Lajme nga Ekonomia

[Llapjani_HH]

Kosova me 400 milionë borxhe

Kosova ka pranuar se ka mbi 400 milionë dollarë borxhe të jashtme. Serbia pretendon se borxhet e Kosovës kapin shumë prej 1.1 miliard dollarë.

Derisa Serbia pretendon se Kosova ka mbi 1 miliard e 100 milionë dollarë borxhe të jashtme, analizat e palës kosovare tregojnë se vendi ynë ka mbi 760 milionë dollarë borxhe të jashtme.

Nëse llogariten këstet që do të duhej të kthehen nga Serbia në vitet ‘90, atëherë Kosova mund t'i ketë aktualisht prej 400 deri në 500 milionë dollarë borxhe dhe thuhet se kjo shumë nuk paraqet ndonjë problem për buxhetin e Kosovës.

Ndonëse kanë kaluar një vit e gjysmë nga bërja e Kosovës shtet, një proces tejet i rëndësishëm për ndarjen e këtyre dy shteteve ende nuk ka filluar. Derisa Serbia pretendon që të bartë te Kosova borxhet e jashtme, pala kosovare kërkon një proces sukcesioni ndërmjet dy shteteve ku duhet të përfshihet edhe pasuria e përbashkët.

Muhamet Mustafa, drejtor i Institutit “Riinvest”, ka qenë pjesë e delegacionit të Kosovës për bisedime me palën serbe gjatë negociatave për statusin në vitet 2006-2007, kur është diskutuar për çështjen ekonomike dhe procesin e sukcesionit.

Ai tha për KosovaLive se pala kosovare ka pretenduar që në procesin e sukcesionit të përfshihen edhe shkatërrimi i sistemit buxhetor dhe financiar i Kosovës nga Serbia, dezinvestimi, humbjet e pagave të njerëzve të përjashtuar nga puna për shkak të përkatësisë kombëtare, shkatërrimi i sistemit pensional, plaçkitja e kursimeve devizore të kosovarëve, kompensimi i dëmeve të luftës në pronën private dhe publike, deri te zhdëmtimi i familjarëve të atyre që janë vrarë nga Serbia.

Ai tha se Serbia pretendon se Kosova ka mbi 1 miliard e 100 milionë dollarë borxhe të jashtme, mirëpo analizat tona tregojnë se Kosova ka mbi 760 milionë dollarë borxhe të jashtme, ndërsa nëse hiqen këstet e viteve ’90, borxhi arrin prej 400 deri 500 milionë dollarë.

Lidhur me çështjen e borxheve të jashtme, Bedri Hamza, zëvendësministër i Ekonomisë dhe Financave, tha për KosovaLive se edhe ngjatë negociatave që janë zhvilluar në Vjenë, delegacioni i Kosovës ka pas qëndrim se do t'i pranojë të gjitha përgjegjësitë e veta si shtet dhe të gjitha marrëveshjet ndërkombëtare të nënshkruara nga institucionet e Kosovës, me të drejtën që të ketë qasje në dokumentet burimore.

Hamza tha se Qeveria konsideron se Kosova ka qenë pjesë e asaj federate dhe përveç borxheve, njëkohësisht kërkon ndarjen e pasurisë së përbashkët, siç ka ndodhur me republikat e tjera të ish-Jugosllavisë. Lidhur me çështjen e sukcesionit është prononcuar edhe Zyra e Bankës Botërore në Prishtinë, nëpërmes zëdhënësit Lundrim Aliu.

Ai tha për KosovaLive se pas anëtarësimit të Kosovës në Bankën Botërore, Kosova ka marrë përsipër të gjitha obligimet e anëtarësimit në pajtim me praktikën e të gjithë anëtarëve të tjerë të rinj të institucionit. Drejtori i Institutit “Riinvest”, Muhamet Mustafa, thotë se baza juridike për sukcesionin e Kosovës dhe Serbisë duhet të gjendet në praktikat ndërkombëtare të krijimit të shteteve të pavarura.

Ai tha se Kosova pa të drejtë është lënë jashtë procesit të sukcesionit të njësive të ish-Jugosllavisë, i cili ka ndodhur në vitin 2001 në Vjenë dhe atje janë përqafuar disa parime, siç janë pjesëmarrja në ndarjen e aseteve dhe borxheve
Gazeta expres

Bllokohen n’mish

Opozita, tenderin për import të mishit e ka cilësuar si praktikë komuniste. E, propozimin e kryeministrit Hashim Thaçi për ndryshim të udhëzimit, e kanë konsideruar si mashtrim publik. Mishtarët po presin prej Qeverisë që ta anulojë tenderin, ndërsa Qeveria pret se çka do të sjellë java e ardhshme.

Ende s`është gjetur zgjidhja se kush do të importojë mish në Kosovë. Pavarësisht se kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, ka ndërruar mendje që ta ndryshojë pak udhëzimin, opozita dhe mishtarët janë të bindur se prapë do të fitojnë të përkëdhelurit e Qeverisë.

Prodhuesit dhe përpunuesit e mishit presin që deri të hënën, ashtu siç u ka premtuar kryeministri, të fillojë ndryshimi i Udhëzimit administrativ 07/2009. Megjithatë, për ta nuk do të jetë i pranueshëm asnjë ndryshim nëse nuk hiqet neni 7 dhe 8 i këtij udhëzimi, i cili autorizon vetëm kompanitë ndërkombëtare për import të mishit.

Opozita nuk mjaftohet vetëm me ndryshimet, të cilat i quan kozmetike, por kërkon të fillohen hetime ndaj sponsorizuesve të këtij udhëzimi, në këtë rast Agjencisë së Veterinës dhe Ushqimit të Kosovës. “Dje, kryeministri Hashim Thaçi pas protestave të fermerëve ka bërë disa modifikime kozmetike, me të cilat pretendon se janë evituar gabimet teknike dhe keqkuptimet e mundshme të Udhëzimit administrativ7/2009”, ka thënë Avni Arifi nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës.

Sipas tij, ky dokument nuk ka të bëjë me probleme teknike dhe as me keqkuptime, por përkundrazi është një dokument i keq me përmbajtje dhe qëllim tërësisht favorizues për individë të caktuar. Arifi deklaroi se ndryshimet e deklaruara nga Qeveria për ndryshim udhëzimi, janë tendencë për mashtrime publike. Prapëseprapë, tha ai, procedurat do të shkojnë në atë drejtim që të zgjidhet kompania paraprakisht e përcaktuar.

Si kërkesë e AAK-së është që Qeveria të anulojë tërësisht urdhëresën administrative dhe të vendosë menjëherë dialog të drejtpërdrejtë me kompanitë vendore në kushtet që ata i kanë kërkuar. Zëdhënësi i Qeverisë së Kosovës, Memli Krasniqi, ka thënë se gjatë javës së ardhshme do të dihen detajet për ndryshimet në udhëzim. Ai pohon se do të intervenohet në të gjitha ato pika të cilat janë kontestuar nga prodhuesit dhe përpunuesit e mishit.

“Aty ku teknikisht ka pasur probleme, si te neni 8, do të adresohen disa çështje që kanë nevojë të përmirësohen”, është shprehur Krasniqi. Për këtë çështje thotë se janë pajtuar me Odën Ekonomike të Kosovës dhe Aleancën Kosovare të Biznesit si përfaqësues të komunitetit të biznesit. Ai ka kërkuar nga bizneset që merren me këtë veprimtari, të mos bien pre e lojërave politike, duke aluduar në Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës, të cilën e ka quajtur parti që nuk di të bëjë asgjë tjetër, pos të akuzojë.

Edhe kryetari i mishtarëve të Kosovës, Burim Piraj, pranon se pas protestës së të premtes, të gjithë prodhuesit dhe përpunuesit e mishit janë pajtuar që të diskutojnë me Qeverinë për ndryshime të neneve 7 dhe 8, ndërsa pjesën tjetër të udhëzimit thotë se e pranojnë në tërësi. “Vendim unanim është që ky udhëzim administrativ është i pranueshëm, pa nenin 7 dhe nenin 8”, thotë Piraj. Sipas tij, të gjithë mishtarët janë të pajtimit për ngritje të standardeve në import të mishit dhe për kushte më të mira higjieniko-sanitare.

Kundër Udhëzimit administrativ kanë dalë edhe zyrtarë të Partisë Reformiste ORA. Nënkryetari i kësaj partie, Besnik Krajku e ka quajtur skandaloz vendimin e Qeverisë, duke thënë se këto metoda nuk zbatohen më as në shtetet totalitare, ku pushtetmbajtësit i kanë shndërruar shtetet e tyre në prona private, e lëre më në shtetet e zhvilluara, për të cilat pretendohet të shpallet tender për eksport të produkteve në Kosovë. “Fali Zot se s’janë tu ditë se çka po bajnë”, ka thënë me ironi Krajku. ORA kërkon që ky udhëzim të tërhiqet menjëherë. Në javën tjetër pritet të merret vesh çdo gjë mbi këtë çështje.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Mes vendimeve të vështira

Në ditët në vijim, Qeveria e Kosovës pritet ta shpallë vendimin e saj më të rëndësishëm ekonomik dhe mjedisor për të ardhmen e vendit. Planet për termocentralin më të madh të linjitit kanë mbetur peng i betejës mes Bankës Botërore dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe nëngrupimeve të ndryshme të Qeverisë së Kosovës.

Kryeministri Hashim Thaçi dhe ministri i Ekonomisë dhe Financave, Ahmet Shala shkuan në Uashington këtë javë për të nënshkruar anëtarësimin në Bankën Botërore dhe Fondin Monetar Ndërkombëtar.

Pranimi i Kosovës në këto institucion gjerësisht u cilësua si një ngjarje e rëndësishme për zhvillimin ekonomik të vendit, por ndoshta edhe ngjarja më e rëndësishme që ndodhi gjatë kësaj vizite premtuese prapa dyerve të mbyllura.

Debatet e fundit u ngritën në mes të ministrave udhëheqës, Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bankës Botërore, në raundin e fundit të garës që e ndau komunitetin ndërkombëtar dhe Qeverinë e Kosovës. Balkan Insight kuptoi se është marrë një vendim për rezervën më të rëndësishme natyrore për të ardhmen e Kosovës – linjiti- dhe të ardhmen e prodhimit të energjisë. Javën tjetër pritet lëshimi i një shpalljeje, e cila ka mundësi të sjellë fundin e debatit katërvjeçar.

Prej çlirimit të saj në vitin 1999, Kosova nuk ka qenë në gjendje të prodhojë energji elektrike të mjaftueshme për ta mbuluar kërkesën. Përkundër 800 milionë eurove që sektori i energjetikës i pranoi si ndihmë ndërkombëtare, KEK, Korporata publike Energjetike e Kosovës është dëmtuar nga termocentralet e vjetruara, në gjendje të pariparueshme dhe inkasimi i mjerueshëm – me vetëm gjysmën e energjisë së përdorur që paguhet.

