Të tjerët për Dr. Rugovën.

[Zana_ch]

Zum Tode von Ibrahim Rugova
Politischer und moralischer Führer
Von Michael Martens




Als Ibrahim Rugova Anfang Dezember 1944 geboren wurde, war die Wehrmacht noch nicht lange fort aus dem Kosovo. Die Besatzung durch Deutsche und Italiener hatte die Mehrheit der Albaner im ersten Jugoslawien als Befreiung begrüßt. Nicht wenige kollaborierten und nutzten die Okkupationszeit im Kosovo, um viele tausend slawische Kolonisten zu vertreiben oder zu töten. Dann kamen die kommunistischen, serbisch dominierten Partisanen, gegen die kämpfend Rugovas Vater - Patriarch eines recht wohlhabenden Klans - sein Leben ließ.


Als Ibrahim Rugova Student der Literaturwissenschaft in Prishtina war, wütete in seiner Heimat der großserbische Geheimdienstchef Aleksandar Rankovic, ein Vorläufer Milosevics. Zur gleichen Zeit errichtete der kommunistische Staat in der zurückgebliebenen Provinz aber auch Straßen, Schulen, Fabriken und Krankenhäuser.

Nach Rankovics Absetzung durch Tito 1966 hatte es zwar mit willkürlichen Verhaftungen und der Ermordung von "unzuverlässigen" Albanern eine Ende, doch schon zwei Jahre später kam es zu von nationalistischen Tönen begleiteten Studentenunruhen in Prishtina, die auf andere Städte der Provinz übergriffen und als erste blutige Massendemonstration in dem kommunistischen Vielvölkerreich gelten. Mitte der siebziger Jahre, Rugova studierte damals in Paris Literaturwissenschaft, wurde der schleichende wirtschaftliche Verfall Jugoslawiens unübersehbar. Es gab weniger zu verteilen, man suchte die Schuld für die Löcher im Portemonnaie bei dem jeweils anderen Volk, sah sich als Zahlmeister für den Rest. Kaum ein Jahr nach dem Tode Titos, Rugova lebte nun wieder im Kosovo, kam es im Frühling 1981 zu neuen Unruhen. Gefordert wurde damals - öffentlich jedenfalls - noch nicht staatliche Unabhängigkeit, sondern zunächst die Aufwertung zu einer jugoslawischen Teilrepublik. Nach einer letzten Atempause von wenigen Jahren begann dann der Aufstieg von Slobodan Milosevic und mit ihm der kriegerische Zerfall des Vielvölkerstaats der Südslawen, dem sich dessen albanische Bürger ohnehin nie recht verbunden gefühlt hatten.

Blutige Konflikte oft erlebt

Blutige Konflikte hat Ibrahim Rugova in seinem Leben oft erlebt. Dennoch oder gerade deshalb verschrieb sich der erklärte Pazifist und praktizierende Machtmensch dem gewaltlosen Widerstand gegen die serbische Apartheidspolitik im Kosovo. Er war Realist genug, um einen gewaltsamen Konflikt, den sein Volk damals auf jeden Fall verloren hätte, zu scheuen. Mit dem Aufbau des albanischen Schattenstaates nach der Aufhebung der Autonomie des Kosovos durch Milosevic 1989 wurde er nicht nur zum politischen, sondern auch zum moralischen Führer der Kosovo-Albaner. Unter Rugova, der seit 1990 in inoffiziellen Wahlen mehrmals zum Präsidenten der Kosovo-Albaner gewählt wurde, entstand eine Parallelverwaltung mit eigenem Schul- und Gesundheitssystem. All das brachte ihm freundlichen Beifall aus dem Ausland, den Toleranzpreis der Stadt Münster, den Sacharowpreis des Europäischen Parlaments, diverse Ehrendoktorhüte und weitere Trostpokale für die Galerie ein - nur die Unabhängigkeit des Kosovos rückte damit nicht näher. Erst nach 1996, als junge Männer im Kosovo damit begannen, albanische und serbische Repräsentanten des Belgrader Regimes zu ermorden, aber auch Zivilisten beider Völker nicht schonten, konnte die Staatengemeinschaft das Ausmaß des Konflikts nicht länger ignorieren. Die Freischärler der Befreiungsarmee Kosovo (UCK) provozierten ein Blutvergießen, um Serbien zu Vergeltungsschlägen und die Nato zum Eingreifen zu bewegen.

Rugova, der seinen Alleinvertretungsanspruch für die Kosovo-Albaner bedroht sah, leugnete die Existenz der UCK zunächst als "serbische Erfindung", später kanzelte er die Freischärler als "frustrierte Leute" ab. Doch die Frustrierten waren erfolgreicher als er, vor allem, nachdem im benachbarten Albanien die öffentliche Ordnung zusammengebrochen war und Bestände aus dortigen Waffendepots in ihre Hände fielen. Schon auf der gescheiterten Friedenskonferenz von Rambouillet im Februar 1999 sah sich Rugova an den Rand gedrängt von einer neuen Generation kosovarischer Politiker, repräsentiert durch den energischen jungen UCK-Führer Hashim Thaci.

Eine unglückliche Figur

Während des Luftkriegs der Nato gegen Milosevics Jugoslawien von März bis Juni 1999 machte Rugova eine unglückliche Figur, Tiefpunkt seiner Laufbahn war ein von dem Serbenherrscher erzwungener Fernsehauftritt in Belgrad, in dem er die Luftangriffe der Nato kritisieren mußte, mit denen die Kosovo-Albaner ihre Befreiung verbanden. In den eigenen Reihen als Verräter beschimpft, verbrachte er nach diesem rätselhaften, bis heute nicht restlos geklärten Auftritt den Rest der Kriegszeit in Italien und Deutschland. Als er nach Prishtina zurückkehrte, war die serbische Herrschaft dort zu Ende gegangen und aus dem einstigen Hoffnungsträger ein politisches Auslaufmodell geworden. Mächtig war er zwar noch, denn seine Partei, die Demokratische Liga, blieb bei allen Wahlen in der seit dem Rückzug der Serben von den Vereinten Nationen verwalteten Provinz stärkste Kraft. Rugova besaß noch Autorität, doch er herrschte autoritär.

Jedem war klar, daß die politische Zukunft Leuten anderen Schlages gehören werde - jenen von Freischärlern zu Politikern gewandelten Männern um Thaci und den als Kriegsverbrecher angeklagten ehemaligen regionalen UCK-Befehlshaber Haradinaj. Auch im Ausland verlor der einstige Vorzeigealbaner Rückhalt. Starrsinnig sei Rugova, anders als seine ungleich wendigeren Konkurrenten Thaci und Haradinaj, hieß es oft. Als in Belgrad der sogenannte gemäßigte Nationalist Kostunica an die Macht kam, gebärdete sich Rugova geradezu autistischer: Er empfing zwar noch, doch die Politiker, Diplomaten und Journalisten hätten sich auch ein Tonband mit seinen Meinungen anhören können, so sehr glichen sich zum Schluß seine Ausführungen zur politischen Lage im Kosovo.

Sanft und machtbewußt

Der sanft wirkende, leise sprechende Politiker mit dem Seidenschal, der durchaus machtbewußt war, bestand darauf, daß die Vereinigten Staaten und die EU das Kosovo als unabhängig anzuerkennen hätten. Dann werde sich auch der Rest (so die schwierige Lage der im Kosovo verbliebenen Serben) zum besten fügen. Von Kompromissen wollte Rugova nichts wissen, schließlich sei die Unabhängigkeit an sich bereits ein Kompromiß, verzichte das Kosovo damit doch auf die Möglichkeit einer Vereinigung mit Albanien.

Im August 2005 hielt sich Rugova zu medizinischen Untersuchungen in Deutschland auf. Nach seiner Rückkehr teilte er in einer Fernsehansprache mit, daß er an Lungenkrebs erkrankt sei. Einer seiner letzten Vorstöße war die Ernennung eines Verhandlungsteams für die Status-Gespräche. Rugova starb am Samstag in Prishtina.

[Zana_ch]

Lücke im Kosovo
Kommentar
Schon zu Lebzeiten wurde Ibrahim Rugova mit Nelson Mandela verglichen. Ähnlich wie der Freiheitskämpfer und spätere südafrikanische Präsident gelang es Rugova, den Unabhängigkeitskampf der Kosovo-Albaner friedlich auszutragen. Trotz der Gewalt der UCK, der Befreiungsarmee des Kosovos, konnte Rugova sein Volk hinter sich und seiner Politik der ruhigen Hand versammeln. Auf diese Weise gewann er schon in den düsteren Jahren vor dem Kosovo-Krieg die Sympathien des Westens.


Für Rugova, seit 2002 Präsident des Kosovos, bedeutete dies allerdings nicht, von seinem Ziel, der Unabhängigkeit seines Landes von Serbien, abzugehen. Entschlossen, doch umsichtig, fast sanft sogar, warb der Intellektuelle dafür, dem Kosovo den Status zuzugestehen, den Slowenien und Kroatien schon 1991 erhalten hatten. Im Inneren kämpfte Rugova dafür, daß sich sein von Milosevic gequältes Volk auch aus eigener Kraft staatliche und demokratische Strukturen zulegte und nicht den Verlockungen des Terrorismus als besonderer Form des Krieges nachgab. Rugova ist es maßgeblich zu verdanken, daß seine Kosovaren nicht die Palästinenser des Balkans wurden.


Sein Tod reißt eine gewaltige Lücke. Mehr sogar: Mit seinem Ableben steigt die Gefahr, daß sich die militanten gegen die gemäßigten Kräfte im Kosovo durchsetzen. Sie könnten versuchen, die Unabhängigkeit mit Gewalt zu erringen und würden damit all die Erfolge zunichte machen, die Rugova in kleinen Schritten errungen hat.


