PDA

View Full Version : ITINERARI POLITIK I KOSOVĖS


beku
02-10-05, 17:29
ITINERARI POLITIK I KOSOVĖS
nga Bekim Rexhepi

Ngushėllohemi, akoma me faktin se jemi euforik, por harrojmė se euforia - si veti e papjekurisė politike ėshtė fenomen qė mund tė ngjajė kudo. Pėr kėtė veti tani mė nuk mund ta akuzojmė vetėn, pashkėputur dhe te kthehemi ne apati politike dhe te themi se duhet pritur kohė tė tjera.
Shpallja e Pavarsisė sė Kosovės edhe pse akoma mbetet njė realizim jo i plotė, por nė kėtė nuk mund te anashkalohen edhe zhvillimet e tjera qė do tė pasojnė me pasė dhe qe me gjasa mund te jenė mė te sigurta nė arritjen e nivelit tė duhur, dhe gjithsesi tė pėrfuqizojnė kėnaqin e intresit nacional.
Gjithnjė mund te flasim nė kontekstin e zhvillimeve politike dhe integrative tė Evropės dhe shteteve qe e duan tė hynė nė gjirin e saj, duke mos e shmangur nė asnjė formė procesin e vėshtirė qė po kalon vet Evropa.
Sa do qe shihet me skeptcizėm e ardhmja e Evropės, edhe e disa vendeve qė tashmė kan investuar mė shumė nė union, ata vetė mbesin me shpresė se ky skepticizėm ėshtė i pėrkohėshėm.
Ngecjet e integrimit dhe mospėrparimet e mėtejme te Unionit Evropian, kan pasojat e Luftės nė Irak dhe tė veprimėve terroriste qė tashmė janė identifikuar si grupe tė fanatizmit islamik. Mund te themi pa ndonjė alibi se kėto zhvillime kanė ndikuar direktė apo edhe terthorazi nė zbehjen e procesit politik, ekonomik dhe kulturor te Unionit, por edhe duke mos e anashkaluar edhe mos pozicionimet e saktė dhe te qartė te disa vendeve rrethė kėtyre zhvillimeve.
Gjithsesi nė kėto zhvillime tė procesit integrativė tė Evropės shihet edhe mungesa dhe ndihma e drejtėpėrdrejtė e SHBA-sė, e cila gadi e vetmja ėshtė kyqur serjozishtė nė qetsimin e vujtjeve nė Irak dhe luftimin e te keqės globale tė terrorrizmit nderkombėtar, qė kėsaj radhe ėshtė pamungesė identifikimi.
Pa fuqin dhe pa mbėshtetjen direkte tė SHBA-sė, tani nuk mund te paramendohet dhe te shpresohet nė realizimin e mundshėm te ndonjė procesi tė rėndėsishėm politik. Mbase edhe kėtu mund te mbėshtetet skepticizmi i procesit politik drejtė Unionit tė zgjeruar te Evropės, i cili tashmė ėshtė i pajustifikushėm.
Nga kjo gjendje, kaq fluide. mbase edhe ne shqiptaret duhet tė tregojmė mė shumė vigjilencė politike sepse problemet janė te fokusura nė Irak dhe nė aktet terroriste. Gjithsesi edhe procesi ynė i pas luftės drejtė Pavarsisė, ka ngarkesa politike qe nganjėherė, vijė edhe papritur sepse objektivat e atyre, qė duan te shfrytėzojnė kėtė gjendje fluiditeti u'a japin mundėsin tė jenė herėpasėhere edhe lojalistė tė fortė.
Kėshtu disi po mė duket ombrella e problemeve dhe me kėto probleme i mbėshtjellur ėshtė procesi politik nė Kosovė, i cili herėpasėhere merrė konotacione te padeshirushme. Pėr njė konotacion tė padeshirushme duket edhe kyqja es lojalistėve nderkombėtarė dhe solidarė vendor qė gjithsesi janė ryshur, jo pa interesa procesit politik, kush mė pak e kushė mė shumė, tė pėrfitojnė lidershipin e tyre.

Derisa lidershipi ynė, i cili mbase ėshtė provuar dhe jo rallė e ka sprovuar, se di, qe pushtetin popullor ta kthe nė pushtet tė ti, madje dhe te zgjedhur vetėm prej ti, si pushtet qė sherben mė shumė vetės dhe fisit, por edhe si shumė mashtrusė.
Nga ky kėndvėshtrim mund edhe tė shiqohen edhe disa vrojtime qė kanė akses mė nacional dhe qe nuk pėrpiqen tė shohin atė se ēfarė mund tė nxjerrė politika pragmatiste, zė qė mė shumė thrret lidershipi ynė aktual brenda institucionėve kosovare.