Në të njëjtën kohë, Qeveria e Kosovës rregullisht duhet t’i nxjerrë 150 deri në 200 milionë euro çdo vit nga buxheti i saj, për ta mbajtur KEK-un në këmbë dhe Kosovën të ndriçuar. 700,000 banorë që jetojnë në rajonin përreth termocentraleve të linjitit në Kosovë, Kosova A dhe Kosova B, dhjetë kilometra larg nga Prishtina, janë dëshmitarë të 200 tonë pluhurit që lirohet në ajër për çdo ditë. Lirimi i dyoksidit të sulfurit, oksidit të azotit dhe dyoksidit të karbonit, i tejkalojnë kufizimet standarde të BE-së.

Në vitin 2006, Ministria për Energji e Kosovës zbuloi planet për zgjidhjen e krizës energjetike dhe mjerimit ekonomik në Kosovë me anë të një termocentral të linjitit me kapacitet prej 2100 MW. Nuk ishte çudi që Kosova po i eksploronte potencialet e saj energjetike dhe ekonomike me linjit. Për nga rezervat e linjitit, Kosova radhitet e pesta në botë, me një sasi që kap rreth 14 miliardë tonë.

Ky projekt, i njohur si Kosova C, u zhvillua në konsultime të ngushta me: Bearing Point, njëra ndër firmat më të mëdha për konsultime në menaxhment dhe teknologji, e angazhuar nga USAID-i për ta këshilluar Ministrinë e Energjetikës dhe atë të Ekonomisë së Kosovës për zhvillimin e saj ekonomik në një çmim prej 20 milionë dollarësh.

Banka Botërore po ashtu ka filluar të punojë në zhvillimin e këtij plani madhor, duke dërguar ekspertë dhe këshilltarë në vlerë prej 10 milionë dollarë. Me një investim gjigant prej 3.5 miliardë euro, kjo marrëveshje mund të jetë projekti më i madh i investimit privat që Kosova ka pasur ndonjëherë. Është lansuar si marrëveshje që do ta transformojë Kosovën prej një shteti të varfër në një vend që eksporton rrymë në Ballkan.

Fituesi i këtij tenderi të madh duhej të shpallej në fund të vitit 2007 dhe termocentrali i parë duhej të përfundohej deri në vitin 2012. Sidoqoftë, disa faktorë e ndaluan këtë projekt. Fillimisht, qytetarët dhe ambientalistët, në krye me organizatën kosovare, Forum 2015, filluan fushatën kundër këtij projekti, duke pyetur për aspektin mjedisor dhe atë afarist për Kosovën C.

Më vonë Banka Botërore gjithashtu i pa problemet, duke krijuar përçarje në mes të ndërkombëtarëve të përfshirë. Në fund, erdhi ajo që e prishi marrëveshjen në nëntor të vitit 2007, kur PDK-ja i fitoi zgjedhjet e përgjithshme parlamentare dhe e formoi qeverinë e re, duke u betuar për rivlerësimin e projektit Kosova C në tërësi.

Një vit e gjysmë më vonë, kryeministri Hashim Thaçi del se ka marrë një vendim për elementet kyçe të Kosovës së Re, ashtu si quhet tani oferta për termocentralin e ri. Këshilltarët e përkrahur nga USAID-i dhe Ambasada amerikane kanë lobuar për një plan të ngjashëm me propozimin origjinal. Në prill të vitit 2008, USAID-i pati një prezantim, në të cilin ata e ripërsëritën përkushtimin e tyre për opsionin Kosova C.

Banka Botërore ka debatuar për ndërtimin e një termocentrali më të vogël fillimisht, me mundësi të rritjes deri në 2100 MW me termocentrale të reja në të ardhmen, dhe një koncept të decentralizuar për investim dhe pronësi për sektorin e energjisë së Kosovës. Ministrja e Energjisë, Justina Shiroka Pula përkrah planin e Bankës Botërore, përderisa zëvendësministri i Ministrisë së Financave, Bedri Hamza përkrah propozimin amerikan.

Planet garuese

Një prej mosmarrëveshje kryesore në mes të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bankës Botërore është në lidhje me madhësinë e termocentralit që do ta përfshijë kjo marrëveshje. Amerikanët fuqimisht këmbëngulin se termocentrali 2100 MW duhet të tenderohet dhe të ndërtohet, një termocentral me kapacitet 1000 MW për pesë vitet e ardhshme dhe një termocentral tjetër me kapacitet 1100 MW të ndërtohet për 10 vjet. Kjo, sipas tyre, do t’i zëvendësojë termocentralet ekzistuese të vjetra, Kosova A dhe Kosova B, të cilat kanë një kapacitet të përbashkët prej 1500 MW, por prodhojnë vetëm në mes të 645 dhe 710 MW dhe krijojnë kapacitet për ta eksportuar energjinë e tepërt, me ç’rast e stimulojnë ekonominë e Kosovës.

Banka Botërore, e shqetësuar për nevojën fillestare për një termocentral kaq të madh dhe aftësinë e Kosovës për t’i përmbushur standardet e BE-së për emisionin e dyoksidit të karbonit, propozon një marrëveshje të negociueshme për 1000 MW në ofertën e tanishme dhe jep më shumë kohë për vlerësimin e nevojës dhe ndikimit të një termocentrali tjetër të madh në të ardhmen.

Një fushë tjetër garuese është edhe përfshirja e termocentraleve ekzistuese, Kosova A dhe Kosova B, në ofertën ekzistuese. Pozita amerikane është që përfshirja e këtyre dy dinozaurëve në një marrëveshje ekzistuese është mënyra më e mirë për t’i hequr nga buxheti i Kosovës.

Banka Botërore, megjithatë insiston se përfshirja e këtyre termocentraleve në një marrëveshje do t’i komplikojë negociatat dhe përfundimisht kërcënon me fundosje të marrëveshjes në tërësi. Çdo interesim i shfaqur është e mundur që do të jetë gjithashtu edhe barrë për operatorin e rezervave të pahapura të linjitit në Sibovc, të cilat përkrahen edhe nga amerikanët edhe nga Banka Botërore.

Rezervat kapin një sasi prej 1 miliardë tonë të linjitit, që është gati e mjaftueshme për punën e një termocentrali me kapacitet 2100 MW për 40 vjet, që njëherësh është edhe kohëzgjatja e propozimit për marrëveshjen qe amerikanët duan ta nënshkruajnë.

Amerikanët dhe Banka Botërore dallojnë po ashtu edhe në atë se si do të negociohen pagesat e Kosovës, përderisa Banka Botërore propozon që marrëveshja të nënshkruhet në bazë të çmimit që operatori do ta paguajë shtetin për ton të linjitit të eksploatuar, amerikanët thonë se një aranzhim i tillë do të çojë në çmime më të larta të energjisë për konsumatorët dhe se marrëveshja duhet të bazohet në pagesat që i paguhen shtetit për kilovat të energjisë së prodhuar.

vazhdon-->

[Llapjani_HH]

vazhdimi -->

Përfitimet ekonomike

Forumi 2015 këmbëngul se oferta e tanishme e këshilltarëve ndërkombëtarë të Kosovës joproporcionalisht i shërben interesave të operatorit privat në vend se interesit të Kosovës. Luan Shllaku nga Forumi 2015 tha: “Me mënyrën se si marrëveshja duket në modelin e Kosovës C, për 40 vjet operim, Kosova do të fitojë afro 5 miliardë euro në pagesa dhe taksa, përderisa investitori privat, varësisht nga trendet afatgjate të tregut, do të fitojë 80 miliardë më shumë.”

Shllaku beson se Kosova duhet të jetë partner në investimet për ta ndarë fitimin afatgjatë, duke e përdorur minierën e Sibofcit si kapital. Por ideja është vënë poshtë nga disa ndërkombëtarë të përfshirë në marrëveshje, të cilët mendojnë se sektori i energjisë është një biznes kompleks, i cili më së miri duhet të lihet në duar të ekspertëve dhe se një marrëveshje e tillë nuk do të ishte po aq tërheqëse.

Ajo që është e qartë është se situata globale ekonomike ka pësuar ndryshime drastike prej se projekti për Kosova C është tërhequr. Eksperti i ekonomisë dhe njëherësh edhe drejtori i Institutit kosovar për Studime të Avancuara, GAP, Shpend Ahmeti është i brengosur nëse konzorciumi i interesuar në Kosovën C tani do ta ketë më të vështirë t’i mbledhë paratë për një projekt kaq të madh.

“Ata nuk kanë miliarda euro në duar. Për ta përmbushur këtë investim, investitorët duhet të shkojnë në banka, të cilat më nuk janë në gjendje të japin kredi shumë të mëdha,” tha ai. Anëtari i opozitës nga Parlamenti i Kosovës dhe njëherësh edhe ish-ministri i Energjetikës, Ethem Çeku, kampioni i projektit Kosova C, fajëson qeverinë e tanishme për dëmtim të zhvillimit ekonomik të Kosovës.
“Kur unë e shpalla shprehjen e interesit për planin Kosova C, ne kishim në dorë timonin,” reflekton Çeku. Ka opinione edhe për kontrollin dhe operimin e konsoliduar, të promotuara nga këshilltarët e USAID-it dhe nga vizioni më i decentralizuar i Bankës Botërore, që nënkupton ndarjen e sektorit të energjisë së Kosovës në garues të vegjël. Këshilltarët amerikanë e kundërshtojnë këtë model, duke thënë se Kosova është treg shumë i vogël për t’u ndarë.

Opsioni i SHBA-së përkrahet nga zëvendësministri i Ministrisë së Financave, Bedri Hamza. Ai i tregoi Balkan Insight-it se qasja ‘big bang’ do t’i heqë termocentralet Kosova A dhe Kosova B nga kontrolli i Qeverisë dhe do të lejojë fillimin e grumbullimit të fitimit nga shitja e shpejtë e energjisë, duke ndihmuar kështu në balancimin e bilancit tregtar të vendit.

Ndikimi mjedisor

Ndikimi mjedisor i një termocentrali të mundshëm të linjitit është po ashtu pjesë e një debati të mprehtë. Linjiti njihet si shkalla më e ulët e thëngjillit, shpesh i njohur si “Thëngjilli ngjyrë kafe” dhe forma e djegies që ndot më së shumti.

Anëtarët e Forumit 2015 lansuan një libër dhe një film dokumentar në vitin 2007, të quajtur Një përrallë moderne, e cila tregoi skenarin e një degradimi afatgjatë të mjedisit dhe problemet shëndetësore prej një termocentrali të thëngjillit me kapacitet 2100 MW, të ndërtuar shumë afër kryeqytetit të Kosovës.

Brenga ishte ripërsëritur nga përfaqësuesi i Bankës Botërore në Kosovë, Ranjit Nayak, i cili në fillim të vitit 2008 kishte thënë se plani Kosova C ka ngritur “një sërë çështjesh mjedisore, të cilat duhet të adresohen, duke pasur parasysh rëndësinë e mjedisit në zhvillimin ekonomik dhe shoqëror.” Nayak shtoi: “Kosova duhet t’u bindet standardeve evropiane të mjedisit.”

Për të zbatuar standardet e BE-së, shtetet duhet ta ulin përdorimin e tanishëm të energjisë nga mbetjet fosile për 20 % deri në 2020, dhe ta zëvendësojnë me 20 % të energjisë alternative, të ripërtërishme. Përkrahësit e modelit të termocentralit Kosova C me kapacitet 2100 MW, besojnë se ndotësit e vërtetë janë termocentrali Kosova A dhe më pak termocentrali Kosova B.