Man kann nur hoffen, daß Rugovas Politik inzwischen soweit verankert ist, daß keiner der Diadochen auf dumme Gedanken kommt. Ausgemacht ist das nicht. Im Kosovo ist noch immer alles möglich. Gerade deshalb ist Rugovas Tod so schmerzlich. Jacques Schuster

[Zana_ch]

Wörter des Tages : Belegstellen für »Ibrahim Rugova«
1.Nach dem Tod des Präsidenten der serbischen Provinz Kosovo, Ibrahim Rugova, haben internationale Politiker die Bevölkerung zur Besonnenheit aufgerufen.
2.Zu Lebzeiten des Kosovo-Präsidenten Ibrahim Rugova haben sich gerade viele Kenner der Region gefragt, was eigentlich die Popularität und die Bedeutung dieses Mannes ausmachte.
3.Die Lage ist für UN-Vermittler Ahtisaari durch den Tod des Kosovo-Präsidenten Ibrahim Rugova nicht einfacher, aber auch kaum wesentlich schwieriger geworden.
4.Tatsächlich war Ibrahim Rugova unter den jugoslawischen Führern der neunziger Jahre nicht nur der friedlichste, sondern wohl auch der ungeschickteste.
5.Das alles aber konnte ihm nichts mehr anhaben: Ibrahim Rugova war längst das Symbol des albanischen Freiheitskampfs geworden.
6.Er war die Symbolfigur des gewaltfreien Kampfes für die Unabhängigkeit des Kosovo: Ibrahim Rugova, der Präsident der Unruheprovinz, ist im Alter von 61 Jahren gestorben - nur wenige Tage vor der möglichen Erfüllung seines politischen Lebenstraums.
7.UN-Generalsekretär Kofi Annan vertraut trotz des Todes des Kosovo-Präsidenten Ibrahim Rugova auf einen baldigen Beginn der Verhandlungen über die politische Zukunft der Provinz.
8.Ibrahim Rugova galt als die Symbolfigur für ein gewaltloses Unabhängigkeitsstreben der serbischen Provinz.
9.Die Albaner in der serbischen Provinz Kosovo haben mit der Suche nach einem Nachfolger für den verstorbenen Präsidenten Ibrahim Rugova begonnen.
10.Nachruf: Ibrahim Rugova [dw-world].
11.Nachruf Ibrahim Rugova - 21.01.06 [Eberhard Nembach, ARD-Hörfunkstudio Wien].
12.Der Präsident des Kosovo, Ibrahim Rugova, ist tot - was wird jetzt aus der Provinz?
13.Ibrahim Rugova, Präsident des Kosovo, Politiker und Literat, der am Samstag im Alter von 61 Jahren in Pristina an Lungenkrebs starb, war ein Mann der erstaunlichsten Comebacks.
14.Seinem Ziel der Unabhängigkeit Kosovos sollte Ibrahim Rugova in diesem Jahr so nah kommen wie nie zuvor.
15."Der Verlust von Ibrahim Rugova trifft das Kosovo hart", sagt er, "ohne ihn kommt bald wieder Krieg."
14.Als am Samstag Kosovos Präsident Ibrahim Rugova (61) an Lungenkrebs verstarb, versammelten sich Hunderte von Kosovaren vor seinem Haus.
Am Montag und Dienstag soll der Leichnam von Ibrahim Rugova in Pristina aufgebahrt werden.
"Wir trauern um Ibrahim Rugova", sagt Muhamed Mustafa, Leiter einer Arbeitsgruppe des albanischen Verhandlungsteams für Wien, "sein Tod wird die Verhandlungsgespräche aber nicht aufhalten.
Schon zu Lebzeiten wurde Ibrahim Rugova mit Nelson Mandela verglichen.
Der moderate, dennoch unnachgiebige Präsident des Kosovo, Ibrahim Rugova, ist tot. Es wird politisch nicht einfach sein, einen Nachfolger zu finden.
Mit Ibrahim Rugova verlässt einer der wichtigsten Akteure die politische Bühne des krisengeschüttelten Kosovo.
Trauer um Ibrahim Rugova: Der Präsident der südserbischen Provinz Kosovo war gestern im Alter von 61 Jahren an Lungenkrebs gestorben.
Pristina - Trauer um Ibrahim Rugova: Der Präsident der südserbischen Provinz Kosovo war gestern im Alter von 61 Jahren an Lungenkrebs gestorben.
Der Präsident des Kosovo, Ibrahim Rugova, ist am Samstag gestorben.
Der Präsident der serbischen Unruheregion Kosovo, Ibrahim Rugova, ist tot. Er starb heute im Alter von 61 Jahren.
Nach dem Tod von Ibrahim Rugova ist die Zukunft des Kosovo ungewisser denn je.
Der Präsident des Kosovos, Ibrahim Rugova, ist am Samstag gestorben.
Pristina - Der gestern gestorbene Präsident der südserbischen Provinz Kosovo, Ibrahim Rugova, soll am kommenden Donnerstag in Pristina beigesetzt werden.
Im Kosovo wächst nach dem plötzlichen Tod von Präsident Ibrahim Rugova die Angst um die politische Zukunft: So wurde der Beginn der Unabhängigkeits-Verhandlungen erst einmal auf Anfang Februar verschoben.
New York/Pristina (dpa) - UN-Generalsekretär Kofi Annan vertraut trotz des Todes des Kosovo-Präsidenten Ibrahim Rugova auf einen baldigen Beginn der Verhandlungen über die politische Zukunft der Provinz.

[Espresso]

Musharaf: Presidenti Rugova do të mbahet mend për një kohë shumë të gjatë

Prishtinë, 25 janar - Presidenti i Pakistanit Pervez Musharaf dhe kryeministri Shaukat Aziz ia kanë përcjellë ngushëllimet më të thella për vdekjen e Presidentit Rugova dhe popullit të Kosovës.
"Me pikëllim të thellë e morëm lajmin për vdekjen e Presidentit Rugova. Në këto momente pikëlluese, ne jemi me familjen e Presidentit Rugova dhe e popullin e Kosovës.
Lufta e Presidentit Rugova për popullin e Kosovës do të mbahet mend për një kohë shumë të gjatë. Besoj se populli i Kosovës, edhepse i veshur në zi, do të gjejë forcë dhe do ta vazhdojë punën dhe për ta forcuar paqen dhe përparimin e Kosovës.
Ne lutemi për të. Zoti e bekoftë shpirtin e tij.
Në emrin tim personal dhe në emër të qeverisë dhe të popullit të Pakistanit shpreh ngushëllimet e mia të sinqerta për familjen e Presidentit Rugova dhe për popullin e Kosovës", thuhet në telegramin e Presidentit të Pakistanit, Pervez Musharaf, dërguar Kryetarit të Kuvendit të Kosovës, Nexhat Dacit.

[Espresso]

Presidenti i dardanëve

Shkruan: Gani MEHMETAJ

Hija e tij është ogur i mirë, kështu që edhe një kohë të gjatë do ta mbrojë Kosovën dhe shqiptarët e Kosovës. Ai do të jetë ora e mirë e shqiptarëve dhe frymëzimi për sakrifica e maturi. Shpresoj se puna e tij e gjatë dhe e ngulmët do të kurorëzohet me sukses.

Pavarësia është kompromis, pati deklaruar sa e sa herë presidenti Rugova, duke ua bërë me dije qarqeve ndërkombëtare se dikur gjakimi i shqiptarëve ishte Shqipëria Etnike. Ky gjakim edhe më tutje nuk është larg zemrës së tyre, mirëpo realisht pavarësia e Kosovës është problemi më imediat. Dhe ajo nuk përfshinte vetëm Kosovën e sotme dhe Shqipërinë administrative, Shqipëria Etnike shtrihet edhe më gjerë. Por për të qenë më kooperativë me bashkësinë ndërkombëtare jemi të gatshëm të pranojmë kompromisin, pra pavarësinë e Kosovës. Për shtetin e Dardanisë, këtë emërtim aq të shpeshtë në fjalorin politik - e jo vetëm politik të Rugovës, - presidenti i dardanëve ishte dhe mbetet burrështetasi më këmbëngulës në parimet dhe idealet e veta. Dardania si emërtim dhe si përcaktim ishte shumë i afërt për Rugovën. E pati filluar me flamurin e Dardanisë, me interesimin e trashëgimisë materiale e shpirtërore, në kërkimin e rrënjëve të traditës, të cilat u bënë element mbizotërues në festat kombëtare, në theksimin me mburrje të rrënjëve tona dhe me inkuadrimin e këtyre elementeve në shtetin modern. Ishte vizionar që krijoi konturat e shtetit të Dardanisë.
I qetë, i prajshëm, gjithherë i buzëqeshur, madje ndonjëherë nuk ngurronte që para publikut të qeshte kumbueshëm, me qeshjen e tij karakteristike, Rugova ishte burrështetasi më këmbëngulës dhe më i fortë moralisht që e patëm në Dardani. Ajo që u ka rënë në sy edhe të huajve është qëndrimi i tij në dukje i brishtë, komunikues më të gjithë, i prirë që edhe nga kundërshtarët të bëjë miq, por i pathyeshëm dhe i papërkulshëm në parimet për pavarësinë e Kosovës. Për realizimin e këtij projekti pati aq shumë sakrifica të shqiptarëve të Kosovës.

