View Full Version : KS vendos per fillimin e bisedimeve per statusin e Kosoves
Ne kete teme le te permbledhim komentet rreth vendimit te Keshillit te Sigurimit per fillimin e bisedimeve per statusin final te Kosoves.
Qeveria e quan historik vendimin e Kėshillit tė Sigurimit pėr fillimin e negociatave pėr statusin e Kosovės
Prishtinė, 25 tetor - Vendimin e Kėshillit tė Sigurimit pėr fillimin e bisedimeve pėr statusitn e Kosovės, qeveria e vlerėson si histroik, tha sot zėvendėskryeministri i Kosvės, Adem Salihaj, pas mbledhjes sė qeverisė. Ai tha se ky vendim ėshtė rezultat i punės dhe angazhimit tė Qeverisė sė Kosovės dhe tė intitucioneve tė tjera, tė gjithė qytetarėve tė Kosovės, dhe tė shoqėrisė civile. Kjo hap kaptinėn e fundit tė definimit tė statusit, tė lirisė dhe pavarėsisė sė plotė tė Kosovės, tha Salihaj, ndėrsa ka falėnderuar tė gjithė ata faktorė qė kanė ndihmuar nė marrjen e kėtij vendimi. Ai bėri thirrje pėr unitet dhe kėmbėngulje qė tė zhvillohet me sukses procesi i bisedimeve, dhe qė Kosova deri nė mesin e vitit tė ardhshėm tė ēohet deri tek statusi i pavarėsisė sė plotė. Ai tha se tė gjitha institucionet dhe qytetarėt e Kosovės janė tė vetėdijshėm pėr kėtė moment historik dhe pėr rėndėsinė e procesit dhe se nė kėtė kontekst pret bashkėpunim dhe koordinim shumė tė madhė pėr arritjen e cakut tė madh. Ai tha se nė bisedime do tė diskutohet pėr mėnyrėn e njohjes sė pavarėsisė dhe jo pėr vet pavarėsinė, ndėrsa edhe njėherė ka pėrjashtuar mundėsinė qė SMZ-ja tė ketė rol tė rėndėsishėm nė proces, pasi ajo nuk ka tė drejtė vetoje dhe kėshtu nuk do tė mund tė vendosė pėr fatin e Kosovės.
Ndėrsa, sa i pėrket rolit tė UNMIK-ut nė kėtė proces dhe pas tij, zėvendėskryeministri Salihaj, tha se roli i tij ėshtė krejtėsisht i reduktuar. Roli i UNMIK-ut nuk ėshtė as ndėrmjetėsues, as pėrkrahės pėr Kosovėn nė kėtė proces, tha ai dhe se misioni i tij pėrfundon me zgjidhjen e statusit. UNMIK-u duhet tė shkojė nė atė moment qė tė njihet pavarėsia e Kosovės, deri kur pra pėrfundon misioni i tij, tha ai.
Salihaj tha se nėse Marti Ahtisari do tė emėrohet emsiar special pėr tė udhėheur negociatat, beson se do ta udhėheq me sukses procesin, pasi edhe ashtu ai ėshtė njė personalitet i pranueshėm, dhe ne do tė arrijmė aty ku dėshirojmė.
Ndėrsa, qeveria ka marrė disa vendime tė rėndėsishme gjatė mbledhjes sė sotshme. Ajo mori vendim qė tė hartohet strategjia pėr reformimin, gjatė disa vjetėve tė ardhshme, tė administratės publike, nė mėnyrė qė ajo tė jetė efikase dhe ti afrohet atyre tė vendeve tė Bashkimit Evropian. Salihaj tha se qeveria ka marrė vendim qė tė fillohet me njė regjistrim testues tė popullsisė sė Kosovės, qė do tė bėhet nė disa lokalitete tė disa komunave, me tė cilėn do tė pėfitohej njė pasqyrė se si do tė mund tė bėhej njė regjistrimi i tėrėsishėm i popullsisė dhe tė dihet se ēfarė rezultatesh mund tė pritet nga ai.
Qeveria ka marrė vendim pėr ndarjen e 400 mijė eurove pėr Ministrinė e Bujqėsisė, sė cilės i nevojiten pėr marrjen e masave pėr parandalimin e paraqitjes sė gripit tė shpezėve. Fondi do ti shėrbejė ministrisė pėr blerjen e mjeteve dhe paisjeve tė nevojshme pėr luftimin e paraqitjes sė gripit. Poashtu qeveria shumė shpejtė do tė marrė njė vendim qė Ministria e Shėndetėsisė tė marrė masat e duhura pėr pamundėsimin e paraqitjes sė kėsaj sėmundje nė Kosovė. Kjo sepse ne vlerėsojmė se ēmimi ėshtė shumė mė i ulėt, nėse ne marrim masa adekuate pėr parandalimin sesa nėse paraqitet ajo, tha Salihaj.
Gjendja nė arsim ėshtė ende e rėndė, edhe pse nė mbi 50 pėr qind tė shkollave ka filluar mėsimi, ka vlerėsuar qeveria nė takimin e sotėm. Ai tha se qeveria po bėn pėrpjekje nė tejkalimin e kėsaj gjendje, ndėrkohė qė ka pasur takime me BSPK-nė dhe SBASHK-un, tė cilave i ėshtė ofruar mundėsia qė tė bėhet nivelizimi i pagave nė lėmin e arsimit, ndėrsa qė sipas Salihajt, arritja e marrėveshjes me UP-nė ėshtė shumė afėr. Ndėrsa, ka ftuar SBASHK-un qė tė ulet dhe tė diskutojė pėr zgjidhje me Ministrinė e Financave dhe tė Arsimit. Ai tha se qeveria ndodhet nėn presion tė dyfishtė, por ėshtė pėr njė zgjidhje qė do tė plotėsonte deri diku kėrkesat e arsimtarėve, ndėrsa nuk do tia prishte qeverisė raportet me Fondin Monetar Ndėrkombėtar dhe me institucione tė tjera, qė bėjnė thirrje qė tė mos ketė rritje tė pagave. Ai bėri thirrje pėr ndėrpreje tė grevės pasi nivelizimi i pagave do tė bėhet, pavarėsisht nėse ndėrpritet greva apo jo.
Ministria e Kulturės duhet tė nxjerrė njė urdhėresė administrative nė bazė tė vendimit tė sotshėm tė qeverisė, qė nė tė ardhmen pėrgjegjėsinė e vetme pėr organizimin e haxhit ta ketė Bashkėsia Islame e Kosovės.
Salihaj nė pėrgjigje tė gazetarėve pėr pėrdorimin e 30 milion eruove qė pritet ti marrė nga borxhet qė ia ka PTK-ja qeverisė sė Kosovės, tha se shumica prej tyre do tė pėrdoren pėr mbulimin e procesit negociator.
QIK-u
Presidenti slloven pohon se Kosova tashmė ėshtė e pavarur
Lubjanė, 25 tetor - Presidenti slloven Janez Dėrnovshek ka deklaruar se Kosova tashmė ėshtė e pavarur, ndėrsa tė gjithė po merren me ēėshtjet periferike ēfarė ėshtė organizimi i negociatave. Dėrnovshek tha se deklarata e tij e mėhershme "deri diku ka trandur", palėn serbe por se edhe mė tej qėndron fuqimisht nė atė qė ka pohuar, "e ajo ėshtė se shikuar faktikisht Kosova tashmė ėshtė e pavarur dhe se tė gjithė kėtė e dinė".
Dėrnovshek ka theksuar se forcat ndėrkombėtare nė Kosovė janė nga vitit 1999 dhe se atje gjendja ende nuk ėshtė esencialisht mė e mirė sesa para gjashtė vjetėve dhe se gjatė gjithė kėsaj kohe Kosova dhe Serbia po rėndohen me kėtė ēėshtje. Pėr kėtė arsye, vlerėson Dėrnovshek, duhet qė bashkėsia ndėrkombėtare menjėherė tė fillojė zgjidhjen e kėtij problemi, sepse shtyrja nuk i sjell dobi askujt.
"E nė Kosovė nuk ka ndonjė zhvillim tė shkėlqyeshėm qė kur atje gjendet bashkėsia ndėrkombėtare", ėshtė shprehur Dėrnovshek.
Kėshilli i Sigurimit rekomandon fillimin e bisedimeve pėr statusin e Kosovės
Nju Jork, 25 tetor - Kėshilli i Sigurimit tė Kombeve tė Bashkuara nė mbledhjen e mbrėmshme ka rekomanduar fillimin e bisedimeve pėr statusin e Kosovės. Deklaratėn pėr fillimin e bisedimeve e ka bėrė tė ditur ambasadori rumun, Mihnea Motoc, i cili ka thėnė se "Kėshilli mbėshtet synimin e Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė OKB sė pėr tė filluar procesin politik pėr tė vendosur statusin e ardhshėm tė Kosovės, ashtu siē parashihet edhe nė rezolutėn 1244 tė vitit 1999".
Fillmisht Kėshilli i Sigurimit ka diskutuar pėr Kosovėn, duke u pėrqėndruar tek hapja e bisedimeve pėr statusin. Takimi, i cili u zhvillua nė dy pjesė, ka pasur pjesėn e parė tė hapur pėr publikun dhe pjesa e dytė, ajo e vendimmarrjes, ka qenė e mbyllur.
Nė hapje tė seancės foli i dėrguari i Kofi Ananit pėr vlerėsimin e gjendjes nė Kosovė, ambasadori Kai Eide, i cili pėrsėriti se duhen hapur bisedimet pėr statusin e Kosovės.
"Sinqerisht besoj se ka ardhur koha tė fillojmė proēesin e statusit tė ardhshėm. Qė nga viti i kaluar njė proēes politik po zhvillohet nė Kosovė, i nxitur nga njė angazhim ndėrkombėtar dinamik. Ky proēes nuk mund tė ndėrpritet apo tė pengohet. Duke qenė se kemi lėvizur nga vendnumėrimi nuk mund tė lejojmė tė kthehemi sėrish atje", ka theksuar ambasadori Eide.
Tė njėjtin qėndrim si ambasadori Eide ka pasur dhe shefi i UNMIK ut Soren Jessen Petersen.
"Pa qartėsi nė ēėshtjen e statusit pėrparimi do jetė i kufizuar", tha Jessen Petersen. Mė tej ai ka shtuar se mungesa e statusit ka ndikuar negativisht nė zhvillimin ekonomik e veēanėrisht nė tėrheqjen e investimeve.
Mungesa e zhvillimit ekonomik, sipas shefit tė UNMIK ut, pengon dhe proēesin e pajtimit ndėretnik nė Kosovė. Mė tej kreu i administratės ndėrkombėtare nė Kosovė ka folur pėr pėrparėsitė e misionit qė drejton, si dhe reformat qė planifikohen tė bėhen nė UNMIK. Nė kėtė linjė duke folur pėr ēėshtjet e sigurisė Petersen tha:
"Ne do vazhdojmė tė kemi njė agjendė gjithpėrfshirėse nė fushėn e sigurisė, pėrfshi dhe kalimin e pėrgjegjėsive nga UNMIK u tek dy ministritė e reja, atė tė rendit publik dhe ministrinė e drejtėsisė, deri nė fund tė vitit", tha shefi i UNMIK ut, duke nėnvizuar se do merren tė gjitha masat qė ministritė pėrkatėse tė mos politizohen. Njėherėsh Jessen Petersen ka bėrė tė ditur se po punohet nė hartimin e njė raporti tė pėrgjithshėm pėr tė gjitha sektorėt e sigurisė.
Duke folur pėr tė ardhmen e pranisė ndėrkombėtare nė Kosovė Jessen Petersen ka veēuar: "Nė tė njėjtėn kohė ne po bashkėpunojmė me partnerėt tanė ndėrkombėtarė siē ėshtė Bashkimi Evropian, OSBE ja dhe NATO ja qė tė zhvillojmė njė tranzicion me faza dhe tė menaxhuar mirė pas pėrcaktimit tė statusit, por pa e paragjykuar atė", tha Jessen Petersen.
Kryeministri serb Vojisllav Koshtunica ka theksuar se vendi i tij merr tė gjitha pėrgjegjėsitė pėr t'i dhėnė Kosovės autonomi.
"Ne jemi tė angazhuar pėr njė zgjidhje kompromisi dhe tė vullnetshėm pėr t'i dhėnė njė autonomi substanciale Kosovės dhe Metohisė, si pjesė e Bashkėsisė Shtetėrore Serbi e Mal i Zi", ka thėnė Koshtunica, i cili qe nė kėtė takim nė cilėsinė e tė ftuarit, pas kėrkesės sė tij, kur dihet se Unioni Serbi Mali i Zi nuk ėshtė anėtar i Kėshillit tė Sigurimit Sekretari i Pėrgjithshėm Kofi Anan bėri tė ditur se do tė emėrojė sė shpejti njė negociator me pėrvojė, ish presidentin e Finlandės, Marti Ahtisari, pėr tė ndėrmjetėsuar.
Ndėrkaq bisedimet pėr tė ardhmen e Kosovės pritet tė fillojnė muajin e ardhshėm. Shtetet e Bashkuara kanė thėnė se do tė emėrojnė njė tė dėrguar tė posaēėm pėr bisedimet, mu sikur edhe Bashkimi Evropian.
"Nju Jork tajms" shkruan se statusi i Kosovės tashmė ėshtė gjetur dhe kjo ėshtė pavarėsia
Nju Jork, 27 tetor - Statusi i Kosovės ėshtė gjetur dhe kjo ėshtė pavarėsia, megjithėse Kėshilli i Sigurimit ka marrė vendim qė tė nisin bisedimet pėr statusin final, qė do tė thotė se statusi ende nuk ėshtė gjetur, shkruan gazeta autoritative amerikane "Nju Jork Tajms".
"Gjashtė vjet dhe katėr muaj pas marrjes sė administrimit mbi Kosovėn, Kėshilli i Sigurimit tė Kombeve tė Bashkuara ka marrė vendimin pėr nisjen e negociatave pėr statusin e ardhshėm tė kėsaj krahine ballkanike, tė mbuluar me gjak. Kjo lė pėrshtypjen se zgjidhja ende nuk ėshtė gjetur. Por ajo ėshtė gjetur, dhe kjo ėshtė pavarėsia", shkruan "Nju Jork tajms" nė njė editorial tė sotėm.
