Nektari i vulosur i Xhennetit (JETA E MUHAMMEDIT A.S.)

[Albanian eX|PerT]

Safijjurrahman El-Mubarekfuri


NEKTARI I VULOSUR I XHENNETIT


STUDIM MBI JETËSHKRIMIN
E RESULULL-LLAHUT A.S.

[Albanian eX|PerT]

FJALA E SEKRETARIT TË PËRGJITHSHËM TË LIGËS BOTËRORE ISLAME - RABITËS, ZOTËRI PROFESOR ALI EL-HAREKANIT

Falënderimi i qoftë All-llahut xh.sh., Sunduesit të botëve, Kriju­esit të qiejve dhe të Tokës, Dhuruesit të territ dhe të dritës, salavati e selami i All-llahut xh.sh. qoftë mbi Muhammedin a.s. i cili është vulë e të gjithë Pejgamberëve, i cili ka ditur të gëzojë dhe të paralajmërojë, të premtojë dhe të kërcënojë. All-llahu e ka nxjerr njerëzimin me të nga errësira në dritë dhe e ka shpjerr në rrugën e drejtë, sirati mustekim, në rrugën e Zotit të gjithëçkaje që ekziston në qiej dhe në Tokë.
A nuk po i kthehet, pra, çdo gjë All-llahut?!
Kur All-llahu i Lartmadhëruar e ka pajisur Pejgamberin a.s. me shef'at, dhe i ka caktuar pozitë të veçantë ndër Pejgamberët, Mysli­manët i ka porositur që ta donë atë dhe për Vete i ka bërë të dashur pasuesit e tij, ka porositë këtë:
"Thuaju (o Muhammed!): "Nëse e doni All-llahun, atëherë ejani pas meje, që All-llahu t'ju dojë dhe t'ju falë mëkatet..." (Ali Imran, 31)
Këto fjalë të All-llahut janë porosi për myslimanët që me tërë qeni­en e vet të përpiqen dhe ta duan Resulull-llahun a.s.
Arsyet për ta dashur vazhdimisht Resulull-llahun a.s. shtohen shu­mëfish nga dita në ditë, e ato gjenden në personalitetin, karak­terin dhe në veprën e tij.
Andaj, që nga fillet e para të Islamit, myslimanët fuqishëm qenë mishëruar me Resulull-llahun a.s., imituan atë dhe çdo herë theksonin vlerat dhe virtytet e tij, ndaj filluan edhe të shkruajnë rrugën e jetës së tij - "Siretu Resulull-llah a.s."
Jetëshkrimi i shkëlqyeshëm i Pejgamberit a.s. bazohet në fjalët, veprat dhe karakterin e tij shembullor. Aishja r.a. thotë:
"Sjellja e tij është sipas Kur'anit", ndërsa Kur'ani është Libri i All-llahut xh.sh., Fjala e Tij universale, andaj kush sillet kështu do të jetë njeriu më i mirë, personalitet i formuar dhe ndër krijesat më të dashura të All-llahut xh.sh.
Edhe sot myslimanët i bashkon dashuria e madhe dhe e pakufish­me ndaj Pejgamberit a.s. Andaj, kush e donë ate (Pejgamberin a.s.) edhe lexon edhe shkruan për te.
Kështu u lind ideja që të mbahet kongresi i Parë Islam, kushtuar studimit të jetës, punës dhe veprës së ndershme të Resulull-llahut a.s.
Ky kongres u mbajt në Pakistan në vitin 1396 h. Liga islame - Rabita - ofroi shpërblime në të holla me vlerë prej 150.000. rijal saudit për pesë veprat më të mira mbi jetëshkrimin e Resulull-llahut a.s. me këto parashtresa:
1. Që studimi të jetë i plotë dhe t'i përfshijë saktësisht ngjarjet historike sipas rendit kronologjik;
2. Të jetë origjinal dhe i pabotuar më parë;
3. Që autori t'i numërojë të gjitha veprat klasike etj. me të cilat është shërbyer;