Termocentrali i ri, për të cilin ata garantojnë se do ta ketë teknologjinë më të fundit të filtrimit të pluhurit dhe gazrave, do të mundësojë mbylljen e termocentraleve të vjetra dhe do ta përmirësojë mjedisin në Kosovë. Megjithatë, një gaz i cili nuk është filtruar me sukses ose që akoma nuk është përfshirë në një situatë më të madhe, është dyoksidi i karbonit, një prej gazrave të dëmshme për natyrë.

Dhjetorin e ardhshëm, shtete të botës do të takohen në Konferencën e Kopenhagës për Ndryshimet Klimatike për t’u pajtuar në rregullore për emisionin e dyoksid karbonit dhe taksave që duhet vënë në gazrat e emituara. Edhe nëse ulet ose jo Kosova në këtë tryezë, ajo sigurisht se do të obligohet ta adaptojë protokollin që del nga Kopenhaga, nëse ajo pretendon t’i bashkohet BE-së.

Një faktor tjetër mjedisor i shumëdebatuar për përcaktimin e madhësisë dhe kapacitetit të një termocentrali të ri termoelektrik, është furnizimi me ujë që nevojitet për ftohjen e termocentralit. Robert Muharremi, ish-përfaqësues i Qendrës për Energji dhe Zhvillim të Pasurive Natyrore, e tani ligjërues në Universitetin Amerikan në Kosovë, tha: “Banka Botërore ka përfunduar se do të ballafaqohemi me problem të furnizimit me ujë të një termocentrali [2100 MW] dhe minierën e Sibofcit.”

Ish-ministri i Energjisë, Ethem Çeku, më parë ministër i Mjedisit, thotë se janë bërë studimet për ndikimin mjedisor, të cilat qartazi tregojnë sa Kosova ka ujë të mjaftueshëm për ftohjen e një termocentrali me kapacitet 2100 MW dhe se të gjitha standardet e BE-së do të mund të zbatohen. Sipas hulumtimeve të bëra deri tani për energjinë alternative të mundshme në Kosovë, nuk ekziston asnjë burim i bollshëm i energjisë së ripërtërishme.

Kosova ka linjit dhe edhe ata që kërkojnë përdorim më të madh të energjisë së ripërtërishme, pajtohen se një termocentral i ri termoelektrik duhet të ndërtohet në afat të shkurtër. Komisioni i BE-së është kritikuar për mungesën e rolit udhëheqës në diskutim, duke pasur parasysh rëndësinë e vendimit për të ardhmen evropiane të Kosovës. Zyra ndërlidhëse e Komisionit Evropian në Kosovë, tha se nuk merr qëndrim për madhësinë e cilitdo termocentral të ri të planifikuar në vendet që kandidojnë për anëtarësim ose në vendet me potencial për të hyrë në BE.

Ajo shtoi: “Komisioni megjithatë insiston që Kosova – kur planifikon dhe ndërton termocentralin e ri – ta zbatojë legjislacionin e BE-së në sektorin e mjedisit, çështjeve sociale dhe prokurimit publik. “Sa u përket termocentraleve ekzistuese, Komisioni mirëpret vendimin e Qeverisë për ta dekomisionuar termocentralin Kosova A deri në 2017, kjo duke qenë obligim që del nga direktiva për Termocentralet e Mëdha Djegëse dhe Traktatin e Komunitetit për Energji.”

Mirëpo në komentet e mëparshme në një konferencë në vitin 2007, Komisioni Evropian theksoi se, “projekti do të jetë çështje e madhe politike, duke nënkuptuar privatizimin e pasurisë së vetme natyrore të Kosovë.”

Beteja praps skenës

E ndodhur në mes të këshillave kontradiktore nga të dy aleatët kyçë të Kosovës, sipas Shpend Ahmetit, Qeveria në masë të madhe e ka përkrahur debatin, duke pritur pajtimin e dy partnerëve të saj. Ai tha: “Pse kjo çështje nuk po debatohet në Parlamentin e Kosovës? Pse po vendoset në Uashington?”

Dy ministritë kyçe të përfshira në këtë marrëveshje – ajo e Energjisë dhe ajo e Financave – nuk po mund të pajtohen mbi këtë çështje. Justina Shiroka Pula, ministrja e Energjetikës, publikisht ka vendosur përkrahjen e saj për planin e Bankës Botërore. Por zëvendësministri i Financave, Bedri Hamza tha për Balkan Insight: “Çdo opsion i ka anët pozitive dhe negative, por unë e përkrah opsionin amerikan.”

Në mënyrë që tenderi të dalë në qarkullim, duhet ta nënshkruajnë edhe kryeministri edhe ministrja Pula. Nuk është e qartë nëse Pula do ta nënshkruajë propozimin amerikan. Thaçi nuk do t’i hidhërojë amerikanët, superfuqinë aleate të Kosovës, apo Bankën Botërore, e cila Kosovës sapo ia ka hapur dyert e kësaj organizate ndërkombëtare.

Është e paqartë në cilën rrugë ka shkuar kryeministri, por Shllaku nga Forumi 2015 tha: ”Ndodh që do të jemi dëshmitarë të një mrekullie politike – të cilën kryeministri 100 % do ta përmbyllë sa më afër qëndrimit të opozitës sesa të Ministrisë së tij të Energjetikës.”

Ofertuesit
Para se projekti Kosova C të kthehej përsëri, procesi i përzgjedhjes qe zvogëluar në katër ofertues:
1. Firma çeke CEZ dhe AES nga SHBA-ja
2. Grupi italian ENEL dhe Sencap, një konzorcium i Korporatës Publike të Energjisë në Greqi dhe U.S ContourGlobal.
3. RWE e Gjermanisë.
4. Shërbimi gjerman EnBW, bashkëpronë e EDF nga Franca dhe WGI të bazuar në Amerikë.
Bisedat joformale thonë se ofertuesit janë akoma të interesuar për të garuar për projektin Kosova e Re.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Thaçi premton heqjen e TVSH-së për prodhuesit e qumështit

Qeveria e Kosovës është në fazën përfundimtare të nxjerrjes së vendimit dhe konsultës për heqjen e TVSH-së për të gjithë prodhuesit e qumështit në Kosovë, ka thënë kryeministri i vendit, Hashim Thaçi.

Ai këtë deklaratë e ka bërë gjatë një vizite që i ka bërë komunës së Dragashit ku së bashku me kryetarin e komunës Salim Jonuzin kanë vizituar edhe qumështoren “Sharri” në fshatin Kuk.

Kryeministri ndër të tjera ka thënë se komuna e Dragashit është shembull i mirë për jetën tolerante dhe për shumë-etnicitetin.

Ndërsa kryetari i kësaj komune Salim Jonuzi ka thënë se do të investoj në çdo lokalitet që banorët të ndjejnë sa ma afër pushtetin.

Për sukseset e arritura në këtë komunë ai ka thënë se pa ndihmën e qeverisë nuk do të ishte e mundur ngase komuna nuk ka buxhet të mjaftueshëm.
KTV

[Llapjani_HH]

Rreth e rrotull, më lirë

Kosovarët nga diaspora po e shmangin fluturimin drejt Prishtinës, për shkak të çmimeve jashtëzakonisht të larta të biletave. Ata po i bien rreth e rrotull, për të zbritur në vendlindje. Për shembull, udhëtimi Zvicër-Turqi-Kosovë është 50 për qind më lirë sesa Zvicër-Kosovë.

E detyruar t`u ikë çmimeve astronomike, Hidajete Dermaku, për të ardhur për pushime në Kosovë, ka zgjedhur një rrugë jo fort të zakonshme. Përmes kompanisë Turkish Airlines, ajo ka udhëtuar me familjen e saj nga Cyrihu për në Stamboll. Ka fjetur me familje atë natë në Stamboll, për t`u nisur të nesërmen për Kosovë. Me të njëjtën kompani dhe biletë, ka arritur në Prishtinë. Gjithashtu, familja Dermaku, me të njëjtën rrugë dhe çmim është kthyer për në vendin ku ajo jeton në Zvicër. Krejt udhëtimi, për person, Hidajetes i ka kushtuar 400 franga. Përkthyer në para, asaj i bie që ka paguar 400 franga më pak, apo 50 për qind më pak sesa do të paguante në linjën direkte që mbajnë kompanitë operuese në Kosovë.

Me këtë çmim, thotë ajo, përveç udhëtimit i ka pasur të paguara edhe hotelin në Stamboll, për 1 natë. Edhe pse udhëtimi ka zgjatur 2 ditë, ajo pohon se është e kënaqur me tretmanin që i ka bërë kompania turke.

“Kur kemi arritur në Stamboll, kompania na ka siguruar bartjen deri në hotelin që kemi fjetur 1 natë. Pastaj të nesërmen na kanë marrë dhe na kanë dërguar në aeroport për të shkuar në Kosovë. Të gjitha këto shpenzime, me 400 franga të biletës kthyese që e kam ble nga kjo kompani”, shprehet Hidajetja.

Për t’iu ikur çmimeve të shtrenjta të biletave, ajo vitin e kaluar ka zgjedhur autobusin si mjet transporti për të ardhur për pushime në vendlindjen e saj. Sivjet, rrëfen Hidajetja, pasi kishte parë ofertën nga kjo kompani, ka vendosur të vijë në Kosovë me të, përkundër zgjatjes së udhëtimit për 2 ditë. Ajo i quan ironike vlerësimet e aviokompanive, të cilat mburren me çmime shumë të shtrenjta për pasagjerët.

“Ironia me e madhe është se këta të agjencive dalin e flasin për profesionalizëm, e këndej çmimet i kanë tepër të shtrenjta”, thotë ajo.

Madje, duke i krahasuar çmimet, Hidajetja tha se me 800 franga sa kushton bileta për Kosovë, ajo me familjen e saj me këtë çmim, përveç biletës, mund t’i kaloj edhe pushimet në Marok.

“Me 800 franga mundesh me shku në Marok për pushime, ndërsa, për në Kosovë kaq të kushton vetëm bileta”, tha ajo.

Ndryshe, kompanitë ajrore vendore, këto çmime i arsyetojnë me faktin së tregu i aviacionit në Kosovë është monopolizuar nga kompanitë e huaja. Këto të fundit e shfrytëzojnë sezonin veror për të sjellë udhëtarë nga vendet e ndryshme, duke ua imponuar çmimet e biletave kompanive vendore.

Remzi Ejupi, pronar i Eurokohës, thotë së kompanitë e huaja e kanë gjetur në Kosovë një treg të leverdishëm për ta dhe këto çmime janë të imponuara nga to.

“Problematika në aviacion është se në Kosovë nuk ka rregulla për me u mbrojtë tregu i Kosovës. Ne kompanitë vendore, edhe sikur të bëhemi të gjitha bashkë, nuk mund të barazohemi me Turkish Airlines”, tha ai.

Ejupi thotë se kompanitë e huaja qe 10 vjet nuk paguajnë tatime dhe kanë gjetur në Kosovë një treg “budalla”. Edhe pse Ministria e Transportit pati hartuar më herët disa rregulla për to, por ato nuk u zbatuan.

“E kuptoj që qytetarët janë të shqetësuar, por këto kompani që na e kanë marrë tregun, po imponojnë çmime të larta. Duhet dikush të caktojë kritere edhe për to”, shtoi Ejupi.

