GRAMATIKA

[Afrimi_17]

Naki Ta pergezoj kete mund je punetor me te vertet ;)

[Fshatari]

Vura re këtë dukuri të çuditshme në gramatikën e gjuhë shqipe :"...Mjaft formime me prapashtesa funksionojnë në të njëtën kohë si emra dhe si mbiemra: shqiptar, punëtor, fshatar, malësor etj.".
Si është e mundur që një fjalë mund të definohet edhe si emër edhe si mbiemër në të njëjtën kohë.
"...shqiptar, punëtor, fshatar, malësor" e kësaj liste mun t'i shtohen shumë fjalë tjera si, psh, :qytetar, mjek, profesor, bari..., janë gjithëmonë emra e jo edhe mbiemra, siç na mëson Naki.
Në këto dy fjali:
1) Fshatari di të kultivojë tokën dhe të dalloj emrin nga mbiemri;
2) Forumisti i pa edukatë është fshatar,
fjalët Fshatari dhe fshatar janë vetëm emra e jo mbiemra edhepse në fjalinë e dytë fjala "fshatar" (emër) cilëson fjalën "Forumisti"(po ashtu emër).
Gramatika nuk është sinonim i kategorive morfologjike. Ajo duhet kompletuar me fonologji dhe sintaksë sepse një fjalë(quani si të doni) nuk përcaktohet vetëm sipas natyrës (emër, mbiemër, folje, etj) morfologjike po edhe sipas funkcionit(rolit) dhe pozitës (dmth vendit)që zë në kuadrin e një fjalie.
Sa herë që neglizhohet aspekti sintaksik lindin paqartësi në definimin abstrakt të një fjale dhe në kategorizimin e asaj fjale.

[Naki]

Postimi origjinal është bërë nga Fshatari

Vura re këtë dukuri të çuditshme në gramatikën e gjuhë shqipe :"...Mjaft formime me prapashtesa funksionojnë në të njëtën kohë si emra dhe si mbiemra: shqiptar, punëtor, fshatar, malësor etj.".
Si është e mundur që një fjalë mund të definohet edhe si emër edhe si mbiemër në të njëjtën kohë.
"...shqiptar, punëtor, fshatar, malësor" e kësaj liste mun t'i shtohen shumë fjalë tjera si, psh, :qytetar, mjek, profesor, bari..., janë gjithëmonë emra e jo edhe mbiemra, siç na mëson Naki.
Në këto dy fjali:
1) Fshatari di të kultivojë tokën dhe të dalloj emrin nga mbiemri;
2) Forumisti i pa edukatë është fshatar,
fjalët Fshatari dhe fshatar janë vetëm emra e jo mbiemra edhepse në fjalinë e dytë fjala "fshatar" (emër) cilëson fjalën "Forumisti"(po ashtu emër).
Gramatika nuk është sinonim i kategorive morfologjike. Ajo duhet kompletuar me fonologji dhe sintaksë sepse një fjalë(quani si të doni) nuk përcaktohet vetëm sipas natyrës (emër, mbiemër, folje, etj) morfologjike po edhe sipas funkcionit(rolit) dhe pozitës (dmth vendit)që zë në kuadrin e një fjalie.
Sa herë që neglizhohet aspekti sintaksik lindin paqartësi në definimin abstrakt të një fjale dhe në kategorizimin e asaj fjale.

Ju faliminderit për korigjimë dhe plotësim profesional,ky ishte edhe apeli imë- i para dy viteve.
Së bashku pasurojmë forumin!

Naki

[Dilaver]

Struktura fjalëformuese midis emrave e mbiemrave edhe pse ka ndryshime ato kanë edhe pika të përbashkëta.