Meqenėse SHBA-tė, Britania, Franca, Gjermania, Italia dhe Rusia kanė hedhur poshtė mundėsinė e kthimit tė Kosovės nė pėrbėrje tė Serbisė, lidhjen e saj me Shqipėrinė apo ndarjen, kėshtu qė detyrė e ish-presidentit finlandez Marti Ahtisari do tė jetė qė tė udhėheqė bisedimet, tė vizatojė (kufijtė) edhe njė shtet tė pavarur nė hapėsirėn e ish-Jugosllavisė, konstaton gazeta "Nju Jork tajms".
QIK-u
B.Mustafaj: Zgjidhja mė e mirė pėr Kosovėn - pavarėsia e kushtėzuar sipas modelit tė Austrisė
Bruksel, 27 tetor - Ministri i jashtėm tė Shqipėrisė Besnik Mustafaj nė takimet e zhvilluara nė Bruksel ka mbrojtur tezėn e tij se zgjidhja mė e mirė e Kosovės ėshtė pavarėsia e kushtėzuar, sipas modelit tė Austrisė nė periudhėn e pas Luftės sė Dytė Botėrore.
Por Mustafaj ka thėnė se "pavarėsia e Kosovės ėshtė e panegociueshme" dhe se mund tė bisedohet vetėm pėr modalitetet.
Nė fund tė vizitės treditore nė Bruksel shefi i diplomacisė shqiptare kishte diskutuar ēėshtjen e Kosovės, me tė gjithė bashkėbiseduesit qė vinin nga institucionet evropiane, ashtu dhe me zyrtarė tė qeverisė sė Belgjikės.
Mustafaj i ka siguruar tė gjithė se kufiri mes Kosovės dhe Shqipėrisė ėshtė i paprekshėm.
Kjo vlen vetėm kur flasim pėr tėrėsinė territoriale tė Kosovės. Nė rast se dikush tenton ta copėtojė vendin, sidomos veriun e Kosovės, atėhere nuk ka mė garanci. Ēdo tentim i shkėputjes sė Kosovės do tė ketė pasoja me kufirin me Shqipėrinė, ėshtė shprehur Besnik Mustafaj.
Mustafaj: Tirana - e vendosur pėr pavarėsinė e Kosovės
Intervistoi: Laura Konda
27-10-2005
Gjatė vizitės sė tij nė Bruksel, Ministri i Jashtėm i Shqipėrisė Besnik Mustafaj bisedoi me udhėheqėsit e Bashkimit Evropian, ku mes tė tjerash diskutoi edhe pėr Kosovėn. Me kėtė rast, Zėri i Amerikės i mori njė intervistė tė drejtpėrdrejtė nga Brukseli ministrit Mustafaj:
Zėri i Amerikės: Zoti Mustafaj, Tirana po lėkundet shpesh nė pėrkufizimin pėr statusin e ardhshėm tė Kosovės, mes pavarėsisė dhe termit pavarėsi e kushtėzuar. Pse diplomacia shqiptare kėmbėngul nė pėrdorimin e kėtij pėrkufizimi?
Besnik Mustafaj: Sė pari dua tė sqaroj pėr teleshikuesit tuaj se Tirana nuk lėkundet, nuk ėshtė lėkundur dhe nuk do tė lėkundet aspak nė pėrcaktimin e pavarėsisė. Pavarėsia ėshtė e palėkundshme. Modalitetet e realizimit tė kėsaj pavarėsie janė modalitete qė ne i kemi konkluduar nė pėrputhje edhe me faktorėt ndėrkombėtarė, me ata qė do tė vendosin pėr tė ardhmen e Kosovės dhe qė pėr ne shprehin atė shqetėsim thelbėsor qė kemi ne, qė tė fillohen negociatat dhe tė konkludohen negociata me pėrcaktimin e pakthyeshėm prapa tė pavarėsisė. Pra, nė tė gjithė elementėt e tjerė, janė elemente modalitetesh dhe elemente shoqėrimi tė kėsaj pavarėsie dhe qė nuk cėnojnė thelbin. Ēdo tentativė pėr ta devijuar prononcimin tonė nė shėrbim tė pavarėsisė, nė fakt ėshtė ose keqkuptim, ose nga njerėz qė nuk njohin eksperiencėn historike. Mjafton tė shohėsh ekperiencėn e Austrisė, pėr shembull, e cila ėshtė ndėrtuar mbi bazėn e kėtij koncepti pas Luftės sė Dytė Botėrore, pėr tė kuptuar se ky(lexo: koncept) ēon drejt dinjitetit, drejt pavarėsisė, drejt integirmi, drejt sovranitetit tė plotė. Nuk ka asnjė lėkundje nė kėtė mes.
Zėri i Amerikės: Gjatė kėtyre ditėve ju keni patur takime me pėrfqaqėsues tė lartė tė Bashkimit Evropian dhe tė NATO-s, ku me siguri keni folur edhe pėr Kosovėn. Si mund tė ndihmojė Shqipėria nė procesin e bisedimeve?
Bensik Mustafaj: Shqipėria ėshtė e vendosur qė nė kėtė proces tė luajė njė rol tė profilit tė lartė, tė jetė prezente nė tė gjitha debatet qė bėn komuniteti ndėrkombėtar. Shqipėria nuk mund tė jetė aktor nė tryezėn e negociatave pėr arsye qė dihen, por do tė jetė aktive nė tė gjithė porcesin. Ky ėshtė pėrcaktimi ynė. Fakti qė unė si Minsitėr i Jashtėm i Shqipėrisė isha nė Bruksel pikėrisht ditėn qė u mblodh Kėshilli i Sigurimit, nuk ėshtė njė koinēidencė e rastit, por ėshtė shprehje e njė akordimi tė plotė qė kemi ne dhe njė roli qė ne po e marrim edhe nė pėrputhje me angazhimet qė ne kemi para faktorėve tė rėndėsishėm, siē janė Bashkimi Evropian dhe NATO dhe gjithėshka nėnkuptojnė kėto organizata tė mėdha pėr Kosovėn dhe pėr rajonin nė pėrgjithėsi. Ne do tė intensifikojmė bashkėpunimin me qeverinė dhe insitucionet e tjera tė Kosovės nė kėtė periudhė, do tė intensifikojmė kontaktet tona me ndėrkombėtarėt nė kėtė periudhė, jemi gati tė intensifikojmė bashkėpunimin tonė me Beogradin nė kėtė periudhė; sepse unė jam i bindur se nuk ėshtė e drejtė qė marrėdhėniet midis Tiranės dhe Beogradit tė pėrcaktohen nga njė vend i tretė, siē ėshtė Kosova. Ne jemi dy vende qė kemi nevojė tė bashkėpunojmė dhe rajoni ka nevojė pėr bashkėpunimin tonė. Pra, i kemi tė gjitha pistat e hapura. Ne do tė pėrpiqemi tė bėjmė njė politikė dhe njė diplomaci pa komplekse, nė shėrbim tė atyre pikėsynimeve qė kemi ne edhe pėr tė ndihmuar nė zgjidhjen e statusit tė Kosovės, edhe pėr tė ndihmuar nė paqen dhe stabilitetin nė rajon.
Zėri i Amerikės: Zoti Mustafaj, praktikisht mbyllja e bisedimeve me Bashkimin Evropian ėshtė tashmė njė proces qė po shkon drejt fundit. Megjithatė, Komisioni Evropian ka kėrkuar shpjegime pėr disa nga masat dhe ndryshimet qė ka bėrė qeveria juaj. Sa e prirur ėshtė qeveria qė tua pėrshtasė ndėrhyrjet e saj kėrkesave tė Bashkimit Evropian?
Besnik Mustafaj: Unė takova zyrtarė shumė tė lartė tė Bashkimit Evropian, si Solanėn, apo zyrtarė shumė tė lartė tė Komisionit Evropian, siē ishte rasti i komisionerit Olli Rhen. Pra, unė ju siguroj ju pėr gjė: qė jo vetėm programi i deklaruar i qeverisė sonė, por edhe reformat e filluara nė Tiranė, kanė mirėkuptim tė plotė edhe mbėshtetje tė plotė nga kėto struktura tė rėndėsishme; dhe Bashkimi Evropian nuk pėrdor ndaj Shqipėrisė standarte tė tjera, veē atyre parimore qė kanė tė bėjnė me pėrmirėsimin e situatės nė Shqipėri; dhe vullneti ynė pėrputhet me standartet qė ka Brukseli. Pra, nuk ka asnjė vend pėr keqkuptim, nuk ka asnjė hapėsirė pėr kundėrthėnie midis njėri-tjetrit. Deri tani, unė e pohoj me kėnaqėsi tė veēantė pėrpara jush dhe pėrpara teleshikuesve tuaj se jemi nė tė njėtjėn gjatėsi vale me Bashkimin Evropian.
Editorial
Kosova, Still Messy After All These Years
Published: October 27, 2005
Six years and four months after it made Kosovo a ward, the United Nations Security Council has ordered that talks begin on the future status of that blood-soaked Balkan province. This is to give the impression that the outcome is not decided. It is, and it's independence. The six nations that oversee Kosova - the United States, Britain, France, Germany, Italy and Russia - have ruled out returning it to Serbia, linking it to Albania or partitioning it. So the task of Martti Ahtisaari, the former Finnish president who will lead the talks, is to carve yet another independent state out of the former Yugoslavia.
We have argued that Kosova is neither prepared for nor deserving of independence. Its Albanian majority has shown no tolerance toward the Serbian minority and little capacity for self-government. Kosovo has no army, only a fledgling police force and powerful mafias. The only Albanian leader with any semblance of authority, Ibrahim Rugova, has lung cancer. His most likely successor, Ramush Haradinaj, was indicted by the international tribunal in The Hague and surrendered.
The Serbs will not voluntarily cede this territory, and Albanian rioting in March 2004, which destroyed 30 of the many ancient Serb churches in Kosova, does not give the Serbs great confidence in an independent Kosova. The Albanians have no faith that the Serbs would not revert to ethnic cleansing if they had the chance. These two groups are never going to agree.
So why is the United Nations moving ahead? The current arrangement requires Kosovo to demonstrate responsible self-rule before talks even begin on its ultimate status. That has proved an artificial and unworkable goal. The U.N. viceroy in Kosova, Soren Jessen-Petersen, says it has created uncertainty on all sides and kept foreign investors out.
So the time has come to recognize the inevitable outcome, independence for Kosova. But the Security Council can still insist on the attainment of democratic standards before granting it. That could force the Serbs to come to grips with having lost Kosovo in 1999. The Albanian Kosovars are more likely to demonstrate leadership if they are told that they are working toward independence, not merely toward talking about working toward independence.
New York Times
Selam pej meje.
Ishalla asht per hajr se e ka menen me ja nis funi i ksaj pune.
Kogjo shum do vjet jan ba qi poplli i kosovs e ka qit kokrren per me kan kosova nveti,bile bile do far rrugaqsh qi jan met udhve nkta muejt e mram as qi jan kan tlem.
Njė ekspert britanik nuk beson se Kina do tė pėrdorė veton pėr statusin e Kosovės
Londėr, 28 tetor - Duke komentuar njė deklaratė tė ministrit tė Jashtėm serbo-malazez Vuk Drashkoviq se Kina ka premtuar tė pėrdorė veton nė Kėshillin e Sigurimit nė rast tė pavarėsisė sė Kosovės, eksperti britanik Kristofer Hjuz nuk beson se Kina do ta bėjė kėtė. Sipas tij, Kina "nuk e ka shfrytėzuar as nė rastet shumė mė tė mėdha parimore tė divergjencave nė Kėshillin e Sigurimit, si lufta nė Irak", thotė ky ekspert pėr kėrkime aziatike nė Shkollėn Ekonomike tė Londrės (London School of Economics).
Meqenėse Kina ka nė dorė tė drejtėn e vetos, ajo mund tė bėjė tregti me SHBA-tė dhe Bashkimin Evropian, thotė Hjuz pėr BBC-nė. Uashingtoni si kompensim mund t'u ofrojė diēka kinezėve nė sferėn e tregtisė apo tė Tajvanit.
"Do tė isha shumė i befasuar nėse nė rastin e Kosovės Kina do tė pėrdorte veton, sepse kjo doemos do tė shkaktonte probleme tė mėdha nė marrėdhėniet me Amerikėn dhe eventalisht me BE, ndėrkohė qė kėto marrėdhėnie pėr Pikinin megjithatė janė me rendėsi prioritare", shprehet eksperti britanik Kistofer Hjuz.
QIK-u
Analisti Karpenter thotė se, megjithė procesin e ndėrlikuar, rezultati pėrfundimtar do tė jetė pavarėsia e Kosovės
Uashington, 28 tetor - Analisti i Institutit Kejto, Ted Karpenter thotė se megjithėse parashikohet njė proces i gjatė dhe i ndėrlikuar negociatash, rezultati pėrfundimtar do tė jetė pavarėsia e Kosovės.
Por, sipas tij, njė pavarėsi e kushtėzuar nėnkupton njė zgjidhje tė pjesshme tė problemit dhe ai sugjeron njė ndarje tė Kosovės si thelbin pėr njė Kosovė tė pavarur tė qėndrueshme.
Nė anėn tjetėr analisti Karpenter, nė njė intervistė pėr "Zėrin e Amerikės", tha se sovranitetin e kushtėzuar e shikon si njė formulė qė nuk funksionon logjikisht dhe qė pėr t'u zbatuar nė praktikė do tė kėrkojė njė prani ndėrkombėtare tė tejzgjatur, qė do tė shndėrrohet nė burim tė ri tensionesh.
"Kam argumentuar prej kohėsh se sovraniteti ėshtė si shtatzania. Njė grua ėshtė ose s'ėshtė shtatzėnė. Njė vend ėshtė ose nuk ėshtė i pavarur. Mendoj se vizioni i komunitetit ndėrkombėtar pėr zgjidhjen e kėsaj ēėshtjeje nuk do tė sjellė zgjidhje tė qėndrueshme".
Por, Karpenter e pranon idenė e pavarėsisė sė Kosovės, mė tepėr si njė fakt tė kryer dhe tė padiskutueshėm, njė vendim tė marrė nga komuniteti ndėrkombėtar, dhe negociatat, thotė ai, do tė shėrbejnė thjesht pėr tė qartėsuar hollėsitė apo kushtet me tė cilat shoqėrohet kjo pavarėsi.
Negociatat janė aspekti publik i procesit, thotė analisti. Thelbi i kėtyre negociatave ėshtė se Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian do tė imponojnė njė zgjidhje.
