PDA

View Full Version : Fjalė qė s'pėrdoren- fjalė krahinore- emėrtime -tė NDRYSHME


ARVANITI
06-06-05, 11:33
Ne kete teme mund te postoni:

- fjale te vjetra te shqipes, qe tani nuk perdoren ose perdoren pak

- fjale shqipe te nga krahina juaj, qe jane te veēanta, dhe qe jane shqipe e paster

- vendemertime vendesh, lumenjsh,

- fjale te perditshme

- fjale te huaja, te futura ne shqip. Jepni te ngjashmen ne shqip

etj...

Krahas cdo fjale do te shkruani shpjegimin, rajonin ku flitet, etj..


***

Do te mesojme gjera interesante nga njeri tjetri

ARVANITI
06-06-05, 11:39
Udha e Kashtes – emertimi popullor I Udhes se Qumeshtit.

Udha e qumeshtit eshte nje galaktike e madhe, e dallueshme ne qiell, qe gjendet 100 mije vjet drite largesi nga sistemi yne. Emertimi i pare i kesaj galekatike ne shqip eshte “Udha e Kashtes”, e me vone “Udha e Qumeshtit”. Ndersa tani perkthyesit e pandergjegjshem e kane kthyer ne „Rruga e Qumeshtit“. Udhe eshte fjale shqipe e paster prandaj ajo duhet te perdoret gjithmone.


***


Molla tarta – fjale krahinore qe perdoret ne rajonin e Shkodres si sinonim i fjales „damate“.

Shpjegohet keshtu molla tarta = molla t’arta = molla te arta.

Mendoj qe Kongresi i 1972 duhet te zgjidhte kete fjale ne fjalorin standart, e jo fjalen „domate“. Shkaku pse nuk u mor kjo fjale, ishte sepse „molla tarta“ perdoret vetem ne Shkoder, ndersa ne gjithe Shqiperine perdoret „domate“.

ARVANITI
06-06-05, 11:40
Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)

ARVANITI
06-06-05, 11:46
Gjiton – ne kete mynyre emertohet fqinji (komshiu) ne Jugun e Shqiperise. Eshte fjale shume e perdorshme.

Shpjegohet ne kete menyre (shume s’jane dakort): gjiton = gjiri jone = d.m.th. qe eshte njeriu yne


***


Njatjeta – nje tjeter shkurtim I fjales “tungjatjeta”. Mori perdorim shume masiv pas vendosjes se komunzmit. Sot brezi i ri, ne vend te kesaj fjale apo “tung”, perdor “ciao” dhe “bye”.


***


kaptinė - kokė, krye. kjo fjale perdoret ne dialektin e Tiranes.

Nje autor, "kaptine" e lidh me fjalen koder. Dhe ne kete menyre ai shpjegon shume vendemertime (toponime) si p.sh. "Kapitoli". Dhe shume fjale te tjera...por fatkeqesisht nuk e po e gjej dot ate liber qe t'i postoj.

***

Murgesha
06-06-05, 19:25
Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)

Po "play girl" ēdo tė thotė?? :roll:

dr1ta
06-06-05, 20:51
Bukuresht – emri i kryeqytetit te Rumanise. Ky emer ju dha nga kolonia shqiptare e Rumanise, e cila ne ate kohe kishte nje rol shume te madh ne jeten politike te Rumanise (dinastia e Gjikeve).

Shpjegohet ne kete menyre: Bukuresht = bukur eshte = qe eshte i bukur

***


Lace – fjale qe perdoret ne Tirane. Me kete fjale emertohen ato vajza qe jane shume te shkathta, si djem. Eshte nje si tip formulimi I gjinise femerore te fjales “lale”.

Lace – play girl (ne anglisht)




A po i shpjegon fjalet shqip apo anglisht?

Odise
06-06-05, 21:41
mire eshte ta kthjelloni diskutuesin, e jo ta mjegulloni

ma mire thuani ju dicka per temen! :wink:

Fjale qe s'perdoren, a nuk fliten a nuk jane te shenuara ne Leksikologji, fjalore e drejtshkrim - por te hudhim drite, t'i ndriēojme te mos zhduken
pikesynimi eshte te shtrohen para plotesimit e persosjes se vet Shqipes!

- kuzinė, kuzina - vendi ku zihet gjella, apo kuzhinė, kuzhina

- veturė, vetura - kerri, makina, automobili - vetura qe veton ne udhe me shpejtesi - (vetime) - veturė (qe moren ne frengjishte).