Nga kompanitë e huaja, Ejupi përmendi kompaninë Turkish Airlines, Adria Airways dhe Austria Airlines. Sipas tij, kompanitë vendore as që mund të krahasohen me ndonjërën prej tyre, edhe sikur të bashkoheshin dhe, shumë shpejt mund të ndodhë që të jemi shërbyes të tyre.

Në dijeni për këtë është edhe Ministria e Transportit, e cila së fundi e ka nxjerrë Ligjin për aviacionin civil, në bazë të të cilit është krijuar Autoriteti i Aviacionit Civil të Kosovës. Duke u bazuar në këtë ligj, ministri i Transportit dhe Post-Telekomunikacionit, Fatmir Limaj ka marrë një vendim me të cilin obligohen kompanitë e huaja të paguajnë një garanci bankare prej 500 mijë eurosh. Rregullorja vlen për ato kompani që funksionojnë si “tour operatorë”.

“Rregullorja për kompanitë e huaja, të cilat dëshirojnë me operu si “tour operatorë” përcakton një garanci bankare për kompaninë prej 500 mijë euro. Kjo për arsye se nëse kompania bën parregullsi, atëherë pasagjerët duhet të kompensohen”, tha Endrit Shala, këshilltar në MTPT.

Përveç kësaj, Kosova prej vitit 2006 është anëtare e Hapësirës së Përbashkët Evropiane të Aviacionit.
Gazeta expres

Ekspertët kundër Termocentralit

"Kjo nuk do të ishte në interesin e Kosovës dhe popullit të saj madje do të kishte pasoja të rënda për ekonominë e Kosovës në përgjithësi dhe do të reflektohej edhe në gjeneratat e ardhshme të Kosovës. Ata vlerësuan se Kosova i duhet vetëm edhe një central prej 200, 300 apo 500 MW dhe Kosova i ka mundësitë e realizimit të tij"

Që nga hapja e këtij debati, ekspertë të ndryshëm të Kosovës kanë shprehur shqetësimin e tyre për mënyrën dhe drejtimin që po merr kjo çështje si nga qeveria e kaluar (tani opozitë), ashtu edhe qeveria e tanishme.

Po për këtë arsye, në lokalet e Hotelit “Grand” një grup i ekspertëve të energjetikës mbajtën një tryezë në të cilën shprehen kundërshtimin e tyre me qeverinë dhe opozitën në lidhje me Termocentralin “C” apo “Kosova e Re”. Ekspertët deklaruan se Kosovës nuk i duhet një termocentral 2100 MW dhe gjithashtu shprehen kundërshtinë e tyre për dhënia e minierës së Sibofcit me koncesion për 40 vjet.

Lëvizja për Bashkim e mbështetë pa rezerva qëndrimin e ekspertëve të ndryshëm të shprehur në lidhje me këtë çështje dhe bashkohet me shqetësimet e tyre. Lëvizja për Bashkim deklaron se dhënia e minierës së Sibofcit me koncesion për dyzet vjet dhe shfrytëzimi i saj me kapacitet prej 2100 MW do të thotë praktikisht falje e pasurisë kombëtare nga ana e Qeverisë së Kosovë dhe shkatërrim i papërgjegjshëm i kësaj pasurie. Ky veprim do ta godas rënd dhe drejtpërdrejt sistemin energjetik të Kosovës, ndërsa anasjelltas do t’i japë grushte të rënda industrisë dhe bujqësisë edhe ashtu të pazhvilluara të Kosovës", thuhet në komunikatën e këtij subjekti.

Me këtë veprim sipas tyre është duke, duke u goditur për vdekje ekonomia e Kosovës, i jepet edhe grushti përfundimtar sovranitetit të Kosovës.

Lëvizja për Bashkim thërret qytetarët e Kosovës pa dallime politike e partiake që ta kenë vëmendjen e përqendruar rreth kësaj çështjeje dhe të përpiqen të gjejnë forma për ta penguar shpërdorimin e pasurisë kombëtare.
Telegrafi

[Llapjani_HH]

Kërkohet pengimi i dhënies me koncesion te Termocentralit “Kosova e re”

Një grup ekspertësh kosovarë iu kanë drejtuar sot me një letër të hapur drejtuesve të institucioneve të Kosovës, duke kundërshtuar vendimin që Termocentrali “Kosova e re” t’i jepet me koncesion investitorit të huaj. Përmes kësaj letre, ata kërkojnë nga udhëheqësit e vendit që të mos lejojnë ndërtimin e kapacitetit të paralajmëruar prej 2 mijë e 100 megavatesh.
Kosova ka nevojë për kapacitete të reja gjeneruese në energji, por ekspertët vendorë thonë se ndërtimi i termocentralit “Kosova e re” me kapacitetin e paralajmëruar prej 2 mijë e 100 megavatesh, nuk do të jetë në interes të vendit.

Për këtë arsye një grup ekspertësh të fushave të ndryshme iu kanë drejtuar sot udhëheqësve shtetërorë përmes një letre të hapur, duke ua tërhequr vërejtjen që të mendojnë mirë përpara se të marrin një vendim rreth tij. Kështu tha Naim Hoxha, inxhinier i elektroteknikës, në një konferencë për media.

“Mendojmë se një koncept me 2100 megavat është jorealist, nuk mbështetet mbi nevojat e Kosovës dhe ka para së gjithash në epiqendër interesin e investitorëve të huaj të cilët do të bëjnë në Kosovë një biznes të mirë”, tha Hoxha.

Hoxha u shpreh se personat vendim-marrës duhet të pengojnë dhënien me koncesion të minierës së Sibovcit për 40 vjet, për shkak se nuk është në dobi për Kosovën.

Ai këmbëngul se menaxhimin e projekteve sic është termocentrali i ri, duhet ta bëjnë kosovarët, për shkak se vetëm në atë mënyrë mund të arrihet zhvillimi ekonomik dhe hapja e vendeve të reja të punës.

Hoxha thekson për këtë çështje do të duhej të shpallej referendum, për shkak të rëndësisë së madhe të projektit dhe ndikimit të tij të madh për gjeneratat e ardhshme.

Ndërkaq për zgjidhjen e problemit aktual të furnizimit me energji, madje edhe për periudhën e ardhshme 15 vjeçare, do të mjaftonte një bllok i tretë i termocentralit Kosova B, prej 300 deri në 600 megavatesh, dhe hidrocentrali i Zhurit, shprehet inxhinieri i makinerisë, Avni Kurshumliu, këshilltar profesional për energji i KEK-ut.

“Zhuri edhe një B 3 do të ishte e mjaftueshme, ndërsa as mënyra e financimit nuk do të paraqiste problem, po të shikoheshin rezervat e Kosovës, nuk do të ishte problem ndërtimi i një 500 megavatëshi”.

Kurshumliu, potencon se në bllokun e Kosovës B, do të mund të punësoheshin edhe një pjesë e punëtorëve që do të mbesin pa punë pas mbylljes së Termocentralit Kosova A në vitin 2017.

Këtë letër, ekspertët ua kanë drejtuar krerëve të institucioneve, kryetarit Sejdiu, kryeministrit Thaçi, kryeparlamentarit Krasniqi dhe deputetëve, si dhe ministrit të ekonomisë, Ahmet Shala dhe asaj të energjisë, Justina Shiroka –Pula.
RTK

[Llapjani_HH]

Mishtarët përsëri të pakënaqur

Pas ndryshimit të udhëzimit administrativ nga Qeveria e Kosovës në mbledhjen e djeshme, shoqata e prodhuesve dhe përpunuesve të mishit të Kosovë mban konferencë për gazetarë rreth ndryshmit të propozuar nga qeveria në urdhëresën administrative. Konferenca do të mbahet në Odën Ekonomike të Kosovës ku mishtarët pritet të dalin me qëndrimi ne tyre pas ndryshimit të udhëzimit.

Ndryshimet e papranueshme
Qeveria e Kosovës ka ndryshuar nenin 8 të Udhëzimit administrativ 07/2009, me të cilin rregullohet importi i mishit në Kosovë. Kryeministri Hashim Thaçi ka thënë se Qeveria ka nxjerrë përfundimin më të mirë të mundshëm, duke hequr nga udhëzimi fjalën ndërkombëtare dhe duke u dhënë të drejtë të gjithëve të konkurrojnë në tenderin për import të mishit.

Megjithatë, kjo nuk i ka kënaqur prodhuesit dhe përpunuesit kosovarë të mishit, të cilët kanë pritur se do të fshihen komplet nenet 7 dhe 8 të këtij udhëzimi. Ndërkaq, zëvendëskryeministri Hajredin Kuçi ka thënë se ndryshimi që është bërë në këtë udhëzim iu jep të gjithëve të drejta të barabarta me rastin e shpalljes së tenderit.

“Pas konsultave me përfaqësues të bizneseve është bërë një ndryshim në nenin 8, që ka qenë një lëshim. Tani ndryshimi u jep të drejta të barabarta të gjithëve”, është shprehur Kuçi. Ai ka shpjeguar se më herët në këtë nen ka qenë se autoriteti kompetent i Republikës së Kosovës, përmes tenderit ndërkombëtar, do të bëjë përzgjedhjen e kompanisë ndërkombëtare, kurse tani ky nen thotë se autoriteti kompetent përmes tenderit ndërkombëtar do të bëjë përzgjedhjen e kompanive për importimin e mishit.

Burim Piraj, kryetar i Shoqatës së mishtarëve, ka thënë se ky plotësimndryshim është i papranueshëm për ta dhe pa u fshirë këto nene, përsëri udhëzimi do të jetë i kundërligjshëm. “Kemi kërkuar me u fshi neni 7 dhe 8 dhe Qeveria pa asnjë konsultim me ne po i bën ndryshimet”, ka thënë Piraj.

Ai ka pohuar se do të vazhdojnë me reagimet e tyre dhe presionin ndaj Qeverisë, derisa çështja e importit të mishit të rregullohet dhe të respektohen praktikat e ekonomisë së lirë të tregut.
Gjatë ditës së hënë, mishtarët kanë zhvilluar takime edhe me zyrtarë të ICO-së dhe presin që gjatë javës ICO-ja të dalë me një qëndrim për këtë çështje.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Zvogëlohen të hyrat

Të hyrat vetjake të komunës së Skenderajt kanë pësuar një rënie prej 10 për qind në krahasim me gjashtëmujorin e parë të vitit të kaluar, ndërsa arsyet që kanë shënuar këtë rënie, deklarimet e Drejtorisë për Ekonomi, Financa dhe Zhvillim janë se heqja e granteve stimuluese si dhe mos realizimi i borxheve nga tatimi në biznes, tatimi në pronë dhe renta e tokës që në total kapin shifrën e 500 mijë eurove janë arsyet kryesore të mosinkasimit më të madh.

Drejtori i DEFZH`së Mehmet Berisha tha se në krahasim me gjashtëmujorin e parë të vitit të kaluar, ndryshimi më i madh negativ vërehet në tatimin në pronë, ku nga 53 mijë euro të realizuara në gjashtëmujorin e parë të vitit 2008, në këtë gjashtëmujor janë realizuar vetëm 31 mijë euro ose 60 për qind më pak, ndërsa në total inkasimi i të hyrave është 207 mijë euro kundrejt 237 mijë apo 10 për qind më pak se sa ishin në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Sipas Berishës, krijimi i komisionit të posaçëm për inkasimin e borxheve në muajin maj ka dhënë rezultatet e para vetëm pas një muaji.