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga Fshatari

Vura re këtë dukuri të çuditshme në gramatikën e gjuhë shqipe :"...Mjaft formime me prapashtesa funksionojnë në të njëtën kohë si emra dhe si mbiemra: shqiptar, punëtor, fshatar, malësor etj.".
Si është e mundur që një fjalë mund të definohet edhe si emër edhe si mbiemër në të njëjtën kohë.
"...shqiptar, punëtor, fshatar, malësor" e kësaj liste mun t'i shtohen shumë fjalë tjera si, psh, :qytetar, mjek, profesor, bari..., janë gjithëmonë emra e jo edhe mbiemra, siç na mëson Naki.
Në këto dy fjali:
1) Fshatari di të kultivojë tokën dhe të dalloj emrin nga mbiemri;
2) Forumisti i pa edukatë është fshatar,
fjalët Fshatari dhe fshatar janë vetëm emra e jo mbiemra edhepse në fjalinë e dytë fjala "fshatar" (emër) cilëson fjalën "Forumisti"(po ashtu emër).
Gramatika nuk është sinonim i kategorive morfologjike. Ajo duhet kompletuar me fonologji dhe sintaksë sepse një fjalë(quani si të doni) nuk përcaktohet vetëm sipas natyrës (emër, mbiemër, folje, etj) morfologjike po edhe sipas funkcionit(rolit) dhe pozitës (dmth vendit)që zë në kuadrin e një fjalie.
Sa herë që neglizhohet aspekti sintaksik lindin paqartësi në definimin abstrakt të një fjale dhe në kategorizimin e asaj fjale.

Mendim i logjikshem. Problemi eshte qe ne dallim me disa gjuhe tjera, ne gjuhen shqipe nuk ka signale optike per te dalluar emrin nga mbiemri, apo me mire te thuhet: mbiemrin e nominalizuar nga emri, ne gjuhen shqipe ky seleksionim duhet te behet simbas kriterieve qe i ke cekur ti (sintakses, semantikes, morfologjise e tj.).

Nje shembull, per ata qe flasin gjermanisht:

1. "Die fleißige Biene"
"Bleta e zellshme" apo "E zellshmja blete"
Rregulla:
"fleißige" ketu eshte mbiemer dhe per ate shkruhet me te vogel.

kurse

2. "Die Fleißige, die ich zuletzt sah"
"E zellshmja, te cilen e pash heren e fundit"
Rregulla:
"Fleißige" ketu eshte emer (mbiemer i nominalizuar), per ate shkruhet me te
madhe. Kurse ne gjuhen shqipe nuk ka signal optik per te dalluar a eshte fjala
"e zellshme" emer apo mbiemer, sidomos nese mirret parasysh perkthimi i dyte i
fjalise se pare. Keshtu qe ne shqip, pyetja se a eshte fjala "e zellshmja" emer apo
mbiemer, duhet te pergjigjet nepermjet te fjalise ne teresi, gjegjesisht nepermjet
te kriterieve te cekura nga ti..

[Kodra]

**********
**********
**********

Të nderuarë bashkëatdhetarë,

çdo fjalë e shkruar si fjalë e vetme ka kuptimin e vet, të cilin nuk kemi nevojë ta kërkojmë se a është emër apo mbiemër, folje apo diçka tjetër.

Kur të shkruhet një bashkim fjalësh, këtu duhet të kërkojmë kuptimin e fjalëve në veçanti, natyrisht nëse na intereson të dijmë se, një fjalë e vetme në këtë bashkim fjalësh, a është emër, mbiemër, folje, përemër etj.

Blerim Hasani shkoi në Qytet!

Fjala Blerim është emër, Hasani është mbiemër, shkoi është folje, në është lidhësja e cila jep lexuesit të kuptojë, në këtë rast ku shkoi Blerimi me mbiemrin Hasani, Qytet është emër i padefinuar me emër ( mos të ju çudit kjo), e në këtë Qytet ka shkuar Blerimi me mbiemrin Hasani.

Ardian Malësori shkoi në Fshat!

I njëjti spjegim si më lart!!!!

Kodra Fshatari vizitoi Qytetin dhe Fshatin!!!!!

Kodra është emër, Fshatari është mbiemër, pra kemi një emër shqip dhe një mbiemër shqip me të cilët shumë prej nesh nuk jemi mësuar t'i dëgjojmë, për këtë edhe na duket çudi se si një emër mund të përdoret edhe si mbiemër.

Në rastin e Blerim Hasanit, Hasani mund të jetë edhe emër, por në këtë rast është mbiemër, jemi mësuar, jemi mësuar ta dëgjojmë për atë edhe nuk na bie në veshin tonë si emër.

