Të ruajmë Shqipen!

[Arb]

Le te përdorim këtë tëmë për të ruajtur (përdorur) fjalët e gjuhës sonë, në vend të fjaëeve të huaja që "jo-qellimisht' mund të kenë depertuar neëtë shkruarit dhe të folurit tonë.

Ja disa nga fjalet (fjala e parë, të ketë burim të huaj, ndërsa fjala e dytë të ketë burim të Shqipes):

tendencë - shtytje
identitet - qenjësi
identifikoj - dalloj

Tani, vazhdoni ju të tjerët, me fjalët që ju kujtohen!

[Arb]

Sa për të ri-kujtuar, kur nuk ekziston një fjalë shqipe, shqipërimi i fjalëve të huaja është i pranueshëm pasi që pasurohet dhe nuk varferohet gjuha Shqipe me fjalë të reja.

Ja disa nga fjalët që mund të jenë të shqipëruara (pershtatura gramtikës së Shqipes):

Konferencë
Samit
Intervistë
Deklaratë
Simpozium

[Arb]

linguistik - gjuhësor
influencë - ndikim
avancuar - përparuar
akceptuar - pranuar
internacional - ndërkombëtar

[Arb]

blu - e kaltër
jeshile - e gjelbërt
evoluim - zhvillim
prosperitet - përparim
ese - hartim

[Arb]

integrim - pranim/afrim
konkluzion - përfundim
nacionalitet - kombësi
lider - kryetar
religjion - fe

[Arb]

E tash, urdheroni e vazhdoni ju të tjerët me fjalë të reja...

[Arb]

verdikt - vendim
muhabet - bisedë
indeks - tregues

[Arb]

servis - shërbim
startim - fillim
kalkulator - llogaritës

[Arb]

final - përfundimtar
special - i/e veçantë
kampanjë - fushatë
elektorale - zgjedhore

[Arb]

fundamental - qenjë_sor, themelor
sekret - i/e fshehte
abuzim - shpërdorim, keqpërdorim, ofendim

adekuat/e - i/e përshtatshëm/me
altruizëm - vetëmohim
konstruksion - ndërtim

konsumim - hargjim
kontaminim - ndotje
kontinuacion - vazhdimësi

linguistik - gjuhësor
i konvenueshëm - i volitshëm, i lavërdishëm
konvertim - ndërrim, kthim
konverzacion - bisedë

Pra,
JO kompozim, por përbërje
Jo dekompozim, por shpërbërje
Jo koncentrim, por përqendrim
Jo dekoncentrim, por shpërqendrim

deçiziv - vendimtar
dedikim - përkushtim

definim - përcaktim, përkufizim
ekstazë - dalldisje

[Arb]

elevacion - ngritje
elaborim - përpunim

ton - zë
eminent - i dukshëm, dalluar

union - bashkim, njësi
abandonoj - braktis, lë, heq dorë

surprizë - befasi
autorizoj - i jap të drejtën, lejoj

shef - udhëheqës, prijës, përgjegjës
eliminoj - largoj, asgjësoj

duplikim - dyfishim, bërje në dy kopje
elevator - ngritës, ashensor

elitë - ajkë (ajka e kombit)
logjik - i arësyeshëm

nuklear - bërthamor
konzervativ - tradicional

progresiv - përparimtar
human - njerëzor

selektoj - zgjedh, përzgjedh
selektor - përzgjedhës

divers - i larmishëm, i shumëllojshëm
kapacitet - aftësi

korrekt - i saktë
korrektoj - saktësoj

digitron - telekomandë
modifikim - ndryshim

atribut - tipar, veti
emocion - ndjenjë

implementim - zbatim, vërje në jetë
komunitet - bashkësi

[Arb]

korrespondencë - letërkëmbim, letërshkëmbim
korrozion - brejtje, gërryejtje

kredibilitet - besueshmëri
krucial - vendimtar

kultivoj - mbjell
i kurueshëm - i shërueshëm

kurioz - kurreshtar
kuriozitet - kurreshtje

korent - rrymë
cikël - rrotullim

dative - dhanore
diler - shitës

decimal - dhjetor
dekodoj - deshifroj

dedikoj - përkushtoj
dedikim - përkushtim

dekoncentrim - shpërqendrim
definicion - përkufizim, përcaktim

delicioz - i shijshëm

demolim - shëmbje
densitet - dendësi

[Arb]

deodorant - erëheqës
deskripcion - përshkrim

deskriptiv - përshkrues
devijim - shmangie

diferent - i ndryshëm
diferencë - ndryshim

difuzion - përhapje
dilemë - mëdyshje

dimension - përmasë
direkt - i drejtëpërdrejtë

disorientoj - çorjentoj
disorientim - çorjentim

distribucion - shpërndarje
distributiv - shpërndarës

divorc - ndarje
dominant - mbizotërues

dominim - mbizotërim
donator - dhurues

donacion - dhurim
ekscentrik - jashtëqendror

edikt - dekret
efektshëm - rrezulltues

efort - përpjekje, orvatje
elongacion - zgjatje

eluziv - i pa-kapshëm
emitoj - shkarkoj, lëshoj, dërgoj

environment - ambient, mjedis
ekuivalent - i barabartë

erupcion - shpërthim
eskalim - shkallëzim

[Arb]