4. Që autori të shkruajë posaçërisht autobiografinë e vet të plotë, me kualifikim profesional dhe t'i përmend punimet e veta shkencore ose veprat e botuara, nëse i ka;
5. Që studimi të jetë i shkruar qartë ose i shtypur;
6. Të jetë i shkruar në gjuhën arabe ose në ndonjë gjuhë të gjallë;
7. Studimi do të pranohet nga fillimi i muajit rebiul th-thani 1396. h. gjer në fillim të muajit muharrem të vitit 1397. h.;
8. Studimi do t'i dorëzohet sekretariatit të përgjithshëm të Rabi­tës islame në Mekë, në zarf të vulosur që do të regjistrohet nën numrin e veçantë serik;
9. Punimet do t'i kontrollojë komisioni i veçantë profesional i përbërë nga dijetarët e kësaj fushe të shkencës.
Kjo proklamatë ka qenë stimulim që në konkurs të marrin pjesë të gjithë ata, të cilëve All-llahu xh.sh. u ka dhuruar dashuri ndaj Resu­lull-llahut a.s. e që e kanë studiuar personalitetin, punën dhe veprën e tij, e veç kësaj kanë pasur prirje për të shkruar.
Në selinë e Rabitës fillojnë të arrinë punimet e shkruara në gjuhën arabe, urde dhe në gjuhë të tjera.
Në konkurs arritën 171. punime prej të cilave: 84. studime në gjuhën arabe, 64. në gjuhën urde, 21. në gjuhën angleze, një në gjuhën franceze dhe një në gjuhën hamite (afrikane).
Komisioni profesional, pas leximit dhe shqyrtimit të gjitha puni­meve i zgjodhi pesë më të mirat, autorët e të cilave u shpërblyen.
Kkëta janë:
1. Fitues i shpërblimit të parë, profesor Safijju-r-Rahman El-Mubarekfuri, ligjërues në Universitetin Selefik në Indi. Vlera e shpër­blimit është 50.000. rijal saudit;
2. Fitues i shpërblimit të dytë, dr. Mexhid Ali Kani nga Universi­teti Krahinor Islamik Nju Dehli - Indi. Vlera e shpërblimit 40.000. r.;
3. Fitues i shpërblimit të tretë, dr. Nusajr Ahmed Nasiri, rektor i Universitetit Islamik në Pakistan. Vlera 30.000. r. s.;
4. Fitues i shpërblimit të katërt, profesor Hamid Mahmud Men­sur Lemudi nga Egjipti. Vlera 20.000. r. s.;
5. Fitues i shpërblimit të pestë, profesor Abdusselam Hashim Hafëzi nga Medina, Arabia Saudite, vlera e shpërblimit 10.000. r. s.
Rabita shpalli emrat e fituesve në Konferencën e Parë Aziatike në Karaçi që u mbajt në muajin shaban të vitit 1398. h. dhe për këtë e informoi mbarë opinionin islam.
Kjo ngjarje u shënua në Mekë në solemnitetin e organizuar nga Emir Saud ibën Abdul-Muhsin ibën Abdul-Azizi, zëvendës i mëkëm­bësit të qarkut të Mekës, më 12. rebiul-evvel të vitit 1399. h.
Sekretariati i Rabitës në këtë solemnitet ka bërë të ditur se do t'i botojë studimet e shpërblyera në disa gjuhë botërore. Sipas kësaj, lexuesit të nderuar i ofrojmë veprën që ka fituar shpërblimin e parë, të autorit sheh Safijju-R-Rahman El-Mubarekfuri, profesor në Universi­tetin Selefik në Indi. Do të botohen edhe veprat e tjera të shpërblyera, duke lutur All-llahun e Lartësuar që nga të gjithë ne t'i pranojë veprat tona, të kryera posaçërisht në emër të Tij. All-llahu xh.sh. është Sundues i mirë dhe Ndihmës i mirë.
Salavati dhe selami qofshin mbi Resulull-llahun a.s., familjen e tij, as'habët e tij dhe ithtarët e tij.