Emri, nuk mund të përdoret në të njëjtën kohë si mbiemër por, emri në përgjithësi mund të përdoret si mbiemër, varësisht nga paraqitja e fjalisë së shkruar.


Kodra

[Kodra]

Postimi origjinal është bërë nga arton bala

Mendim i logjikshem. Problemi eshte qe ne dallim me disa gjuhe tjera, ne gjuhen shqipe nuk ka signale optike per te dalluar emrin nga mbiemri, apo me mire te thuhet: mbiemrin e nominalizuar nga emri, ne gjuhen shqipe ky seleksionim duhet te behet simbas kriterieve qe i ke cekur ti (sintakses, semantikes, morfologjise e tj.).

Nje shembull, per ata qe flasin gjermanisht:

1. "Die fleißige Biene"
"Bleta e zellshme" apo "E zellshmja blete"
Rregulla:
"fleißige" ketu eshte mbiemer dhe per ate shkruhet me te vogel.

kurse

2. "Die Fleißige, die ich zuletzt sah"
"E zellshmja, te cilen e pash heren e fundit"
Rregulla:
"Fleißige" ketu eshte emer (mbiemer i nominalizuar), per ate shkruhet me te
madhe. Kurse ne gjuhen shqipe nuk ka signal optik per te dalluar a eshte fjala
"e zellshme" emer apo mbiemer, sidomos nese mirret parasysh perkthimi i dyte i
fjalise se pare. Keshtu qe ne shqip, pyetja se a eshte fjala "e zellshmja" emer apo
mbiemer, duhet te pergjigjet nepermjet te fjalise ne teresi, gjegjesisht nepermjet
te kriterieve te cekura nga ti..

**********
**********
**********

I nderuari arton bala,

për rastin e parë:

mbiemëri nuk tregon veprim, për atë edhe spjegimi që është dhënë, për mendimin tim është i gabuar, për atë e shkruara me të vogël është e drejtë. Çdo mbiemër në çdo gjuhë, shkronja e parë fillon me të madhe.Në rastin tonë, fjala " e zellshmja", është parafjalë mund të themi edhe folje vepruese ( tregon veprimin e Bletës).

"E zellshmja" vie nga folja zellem e cila folje, si folje, nuk është shumë e përfolur në gjuhën shqipe.



Për rastine dytë:

këtu është emër, duhet të shkruhet me të madhe por duhet ta dijmë që është emër i padefinuar, tregon veprim të pasaktë dhe nuk tregon se kush qenka e zellshmja, për këtë edhe emrat e padefinuar sipas rastit të fjalisë, mund të shkruhen me shkronja të vogla apo të mëdha. Këtu vie në përdorim mendimi yt që thotë se, në mënyrë optike nuk mund të vërehet se a është emër apo mbiemër.


Kodra

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga Kodra

**********
**********
**********

I nderuari arton bala,

për rastin e parë:

mbiemëri nuk tregon veprim, për atë edhe spjegimi që është dhënë, për mendimin tim është i gabuar, për atë e shkruara me të vogël është e drejtë. Çdo mbiemër në çdo gjuhë, shkronja e parë fillon me të madhe.Në rastin tonë, fjala " e zellshmja", është parafjalë mund të themi edhe folje vepruese ( tregon veprimin e Bletës).

"E zellshmja" vie nga folja zellem e cila folje, si folje, nuk është shumë e përfolur në gjuhën shqipe.




Për rastine dytë:

këtu është emër, duhet të shkruhet me të madhe por duhet ta dijmë që është emër i padefinuar, tregon veprim të pasaktë dhe nuk tregon se kush qenka e zellshmja, për këtë edhe emrat e padefinuar sipas rastit të fjalisë, mund të shkruhen me shkronja të vogla apo të mëdha. Këtu vie në përdorim mendimi yt që thotë se, në mënyrë optike nuk mund të vërehet se a është emër apo mbiemër.


Kodra

Shume pershendetje, Kodra.

