Lapsi
05-11-09, 11:06
Politika e standardeve tė dyfishta
Dy tendenca e karakterizojnė gjendjen nė Maqedoni – pėrhapja e koncepteve devijuese politike mbi realitetin dhe ndikimi politik nė rritje e sipėr tė fanatizmit fetar. Dihet se me fillimin e viteve 90-ta Maqedonia hyri ne njė tranzicion tė gjithanshėm “demokratik”. Nė pėrgjithėsi ky tranzicion ishte kontradiktor, me shumė tė paqarta qė kristalizohet edhe sot me zhvillime tė reja, tė vrullėshme, i mbushur pėrplot me standarte tė dyfishta. Ēėshtja ėshtė se kėtu kemi tė bėjmė me mendėsitė e njerėzve qė vėshtirė e kuptojnė rrugėn e filluar pėr kultivimin e mendėsisė demokratike. Kjo mendėsi ėshtė krijuar me dyshime, duke paraqitur shqiptarėt si element i pasigurt. Modeli shtetėror-juridik, qė Maqedonia tentoi ta largojė nga viti 1991, ende ėshtė aktual po me forma tjera sundimi - tė veshura me petkun e demokratit e veprim komunistit me ndjenja fetare! Drejtėsia dhe ligjet nė asnjė moment tė zhvillimit nuk arritėn ta luftojnė politikėn e mashtrimeve, ngase nė tė kundėrtėn do tė rrezikoheshin interesat parciale dhe grupore tė partiakėve. Ky deformim nė mėnyrė shkatėruese u pasqyrua nė marrėdhėniet ndėretnike, qė paraqet njė segment tė ndjeshėm tė shoqėrisė sė Maqedonisė. Edhe pse vendosja e parimeve tė drejtėsisė dhe respektimi i ligjit do tė ishin garancė pėr ekzistimin e shoqėrisė multietnike, multikofesionale dhe multikulturore, ata ofruan pėrgjithėsisht despotizėm politik duke paraqitur realitetin nė Maqedoni si shtet i vetėm maqedonėve e kėshtu duke injoruar popullin shqiptar. Kėtė mendėsi nė mėnyrė permanente po e aplikon edhe qeveria Gruevski, e cila thellohet nė pėrhapjen e tendencave populiste pėr luajtjen e rolit tė “shpėtimtarit”. Ėshtė pėr t’u diskutuar fakti qė nėse ekzistojnė mundėsi pėr formėsime politike, pėr interpretime reale tė asaj qė ndodhė nė tė vėrtetė nė Maqedoni. Me pėrfundimin e luftės sė 2001-it u besua se do tė sqarohen zhvillimet e rėndėsishme, por ne nuk dimė se cili nga skenarėt e pregaditur e tė zbukuruar me mjeshtri do ta kap me tė vėrtetė tė ardhmen. Problemet serioze qė ka mbrenda nė shtet, mbahen nė heshtje. E me kėtė bėhet e qartė se janė tė paaftė tė shikojnė edhe pėrtej rrethit tė pjatės sė tyre nacionale, kurse pėr ēdo gjė qė lidhet me dėshtime, shqiptarėt i shpallin fajtor. Harrojnė se problemet aktuale, tė cilėt duhet tė zgjidhen, janė tė karakterit politik. Ata duhen tė zgjidhen nė saje tė imperativeve funksionale, e jo duke gjetur asryetime banale, me ndėrhyrje policore nėpėr shtėpit e shqiptarėve. Nė rrjedhjen e procesit tė integrimit janė shfaqur probleme tė shumta. Ngadalėsimi i kėtij procesi ėshtė rezultat i (PA) identitetit maqedon. Edhe pse mundohen me tė madhe me u bė “antik”, gjuha qė iu sjellė probleme me Bullgarin dėshmon tė kundėrtėn, kombėsinė artificiale tė tyre. Pra, Maqedonia nuk radhitet ndėr shtetet normale, ajo ka probleme tė mbrendshme dhe tė jashtme. Identifikimi i problemit anashkalohet. Kėtė gjė e dinė edhe fėmijėt dhe tė riturit, mirėpo heshtja dhe blerja e kohės ėshtė refleksion i gabuar. Nė kėta momente, qeveria aktuale luan me ndjenjat e qytetarėve maqedon, duke hapur “rrugė” tė reja pėr maqedonėt, kurse shqiptarėve duke i’u mbyllur. Njė prej kėtyre rrugėve ėshtė edhe mos thirja kryetarin e Kosovės nė ceremonin e inagurimit, mandej ndryshimi i vizitės, kushtėzimi i nxėnėsve shqiptar nė shkollėn e mesme tė mjeksisė etj. Pra, ēdo gjė qė identifikohet me shqiptarėt pėrbuzet, anashkalohet dhe nėnēmohet. Lindja e nivelizimeve tė tilla ēon drejtė fenomeneve tjera...