eskalator - shkallare
eskortim - shoqërim

esencë - thelb
estimacion - vlerësim

eternal - i përjetshëm
evakuim - strehim

evaluim - vlerësim
evidencë - dëshmi, provë

evident - i dukshëm
evitoj - shmang, mënjanoj

evokacion - përjetim
egzagjerim - zmadhim, teprim

egzaminim - shqyrtim
eskavacion - gërmim

eskavator - gërmues
eksepcional - i jashtëzakonshëm

ekspirim - skadim
eksplodim - shpërthim

ekspres - i shpejtë
ekstraordinar - i jashtëzakonshëm

fer - i pa-anshëm, i ndershëm
fascinant - magjepsës

favorit - i parapëlqyer
fikcion - trillim

fiktiv - trillues
finalizoj - përfundoj

final - përfundimtar
finish - mbarim, përfundim

fleksibil - i lakueshëm, i përkulshëm
fluent - i rrjedhshëm

[Arb]

formë - trajtë
folklorik - popullor

fontanë - shatërvan, burim
fondacion - themel

frakcion - pjesë
fragment - pjesë, copë

fundamental - thelbëshqiponj
furioz - i furishëm

gjeneral - i përgjithshëm
gjenerozitet - bujari

global - rruzullor, tërëshqiponj
glob - rruzull

gradual - i shkallëzuar
gravitet - rëndesë

hezitim - ngurrim
injorant - i pa-ditur

iluminacion - ndriçim
imun - i paprekshëm

imunitet - paprekshmëri
implementim - zbatim

impresion - përshtypje, mbresë
impresionues - mbresëlënës

inagurim - përurim
inagurues - përurues

independencë - pavarësi, mëvehtësi
independent - i pavarur, i mëvehtësuar

indeks - tregues
incident - rast

indikator - tregues
indiferencë - moskokëqarje

[Arb]

indinjatë - zemërim
indirekt - jo i drejtëpërdrejtë

inert - i pa-levizshëm
influencë - ndikim

infuenzë - grip
inicim - nismë, fillim

iniciator - nismëtar
iniciativë - nismë

inspektim - kontrollim
insomni - pa-gjumësi

inspirim - frymëzim
instant - i menjëhershëm

instrukcion - udhëzim
instruktiv - udhëzues

integral - përbërës
integritet - tërësi

intelegjent - i zgjuar, i mençur
intelegjencë - zgjuarësi, mençuri

interaksion - ndërveprim, bashkëveprim
interaktiv - ndërveprues, bashkëveprues

interferencë - ndërhyrje
internal - i brendshëm

intersekcion - kryqëzim
investigim - hulumtim, hetim

intervenim - ndërhyrje
invazion - pushtim

invalid - i pa-vlefshëm
inventim - shpikje

[Arb]

racional - i arësyeshëm
iracional - i pa-arësyeshëm

irelevant - i pa-rëndësishëm, i pa-vend
iritim - ngacmim

izolim - veçim
legjislativ - ligjbërës

legal - ligjor
ilegal - jo-ligjor

legjislator - ligjbërës
legjislaturë - ligjbërje

legjitim - ligjor, i drejtë
liçencë - leje

limit - kufi, cak
linjë - vijë, rresht, rradhë

link - lidhje
lokacion - vendndodhje

logjistikë - prapavijë
llogo - stemë

logjik - i arësyeshëm
jo-logjik - i pa-arësyeshëm

lojal - besnik
lojalitet - besnikëri

magnifikim - zmadhim
magnitudë - madhësi

menaxhim - drejtim
menaxhoj - drejtoj

memorial - përmendore (emër)
memorial - përkujtimor (mbiemër)

mental - mendor
mentalitet - mendësi

[Arb]

migrim - shpërngulje
minimizoj - zvogëloj

dezinformim - keqinformim
modifikim - ndryshim

nacional - kombëtar
nacionalist - kombëtar

navigacion - lundrim
neutral - asnjanës

nominim - emërim
nominal - emëror

obzervim - vëzhgim
obzervues - vëzhgues

obstrukcion - pengim
oficial - zyrtar

opozitar - kundërshtar
opcion - me mundësi zgjedhjeje

origjinal - zanafillës, burimor
ordinar - i zakonshëm

posedoj - kam
participim - pjesëmarrje

pauzë - pushim
pauzoj - pushoj

pedagog - edukues
penetrim - depërtim

perfekt - i përkryer, i përsosur
periodik - i kohë pas kohshëm

permanent - i përhershëm
persekutim - përndjekje

predikoj - parashikoj
predikim - parashikim

[Arb]

