Drejtshkrimi I Fjalëve Me Parashtesa: ç-, Zh-, Sh- Që Marrin Kuptim Të Kundërt

[Imeri]

Drejtshkrimi i fjalëve me parashtesat: ç-, zh-,sh-, që marrin kuptim të kundërt ose nuanca përforcuese, mund të kuptohet më lehtë, duke e bërë ndarjen e tingujve të gjuhës shqipe, që nyjtohen sipas pjesëmarrjes (aktivitetit) të tejzave të zërit.

Më poshtë po e paraqesim tabelën:
__________________________________________________ __________________________________
| Zanore | sonante | bashkëtingëllore _ |
Të zëshme | a, e, ë, i,o, u, y. | j, r, rr, l, ll, m, n, nj | b, d, dh, g, gj, v, x, xh, z, zh, h |
Të pazëshme | | p, t, th, k, q, f, c, ç, s, sh, |

Fjalët me tinguj nistorë zanorë :a-, e-, ë-,o-, i-, u-; dhe tingujt sonante: j-, l-, ll-, m- , n-, nj-,r-, rr-; si dhe bashkëtingëllorja grykore h-; krijojnë fjalë me kuptim të kundrët duke marrë parashtesën (ç-): armatim(çarmatim), akordim(çakordim), atdhesim(çatdhesim); embrionizim(çembrionizim), emrim(çemrim), endje(çendje); ënjtje(çënjtje); intengrim(çintegrim); organizim (çorganizim), orjentim(çorjentim); urëzim(çurëzim), e fjalë të ngjashme si këto.
Përjashtim bëjnë fjalët që fillojnë me nistoren y-: yndyrë, yllësi ,yllëshuar, nuk kanë kuptim të kundët .
Parashtesa ç-, edhe para tingujve sonante: j-, l-, ll-, m-, n-, nj-, r-, rr-, si dhe grykores h-, e ruan trajtën: jonizim(çjonizim), lodhje(çlodhje); magnetizim(çmagnetizim), mbështetje (çmbështetje); montim(çmontim); nderoj(çnderoj), njerëzore(çnjerëzore), regjistrim(çregjistrim), rregulloj(çrregulloj); huazoj(çhuazoj), hidratizim(çhidratizim), e fjalë të tjera si këto.
Fjalët që fillojnë me nistore ll-, si: llagap, llamburitje, llahtarisje etj. nuk kanë kuptim të kundërt.
Tingujt bashkëtingëllorë të zëshëm: b-, d-, dh-, g-, gj-, v-, te fjalët që marrim kuptim të kundërt marrin parashtesën zh- : bëhet(zhbëhet), bllokoj(zhbllokoj), dukje(zhdukje), dredh(zhdredh), drjet(zhdrejt); dhjamos(zhdhjamos), dhënë(zhdhënë), gardhim(zhgardhim), gozhdoj(zhgozhdoj)gjakësoj(zhgjakësoj); varrim(zhvarrim), vendosje(zhvendosje) e fjalë të tjera të ngjashme si këto.
Fjalët që fillojnë me tingujt bashkëtingëllorë të zëshëm: x-, xh-, z-,nuk krijojnë fjalë me kuptim të kundërt si: xehtar, xixë; xheloz; zhufkë; zotërim, zymtësi, zyrtar e të tjera të këtij lloji.
Me parashtesën sh- shkruhen fjalët, të cilat fillojnë me tingujt bashkëtingëllorë të pazëshëm: p, t, th, k, q, f : palosje(shpalosje), pagim(shpagim), pyllëzim(shpyllëzim), tjellë(shtjellë), tjerrë(shtjerrë); thurë(shthurë); kurorëzim(shkurorëzim), këputje(shkëputje); kyçje(shkyqje), qetësim(shqetësim), qepje(shqepje); fletoj(shfletoj), frenim(shfrenim), farosje(shfarosje),etj.
Fjalët e gjuhës shqipe që fillojnë me tingujt nistorë: c-, ç-,s- nuk kanë kuptim të kundërt. P.sh. citoj, copëtoj, copëzim, cytje; çelikos, çetoj, sajim, saktësim, sëmurë, sillem etj.