Karpanter tha se statusi i Kosovės nuk do tė pėrcaktohet nga Beogradi dhe sa mė parė qė ta kuptojė Serbia kėtė, aq mė parė do tė arrihet zgjidhja.
Por Karpenter veēon si kusht pėr mbarėvajtjen e pavarėsisė, ndarjen territoriale tė rajonit tė Mitrovicės, i cili aktualisht ekziston si njė territor i shkėputur nga pjesa tjetėr e Kosovės: "Askush nuk i pėlqen ndarjet nė vija etnike, dhe ėshtė e kuptueshme pėrse Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian nuk duan tė shqyrtojnė njė zgjidhje tė tillė, por nė kėtė rast mendoj se njė ndarje e Kosovės ėshtė njė vendim me vend, pasi do tė ndihmojė nė vendosjen e qėndrueshmėrisė, nė rast tė kundėrt Mitrovica do tė jetė njė plagė e hapur qė do tė dėmtojė vendin pėr vite me radhė", shprehet Karpanter nė kėtė intervistė.
QIK-u
Letėr ambasadorėve tė vendeve tė Grupit tė Kontaktit
Tė nderuar ambasadorė,
Nė kohėn e pėrgatitjes dhe tė marrjes sė vendimeve tė mėdha mbi fatet e popujve qė kanė jetuar nėn ish Jugosllavinė, shqiptarėt me tė drejtė presin qė qendrat ndėrkombėtare tė vendimmarrjes tė kėrkojnė dhe tė gjejnė zgjidhje tė pranueshme tė statusit tė tyre.
Me shpėrbėrjen e ish Jugosllavisė dhe me ndryshimin e hartės politike dhe gjeografike tė saj, hapen shtigje pėr zgjidhjen e ēėshtjes sė Kosovės dhe tė shqiptarėve nė trojet e veta etnike nė hapėsirėn e ish Jugosllavisė. Eshtė fakt juridik relevant se Jugosllavia nuk ekziston mė, prandaj shqiptarėr nuk kanė asnjė arsye mė shumė se vetė popujt e trungut sllav (sllovenėt, kroatėt, maqedonasit) qė tė ngelin brendapėrbrenda njė krijese artificiale shtetėrore, tė pėrbėrė nga Serbia dhe Mali i Zi.
Nga pikėpamja konstitucionale Ju tėrheqim vėrejtjen pėr dy determinante tė mėvetėsisė sė Kosovės.
E para, sikurse Serbia, ashtu dhe Kosova, kishin njė pozitė kushtetuese pothuajse tė njėjtė dhe tė pavaruar njėra nga tjetra nė funksionimin e shtetit federativ. Kosova ishte pjesė pėrbėrėse e Federatės sė ish Jugosllavisė dhe kishte territorin dhe kufirin e vet tė cilėt nuk mund tė ndryshoheshin pa pėlqimin e saj. Kosova merrte pjesė nė realizimin e bashkėpunimit me organet dhe organizatat e shteteve tė tjera dhe me organizatat ndėrkombėtare dhe, mė nė fund, Kosova kishte pozitė tė barabartė me ish republikat nė ēėshtjet e ndryshimit tė Kushtetutės sė ish Jugosllavisė.
E dyta, Kushtetuta e ish Jugosllavisė ishte kriter bazė pėr krijimin dhe pėrbėrjen e saj. Logjikisht dhe nė pikėpamje juridike, ajo do tė duhej tė ishte edhe kriter bazė is hpėrbėrjes sė ish Jugosllavisė, me tė drejtė pėr vetėvendosje dhe suksesion. Nga elaborimi konstitucional i kėtyre dy determinanteve tė mėvetėsisė sė Kosovės, nxirret pėrfundimi qendror se Kosova ishte, prandaj dhe do tė duhej tė pranohej sin jė nga tetė subjektet e shpėrbėrjes sė ish Jugosllavisė, me tė drejtė pėr vetėvendosje dhe suksesion.
Shqiptarėt asnjėherė deri mė sot nuk kanė vendosur pėr veten. Pėr ta kanė vendosur tė tjerėt: pra, shqiptarėve u ėshtė imponuar vullneti qė tė pranojnė nėnshtrime dhe pushtime tokash nga tė huajt. Vetėvendosjen politike e kombėtare shqiptarėt e konsiderojnė si tė vetmen zgjidhje tė drejtė e tė plotė tė ēėshtjes shqiptare. Ajo paraqet tė drejtėn e tyre legjitime historike e etnike pėr sovranitet e pavarėsi kombėtare. Synimi pėr realizimin e sovranitetit dhe pavarėsisė sė Kosovės mbėshtetet nė dokumentet burimore tė vetėpėrcaktimit politik tė Kosovės dhe tė popullit shumicė tė saj.
Vetėpėrcaktimi ėshtė e drejtė e shqiptarėve dhe nėpėrmjet tij ata, nė fakt, bėhen faktorė dhe subjektė tė vėrtetė politik, jo vetėm nė raport ndaj vetes, por edhe nė raport ndaj tė tjerėve. Rėndėsia e pėrcaktimit politik tė popullit shumicė tė Kosovės pėr shtet sovran dhe tė pavarur nėnkupton realizimin e tė drejtės legjitime tė tij qė tė jetojė me ligjet e veta nė territoret e veta. Me kė tė rast theksojmė se populli shqiptar nė Kosovė ka njė vend tė vetin, njė territor tė vetin tė vėrtetė politik, kėshtu qė nevojat e popullatės sė tij parashikon t'i pėrmbushė brendapėrbrenda njė krijese tė re shtetėrore, sovrane dhe tė pavarur.
Zgjidhja e statusit tė Kosovės dhe njohja e tij varet nga tė vėrtetat e njėmendta dhe nga argumentet e vėrteta. Nuk ka zgjidhje tė problemit tė Kosovės dhe tė statusit tė saj pa vullnetin e popullit. Ēdo zgjidhje tjetėr ėshtė vetėm dhunė e cila mund ta mbajė vetėm gjendjen tensionuese dhe tė konfliktit.
Mbi bazė tė kėtyre fakteve, ju lutem qė tė procedoni me fazėn e fundit tė vendosjes sė statusit tė Kosovės, e jo me ndonjė fazė kaluese e cila, edhe mė tej, do ta mbante Kosovėn nė "rreth tė mbyllur".
Prishtinė, 28 tetor 2005 Akademik Esat Stavileci
Instituti pėr Studime Bashkėkohore
QIK-u
Pėr qeverisje Kosovės i duhet shteti
Shkruan: Esat Stavileci, profesor i Universitetit tė Prishtinės
Nė mes tė deklarimit tė Kėshillit tė Sigurimit dhe mbledhjes sė rradhės sė Grupit tė Kontaktit
Mbledhja shumė e pritur e Kėshillit tė Sigurimit tė Organizatės sė Kombeve tė Bashkuara u kurorėzua me hapjen e dritės sė gjelbėr bisedimeve pėr Kosovėn dhe u shoqėrua me njė deklaratė e cila, nė thelb, la shumė pėr tė kuptuar nė lidhje me statusin e Kosovės. Nga shumė anė u tha se ajo shėnon pėr Kosovėn njė ngjarje historike. Padyshim, bėhet fjalė pėr njė kthesė pėr historinė mė tė re politike tė Kosovės, por jo edhe pėr njė vendim historik i cili do ta kurorėzonte atė kthesė. Nga ky ēast vėrtetė ėshtė vėshtirė pėr tė parashikuar statusin, ndoshta pėr faktin se, megjithate, nė deklarimet nė lidhje me mbledhjen e Kėshillit tė Sigurimit, sė paku, tash pėr tash, bėhet fjalė jo pėr statusin pėrfundimtar, por pėr statusin e ardhshėm tė Kosovės.
Eshtė pritur qė deklarata tė mbėshtes rekomandimet e z. Kai Eide, kėshtuqė tash rekomandimet e tij, nė fakt, u shndėrruan nė rekomandimet e Kėshillit tė Sigurimit pėr Grupin e Kontaktit i cili, siē ėshtė paralajmėruar, do tė mblidhet me 2 nėntor nė Uashington. Sipas njė logjike, duhet pritur qė edhe rekomandimet e Grupit tė Kontaktit tė mos lėvizin shumė nga parimet e pėrgjithshme tė cilave u mungon vetėm pėrligjja nė qėndrime.
Euforia qė mund tė deangazhojė
Nė njė shkrim tė mėhershėm kisha tėrhequr vėrejtjen se duhet tė ruhemi nga euforia qė na ka mundur. Pas mbledhjes sė Kėshillit tė Sigurimit ajo veēsa ėshtė rritur, me deklarimet se veē ėshtė diēka qė pritet tė ndodhė ose tė jetė mė vonė. Nė kėtė shkrim vetėm se po e pėrforcoj atė vėrejtje, gjykuar pėrmbajtjen e Deklaratės Presidenciale dhe rekomandimet e saj, duke medituar pėr modalitetet e materializimit tė saj nė qėndrimet e Grupit tė Kontaktit.
Nga mė shumė tė panjohura nė lidhje me statusin e Kosovės, dy sikur zhvishen dhe bėhen tė qartėsuara.
E para, ēėshtja e Kosovės, siē shprehet Deklarata, nuk hyn nė fazėn pėrfundimtare tė pėrcaktimit tė statusit tė saj, po nė fazėn e rradhės sė pranisė ndėrkombėtare, po sikurse qė ishte shprehur z.Kai Eide, nė raportin e tij pėr Kosovėn. Pra, nuk bėhet fjalė pėr pėrcaktimin e statusit pėrfundimtar, por pėr pėrcaktimin e statusit tė ardhshėm tė Kosovės, fakt qė flet se Kosova edhe pėr njė kohė tė cilėn ėshtė shumė vėshtirė ta parashikosh,d o tė ballafaqohet me kufizimet e qeverisjes institucionale. Pra, pėrfundimi bėhet i qartė. Kosova do tė ketė njė status kalues, me elemente tė shtetit, por me gjasė, nuk do tė jetė shtet me atributet e plota tė tij.
E dyta, vendosja e statusit tė ardhshėm tė Kosovės nuk do tė shoqėrohet edhe me vendosjen e sovranitetit tė plotė tė Kosovės, sepse nga theksimet nė mbledhjen e Kėshillit tė Sigurimit dhe nė Deklaratėn Presidenciale, po sikurse edhe nė raportin e z.Kai Eide, sikur sugjerohet njė sovranitet i kufizuar qė vetvetiu do tė diktonte edhe njė prani ndėrkombėtare, fakt qė flet se statusi i ardhshėm i Kosovės nuk do tė pėrmbyllet me pėrligjjen e plotė tė kėrkesave tė popullatės shumicė nė Kosovė, por sipas tė gjitha gjasave, me qėndrime ekuivoke, pėr tė joshur palėt e interesuara, me porosinė se asnjėra nga to nuk do tė dalin as fituese dhe as humbėse nga negociatat, me qėllim qė edhe njera edhe tjetra tė kenė mundėsinė jo vetėm tė arsyetimit, por edhe tė shfajėsimit para popullatės sė vet.
Kėtyre dy tė njohurave pėr Kosovėn, mund t`i bashkangjitet edhe njė e tretė, se diskutimet pėr Kosovėn, nė pjesėn mė tė madhe, do tė zhvillohen me lehtėsimin e tyre nėpėrmjet njė diplomacie fluturuese, se do tė zgjasin disa muaj, me mundėsinė e ndėrprerjes sė kohėpaskohshme tė tyre dhe se do tė pėrfundojnė me njė qėndrim tė njėanshėm tė bashkėsisė ndėrkombėtare i cili do t iu imponohet palėve tė interesuara tė cilat tė nėjtin qėndrim do ta interpretojnė ndryshe para popullatės sė vet, pėr tė kualifikuar vetėn si fituese, edhe pse ndėrkombėtarėt, qysh tash, me tė madhe, theksojnė se nuk do tė ketė as fitues dhe as humbės nga negociatat, pra se do tė ketė njė zgjidhje kompromisi qė, ēfarėdo qoftė ajo, mė e papranueshme do tė jetė pėr shqiptarėt, pėr vet faktin se ata hyjnė shumė tė hendikepuar nė negociata tė imponuara prej bashkėsisė ndėrkombėtare, pėr shkak se institucionet e Kosovės ende nuk kontrollojnė gjithė territorin e Kosovės, sepse ende ato institucione janė tė karakterit tė pėrkohshėm, sepse ende nė to nuk ėshtė bartur njė numėr i madh i kompetencave, sepse Kosova ende pėrthekohet me Rezolutėn 1244 dhe Kornizėn Kushtetuese,s epse Kosova ende nuk ka ndėrtuar njė rend juridik dhe ekonomik tė vetin, e tjera e tjera.
Privim i parimit tė vetėvendosjes
Megjithate, mė e njohura ndėr tė panjohurat ėshtė se Kosova po privohet nga mundėsia qė ēėshtja e saj tė zgjidhet nė bazė tė parimit tė vetėvendosjes dhe, pa marrė parasysh deklarimet e zyrtarėve tė Kosovės se pavarėsia nuk do tė negociohet, ajo nė fakt do tė mund tė ndodhė, sepse nė tavolinėn e bisedimeve nuk do tė gjindet njė variant i vetėm, pavarėsia e plotė, si kėrkesė e shqiptarėve tė Kosovės, por edhe varianti serb pėr njė zgjidhje nė mes tė autonomisė dhe pavarėsisė ose, siē shprehet regjimi i Beogradit, mė shumė se autonomi dhe mė pak se pavarėsi qė, si do qė ta marrėsh, fsheh tendencėn pėr ta ruajtur sovranitetin mbi Kosovėn. Pra, ajo qė kėrkohet prej liderėve tanė ėshtė qė ta mbajnė fjalėn.
Sado qė pala shqiptare deklarohet se ėshtė e pėrgatitur pėr bisedime dhe sado qė ėshtė optimiste se nga ato do tė dalė me pavarėsi nė xhep, ia vlen qė tė tregohet shumė e vėmendshme pėr hapat qė do tė ndėrmerrė, tė cilėt kėrkojnė menēuri, por edhe maturi, dije profesionale, por edhe formėsim politik, po sikurse edhe urti filozofike, por edhe shkathtėsi diplomatike.