"Kah fundi i muajit maj është formuar ky komision për inkasimin e të hyrave nga borxhet në biznes, pronë dhe rentë dhe vetëm pas një muaji vërehet një rritje drastike e të hyrave pasi që të hyrat e muajit qershor janë më shumë se 60 për qind në krahasim me muajin maj”, tha ai.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Prodhuesit e mishit do të protestojnë sërish nesër

Prodhuesit dhe përpunuesit e mishit do të protestojnë sërish nesër, kundër udhëzimit administrativ të qeverisë 07/2009 për importimin e mishit. Drejtuesit e shoqatës thanë në një konferencë për media se kësaj radhe protesta do të jetë e qetë dhe do të zhvillohet në tri qytete: në Prishtinë, Prizren dhe në Pejë. Kryetari i shoqatës, Burim Piraj, njoftoi se sot ia kanë drejtuar edhe një letër kryeministrit Thaçi, përmes së cilës kërkojnë nga ai analizim të këtij udhëzimi.

Të pakënaqur me trajtimin nga ana e qeverisë, mishtarët kosovarë do të protestojnë sërish kundër udhëzimit administrativ 07/2009, pasi e kanë konsideruar atë të paligjshëm dhe në kundërshtim me ekonominë e tregut. Kryetari i Shoqatës së Prodhuesve dhe Përpunuesve, Burim Piraj tha se protestën kësaj radhe do ta mbajnë në Prishtinë, Prizren dhe Pejë njëkohësisht.

”Kemi vendos që protesta të mbahet nesër, ditën e premte nga ora 11.00 deri në 12 e 30 minuta, kështu që në mënyrë të qetë, në mënyrë dinjitoze, pa pas qëllim me prish rendin ose gjëra që kanë të bëjnë me politikën. Do ta shprehim pakënaqësinë tonë në këtë formë demokratike, për shkak të prolongimit të çështjes. E dini që ka kohë po kërkojmë takime të drejtpërdrejta me qeverinë, ka kohë që po kërkojmë mënyra për me dal nga kjo situatë e krijuar, mirëpo pasi nuk po na jepet rasti po e ndjejmë si detyrim tonë në protesta të qeta,”tha Piraj.

Piraj tha se ia kanë drejtuar një letër kryeministrit të vendit, Hashim Thaçi, përmes së cilës kërkojnë që ai ta analizojë udhëzimin, pasi stafi i tij mund të ketë bërë ndonjë lëshim në të. Ndërkohë, ai informoi se në protestë do të marrin pjesë kompanitë me një parakalim të automjeteve, por edhe me këmbë, dhe vlerësoi se Kosova nuk ka nevojë për udhëzime administrative, sepse këtu është një ekonomi e tregut të lirë.

“Nuk ka pas nevojë për udhëzime administrativ, zakonisht në botë udhëzimet administrative nxirren për t’ua çelur rrugën parazitëve. Ne jemi për ekonomi të tregut, nuk jemi për monopol”, tha Piraj.

Drejtuesit e shoqatës ia kanë dërguar një kërkesë edhe Komisionit Rregullativ të Prokurimit Publik, për shqyrtimin e kësaj çështjeje dhe kanë marrë konfirmim se ka lëshime në tender. Nga ana tjetër, kryetari i BSPK-së, Haxhi Arifi tha se do të përkrahë kërkesat e mishtarëve dhe se Kosova tashmë është shtet, dhe duhet të funksionojmë me ligje e jo me udhëzime administrative.

”Brenga e sindikatës është se këtu janë të punësuar rreth 4 mijë punëtor dhe kjo është brengosëse se çfarë po ndodh. Andaj ne jemi partner edhe me qeverinë edhe me Odën Ekonomike të Kosovës dhe kemi biseduar me OEK-un që duhet të mbështesim çdo iniciativë që është në të mirën e këtij populli dhe në të mirën e këtyre punëtorëve në këtë lëmi, tha Arifi.

Ndryshe, kjo është protesta e dytë që do të mbahet nga Shoqata e Prodhuesve dhe Përpunuesve të Mishit për të kërkuar anulimin e Udhëzimit Administrativ 07/2009, dhe tenderit të Agjencisë së Veterinës dhe Ushqimit për importim të mishit në Kosovë.
RTK

[Shpati]

Postimi origjinal është bërë nga Llapjani_HH

Prodhuesit e mishit do të protestojnë sërish nesër

Prodhuesit dhe përpunuesit e mishit do të protestojnë sërish nesër, kundër udhëzimit administrativ të qeverisë 07/2009 për importimin e mishit. Drejtuesit e shoqatës thanë në një konferencë për media se kësaj radhe protesta do të jetë e qetë dhe do të zhvillohet në tri qytete: në Prishtinë, Prizren dhe në Pejë. Kryetari i shoqatës, Burim Piraj, njoftoi se sot ia kanë drejtuar edhe një letër kryeministrit Thaçi, përmes së cilës kërkojnë nga ai analizim të këtij udhëzimi.

Të pakënaqur me trajtimin nga ana e qeverisë, mishtarët kosovarë do të protestojnë sërish kundër udhëzimit administrativ 07/2009, pasi e kanë konsideruar atë të paligjshëm dhe në kundërshtim me ekonominë e tregut. Kryetari i Shoqatës së Prodhuesve dhe Përpunuesve, Burim Piraj tha se protestën kësaj radhe do ta mbajnë në Prishtinë, Prizren dhe Pejë njëkohësisht.

”Kemi vendos që protesta të mbahet nesër, ditën e premte nga ora 11.00 deri në 12 e 30 minuta, kështu që në mënyrë të qetë, në mënyrë dinjitoze, pa pas qëllim me prish rendin ose gjëra që kanë të bëjnë me politikën. Do ta shprehim pakënaqësinë tonë në këtë formë demokratike, për shkak të prolongimit të çështjes. E dini që ka kohë po kërkojmë takime të drejtpërdrejta me qeverinë, ka kohë që po kërkojmë mënyra për me dal nga kjo situatë e krijuar, mirëpo pasi nuk po na jepet rasti po e ndjejmë si detyrim tonë në protesta të qeta,”tha Piraj.

Piraj tha se ia kanë drejtuar një letër kryeministrit të vendit, Hashim Thaçi, përmes së cilës kërkojnë që ai ta analizojë udhëzimin, pasi stafi i tij mund të ketë bërë ndonjë lëshim në të. Ndërkohë, ai informoi se në protestë do të marrin pjesë kompanitë me një parakalim të automjeteve, por edhe me këmbë, dhe vlerësoi se Kosova nuk ka nevojë për udhëzime administrative, sepse këtu është një ekonomi e tregut të lirë.

“Nuk ka pas nevojë për udhëzime administrativ, zakonisht në botë udhëzimet administrative nxirren për t’ua çelur rrugën parazitëve. Ne jemi për ekonomi të tregut, nuk jemi për monopol”, tha Piraj.

Drejtuesit e shoqatës ia kanë dërguar një kërkesë edhe Komisionit Rregullativ të Prokurimit Publik, për shqyrtimin e kësaj çështjeje dhe kanë marrë konfirmim se ka lëshime në tender. Nga ana tjetër, kryetari i BSPK-së, Haxhi Arifi tha se do të përkrahë kërkesat e mishtarëve dhe se Kosova tashmë është shtet, dhe duhet të funksionojmë me ligje e jo me udhëzime administrative.

”Brenga e sindikatës është se këtu janë të punësuar rreth 4 mijë punëtor dhe kjo është brengosëse se çfarë po ndodh. Andaj ne jemi partner edhe me qeverinë edhe me Odën Ekonomike të Kosovës dhe kemi biseduar me OEK-un që duhet të mbështesim çdo iniciativë që është në të mirën e këtij populli dhe në të mirën e këtyre punëtorëve në këtë lëmi, tha Arifi.

Ndryshe, kjo është protesta e dytë që do të mbahet nga Shoqata e Prodhuesve dhe Përpunuesve të Mishit për të kërkuar anulimin e Udhëzimit Administrativ 07/2009, dhe tenderit të Agjencisë së Veterinës dhe Ushqimit për importim të mishit në Kosovë.
RTK

Protesta esht e drejte e Kasapeve ,por te njetit dueht te din se Ligjet nuk i bjen Kasapet.
Do te ishte mir dikush te publikoj Vendimin Adminstativ ,te pakten te dim pse po Protestojn.

Un jam per ate qe Shqipatet te han me shpesh Mish dhe Sigjuka, e jo vetem per Bajram.

[Llapjani_HH]

Diskutohen propozim-vendimet e projektit të TC “Kosova e Re”

Kryesuesit e ministrive, zyrave të rregullatorëve, përfaqësues të institucioneve dhe donatorëve të cilët veprojnë në Kosovë, si dhe ekspertë vendorë e ndërkombëtarë të energjisë dhe minierave janë takuar dy herë gjatë kësaj jave për të diskutuar pikat kyçe dhe propozim-vendimet lidhur me procesin që do të sigurojnë investime në realizimin e projektit për ndërtimin e termocentralit “Kosova e Re”.

Bazuar në një njoftim zyrtar të MEM-it, propozim-vendimet të cilat janë aktualisht duke u diskutuar do të specifikojnë modalitetet lidhur me madhësinë dhe teknologjinë e blloqeve, kapacitetin e termocentralit, zhvillimin e minierës së re, pjesëmarrjen, kontratat dhe garancitë të cilat duhet specifikuar për implementimin e projektit përmes investitorit privat, i cili pritet të përzgjidhet përmes tenderit, nga lista e ngushtë e katër ofertuesve të para-kualifikuar.

“Anëtarëve të komitetit drejtues u janë prezantuar propozim-vendimet dhe rekomandimet për zgjedhjen më të mirë për ndërtimin e “Termocentralit Kosova e Re”. “

Propozim-vendimet sipas MEM-it, bazohen në studimet e teknike profesionale të përgatitura nga kompanitë prestigjioze, rezultatet e proceseve të konsultimit, si dhe analizave ligjore dhe financiare të përgatitura nga këshilltarët e projektit.

“Gjatë këtyre diskutimeve janë marr parasysh edhe propozimet dhe shqetësimet e shoqërisë Kosovare.

MEM ka njoftuar se në të dy takimet nuk ka pas vendime dhe se procesi i vendimmarrjes për zgjedhjen më të mirë rreth këtij projekti përfshinë disa hapa ku hapi aktual ka të bëjë me përgatitjen e vendimeve të cilat do të udhëzojnë këshilltarët e projektit në mënyrë që të finalizojnë draft dokumentacionit e tenderit”.

“Gjatë këtyre dy ditëve është bërë e qartë se termocentrali “Kosova e Re” do të ndërtohet në përputhshmëri të plotë me standardet mjedisore të BE-së si dhe do të udhëzohet nga politikat e Bankës Botërore për të trajtuar çështjet sociale”.