Sekretari i përgjithshëm i Rabitës
Muhammed ibën Ali El-Harekan

[Albanian eX|PerT]

PARATHËNIA E BOTUESIT

Jetëshkrimi i Resulull-llahut a.s. gjithnjë do të jetë pikëvrojtim historik, burim i pashterur, nga i cili do të inspirohen gjenerata të tëra, kureshtarë të etshëm, të cilët janë trashëgimtarë të pejgamberisë, pishtarë të imanit, flakadani i të cilëve do të flakërojë përgjithmonë e aureoli i dritës do të zgjerohet vazhdimisht.
Kush e ka studiuar me përkushtim rrugën e jetës së Resulull-llahut a.s. dhe i ka kushtuar rëndësi të mjaftueshme vlerave të tij ide­ore, meditative dhe praktike, sheh zinxhirin e pandërprerë të ngjar­jeve interesante dhe të jashtëzakonshme historike, në të cilat Resulull-llahu a.s. dhe një grup i vogël besimtarësh kanë mbizotëruar qysh në atë kohë me shumë njohuri shkencore. Prejardhja e materies, shkaqet e gravitacionit të Tokës dhe shumë njohuri të tjera nga Kur'ani, ua kanë ngritur atyre njerëzoren në nivel të paparë dhe të panjohur gjer atëherë në gjininë njerëzore. Kush thellohet më tepër në jetën dhe veprën e Resulull-llahut a.s. ndeshet me një transformim misterioz nga historia e thatë, sterile e boshe, që i gjasonte shkretë­tirës - në një histori të begatë sikurse toka e pasur e pjellore nga e cila mbien e më vonë rritet njerëzorja, dituria, qytetërimi dhe bukuria.
Nga burimi i Resulull-llahut a.s. njerëzit shuan etjen, nga kopshti i tij trëndafilash ata volën frute dhe lule aromatike. Me këto janë ushqyer dhe kanë qenë të qortuar vetëm aq sa të dihet se janë njerëz e jo engjëj; ke mundur t'i dëgjosh duke thënë:
"Ekziston një shkretëtirë e madhe në përqafimin e së cilës u rritën njerëzit, të cilët e pranuan Islamin dhe e përhapën atë në hapësirat e mbuluara me errësirë, duke dëbuar para vetes terrin dhe injorancën."
Veprat e Resulull-llahut a.s. na flasin: "Ne e sajojmë ummetin - popullin të cilit do t'i takojë historia e Botës në të ardhmen."
Historia e gjertanishme nuk njeh ndonjë personalitet si Resulull-llahu a.s. i cili ka pasur durim në fatkeqësi, qëndrueshmëri në drejtësi, ka qenë i fortë në karakter dhe i qetë në vrungullimet dhe tundimet e kësaj bote. Askush nuk ka qenë më i mëshirshëm, më zemërgjerë dhe më i arsyeshëm se ai, dhe askush nga njerëzit nuk ka mundur më mirë se ai t'i kuptojë domethëniet mbinatyrore. Atë All-llahu xh.sh. e ka krijuar që t'i mposhtë shumë fatkeqësi (mynxyra) dhe t'i përvuajë ato vetë.
Prandaj Resulull-llahu a.s. për historinë e njerëzimit është burim i pashtershëm i humanizmit, ndërsa për vetë njerëzimin mbrojtës i strukturës së këtij humanizmi dhe zbatimit të tij në vepër.
All-llahu i Lartësuar e ka vulosur zemrën e Resulull-llahut a.s. nga të gjitha të metat dhe dobësitë, që nga lindja gjer në vdekje.
Duke lexuar jetëshkrimin e Resulull-llahut a.s. njohim personali­tetin e tij, tiparet e karakterit të tij, mënyrën e shprehjes dhe metodën e punës së tij, si dhe kuptojmë se All-llahu xh.sh. gjithnjë ka qenë mirë­dashës ndaj tij: Udhëzues, Ndihmës dhe Mbrojtës i tij. Islami ka qenë feja e tij, ndërsa Kur'ani udhërrëfyes i tij.
Krahas kësaj do të kuptojmë se njeriu nuk është në gjendje të arrijë qëllime të larta morale dhe vlera njerëzore ndryshe nga shem­bulli i Resulull-llahut a.s. i cili, para së gjithash, ka qenë njeri e pastaj nismë­tar i humanizmit dhe përparimit shoqëror.