Sa i pėrket dimensionit tjetėr, atij fetar ėshtė pėr tu habitur. Edhe pse Maqedonia me kushtetutė ėshtė shtet laik, qeveria aktuale merret me projekte fetare, duke manipuluar me qytetarėt. Gruevski mundohet tė bėhet udhėheqės shpirtėror i maqedonėve, ta merrė udhėheqėsin e Kishės Ortodokse Maqedone e me kėtė Maqedonia tė kthehet nė mesjetėn e hershme, kur kisha luante vallet e tmerrit me besimtarėt. Kjo tendencė ėshtė e rrezikshme. Ėshtė pėr diskutim dhe pėr tu habitur pse partia shqiptare nė pushtet ėshtė indiferente ndaj ketyre fenomenve. Ndoshta dėshira e flaktė pėr tu ulur nė kėlltuqet e qeveris ua ka verbuar sytė, apo Gruevski i ka bekuar me ujin e shenjtė! Nuk janė vetėm shqiptarėt kundėr ndėrtimit tė kishės, por tė gjithė ata qė janė tė ndėrgjegjshėm, qė e kuptojnė lojėn e fėlliqur tė Nikolla Gruevskit. Sheshi sa ėshtė i Kishės ėshtė edhe i Xhamisė. Protesta kundėr Kishės nė sheshin e qytetit u identifikua si shqiptare, edhe pse nė grupin e studentėve protestues nuk kishte asnjė shqiptar. Dhuna qė u ushtrua ndaj studentėve ėshtė njė sinjal i fuqishėm se maqedonia ėshtė shtet ku ēmenduria udhėheq me shtetin, ku e drejta ėshtė nė anėn e dhunuesve. Kjo punė refleksionesh e njė feje, e cila nuk ėshtė mėsuar tė shiqoj nė sytė e tė tjerėve e tė jetoje nė paqe me veten dhe tė tjerėt, gjithmon ka pasur implikacione poltike. Shteti ndėrton kishė nė sheshin e qytetit, kurse kur ėshtė pytur pėr Burmali Xhaminė, Gruevski ėshtė pėrgjigjur se: “Pėr ndėrtimin e Xhamis nė qendėr tė Shkupit duhet pyetur Komunėn Qendėr. Kėshilltarėt e asaj komune marrin vendim ku dhe ēka do tė ndėrtohet”. Nga kjo kuptojmė jo vetė naivitetin e kryeministrit, por edhe lindjen e fundamentalizmit ortodoks. Kur njė qeveri bashkėkohore refuzon ta ēoj vendin drejtė botės sė civilizuar, drejtė integrimin nė Unionin Europian dhe NATO, ose kur lėvizjet e insperuara fetare pėrpiqen ta rikthejnė formėn kishtare- mesjetare tė qeverisjes, atėherė ne e shikojmė kėtė si fundamentalizėm. Ky ėshtė mentalitet i cunguar i njė fanatiku, sepse raportet komplekse jetėsore nė shoqėrit multietnike, multikofesionale dhe multikulturore janė nė pėrputhje vetėm me njė universalizėm tė rreptė tė njė respekti pėr secilin qofshin kėta musliman apo krishterė...