Takimet do të vazhdojnë edhe gjatë javës së tjetër kur pritet të finalizohen udhëzimet e Komitetit Drejtues të Projektit drejtuar këshilltarëve të projektit në mënyrë që draft dokumentacioni i tenderit te përgatitet sa më parë.
Telegrafi

OEK kërkon nga Kryeministri Thaçi anulimin e tenderit për import të mishit

Këshilli Drejtues i Odës Ekonomike të Kosovës ka mbajtur sot një takim në të cilin është diskutuar në detaje për çështjen e udhëzimit administrativ (UA) 07/ 2009, që rregullon importin e produkteve të mishit si dhe për procedurat e implementimit të këtij UA-së.

Bazuar në letrën e Këshillit Drejtues të OEK-së e cila i është dërguar edhe Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Hashim Thaçit, në këtë diskutim kanë kontribuar edhe zyrtarët e lartë të AVUK-ut, të cilët kanë prezantuar qëllimet dhe specifikat e këtij Udhëzimi Administrativ.

Në konkludimin e këtyre diskutimeve janë miratuar qëndrimet dhe rekomandimet e OEK-ut për gjetjen e një zgjidhje që është në harmoni të plotë me kornizën ligjore.

Qëndrimet dhe rekomandimet e Këshillit Drejtues janë se OEK-ja përkrah politikat e Qeverisë që kanë për qëllim aplikimin e standardeve Evropiane që sigurojnë cilësi për produktet që importohen në tregun e Kosovës.

“Prandaj konsiderojmë që procesi i akreditimit të ndërmarrjeve që importojnë produktet e mishit në tregun e Kosovës, është legjitim dhe në harmoni me standardet Evropiane dhe praktikat e mira”.

OEK-ja po ashtu ka vlerësuar lartë gatishmërinë e Qeverisë së Kosovës për ndryshimin e neneve të kontestuara të këtij Udhëzimi Administrativ, përkatësisht neni 8, mirëpo pas reagimeve nga komuniteti i biznesit, partnerët ndërkombëtar dhe vlerësimeve nga KRPP-ja dhe AVUK, OEK-ja ka rekomanduar që të bëhet anulimi i tenderit ekzistues dhe procedura e akreditimit të bëhet në bazë të procedurave ligjore ekzistuese.
Telegrafi

Prapaskenat e mishit

Prodhuesit vendorë të mishit po organizojnë protesta kundër tenderit për import të mishit, e në anën tjetër fshehurazi po bëhen pjesë e konkurrencës në këtë tender. Express ka zbuluar se mbi 14 kompani kosovare kanë aplikuar në tender dhe shumë tjera kanë shkarkuar aplikacionin në mënyrë elektronike. Këtë e ka konfirmuar edhe Agjencioni i Veterinës dhe i Ushqimit të Kosovës.

Derisa Shoqata e Prodhuesve dhe e Përpunuesve të Mishit po e kundërshton me këmbëngulje tenderin e Qeverisë së Kosovës për import të mishit, 14 kompani prej tyre kanë konkurruar në këtë tender.

Express ka siguruar listën e kompanive që tashmë kanë marrë dosjet e tenderit në Agjensionin e Veterinës dhe të Ushqimit dhe pritet t`i dorëzojnë aplikacionet deri të martën, kur edhe përfundon afati për tenderim.

Në këtë listë figurojnë emra të njohur të kompanive kosovare dhe ndërkombëtare, të cilat do të hynë në garë për import të mishit me sistemin e ri të rregulluar me udhëzimin administrativ 07/2009.

Sa do që Shoqata e Mishtarëve e mohon pjesëmarrjen e kompanive në tender, këtë e ka konfirmuar edhe kryeshefi i AVUK`ut, Qaush Kabashi. Sipas Kabashit, 14 kompani përveç që i kanë marrë dosjet e tenderit në zyrat e këtij institucioni, një numër i madh i kompanive i ka shkarkuar edhe në mënyrë elektronike dosjet e tenderit.

“Mbi katërmbëdhjetë kompani i kanë marrë dosjet për të aplikuar në tenderin për import të mishit”, ka thënë Kabashi. Ai e vlerëson të pa vend reagimin e Shoqatës së Mishtarëve të Kosovës për anulim të udhëzimit administrativ dhe anulim të tenderit.

Sipas tij, ky udhëzim ka për qëllim rregullimin e tregut të mishit dhe produkteve të tij në Kosovë, dhe nuk ka për qëllim diskriminimin e kompanive vendëse.

Megjithatë, ai thotë se nuk do të ketë më kompani që merren me mish dhe që nuk i plotësojnë standardet.

“Nuk kemi me zgjedhë ma kompani çfarëdo, por serioze”, pohon Kabashi.

Por, për mishtarët vendimet e qeverisë për këtë çështje nuk janë aspak serioze dhe thonë se janë politizuar në atë masë sa që kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi po e ka të vështirë t’i bie pishman vendimeve për shkaqe politike.

Kreu i Shoqatës së Mishtarëve, Burim Piraj, ka mohuar të marrë pjesë ndonjë nga kompanitë që ai përfaqëson në tender.

“Nëse marrim pjesë në këtë tender, do të thotë se po i pranojmë vendimet që janë të kundërligjshme”, ka thënë Piraj.

Ata nuk janë mjaftuar as me ndryshimet e propozuara nga qeveria duke hequr nga udhëzimi fjalën ndërkombëtare dhe duke u dhënë të drejtë të gjithëve të konkurrojnë në tenderin për import të mishit. Piraj thotë se asnjë propozim i qeverisë nuk do të jetë i pranueshëm nëse nuk do të fshihen komplet neni 7 dhe 8 i këtij udhëzimi, të cilët sipas tyre, janë në kundërshtim me ligjet në fuqi. Përfaqësuesit e industrisë së mishit të enjten në një konferencë për media, kanë paraqitur një raport të Komisionin Rregullativ të Prokurimit Publik (KRRPP), ku ata thonë se edhe ky institucion ka gjetur lëshime të mëdha në tenderin për import të mishit.

Kryetari Piraj tha se ishte breng e tyre se ky tender ishte i paligjshëm, prandaj edhe ia kanë dërguar një kërkesë KRRPP-së për ta rishqyrtuar këtë tender.

“Tani ne kemi raportin e këtij institucioni dhe shihet qartë se edhe ata kanë vërejtur parregullsi dhe nga këtu mund të shohim se sa ka lëshime në tender”, ka deklaruar Piraj.
Ndërkaq, prodhuesit dhe përpunuesit kanë paralajmëruar se do të protestojnë sërish të premten nga ora 11 deri në 12 e gjysmë, kundër këtij udhëzimi.

Ndryshe nga hera e kaluar, protesta do të mbahet në tri qytete, Prishtinë, Pejë dhe Prizren. Ata njoftuan se ia kanë drejtuar një letër kryeministrit Thaçi, përmes së cilës kërkojnë anulim të tenderit dhe heqje të neneve 7 dhe 8 të udhëzimit.

Mishtarët kanë pohuar se do të vazhdojnë me reagimet e tyre dhe presionin ndaj qeverisë, derisa çështja e importit të mishit të rregullohet dhe të respektohen praktikat e ekonomisë së lirë të tregut.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Të gjithë kundër tenderit

Mishtarët s’po ndalen së protestuari kundër tenderit te AVUK`ut për import të mishit. Protestat e tyre, përveç Prishtinës, të premten përfshinë edhe Prizrenin dhe Pejën. Pas Komisionit Evropian, atyre në krah u ka dalë edhe Oda Ekonomike Amerikane dhe Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik, i cili në raportin e tij thotë së tenderi është i kundërligjshëm.

Duke parë së Agjencia e Ushqimit dhe Veterinës s`e ka ndërmend ta kthejë prapa vendimin për shpalljen e tenderit për import të mishit, prodhuesit e përpunuesit vendorë të mishit kanë organizuar edhe një protestë. Tash edhe më të zgjeruar. Për dallim nga hera e kaluar, tash mishtarët përveç Prishtinës, zgjeruan protestën edhe në Prizren dhe Pejë.

Ata për një orë e gjysmë rresht parakaluan me qindra automjete nëpër qendrat e këtyre qyteteve, ku mijëra protestues mbanin në duar mbishkrime kundër udhëzimit administrativ të qeverisë. Mishtarët kërkuan edhe njëherë nga kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, që të rishqyrtojë udhëzimin administrativ dhe ta anulojë këtë tender.

“E lusim kryeministrin që ta rishqyrtojë vendimin e tij dhe të kuptojë shqetësimin e mijëra punëtorëve që dolën në rrugë”, tha kryetari i Shoqatës se Mishtarëve, Burim Piraj.

Shoqata e Mishtarëve në pamundësi që të takohet direkt me kryeministrin e Kosovës, Hashim Thaqin, po gjen mënyra tjera për t’i treguar qeverisë së udhëzimi administrativ dhe tenderi i shpallur është i paligjshëm. Tash ata kanë marrë përkrahje edhe nga Komisioni Evropian, ambasada amerikane, ICO`ja dhe së fundi nga Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP). Në raportin e KRPP-së drejtuar Agjensionit të Ushqimit dhe Veterinës tregohen shumë shkelje të AVUK-ut me rastin e shpalljes së tenderit. Raporti tregon se si ka qenë shumë e vështirë të kuptohet se cila ka qenë lënda e tenderit, pastaj në tender nuk janë përcaktuar standardet evropiane apo standardet tjera që aplikohen për akreditimin e një furnizuesi. Madje KRPP e vë në dyshim se a duhet të shpallet tender për import të mishit.

“Është në pikëpyetje nëse ka nevojë për ndonjë tenderim, sepse nuk është e qartë nëse akreditimi do të realizohet nga nëpunësit e qeverisë si një shërbim i brendshëm apo nëse akreditimi do të kryhet nga një konsulent i jashtëm në emër të qeverisë”, thuhet në raport.
Me tej raporti shpjegon se precizimi në tender se vetëm ndërmarrjet jashtë Kosovë mund të marrin pjesë në tender dhe mund të akreditohen, është shkelje e parimeve themelore të prokurimit.

Ndërkaq, tenderi i shpallur nga AVUK mbyllet ditën e martë dhe pohimet e AVUK`ut së në tender kanë marrë pjesë edhe kompani vendore të mishit, i hodhi poshtë Shoqata e Mishtarëve, i cili kategorikisht e mohoi një gjë të tillë.
Ndërsa, kryeshefi ekzekutiv i AVUK-ut, Qaush Kabashi, deklaroi për Express se tenderi do të shkojë deri në fund, përkundër pakënaqësive të vendorëve.

“Mendoj që do të shkojë deri në fund, kur edhe është koha e mbylljes së tij”, tha Kabashi.
Kundër tenderit ka dalë edhe Oda Amerikane e Kosovës, e cila udhëzimin e qeverisë e quan diskriminues ndaj kompanive kosovare.

Publikimi i tenderit nga një agjenci qeveritare, sipas Odes Amerikane, paraqet tendencën për kontroll dhe monopolizim të tregut kur Kosova është në fazën e hershme të rregullimit të infrastrukturës për ekonominë e lirë të tregut.