Nga mundësitë mbinatyrore, mbinjerëzore të Resulull-llahut a.s. përkatësisht mu'xhizet e tij, duhet përmendur, përveç tjerash që histo­rinë (kuptimi i historizuar i jetës së vet) e vet e ka plotësuar me fakte deri atëherë të panjohura (paevidencuara) për njerëzimin.
Tërë jeta e Resulull-llahut a.s. është caktuar dhe rregulluar sipas dispozitës hyjnore. Sikur cilësitë e tij, All-llahu xh.sh. t'i ketë krijuar në një kohë, pastaj t'i ketë varur ato, në mënyrë që gjatë jetës dhe sipas nevojave të caktuara t'i ketë marrë nga koha dhe t'a ketë stolisur të Dërguarin e Vet. Kjo i gjason bimës e cila merr dritën e diellit nga qielli, pa të cilën s'mund të jetojë.
Një komponentë e rëndësishme e personalitetit të Resulull-llahut a.s. ka qenë - oratoria, e cila, përndryshe, nuk i ka munguar atij popu­lli të paarsimuar arab. Të folurit e Resulull-llahut a.s. fjalët e tija dhe men­dimet e shprehura, të shpiejnë në kopsht të begatshëm me frute të lloj-llojshme. Kur hyn në këtë kopsht, ndien se gjithçka rreth teje frymon dhe të duket se rrah vetëm një zemër.
Çdo fjalë dhe mendim i Resulull-llahut a.s. përmban në vete porosi. Nëse e kupton këtë, atëherë do të përtëritet vullneti për jetë. Ai magjeps me mënyrën e të shprehurit: qetë, sinqerisht, durueshëm dhe me plotë ndjenja. Pastaj, edhe pa u ngutur gjithaq, lexuesi bie nën ndikimin e tij, andaj gradualisht humanizohet. Ai te lexuesi edu­kon dhe kultivon njerëzoren, e pastaj All-llahu xh.sh. i dhuron kujt do Ai një pjesë nga Drita e Tij. Të folurit e Resulull-llahut a.s. na është aq afër sa edhe vetë shpirti e njëkohësisht na është aq larg sikur të mos e dimë se çka është shpirti. Ai ka zgjidhje për çdo problem, ofron shtegdalje nga çdo situatë e vështirë dhe udhëzon në shtigjet e ndriçuara nëpër të cilat duhet ecur.
Derisa lexojmë fjalët e Resulull-llahut a.s. humbim perceptimin e kohës dhe hapësirës dhe, të thelluar në domethënien e atyre fjalëve, përjetojmë praninë e tij, na bëhet sikur të ishte këtu mes nesh, në bisedë të drejtpërdrejtë. Kur në tekstin e vet fut ndonjë ide të re, fjalët e tij menjëherë marrin kuptim të ri. Ne e kuptojmë Pejgamberin tonë a.s. aq sa jemi me te, aq sa e pranojmë ate dhe aq sa dëshirojmë ta kuptojmë atë. Nëse ndalemi diku, atëherë edhe ai ndalet, nëse vazh­dojmë, edhe ai vazhdon. Atë çka e kemi zbatuar ndaj tij, edhe ai e ka plotësuar ndaj nesh. Në mënyrën e vet të shprehjes, Resulull-llahu a.s. nuk posedon atë që posedojnë shumica e oratorëve botërorë. Në gjuhën e tij nuk ka vrazhdësi, nuk ka cinizëm e as domethënie dykup­timore, nuk ka humor të zi. Ai nuk i ka lejuar vetes të flas çka kanë dashur ose çka i kanë diktuar të tjerët. Fjala e Resulull-llahut a.s. është thënë, apo është shprehur për ta bartë domethënien apo poro­sinë e cila duhet të jetësohet. Ai flet me zemër, e cila rrezaton iman, dhe me Kur'an. Pas fjalëve të tij qëndron All-llahu i Lartësuar.
Si do që të jetë, kjo është formulë, sipas së cilës duhet të jetojë njeriu. Jeta, fjalët dhe vepra e Pejgamberit të All-llahut duhet të jenë shembull për çdo njeri, sidomos kur dihet se ai që nga lindja e gjer në vdekje ka ecur shtigjeve të Islamit të pastër. Jeta e tij nuk ka njolla që të mund të formohet bindje e kundërt. Këtu nuk ka hamendje.
