhiu.
160.Ibën Maxheh, Nesai (sahih).
161.Ibën Maxheh (sahih).
162.Ebu Daud, Tirmidhi, Ibën Maxheh (sahih).
163.Ibën Maxheh (sahih).

[Pause_Print_Scroll]

AUTORIZIMI

Ç'është autorizimi (el Uekale).

Autorizimi (el Uekale) është të ngarkosh dikë tjetër në vendin tënd për çdo gjë apo për gjëra të caktuara.



Gjykimi për të.

Autorizimi është i lejuar, sipas Kuranit, Sunetit dhe Ixhmait.


Allahu i Lartësuar thotë:

"Kësisoj, Ne i zgjuam ata (nga gjumi i gjatë) që ta pyetnin njëri-tjetrin. Njëri prej tyre tha: “Sa kohë keni qëndruar (këtu në gjumë)?” Ata iu përgjigjën: “Kemi ndenjur ndoshta një ditë apo një pjesë të saj”. Pastaj thanë: “Zoti juaj, vetëm Ai e di më mirë se sa kohë keni qëndruar. Tani, dërgoni njërin prej jush me këtë monedhë argjendi në qytet që të gjejë ushqim të pastër e të ligjshëm për të ngrënë dhe t'ju sjellë edhe juve të tjerëve këtu dhe të ruhet që askush mos të marrë vesh gjë për ju!"164

Ebu Rafi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë: "I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) u martua me Mejmuneh duke qenë e lejuar (jo me rroben e bardhë të haxhit apo umras, por e kishte kryer atë) kurse unë isha ndërmjetësi i atyre dyve."165

Ai (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka pas autorizuar njerëz në kthimin e borxheve, ekzekutimin e ligjeve etj.

Muslimanët janë bashkuar në mendimin, se autorizimi është i lejuar, madje i pëlqyeshëm, sepse ai është një lloj bashkëpunimi në të mira e devotshmëri, kur dihet që jo çdo njeri është i mundur që t'i bëjë vetë punët e tij, kështu që ka nevojë për dikë tjetër që t'i bëjë ato në vend të tij, sigurisht, me autorizimin e tij.



Gjërat në të cilat lejohet autorizimi.

Çdo gjë që i lejohet njeriut ta bëjë me dorën e tij, është e lejuar që ai të autorizojë dikë tjetër në të.

164.Kehf:19.
165.Darimi, Ahmed (sahih).

I autorizuari duhet të jetë besnik.

I autorizuari duhet të jetë besnik në atë që merr dhe që kryen. Ai nuk kompenson gjë, vetëm nëse prish diçka me qëllim.


I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) thotë:

"Nuk kompenson gjë ai që është mirëbesuar."165



El hamdu lilahi rabbil alemin!


165."Sahihul Xhamiu” (hasen).

[Pause_Print_Scroll]

F U N D

Me rrespekt nga
Asketi SmArTs_WAY
Ebu Dawud AbdulMuhsin ibn Jahja el Albani el Darekutni
Kumanovë
10.07.2006

[Espresso]

Pershendetje Prinz Krolli!

Kame nje pyetje per ty: A lejon Allahu verjen e kamates kur eshte ne pyetje financimi i terroristeve xhihadist?

Espresso

[Pause_Print_Scroll]

Përsëndetje...

Përgjigje: "Nuk lejohet finansimi i terroristëve në asnjë mënyrë, si me atë të lejuar , e si me atë që është e ndaluar (e që në fjalë është kamata). Çdo lloj ndihme ndaj terroristëve është haram (ndales) dhe ka denim për këtë në Ditën e Gjykimit, ndërsa sa i përket asaj që e përmende ti "terroristët xhihadist", të them se nëse një grup bën terror duke luftuar ai atëherë nuk quhet grup xhihadi (apo si i quan ti xhihadist), dhe dije se xhihadi sipas sheriatit mundësohet prej xhizjes (tatimit) të popullatës së shtetit, mirëpo nëse mungon atëherë prej njerëzve bamirës, dhe Xhihadi i cili është i pranuar prej Islamit, është ai që e ka treguar Islami, për më shumë lexo tema që janë të drejtpërdrejta në këtë temë"

Me rrespkt nga
SmArTs_WAY
Ebu Dawud AbdulMuhsin ibn Jahja el Albani el Darekutni [Pause.Print.Scroll]
Kumanovë, 11.07.2006