“Kërkojmë nga Qeveria e Kosovës që përveç ndryshimit të nenit 8 të udhëzimit administrativ 07/2009, ta heqë kushtin për tender dhe në vend të tij të prezantojë rregulla të qarta për importin e mishit”, tha Mimoza Kusari Lila, drejtoreshë ekzekutive në Oden Ekonomike Amerikane. Edhe Oda Ekonomike e Kosovës përmes një letre publike drejtuar kryeministrit të Kosovës, Hashim Thaqi, ka rekomanduar anulimin e tenderit ekzistues dhe që procedura e akreditimit të bëhet në bazë të procedurave ligjore ekzistuese.

“Pas reagimeve nga komuniteti i biznesit, partnerët ndërkombëtarë dhe vlerësimeve nga KRPP-ja dhe AVUK-u, rekomandojmë që të bëhet anulimi i tenderit ekzistues”, thuhet në komunikatën e OEK.

Ndërsa për ekspertët, tenderi është konfuz dhe se shumë gjera duhen sqaruar opinionit. Shpend Ahmeti, drejtor i Institutit GAP, tha se nëse qëllimi i qeverisë me këtë udhëzim ka qenë për kualitet të mishit, atëherë ka ligje të cilat përcaktojnë kritere për këtë. Sipas tij, arsyeja e tenderit është e paqartë dhe duhet të sqarohet.

Ndryshe, nëse deri javën tjetër nuk ka ndonjë ndryshim, Shoqata e Mishtarëve paralajmëroi se do të vazhdojë me protesta deri në plotësimin e kërkesave të tyre.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

S`merren vesh

AVUK-ja, KRPP-ja e, edhe mishtarët japin informacione krejt të ndryshme në lidhje me anulimin apo jo të tenderit për import të mishit. Me rëndësi është se diçka ka lëvizur në këtë drejtim. Agjencia e Veterinës deklaron se KRPP-ja ka nisur procedurat për anulimin e këtij tenderi. KRPP-ja mohon se do ta anulojë, por thotë se ka kërkuar shpallje të një forme tjetër të tenderit. E, mishtarët thanë se tenderi është anuluar.

Pas shumë kritikave, akuzave dhe protestave, ka nisur të lëvizë diçka për anulimin, pezullimin apo rishpalljen e tenderit për import të mishit. AVUK-ja ka deklaruar se KRPP-ja ka filluar procedurat për anulimin e këtij tenderi. Në anën tjetër, KRPP-ja ka mohuar se është duke punuar në këtë drejtim, por konfirmon se ka kërkuar nga Qeveria që të shpallë një tender të një forme tjetër, e jo sipas ligjeve të prokurimit publik.

Ndërsa, prodhuesit e mishit me plot bindje thonë se tenderi është anuluar. Që tri ditë, krejt institucionet janë çuar peshë për këtë tender. Përfundimi i kësaj amullie, pritet të sqarohet në fillim të javës së ardhshme kur në Kosovë do të jetë edhe kryeministri Hashim Thaçi. Më herët, KRPP-ja ka hartuar një raport me të cilin u rekomandon bartësve të tenderit që ta shpallin atë tender përmes ligjeve të akreditimit, e jo të prokurimit publik.

Këtë e konfirmoi vetë shefi i KRPP-së, Ilaz Dula, i cili thotë se KRPP-ja vetëm bënë rekomandime dhe nuk anulon tenderë. “Ne vetëm e japim mendimin tonë se a është një tender i ligjshëm apo i paligjshëm. Është e vërtetë se i kemi rekomanduar AVUK-së që tenderi të anulohet dhe mos të shpallet në bazë të Ligjit për prokurim publik, pasi është shkelje e tij”, tha ai.

Sipas tij, tenderi nuk do të duhej të shpallej në bazë të Ligjit të prokurimit, por më mirë do të ishte që të shpallej në bazë të Ligjit për akreditim, pasi askush nuk mund të shpallë tenderë për kompanitë private, duke u thirrur në Ligjin e prokurimit.
Shkrimin e plotë mund ta lexoni në numrin e sotshëm të gazetës Express.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Fillimi autostradës - s’ka gjasa sivjet

Edhe pse qeveria ka deklaruar se ndërtimi i autostradës do të fillojë sivjet, ekspertët thonë se ka pak gjasa për t`u realizuar ky premtim. Sipas tyre, ende nuk është caktuar forma e financimit të projektit, shpronësimi s’ka nis dhe kompania që do t`i kryejë punët nuk është zgjedhur. Të gjitha këto marrin kohë deri në fillimin e punimeve.

Kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, ka deklaruar se ndërtimi i autostradës Vërmicë - Mërdare do të fillojë sivjet.

Tashmë janë ndarë paratë për shpronësimin e pronave andej kah do të kalojë traseja e autostradës dhe është hartuar projekti detal. Megjithatë, ekspertët e ekonomisë thonë se kanë mbetur ende shumë punë për t`u bërë para se buldozerët të fillojnë gërmimin.

Ende nuk është caktuar forma e financimit të projektit, shpronësimi s’ka filluar dhe kompania që do t’i kryejë punët nuk është zgjedhur. Të gjitha këto, sipas ekonomistëve, marrin kohë dhe gjasat për të filluar punimet këtë vit janë të vogla.

Në mbledhjen e fundit të qeverisë, kryeministri Thaçi ka thënë se janë në procesin e marrjes së vendimit për fillimin e punimeve për autostradën Vërmicë - Prizren – Prishtinë - Merdare.

“Ky projekt do të fillojë sivjet. Qeveria i ka mundësitë, i ka potencialet. Në këtë drejtim, për Qeverinë e Kosovë nuk do të ketë asnjë dilemë”, pati thënë Thaçi.

Për ekspertët krejt varet se çka nënkuptohet që projekti do të fillojë këtë vit, sepse edhe vetë blerja e tokave nënkupton fillimin e projektit për autostradën.

Drejtori i institutit për studime të avancuara GAP, Shpend Ahmeti, thotë se nuk është larg mendjes që projekti mund të fillojë sivjet, por vetëm me letra, ndërsa ndërtimi i çfarëdo pjese të autostradës, sipas tij, do të jetë shumë vështirë.

Edhe caktimi i vlerës së pronave ai thotë se do të marrë kohë, ashtu sikur edhe procedurat e tenderimit që në rastet më të mira nuk kryhen më shpejt se dy muaj. Mandej është edhe periudha e ankesave që duhet të respektohet.

“Ne përgjithësi ka edhe shumë punë të tjera para se të fillohet me ndërtimin e autostradës”, pohon Ahmeti.

Edhe drejtori i institutit për hulumtime zhvillimore, “Riinvest”, Muhamet Mustafa thotë se këtë vit mund të fillohen vetëm punimet përgatitore, eventualisht edhe punët e dheut në pjesën që deri në fund të vitit do të shpronësohet dhe që do të financohet me para të buxhetit.

“Mund të fillojë të punohet ajo pjesë që do të financohet nga buxheti i Kosovës”, thekson Mustafa, duke shtuar se financimi nga burime tjera merr kohë.

Financimi nga Banka Botërore dhe dhënia me koncesion janë dy opsionet që janë përfolur më së shumti nga qeveria, si mënyrë e realizimit të projektit për autostradën, por ende nuk është përcaktuar cila formë do të zgjidhet.

Ministri i Transportit dhe Postë Telekomunikacionit, Fatmir Limaj, ka pohuar ditë më parë se ndërtimi i autostradës Vërmicë-Merdare nuk mund të realizohet me para të buxhetit të Kosovës, prandaj po shikohen modalitetet tjera të financimit.

“Një gjë është e sigurt se buxheti i Kosovës nuk ka fuqi dhe mundësi që ta realizojë këtë projekt madhor, sepse është projekt tepër i madh për mundësitë buxhetore, por po besoj shumë se jemi në rrugë të drejtë për të gjetur forma të tjera të financimit”, ka thënë Limaj.

Por, ende nuk dihet sa do të jetë kostoja për ndërtimin e kësaj arterie që lidh Kosovën me Shqipërinë. Sipas një vlerësimi të vitit 2003, kostoja e ndërtimit të autostradës Morinë –Merdare ka qenë 649 milionë euro, mirëpo për zyrtarët e qeverisë kjo kosto tashmë mund të jetë edhe më e lartë.

Me anëtarësimin e Kosovës në Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe Bankën Botërore, shancat për financim të këtij projekti janë rritur. Këtë e pranon edhe kryetarja e Komisionit për Ekonomi, Tregti, Transport..., Myzejene Selmani, megjithëse thotë se deputetët ende nuk e dinë ka do t’i bie autostrada.

“Nuk munden me u ba qysh mendon kryeministri. Duhet të dihet së pari ka do të kalon autostrada, pasi nuk është rrugë lokale që po ndërtohen do si do”, thotë Selmani.

Sipas saj, vullneti i qeverisë dhe i gjithë qytetarëve të Kosovës është shumë i madh për këtë autostradë, por nuk mund të thuhet se ajo mund të fillojë të ndërtohet sivjet, pasi që procedurat marrin kohë.

Edhe pse në Ministrinë e Transportit dhe Postë Telekomunikacionit të Kosovës ekzistojnë dosje më skica, urat e tunelet e projektit, zyrtarë të kësaj ministrie ende nuk e dinë saktësisht nga do të kalojë
traseja e autostradës, pasi që ende ka nevojë për disa intervenime.

Sipas projektit të hartuar, ajo duhet të kalojë nëpër tetë komuna dhe 66 zona kadastrale, në gjatësi prej 118 kilometra dhe me asfalt do të mbulohen 1062 hektarë tokë.

Për segmentin prej Vërmicës deri në Prizren qeveria ka ndarë 13 milionë euro për shpronësim dhe po përgatiten listat me emrat e pronarëve që kanë toka në zonat që janë shpallur me interesit nacional.

Por, ende nuk është bërë asnjë hap për fillimin e punimeve.
Gazeta expres

Çdo vit më keq

Nga 71 mijë hektarë grurë dhe elb të mbjella këtë vit, vështirë se do të mbulohen as 70 për qind e nevojave të kosovarëve me miell të prodhuar në Kosovë. Reshjet e fundit të shiut, sipas ekspertëve të bujqësisë, kanë dëmtuar deri në 30 për qind rendimentet e grurit. Ata thonë se në total sivjet do të ketë rreth 10 për qind më pak grurë se vjet.

Sivjet, hambarët do të mbushen për mbi 10 për qind më pak se vjet me drithëra për shkak të motit të lig që ka mbretëruar gjatë pranverës. Nga 71 mijë hektarë grurë dhe elb të mbjella këtë vit, vështirë se do të mbulohen as 70 për qind e nevojave të kosovarëve me miell të prodhuar në Kosovë.

Megjithëse fushata e korrje-shirjeve tashmë ka filluar në Prizren, Pejë e Gjakovë, rendimentet e grurit nuk janë si një vit më parë, kur rendimente për një hektar kanë shkuar mbi 5000 kilogramë. Nga një hektar grurë këtë vit, në sipërfaqet që tashmë janë korrur, prodhohen rreth 4000 kilogramë. Ekspertët e bujqësisë thonë se reshjet e mëdha të shiut gjatë pranverës kanë qenë katastrofale për kulturat bujqësore në përgjithësi. Më së shumti, sipas tyre, e ka pësuar gruri, për shkak se të reshurat e kanë goditur në periudhën e pjekjes dhe e kanë dobësuar atë.