E shoh qe ke keqkuptuar nje gje. Ketu po behet fjale per mbiemrin si njeren nga 10 pjeset e ligjerates te Gjuhes Shqipe, jo per fjalen mbiemer ne kuptimin e dyte qe ka kjo fjale (si pjesa e dyte e emrit tek njerezit). Ne Gjuhen Shqipe fjala mbiemer ka dy domethenie. Prap nje krahasim m gjermanishten, si ndihmese:

- mbiemri si pjese e ligjerates (als Wortart) quhet Adjektiv (oder Wiewort)
- mbiemri si pjesa e dyte e emrit tek njerezit quhet Nachname.

Kete duhet te dallosh.

Ndersa mbiemri si pjese e ligjerates definohet (sic tha Naki me larte) ne kete menyre:

Postimi origjinal është bërë nga Naki

Mbiemra

Mbiemra quhen fjalët që shënojnë se çfarë lloji është ose çfarë vetie ka emri (qen i zi, qen i vogël, ushtria shqiptare, qeveria italiane). Mbiemri përshtatet në numër, gjini dhe rasë me emrin me të cilin lidhet: ...

Ky definicion eshte i sakte. Fjala "e zellshme" nuk tregon veprim, sic mendove te kem thene une, por nje cilesi te bletes (si emrit gramatikor). Per kete arsye "e zellshme" eshte mbiemer. E njejta vlen edhe per fjalen "e zellshmja" ne fjaline " e zellshmja blete".

[Fshatari]

" parafjalë të rasës kallëzore: në, me, pa, për, më, mbi, nën, ndër, etj.:
Erdhi vonë në shtëpi.
U takua me vëllain në Prishtinë.
Nuk rrihet pa punë.
Mira u nis dje për Bruksel.
Më 10 qershor kam ditëlindjen.
Mos u ul mbi divan.
U shkau dheu nën këmbë.
Parisi është një ndër qytetet më të bukura.
- parafjalë të rasës rrjedhore: prej, ndaj, për, etj.
Ishte prej Durrësi.
Ndaj tij u morën masa të rrepta.
E kapi për gryke."(Naki)

Janë vërtet në rasën kallëzore këta emra :
-shtëpi
-Prishtinë
-punë
-Bruksel
-qershor
-divan
-këmbë


Ja rasa kallëzore e këtyre emrave :shtëpinë,Prishtinën, punën,Brukselin, qershorin, divanin, këmbën.
Nuk di a pranon gramatika e shqipes një rasë që dikur quhej "vendore"(lokativ) po e di që shembujt e Nakit i përgjigjen shumë mirë pikërisht asaj rase(vendore, pra).

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga Fshatari

" parafjalë të rasës kallëzore: në, me, pa, për, më, mbi, nën, ndër, etj.:
Erdhi vonë në shtëpi.
U takua me vëllain në Prishtinë.
Nuk rrihet pa punë.
Mira u nis dje për Bruksel.
Më 10 qershor kam ditëlindjen.
Mos u ul mbi divan.
U shkau dheu nën këmbë.
Parisi është një ndër qytetet më të bukura.
- parafjalë të rasës rrjedhore: prej, ndaj, për, etj.
Ishte prej Durrësi.
Ndaj tij u morën masa të rrepta.
E kapi për gryke."(Naki)

Janë vërtet në rasën kallëzore këta emra :
-shtëpi
-Prishtinë
-punë
-Bruksel
-qershor
-divan
-këmbë


Ja rasa kallëzore e këtyre emrave :shtëpinë,Prishtinën, punën,Brukselin, qershorin, divanin, këmbën.
Nuk di a pranon gramatika e shqipes një rasë që dikur quhej "vendore"(lokativ) po e di që shembujt e Nakit i përgjigjen shumë mirë pikërisht asaj rase(vendore, pra).

Prap postim shume i mire. S´po bon pa t´lavdu.. Vetem per ate rregullen se nuk ndahet kryefjala e kallezuesi me nje prese nuk jam i sigurte. Te lajmerohna, nese e gjej nje shembull bindes.

Kur po i lexoj ato fjalet (e kuqe) nga Naki, po e pyes veten: Nese "në, me, pa, për, më, mbi, nën, ndër" qenkan parafjale (pavaresisht te ciles rase), atehere ku eshte dallimi ne mes te ndajfoljeve (te llojit te ndryshem: vendi, kohe, e tj.) dhe ketyre parafjaleve??