Prej Shqipėrisė kėrkohet rol aktiv dhe qėndrim konstruktiv
Edhe pse kohėve tė fundit nga Shqipėria sikur trimėrojnė zėrat e artikuluar nė lidhje me ēėshtjen e Kosovės dhe tė ardhmen e saj nė mbėshtetje tė pavarėsisė sė Kosovės, ministri i jashtėm shqiptar vazhdon qė vazhdon me tė vetėn, duke propaganduar pavarėsinė e kushtėzuar pėr Kosovėn, si zgjidhjen mė tė mirė, mė parė nė Uashington e sė fundi nė Bruksel, duke dėshmuar pėrkushtimin e tė qenėt i moderuar, ēfarė po kėrkon qė tė jetė bashkėsia ndėrkombėtare prej tij dhe prej Shqipėrisė. Duke mos dashur qė edhe njė herė tjetėr ti kthehem Mustafajt dhe konceptit tė tij, do tė nėnvizoja vetėm atė se prej Shqipėrisė kėrkohet rol aktiv dhe qėndrim konstruktiv nė lidhje me Kosovėn dhe tė ardhmen e saj. Prej Shqipėrisė nuk kėrkohet qė tė jetė e moderuar, por kombėtarisht e mobilizuar nė lidhje me tė ardhmen e Kosovės.
Me hapjen e procesit asgjė nuk mund tė quhet e pėrfunduar
Pas mbledhjes sė Kėshillit tė Sigurimit, zyrtarė nė Kosovė veēsa nuk festojnė. Tė konsiderosh nė kėtė fazė tė rrjedhave se ēdo gjė ka pėrfunduar nė tė mirėn e Kosovės ėshtė mė shumė se njė miopi politike. Bashkėsia ndėrkombėtare kishte mundėsinė pėr ta zgjidhur ēėshtjen e Kosovės edhe mė heret, por mungonte gatishmėria e saj. Mbėshtetur nė neglizhimet e saj pėr t`i ēuar proceset deri nė fund, nuk duhet tė anashkalohet mundėsia e zvarritjes sė procesit deri edhe te bllokimi i tij, duke pasur parasysh jo vetem konceptet diametralisht tė kundėrta tė palėve tė interesuara, por edhe kryeneēėsinė serbe pėr tė shantazhuar procesin, duke llogaritur nė parimin se nuk do tė vendoset asnjė zgjidhje e papranueshme pėr palėt.
Vakuum i madh nė mes tė asaj qė po bėhet dhe asaj qė pritet tė ndodhė
Duhet tė pėrmbushet njė vakuum i madh i krijuar nė mes tė asaj qė po bėhet nė Kosovė dhe asaj qė pritet tė ndodhė me tė ardhmjen e saj. Po qe se do tė shprehej me njė fjali gjendja e tashme nė Kosovė, ajo do tė mund tė pėrshkruhej se koha po ikėn, ndryshimet po ndodhin, por rezultatet nuk po shihen. Nuk mund tė presim njė konsensus tė jashtėm pėr Kosovėn, pa u vendosur njė konsensus i brendshėm pėr tė. Tė bėsh shtetin ėshtė shumė mė shumė se tė deklarohesh pėr tė. Nė rrugėtim e sipėr, edhe vetė duhesh tė bėhesh pjesė e pėrpjekjeve pėr ta jetėsuar njė vullnet tė nėpėrkėmbur me shekuj. Vėrtetė ėshtė kohė e fundit pėr tė kuptuar se nuk ka mė kohė pėr tė blerė pėr interesa partiake dhe tė pjesshme, por pėr t`u bashkuar nė interesa kombėtare dhe tė pėrgjithshme. Vetem ata qė ecin me kohėn e fitojnė kohėn. Kjo ėshtė arsyeja qė nė sfondin e titullit tė librit tim tė fundit, me titull Kosova dhe ēėshtja shqiptare nė udhėkryqet e kohės, ėshtė vėnė ora qė tregon akrepat tek 11 shi dhe 12 shi. Pra, pėr shqiptarėt ėshtė pesė nė 12 ose 12 pa pesė. Pesė minuta, tė shprehem figurativisht, janė shumė tė gjata po qe se mendohen tė kalohen nė pritje, ndėrsa janė shumė tė shkurtėra nėse pėrmbushen me ngrehjen e kulmit. Nė tė kaluarėn kemi shembur shumė themele, pa ngrehur kulme. Historia u pėrsėritet tė gjithė atyre qė nuk mėsojnė prej saj. Vėrtetė populli dhe kombi shqiptar kanė histori shumė tė hidhuar qė ta harrojnė.
Prishtinė,
28 tetor 2005
Diplomati Amerikan, Riēard Hollbruk:
"Kosova duhet te jete shtet i pavarur!"
Veshtrim
Viti i shpresės sonė tė madhe
--------------------------------------------------------------------------------
31 tetor 2005 /TN
Viti qė po vjen pėr qytetarėt e Kosovės ėshtė vit i shpresės sė madhe, ku do tė jetėsohet pavarėsia e shumėpritur e vendit nga bashkėsia ndėrkombėtare. Eshtė vit i kthimit tė bėsimit tė qytetarėve se do tė bėhet edhe jeta e tyre mė e mirė. Do tė jetė edhe viti i shpresės sė madhe se, mė nė fund, do tė funksionojė ashtu si duhet edhe shteti ligjor...
Skėnder MULLIQI
Kur vrasjet nxiten nga politika dhe drejtohen kundėr kundėrshtarėve tė saj, ato janė krime politike. Kėshtu janė klasifikuar shumė vrasje nė Shqipėri, qė janė bėrė kur nė pushtet ishte garnitura socialiste. Tė gjitha krimet politike nė Shqipėri dhe Kosovė nuk janė zbuluar. Kanė mbetur pa autorė. Vrasjet e tilla vėtem sa e yshtin krimin e organizuar dhe kriminelėt ordinerė pėr ta vazhduar atė.
Krimi politik ėshtė njė tipar qė i dallon shoqėritė totalitare. Fatkėqėsisht dukuria e krimit tė organizuar u shtri edhe nė Kosovė pas pėrfundimit tė luftės . Kėto krime, ia bėnė shėrbimin mė tė keq Kosovės. Sipas njė statisitike nė Kosovė, pas luftės, pėr motive tė ndryshme, u vranė hiq mė pak sė 1600 veta. Nė mungesė tė shtetit tė mirėfilltė ligjor, shumė nga vrasjet janė bėrė pikėrisht qė nuk janė zbuluar vrasjet. Disa nga familjarėt janė hakmarrė pėr humbjen e tė dashurve tė tyre.
Thjesht, i kanė qėruar vetė hesapet, pasi organet e sigurisė nuk arritėn ti kapin kriminelėt. Mosbesimi i duhur nė organet policore dhe juridike, si dhe nė ato tė UNMIK-ut, ėshtė faktori qė kanė ringjallur plagėn e gjakmarrjes. .Nė mungesė tė duhur tė shtetit tė mirėfilltė ligjor, ka filluar tė aplikohet ligji i Kanunit.
Njė shkaktar tjetėr i vrasjeve dhe zėnkave tė ndryshme ėshtė edhe gjendja e rėndė sociale dhe ekonomike, qė po e kalon Kosova. Si pasojė e kėsaj gjendjeje, kanė mbirė mė tė madhe edhe vetėvrasjet. Motivet e kėtyre krimeve vėrtet janė traumatizuese. Njė person nė Pejė, pati varur veten, pasi nuk kishte kushte ti shkollonte fėmijėt e vet, gjė qė i kishin shkaktuar depresion tė rėndė. Konsiderohet sė rreth 60 pėr qind e popullatės ėshtė e papunė, ndėrsa nė kufijtė e varfėrisė sė skajshme jetojnė rreth 30 pėr qind tė saj.
Varfėria po shkokton konflikte edhe brenda familjes, pėr ēka kanė ndodhur shumė divorce. Divorcet janė fenomeni mė i pėrhapur nga ky shkak. Lufta kundėr shkaqeve tė akteve tė tilla nė shoqėrinė tonė, duhet tė jetė prioritare. Akti i vrasjes , ose i vetėvrasjes nė familje presupozohet atėherė kur njeriu ka humbur ēdo shpresė pėr jetėn.
Natyrisht sė pėr kėtė fenomen pėrgjėgjėsi ka edhe shoqėria dhe mjedisi, ku ndodhin kėto dukuri. Rol tė rėndėsishėm luan shkolla, niveli kulturor, emancipues, formimi profesional, urbanizimi, organizmi i ndonjė aktiviteti kulturoro -argėtues pėr tė rinjtė etj. Nė tė kundėrtėn, njerėzit e papunė janė gjithnjė njė rrezik pėr tu vėnė nė dispozicion tė krimit.Zhvillimi me i shpejt ekonomik i Kosovės si dhe pėrspektiva e punėsimit pakėson kėtė rrezik permanent nė shoqėrinė tonė.
Viti qė po vjen pėr qytetarėt e Kosovės ėshtė vit i shpresės sė madhe, ku pritet tė jetėsohet pavarėsia e shumėpritur e vendit nga bashkėsia ndėrkombėtare. Eshtė vit i kthimit tė bėsimit tė qytetarėve se do tė jetojnė mė mirė.
Eshtė vit shpresės sė madhe se, mė nė fund, do tė funksionojė ashtu si duhet edhe shteti ligjor. Eshtė vit ku besohet me tė drejtė se do krijohen pėrspektiva tė ndritura pėr kombin. Andaj, besojmė me tė drejtė se krimi do tė shporret nga Kosova. Vetėm tė unifikuar mund tė hapėrojmė sigurt pėrpara. Vetėm tė bashkuar jemi mė tė fortė kundėr armikut tonė shekullor. Vetėm tė bashkuar mund tė sendėrtohen ėndrrat shekullore tė shqiptarėve pėr bashkimin kombėtar.
Ky vit do tė jetė shekulli i shqiptarėve, qė do tua sigurojė lartėsinė kombėtare. Dhe do tua sigurojė vendin nė mesin e kombeve mė tė pėrparuara ...
Sot pritet emėrimi i Ahtisarit
Kėshilli i Sigurimit pritet tė emėrojė sot zyrtarisht ish presidentin finlandez, Marti Ahtisari si tė dėrguar tė posaēėm pėr udhėheqjen e bisedimeve ndėrmjet Kosovės dhe Serbisė.
Emėrimit i ka paraprirė njė letėr tė cilėn Sekretari i Pėrgjithshėm i OKB-sė, Kofi Anan i ka dėrguar Kėshillit tė Sigurimit duke kėrkuar emėrimin e zotit Ahtisari
RTK
Bėrns pėrfaqėson SHBA-tė nė bisedimet pėr Kosovėn
Nėnsekretari amerikan i Shtetit, Nikolas Bėrns do tė pėrfaqėsojė Shtetet e Bashkuara nė bisedimet pėr tė ardhmen e statusit tė Kosovės, njofton BBC. Kėtė e bėri tė ditur zyra e shtypit e Departamentit amerikan tė Shtetit nė prag tė takimit tė Grupit tė Kontaktit nė Uashington.
Grupi i Kontaktit qė pėrbėhet nga SHBA, Britania e Madhe, Franca, Italia, Gjermania dhe Rusia, takohet tė mėrkurėn. Muajin e kaluar, Bėrns vizitoi Prishtinėn dhe pas takimeve me zyrtarė tė lartė tė Kosovės dhe me shefin e misionit tė OKB-sė, Soren Petersen deklaroi se qėndrimi i administratės amerikane ėshtė se nė Kosovė nuk duhet tė vazhdojė status quo-ja dhe se njerėzit ne Kosovė duhet tė pėrcaktojnė tė ardhmen e tyre.
RTK
Zyra e Presidentit tė Kosovės mirėpret emėrimin e Ahtisarit si emisar i Kombeve tė Bashkuara pėr Kosovėn
Prishtinė, 1 nėntor - Zėdhėnėsi i Presidentit tė Kosovės tha se mirėpret emėrimin e Marti Ahtisarit si emisar i OKB sė pėr bisedat qė duhet tė pėrcaktojnė statusin politik tė Kosovės.
"Besojmė se z. Ahtisari dhe emisarėt nga SHBA tė dhe Evropa, bashkė me tė gjithė Grupin e Kontaktit, do tė krijojnė kornizėn pėr zgjidhje tė statusit mbi bazėn e vullnetit politik tė popullit tė Kosovės pėr pavarėsi dhe respektim tė plotė tė tė drejtave qytetare e minoritare pėr tė gjithė", u shpreh zėdhėnėsi Muhamet Hamiti.
"Synimi i tė gjithėve duhet tė jetė njė Kosovė demokratike, nė paqe me veten dhe me tė tjerėt, vend qė merr pėrsipėr obligimet ndėrkombėtare dhe integrohet plotėsisht nė strukturat euroatlantike", tha ai
Zėdhėnėsi Hamiti gjithashtu deklaroi se "beson fuqishėm se procesi i pėrcaktimit tė statusit tė Kosovės do tė bėjė qė Prishtina, kryeqyteti ynė, tė aspirojė natyrshėm me kryeqytetet e vendeve fqinje, Tiranėn, Shkupin, Beogradin e Podgoricėn, pėr fqinjėsi dhe bashkėpunim tė mirė nė rajon dhe anėtarėsi tė barabartė tė tė gjitha vendeve tona nė bashkėsinė e kombeve tė lira".
QIK-u
Ollbrajt: Shpresoj qė Kosova tė marrė nė dorė fatin e saj
Zėri i Amerikės (01.11.2005)
Ish sekretarja amerikane e shtetit Madeleine Ollbrajt, e cila njihet si njėra prej arkitekteve tė ndėrhyrjes sė Natos nė Kosovė tha se shpreson qė shoqėria kosovare tė bėhet njė shoqėri shumetnike e cila tė jetė e orientuar nga Brukseli.
http://www.trepca.net/foto/madllen_ollbrajt1.jpg
Nė komentet qė bėri sot nė Uashington pėr Zėrin e Amerikės, ish sekretarja amerikane e shtetit tha se ėshtė shumė e kėnaqur qė bisedimet pėr statusin e Kosovės do tė fillojnė.
Shpresoj, tha zonja Ollbrajt, se bisedimet pėr statusin do tė bėjnė tė mundur qė populli i Kosovės tė ketė nė dorė fatin e tij dhe nė tė njėjtėn kohė qė nė Kosovė tė ndėrtohet njė shoqėri shumetnike.
Kėtė verė, kur isha nė Kosovė, tha ish sekretarja e shtetit, u takova me disa serbė tė cilėt tani ndjehen tė izoluar dhe kjo ėshtė shqetėsuese. Shpresa ime pėr Kosovėn ka qenė gjithmonė qė ajo tė jetė njė shoqėri e lulėzuar shumetnike, njė shoqėri e cila tė jetė shumė mė tepėr e interesuar pėr atė qė ndodh nė Bruksel se sa pėr atė qė ndodh nė Beograd.