- patel, pateli (telefon pa tel), ne shqipen, e jo natel, cell, mobil...kur kemi fjalen shqipe adekuate

keto iashin ''shpikjet e mia - larg gjuhes'' :idea: :wink:


Nderime!

Odise

Murgesha
06-06-05, 21:56
Odise me gjithė rrespektin qė kam pėr ju dhe pėr kėtė temė, nuk ėshtė nė rregull tė spjegohen fjalė tė lėna pasdore apo qė pėrdoren vetėm nėpėr rajone tė ndryshme shqiptare nė gjuhėn angleze.
Pėrshėndetje dhe rrespekt pėr kėtė temė.

Odise
07-06-05, 00:44
mire Murgesha, ta fshijme ate fjale - play_ girl? o Arbaniti, skjaroje more ate fjale, ose e fshime!

ARVANITI
07-06-05, 11:08
Po "play girl" ēdo tė thotė?? :roll:

Per ta shpjeguar memire fjalen "lace", se ju ndoshta nuk me kutoni, i dhashe edhe perkthimin ne anglisht.

Play girl - femer qe e sheh jeten vetem per argetim, femer qe sillet dhe eshte e shkathet porsi nje mashkull, nje vajze si ēun.

Miqesisht

ARVANITI

P.S.

Besoj se ketu mesove dicka me interesante se te "Kafja".

Shkruaj ndo1 fjale te rralle nga krahina jote.

ARVANITI
07-06-05, 11:10
Odise me gjithė rrespektin qė kam pėr ju dhe pėr kėtė temė, nuk ėshtė nė rregull tė spjegohen fjalė tė lėna pasdore apo qė pėrdoren vetėm nėpėr rajone tė ndryshme shqiptare nė gjuhėn angleze.
Pėrshėndetje dhe rrespekt pėr kėtė temė.

pupupupu...

ARVANITI
07-06-05, 11:23
ashensor - katngjites. Kete sinonim shqip per ashensorin e hasa tek libri "Kodi i Da Vincit" ne perkthimin shqip, dhe me beri shume pershtypje pasi nuk e kisha hasur asnjehere me pare. Interesant...



***


gjeografi - dhčshkrojėsi. Kete sinonim shqip per termin "gjeografi" e dhane per here te pare Rilindasit (Jani Vreto). Ne disa botime te asaj kohe ky termi i ri shqip u perdor disi. Por me pas duke qene se termi "gjeografi" ishte term nderkombetar, pak e nga pak u la ne harrese.

ARVANITI
07-06-05, 11:41
teleskop - tejqyre. Kete sinonim e dha per here te pare Naim Frasheri, ne periudhe e ringritjes se gjuhes shqipe ne nivelin e te shkruares. Sot fatkeqesisht kjo fjale e bukur eshte lene ne harrese.


***


rrokaqiell - ndertese e larte shume kateshe. Kete fjale e kam degjuar te perdoret ne Kosove (s'jam i sigurt). Ne Shqiperi si sinonim i fjales "rrokaqiell" perdoret edhe fjala "qiellgervishtes". Haset shpesh edhe "gradaēiel"

Odise
08-06-05, 02:28
ashensor, elevator, lift - katngjites (nuk qendron), do te thoja ate qe e ka shpike, te mbetet po ai term i asaj gjuhe, po ne shqip, te merret fjala ma e thjeshte - LIFT-i, sepse nuk ka vetem katngjites, po edhe ma pak se kati, apo ma shume se kati, ka perdorime te shumeta...

gjeografi - dheshkrojes, as ketu nuk pergjigjet, kur fjala - gje, eshte dhee
gje=dhe, o-ja lidhese, grafi=pershkrim, grafikim. Ndoshta edhe ishte ne illirishte - gje, nga Gjea, qe mendoj te ishte - GE, GEA (GEA - GEO - GUA) guha, gega, goga, geni, Gea, guni, guri, guna, gusha etj. kemi ndryshime g=gj nga illirishtja
GEGU BRE ARBANIT! :wink: apo GJEGJU, pergjegju...ketu duhet studim analitik (gjegju, a pergjegju)

gjeografi - DHEPERSHKRIM, po disa terma edhe nuk duhet marre si me zor, por thjeshte e natyrshem ne rrjedhen e gjuhes...