Ruajtja e aktit te vetvendosjes

Ruajtaj e aktit tė vetėvendosjes nė thelb ruan edhe Pavarsin e Kosovės si njė realizim (jo i plotė) i mundshėm dhe i domosdoshėm nacional. Nuk mund te lejohet e drejta jonė pėr vetėvendosje dhe qėllimi i saj si njė akt deklarimi demokratik tė kthehet nė negociata qė qojnė dhe e shėndrrojnė kėtė proces nė kompleks metodash, qė mund ti sherbej, vetėm atyre qė kanė gatrruar intresat e ngushta politike. Me gatrrime te tilla politike ka edhe tek lojalistėt e UNMIK-ut dhe solidaret tanė, vendor politik, qė nė mėnyrė publike po orvaten tė nisin negociatat e mundshme edhe me Serbin, qė nuk do tė duhej te negociohej akti i vetvendosjes politike te Kosoves, sepse dihet qė Serbia nuk kishte, nuk pati dhe nuk ka vullnet politik pėr ta zgjedhur, nė dobi tė njė vetėvendosje politike shqiptare pėr Kosovėn e Pavarur. Kėtu janė gatrrimet e kėti procesi qė e ban edhe jo tė besushėm nė njėfarė mėnyre. lojalistėt e UNMIK-ut dhe solidaret tanė, vendor politik, qė nė mėnyrė publike po orvaten tė nisin negociatat e mundshme edhe me Serbin, po tentojnė tė anulojnė tė drejtėn normale juridike tė sė drejtės ndėrkombėtare, ku mė kėtė tė drejtė parashihet qė ēdo popull ka dhe duhet tu krijohet mundėsia tė vet deklarohet pėr vetvendosje. Pra, ēdo orvatje pėr ta mohuar apo anashkaluar kėtė tė drejtė politike pėr vetvendosje tė shqiptarve tė Kosovės, duke e kamofluar me arsyetime boshe dhe te qėllimta politike mund ta kthejnė krejtė procesin nė zero arritje. Nuk mund ta pėlqej dhe tė pajtohet Serbia me aktin tonė tė vetvendosjes, kur nė politikėn e saj akoma mbisundojnė paragjykimet pėr Kosovėn dhe shqiptaret. Madje edhe ndaj vet procesit shkarkohen paragjykime nė interes te hegjemonisė e cila ende nuk ka marrė denimin e merituar nga institucionet nderkombėtare. Serbia nuk e gjykon realitetin qė tashmė ėshtė i pranushėm edhe pėr vendet fqinjė tė Kosovės dhe tė disa vendeve qė tashmė janė shprehur hapur pėr njė pranim nderkombėtar tė Kosovės. Pranimi i kėti realiteti kosovar edhe nga vet Serbia, gjithsesi do ti sillte dobi edhe vet serbėve tė Kosovės, tė jenė pjesė e hapjės politike drejtė, tė ardhmės dhe jo pjesė e mbylljės politike, qė kthen prapa tek idet hegjemoniste konformiste dhe lufta. Pranimi i kėti realiteti gjithsesi do tė pėrbėnte mbyllje mė tė shpejtė tė procesit dhe hapje e proceseve tė tjera, madje te rėndsishme edhe pėr vet Serbin siē ėshtė integrimi dhe denacifikimi i saj.
Duket se konstitucioni politik serb edhe pėr kundėr kėtyre fakteve qė japė realiteti kosovar, nuk do ti japin shansin politik pėr shpejtim, por qėllimisht tė ngadalsojnė rrugtimin e mundshėm tė Kosovės, duke e minuar aty e ku munden. Relaksimi i herėpasėhershėm i konstitucionit politik serb, merr kurajo kur ndonjė lojalist nderkombėtar lidhur me Kosoven tenton ti faktorizoi nė mundėsin prononcimeve qė hasė procesi i statusit politik tė Kosovės qė duhet tė zgjidhet. Nė kėtė faktorizim shkarkohen edhe prononcimet e presidentit serb;Tadiē.,ministrit te punėve te jashtme tė Unionit Serbi Mal i Zi ;Drashkoviē dhe kordinatorja e ashtuquajtur pėr Kosoven; Igiē. Prononcime te tilla pėr Kosovėn nuk janė diē e re dhe tė pa njohura por qe nė destinacion tė tyre kanė tė shkaktojnė nervozizėm dhe pėrēarje politike brenda shqiptarve.
Kjo tentativė dhe tė tilla duken tė pa shpresa dhe jo tė realizushme sepse spektri politik nė Kosovė, i pasė lufte ka ndryshuar nė vijėn e pėrfaqsimit pozicionusė. Madje nuk mund t ia japim kėtė shansė Serbisė dhe nuk mund ti sherbej vet Serbisė as edhe pamja e herėpasėhershme qė japin mediat tona si opinjon me ferkime tė thella, sepse kėto ferkime janė deshmuar se janė nė vazhdėn e ferkimeve te ideve qe pasurojnė demokracin dhe qe e pasurojnė gjithsesi skenėn politike nė Kosovė.

vijon