Shpresoj, tha zonja Ollbrajt, se bisedimet pėr ēėshtjen e statusit do tė arrijnė tė zgjidhin disa prej kėtyre ēėshtjeve.
Zonja Ollbrajt i bėri komentet nė pushimin e njė konference ku u diskutua mbi trafikun e qenieve njerėzore dhe mbi ēėshtjen e refugjatėve nė botė.
Sot nė Uashington do tė zhvillohet njė takim i Grupit tė Kontaktit pėr Kosovėn
Uashington, 2 nėntor - Sot nė Uashington do tė zhvillohet njė takim i Grupit tė Kontaktit, nė tė cilin do tė pėrcaktohet gjithė korniza e veprimit gjatė procesit tė zgjidhjes sė statusit politik tė Kosovės.
Takimin pritet ta drejtojė nėnsekretari amerikan i Shtetit, Nikolas Bėrns dhe nė tė pritet tė marrė pjesė edhe i ish presidenti i Finlandės, Marti Ahtisari.
Grupi i Kontaktit pėrveē tri parimeve kryesore pėr Kosovėn, tė pėrcaktuara kohė mė parė, do tė pėrcaktojė edhe parime tė tjera pėr bisedimet statusore.
Deklarate e Parlamentit Britanik: Te njihet Pavaresia e plote e Kosoves
"Kosova duhet te jete shtet i pavarur sa me shpejt qe te jete e mundur," ka thene ish Ministri i Europes, Denis MacShane
Ne mesazhin e tij te qarte pro-pavaresise se Kosoves ne tjerash ai po ashtu ishte shprehur se, "Ka ardhur koha te themi se Kosova mund te behet nje Shtet i Pavarur, duke pranuar pergjegjesite e nje Shteti te Pavarur."
Artikullin e plote e gjeni tek, www.balkanweb.com
Arben Xhaferri: Kosova te nderroj emer
Kreu i PDSH-se ka vleresuar se kerkesa e Kosoves per Pavaresi nuk eshte pjelle e retorikes nacionaliste, por nje realitet qe ne 100 vjet Serbet nuk arriten dot t'a zgjidhnin kete ceshtje. "Por tani eshte rradha e Shqiptareve qe t'a zgjedhin nje here e pergjithmone," shton ai.
Lideri i PDSH-se ka shprehur verejtje per emrin e Kosoves duke e quajtur kete emer nocion Sllav, nderkohe qe sipas tij, varianti origjinal duhet te ishte Dardani.
BW
Uesli Klark: Nuk duhet tė ketė ndarje tė Kosovės
03 nėntor 2005 /TN
Zėri i Amerikės (02.11.2005) Nė komentet qė bėri pėr Zėrin e Amerikės, ish komandanti suprem i NATO-s, Uesli Klark tha se gjatė bisedimeve pėr statusin pėrfundimtar tė Kosovės do tė ketė vėshtirėsi sepse ēėshtje tė tilla janė shumė emocionale. Gjenerali Klark i bėri komentet gjatė njė konference tė zhvilluar dje nė Uashington pėr ēėshtjen e parandalimit tė genocidit dhe spastrimit etnik nė botė.
Gjenerali Klark ka qenė ndėr figurat kryesore tė administratės sė Presidentit Klinton qė u angazhua nė fushatėn e NATO-s pėr tė ndalur spastrimin etnik nė Kosovė.
Tani, gjatė vjet pas pėrfundimit tė konfliktit, gjenerali nė pension e pėrshėndet faktin qė komuniteti ndėrkombėtar i ka hapur dritėn e jeshile fillimit tė bisedimeve.
Bisedimet duhet tė fillojnė kėtė vit sepse koha nuk pret. Durimi i njerėzve ka kufi dhe pengesat apo zvarritjet e mėtejshme nxisin nervozizėm mė tė madh dhe inkurajojnė ata njerėz qė dėshirojnė tė pengojnė lėvizjen e mėtejshme pėrpara, tha gjenerali Klark.
http://www.trepca.net/foto/personalitete/uesli_kllark_ks1.jpg
Si ushtarak me pėrvojė nė zgjidhjen e konflikteve, gjenerali Klark ka besim tek arritja e paqes:
Njė ditė paqja do tė arrihet por ne nuk e dimė se sa kohė do tė duhet. Emocionet rreth ēėshtjeve si kjo duan kohė tė gjatė qė tė qetėsohen. Prandaj gjatė procesit do tė ketė shumė zemėrim dhe shumė frikė midis mjaft njerėzve nė Kosovė.
Gjenerali Klark thotė se nuk duhet tė ketė ndarje tė Kosovės.
Mendoj se duhen dhėnė mė tepėr sigurime konkrete pėr mbrojtjen e pakicave dhe pėr pjesmarrjen e tyre nė qeverisje. Gjithashtu duhet garantuar se forcat e sigurimit nuk do tė mbizotėrohen nga njėra palė e vetme dhe kjo kėrkon veprime tė forta ligjore pėr tė ndjekur ata njerėz qė bėjnė frikėsime dhe kėrcėnime. Fjala ėshtė pėr njė farė plani pėr mbrojtjen e pakicave.
Nuk do tė dėshiroja tė shikoja ndarjen e Kosovės, nuk do tė dėshiroja qė pjesa veriore e Kosovės tė kishte parlamentin e saj tė veēantė apo qeverisjen e saj sepse kjo do tė ishte njė zgjidhje e gabuar e ēėshtjes. Kosova, pėr mendimin tim, duhet tė jetė njė e tėrė dhe me njė qeverisje tė vetme.
Hollbruk thotė se statusi pėrfundimtar i Kosovės do tė jetė pavarėsia
Uashington, 4 nėntor - Ish-diplomati amerikan Riēard Hollbruk, i ka deklaruar "Zėrit tė Amerikės" se statusi pėrfundimtar i Kosovės do tė jetė pavarėsia. Por, ai shtoi se duhet kuptuar mirė se kjo mund tė ndodhė vetėm nėse jepen garanci tė hekurta, siē u shpreh ai, pėr serbėt e Kosovės, pėr sigurinė e tyre, monumentet e tyre fetare dhe kulturore dhe shkollat e tyre.
Shqiptarėt po e bėjnė pavarėsinė shumė mė tė vėshtirė me agresivitetin qė po tregojnė ndaj serbėve, tha Hollbruk. Nėse nuk ka garanci tė tilla, atėhere pavarėsia do tė vonohet shumė. Shqiptarėt duhet ta kuptojnė se tokėn duhet ta gėzojnė nė paqe sė bashku me serbėt dhe nuk mund t'i dėbojnė ata.
Ėshtė e qartė pėr cilindo qė ka qenė nė Kosovė dhe qė ka vizituar monumentet fetare se ashtu si nė Jeruzalem, atje kanė bashkekzistuar dy kultura tė lashta nė tė njėjtin vend dhe duhet tė vazhdojnė tė gjejnė mėnyrėn pėr tė ekzistuar si tė tilla, tha ish diplomati Riēard Hollbruk.
Statusi i Kosovės duhet tė ndihmojė stabilizimin e rajonit dhe avancimin e tij drejtė integrimeve evro atlantike
Uashington, 4 nėntor - Grupi i Kontaktit riafirmon se do tė luajė rol qėndror nė bisedimet pėr statusin e Kosovės. Zėdhėnėsi i Departamentit amerikan tė Shtetit, Shon Mekkormak tha se drejtorėt politikė tė Grupit u takuan tė mėrkurėn nė mbrėmje me tė dėrguarin e posaēėm tė Kombeve tė Bashkuara, Marti Ahtisari, pėr tė diskutuar rreth procesit pėr fillimin e negociatave pėr statusin.
Mekkormak ritheksoi besimin e Uashingtonit se shqiptarėt e Kosovės dhe Beogradi duhet tė tregojnė vullnet pėr kompromis, pėr tė arritur marrėveshje, njofton radioja "Evropa e lirė".
"Qėllimi ynė pėr tė gjithė procesin ėshtė qė palėt tė arrijnė marrėveshje pėrmes negociatave dhe kompromis qė do tė sigurojė njerėzit e Kosovės dhe fqinjėt e tyre me njė atė ardhme tė sigurtė dhe demokratike. Statusi i ardhshėm i Kosovės duhet tė ndihmojė stabilizimin e rajonit dhe avancimin e tij drejtė integrimeve evro atlantike" tha Mekkormak.
QIK-u
Kirk: Kosova duhet tė jetė e pavarur por ajo duhet tė respektojė tė drejtat e pakicave
05 nėntor 2005 /TN
Zėri i Amerikės (04.11.2005) Vehbi Bajrami
Anėtari i Dhomės sė Pėrfaqėsuesve tė Kongresit amerikan, Mark Kirk thotė se ēėshtjet qė kanė tė bėjnė me statusin e Kosovės tani pėr tani janė lėnė nė hije nė Kongres pėr shkak tė problemeve tė tilla si Iraku, Koreja e Veriut dhe Irani.
Republikani Mark Kirk ėshtė nėnkryetar i grupit tė ēėshtjeve shqiptare nė Kongresin amerikan. Ai thotė se interesimi pėr shqiptarėt i lindi kur shėrbente nė marinėn e Shteteve tė Bashkuara.
http://www.trepca.net/foto/liria/independence_for_kosova1.gif
"Na urdhėruan tė shkonim nė bazėn e Avianos nė Itali dhe prej andej kryem bombardime nė Serbi dhe nė Kosovė nė mbėshtetje tė Natos. Nė atė kohė, nė jetėn civile punoja pėr Kongresin, megjithėse nuk isha kongresmen. Para luftės e kisha vizituar Kosovėn disa herė. Jam takuar me njė familje nė fshatin Qirez pas njė masakre qė ndodhi atje. Isha gjithashtu amerikani i fundit qė takohesha me gjeneralin serb Sreten Llukiē, pikėrisht njė natė para se ai tė urdhėronte fillimin e operacionit Patkoi. Mė kujtohet se nė takimin qė patėm nė Prishtinė unė i bėra atij pyetjen e vėshtirė: ēfarė do tė ndodhte nėse NATO-ja fillon bombardimet kundėr jush? Gjenerali u inatos shumė dhe neve na u desh tė largoheshim nga takimi."
Ai tregon se pas luftės shkoi pėrsėri nė Kosovė dhe i kėrkoi shoferit tė taksisė ta ēonte nė vendin ku kishte patur zyrėn gjenerali Lukiē. E gjetėm me vėshtirėsi vendin, kujton ai, sepse aty nuk kishte mbetur gjė tjetėr veēse njė gropė e madhe nga njė bombardim i NATO-s.
Si rezervist, nė vitin 2000, Mark Kirk ka kryer fluturime edhe nė Irak me skuadriljen e tij. Ai kujton se si nė Irak ai ndeshi nė tė njėjtėt njerėz kundėr tė cilėve kishte luftuar nė Kosovė.
"Kėta ishin disa nga oficerėt serbė por qė shėrbenin tani nė sistemin e mbrojtjes ajrore tė Saddam Husseinit, tė cilėt mė parė kishin shėrbyer nė ushtrinė jugosllave."
Ligjvėnėsi mendon se Kosova ėshtė qysh tani vend i pavarur dhe sipas tij ajo duhet tė jetė e tillė. Ai e argumenton kėshtu pikpamjen e tij.
"Natyrisht, kjo ėshtė njė ēėshtje delikate prandaj ne duhet tė arrijmė njė farė marrėveshje rreth Kosovės qė ajo tė jetė pak a shumė si Tajvani me njė ushtri tė pavarur, me parlament tė pavarur dhe me njė farė konfederate tė lirė me pjesėn tjetėr tė ish Jugosllavisė. Por mendoj se dita e sundimit tė plotė tė Serbisė mbi Kosovėn ka marrė fund dhe kjo pėr shkak tė luftės. Ushtria serbe u kthye kundėr popullit kosovar dhe kujtimi i kėtij fakti nuk e lejon kurfarė integrimi tė plotė me Serbinė. Por zoti Kirk paralajmėron se tė drejtat e pakicave duhet tė respektohen sepse nėse Kosova kthehet nė njė diktaturė shqiptare, thotė ai, ajo nuk mund tė bėhet pjesė e Evropės."
Tani pėr tani, thotė zoti Kirk, Kosova ka mbetur disi nė hije nė Kongresin amerikan.
"Ajo ka mbetur nė hije pėr shkak tė Irakut, Iranit, Koresė sė Veriut, forcimit tė Kinės. Por sa herė qė anėtarėt e Kongresit mendojnė pėr Kosovėn, ata mendojnė pėr tė si njė fitore e madhe, njė fitore e madhe pėr tė drejtat e njeriut. Ekspertėt qė e ndjekin Kosovėn nga afėr, vlerėsojnė faktin se me 17 mijė trupat qė ne kemi atje, ne po stabilizojmė krejt rajonin. Ne e vlerėsojmė shumė kontributin me trupa tė vendeve evropiane, por boshnjakėt dhe kosovarėt e dinė se Shtetet e Bashkuara janė i vetmi vend qė mundi tė ishte vėrtet i efektshėm nė ruajtjen e paqes kur serbėt u pėrpoqėn ta prishin atė."
Mark Kirk pėrfaqėson njė zonė tė shtetit Ilinoi ku jetojnė shumė shqiptarė dhe ai ka njė vlerėsim tė lartė pėr ta.
"Ne themi ndonjėherė me shaka se nga tė 10 mijė restorantet qė ka nė Ilinoi, 5 mijė janė tė shqiptarėve. Ne e shikojmė se shqiptarėt janė tė pasur, kudo nė botė pėrveē nė Shqipėri. Shqiptaro-amerikanėt qė jetojnė nė rajonin e Ēikagos janė nė njė masė tė madhe biznesmenė shumė tė suksesshėm, janė gjithashtu qytetarė mjaft tė angazhuar nė politikė."
Mark Kirk thotė se shqiptarėt e kanė mbėshtetur shumė nė fushatėn e tij pėr tu zgjedhur nė Kongres.
Ligjvėnėsi Kirk ka marrė pjesė nė operacionet e bombardimeve tė NATO-s kundėr ish-Jugosllavisė nė vitin 1999 dhe thotė se Kosova duhet tė jetė e pavarur por ajo duhet tė respektojė tė drejtat e pakicave.
