Fjalë që s'përdoren- fjalë krahinore- emërtime -të NDRYSHME

[ARVANITI]

Ne kete teme mund te postoni:

- fjale te vjetra te shqipes, qe tani nuk perdoren ose perdoren pak

- fjale shqipe te nga krahina juaj, qe jane te veçanta, dhe qe jane shqipe e paster

- vendemertime vendesh, lumenjsh,

- fjale te perditshme

- fjale te huaja, te futura ne shqip. Jepni te ngjashmen ne shqip

etj...

Krahas cdo fjale do te shkruani shpjegimin, rajonin ku flitet, etj..


***

Do te mesojme gjera interesante nga njeri tjetri

[ARVANITI]

Udha e Kashtes – emertimi popullor I Udhes se Qumeshtit.

Udha e qumeshtit eshte nje galaktike e madhe, e dallueshme ne qiell, qe gjendet 100 mije vjet drite largesi nga sistemi yne. Emertimi i pare i kesaj galekatike ne shqip eshte “Udha e Kashtes”, e me vone “Udha e Qumeshtit”. Ndersa tani perkthyesit e pandergjegjshem e kane kthyer ne „Rruga e Qumeshtit“. Udhe eshte fjale shqipe e paster prandaj ajo duhet te perdoret gjithmone.


***


Molla tarta – fjale krahinore qe perdoret ne rajonin e Shkodres si sinonim i fjales „damate“.

Shpjegohet keshtu molla tarta = molla t’arta = molla te arta.

Mendoj qe Kongresi i 1972 duhet te zgjidhte kete fjale ne fjalorin standart, e jo fjalen „domate“. Shkaku pse nuk u mor kjo fjale, ishte sepse „molla tarta“ perdoret vetem ne Shkoder, ndersa ne gjithe Shqiperine perdoret „domate“.

[ARVANITI]

Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)

[ARVANITI]

Gjiton – ne kete mynyre emertohet fqinji (komshiu) ne Jugun e Shqiperise. Eshte fjale shume e perdorshme.

Shpjegohet ne kete menyre (shume s’jane dakort): gjiton = gjiri jone = d.m.th. qe eshte njeriu yne


***


Njatjeta – nje tjeter shkurtim I fjales “tungjatjeta”. Mori perdorim shume masiv pas vendosjes se komunzmit. Sot brezi i ri, ne vend te kesaj fjale apo “tung”, perdor “ciao” dhe “bye”.


***


kaptinë - kokë, krye. kjo fjale perdoret ne dialektin e Tiranes.

Nje autor, "kaptine" e lidh me fjalen koder. Dhe ne kete menyre ai shpjegon shume vendemertime (toponime) si p.sh. "Kapitoli". Dhe shume fjale te tjera...por fatkeqesisht nuk e po e gjej dot ate liber qe t'i postoj.

***

[Murgesha]

Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)

Po "play girl" çdo të thotë?? :roll:

[dr1ta]

Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)




A po i shpjegon fjalet shqip apo anglisht?

[Odise]

mire eshte ta kthjelloni diskutuesin, e jo ta mjegulloni

ma mire thuani ju dicka per temen! :wink:

Fjale qe s'perdoren, a nuk fliten a nuk jane te shenuara ne Leksikologji, fjalore e drejtshkrim - por te hudhim drite, t'i ndriçojme te mos zhduken
pikesynimi eshte te shtrohen para plotesimit e persosjes se vet Shqipes!

- kuzinë, kuzina - vendi ku zihet gjella, apo kuzhinë, kuzhina

- veturë, vetura - kerri, makina, automobili - vetura qe veton ne udhe me shpejtesi - (vetime) - veturë (qe moren ne frengjishte).

- patel, pateli (telefon pa tel), ne shqipen, e jo natel, cell, mobil...kur kemi fjalen shqipe adekuate

keto iashin ''shpikjet e mia - larg gjuhes'' :idea: :wink:


Nderime!