Prandaj theksojmë se e tërë jeta e Resulull-llahut a.s. fjalët dhe veprat e tij, duhet të kenë rëndësi për besimtarin sikurse që ka rëndësi zemra e vet, pa të cilën as që do të mund të jetonte. Hija e tij duhet ta ndjek atë si ndërgjegjja që udhëhiqet nga arsyeja. Ne me vetëdije nuk mund t'i ikim hijes sonë, e as ndërgjegjes sonë, ndaj me vetëdije nuk guxojmë të largohemi nga Resulull-llahu a.s.
Duhet të përpiqemi për ngritjen shpirtërore dhe morale që qën­drojnë më lartë se ambicjet materiale dhe robërimi i dunjallëkut. Shpirti nuk mund të fluturojë dhe të ngritet në lartësira përderisa njeriu nuk e kupton qëllimin e lindjes, jetës, vdekjes dhe ringjalljes së vet. Këtë mund ta kuptojë vetëm ai njeri, i cili e ka pasur Pejgamber Resulull-llahun a.s.
Ummeti ynë e ka fenë dhe Pejgamberin çfarë nuk e ka asnjë po­pull tjetër. "All-llahu xh.sh. ne na ka dërguar për ta nxjerrë atë që dë­shiron nga robërimi ndaj njeriut në robërim dhe adhurim ndaj Sundu­esit të të gjithë njerëzve, nga padrejtësia e feve në drejtësinë e Islamit dhe nga padrejtësia e kësaj bote në gjerësitë e kësaj dhe asaj bote."
Këto fjalë forcojnë imanin e njeriut. Ato rrezatojnë me dritë dhe ofrojnë shpresë. I ka shqiptuar personi i cili është edukuar nga udhë­rrëfyesi ynë dhe mësuesi i parë, s.a.v.s., personi i cili e ka kuptuar qëllimin e jetës së vet dhe ka punuar në sendërtimin e atij qëllimi. I këtillë duhet të jetë secili që dëshiron t'i shoqërohet varganit të besim­tarëve të vërtetë në rrugën e tyre të gjatë.
Për shkak të rëndësisë së madhe që ka "Sira" në jetën e çdo mys­limani, qoftë për të kaluarën apo të sotmen, janë shkruar shumë libra, në të cilat jetës së Resulull-llahut a.s. ju është qasur nga aspektet e ndry­shme, në mënyrë tematike ose metodologjike. Por ekzistojnë vetëm disa libra mbi jetën dhe veprën e Resulull-llahut a.s. të cilat dallohen me stilin tregimtar të shkrimit, e krahas kësaj autorët i janë përmbajtur me besnikëri ndodhive historike dhe të dhënave të sakta dhe autentike, që i mundëson lexuesit t'i lexojë ato me lehtësi, që t'i kuptojë tërësisht dhe t'i studiojë pa kurrfarë të metash.
Ky libër me titull në gjuhën arabe "Er-Rehiku-l-Mehtumi", në gjuhën tonë do të mund të përkthehet si: "Nektari i vulosur i Xhen­netit" ose "Nektari i vulosur" i profesorit Safijju-R-Rahman El-Mu­barekfuri nga India, bën pjesë në librat e veçantë me kronologjinë e vet të ngjarjeve, e posaçërisht është e shprehur përfshirja e tërësishme e "Sirës" së pastër pa fije dyshimi apo pavërtetësie, të cilat janë kom­ponente përcjellëse në disa vepra. Gjithashtu ky libër është i kapshëm për opinionin e gjerë të lexuesve, sikur edhe për hulumtuesit, profe­sioni i të cilëve është "Sira". Secili do të gjejë aty atë që dëshiron për veti. Andaj kjo vepër ka fituar shpërblimin e parë në konkursin e Rabitës "Për Siren më të mirë".
Të shtojmë këtu se ky libër është vetëm vazhdim i përpjekjeve të mëdha që kanë bërë shkencëtarët e Indisë gjatë shumë shekujve, për ruajtjen e traditës islame, duke kultivuar shumë shkenca islamike. Janë të njohura arritjet e tyre origjinale në fushën e tefsirit, hadithit, Sires dhe shkencave të tjera të hadithit.
Dhe, përderisa botojmë këtë libër për myslimanët e Lindjes dhe të Perëndimit, e lusim All-llahun xh.sh. që ta përdorin këtë. All-llahu e di se çfarë qëllimi ka çdo njeri!