Bėrns: SHBA-tė do ta bllokojnė Serbinė qė t'i bashkohet NATO-s nėse nuk e zgjidh kontestin territorial me Kosovėn
QIK-u
Uashington, 9 nėntor Shtetet e Bashkuara do tė bllokojnė Serbinė qė t'i bashkohet NATO-s nėse nuk e zgjidh kontestin territorial me Kosovėn, ka thėnė njė zyrtar i lartė amerikan, duke vėnė kėshtu njė kėrkesė tė re amerikane ndaj Beogradit, njofton Rojter. Zyrtari numėr tre i Departmentit tė Shtetit, Nikolas Bėrns, pėrvijon kushtin amerikan pėr tė bindur Serbinė pėr tė kėrkuar zgjidhjen, edhe nėse Beogradi mund tė humbė autoritetin mbi Kosovėn nėse arrin marrėveshjen.
Mė herėt, Shtetet e Bashkuara kanė thėnė se Serbia duhet tė kapė dy kriminelėt e luftės tė rangut tė lartė para se tė mund tė hyjė nė negociata, si hap tė parė drejt anėtarėsimit nė Aleancėn Veriatlantike. Por dje (tė martėn), Bėrns tha se edhe nėse Serbia e pėrmbush kėtė kėrkesė, Shtetet e Bashkuara do tė bllokojnė hyrjen e saj nė kėtė organizatė, nėse Beogradi nuk lėviz nė Kosovė.
Bėrns: Kosova mund ta arrijė pavarėsinė vetėm nėse shqiptarėt shumicė tregojnė se mund tė qeverisin drejt
Uashington, 9 nėntor - Nėnsekretari amerikan i Shtetit Nikolas Bėrns tha se Kosova mund ta arrijė pavarėsinė vetėm nė qoftė se shqiptarėt shumicė nė Kosovė tregojnė se mund tė qeverisin drejt dhe me efikasitet. Bėrns u shpreh para Komitetit tė Senatit pėr Marrėdhėnie tė Jashtme se nuk ėshtė detyra e tij tė rekomandojė nėse Kosova duhet tė bėhet e pavarur, apo tė mbetet pjesė e Serbisė.
Por, megjithatė Bėrns porositi se nėse shqiptarėt e Kosovės duan ta arrijnė pavarėsinė, atėherė fillimisht dhe para sė gjithash duhet tė demonstrojnė qeverisje tė mirė.
Nėnsekretari Bėrns u bėri thirrje udhėheqėsve shqiptarė tė Kosovės qė tė lėnė mėnjanė mosmarrėveshjet politike dhe personale tani qė bisedimet pėr statusin pėrfundimtar do tė fillojnė
Ai paralajmėroi se NATO ja do tė pėrdorė forcėn kundėr ēdo pėrpjekjeje, e cila pėrmes dhunės do tė ndikonte nė procesin.
Bėrns, i cili ka drejtuar deri tani pėrpjekjet diplomatike tė SHBA-ve pėr tė vėnė nė lėvizje procesin e pėrcaktimit tė statusit, tha se ka rėndėsi qė Uashingtoni dhe aleatėt e tij tė mbeten neutralė nė qendrimin e tyre pėr ēėshtjen e statusit sepse e ardhmja e Kosovės tha ai, ėshtė pėrgjegjėsi vetėm e shqiptarėve dhe serbėve qė jetojnė atje si dhe e qeverisė se Sėrbisė e Malit tė Zi.
Por, rezultati pėrfundimtar i bisedimeve qė pritet tė fillojnė pas disa javėsh, tha zoti Bėrns, duhet tė respektojė faktin bazė se 90 pėrqind e popullsisė sė Kosovės pėrbėhet nga shqiptarė, tė cilėt u trajtuan mizorisht nga qeveria e Sllobodan Millosheviēit.
Gjithashtu, tha numri tre i Departamentit tė Shtetit, popullsisė serbe tė Kosovės duhet t'i jepen siguri se ajo do tė ketė njė tė ardhme dhe se kishat dhe objektet e saj kulturore do tė respektohen.
Siē ndodh nė ēdo proces negociatash, tha nėnsekretari Bėrns, asnjėra palė nuk merr ēdo gjė qė dėshiron. Pėr tė arritur njė rezultat tė qendrueshėm, tha ai, palėve do t'u kėrkohet ndonjėherė qė tė bėjnė kompromise.
Bėrns tha se Shtetet e Bashkuara dhe aleatėt e tyre kanė vendosur rreth disa parimeve tė cilat duhet tė pėrcaktojnė procesin e negociatave: se kthimi nė situatėn para vitit 1999 ėshtė i paprtanueshėm; se nuk do tė ketė ndryshim tė kufijve ekzistues tė Kosovės dhe se nuk do tė ketė ndarje tė saj.
Parime tė tjera pėr arritjen e zgjidhjes, tha ai, janė respektimi i plotė i tė drejtave tė njeriut dhe mbrojtja e trashėgimisė kulturore tė pakicave. Grupi i Kontaktit, tha ai, ka rėnė dakord qė tė pėrjashtojė nga procesi ata elementė qė predikojnė dhunėn. Pasi tė ketė filluar, tha nėnsekretari i shtetit, procesi i statusit duhet tė vazhdojė pa ndėrprerje.
Ndėrkaq arkitekti i Marrėveshjeve tė Dejtonit, Riēard Hollbruk, i cili gjithashtu dėshmoi nė kėtė seancė, tha se nuk mund tė shikojė njė status tjetėr pėr Kosovėn pėrveē pavarėsisė, por kjo, theksoi ai, nuk mund tė arrihet pa garanci tė hekurta pėr sigurinė dhe mbrojtjen e tė drejtave tė pakicės serbe. Pavarėsia, tha Hollbruk, nuk mund tė vijė pėr tė zėvendėsuar njėrėn formė tė shtypjes me njė tjetėr.
Ēfarėdo qė tė ndodhėnė Kosovė do tė jetė e nevojshme tė qendrojė njė forcė sigurie dhe kjo forcė duhet tė pėrfshijė patjetėr trupa amerikane, tha Hollbruk, duke shtuar se synimi afatgjatė duhet tė jetė intergrimi i plotė nė njė Evropė tė unifikuar i krejt Ballkanit, pėrfshirė Serbinė, Bosnjen, Shqipėrinė, Malin e Zi, Maqedoninė dhe Kroacinė.
Riēard Lugar, kryetar i Komisionit tė Senatit pėr Marrėdhėniet me Jashtė, tha se ngushtimi i distancės diplomatike midis shqiptarėve dhe serbėve tė cilėt kanė qėndrime tė ndryshme pėr ēėshtjen e statusit, do tė kėrkojė kompromis midis palėve si dhe njė angazhim tė vazhdueshėm nga ana e komunitetit ndėrkombėtar dhe e Shteteve tė Bashkuara.
Nėnkryetari i komisionit, senatori Xhozef Bajden, tha se njė formė pavarėsie pėr Kosovėn ėshtė e vetmja zgjidhje qė do tė lejojė qytetarėt e Kosovės dhe tė Serbisė tė realizojnė njė tė ardhme qendrueshmėrie dhe moderniteti.
Senatorėt Xhorxh Voinoviē dhe Pol Sarbejns shprehėn shqetėsim pėr gjendjen e pakicės serbe dhe bėnė pyetje tė hollėsishme lidhur me garancitė qė duhet tė ketė pakica serbe nė Kosovė. (RFE,VOA)
Klinton kėrkon respektim tė ligjit dhe tė drejtave tė njeriut nė Kosovė
Nė njė pronocim rreth zhvillimeve nė Kosovė pėr programin shqip tė radios "Evropa e Lirė" ish presidenti amerikan Bill Klinton tha: "Unė e mbėshteta lirinė tuaj dhe ende vazhdoj ta bėj njė gjė tė tillė. Tani ėshtė shumė e rėndėsishme qė ne nė Kosovė tė mbajmė rendin dhe njėherėsh tė respektojmė tė drejtat e ligjshme tė gjithė njerėzve, pėrfshirė pakicat."
"Ajo ēfarė serbėt bėnė ndaj shqiptarėve tė Kosovės ishte e tmerrshme, por shqiptarėt e Kosovė nuk duhet tė pėrgjigjen nė tė njėjtėn mėnyrė. Ne duhet tė gjejmė rrugėn pėr tė jetuar tė gjithė sė bashku, pėr tė punuar sė bashku dhe tė ecim pėrpara sė bashku", tha presidenti Klinton.
Ish Presidenti Amerikan, Bill Klinton, ne nje editorial te botuar ne te perditshmen Amerikane, "Wall Street Journal," ka shprehur qendrimin e tij per nje perfshirje me te madhe te Shteteve te Bashkuara te Amerikes ne bisedimet per statusin perfundimtar te Kosoves.
Ballkan Web
Kalmi Rej:Zvicra mbėshtet pavarėsinė formale tė Kosovės
"Zvicra mbėshtet pavarėsinė formale tė Kosovės" tha nė Lubjanė, Ministrja e Jashtme Mishel Kalmi Rej. Sipas saj, mungesa e statusit shkakton vėshtirėsi tė shumta politike dhe ekonomike. "Andaj Zvicra angazhohet pėr parimin, standardet pas statusit" tha Kalmi Rej, pas takimit me Ministrin e Jashtėm tė Sllovenisė, Dimitrij Rupel.
Ai tha se "statusi i pazgjidhur i Kosovės paraqet burim potencial tė destabilitetit nė Evropėn Juglindore, prandaj bashkėsia ndėrkombėtare duhet tė mbėshtes procesin e bisedimeve pėr statusin e Kosovės".
RTK
Sėrvėr: OKB-ja nuk mund ta mbajė barrėn e bisedimeve pėr statusin e Kosovės
Intervistoi Rudina Dervishi, "Zeri i Amerikes"
08-12-2005
Njė ekspert i ēėshtjeve tė Ballkanit thotė se Kombet e Bashkuara nuk mund ta mbajnė tė vetme barrėn e bisedimeve pėr statusin e Kosovės dhe se Brukseli dhe Uashingtoni duhet tė pėrfshihen nė kėtė proces me njė qėndrim mė tė qartė pėr statusin pėrfundimtar. Daniel Servėr, nėnpresident dhe drejtues i operacioneve pėr paqe dhe stabilitet nė Institutin Amerikan tė Paqes, parashikon qė nė tryezėn e bisedimeve do tė shtrohet edhe ndarja e Kosovės.
Zėri i Amerikės: Zoti Sėrvėr, i dėrguari i Kombeve tė Bashkuara pėr bisedimet pėr statusin e Kosovės, Marti Ahtisari sapo pėrfundoi vizitėn e tij tė parė nė rajon. Cili mendoni se do tė jetė hapi tjetėr dhe si e shikoni procesin nė tėrėsi?
Daniel Sėrvėr: Do tė ketė vizita tė shumta tė Marti Ahtisarit nė rajon. Po tė isha nė vend tė tij do tė filloja tė punoja qė Uashingtoni dhe Brukseli tė marrin vendime tė rėndėsishme pėr Kosovėn. Mendoj se vetėm Kombet e Bashkuara nuk mund ta mbajnė kėtė barrė pasi ėshtė shumė e rėndė pėr ta. Kombet e Bashkuara nuk kanė pėrvojė pėr tė zgjidhur probleme tė tilla politike, ata kanė pėrvojė nė zbatimin e vendimeve tė marra. Mendoj se Uashingtoni dhe Brukseli duhet tė arrijnė njė farė marrėveshjeje se cili do tė jetė statusi pėrfundimtar i Kosovės.
Zėri i Amerikės: Tė dyja palėt, shqiptarėt dhe serbėt kanė qėnė shumė tė qartė nė qėndrimet e tyre, shqiptarėt nuk kėrkojnė asgjė tjetėr veē pavarėsisė kurse serbėt thonė mė shumė se autonomi dhe mė pak se pavarėsi pėr Kosovėn. A mendoni se ka ende vend pėr kompromis?
Daniel Sėrvėr: Duhen pyetur shqiptarėt ēfarė nėnkuptojnė me pavarėsinė. Kur flas me njerėzit nė Prishtinė dhe i pyes a do tė thotė kjo se kėrkojnė qė tė gjitha trupat e huaja tė largohen nga vendi, pėrgjigjen negativisht. A do tė thotė kjo qė tė gjithė gjykatėsit e huaj tė largohen, pėrsėri thonė jo. Pra ka njė numėr kufizimesh nė konceptin pavarėsi qė ata janė tė gatshėm ti pranojnė. Beogradi kėrkon ta mbajė Kosovėn pjesė tė Serbisė, por kur i pyet nė se janė tė gatshėm tė lejojnė qarkullim tė lirė tė 1 presje 8 milion shqiptarėve nė Serbi, u duket e pakėndėshme; kur i pyet nė se do tė lejojnė shqiptarėt tė votojnė nuk janė tė kėnaqur. Dhe kur u thua se ēmimi i tė mbajturit tė Kosovės nėn Serbinė do tė jetė qė tė ketė shqiptarė nė poste tė ministrit tė jashtėm, tė brendėshėm ashtu siē u ėshtė dashur boshnjakėve nė Bosnje, kjo ėshtė e paimagjinueshme pėr ta. Duhet tė pyesim tė dyja palėt se ēfarė nėnkuptojnė me qėndrimet e tyre, pra jo pėr slloganet por pėr pėrmbajtjen. Nuk mendoj se ndonjėri nė Beograd dėshiron tė qeverisė shqiptarėt e Kosovės, ata kanė hequr dorė me kohė prej kėsaj. Pyetjet qė shtrohen janė si do tė qeveriset Kosova, si do tė pėrfaqėsohet ajo nė arenėn ndėrkombėtare; a do tu japė Serbia njė tė tretėn apo gjysmėn e ambasadave jashtė vendit shqiptarėve siē ndodhi nė Bosnje? Pra ka njė numėr pyetjesh tė rėndėsishme qė kėrkojnė pėrgjigje.
Zėri i Amerikės: Ju pėrmendėt nevojėn e njė pėrfshirjeje mė tė madhe tė Bashkimit Evropian dhe Shteteve tė Bashkuara por a kanė Brukseli dhe Uashingtoni njė qėndrim tė qartė pėrsa i pėrket tė ardhmes sė Kosovės?