i preferuar - i pëlqyer
preokupim - merakosje, shqetësim

prezencë - prani
prezent - i pranishëm

president - kryetar
preventim - ruajtje

primar - parëshqiponj
proklamacion - shpallje

produktiv - prodhues
proporcion - përpjestim

prominent - i mirënjohur
kualifikim - përgaditje

kualitativ - cilësor
kualitet - cilësi

kuantitet - sasi
kuantitativ - sasior

reduktoj - zvogëloj, pakësoj
ri-konstruktim - ri-ndërtim

rajon - trevë
reparacion - dëmshpërblim

relevant - i rëndësishëm, me vend
irelevant - i pa-rëndësishëm, pa-vend

raport - njoftim
reprezentim - përfaqësim

represion - shtypje
repiracion - frymëmarrje

respondoj - përgjigjem
restrikcion - kufizim

revolucion - përmbysje
rotacion - rrotullim

[Arb]

rumor - thashëtheme
segregacion - ndarje, veçim

sekondar - dytësor
senzacional - i bujshëm (lajm)
selekcion - përzgjedhje

separacion - ndarje, veçim
servis - shërbim

signifikim - domethënje
signifikues - domethënjes

simplifikacion - thjeshtëzim
situatë - gjëndje

special - i veçantë
specifik - i veçantë, i hollësishëm

spekulim - hamendësim
spontan - i vetëvetishëm

stacion - ndalesë
start - fillim, nismë

stimuloj - nxis
stimulim - nxitje

stopim - ndalim
stori - tregim, rrëfim

suportim - mbeshtetje, përkrahje
supernatyral - mbinatyral

surprizë - befasi
transformoj - shëndërroj

tranzicion - kalim
tranzicional - kalimtar

tretman - trajtim
unifikim - bashkim, njehsim

verifikim - vërtetësim
vibrim - dridhje

[Barbaroza]

Arb,se pari kerkoj falje qe nderhyj tek tema yte,por vetem desha te te pergezoj per gjithe kete mund qe beni per te sjelle kuptimin ne shqip te termeve te huaja qe pa te drejte i perdorim ne jeten tone te perditshme.
Gjithnje kam qene e interesuar ta dija kuptimin e cdo fjale te huaj pasi me te madhe i perdornin edhe arsimtaret dhe profesoret tane.Dhe kjo dhemb akoma me shume kur keto terme mund t'i hasim edhe ne mediat tona!!Mekat kur kemi shprehje tona te bukura dhe te kuptueshme per masen e gjere dhe asnje nevoje per barbarizma!
Pershendetje edhe njehere per juve!

[napoleoni]

E nderuara Barbaroza,
në fjalet qe sjell Arbi, nuk kemi të bëjmë vetëm me barbarizma, sepse shumica prej tyre janë neologjizma të cilat kërkojnë qasje të veçantë kur kemi të bëjmë me ruajtjen e gjuhës.

Përshëndetje !

[Barbaroza]

E nderuara Barbaroza,
në fjalet qe sjell Arbi, nuk kemi të bëjmë vetëm me barbarizma, sepse shumica prej tyre janë neologjizma të cilat kërkojnë qasje të veçantë kur kemi të bëjmë me ruajtjen e gjuhës.

Përshëndetje !
Sidoqofte napoleoni,une iu falenderova Arb-it per mundim qe sjell ketu sepse jo veq une,por te gjithe,i shohim me interes te veqante!

Pershendetje edhe per ty!

[Odise]

barbaroza, keni te drejte -sigurisht se duhet te çmohet puna e secilit, e jovetem kur shohim nje punim te mire, te kalojme perskaj tij, sikur perskaj kufomes :wink:

Ato fjale te nxierra nga fjalori, me spjegime shqipe
kuptohet se jane edhe disa neologjizma, qe i perkasin cdo gjuhe, por te flasesh fjalen tjeter, kur e ke tenden shume ma kuptimplote - s'eshte mire!

perderisa ta çmojme punen e njeritjetrit - perparojme!

[Ardani]

Komb,Nacion- Lem,Polem
Aprovim-Miratim,Tumir(je)
Gjenerate-Brez
Imperativ-Domosdoshmeri
Imediate-e Ngutshme,e Menjehershme
Refugjate-Ikanak,Ikan,Ikar
Klandestin-Fshehtak,Fshehikes
Administrate-Ndorate
Komplote-Kungare,Perbetim
Donator-Dhurues
Replike-Dytesim
Ide-Shllim
Bollek-Buri
Arrogance-Skrute
Impozant(e)-Ftrome
Neglizhence-Pakujdesi
Fame-Emeri
Elegante-Gucar
Kurioz-Kureshtar,Kushkur
Implikohem-Ngaterohem,Perfshihem
Rrushfet-Nendore

[Arb]

A ka ndonje fjale tjeter qe ka depertuar ne gjuhen tone?