Agim Jakupi - Shkup
Dy tendenca e karakterizojnė gjendjen nė Maqedoni – pėrhapja e koncepteve devijuese politike mbi realitetin dhe ndikimi politik nė rritje e sipėr tė fanatizmit fetar. Dihet se me fillimin e viteve 90-ta Maqedonia hyri ne njė tranzicion tė gjithanshėm “demokratik”. Nė pėrgjithėsi ky tranzicion ishte kontradiktor, me shumė tė paqarta qė kristalizohet edhe sot me zhvillime tė reja, tė vrullėshme, i mbushur pėrplot me standarte tė dyfishta. Ēėshtja ėshtė se kėtu kemi tė bėjmė me mendėsitė e njerėzve qė vėshtirė e kuptojnė rrugėn e filluar pėr kultivimin e mendėsisė demokratike. Kjo mendėsi ėshtė krijuar me dyshime, duke paraqitur shqiptarėt si element i pasigurt. Modeli shtetėror-juridik, qė Maqedonia tentoi ta largojė nga viti 1991, ende ėshtė aktual po me forma tjera sundimi - tė veshura me petkun e demokratit e veprim komunistit me ndjenja fetare! Drejtėsia dhe ligjet nė asnjė moment tė zhvillimit nuk arritėn ta luftojnė politikėn e mashtrimeve, ngase nė tė kundėrtėn do tė rrezikoheshin interesat parciale dhe grupore tė partiakėve. Ky deformim nė mėnyrė shkatėruese u pasqyrua nė marrėdhėniet ndėretnike, qė paraqet njė segment tė ndjeshėm tė shoqėrisė sė Maqedonisė. Edhe pse vendosja e parimeve tė drejtėsisė dhe respektimi i ligjit do tė ishin garancė pėr ekzistimin e shoqėrisė multietnike, multikofesionale dhe multikulturore, ata ofruan pėrgjithėsisht despotizėm politik duke paraqitur realitetin nė Maqedoni si shtet i vetėm maqedonėve e kėshtu duke injoruar popullin shqiptar. Kėtė mendėsi nė mėnyrė permanente po e aplikon edhe qeveria Gruevski, e cila thellohet nė pėrhapjen e tendencave populiste pėr luajtjen e rolit tė “shpėtimtarit”. Ėshtė pėr t’u diskutuar fakti qė nėse ekzistojnė mundėsi pėr formėsime politike, pėr interpretime reale tė asaj qė ndodhė nė tė vėrtetė nė Maqedoni. Me pėrfundimin e luftės sė 2001-it u besua se do tė sqarohen zhvillimet e rėndėsishme, por ne nuk dimė se cili nga skenarėt e pregaditur e tė zbukuruar me mjeshtri do ta kap me tė vėrtetė tė ardhmen. Problemet serioze qė ka mbrenda nė shtet, mbahen nė heshtje. E me kėtė bėhet e qartė se janė tė paaftė tė shikojnė edhe pėrtej rrethit tė pjatės sė tyre nacionale, kurse pėr ēdo gjė qė lidhet me dėshtime, shqiptarėt i shpallin fajtor. Harrojnė se problemet aktuale, tė cilėt duhet tė zgjidhen, janė tė karakterit politik. Ata duhen tė zgjidhen nė saje tė imperativeve funksionale, e jo duke gjetur asryetime banale, me ndėrhyrje policore nėpėr shtėpit e shqiptarėve. Nė rrjedhjen e procesit tė integrimit janė shfaqur probleme tė shumta. Ngadalėsimi i kėtij procesi ėshtė rezultat i (PA) identitetit maqedon. Edhe pse mundohen me tė madhe me u bė “antik”, gjuha qė iu sjellė probleme me Bullgarin dėshmon tė kundėrtėn, kombėsinė artificiale tė tyre. Pra, Maqedonia nuk radhitet ndėr shtetet normale, ajo ka probleme tė mbrendshme dhe tė jashtme. Identifikimi i problemit anashkalohet. Kėtė gjė e dinė edhe fėmijėt dhe tė riturit, mirėpo heshtja dhe blerja e kohės ėshtė refleksion i gabuar. Nė kėta momente, qeveria aktuale luan me ndjenjat e qytetarėve maqedon, duke hapur “rrugė” tė reja pėr maqedonėt, kurse shqiptarėve duke i’u mbyllur. Njė prej kėtyre rrugėve ėshtė edhe mos thirja kryetarin e Kosovės nė ceremonin e inagurimit, mandej ndryshimi i vizitės, kushtėzimi i nxėnėsve shqiptar nė shkollėn e mesme tė mjeksisė etj. Pra, ēdo gjė qė identifikohet me shqiptarėt pėrbuzet, anashkalohet dhe nėnēmohet. Lindja e nivelizimeve tė tilla ēon drejtė fenomeneve tjera...