Daniel Sėrvėr: Akoma jo. Evropianėt janė ende tė ndarė nė kėtė ēėshtje. Mendoj se Londra dhe Berlini janė tė gati tė pranojnė pavarėsinė nė njė formė apo tjetėr pėr Kosovėn, ndėrsa Italia, Franca dhe disa vende tė tjera ende e kundėshtojnė atė dhe as Uashingtoni nuk ka marrė njė vendim tė prerė. Shpesh thuhet se qėndrimi i Uashingtonit dihet por unė nuk besoj se ekziston njė qėndrim amerikan i qartė pėr statusin pėrfundimtar. Ka ēėshtje qė amerikanėt nuk duan ti pranojnė si ndarja, por ata nuk kanė bėrė atė qė duhet pėr ta mėnjanuar atė. Unė shikoj veprimet dhe nuk dėgjoj vetėm fjalėt.
Zėri i Amerikės: A mendoni se ndarja do tė shtrohet nė tryezėn e bisedimeve?
Daniel Sėrvėr: Po, ajo do tė shtrohet nė bisedime nė njė formė apo nė njė tjetėr. Ndoshta nė formėn e decentralizimit, por Beogradi e ka bėrė shumė tė qartė se ajo qė nėnkupton me decentralizimin ėshtė shumė pranė me konceptin e ndarjes. Diēka ndoshta si entitetet nė Bosnje por me autoritet qėndror mė tė dobėt. Pra mendoj se ndarja do tė shtrohet nė tryezėn e bisedimeve. Beogradi e ka bėrė mėse tė qartė dhe ndėrkombėtarėt nuk duhet thjesht tė thonė se nuk e pranojnė ndarjen por duhet tė bėjnė diēka pėr ta mėnjanuar atė; pėr tė riintegruar territoret e kontrolluara nga serbėt nė Kosovė pėrfshi veriun. Nuk mendoj se kjo mund tė bėhet nga institucionet vetqeverisėse tė Prishtinės. Kjo mund tė bėhet vetėm nga komuniteti ndėrkombėtar, ndoshta Kombet e Bashkuara pra qė tė marrin autoritetin nė territoret e kontrolluara nga serbėt - por as pėr kėtė nuk ka ende ndonjė plan.
Zėri i Amerikės: Ēfarė mendoni se do tė ndodhė nė se zoti Ahtisari nuk do tė arrijė ti bindė palėt pėr njė marrėveshje?
Daniel Sėrvėr: Mendoj se ekziston rreziku i dhunės. Ka shumė padurim sidomos te pala shqiptare. Beogradi ėshtė mė i pėrmbajtur pėr tė mėnjanuar dhunėn nga marrėdhėniet qė ka me Bashkimin Evropian dhe Naton. Por nė se situata precipiton, ajo qė ndodhi nė mars tė 2004ės do tė ndodhė pėrsėri pasi nė Prishtinė ka njerėz kokėnxehtė, ka njerėz qė mendojnė se mėnyra pėr tė marrė atė qė duan ėshtė dhuna. Nė fakt dhuna nė kėtė pikė do tė rezultonte nė ndarje, dhe kjo nė fund tė fundit ėshtė ajo qė mbėshtet Beogradi dhe jo Prishtina. Pra kushdo qė do tė mbėshteste dhunėn apo do tė merrte pjesė nė tė duhet tė ketė parasysh se ajo do tė ēonte drejtėpėrdrejtė nė diēka qė do tė kėnaqte Beogradin prandaj shqiptarėt e Kosovės duhet ta mėnjanojnė dhunėn.
Nga intervista e cituar mė lart, kemi vėnė re se cili(cilat) shtete insistojnė qė kosova tė mbetet nėn ēizmen e serbisė(franca e shkaut, e ndoshta edhe ndonjė tjetėr...).
Kjo nuk do tė realizohet kurrė dhe ftoj tė gjithė kosovarėt tė bojkotojnė masivisht prodhimet dhe sherbimet franceze nė Kosovė, kuptohet, nė rend tė part telefonin me satelit.
Nė njė postim tjetėr tė kėtij forumi kam protestuar kundėr pjesėmarrjes tė autoritetit kosovar nė njė manifestim ku franca festonte 14 korrikun, ditėn e saj kombtare. Dikushi mė ka parė pėr tė madhe kinse duhet tė tregohemi "diplomat" : diplomat po, budalla, jo! franca i shet krejt shqiptarėt pėr njė serb tė vetmin dhe kur nuk do tė bėhet aleat yni! Po kjo aq na bėn : mund tė jetojmė edhe pa francėn, ashtu siē kemi jetuar para krijimit tė kėtij vendi!
Harresa e Serverit ėshtė diē tjetėr :
-nėqoftėse ndarja e Kosovės shtrohet nė tavolinėn e bisedimeve, nė tė njėjtėn tavolinė do tė shtrohet dhe do tė zgjidhet edhe ndarja e 3 komunave shqiptare nė jugun e serbisė : Medvegja, Bujanoci dhe Presheva.
Do t'i kisha lutur shumė gazetarėt tanė tė nderuar qė kjo pyetje tė mos anashkalohet kurrė sa herė qė flitet pėr ndarje eventuale tė dy-tri komunave nė veri tė Mitrovicės.
Kjo pyetje ėshtė dashur t'i shtrohej Serverit...
Kosova: Ēeshtja e statusit final
Shkruan: Skender Hyseni
Emėrimi i ish presidentit tė Finlandės, z. Mahti Ahtisari, si Emisar i Posaēėm i Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė OKB sė, muajin e kaluar, ka shėnuar fillimin zyrtar tė procesit pėr pėrcaktimin e statusit tė ardhshėm tė Kosovės.
U deshėn mė shumė se gjashtė vjet qė bashkėsia ndėrkombėtare tė mund tė arrinte koncensus pėr nevojėn e zgjidhjes sė ēėshtjes sė fundit tė madhe politike qė mbetej si rrjedhojė e shpėrbėrjes sė ish Jugosllavisė.
Kjo e bėn vitin 2006 vit me rėndėsi kyēe, vit tė vendimeve pėr Kosovėn dhe rajonin. Nė rrafshin politik, ne besojmė fuqishėm se zgjidhja e problemit ėshtė vullnet i bashkėsisė ndėrkombėtare.
Kjo do tė thotė njė proces i shkurtėr dhe i pėrqėndruar, me rezultate tė qarta. Me sa kuptoj unė, negociatori i OKB sė, Mahti Ahtisari, ka ndėr mend tė zhvillojė njė proces tė "shpejtė dhe tė vendosur".
Kjo na bėn tė besojmė se Presidenti Ahtisari nuk ėshtė i interesuar pėr diplomaci tė pafundme fluturuese midis kryeqyteteve relevante, por mė parė ai duket tė jetė i interesuar pėr njė proces tė shkurtėr dhe efikas. Ne po ashtu kemi mirėpritur qėndrimin e grupit tė Kontaktit se procesi i statusit duhet tė zhvillohet pa ndėrprerje.
Saktėsisht pas gjashtė vitesh e gjysmė tė qeverisjes sė OKB sė, ka ardhur koha qė popullit tė Kosovės t'i jepet mundėsia qė tė udhėheqė vetveten. Mė shumė se gjashtė vjet tė pėrkohėsisė dhe mungesės sė qartėsisė sė statusit kanė dėmtuar shumė zhvillimin e gjithėmbarshėm tė Kosovės, sidomos nė fushėn e ekonomisė.
Dua tė nėnvizoj katėr aspekte kyēe rreth pozicionit tė Kosovės gjatė procesit pėr pėrcaktimin e statusit tė ardhshėm.
Sė pari, populli i Kosovės pret qė rezultati i procesit tė statusit tė jetė pranimi ndėrkombėtar i Kosovės si shtet sovran dhe i pavarur, brenda kufijve tė njohur. Natyrisht, ne e dimė se siguria do tė duhet t?u besohet SHBA ve dhe fuqive evropiane pėr disa vite tė ardhshme. Gurthemel i shtetit tė pavarur dhe sovran tė Kosovės do tė jenė demokracia pluraliste, ekonomia e tregut dhe shteti ligjor.
Sė dyti, Kosova ėshtė e gatshme tė marrė tė gjitha obligimet, normat dhe standardet pėr mbrojtjen dhe promovimin e tė drejtave tė minoriteteve. Tė gjithė qytetarėt e Kosovės, pavarėsisht nga pėrkatėsia etnike a religjioze, meritojnė tė jetojnė nė paqe e siguri.
Mbrojtja e trashėgimisė sė pasur dhe tė llojllojshme kulturore e religjioze ėshtė njė nga zotimet kyēe tė Delegacionit tė Kosovės pėr status. Kosova po ashtu ėshtė e vendosur qė tė bėjė njė reformė tė kujdesshme dhe gjithėpėrfshirėse tė qeverisjes lokale si njė instrument i domosdoshėm qė do tė ndihmonte qytetarėt e Kosovės tė marrin pjesė nė mėnyrė mė efikase nė ēėshtjet publike.
Sė treti, marrėdhėniet me vendet fqinje dhe bashkėpunimi rajonal. Kosova angazhohet pėr marrėdhėnie shumė tė mira, paqėsore dhe tė hapura me tė gjithė fqinjėt, e sidomos me fqinjėt e parė: Shqipėrinė, Maqedoninė, Malin e Zi dhe Serbinė.
Kosova nuk kėrkon territor pėrtej kufijve tė saj dhe nuk do tė denjojė asnjė kėrkesė ndaj territorit tė saj. Ne mbetemi tė hapur dhe plotėsisht tė gatshėm pėr bashkėpunim tė ngushtė nė ēėshtje tė ndryshme ndėrkufitare apo rajonale. Kosova mezi pret tė marrė njė rol aktiv nė bashkėpunimin rajonal pėr luftimin e krimit tė organizuar dhe terrorizmit ndėrkombėtar.
Stagnimi ekonomik nė tė gjitha vendet e rajonit ėshtė njė ēėshtje pėr brengosje tė madhe. Prandaj, Kosova mbėshtet bashkėpunimin rajonal pėrmes traktateve dhe marrėveshjeve bilaterale e multilaterale nė fushėn e ekonomisė.
Dhe sė katėrti, Kosova do tė kėrkojė integrim tė plotė nė bashkėsinė ndėrkombėtare pėrmes anėtarėsimit nė institucionet dhe organizatat ndėrkombėtare politike e financiare. Nė fund tė fundit, anėtarėsimi i plotė nė BE ėshtė objektivi i Kosovės. Ne presim qė shumė shpejt i ashtuquajturi Mekanizėm Pėrcjellės pėr Stabilizim Asociim do tė konvertohet nė proces tė mirėfilltė tė Stabilizim Asociimit deri nė nėnshkrimin e marrėveshjes me Brukselin.
Po ashtu, ėshtė vullnet i fuqishėm i popullit qė Kosova tė mbajė dhe tė zhvillojė miqėsi tė ngushtė e tė pėrhershme me SHBA tė.
Duke iu pėrmbajtur normave dhe dispozitave tė sė drejtės ndėrkombėtare, Kosova do tė ketė njė forcė mbrojtėse tė veten, nė pėrputhje me nevojat reale tė saj pėr mbrojtje. Ne duam qė ushtria jonė tė shkollohet dhe tė stėrvitet nga NATO ja dhe nė pajtim me standardet dhe normat e Aleancės.
Gjithnjė nė pajtim me kėtė, Kosova do tė kėrkojė integrim tė plotė nė strukturat veri atlantike.
Nė pėrmbyllje tė kėsaj fjale, mė lejoni tė theksoj se ne jemi tė vendosur tė bashkėpunojmė ngushtė me partnerėt tanė ndėrkombėtarė pėr tė siguruar njohjen e pavarėsisė sė vendit tonė.
Institucionet dhe forcat politike tė Kosovės janė bashkuar fuqimisht rreth pėrpjekjeve tė Delegacionit tė Kosovės pėr tė zhvilluar njė proces tė shpejtė dhe tė frytshėm. Presidenti Rugova po e merr veten me shėndet dhe ėshtė plotėsisht i angazhuar. Ne falenderojmė Zotin pėr rezultatet pozitive tė trajtimit tė tij shėndetėsor dhe pėr vullnetin dhe karakterin e tij qė i ka bėrė tė mundur tė rimarrė dhe vazhdojė detyrat e tij si President.
Krejt nė fund, dėshiroj tė theksoj se pėrcaktimi i statusit tė Kosovės, pėrkatėsisht njohja e Kosovės si shtet i pavarur dhe sovran, do t'i hapė dyert dhe do tė pėrshpejtojė integrimin e tė gjitha vendeve tė Ballkanit Perėndimor nė strukturat evroatlantike.
====
Fjala e Skender Hysenit, Kėshilltar i Lartė Politik i Presidentit tė Kosovės, tė mbajtur nė Londėr, nė Chatham House, mė 15 dhjetor 2005
QIK-u
Nje lloj pavaresie do ta kemi, jo definitive...!!!
Nuk u konvenon te huajve PAVARESIA e plote e Kosoves...!
E kam nje parandjenje...
QOFTE E GABUAR...!
Viganica
Pavarėsia e Kosovės ėshtė zgjidhja e vetme pėr paqe nė rajon, tha Berisha nė Athinė
Tiranė, 23 dhjetor - Shqipėria i pėrsėriti Greqisė se mbėshtet pavarėsinė e Kosovės, si edhe vetė Athina, respektimin e kufijve aktualė ndėrkombėtarė.
Mosbashkimi i Kosovės me ndonjė vend tjetėr, janė bazė pėr zgjidhjen e statusit tė Kosovės. Kėshtu u shpreh Kryeministri i Shqipėrisė, Sali Berisha me tė arritur nė Tiranė pas njė vizite tė shkurtėr nė Athinė, ku ishte takuar me nikoqirin e tij Kostas Karamanlis. Ai citohet t'i ketė thėnė homologut tė tij Karamanlis se pavarėsia e Kosovės ėshtė zgjidhja e vetme pėr paqe e stabilitet nė rajon.
QIK-u
Kongresisti amerikan Xhim Moran thotė se Kosova duhet tė jetė e pavarur
Uashington, 23 dhjetor - Kongresisti demokrat amerikan Xhim Moran, tha se Kosova duhet tė jetė e pavarur dhe se ajo nuk do tė mund tė funksiononte si shtet nėn Serbinė.
"Serbėt vepruan si banditė ndaj shumicės nė Kosovė, ku 95 pėr qind janė shqiptarė. Prandaj Serbia nuk ka tė drejtė tė qeverisė Kosovėn dhe mė duket se Kosova duhet tė bėhet e pavarur".
