PDA

View Full Version : Stina e nxehtė, kujdesi ndaj sėmundjeve qė sjell kequshqyerja ...


Jana
24-06-10, 21:12
Mosmbajtja e njė bilanci tė duhur tė regjimeve dhe dietave ushqimore gjatė kėsaj stine tė nxehtė, mund tė bėhet shkaku i lindjes sė njė sėrė sėmundjesh tek moshat e ndryshme tė popullsisė.

Ndėr kategoritė mė tė rrezikuara nga ky fenomen janė moshat e treta dhe fėmijėt, tė cilėt pėr shkak tė imunitetit tė dobėt trupor qė gėzojnė, nuk arrijnė t’u bėjnė ballė efekteve qė lė stina e nxehtė nė organizimin e tyre. Duke mos treguar interesin e duhur tek mėnyra e tė ushqyerit ndodh qė njė sėrė sėmundjesh tė pėrforcohen edhe mė tepėr, siē janė ato tė diabetit, sėmundjet kardiovaskulare tė hipertensionit si dhe ērregullimet e stomakut. Njė ndėr kėshillat kryesore qė duhet tė ndjekin pacientėt nė kėtė rast ėshtė shmangia e konsumit tė ushqimeve nėpėr fast fond-e, tė cilat janė dhe tė rrezikshme pėr shėndetin, pasi nuk arrijnė tė tresin nė mėnyrėn e duhur ushqimet nė stomak, duke shfaqur nė kėtė mėnyrė komplikime tė shumta shėndetėsore.
Rritja e temperaturave nė shumė raste ėshtė armiku shėndetėsor pėr shumė pacientė ku ndėr problematikėt janė ata tė moshės sė tretė. Kjo kategori pėr shkak tė fizionomisė sė tyre e ka tė vėshtirė t’u bėjė ballė vapės sė madhe, e cila e kombinuar me njė regjim ushqimor jo tė duhur bėn tė mundur shpėrthimin e njė sėrė sėmundjesh qė mund tė mbartin pasoja tė rėnda shėndetėsore.