Odise

[Murgesha]

Odise me gjithë rrespektin që kam për ju dhe për këtë temë, nuk është në rregull të spjegohen fjalë të lëna pasdore apo që përdoren vetëm nëpër rajone të ndryshme shqiptare në gjuhën angleze.
Përshëndetje dhe rrespekt për këtë temë.

[Odise]

mire Murgesha, ta fshijme ate fjale - play_ girl? o Arbaniti, skjaroje more ate fjale, ose e fshime!

[ARVANITI]

Po "play girl" çdo të thotë?? :roll:

Per ta shpjeguar memire fjalen "lace", se ju ndoshta nuk me kutoni, i dhashe edhe perkthimin ne anglisht.

Play girl - femer qe e sheh jeten vetem per argetim, femer qe sillet dhe eshte e shkathet porsi nje mashkull, nje vajze si çun.

Miqesisht

ARVANITI

P.S.

Besoj se ketu mesove dicka me interesante se te "Kafja".

Shkruaj ndo1 fjale te rralle nga krahina jote.

[ARVANITI]

Odise me gjithë rrespektin që kam për ju dhe për këtë temë, nuk është në rregull të spjegohen fjalë të lëna pasdore apo që përdoren vetëm nëpër rajone të ndryshme shqiptare në gjuhën angleze.
Përshëndetje dhe rrespekt për këtë temë.

pupupupu...

[ARVANITI]

ashensor - katngjites. Kete sinonim shqip per ashensorin e hasa tek libri "Kodi i Da Vincit" ne perkthimin shqip, dhe me beri shume pershtypje pasi nuk e kisha hasur asnjehere me pare. Interesant...



***


gjeografi - dhèshkrojësi. Kete sinonim shqip per termin "gjeografi" e dhane per here te pare Rilindasit (Jani Vreto). Ne disa botime te asaj kohe ky termi i ri shqip u perdor disi. Por me pas duke qene se termi "gjeografi" ishte term nderkombetar, pak e nga pak u la ne harrese.

[ARVANITI]

teleskop - tejqyre. Kete sinonim e dha per here te pare Naim Frasheri, ne periudhe e ringritjes se gjuhes shqipe ne nivelin e te shkruares. Sot fatkeqesisht kjo fjale e bukur eshte lene ne harrese.


***


rrokaqiell - ndertese e larte shume kateshe. Kete fjale e kam degjuar te perdoret ne Kosove (s'jam i sigurt). Ne Shqiperi si sinonim i fjales "rrokaqiell" perdoret edhe fjala "qiellgervishtes". Haset shpesh edhe "gradaçiel"

[Odise]

ashensor, elevator, lift - katngjites (nuk qendron), do te thoja ate qe e ka shpike, te mbetet po ai term i asaj gjuhe, po ne shqip, te merret fjala ma e thjeshte - LIFT-i, sepse nuk ka vetem katngjites, po edhe ma pak se kati, apo ma shume se kati, ka perdorime te shumeta...

gjeografi - dheshkrojes, as ketu nuk pergjigjet, kur fjala - gje, eshte dhee
gje=dhe, o-ja lidhese, grafi=pershkrim, grafikim. Ndoshta edhe ishte ne illirishte - gje, nga Gjea, qe mendoj te ishte - GE, GEA (GEA - GEO - GUA) guha, gega, goga, geni, Gea, guni, guri, guna, gusha etj. kemi ndryshime g=gj nga illirishtja
GEGU BRE ARBANIT! :wink: apo GJEGJU, pergjegju...ketu duhet studim analitik (gjegju, a pergjegju)

gjeografi - DHEPERSHKRIM, po disa terma edhe nuk duhet marre si me zor, por thjeshte e natyrshem ne rrjedhen e gjuhes...