Botuesi

[Albanian eX|PerT]

FJALA E AUTORIT

Falënderimi i qoftë All-llahut që e ka dërguar Pejgamberin e vet me Shpalljen e fesë së vërtetë, e cila do të ngritet mbi të gjitha fetë tjera. Falënderimi i qoftë All-llahut që e ka dërguar atë të dëshmojë, të përgëzojë, të porositë dhe të ftojë te Sunduesi i vet, duke bartë fenerin ndriçues. Falënderimi i qoftë All-llahut që na dhuroi Pejgamberin tonë e ta kemi si shembull të bukur për të gjithë ata, të cilët e duan shumë dhe e lavdërojnë shumë All-llahun dhe i shpresojnë Ditës së gjykimit.
All-llahu im i dashur, bekoje dhe sjelli salavat dhe selam atij, familjes së tij, farefisit dhe shokëve të tij dhe atyre, të cilët e pasojnë atë në veprat e mira gjer në Ditën e Gjykimit. Dhuroju atyre nga buri­met e mëshirës Tënde, nga burimet e kënaqësive Tua dhe nga burimet e furni­zimit Tënd.
E, pastaj: Jam i lumtur që liga botërore islame - Rabita shpalli konkursin për "Es-Siren" më të mirë, në Kongresin Es-sire, të mbajtur në Pakistan, në muajin rebiul-evvel të vitit 1396 h.
Konkursi ka qenë i tipit publik për të gjithë myslimanët e botës, ndërsa tema ka qenë "Es-Siretun-Nebevijjetu", e mbi ata që e kanë dhënë idenë për këtë studim shkencor, një mijë mijëra herë le të jetë salavati dhe shpëtimi.
Ka qenë kjo nxitje e madhe për të gjithë shkrimtarët dhe shken­cëtarët e kësaj fushe për të bërë përpjekje maksimale për t'u paraqitur në konkurs. Besoj se kjo përpjekje do të jetë e frytshme dhe me vlerë të madhe për gjeneratat e ardhme. Me të vërtetë, jetëshkrimi i Resu­lull-llahut a.s. është i jashtëzakonshëm. Sepse është jetëshkrim pej­gamberik ku paraqitet shëmbëlltyra Muhammedane që ndryshon nga të gjitha jetëshkrimet tjera. Salavati dhe selami qoftë mbi ty, o Pej­gamber i All-llahut!
Kur të vështrojmë më me përpikëri, vërejmë se Sira është burim i vetëm nga i cili rrjedhin çështjet praktike të jetës sipas Islamit, me vlera të jashtëzakonshme për lumturinë e tërë gjinisë njerëzore.
Jam i lumtur për miratimin e vendimit që të marr pjesë në këtë konkurs fatlum, por i bëj vetes pyetje: ku gjendem unë këtu, dhe kush jam unë këtu, që do të mund të hedhë një rreze drite në jetën e më të zgjedhurit dhe për All-llahun më të dashurin nga të gjithë Pejgamberët, Resulull-llahut a.s. Unë jam njeriu i cili kam fat të madh dhe përjetojë kënaqësi të madhe kur gjendem në "shoqëri" me Resu­lull-llahun a.s.