Ēfarė u rekomandohet pacientėve qė tė kenė kujdes gjatė kėtij sezoni?
Pėr tė shmangur njė sėrė sėmundjesh dhe efektet negative shėndetėsore qė ato kanė ėshtė e rėndėsishme qė gjatė kėsaj stine tė mbahen parasysh dhe tė ndiqen me kujdes disa rregulla dhe rekomandime tė lėshuara nga mjeku. Kėto rregulla bėhen mė tė domosdoshme gjatė verės, kjo pėr disa arsye, sepse nė kėtė sezon shumica e produkteve ushqimore tė tė gjitha kategorive pėr shkak tė temperaturave tė larta (kur nuk mbahen nė kushtet e duhura) pėsojnė njė farė denatyrimi, substancat e tė cilave shndėrrohen nė sėmundje tė llojeve tė ndryshme pėr organizmin. Ndėrkohė qė mundėsia e kontaminimit tė shumė produkteve ushqimore pėrfshirė kėtu edhe lėngjet ėshtė shumė herė mė e lartė se sa nė periudhat e tjera. Nė raste tė tilla, mosmbajtja e ushqimit nė vende tė freskėta shkakton tek njerėzit helmimin, e cila sjell pasoja tė rėnda pėr shėndetin e tij. Shenjat kryesore qė shfaqen tek njeriu, pasi ai ka ngrėnė njė ushqim, tė cilin nuk e ka mbajtur nė kushte tė duhura janė: tė vjellat, heqje barku, temperaturė, dobėsi trupore, zverdhje tė lėkurės, djersė etj. Gjithashtu njė kujdes i veēantė duhet treguar dhe nė mbajtjen e njė higjiene tė rreptė ndaj kėtyre produkteve pėrpara se tė konsumohen. Kjo do tė mbante larg organizmit shumė sėmundje, qė mund tė lėnė edhe pasoja fatale pėr shėndetin.
http://www.telegrafi.com/fo/foto-2stina.jpg
Produktet ushqimore qė duhen konsumuar me kujdes
Gjatė kėsaj stine konsumimi i produkteve tė mishit apo i atyre tė tjerave qė pėrmbajnė nė masė shumė tė larta yndyrash, mund tė bėhen shkak pėr lindjen ėshtė shumė sėmundjeve, pasi organizmi nuk arrin tė pėrballojė efektet e krijuara nga mostretja e ushqimit nė mėnyrėn e duhur. Ndėrkohė qė dhe konsumi i frutave apo perimeve tė palara, mund tė kėrcėnojnė rrezikun shėndetėsor. Kėshillė e rėndėsishme nė kėtė rast qė duhet ndjekur ėshtė ajo qė duhet shmangur konsumi i ushqimeve tė gatshme, tė thata qė tregohen nė rrugė. Ato asnjėherė nuk janė tė sigurta pėr shėndetin njerėzor. Gjithashtu nga ana tjetėr kėta sėmundje mund tė rėndohen edhe mė tej nga konsumi i pijeve alkoolike nė masė, apo i duhanit.
Rekomandimet qė japin mjekėt
Duhen konsumuar nė masė lėngje tė freskėta, duke monitoruar nė mėnyrė tė vazhdueshme shifrat e tensionit arterial. Kėshtu qė pacientėt, tė cilėt vuajnė nga sėmundjet e zemrės apo tė hipertensionit, mund ta rėndojnė edhe mė shumė gjendjen e tyre shėndetėsore si pasojė e konsumit tė lėngjeve apo produkteve me shumė kripė, si dhe nga konsumi i duhanit apo edhe i alkoolit. Ndėrkohė qė pėr diabetikėt nuk rekomandohet pėrdorimi i lėngjeve nė sasi tė larta qė kanė pėrmbajtje sheqeri. Duhen mbajtur larg edhe lėngjet, tė cilat janė tė gazuara, pasi shfaqin vėshtirėsi nė tretjen e ushqimit nė organizėm. Kėshtu gjatė njė dite rekomandohet qė tė pėrdoren tė paktėn 2-3 litra lėngje. Pėr ata qė humbasin mė shumė lėngje gjatė ditės, kėshillohet konsumimi edhe i mė shumė lėngjeve. Nga ana tjetėr, rol tė rėndėsishėm nė shmangien e komplikimeve shėndetėsore luan edhe konsumi i frutave tė freskėta, tė cilat duhen ruajtur nė ambiente tė pėrshtatshme. Kėshillohet larje e tyre disa herė para ngrėnies. Preferencat pėr frutat nė kėtė stinė janė edhe tė larta pėr shkak se ato pėrmbajnė vlera tė larta ushqimore, duke i siguruar organizmit njė sėrė substancash tė nevojshme, si natrium, kalium apo klor. Kėto janė tė domosdoshme gjatė kėsaj stine, pasi organizmi pėrveē humbjes nė sasi tė larta tė ujit, humbet edhe nga kėto elementė. Gjithashtu kėshillohet pėrdorimi i sa mė shumė produkteve tė familjes sė zarzavateve, por tė gatuara mirė e nė njė higjienė tė rreptė. Kujdes i veēantė duhet treguar ndaj bulmetrave, pasi rreziku i kontaminimit nė kėtė rast ėshtė shumė mė i lartė. Ato duhen konsumuar me kujdes. Produktet me bazė shtazore duhen pėrdorur nė sasi tė rekomanduari, si mishi, apo peshku, kryesisht tė ziera dhe tė gatuara nė gjellė. Tė mbahen sa mė larg konsumi i thatė i tyre apo i gjėrave tė skuqura.
Faktorėt tjerė qė ndikojnė nė pėrforcimin e sėmundjeve
1. Ushqimi i fast food-eve i dėmshėm. Ėshtė e rėndėsishme qė tė eliminohen sa mė shumė qė tė jetė e mundur produkte apo ushqimet e thata qė tregtohen nėpėr fast fond-e. Gjatė kėsaj kohe ato bėhen shumė tė rrezikshme pėr organizmin. Pasi jo vetėm qė ndikojnė nė dehidratimin e tij, por pengojnė elementė tė vėshtira qė shprehen nga organizmi. Konsumi i kėtyre produkteve pėrmban dhe sasi tė larta tė substancave qė nė tė shumtėn e rasteve kthehen nė substanca helmuese pėr organizmin. Kėshtu qė do ndikojnė nė lodhjen e organizmit dhe nė shfaqjen e debulesave tė shumta trupore.
http://www.telegrafi.com/fo/foto-3stina.jpg
2. Tė shmangen sasitė e larta alkoolike. Pėr disa kategori, duhet ndaluar kategorikisht pėrdorimi i pijeve. Ndėrkohė qė ajo ēka mund tė pėrdoret gjatė kėsaj stine ėshtė birra, por kjo jo nė sasi tė larta. Kėshtu qė konsumi i njė gote birrė gjatė ditės, nuk pėrmban sasi tė larta alkooli, nuk pėrbėn rrezik shėndetėsor pėr pacientin. Ndėrsa konsumi i pijeve tė tjera, gjatė kėsaj periudhe ėshtė i ndaluar kategorikisht, pasi ėshtė i dėmshėm pėr shėndetin.
3. Kėrkohet ulja e sasisė sė dozave pėr diuretikėt. Pėrdorimi nė sasi tė larta i ilaēeve dhe sidomos pa rekomandim pėrkatės tė mjekut, ėshtė bėrė nė masė njė shqetėsim pėr mjekėt. Nė pjesėn mė tė madhe tė rasteve kėshillohet qė gjatė kėsaj periudhe tė pėrdoren nė doza mė tė ulėta qė tė gjitha ilaēet. Kjo pėr shkak tė temperaturave tė larta dhe efekteve qė ajo lė nė organizėm. Njė ndėr grupet mė tė rėndėsishme ėshtė ulja e dozave tė ilaēeve diurektike (ose siē njihen ndryshe), shkarkuesit urinor. Gjithashtu duhen pakėsuar edhe dozat e ilaēeve tė zemrės dhe sidomos ato tė tensionit tė lartė. Qė tė gjitha kėto ndryshime duhen bėrė pas vizitave tek mjeku, tė cilat duhet tė zhvillohen nė mėnyrė periodike. Nga ana tjetėr duhet shmangur pėrdorimi i ilaēeve pa rekomandimin e mjekut.