Hapësira e rrudhur e Dardanisë

Dikur një pjesë e pretendentëve për politikë të lartë të Kosovës, ishin dyshues për mundësinë e realizimi të pavarësisë. Tash po ata dyshues të zëshëm janë të gatshëm të marrin pjesë në grupet negociuese për finalizimin e pavarësisë. Dikur qeshnin me sarkazëm e mosbesim, duke mos e fshehur përshtypjen e tyre se puna e shtetit të Kosovës është si puna e ujit në havan, e rrah kot, se gjë nuk bëhet nga kjo. Këtë e kanë thënë shumë herë publikisht. Besojmë se tash turpërohen nga ajo që e thanë dhe që nuk doli ashtu si e menduan ata.
Derisa Rugova shpalonte projektin e tij shkallë-shkallë, duke filluar me territorin e Dardanisë (nuk përjashtohej mundësia që shteti i ardhshëm i Kosovës të quhet Dardani), gazetarët sharlatanë e të paarsimuar, shpesh edhe me kompleksin e inferioritetit ndaj serbit e përbuznin trashëgiminë dardane. Edhe më vonë kur presidenti synonte ta theksonte se jemi popull antik, pasardhës të dardanëve me traditë e kulturë shumë më të lartë se fqinjët, frymorët partizanë që mendonin se çdo gjë fillon nga koha e depërtimit të hordhive partizane, e përjetonin si blasfemi vënien në pah të përkatësisë sonë, duke e ndier veten keq. Madje, sa herë që presidenti e theksonte ndonjë moment nga jeta në Dardani, ata e banalizonin me togfjalëshin “dardhat turshi”. Ata sikur e kishin ngarkesë përkatësinë e tyre kombëtare dhe nuk donin që të jenë pasardhës të të Dardanëve. S’ka dyshim se nuk ishin pasardhës të Dardanisë, por mbetën surrogat i konglomeratit të papërcaktuar. Ata donin të krijonin një komb me rrënjë të dala në sipërfaqe.
Pavarësisht nga fushata e mediave, pavarësisht nga sarkazmi i të shkombëtarizuarve e mercenarëve, presidenti Rugova vazhdonte të hulumtonte rrënjët në Dardaninë antike, duke theksuar elementet e shtetësisë që në këtë kohë. Një komb dhe një shtet me traditë mbi 2000-vjeçare, që kërkon nënqiellin e vet dhe hisen në familjen evropiane, sepse të këtij kontinenti jemi. Dardania kishte hapësirë gjeografike shumë më të madhe sesa që ka Kosova e sotme, por një pjesë e kësaj gjeografie është zhvatur nga fqinjët, sikurse që një pjesë e popullatës po ashtu është dëbuar nga një pjesë e Dardanisë antike.
Rugova me një biografi të pasur politike, letrare e intelektuale, një personalitet karizmatik që rrezaton besim e entuziazëm ndër shqiptarët, ishte arsye e mjaftueshme dhe provokim i vazhdueshëm bashkëbisedimi për medie. Në bisedat private apo në ato publike ai ishte i lehtë në komunikim me të gjithë gazetarët. Por një pjesë e propozimeve të presidentit u komentuan me zjarrmi e në mënyra nga më të ndryshmet. Me debate u prit propozimi i presidentit për Flamurin e Dardanisë, himnin dhe simbolet presidenciale, këto elemente të shtetësisë të cilat tashmë ishin të gatshme. Pritej pranimi i pavarësisë nga qendrat e vendosjes. Megjithatë flamuri i himnit bën jetë aktive gjatë gjithë fushatës zgjedhore nëpër të gjitha qendrat më të mëdha e të vogla të Kosovës, ku u shpalua Flamuri i Dardanisë dhe ku u intonua himni “Kur ka ra kushtrimi n’Kosovë”. Flamuri e himni tashmë janë bërë shenjë emblematike në të gjitha tubimet me vulën presidenciale.
Me vetë faktin se me këto simbole Rugova e udhëhoqi fushatën zgjedhore më 2001 dhe më 2003, dëshmoi se shumica e shqiptarëve i tumir propozimet e tij. Respekti e entuziazmi me të cilën u pritën promovimet e këtyre elementeve të rëndësishme që e bëjnë një shtet, në një mënyrë apo tjetër ishin edhe një lloj fushate ku krahas promovimit të programit të LDK-së, përkatësisht prezentimit të presidentit Rugova, u bë fushatë për simbolet e shtetit. Partitë e tjera ende nuk kishin menduar për shtetin, ende luftonin ta vendosnin veten diku në hierarkinë më të lartë të pushtetit me UNMIK-un a pa UNMIK-un, mjafton të kishin një çikë pushtet.

Ora-rojë e shqiptarëve

Derisa shtypi i majtë dhe estabilishmentit politik, po ashtu i majtë që politikën e kishin mësuar nëpër fshatra të humbura apo dhoma me tym të diasporës, shkumëzonin kundër këtyre propozimeve, shtypi i matur dhe ai i djathtë, natyrisht se e tumirën këtë gjë. Disa udhëhoqën fushatën kundër këtyre simboleve pa ofruar asgjë për kundër argument, pos dëshpërimit të tyre pse këtë gjë e kishte bërë Rugova e jo dikush nga të përkëdhelurit e tyre. Çdo sukses të Rugovës e të Kosovës e përjetonin dështim të tyre.
Në Shqipëri propozimi i paraqitur nga presidenti Rugova në pjesën më të madhe u tumir. Ajo që ishte e rëndësishme u tumir nga të gjitha personalitetet relevante politike e shtetërore.
Presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, kryeministri Sali Berisha, dhe mbreti Leka Zogu, e mbështeten idenë e presidentin Rugova duke e vënë në pah se askush nuk të pranon, me flamur, himn e simbole të tjera të një shteti tjetër. Pra e theksonin se Kosova duhet të ketë simbolet e veta shtetërore, nëse pretendon të pranohet në OKB dhe ta ketë flamurin në Nju-Jork e organizmat e tjera ndërkombëtare. Këto i kishte parashikuar presidenti Rugova.

P.S. Vdekja e Rugovës më rrëqeth jo vetëm pse humbëm një personalitet të madh, më të madhin që e patëm në Kosovë, por me rrëqeth kur mendoj për të ardhmen e Kosovës, për negociatat, për statusin, për ata që do të bisedojnë në emër të tij, apo në vend të tij. Me mban shpresa se hija e tij dhe oguri i mirë i presidentit Rugova edhe një kohë të gjatë do ta mbrojë Kosovën dhe shqiptarët e Kosovës. Ai do të jetë ora e mirë e shqiptarëve dhe frymëzimi për sakrifica e maturi. Shpresoj se puna e tij e gjatë dhe e ngulmët do të kurorëzohet me sukses. Është fatkeqësi që ai nuk është më për ta gëzuar, sikurse që është fatkeqësi që nuk ishte ai për ta nënshkruar “Deklaratën e pavarësisë”.

Fragmente nga libri “Për shtetin e Dardanisë” (3)

[Zana_ch]

Bundeskanzler Schüssel zum Ableben von Ibrahim Rugova

Ableben von Ibrahim Rugova

Wien (OTS) - Bundeskanzler Wolfgang Schüssel nahm die Nachricht
vom Ableben von Ibrahim Rugova mit Betroffenheit zur Kenntnis:
Ibrahim Rugova hat mit seiner starken Persönlichkeit die Politik in
Südosteuropa entscheidend mitgeprägt. Er hat sich für eine friedliche
Lösung im Kosovo-Konflikt eingesetzt und ohne Rücksicht auf seinen
eigenen Gesundheitszustand für die Zukunft des Kosovo gearbeitet.
Seine schwere Krankheit hat nun seinen Bemühungen ein Ende gesetzt.
Ich möchte seiner Familie und seinen Freunden mein tiefes Mitgefühl
über diesen Verlust übermitteln. Österreich wird weiter alle
Anstrengungen, Stabilität und dauerhaften Frieden im Kosovo zu
erreichen, nach Kräften unterstützen.

Rückfragehinweis:
Verena Nowotny
Pressesprecherin des Bundeskanzlers

[Zana_ch]

Rugova e ka luajtur me mençuri rolin e vet




Intervistë me Adelhajde Failke Timan, ish Kryeredaktore e seksionit shqip të Radios DW, sot e ngarkuar me marrëdhëniet ndërkombëtare në drejtorinë e DW



Shmid:Zonja Timan, cili ka qenë personaliteti i Ibrahim Rugovës?

Timan: Mendoj, se në radhë të parë, Rugova karakterizohej nga vendosmëria. Ai ka qenë një politikan që në vazhdën e trazirave të mëdha politike ruante me këmbëngulje parimet e tij. Pra ai ishte mjaft rigoroz, një nga të vetmit politikan që kam përjetuar gjatë periudhës kur jam marrë me Evropën Juglindore, i cili praktikisht i ruajti me besnikëri parimet e tij edhe në periudhëm mjaft të tensionuar të paraluftës, por edhe në të gjithë procesin e paqes. Dhe në shumë pika historia i dha të drejtë.

Shmid: Përse mundi Rugova ta luante këtë rol? Në Kosovë ka patur edhe personalitete të tjera që u përpoqën të zhvillonin profilin e tyre, por në fund të fundit, ishte Rugova ai që mbeti në krye të vendit. Përse forcat e tjera politike nuk arritën që ta sfidonin atë?

Tieman: Besoj se kjo ka të bëjë me gjenezën e skenës politike në Kosovë. Lidhja Demokratike e Kosovës dhe e tërë qëndresa kundër regjimit të Millosheviçit, u personifikuan që në fillim të viteve 90-të me figurën e Ibrahim Rugovës. Ai arriti që, nga një kandidat kompromisi i LDK-së, siç ishte në fillim të rezistencës pasive brenda ish-Jugosllavisë, të krijonte një lloj pushteti me të cilin dominoi LDK-në, që ishte partia qëndrore politike në Kosovë. Sigurisht, që kjo ka të bëjë edhe me faktin, që me kalimin e kohës ai ishte i vetmi që mbeti, por edhe me atë, që bashkësia ndërkombëtare gjithmonë e ka ruajtur dhe mbështetur imazhin e tij si partnerin kryesor të bisedimeve. Kjo e ka forcuar atë në planin e brendshëm.

Shmid: Pas vitit 98-të, LDK-ja e humbi pozitën qëndrore? UÇK-ja u krijua, duke e nxjerrë jashtë loje pacifizmin, që kishte propaganduar deri atëherë Rugova. Si arriti Rugova që të zinte vend sërish në politikën kosovare?

Timan: Është e vërtetë, që në konfliktet mbas 98-ës dhe 99-ës, LDK-ja përjetoi pikën e saj më të ulët. Gjatë këtyre viteve të konfliktit LDK-ja ishte mjaft e përçarë edhe nga brenda. E megjithatë LDK mbeti gjithmonë partneri kryesor i bisedimit për botën e jashtme. As UÇK-ja nuk ishte e sistemuar në radhët e saj. Struktura më të qarta u kristalizuan më vonë. Gjatë procesit të negociatave në Rrambuje, u përfaqësuan kampe të ndryshme dhe Rugova ishte padyshim figura politike vendimtare për perëndimin. Besoj se një faktor shumë i rëndësishëm i pozitës së tij të fuqishme kishte të bënte me faktin, që të tjerët ishin edhe më të dobët.

Shmid: A mos vallë luajti Rugova një lojë të dyfishtë: në njërën anë shteti paralel mbante lart flamurin pacifist, por në parim e dinte shumë mirë, që UÇK-ja po përgatitej për konflikt të armatosur. A e dinte këtë zoti Rugova?