[ARVANITI]

ashensor, elevator, lift - katngjites (nuk qendron), do te thoja ate qe e ka shpike, te mbetet po ai term i asaj gjuhe, po ne shqip, te merret fjala ma e thjeshte - LIFT-i, sepse nuk ka vetem katngjites, po edhe ma pak se kati, apo ma shume se kati, ka perdorime te shumeta...

gjeografi - dheshkrojes, as ketu nuk pergjigjet, kur fjala - gje, eshte dhee
gje=dhe, o-ja lidhese, grafi=pershkrim, grafikim. Ndoshta edhe ishte ne illirishte - gje, nga Gjea, qe mendoj te ishte - GE, GEA (GEA - GEO - GUA) guha, gega, goga, geni, Gea, guni, guri, guna, gusha etj. kemi ndryshime g=gj nga illirishtja
GEGU BRE ARBANIT! :wink: apo GJEGJU, pergjegju...ketu duhet studim analitik (gjegju, a pergjegju)

gjeografi - DHEPERSHKRIM, po disa terma edhe nuk duhet marre si me zor, por thjeshte e natyrshem ne rrjedhen e gjuhes...

Nejse, me mire eshte katngjites se ashensor, te pakten e kemi shqip.

Po andej nga krahina jote, nuk ka ndo1 fjale te vecante?

Gjegju bre Odise... :wink:

Miqesisht

ARVANITI

[ARVANITI]

Bre – (pasthirrmë). Përdoret për të përforcuar shprehjen e një habie, të një kënaqësie etj. Sa shumë paska, bre. Përdoret në dendur ne Kosovë dhe në Korçë.


***


Atëbotë – atëherë. “Atëbotë” është një fjalë e “harruar” e shqipes qe dikur përdorej shpesh.

[ARVANITI]

Botor (e) – që ka të bëjë me të gjithë, i përgjithshëm, publik.

Para viteve 1950 kishte edhe një kuptim tjetër që tashmë është lënë në harresë. Që kishte të bënte me ndërtimin e me mirëmbatjen e rrugëve, të ndërtesave shtetërore si dhe me shërbimet komunale. Ministria e Punëve Publike të Shqipërisë para vitit 1950 quhej Ministria e Punëve Botore.


***


Gugash – harku i lahutës. Gjithashtu me këtë emër emërtohet edhe nje lloj shpendi.

[ARVANITI]

Përsiat – e shqyrtoj mire diçka, e rrah mirë me mend para se të vendos. Shqyrtoj.


***


Ujdi (si folje: ujdis) – një tjetër fjalë e rrallë e shqipes, që vitet e fundit ka filluar “ringjalljen”e asj. “Ujdia” është marrëveshje midis dy palëve për diçka me detyrime e me përfitime të dyanshme. (p.sh. Ra në ujdi me dikë)

[ARVANITI]

***

Ujdhesë – ishull. Kjo fjalë është shumë e bukur, aq më tepër që është shqip. Nuk kishte pse të zëvendësohej me “ishulli”. Si mbiemër del në trajtën “ujdhesor”.


***


Siujdhesa – gadishull, gadishullor - siujdhesor

[ARVANITI]

***

Voc – djale i ri, çun. Është një fjalë krahinore që haset kryesisht në Verilindje te Shqipërise (ndoshta edhe më gjërë). Gjithashtu ekzistonë edhe trajat femerore “vocé”


***


Bilë – në këtë mënyrë emërohet vajza e vogël në shumë krahina të Jugut te Shqipërisë (Labëri, Gjirokastër etj.).

[Odise]

tëvona. - pastaj, mandej, mbasandej, qe kjo fjale - tevona, eshte krejt shqipe, qe ka kuptimin: ma vone, me vone. Kurse fjala - pastaj, anipse ka rrenjen shqipe - pas (mbas) toskerishte, si - mbas, gegenishte, me sufiksin - taj, sikur tjetersohet.