ARVANITI
08-06-05, 10:59
ashensor, elevator, lift - katngjites (nuk qendron), do te thoja ate qe e ka shpike, te mbetet po ai term i asaj gjuhe, po ne shqip, te merret fjala ma e thjeshte - LIFT-i, sepse nuk ka vetem katngjites, po edhe ma pak se kati, apo ma shume se kati, ka perdorime te shumeta...

gjeografi - dheshkrojes, as ketu nuk pergjigjet, kur fjala - gje, eshte dhee
gje=dhe, o-ja lidhese, grafi=pershkrim, grafikim. Ndoshta edhe ishte ne illirishte - gje, nga Gjea, qe mendoj te ishte - GE, GEA (GEA - GEO - GUA) guha, gega, goga, geni, Gea, guni, guri, guna, gusha etj. kemi ndryshime g=gj nga illirishtja
GEGU BRE ARBANIT! :wink: apo GJEGJU, pergjegju...ketu duhet studim analitik (gjegju, a pergjegju)

gjeografi - DHEPERSHKRIM, po disa terma edhe nuk duhet marre si me zor, por thjeshte e natyrshem ne rrjedhen e gjuhes...

Nejse, me mire eshte katngjites se ashensor, te pakten e kemi shqip.

Po andej nga krahina jote, nuk ka ndo1 fjale te vecante?

Gjegju bre Odise... :wink:

Miqesisht

ARVANITI

ARVANITI
08-06-05, 19:22
Bre – (pasthirrmė). Pėrdoret pėr tė pėrforcuar shprehjen e njė habie, tė njė kėnaqėsie etj. Sa shumė paska, bre. Pėrdoret nė dendur ne Kosovė dhe nė Korēė.


***


Atėbotė – atėherė. “Atėbotė” ėshtė njė fjalė e “harruar” e shqipes qe dikur pėrdorej shpesh.

ARVANITI
08-06-05, 19:24
Botor (e) – qė ka tė bėjė me tė gjithė, i pėrgjithshėm, publik.

Para viteve 1950 kishte edhe njė kuptim tjetėr qė tashmė ėshtė lėnė nė harresė. Qė kishte tė bėnte me ndėrtimin e me mirėmbatjen e rrugėve, tė ndėrtesave shtetėrore si dhe me shėrbimet komunale. Ministria e Punėve Publike tė Shqipėrisė para vitit 1950 quhej Ministria e Punėve Botore.


***


Gugash – harku i lahutės. Gjithashtu me kėtė emėr emėrtohet edhe nje lloj shpendi.

ARVANITI
08-06-05, 19:26
Pėrsiat – e shqyrtoj mire diēka, e rrah mirė me mend para se tė vendos. Shqyrtoj.


***


Ujdi (si folje: ujdis) – njė tjetėr fjalė e rrallė e shqipes, qė vitet e fundit ka filluar “ringjalljen”e asj. “Ujdia” ėshtė marrėveshje midis dy palėve pėr diēka me detyrime e me pėrfitime tė dyanshme. (p.sh. Ra nė ujdi me dikė)

ARVANITI
08-06-05, 20:36
***

Ujdhesė – ishull. Kjo fjalė ėshtė shumė e bukur, aq mė tepėr qė ėshtė shqip. Nuk kishte pse tė zėvendėsohej me “ishulli”. Si mbiemėr del nė trajtėn “ujdhesor”.


***


Siujdhesa – gadishull, gadishullor - siujdhesor

ARVANITI
08-06-05, 20:37
***

Voc – djale i ri, ēun. Ėshtė njė fjalė krahinore qė haset kryesisht nė Verilindje te Shqipėrise (ndoshta edhe mė gjėrė). Gjithashtu ekzistonė edhe trajat femerore “vocé”


***


Bilė – nė kėtė mėnyrė emėrohet vajza e vogėl nė shumė krahina tė Jugut te Shqipėrisė (Labėri, Gjirokastėr etj.).

Odise
14-06-05, 18:09
tėvona. - pastaj, mandej, mbasandej, qe kjo fjale - tevona, eshte krejt shqipe, qe ka kuptimin: ma vone, me vone. Kurse fjala - pastaj, anipse ka rrenjen shqipe - pas (mbas) toskerishte, si - mbas, gegenishte, me sufiksin - taj, sikur tjetersohet.

ARVANITI
14-06-05, 19:55
tėvona. - pastaj, mandej, mbasandej, qe kjo fjale - tevona, eshte krejt shqipe, qe ka kuptimin: ma vone, me vone. Kurse fjala - pastaj, anipse ka rrenjen shqipe - pas (mbas) toskerishte, si - mbas, gegenishte, me sufiksin - taj, sikur tjetersohet.