Timan: Ky është spekullim. Mendoj, se rrugët e informimit brenda për brenda Kosovës kanë funksionuar më së miri. Sigurisht që ai e dinte fare mirë se ç'po ndodhte. Por në anën tjetër, me anë të qendrimit të tij konstant dhe siç e thamë edhe më parë mostundjes nga parimet, ai nuk e pat mbështetur këtë rrugë. Nuk duhet harruar gjithashtu, që Rugova ishte një politikan që reagonte "kombëtarisht", në kuptimin e vjetër të fjalës. Shkëputja nga Jugosllavia dhe pavarësimi përbënin lajtmotivin kryesor të politikës së tij. Gjatë viteve të fundit, ai arriti që pikërisht qendresën e armatosur, që fillimisht e pati refuzuar, ta integronte në të gjithë politikën e tij në Kosovë dhe ta kthente në anën e tij. Ky nuk ka qenë veprim i thjeshtë. Të gjitha partitë identifikohen sot me historinë e qëndresës.

Shmid: Rugova nuk ka qenë politikan mediash. Në vitin 1999 nuk ishte e qartë strategjia që ai ndiqte në lidhje me UÇK-në. Në fillim ai ishte në Beograd, pastaj shkoi në ekzil në Itali dhe pothuajse nuk doli kurrë para medias. Ishte shumë i tërhequr dhe të gjithë pyesnin, çfarë ka ndodhur me të. Si e keni përjetuar ju si gazetare politikanin Rugova?


Timan: Natyrisht ishte shumë e vështirë, që të arrije të bëje një intervistë me zotin Rugova. Ai dinte fare mirë të heshte në momentin e duhur. Kjo shpjegon edhe mënyrën se si u soll ai në konfliktin e 1999-ës. Në shumë gjëra ai nuk ka pranuar të pozicionohej. Për javë të tëra nuk ka dhënë intervista. Më kujtohet se si në vitin 1999 erdhi në Gjermani, mbas vizitës në Itali, dhe unë e takova atë në Bon. Ai nuk pranoi t'i jepte intervistë Dojçe Veles. Ai thjesht heshti. Nuk pati asnjë deklaratë. Mund të këmbeje me të dy tre fjalë, por në disa momente kritike ai nuk ka pranuar të pozicionohej. Parë nga kohërat e sotme mund të thuhet, se ndoshta ka qenë një reagim i mençur, sepse duke heshtur mund të thuash nganjëherë më shumë se sa të ngatërrohesh nëpër thënie kontradiktore dhe zoti Rugova dinte të thoshte pikërisht vetëm atë, që atij i dukej e padiskutueshme dhe e drejtë edhe në aspektin historik. Pra një politikan, që funksiononte tërësisht në kundërshtim me ligjet e medias së sotme.

Shmid:A ekziston ndonjë frazë historike e tij, me të cilën ai do të mbetet gjithmonë në kujtesë, si për shembull fjalia e Kenedit "Jam berlinez"?

Timan: Frazat e tij ishin shumë të qarta. Ekzistone një formulë, që e dinte përmendësh kushdo që ka bërë intervistë me të, ishte pak a shumë e tillë: "Kosova duhet të bëhet një shtet i pavarur me kufij të hapur me Serbinë dhe Shqipërinë dhe si zgjidhje provizore të jetë nën protektoratin e OKB-së". Këtë formulë ai e përsëriste që në fillim të viteve 90-të. Rugova nuk ishte emocional në biseda. Dhe kam përshtypjen se kjo i irritonte njerëzit: në një kohë eksodi, lufte dhe qorrsokaku në diplomacinë ndërkombëtare, ai të linte përshtypjen sikur e tëra nuk kishte të bënte me të. Mendoj se ai ishte në gjendje t'i mbante emocionet fare mirë nën kontroll dhe kjo e ka bërë figurën e tij deri diku enigmatike. Të pakta ishin momentet kur dilte ndonjë emocion nëpër biseda. Mua më ka mbetur në mend një bisedë që ka bërë Dojçe Velja me të dhe që kishte si subjekt atë si njeri, e aty kishte disa momente që ishin shumë të prekshëm. Ai foli për dashurinë, për familjen për fenë, kishte një lidhje të veçantë me Papa Gjon Pali i dytë, edhe afërsinë me Vatikanin e kishte integruar në konceptin e tij politik, çka është shumë e çuditshme për një politikan që jo vetëm në emrin e tij Ibrahim e tregon që është me prejardhje myslimane. Ai kishte një formim karakteri që përmbante një koncept shumë të qartë moral, pra shtyllat themelore: Familja, nderi, besnikëria, dhe qartësia fetare.

Shmid:Çfarë roli ka luajtur ai në shoqërinë kosovare, atë të bajraktarit, të padronit, të babait, apo më tepër rolin e një politikani?

Timan: Besoj se ai nuk shkon në asnjërën prej këtyre dy kategorive. Ishte tepër i rezervuar për të luajtur rolin e një. Gjithashtu mungesa e taktikës brenda partisë nuk i jep cilësinë e një politikani klasik. Pra ai nuk bën pjesë në asnjërën pre këtyre kategorive. Situata historike e solli që Kosova të prezantohet nga një njeri i tillë, që është tërësisht atipike për një politikan, gjë që ai e bëri me mençuri, sipas mënyrës së vet.


[/img]

[Espresso]

Russlands Außenminister kondoliert zum Tod von Präsident Rugova
16:49 | 23/ 01/ 2006



MOSKAU, 23. Januar (RIA Novosti). Russlands Außenminister Sergej Lawrow hat der Leitung der provisorischen Selbstverwaltung des Kosovo zum Ableben des Präsidenten des Kosovo Ibrahim Rugova kondoliert.

In einer Meldung des Informations- und Pressedepartements von Russlands Außenministerium an die RIA Novosti am Montag heißt es: "Der Tod von Ibrahim Rugova ist ein schwerer Verlust für das albanische Volk des Kosovo. Der Präsident der Region wird unvergesslich bleiben als ein angesehener Staatsmann, der nach einer gewaltlosen Lösung des Kosovo-Problems strebte", heißt es unter anderem im Schreiben des russischen Ministers an die Witwe des verstorbenen Präsidenten Nedzad Daci, Vorsitzende der Versammlung des Kosovo.

Lawrow drückte die Hoffnung aus, dass "die Führung des Kosovo alles Mögliche tun wird, um die Ruhe und Sicherheit in der Region zu gewährleisten, und Verantwortungsbewusstsein und konstruktives Herangehen zeigen wird bei den Verhandlungen über die Bestimmung des künftigen Status des Kosovo im Interesse des Friedens, der Stabilität und des Wohlergehens der gesamten Bevölkerung der Region".

Der Präsident des Kosovo Ibrahim Rugova starb am 21. Januar nach einer schweren Krankheit.

[Urata]

Ibrahim Rugova ka treguar një mençuri që rrallë ndeshet tek liderët e këtyre hapësirave

Prishtinë, 25 janar - Shoqata, organizata e individë vazhdojnë të dërgojnë mesazhe ngushëllimi prë Presidentin Rugova.

Partia Radikale Transnacionale, Itali: "Në këtë moment të vështirë dhe dhembjeje për humbjen e Presidentit të Kosovës, z.Ibrahim Rugova, jemi afër Jush, me të gjithë shoqet, shokët dhe miqtë e Partisë Radikale Transnacionale. Jemi sot për të njëjtat motive nga të cilat kemi qenë gjithmonë me ju edhe në vitet e vështira të dhunës kriminale të shpërthyer kundër të drejtave tuaja njerëzore dhe politike nga krimineli Millosheviq dhe regjimi i tij, por dhe i aleatëve të tij ndërkombëtarë, të mbështetur edhe nga ligësi europianësh.
Në këtë moment besoj se duhet ta bëj një gjë të tillë edhe në emër të shokut dhe mikut tonë të përbashkët, Antonio Russo, që ndau në mënyrë vëllazërore me ju momentet më të vështira dhe tragjike të Kosovës, duke mbijetuar gjatë bombardimeve dhe dhunës serbe në Prishtinë, për të shkuar më vonë në Gjeorgji në emër të punës për Radion Radikale, por edhe si militant në favor të viktimave shumë shekullore të gjenocidit kundër Çeçenisë.
Shpresoj që në saje edhe të rianëtarësimit dhe pjesëmarrjes suaj në jetën e partisë sonë të përbashkët (Partisë Radikale Transnacionale), të marrim sa më shpejt dhe konkretisht një betejë të përbashkët, që populli i Kosovës të mirëpritet, siç edhe e meriton këtë të drejtë në Bashkimin Europian.
Humbja e Presidentit të Kosovës, z.Ibrahim Rugova është e dhimbshme edhe sepse prestigji që ai kishte mundur ta fitonte në të gjithë botën forconte detyrat dhe rëndësinë Tuaj.
Me përshëndetje të përzemërta, ju sjell në mënyrë të veçantë ngushëllimet më të sinqerta edhe në emër të mikes, Emma Bonino", i juaji, Marko Panela.

Kumuniteti shqiptar në Kuebek, Kanada: "Ndajmë me gjithe popullin shqiptar pikëllimin dhe dhembjen per vdekjen e Presidentit Rugova. Ne nje periudhe te veshtire per popullin tone ai kishte pranuar thirrjen e atdheut dhe i qendroi besnik idealit te tij gjer ne fund. Vepra e tij eshte inspirim per te gjithe neve qe assesi mos t'i ikim sakrificave te domosdoshme ne tendecat tona per te realizuar aspiratat legjitime to popullit shqiptar".

Shoqata Humanitare "Gërvallajt", Arau: Njeriu që rrezatonte mençuri e lumturi! Me dhembje dhe pikëllim të thellë morëm lajmin e hidhur për vdekjen e Presidentit tonë të dashur. Vdekja e Presidentit tone te dashur preku thellë të gjithat zemrat që kane gjak shqiptari ne mbarë rruzullin tokësor. Ju lutem që t'i pranoni ngushëllimet e anëtarëve
të shoqatës sonë".

Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit në Shqipëri: "E ndjej së brendshmi të jem bashkë me Ju në këto ditë të përjetimit kombëtarisht të dhimbjes për humbjen e shumë të nderuarit, Presidentit Ibrahim Rugova.
Të gjithë jemi pushtuar nga trishtimi i thellë që krijon vakumi i largimit nga jeta të një personaliteti të patjetërsueshëm, i një intelektuali të kualiteteve të larta të mendimit dhe veprimit, i një vizionari realizator të idealeve dhe ideve të një komuniteti mbarë.
Çdo argument për të sjellë së shpejti atë çka dr.Ibrahim Rugova përfaqëson në Kosovë e për Kosovën së pari, e më pas për gjithë shqiptarët është vërtetë i varfër.
Personalisht i përulem veprës së Tij kombëtare së tëri, por asaj që u realizua në Kosovë në veçanti për ngritjen sa çelen sytë të instituconeve që mundësojnë zhvillimin muzikor profesional dhe atë kulturor e artistik, frutet e së cilës gëzoni ju artistët e devotshëm, publiku artdashër i Kosovës dhe të gjithë ne të tjerët dëshirojmë të ndjejmë përherë gëzimet së bashkë", drejtori Zhani Ciko.
Kryetarja e Komitetit të Helsinkut për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut në Serbi, Sonja Biserko i dërgon një telegram Kryesisë së Lidhjes Demokratike të Kosovës, në të cilin shkruan:
"Me rastin e vdekjes së liderit Tuaj dhe Presidentit të Kosovës, Ibrahim Rugova, ju shprehim ngushëllimet më të thella. Shkuarja e Ibrahim Rugovës nga skena politike paraqet humbje të pakompensueshme për të gjithë qytetarët e Kosovës. Si politikan që hyri në skenën politike të Kosovës në rrethanat më dramatike të krizës jugosllave në fund të viteve '80-ta të shekullit të kaluar, Ibrahim Rugova ka treguar një mençuri që rrallë ndeshet tek liderët e këtyre hapësirave. Ndaj dhunës brutale mbi popullatën shqiptare nga ana e regjimit të Beogradit, Ai u përgjigj me mosdhunë. Me këtë gjest, në vitet që erdhën, u shkri në një program të llojit të vet politik dhe të aksioneve politike me përmasa të gjëra. Ibrahim Rugova me durim trasoi rrugën drejt ardhmërisë evropiane të Kosovës dhe të gjithë banorëve të saj. Për shkak të politikësë së tij të veçantë, vdekja e tij lë zbraztësirë të madhe. Shpresojmë që ju, si partia më e madhe në Kosovë, do të vazhdoni rrugën që ua ka lënë Presidentit Rugova si trashëgimi të tij të çmuar.
Ju lutem që t'i shprehni ngushëllimet tona më të sinqerta anëtarëve të familjes së Presidentit Rugova", me respekt Sonja Biserko.

[Urata]

Të ndezësh një qiri për Rugovën

- Nga sari i Nënë Terezës te shalli i Presidentit -

Shkruan: Visar ZHITI

Në qytetet tona të mëdha, në Tiranë dhe në Prishtinë, në sheshet kryesore që kanë emrin e përbashkët "Skënderbej", qytetarët me mijëra vazhdojnë të ndezin qirinj në nderim të Presidentit Ibrahim Rugova, të shpirtit të tij dhe të bëmave të tij, që në thelb kanë dritën.
Jo vetëm shqiptarët, edhe pse më shumë nga të gjithë, por edhe ata që janë të lidhur dhe punojnë për paqen në rajon, në Ballkanin e trazuar, në Europë dhe përtej oqeanit, në kontinentin amerikan, pra, shtete nga e gjithë bota, e kanë ndjerë të rëndë dhimbjen për shuarjen e parakohshme të këtij Personaliteti. Duket se ka humbur vetë prijësi i çështjes së lirisë së një populli të vogël, të përgjysmuar, i një vendi kyç që ende s'është nëpër harta si i pavarur, i këputur nga dheu amë një shekull më parë dhe që e kishte të ndaluar të ishte atdhe, prandaj dhe gjithçka komplikohej dhe dukej si e pamundur. Rugova u bë bëmatari i madh i së pamundurës, që mrekullisht po shkonte drejt zgjidhjes përfundimtare. Ai sikur kishte marrë bekimin e shenjtores tonë, Nënë Terezës.
Ndërsa komunizmi binte dhe Jugosllavia shpërbëhej duke u bërë më e egër në qendrën e saj në Serbi, shqiptarët në trojet e tyre në Kosovë po kërkonin si gjithmonë të drejtat e tyre të nëpërkëmbura me gjak dhe të mohura verbërisht. Me mjete paqësore dhe demokratike, më të qartë se kurrë, këmbëngulës dhe me një qëndresë martirizuese, prireshin nga Rugova, që arriti t'i mbledhë rreth vetes e të sensibilizojë opinionin botëror, ta bindë pa u lodhur në të drejtën kombëtare, duke u cilësuar tashmë si "Gandi i Ballkanit".
Vetëm pushtuesi nuk po bindej. Nga që po bëhej më mizor, bijtë e popullit rrëmbyen edhe armët. Ishte kushtrimi i brendshëm skënderbejan. Ndërsa Rugova kërkonte ndërhyrjen e botës për paqe dhe pavarësi, ndodhi ajo që s'kishte ndodhur, "kryqëzata morale". Për herë të parë në historinë e vet, koalicioni më i madh ushtarak, NATO, ndërmori një aksion të rëndë luftarak kundër një shteti europian, fqinjit dhe pushtuesit njëkohësisht të vendit të Rugovës. U arrit liria, e cila ishte aq e vështirë të fitohej vetëm me gjakun e derdhur të shqiptarëve.
Dhe në shtetin ende pa vend a në vendin ende pa shtet, në kryeqytetin e të cilit vihen menjëherë shtatoret e Nënë Terezës dhe të Skënderbeut, krahas të rënëve më të fundit, populli bën President Ibrahim Rugovën, njeriun urtak dhe të vendosur, të paepurin dhe të ballëpërballshmin, vizionarin, të armatosurin pa asnjë armë, me fushëbetejë idealet dhe të drejtën, paqen, bisedimet, diplomacinë, bindjen, sa dhe robërisë së vet nuk i iku përmes plojës. Lider në pushtim, intelektual i klasit të parë, politikan sa i thjeshtë dhe enigmatik, filozof gandist në Ballkanin e egër, me një shall tradicional, metaforë e shamisë tragjike që lidhnin në krye rugovasit e tij, akademik, firmë e njohur e letrave në kulturën kombëtare, kritik letrar fillimisht, kryetar i shkrimtarëve dhe kryetar i partisë së parë opozitare, i Lidhjes Demokratike, që të kujtonte në emër Lidhjen e hershme të Prizrenit, me portretin e Papa Vojtilës në sfond, tani për të kundërshtuar hapur regjimin komunist të sllavëve të jugut, hordhitë e të cilëve i vranë babanë dhe gjyshin mbas Luftës së Dytë Botërore. Jetimi që do të bëhej ati i një kauze, asaj të çlirimit, duke iu kushtuar i tëri pavarësisë së vendit, që dëshironte ta fitonte me mjete paqësore, edhe pse kishte përballë padrejtësi, mashtrime, dhunën e një shteti stalinist, krime dhe gjak. U shmangej të gjithave dhe asgjëje. Dhe u bë ikona e paqes në popullin e vet të pakët, që e bëri të njohur kudo bashkë me veten.
Dhe tani kur po kurorëzohej çështja, ëndrra, pavarësia, në prag të bisedimeve përfundimtare, ikën para kohe nga jeta duke krijuar, krahas dhimbjes së përgjithshme, një bosh të madh, po edhe pështjellim civil. Ç'do të bëhet pas tij? Në kohën postRugoviane, po e quajnë, ndërsa mijëra qytetarë bëjnë homazhe para arkëmortit të Presidentit, ngrijnë, pa e shkundur nga supet borën e këtij të ftohti të madh, të ardhur nga Rusia, teksa priten shumë delegacione të huaja perëndimore për ta përcjellë të prehet në banesën e fundit, në varrezat e dëshmorëve në Prishtinë. Po kush do ta zëvendësojë? - nuk durojnë të pyesin gazetarët dhe renditen emrat mëtonjës. Dhe parathonë ndryshime në kurs, në rezultatin e tratativave, në ardhmëri, teprohet me parashikime, madje dhe opinioni serb shpreh keqardhjen për humbjen e Rugovës, duke i menduar ekstremistë pasuesit e tij.
Natyrisht, meritat e Rugovës janë të padiskutueshme, puna dhe vepra e tij janë të pashlyeshme e mbi të gjitha një përvojë e rëndësishme dhe emblemë njëkohësisht, porositë e së cilës kanë vlerë të gjithmontë. Por Rugova punoi me shokë, me popullin e tij, u besua dhe u çmua, u mbështet fuqimisht nga burri i shtetit të shqiptarëve, Sali Berisha, pra ai hapi një hulli, ku mund të vazhdojnë të tjerë. Ai e la përkushtimin suprem dhe frymën e vet, siç tha dhe ministri i Punëve të Jashtme, Besnik Mustafaj. Kurse para ca, kohësh në Tiranë, u bë përurimi i veprës së plotë letrare të Ibrahim Rugovës, organizuar nga Ministria jonë e Kulturës, nën drejtimin e zotit Bujar Leskaj. Pra, gjithsesi ai ka pasues, punën, idetë dhe bashkëpunëtorët. Po edhe vetë Rugova ishte pasues, nuk u krijua nga e veçanta dhe shpirti i tij nuk u importua, por sublimoi shpirtin e popullit të vet që e do paqen, harmoninë, di ta njohë tjetrin, të bashkëjetojë dhe të jetë i pamposhtur deri në sakrificë përballë vuajtjeve. Ai sikur bashkoi durimin e Skënderbeut, kur ishte nën pushtuesin në kryeqytetin e perandorisë otomane, me hovin e shenjtë të Nënë Terezës, që ikte nëpër botë në ndihmë të plagëve të njerëzimit. Rugova aspiroi qytetërimin perëndimor, kulturën katolike, edhe vetë u konvertua në të tillë, për t'u bërë edhe më shumë simbol i bashkimit, duke i bashkangjitur vetes, krahas fesë muslimane të tanishme dhe atë më të hershmen, të krishteren, sepse ai e dinte mirë se popull nuk do të thotë vetëm të gjallët e tij, por edhe gjeneratat e të vdekurve.
Fisi i tij i dha botës, krahas shpatës së Skënderbeut, edhe lutjet magjike të Nënë Terezës, e cila vuri mbi krye sarin indian dhe iu përvesh punës për të shpërndarë paqe mbi fytyrë të dheut. Dhe si shpërblim prej andej, nga India e largët, u kthye në Kosovë "gandizmi", që gjeti shpirtin binjak te Rugova. Vetveten te shqiptarët. Përsëri simboli i shamisë së paqes. Jo i bardhë si te shenjtorja jonë, Nënë Tereza, por i përzishëm si shalli rugovian te Presidenti. Kombi shqiptar i valëvit të dyja tani, njërën në njërën dorë dhe tjetrën në tjetrën, nën hijen e shpatës skënderbejane. Paqe tragjike? Megjithatë paqe dhe pastaj vjen buzëqeshja. Nënë Tereza buzëqeshte bukur, Rugova tronditshëm. Ai e pa nga larg pavarësinë, më qartë nga të gjithë dhe priu si një profet në ecjen e funeraltë drejt saj, dhe në mbërritje shkoi të shplodhet për të lënë ta prekin të tjerë e të tjerë, me mijëra, vetë popullin.
Dheu i truallit amtar le të jetë sa më i lehtë mbi të, por gjithsesi më epik dhe më i shenjtë, sepse do të ketë brenda dhe trupin e Rugovës. Amen!