Postimi origjinal është bërë nga Kodra

duke mos u lëkundur nga ,, mbiemri nuk tregon veprim".

Nuk jam i sigurte si ta kuptoj kete pohim tendin, mirepo mbiemri (gramatikor) nuk tregon veprim, por cilesi, veti, trajte (lexo definicionin e Nakit). Per kete arsye fjala "e zellshme" eshte mbiemer. Sepse kjo fjale nuk tregon veprim. Foljet tregojne veprim. Askush nuk tha ne kete teme se mbiemri tregon veprim.

[Fshatari]

Kodra mendon që :
"Shteti Funksional,është Alergjik ndaj Korrupcionit".
Edhe unë mbështesë këtë devizë moralisht të justifikueshme...!
Dikushi mund të mendojë që fshatari ngatërron politikën e gramatikën në prag të zgjedhjeve parlamentare në Kosovë : jo!
Imagjinova vetën student, në muajin qershor, periudha e provimeve, para profesorit të morfosintaksës që kërkon një analizë të devizës së Kodrës.
Fjali e plotë atributive, i përgjigjem profit, që ka për kryefjalë(grup nominal) "Shteti Funksional" për predikat(grup foljor) foljen "është" e shoqëruar nga mbiemri "alergjik" si atribut i kryefjalës...!
Profi më tha se ashtu siç e shkruan Kodra, fjalia ime atributive nuk është fjali :presa është e tepërt, më tha ai!
Nuk mund të "prehet"(me presë pra) kryefjala nga kallëzuesi por duhet shkruar kështu: Shteti funksional është alergjik ndaj korrupsionit.
... analiza morfologjike javën e ardhshme.

[Kodra]

Postimi origjinal është bërë nga Fshatari

Kodra mendon që :
"Shteti Funksional,është Alergjik ndaj Korrupcionit".
Edhe unë mbështesë këtë devizë moralisht të justifikueshme...!
Dikushi mund të mendojë që fshatari ngatërron politikën e gramatikën në prag të zgjedhjeve parlamentare në Kosovë : jo!
Imagjinova vetën student, në muajin qershor, periudha e provimeve, para profesorit të morfosintaksës që kërkon një analizë të devizës së Kodrës.
Fjali e plotë atributive, i përgjigjem profit, që ka për kryefjalë(grup nominal) "Shteti Funksional" për predikat(grup foljor) foljen "është" e shoqëruar nga mbiemri "alergjik" si atribut i kryefjalës...!
Profi më tha se ashtu siç e shkruan Kodra, fjalia ime atributive nuk është fjali :presa është e tepërt, më tha ai!
Nuk mund të "prehet"(me presë pra) kryefjala nga kallëzuesi por duhet shkruar kështu: Shteti funksional është alergjik ndaj korrupsionit.
... analiza morfologjike javën e ardhshme.

**********
**********
**********


I nderuari Fshatari,

i bënë të fala "profit" me fjalët ,,ke të drejtë plotësisht ka thënë Kodra".

Kodra nuk është naiv, Kodra gëzohet kur dikush më gjen gabime, njeriu nga gabimet mëson!.

E përshëndes " profin" dhe ty duke mos u lëkundur nga ,, mbiemri nuk tregon veprim".



Me respekt për të gjithë që marrin pjesë në debate të mirëfillta, ju përshëndet


Kodra

[Ma-Origano]

te lumt Naki shum pune e bukur!

[Idila]

Kush nga ju do të tregojë definicionin se cfarë quajmë fjali?

Ps. S`është keq të përsërisim gramatikën....

[ShEjToNkA]

Postimi origjinal është bërë nga Idila

Kush nga ju do të tregojë definicionin se cfarë quajmë fjali?

Ps. S`është keq të përsërisim gramatikën....

Fjalia është njësi gramatikore, e përbër nga disa fjalë dhe ka një kuptim të caktuar.


SP. O, Idilë, po c'më ke kthy një kohë mbrapa kur të lexova, mbylla sytë dhe parafytrova vetën pranë tabelës duke u pyetur.
Shpresoj të jam përgjigjur drejtë dhe s'e kam harruar!