Sa i pėrket dimensionit tjetėr, atij fetar ėshtė pėr tu habitur. Edhe pse Maqedonia me kushtetutė ėshtė shtet laik, qeveria aktuale merret me projekte fetare, duke manipuluar me qytetarėt. Gruevski mundohet tė bėhet udhėheqės shpirtėror i maqedonėve, ta merrė udhėheqėsin e Kishės Ortodokse Maqedone e me kėtė Maqedonia tė kthehet nė mesjetėn e hershme, kur kisha luante vallet e tmerrit me besimtarėt. Kjo tendencė ėshtė e rrezikshme. Ėshtė pėr diskutim dhe pėr tu habitur pse partia shqiptare nė pushtet ėshtė indiferente ndaj ketyre fenomenve. Ndoshta dėshira e flaktė pėr tu ulur nė kėlltuqet e qeveris ua ka verbuar sytė, apo Gruevski i ka bekuar me ujin e shenjtė! Nuk janė vetėm shqiptarėt kundėr ndėrtimit tė kishės, por tė gjithė ata qė janė tė ndėrgjegjshėm, qė e kuptojnė lojėn e fėlliqur tė Nikolla Gruevskit. Sheshi sa ėshtė i Kishės ėshtė edhe i Xhamisė. Protesta kundėr Kishės nė sheshin e qytetit u identifikua si shqiptare, edhe pse nė grupin e studentėve protestues nuk kishte asnjė shqiptar. Dhuna qė u ushtrua ndaj studentėve ėshtė njė sinjal i fuqishėm se maqedonia ėshtė shtet ku ēmenduria udhėheq me shtetin, ku e drejta ėshtė nė anėn e dhunuesve. Kjo punė refleksionesh e njė feje, e cila nuk ėshtė mėsuar tė shiqoj nė sytė e tė tjerėve e tė jetoje nė paqe me veten dhe tė tjerėt, gjithmon ka pasur implikacione poltike. Shteti ndėrton kishė nė sheshin e qytetit, kurse kur ėshtė pytur pėr Burmali Xhaminė, Gruevski ėshtė pėrgjigjur se: “Pėr ndėrtimin e Xhamis nė qendėr tė Shkupit duhet pyetur Komunėn Qendėr. Kėshilltarėt e asaj komune marrin vendim ku dhe ēka do tė ndėrtohet”. Nga kjo kuptojmė jo vetė naivitetin e kryeministrit, por edhe lindjen e fundamentalizmit ortodoks. Kur njė qeveri bashkėkohore refuzon ta ēoj vendin drejtė botės sė civilizuar, drejtė integrimin nė Unionin Europian dhe NATO, ose kur lėvizjet e insperuara fetare pėrpiqen ta rikthejnė formėn kishtare- mesjetare tė qeverisjes, atėherė ne e shikojmė kėtė si fundamentalizėm. Ky ėshtė mentalitet i cunguar i njė fanatiku, sepse raportet komplekse jetėsore nė shoqėrit multietnike, multikofesionale dhe multikulturore janė nė pėrputhje vetėm me njė universalizėm tė rreptė tė njė respekti pėr secilin qofshin kėta musliman apo krishterė...
Agim Jakupi - Shkup