Tiranë, 25 janar 2006

[Urata]

Profeti dhe testamenti
Shkruan: Agron TUFA

Ibrahim Rrugova, një ndër mitet e pakta shqiptare pa asnjë ngarkesë negative, u largua përgjithmonë, siç besojmë ne të gjithë – për në Përjetësi. Ai u largua në momentin kur i duhej më shumë se kurrë Kosovës dhe kauzës shqiptare në Ballkan. Është i hidhur madje edhe vetë rregulli gjuhësor që na detyron të flasim për të me folje të kohës së shkuar, folje të cilat na ndërmendin ne vdektarëve se jemi të pafuqishëm mbi “veprën e pandreqshme të vdekjes”. Nuk e di (dhe pak rëndësi ka) se ç‘përfaqësoi qenia e tij në botën tragjike shqiptare: - domosdoshmëri historike? (sipas gjuhës së filozofisë materialiste); vullnesën hyjnore (“i dërguari i Zotit për Kosovën”, sipas Mero Bazes) apo “ndërhyrjen e Zotit” në histori (sipas Baton Haxhiut). Por trajektorja e tij e qetë politike për 16 vjet në sfondin e përndezur të gjenocidit serb mbi Kosovën, kthjelltësia e tij apostolike në situatat makabre dhe sidomos filozofia largpamëse – krejtësisht profetike – na kthejnë edhe një herë në meditimet mbi madhështinë e ndikimit të individit në histori.
Të zotërosh kthjelltësinë dhe durimin, të ngrihesh mbi pasionet, klithmat e gjakut dhe dhimbjet e përmasave apokaliptike të popullit tënd që po masakrohet njësoj si në kasaphanat e mëdha, me të cilat është e tejngopur historia e njerëzimit dhe, për më tepër, të mos e braktisësh asnjëherë besimin, se liria i ka parashikuar edhe këto rrugë të flijimit masiv – kjo do të thotë të jesh i pajisur me veti jashtënjerëzore, të kesh atributet e hyjnisë brenda njësisë njerëzore. Ja pse merr vlerë konkrete metafora e Mero Bazes për Rugovën “I dërguari i Zotit për Kosovën”. Sepse tek Rugova u gërshetuan në një mënyrë dhe ekuilibër mbinjerëzor, të gjitha dëshirat dhe pengjet shpirtërore të shqiptarëve të Kosovës. Vetë Rugova ishte njeriu që e përktheu dhe e finalizoi gjithë kaosin e vuajtjeve kosovare, gjithë lëngatën dhe protestën instinktive të shqiptarëve në gjuhë e gjeste të thjeshta, të qarta, të sinqerta.
Hyrja e Rrugovës në politikë, efekti dhe toni i qetë i ligjërimit të tij profetik te shqiptarët e Kosovës, të ndërmend fjalët e çuditshme me të cilat iu drejtua Papa Gjon Pali II turmës së besimtarëve në sheshin e Vatikanit: “Tutus tuus! (Mos kini frikë!)”. E gjithë veprimtaria e tij, edhe në momentet e kasaphanës së 1999-ës, ndikoi në ngjalljen e besimit dhe, në të vërtetë, ai diti ta mbajë gjallë këtë besim reciprok deri ditën kur mbylli sytë.
Shqiptarët e Kosovës kishin nevojë për fli, kishin nevojë për të vrarët e tyre, kishin nevojë për mitet e tyre dhe, natyrisht, kishin nevojë për një mit qendror që t’u shërbejë si gur themeli për ngrehinën e shtetësisë dhe identitetit kombëtar. Ibrahim Rrugova ishte i zgjedhuri për ta mbajtur peshën e kësaj vepre mesianike. Nëse i referohemi një analogjie të misioneve profetike, Rugova ishte Moisiu profetik i kosovarëve, duke i udhëhequr ata përmes sprovash të vështira të mbijetesës deri sa i nxori nga shkretëtira e gjenocidit nacionalist serb.
Por largpamësia e Rugovës, përveç përmbushjes së misionit mesianik në historinë e kosovarëve, ka një rëndësi thelbësore në emancipimin e madh vizionar që i dha kulturës shqiptare në tërësi me veprën e tij voluminoze kritike dhe studimore. Vepra e tij që u prezantua para botës shkencore –filologjike me rastin e Panairit Kombëtar të Tiranës në nëntor 2005, përveç vëllimeve me të ashtuquajturën “kritikë klasifikuese” të zhanreve, kahjeve e rrjedhave letrare në krijimtarinë e shkrimtarëve shqiptarë, përfshinte, të paktën 3 vepra përcaktuese në modelet e mëvonshme të kritikës letrare në Kosovë e Shqipëri: “Strategjia e (mos)kuptimit”, “Refuzimi estetik”, “Kozmogonia e Bogdanit”.
Kritiku dhe Filologu Ibrahim Rrugova, ithtar dhe recepient i hollë i strukturalizmit dhe poststrukturalizmit francez, - disertant i njërit prej perëndive të kritikës strukturale e poststrukturale franceze, Rolan Bartit – solli në letrat shqipe për herë të parë një metodologji tjetër studimore, larg modeleve socrealiste. Kundrimi i produktit letrar si shkencë, pa sensibilitetin dhe romantikën demode nacionalkomuniste, hapi një seri të begatë hulumtimesh mbi autorët shqiptarë të traditës dhe modernitetit. Rugova qe pionieri i parë që solli në shkencën e studimeve kritike qasje themelore, principiale, duke vënë një vijë ndarëse dhe duke shënuar divorcin nga ideologjia në veprën letrare. Roli emancipues i Rugovës qëndron jo vetëm në qasjen strategjike ndaj veprës letrare-artistike si formacion, më së pari letrar, gjuhësor e stilistikor, por Rrugova solli në procedetë e kritikës sonë moderne një instrumentar terminologjie, nocionesh e konceptesh, të afta të organizojnë lëndën letrare sipas principesh artistike, në një kohë kur qasjet ideologjike e sociologjizmi vulgar po shpinin në një keqkuptim të madh midis anës estetike dhe banalitetit interpretativ. Veprat e Rugovës qenë fatpërcaktuese për shumë studiues e filologë më të rinj, në thelb dishepuj të metodës së Rugovës, duke krijuar një seri studimore ku plekseshin metodat strukturale me ato hermeneutike. Bazë e këtyre modeleve u bënë veprat e Rugovës “Strategjia e (mos)kuptimit”, “Refuzimi estetik”, “Vepra e Bogdanit” etj., që patën një ndikim vendimtar në përvijimin e shkencave filologjike, kryesisht në Prishtinë. Mjaftojmë të përmendim bashkëmendimtarët dhe pasuesit e Rrugovës në këtë drejtim si Mensur Raifi, Rexhep Ismajli, Gani Bobi, Sabri Hamiti – deri tek më të rinjtë – Basri Çapriqi, Milazim Krasniqi, Abdulla Konushevci, Kujtim Shala etj..
Duke zhvilluar në kulturën shqiptare strategjinë e kundrimit të së bukurës si kategori estetike, distancën e pastër me veprën, të pamanipuluar nga ideologjia nacional-komuniste dhe sociologjizmi vulgar, Rugova përgatiti me veprat dhe shkollën e tij një lexues të thellë e aktiv, i cili të kërkojë në artin letrar jo utilitarizmin dhe marrëdhënien e përkohshme koniukturale, por vlerat e përjetshme të së bukurës që trashëgohen dhe u transmetohen brezave si testament që përcakton konstitucionin shpirtëror, estetik dhe etik. Pa një konstitucion të tillë, nuk formohen elitat dhe vetëdija kombëtare e inteligjencies, jashtë dogmatizmave dhe klisheve ideologjike dhe rrjedhimisht, pa përgatitjen e kësaj vetëdije, nuk do ta kishim vetëdijësimin e elitës kulturore e politike të inteligjencies kosovare sot. Si për njërën, ashtu edhe për tjetrën, Rrugova është Ati dhe pagëzuesi. Ai është mësuesi dhe profeti që e përgatiti popullin e vet për t’ia kthyer civilizimit europian – aty ku i ka rrënjët Kosova dhe gjithë shqiptarët. Ky është dhe testamenti i Rrugovës: ai pret të lexohet qartë. Çdo keqlexim, është devijim fatal nga kauza e profetit.

Tiranë, 24 janar 2006

[Urata]

Lutja përtej dimensioneve


Vetëm shenjtorët sakrifikojnë për dashurinë njerëzore, për vendin dhe për vizionin dhe misionin sepse Zoti i dërgon ndër njerëzit ...