Moran nė njė intervistė pėr "Zėrin e Amerikės" tha se shpreson qė nė bisedimet pėr satusin e Kosovės, "Shtetet e Bashkuara do tė luajnė njė rol mė tė fuqishėm".
"Mendoj se ato (SHBA) kanė bėrė njė hap prapa nė kėtė aspekt. Shtetet e Bashkuara luajtėn njė rol kryesor nė vendosjen e paqes midis serbėve dhe shumicės shqiptare nė Kosovė. Tani ne duhet tė bėjmė atė qė duhet dhe tė pėrmbushim detyrėn.
Pėr fat tė keq administrata ėshtė tėrhequr", u shpreh Moran. Megjithatė Moran tha se ka besim tek i dėrguari amerikan Frank Wisner, si "njė njeri shumė kompetent dhe profesional".
"Kam shumė besim tek ai dhe nėse ai lejohet tė bėjė atė qė duhet bėrė, mendoj se ndryshimi do tė ishte pozitiv".
"Mendoj se Kosova duhet tė jetė e pavarur. Kėtė e kam thėnė vazhdimisht dhe mendoj se Riēard Hollbruk veproi gabim kur nuk e shtroi ēėshtjen e Kosovės nė Marrėveshjet e Dejtonit", tha Moran.
Shefat e diplomacisė sė vendeve tė Grupit tė Kontaktit mė 31 janar diskutojnė me Ahtisarin pėr Kosovėn
Prishtinė, 5 janar - Grupi i Kontaktit dhe kryenegociatori Marti Ahtisari do tė takohen mė 16 janar nė Vjenė dhe mė 31 janar nė Londėr pėr tė diskutuar pėr ēėshtjen e Kosovės.
Ahtisari dhe zėvendėsi i tij Albert Rohan, pas takimeve nė Prishtinė, Bruksel, Beograd, Moskė dhe Paris patėn paralajmėruar se nuk ka mė kohė pėr t'u humbur dhe presin propozimet konkrete edhe tė Prishtinės nė gjysmėn e dytė tė janarit.
Prandaj edhe pritet qė gjysma e dytė e muajit do tė jetė intensive, ndėrkohė qė delegacioni i Kosovės, pėrkatėsisht Grupi Politik do tė ketė tė gatshėm edhe planin e vet pėr decentralizimin e Kosovės, kjo tashmė si njėra nga kėrkesat prioritare qė i ka vėnė bashkėsia ndėrkombėtare pėr institucionet e Kosovės.
Nė Vjenė, sipas burimeve tė sė pėrdtshmes "Zėri", Grupi i Kontaktit, i pėrfaqėsuar nė nivel drejtorėsh do tė diskutojė me z.Ahtisari pėr tė arriturat e deritashme nė ndėrkohė nė Kosovė dhe pėr qėndrimet e Prishtinės dhe Beogradit.
Poashtu nė kėtė takim do tė diskutohet edhe pėr takimin e paralajmėruar Haziri- Llonēari, qė pritet tė mbahet mė 23 janar nė Vjenė, pėr tė diskutuar ēėhtjen e decentralizimit, pėr ē'gjė Haziri pritet tė marrė besimin e delegacionit tė Kosovės.
Ndėrkaq Londra mė 31 janar do tė jetė mikpritėse e Grupit tė kontaktit, nė nivel tė shefave tė diplomacive, ku nė kėtė nivel mė tė lartė pritet tė ndriēohet mė shumė rruga drejt statusit pėrfundimtar tė Kosovės.
QIK-u
Wim van Meuers: Pėr Kosovėn "pavarėsi e kualifikuar", apo sovranitet i ndarė midis BE-sė dhe qeverisė kosovare
Prishtinė, 11 janar 2005 /TN /QIK - "Ėshtė relativisht e re qė serbėt e Kosovės pozicionohen nė mėnyrė mė tė pavarur, ose ndryshe nga Beogradi vetė, sepse e shohin qė zhvillimi po shkon nė drejtim tė pavarėsisė dhe se veēanėrisht pėr ta nuk do tė sillte tani asgjė tė re ngulja kėmbė qė Kosova tė mbetet pjesė e Serbisė".
Kėshtu ėshtė shprehur nė njė intervistė pėr "Dojēe velen", historiani e politologu Wim van Meuers, njėri nga hartuesit e dokumentit tė titulluar "Statusi i Kosovės pas statusit: sovranitet i kualifikuar".
Ndėrkaq formulimi "pavarėsi e kualifikuar", pėr Meuersin "do tė thotė pavarėsi e shoqėruar pėr njė periudhė tė shkurtėr kohe nga kushte tė caktuara pėr njė periudhė tranzitore, ose me sektorė ku sovraniteti ndahet midis bashkėsisė ndėrkombėtare, pra BE dhe qeverisė kosovare".
Duke komentuar rreth preferencave dhe dallimeve mes Uashingtonit dhe Brukselit pėr zgjidhjen e ēėshtjes sė Kosovės, Meuers tha se "herė pas here thuhet se amerikanėt janė mė tė gatshėm tė pranojnė njė pavarėsi pėr Kosovėn". Por ai beson se "edhe Brukseli ndėrkohė ėshtė i gatshėm ta pranojė kėtė pavarėsi".
mailhtml:mid://00000022/!http://www.trepca.net/2006/foto/kosova_02b.jpg
"Ndryshimet besoj se konsistojnė nė atė qė Brukseli do tė ngulė kėmbė mė fort qė tė realizohen kushte tė caktuara pėr kėtė pavarėsi, ai do tė pėrpiqet mė fort ta kontrollojė procesin, nė njė kohė qė amerikanėt, siē mund tė kuptohet, kanė mė tepėr tendencėn: tė jepet pavarėsia njėherė dhe pastaj tė shihet si do tė ecė procesi, pra qė ata pėrpiqen mė pak ta drejtojnė (procesin). Ky do tė ishte ndryshimi midis BE dhe USA".
I pyetur sesi e pėrfytyron ai njė proces tė tillė, Meuers ka shfaqur mendimin se ky proces qartė do tė ndodhė, pas njė vendimi pėr zgjidhjen e statusit tė Kosovės.
"Pra nuk do tė veprohet, si tė thuash, sipas modelit amerikan pėr ta bėrė Kosovėn TANI tė pavarur, por do tė kemi tė bėjmė me njė pavarėsi tė kondicionuar, tė kushtėzuar, pra qė tė drejta tė caktuara sovraniteti do tė kontrollohen pjesėrisht ose do tė vėzhgohen nga bashkėsia ndėrkombėtare dhe veēanėrisht nga BE, kur bėhet fjalė pėr tė drejta tė minoriteteve ose sigurimin e kufijve".
Propozimin e Presidentit slloven, Janez Drnovshek, pėr njė ekstraterritorialitet qendrave fetare serbe tė Kosovės, Meuers ka cilsuar "si model tė shekullit tė 19 tė". Njėhėrit ai ėshtė i mendimit qė pėr institucionet fetare serbe nė Kosovė tė gjendet njė zgjidhje e posaēme, duke shtuar se njė zgjidhje ekstraterritoriale nuk do tė ishte njė zgjidhje e mirė.
Nėse policia serbe lejohet t'i mbrojė kėto institucione, thotė ai, ky do tė ishte njė shkas pėr konflikte dhe mosmarrėveshje tė reja.
"Kjo do tė ishte bėrthama e njė pavarėsie territoriale serbe brenda Kosovės ose njė shkėputje e rajoneve serbe tė Kosovės, meqenėse u bė fjalė edhe qė banorėt serbė tė Kosovės tė koncentrohen rreth kėtyre manastireve e kishave. Kjo do tė ishte njė politikė koncentrimi dhe nė kėtė mėnyrė shkėputjeje. Unė nuk besoj se kjo ēėshtje duhet zgjidhur nė formė territoriale", tha Meuers.
I pyetur rreth idesė sė propozuar nga Kai Eide pėr njė Pėrfaqėsues tė Lartė pėr Kosovėn, Wim van Meurs tha se nuk beson se caktimi i njė pėrfaqėsuesi tė tillė do tė ishte fatlum, sepse, sipas tij, "modeli i Bosnjės ka treguar se ky model ka tepėr shumė pushtet dhe ndėrhyn shumė thellė nė politikėn e vendit".
Ai thotė se ky model duhet tė jetė me tepėr njė vėzhgues, njė kontrollor, i cili nė sektorė shumė tė pėrcaktuar tė mund tė ndėrhyjė me anė tė mekanizmave tė caktuar.
"Dhe unė mendoj se ky do tė ishte modeli evropian si Pėrfaqėsues Special ose i Ngarkuar i Posaēėm, pėr tė mos e bėrė Kosovėn menjėherė tė pavarur, por qė tė thuhet se ka disa sektorė qė janė tė rėndėsishme pėr tė gjithė rajonin, dhe prandaj duhet tė ekzistojė njė kontroll ndėrkombėtar, pėr njė periudhė tė caktuar kalimtare", thotė Meuers.
Pyetjes nėse BE ėshtė i pėrgatitur pėr njė mision pėr Kosovėn, apo do tė improvizohet, Meuers beson se po qe se misioni duhet tė jetė i kufizuar nė mandat dhe nė kohėzgjatje, atėherė kjo ėshtė e bėshme pėr Unionin, pėr aq kohė sa Komisioni dhe Kėshilli i BE veprojnė nė harmoni me njeri tjetrin.
Po ashtu Wim Meurs beson se "nė bashkėsinė ndėrkombėtare, BE ėshtė mė i strukturuari, ndosha jo nga ana institucionale, por nga atraktivitetet qė mund tė ofrojė, pėr ta kryer kėtė mision nė Kosovė".
Tupurkovski: Pavarėsia e Kosovės ėshtė jo vetėm e pashmangshme, por edhe e logjikshme
Uashington, 2O janar - Pavarėsia e Kosovės ėshtė jo vetėm e pashmangshme, por edhe e logjikshme dhe Shkupi e ka pranuar njė zgjidhje tė tillė tė statusit, ka thėnė kryetari i Alternativės Demokratike tė Maqedonisė, Vasil Tupurkovski, nė njė diskutim tė zhvilluar nė qendrėn Wilson nė Uashington.
"Kosova do tė marrė pavarėsinė. Pėr shumė kohė nė Maqedoni nuk pranohej kjo mundėsi. Tani ky ėshtė opinioni zyrtar i qeverisė dhe ky ėshtė njė opinion i justifikueshėm, pasi nuk mendoj se ėshtė e imagjinueshme qė Serbia tė rimarrė sovranitetin, ndėrkohė qė aktualisht nė Kosovė nuk ka institucione tė Serbisė, nuk ka forca ushtarake apo policore tė Serbisė. Nuk mendoj se ėshtė realiste tė mendohet se mund tė rikrijohen kėto institucione dhe struktura, pėr tė penguar pavarėsinė e Kosovės, ndėrkohė qė ekziston aktualisht njė qeveri e Kosovės, e mbėshtetur nga prania ndėrkombėtare", ėshtė shprehur Tupurkovski, njofton "Zėri i Amerikės".
Por pėr Tupurkovskin problemi qėndron nė bashkimin nė tė ardhmen ndėrmjet Shqipėrisė dhe Kosovės, qė sipas tij, ėshtė njė fakt i pashmangshėm. Kjo, thotė ai, do tė krijojė njė realitet tė ri gjeopolitik nė Ballkan qė mund tė ndikojė ndjeshėm nė njė vend tė vogėl si Maqedonia.
Por Tupurkovski shton se ēdo tendencė destabilizuese mund tė shmanget me njė angazhim serioz tė perėndimit nė zhvillimet e Ballkanit:
"Eshtė e mundur tė krijohet ky shtet i ri, i cili do tė jetė njė rezultat i logjikshėm i prirjeve tė njė kombi pėr tė jetuar i bashkuar, dhe njėkohėsisht tė shmangen pasojat pėr vendet e tjera nė Ballkan".
Kjo, thotė Tupurkovski, arrihet me garanci serioze pėr tė njė ardhme tė afėrt tė Maqedonisė nė Nato dhe nė Bashkimin Evropian, gjė qė do tė nxiste investimet dhe do tė bėhej faktor stabiliteti dhe begatie nė kėtė vend.
QIK-u
Selam pej meje.
Sjam kah mun e marr vesh qka koft kjo mej pri 2 vet shqiptarve naustri.
A jemi tu shkue me ba llaf atje a mej ba qef kupave.
Saqi jemi tu shkue mej ba qef kupave u desht me ja lan kupit mej pri ksaj pune.
E saqi duhet meu neruem kokrra e dhane duhet mej pri Lutfia.
Ka kapercye ma vakti i marimit tqefeve.
A thue sabisorragjit ja kishin ba qysh po ja ban partia ma e madhe nkosov.
Saqi u desht me shkue ka 2 vet u desht dikush pej partis tRamushit me kan aty.
Duhet permendur se ne mbledhjen e fundit te Keshillit te Sigurimit te KB-se, Presidenti Serb, Tadic, ka kerkuar qe bisedimet per status te shtyhen per 20 vite.
Tash shtrohet pyetja, po Hashim Tacicit, nga i ka ardhur ideja per nje moratiorium 5 vjeqar?
Dicka po zihet...
Ate qe kerkoj Tacici para shume muajsh, tash e kerkon Tadici...
Sido qe te jete, kjo kerkese e Presidentit te Shkijeve u kundershtua nga Kryeministri Kosumi, si dhe Ambasadori Amerikan.
Serbia: Wait 20 Years for Kosovo Independence
By VOA News
15 February 2006
Serbia is calling for a 20-year waiting period before any decision on whether its province of Kosovo should become independent.
Serbian President Boris Tadic told the U.N. Security Council the ethnic Albanians who make up 90 percent of Kosovo's population would be "totally self-governing" during that 20-year period, with no oversight role for the Serb government in Belgrade.
Mr. Tadic said his proposal is contingent on international guarantees that the Serb minority in Kosovo wo
uld have the same "very wide autonomy" (from ethnic-Albanian authorities in Pristina).
Kosovo's prime minister Bajram Kosumi, who also attended the Security Council meeting Tuesday, told reporters such proposals are unacceptable. After more than five years of U.N. administration, the prime minister says, the people of Kosovo deserve a "chance to create their own lives and live in freedom."
The VOA United Nations correspondent says comments by Security Council members indicate they feel the Kosovo issue should be settled this year, and that independence is a likely option.
U.N.-sponsored talks on the future of Kosovo are scheduled to open Monday.
vBulletin v3.8.7, Copyright ©2000-2024, Jelsoft Enterprises Ltd.