Profesor i lavërtarisë, Imer Rusinovci, thotë se reshjet në fazën e pjekurisë së grurit ndikojnë negativisht dhe shkalla e dëmit do të jetë nga 15-30 për qind në reduktim të prodhimit përfundimtar. Ai thotë se mungesa e sasive të mjaftueshme të drithërave do të shtojnë nevojën për të marrë nga vendet e tjera. Megjithatë, Qeveria e Kosovës mendon se edhe sivjet do të plotësohen 70 për qind e nevojave të tregut me prodhim vendës.

“Ky është një sezon shumë i mbarë, toka e Kosovës është mjaft e pëlleshme dhe ne po punojmë gjithnjë më shumë e më mirë që të kemi rendimente më të larta”, pati thënë kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, në hapjen e fushatës së korrje-shirjeve.

Me qëllim që çmimi i korrje-shirjeve të jetë më i lirë, Qeveria ka ndarë 500 mijë euro, të cilat do të ndahen për të mbuluar 30 për qind të shpenzimeve të naftës për autokombajna.

Por, Sylejman Deshishku, fermer, që në komunën e Gjilanit ka të mbjellë 350 hektarë grurë, thotë se sikur të gjitha tokat e Kosovës të mbillen me drithëra, nuk mund të mbulohen më shumë se 35 për qind të nevojave të tregut të Kosovës.
“Nëse diku bëhet gruri në beton, edhe në Kosovë do të bëhet”, thotë me ironi Deshishku, duke aluduar në atë se toka e punës është mbushur me ndërtime të vrazhda.

Gjithashtu, këtë vit ai thotë se korrja e grurit ka filluar me vonesë për shkak të motit jo të mirë dhe shirat e fundit do të ndikojnë negativisht në rendimente, megjithëse pret që mesatarja të jetë 4000 kilogramë për hektar.
“Është për t’u brengosur sepse mund të ndikojë në zbritjen në peshë të grurit”, thotë Deshishku. Kështu mendon edhe pronari i “Agro Kulturës” nga Klina, Tom Milici, i cili këtë vit ka mbjellë 120 hektarë grurë. Ai ende nuk ka filluar të korrë sipërfaqet e tij me grurë, pasi që moti nuk ka qenë i përshtatshëm.

“Për shkak të kushteve klimatike ende nuk kemi filluar korrje-shirjet. Rendimentet këtë vit duhet me qenë më të dobëta”, thekson Milici.
Ndërkaq, drejtori i Shoqatës së mullisëve të Kosovës, Muhamet Farizi, bën të ditur se edhe këtë vit, kosovarët nuk do të mund t’i shmangen importit.
“Tregu i Kosovës gjithnjë ka importuar deri në 200 mijë tonë grurë në vit”, thotë Farizi. Ndryshe nga dy vjet më parë, kur Kosova hyri në krizë të miellit, për shkak të shtrenjtimit të këtij produkti, ai premton se nuk do të ketë një krizë të tillë. Sipas Farizit, këtë vit, në tregun ndërkombëtar sasia e prodhuar e grurit është më e madhe se kërkesa dhe çmimet nuk do të jenë të larta. Mullinjtë e Kosovës tashmë kanë filluar grumbullimin e drithërave të reja, me çmim shumë më të ulët se vjet. Një kilogram grurë grumbullohet për 16 centë nga mullisët, derisa vitin e kaluar në fillim të sezonit është paguar 25 centë. Farizi tregon se pjesa më e madhe e fermerëve grurin e ruajnë për nevoja personale dhe për ushqim të kafshëve, që nuk mjafton për të nxjerrë në treg.

“Kosova ka sipërfaqe të vogël të mbjellë me grurë, megjithatë duhet të jemi të kënaqur me atë sasi që arrijmë ta prodhojmë”, thekson kreu i mullisëve të Kosovës.

Sipas të dhënave të Ministrisë së Bujqësisë, Kosova aktualisht disponon 0.18 hektar tokë për banor, që llogaritet të ketë 1.50 hektarë për fermer me një përqindje prej 50 për qind të popullatës që merren me bujqësi. Nëse krahasohet me vendet e tjera të botës, fermerët kosovarë janë të shumtë në numër, por kanë një sipërfaqe shumë të vogël toke bujqësore.
Gazeta expres

[Llapjani_HH]

Qeveria do ta japë me koncension për 40 vjet minierën e Sibovcit, mëson KTV-ja

Nesër, përfundimisht pritet të merret vendimi për projektin më të madh në historinë e vendit dhe më të stërzgjaturin, atë të Termocentralit Kosova e Re. Lajmin ua ka kumtuar ministrave, i pari i qeverisë, Hashim Thaçi dhe atë në përfundim të mbledhjes së rregullt, pa dhënë më shumë detaje.

Gjatë tërë kohës asnjë nga zyrtarët e qeverisë nuk ka dhënë detaje, megjithëse gjatë javës që lamë pas është mbajtur takimi i Komitetit Drejtues të projektit, i cili ka diskutuar propozim-vendimet për TC “Kosova e Re”.

Burime brenda qeverisë i kanë thënë KTV-së në kushte anonimiteti se Termocentrali “Kosova e Re”, do të ndërtohet sipas modelit 1000+1000, që do të thotë se për fillim do të ndërtohet vetëm 1000 megavat për të vazhduar edhe me 1000 të tjerë më vonë.

Madje, ndaj këtij tenderi është treguar edhe me e butë qeveria, e cila sipas burimeve të lartpërmendura ka vendosur që kompanisë fituese të tenderit t’ia japë edhe minierën e Sibovcit me koncesion për 40 vjet, sa edhe parashihet jetëgjatësia e tij. Ideja e koncesionit 40-vjeçar dhe 2000 megavatët janë kritikuar vazhdimisht si të dëmshme për Kosovën nga shoqëria civile, parti opozitare dhe ekspertët në këtë lëmi.

Në anën tjetër, pak orë pas njoftimit të qeverisë nga gara është larguar kompania RWE-AG nga Gjermania. Në njoftimin e lëshuar për media thuhet: Procesi tenderues, i iniciuar në 2006 që ka për qëllim ndërtimin dhe operimin e termocentralit “Kosova e re”, përfshirë edhe minierën e Sibovcit, duke lejuar një prodhim më eficient të energjisë elektrike, është ballafaquar me zhvillim më të ngadalshëm se plani fillestar.

Ndërkohë, mundësi të reja të rritjes janë paraqitur për RWE-në. Grupi tash ka rishikuar involvimin e saj në projekt dhe ka vendosur të tërhiqet. Arsyet që kanë ndikuar në tërheqjen nga tenderi janë çështjet e kompleksitetit si dhe nivelit të pjekurisë së projektit. Ky vendim, sipas tyre, nuk nënkupton domosdo tërheqjen nga Kosova, por thjesht tërheqjen nga ky projekt specifik.

Tash, gara deri nesër mbetet mes tri kompanive: Konsorciumi ÇEZ and AES corporation nga Republika Çeke dhe SHBA-ja, konsorciumi EnBW and WGI nga Gjermania dhe SHBA-ja, konsorciumi Enel and Sencap nga Italia dhe Greqia.
KTV

Mish të akredituar

Tenderin për import të mishit, kryeministri Hashim Thaçi ka vendosur ta anulojë. Por, në një takim me Odën Ekonomike, ai ka treguar se Qeveria do t`i hyjë një rruge tjetër për mishtarët vendorë, asaj të akreditimit – që do të fillojë menjëherë pas anulimit të këtij tenderi

Menjëherë pasi u kthye nga Dubrovniku, kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, u takua me Shoqatën e mishtarëve dhe Odën Ekonomike për të gjetur një zgjidhje lidhur me tenderin për import të mishit. Burime të Expressit tregojnë se vendimi për anulimin e tenderit tashmë është marrë dhe vetëm pritet të diskutohen modalitetet e tjera se si do të importojnë mish vendorët.

Njëra nga format e mundshme që është diskutuar në mbledhjen mes Qeverisë dhe mishtarëve, është ajo e akreditimit. Por mishtarët s’po pranojnë as akreditimin si formë, ngase atë e shohin si një proces taktik që do t`i eliminojë ata nga tregu.

“Pas anulimit të tenderit, do të fillojë procedura e akreditimit”, tha ky burim. Prodhuesit vendorë të mishit, me të dëgjuar këtë lajm, kanë reaguar, duke e konsideruar këtë si një taktikë të Qeverisë për t`i larguar ata nga tregu.

“Sa i përket akreditimit, ajo është veç një formë më e butë për eliminimin tonë nga tregu”, tha Ramiz Kelmendi, pronar i Elkosit. Sipas tij, s’ka nevojë për asnjë lloj akreditimi, pasi Kosova ka ligje me bollëk që rregullojnë çështjen e mishit.

Edhe pse më herët ishin të sigurt se do të anulohet, Shoqata e mishtarëve tash po pret kur edhe do të mbyllet afati për aplikim. Nëse deri atëherë nuk do të ketë ndonjë ndryshim, ata kërcënojnë sërish me protesta.

“E lusim Qeverinë që ta anulojë tenderin, pasi dita e mbylljes së tenderit është afruar dhe shihet një tension te njerëzit që po presin konfirmim zyrtar. Na mbetet të presim dhe nëse s’ka diçka konkrete, prapë do të protestojmë”, tha Burim Piraj, kryetar i Shoqatës së mishtarëve.

Tensionet e ngritura në radhët e mishtarëve po përpiqet t’i ftohë Oda Ekonomike e Kosovës, e cila është duke pritur një përgjigje nga kryeministri i Kosovës, Hashim Thaçi, të cilit ditë më parë me një letër publike iu drejtua kryetari i OEK-së, Besim Beqaj. Ky i fundit, pas bisedave të vazhdueshme me AVUK-në dhe Qeverinë, la të kuptohet se shumë shpejt pritet të anulohet tenderi, por pa dhënë një datë të saktë. “Shpresoj se shumë shpejt do të dalim më një lajm se tenderi është anuluar”, tha Beqaj.

Në anën tjetër, Komisioni rregullativ i Prokurimit Publik përmes një raporti pati njoftuar më herët se tenderi i shpallur nga AVUK-ja është në kundërshtim me Ligjin e prokurimit, duke rekomanduar si zgjidhje akreditimin e importuesve vendorë. Shefi i KRPP-së, Ilaz Dula, tha se tenderi nuk do të duhej të shpallej në bazë të Ligjit të prokurimit, por më mirë do të ishte të bëhet akreditimi i vendorëve.

“Askush nuk mund të shpallë tender për kompanitë private duke u thirrur në Ligjin e prokurimit. Mendoj se herën tjetër duhet t’i iket Ligjit të prokurimit”, tha Dula.

Ndërkaq, nga Qeveria askush as s’e konfirmoi, e as nuk e mohoi se tenderi është anuluar. Zëdhënësi i saj, Memli Krasniqi deklaroi së bisedimet me biznesin kanë qenë të kënaqshme dhe shumë shpejt do të ketë edhe konfirmim zyrtar për këtë.

Megjithëkëtë, Shoqata e mishtarëve kërcënoi serish me protesta nëse nuk do të ketë ndonjë ndryshim deri të martën, kur edhe është mbyllja zyrtare e tenderit. Qeveria menjëherë pas kësaj procedure, do t`ia nisë asaj të akreditimit.
Gazeta expres