Shkruan: Bekim Toçani

z. President,

Oh o Zot, fale këtë shpirt sot që të mos plagosem kur të takohemi nesër, të lutem shumë!
Po shkruaj për herë të parë në vetën e parë, për TY, për Njeriun e Parë, prandaj lutem, prandaj më kot i ndrydh deri në asht emocionet...nuk e mund dot dhembjen...nuk e mund dot vetveten dhe jetën, kur aq shumë s’e xhelozoj vdekjen kurr!

Duke shëtitur albumit të fotografive Tua, z. President, gjatë vizitave në Llap dhe në Prishtinë nuk përmbahem dot...Pse o Zot nuk ta dhamë një mollë të ëmbël sa ishe fizikisht me ne, pse o Zot nuk të treguam sa shumë Podujeva dhe Llapi të nderuan, të çmuan dhe të deshtën...A thua o Zot a arritëm të të themi pse dhe si Llapi ishte aq ndjeshmërisht i përkushtuar për rrugën Tënde, për programin Tënd, për Idealin dhe Vizionin e lirisë, paqes dhe pavarësisë?!
A thua arritëm që pak, veç pak të ta themi fjalën?!

Takimet me Misionarin

President i dashur, mbase do të të kujtohet kur na prite dhe na nderove me Medalonin e Skënderbeut, ne të rinjëve të FR të LDK-së të Podujevës, pasi që prite përfaqësuesit e studentëve të UP-së! E TI, z. President (më lejo të të drejtohem kështu o Zot), deshte të na shpëtosh, të na e ruash rininë e pajetuar dhe jetën e ëndërruar!

Atëherë dhe atëbotë, e kemi ndie dhe e kemi parë Shenjtorin e Kosovës dhe të shqiptarëve! Kishe shumë humanizëm, shumë vendosmëri, tepër guxim për Kosovën e pavarur, në mes të hienave dhe ujqve, por ishe TY dhe magjia e fjalës e prekja e dorës së Misionarit!

Ishe i thjeshtë, por shumë i madh. Ishe President, por tepër modest për t’na e ngrohur shpirtin! Ishe Rugova dhe mbete i tillë gjithnjë!

Sa herë vije në Llap, kishte diell e rreze shumë që kësaj krahine i dhuroje aq shumë, oh o Zot sa shumë gëzim, lumturi dhe jetë! Sa qindra mija llapjanë dëshironin të të shihnin, të ta preknin dorën, të dëgjonin zërin dhe fjalën Tënde o President!
E Podujeva ishte aq e vogël për t’i zënë gjithë ata njerëz, gjithë ata sy që donin ta shihnin, bile fytyrën Tënde President i dashur!

Të kanë takuar shumë llapjanë dhe të gjithë i ke pritur tradicionalisht, ashtu siç doje ta bëje Kosovën; të lirë duke i ruajtur traditat shqiptare, në mënyrë madhështore, ashtu siç ishe dhe mbete përjetësisht! Ama, të gjithë që i prite, të gjithëve që u fole dhe duart ua shtërngove, mbetën përjetësisht me TY dhe Pavarësinë! Po, z. President, Llapin në kufi me pushtuesin, i mbajti fjala dhe fryma Jote dhe kurr, kurrë nuk ata nuk rreshtën së kërkuari TY dhe fjalën, lirinë dhe pavarësinë, për Kosovën, për fëmijët e Llapit dhe të Kosovës!

O President,

Nëse ende lejon të flasim tejdimensionalisht dhe shumë natyrshëm!

“Nuk kemi kohë të merremi me këto gjëra, duhet të përbijmë gurët e nxehtë” i ke pas thënë profesor Aganit derisa AI po të tregonte se kush dhe si të shanin e të fyenin nëpër gazeta e fjalë...!

E, TI, o Zot, TI kurr nuk lëndove kurrkend dhe me asnjë fjalë a fjali!
... Ke pas folur edhe për lirinë, për të gjitha ato që Kosova dhe ne po i përjetojmë sot! Edhe atëherë, por sot më shumë se kurr, e di dhe e njoh aq shumë gjuhën Tënde, ëndërrën për pavarësinë!

Jemi pas takuar dikund edhe shumë herë, më se një herë! Vetëm miqt e mi dhe baba aq shumë e kanë kuptuar fjalën Tënde, vizionin Tënd, o President! Dhe u kam aq shumë zili pse unë, si njeriu i thjeshtë, nuk arriti të ta thotë fjalën!
Vetëm të thoja në k’të dimesion, se si munde kështu; t’na tregosh rrëfimin dhe ashtu të ikësh kur na duheshe si ajri, si buka, si jeta!

Madje, edhe shumë sish që kanë pretenduar se e njohin frymën Tënde, kanë dështuar nga karrigeja që ua mundësove, ngase emrin Tënd e kanë përdorur për veten veç...Të mjerët, Ti do të luteshe për ata siç po bëj dhe unë sonte!

Kur u takuam vitin e kaluar dhe ta dhurova Librin e Lirikave të dhembjes, nuk deshta të të them më shumë se ç’të dhuroi jeta dhe ne që shpirtin ta lodhëm! Por ti përbije gurë të nxehtë, për hirë të Kosovës, për hirë të fëmijëve! Gurë Kosove e kristale u dhurove të gjithëve, atyre që na njihnin ndryshe ngaqë i kujtove TY President!

Vetëm shenjtorët sakrifikojnë për dashurinë njerëzore, për vendin dhe për vizionin dhe misionin sepse Zoti i dërgon ndër njerëzit ... !

z. President,

Kosova dëshiroi që Ty të ishte fizikisht me ne deri në pafundësi! Së paku, O Zot, ta nënshkruash frytin e mbjellur nga TY... Përkundër se TY mbetesh NJERIU JETË i përtej dimensioneve dhe i përtejvdekjes!

Ka shumë sish që të shpallën Mbret, President historik, Kryetar, lider...Por TI, mbete NJERI, veç një njeri...I madh dhe kurr i dytë! Filozofia që mbolle për ta arritur lirinë e pavarësinë do të kuptohet edhe prej atyre që nuk mund ta njohin sot, një ditë...
Shpejt Kosova do ta marri vesh pse buka dhe gruri në Darkën e Lamës, pse qeni i Sharrit, pse...eh sa shumë pse do të ketë nesër dhe sa shumë pse kur t’mos na e përsëritësh mësimin për lirinë, demokracinë dhe pavarësinë...!

Ti i fale të gjithë që të vranë e të shanë, TI i fale ata që ta kthyen shpinën...edhe ata që padinjitetshëm të kafshuan si qentë e rrugës...TI, vetëm TI i fale! Burrat falin, prandaj, të përgjërohem deri në klithje e lotë, falëm edhe mua...për këtë letër, për këto pak fjalë!Sa herë vije në Llap, kishte diell e rreze shumë, oh o Zot sa shumë jetë...Si Shenjtor, Llapi do të të ruajë përjetësisht dhe përsëritshëm do të mësojë mësimin për KOSOVËN dhe RUGOVËN...Atëherë edhe mëvetësia do të mbajë flamurin e Dardanisë, hymnin e Kosovës dhe me emrin Tënd PRESIDENT, do të shtegtojë për ta puthur diellin...!

Fizikisht, Llapit, sikur krejt Kosovës e shqiptarëve, do t’i mungosh shumë! Por vetëm fizikisht! Në Llap do të përkundim djpea dhe fëmijë pavarësie, sish që veç TY e projektove, me sakrificën prej misionari!

Të dërguarit e Zotit, shenjtërisht dhe papërsëritshëm bëjnë jetë me NE dhe për ne!

Ike heret shumë për t’na lënë me fjalën lot!

Ikët tepër heret për t’ju bërë kartë nga tejdimensionet!

Lutu për NE dhe Kosovën, siç po lutemi për TY, President i dashur!

Mir’u’pafshim në dimensionin e fjalës, z. President!


Prishtinë, 24 janar 2006

[Zana_ch]

NË PRISHTINË PO MBËRRIJNË ZYRTARË TË LARTË, POLITIKANË E DIPLOMATË PËR TË MARRË PJESË NË VARRIMIN E PRESIDENTIT RUGOVA



Rrahman Paçarizi, Prishtinë


Shqipëria do ta përkrahë Kosovën për të realizuar ëndrrën e presidentit të ndjerë Ibrahim Rugova për liri e pavarësi, kanë thënë sot udhëheqësit më të lartë të Republikës së Shqipërisë, pasi kanë bërë homazhe para trupit të pajetë të presidentit Rugova dhe u kanë shprehur ngushëllime familjes Rugova dhe udhëheqjes më të lartë të Kosovës. Presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, që ka arritur sot në krye të delegacionit të shtetit shqiptar, tha se Kosova do ta ketë Shqipërinë përkrah:
"Është një humbje jo vetëm e shqiptarëve të Kosovës, por e gjithë shqiptarëve kudo që janë, duke ju thënë njëkohësisht se ne do të jemi përkrah jush, në mënyrë që ëndrra e presidentit Rugova për një Kosovë të lirë të pavarur të realizohet deri në fund".
Presidenti Moisiu tha se tashmë kishte vendosur që presidentin Rugova ta dekoronte pas vdekjes me dekoratën më të lartë të Shqipërisë, urdhrin e Flamurit Kombëtar, në një ceremoni që do të zhvillohej më vonë. Ndërkaq kryeministri Sali Berisha tha se e ardhmja e Kosovës ishte e garantuar:
"Ne ndajmë zinë, dhimbjen për këtë humbje të pakompensueshme, se presidenti Rugova ishte produkt, pjellë e moralit dhe shpirtit të këtij populli. Prandaj, edhe e ardhmja është e sigurt, e garantuar," tha Berisha, sipas të cilit udhëheqja e Kosovës dhe qytetarët do ta çojnë përpara çështjen për të cilën presidenti Rugova luftoi me aq përkushtim.
Kryetarja e Kuvendit të Shqipërisë Jozefina Topalli tha se në takimin e saj para një muaji me presidentin Rugova, e kishte admiruar atë për vullnetin me të cilin ai e luftonte sëmundjen:
"Presidenti Rugova për ne është absolutisht heroi i paqes, humanisti dhe rilindësi i këtij shekulli, ishte vizionari që diti ta çojë popullin e tij atje ku ishte shkruar".
Duke e falënderuar delegacionin e Shqipërisë, që është ndër të parët që ka arritur në Prishtinë për t’i bërë nderimet e fundit presidentit të Kosovës Ibrahim Rugova, që ndërroi jetë të shtunën më 21 janar, kryetari i Kuvendit të Kosovë Nexhat Daci tha:
"Kosova edhe në momentet e zisë së thellë dhe të dhembjes së madhe, sot është më e fortë, e përballon më dinjitetshëm, sepse në Prishtinë është në përbërjen më të fuqishme të faktorit shqiptar".
Ndër mysafirët nga jashtë që bëri homazhe tek trupi i pajetë i presidentit Rugova ishte edhe ish-shefi i Misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë Michael Steiner, i cili tha se kryetari Rugova kishte vizion, sipas të cilit e ardhmja e Kosovës do të ishte demokratike, paqësore dhe prosperuese:
"Ky vizion tani po kthehet në një pasuri të presidentit Rugova dhe këta njerëz që me dinjitet po shprehin pikëllimin e tyre, presin nga përfaqësuesit e tyre që të kenë qëndrim unik për të realizuar këtë vizion të presidentit Rugova," tha ish-kryeadministratori Michael Steiner