Ne Shkoder perdoret si sinonim i fjales "tevona" (jo tėvona) edhe fjala "te e mbramja".

Odise
15-06-05, 01:32
tevona, tėvona, ma vonė... vonė - i,e,te, vonshme, i,e,te vonuar, vonimi-vonesa, vonė, i,e,te mavonshme-mėvonshme etj.

ARVANITI
15-06-05, 13:35
tėvona = tevona (shqiptohet "te e vona" - me dy "e" rradhazi)

Odise
15-06-05, 15:18
jo, nuk shqiptohet me dy e,e, te e vona, por thjeshte - tevona, ne kuptimin ma vonė, mė vonė (erdhi i pari, tevona i dyti - i pari, pastaj i dyti)
shprehja: tek e vona, eshte krejt tjeter kuptim, qe kuptohet: tek fundi, tek e mbrama, tek e vona.

ARVANITI
16-06-05, 20:13
Ketu te ne shqiptohet me dy "e" rradhazi.

Odise
16-06-05, 21:45
me dy e+e, te e vona, eshte krejt tjeter kuptim shqip, qe kuptohet si: tek e vona, tek e mbramja, tek fundi - po ketu ne kete rast tonin, e kemi per kuptimin e fjales - pastaj - mbasandej - tevona

jo njehere keshtu, e tevona ashtu, njehere keshtu, e pastaj ashtu dredhe!

Ardani
26-08-05, 03:05
Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartēues.

ARVANITI
31-08-05, 18:56
Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartēues.

A mund te zbritet me lartēues?

"Mshel" eshte fjale dialektore, me gjeresisht perdoret mbyll-myll.

Ardani
02-09-05, 00:27
Ja edhe disa fjale qe fatkeqesisht nuk gjeten vend ne Fjalorin e gjuhes se sotme shqipe:Ngjim-radhazi,panda.Mshel-mbyllur.Ngjeti-tjeterkund.Sa i perket fjales Ashensor apo Lift nuk me duket e qelluar fjala Katngjites. Me e qelluar me del fjala Lartese spo lartēues.

A mund te zbritet me lartēues?

"Mshel" eshte fjale dialektore, me gjeresisht perdoret mbyll-myll.

Cilat jane kriteriumet qe nje fjale te cilesohet si dialektore?Fjalen Mshel e perdorin mese gjysma e lemit(kombit) shqiptar dhe ajo duhet te kete trajtim te njejte si edhe fjala Mbyll.Me lartēues ashtu si ngritesh (ēohesh)edhe zbret.

ARVANITI
06-09-05, 19:19
Cilat jane kriteriumet qe nje fjale te cilesohet si dialektore?Fjalen Mshel e perdorin mese gjysma e lemit(kombit) shqiptar dhe ajo duhet te kete trajtim te njejte si edhe fjala Mbyll.Me lartēues ashtu si ngritesh (ēohesh)edhe zbret.

Shumica e shqiptareve perdorin fjalen "mbyll". Kemi "mbyll", "myll", "mill" "mbill" "mshel", "mshejl", "mshajl", etj... D.m.th etu kemi 7 fjale me rrenje dhe kuptim te njejet per t'u futur ne gjuhen standarte. Dhe pergjithesish zgjidhet fjala me autoktone dhe origjinale, me e sakte, ose ajo qe eshte me e perhapur ne te folur. Ne Shqiperi perdoret "mbyll", prandaj eshte caktuar kjo fjale.

Ardani
06-09-05, 21:21
Fjalet burimore shqipe - fjalet me prejardhje te huaj
Tute - Frike
Rrene - Genjeshter
Lem,Polem,Leni(nuk gjendet ne FGJSSH) - Komb,Nacion
Shllim - Ide
Shkanze(nuk gjendet ne FGJSSH) - Kompenzim
Mbledhc (nuk gjendet ne FGJSSH) - Grabuje
As nje nga kriteriumet qe i ceket nuk qendron. As perhapja gjeografike,as origjinaliteti as perqindja e popullates qe i perdorin disa fjale nuk jane as nuk kane qene kriterium themelor per hyrjen apo mbetjen jashte FSGJSH.Fatkeqesisht te tjera kriteriume kane qene percaktuse se cilat fjale do te hyne ne FGJSSH.