[ARVANITI]

tëvona. - pastaj, mandej, mbasandej, qe kjo fjale - tevona, eshte krejt shqipe, qe ka kuptimin: ma vone, me vone. Kurse fjala - pastaj, anipse ka rrenjen shqipe - pas (mbas) toskerishte, si - mbas, gegenishte, me sufiksin - taj, sikur tjetersohet.

Ne Shkoder perdoret si sinonim i fjales "tevona" (jo tëvona) edhe fjala "te e mbramja".

[Odise]

tevona, tëvona, ma vonë... vonë - i,e,te, vonshme, i,e,te vonuar, vonimi-vonesa, vonë, i,e,te mavonshme-mëvonshme etj.

[ARVANITI]

tëvona = tevona (shqiptohet "te e vona" - me dy "e" rradhazi)

[Odise]

jo, nuk shqiptohet me dy e,e, te e vona, por thjeshte - tevona, ne kuptimin ma vonë, më vonë (erdhi i pari, tevona i dyti - i pari, pastaj i dyti)
shprehja: tek e vona, eshte krejt tjeter kuptim, qe kuptohet: tek fundi, tek e mbrama, tek e vona.

[ARVANITI]

Ketu te ne shqiptohet me dy "e" rradhazi.

[Odise]

me dy e+e, te e vona, eshte krejt tjeter kuptim shqip, qe kuptohet si: tek e vona, tek e mbramja, tek fundi - po ketu ne kete rast tonin, e kemi per kuptimin e fjales - pastaj - mbasandej - tevona

jo njehere keshtu, e tevona ashtu, njehere keshtu, e pastaj ashtu dredhe!

[Ardani]

Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartçues.

[ARVANITI]

Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartçues.

A mund te zbritet me lartçues?

"Mshel" eshte fjale dialektore, me gjeresisht perdoret mbyll-myll.

[Ardani]

Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartçues.

A mund te zbritet me lartçues?

"Mshel" eshte fjale dialektore, me gjeresisht perdoret mbyll-myll.

Cilat jane kriteriumet qe nje fjale te cilesohet si dialektore?Fjalen Mshel e perdorin mese gjysma e lemit(kombit) shqiptar dhe ajo duhet te kete trajtim te njejte si edhe fjala Mbyll.Me lartçues ashtu si ngritesh (çohesh)edhe zbret.

[ARVANITI]

Cilat jane kriteriumet qe nje fjale te cilesohet si dialektore?Fjalen Mshel e perdorin mese gjysma e lemit(kombit) shqiptar dhe ajo duhet te kete trajtim te njejte si edhe fjala Mbyll.Me lartçues ashtu si ngritesh (çohesh)edhe zbret.

Shumica e shqiptareve perdorin fjalen "mbyll". Kemi "mbyll", "myll", "mill" "mbill" "mshel", "mshejl", "mshajl", etj... D.m.th etu kemi 7 fjale me rrenje dhe kuptim te njejet per t'u futur ne gjuhen standarte. Dhe pergjithesish zgjidhet fjala me autoktone dhe origjinale, me e sakte, ose ajo qe eshte me e perhapur ne te folur. Ne Shqiperi perdoret "mbyll", prandaj eshte caktuar kjo fjale.

[Ardani]

Fjalet burimore shqipe - fjalet me prejardhje te huaj
Tute - Frike
Rrene - Genjeshter
Lem,Polem,Leni(nuk gjendet ne FGJSSH) - Komb,Nacion
Shllim - Ide
Shkanze(nuk gjendet ne FGJSSH) - Kompenzim
Mbledhc (nuk gjendet ne FGJSSH) - Grabuje
As nje nga kriteriumet qe i ceket nuk qendron. As perhapja gjeografike,as origjinaliteti as perqindja e popullates qe i perdorin disa fjale nuk jane as nuk kane qene kriterium themelor per hyrjen apo mbetjen jashte FSGJSH.Fatkeqesisht te tjera kriteriume kane qene percaktuse se cilat fjale do te hyne ne FGJSSH.