[Urata]

Afrimi i çastit për ndarjen përgjithnjë nga Presidenti Rugova ka rikthyer emocionet e fuqishme të dhembjes



Idriz Morina

Prishtinë, 25 janar - Sot ishte dita më e prekshme, që prej çastit kur u dha lajmi i zi për vdekjen e Presidentit Rugova. Ditët tjera dukeshin sikur ende Presidenti është këtu, është i gjallë, se ende është në mesin tonë. Dhe afrimi i çastit për ndarjen përgjithnjë nga kontakti fizik me botën, ka rikthyer emocionet e fuqishme të dhembjes së pangushëllimtë, tek qytetarët - admiruesit dhe mbështetësit e tij, miqtë dhe bashkëpunëtorët deri tek më të ngushtit, dhe veçmas tek Familja Rugova kur është ngushëlluar sot sërish nga ekipi mjekësor amerikan nga baza Landshtul e Gjermanisë, të cilët që nga zbulimi i sëmundjes vdekjeprurëse të Presidentit, të cilët kanë bërë të pamundurën për mbrojtjen nga vdekja të Presidentit Rugova. Guilermo Telez, kirurg, Zhoze Flin, onkolog dhe Keni Dejvis, teknik, të cilët kishin ardhur shpesh në rezidencën në Velani gjatë pesë muajve të kaluara për ta shpëtuar Presidentin dhe Kosova nga kobi që po e gëlltet. Telez, Flin e Dejvis ishin edhe në fundin tragjik...
Më shumë se 400 mijë veta i kanë bërë deri më sot homazhe Presidentit të Kosovës Dr.Ibrahim Rugova, në shenjë identifikimi me vullnetin e ikonës së tyre historike. Numri i atyre që kanë bërë dhe po bëjnë homazhe sot, deri në orët e pasdites do të kenë qenë të paktën njëqind mijë veta, bazuar në numrin sot më të madh dhe më të gjatë të rreshtave që në orët e mëngjesit, dhe se homazhet sot kanë filluar më herët.





Hapjen zyrtare të homazheve nga kryekuvendari Daci, e ka pasuar gjatë mesditës, Presidenti i Shqipërisë Alfred Moisiu, kryeministri Sali Berisha, kryekuvendarja Jozefina Topalli me anëtarë të tjerë të delegacionit, të cilët kanë thyer protokollin shtetëror, duke e lënë vendin pa asnjërin nga krerët e shtetit, për t'iu gjetur afër familjes Rugova dhe për ta ngushëlluar Kosovën me garancione se do të realizohet amaneti dhe ëndrra e Presidentit Rugova.
Veç këtij delegacioni të lartë shtetëror, po vazhdojnë të bëjnë homazhe delegacione të shumta vendore, si ai i Brigadës 138 "Agim Ramdani", të prirë nga ish-Komnadanti Rrustem Berisha, Hysen Berisha dhe Musa Gjakova, të uniformuar, si dhe delegacioneve ndërkombëtare përfshirë të ish udhëheqësve të lartë në Kosovë, si kryeadministratorit Mihael Shtajner, dhe pasdite të delegacioneve të larta shtetërore, të BE-së, të NATO-s etj.
Ndërsa, për pjesëmarrje në varrim kanë konfirmuar ardhjen delegacioni presidencial amerikan. Nga NATO-ja admirali Ulrich, komandant i Aleancës për Krahun Jugor të Aleancës, presidenti i Sllovenisë, Kroacisë, Maqedonisë. Pastaj delegacionet nga Gjermania, Zvicra dhe Austria Britania, Franca, Turqia, Hungaria, Rumania, që do të përfaqësohen në nivel ministrash. Poashtu edhe një delegacion nga Vatikani, i kryesuar nga Kryeipeshkvi Pier Luigi Celata.
Mesazhet e të gjithëve përmbushin shpresën se me veprën e vet Presidenti Rugova e ka lënë Kosovën në agun e pavarësisë dhe sfidat janë thyer nga Ai. Ndërsa, kulmimi i projektit, ndërtimit të shtetësisë, është vetëm një rend që kërkon vazhdimin e rrugës së tij deri në atë që ai kërkonte, “njohjen sa më të shpejtë edhe formale të pavarësisë së Kosovës”.
Të gjithë ata që sot kishin ardhur për homazhe, qoftë nga Prishtina, apo anembanë skajeve të Kosovës, nga fshatrat më malore e më të mbyllta për rrugëtim, si dhe nga trevat shqiptare të Kosovës Lindore, Maqedonisë, Mal të Zi, por edhe nga Shqipëria, dhe vendet perëndimore, që sot janë ngutur të arrijnë kryesisht me aeroplan, dukej se donin të plotësosnin imazhin e pavdekësisë së Presidentit Rugova.
Njëkohësisht sikur duan të krijojnë përmbushjen e imazhit të pavarësisë dhe njëkohësisht sikur betohen para Presidentit, se kompromis për pavarësinë nuk do të ketë. Në mbrojtje të kësaj thirrje të Tij, jemi të gatshëm! Është mesazhi që duket se mund të shkëputësh nga thirrjet e dhjetëra mijëra shqiptarëve, pleq, burra, gra e fëmijë, të cilët sot edhe dielli i ngrohte sëbashku me çajin që e shpërndanin zemrat e mira, nga shoqatat “Nëna Terezë” dhe “Gratë për gratë”.
“Ishte njeri i kompromiseve dhe njeri që dinte të falë, vetëm që Kosova të vazhdojë drejt lirisë, pavarësisë dhe demokracisë”, thotë Agimi, një i ri, që beson se përkulja ndaj presidentit Rugova do të vazhdojë me breza e breza.



"Vetëm që na vjen shumë keq që tash kur jemi aq afër realizimit të qëllimit tonë shekullor. Presidenti Rugova na iku dhe nuk do të jetë aty edhe fizikisht për ta nënshkruar realizimin e ëndrrës së tij e për të festuar së bashku me ne e për të përkujtuar me lot në sy ata që dhanë jetën për atë ditë, edhe pse e dijmë se shpirti i tij do të jete atë ditë me neve për të na bekuar si gjithnjë", thotë Besa, një studente, që ka puashuar së lexuari libra këto ditë zie.
"Sot, Dardania humbi birin më të mirë të saj! Sot, humbëm Ambasadorin më të madh të identitetit dhe të qëllimeve tona madhore, humbëm udhëheqësin historik të Dardanisë, babain tonë të kombit!", thotë Artani, duke të përkujtuar Presidentin Rugova me terminologjinë e tij.
"Unë personalisht dhe familja ime nuk po mund të pajtohemi me fatin e natyres, se si na e muar aq herët Presidentin e parë të Pavarësis së Kosoves”, thotë Nderimi, duke shprehur përjetimin më të rëndë të pamundësisë së ballafaqimit me rendin natyror.
Qytetarët shqiptarë, po tregojnë kështu pashkëputshmërinë e tyre me liderin shpirtëror presidentin Rugova, frymën e tij, se pavarësia është e pashmangshme! Kulti për presidentin Rugova është indetifikimi me pavarësinë, fatin e përbashkët!

[Urata]

B. Hend: Nuk jam i sigurtë se ndonjë politikan tjetër i Kosovës mund të zërë vendin e Presidentit Rugova

Uashington, 25 janar - Bob Hand, këshilltar në Komisionin Helsinki të Kongresit amerikan thotë se trashëgimia kryesore e Presidentit Rugova për Kosovën është se ai ishte njeriu i paqes.
"Ai mbështeste pavarësinë e Kosovës dhe e shikonte arritjen e saj nëpërmjet mjeteve të padhunshme dhe pikërisht kjo do të jetë trashëgimia e tij. Shpresoj që trashëgimia e tij të mbetet e gjallë, që njerëzit të shikojnë arritjet e tij, të reflektojnë mbi këto arritje dhe të përpiqen të gjejnë në të ardhmen mënyra paqësore për të çuar përpara çështjen e tyre cilado qoftë ajo", tha Hend në një intervistë për "Zërin e Amerikës".
Z.Hend shpreson që trashëgimia e Presidentit Rugova do të mbetet e gjallë. "Por kjo do të varet nga pasardhësi i zotit Rugova dhe lojtarët e tjerë në arenën politike të Kosovës", thotë ai.
Sipas z.Hand, sfida më e madhe pas vdekjes së zotit Rugova do të jetë përcaktimi i udhëheqësit të ri të Kosovës.
"Nuk mendoj se është e qartë se ndonjë prej politikanëve të Kosovës, pavarësisht se sa të talentuar mund të jenë ata, të jetë në gjendje të arrijnë bashkimin që arriti Presidenti Ibrahim Rugova", thotë ai. Hend përkujton se Presidenti Rugova i organizoi shqiptarët në lëvizjen kundër sundimit sërb të luftonin për aspiratat e tyre në mënyrë paqësore.
"Nuk jam i sigurtë në se ndonjë politikan tjetër i Kosovës mund të zërë vendin e zotit Rugova. Dikush do të jetë Presidenti i Kosovës dhe ai duhet të mos jetë figurë polarizuese, por të ketë aftësinë ta bashkojë popullin në këtë periudhë të vështirë", thotë Hend.