Dashuria ndaj tij ngroh zemrën time dhe më jep shtytje, vullnet për të jetuar, më jep kurajo që të mos humbë guximin e të mos ligë­shtohem dhe të mos rrëshqas në ambiset e errësirës. Më mëson të jetojë në mënyrë të denjë dhe të vdes në mënyrë të denjë si anëtar i popullit më të zgjedhur, ummetit të Resulull-llahut a.s.
Lus All-llahun xh.sh. që me shef'atin e tij, të mi falë mëkatet.
Në fund do të them diç shkurtimisht për mënyrën e punës time në këtë libër:
Para se të filloja ta shkruaj këtë punim, kam pasur në konsideratë se kjo duhet të jetë e një volumi të mesëm. I kam ikur detajizimeve të gjerësishme sikurse edhe shkurtimeve të pavlefshme. Në shumë vepra burimore të "Sires" kam lexuar gjerësinë e madhe për gjërat jo aq të rëndësishme, përkatësisht për ndodhitë epizodike, si dhe radhitje dhe renditje të llojllojshme të betejave, andaj në raste të tilla jam për­pjekur të jem i përpiktë me qëllim që të arrijë gjer tek e vërteta e saktë. Ngjarjet dhe ndodhitë i kam vështruar nga shumë aspekte të ndryshme, përderisa nuk vendosa që në konturet e punimit tim të përfshihet ajo që është më e qarta dhe, sipas mendimit tim, më e sakta.
I kam ikur komentimit të argumenteve, sepse kjo shpien gjer tek gjerësia e panevojshme, por ndoshta i kam theksuar disa prej tyre, atëherë kur frikësohesha se lexuesi do të habitej, ose kur kam vërejtur se të gjithë autorët, përkundër të vërtetës, kanë ndjekur rrugë tjetër.
O All-llahu im, më përcakto për të mira në këtë botë dhe në botën tjetër. Ti vërtetë je Ai i cili falë, i cili meriton dashuri. Ti je Sundues i Arshit të lavdishëm.
Më 24. 07. 1396 h./ 23. 07. 1976
Safijju-R-Rahman El-Mubarekfuri

[Albanian eX|PerT]

POZITA E ARABËVE
DHE POPUJVE ARABË

S

iretu Resulull-llahu ose Jetëshkrimi i Resulull-llahut a.s. është interpretim i vërtetë i Shpalljes së Kur'anit dhe i poro­sisë, të cilën Pejgamberi a.s. ia komunikoi mbarë njerëzimit. Kjo Shpallje është udhërrëfyes me të cilin All-llahu xh.sh. i ka nxjerrë njerëzit nga errësira në dritë, nga idhujtaria në besim në një Zot.
Prandaj nuk është e mundur që në tërësi të përfytyrohet fuqia madhështore e Shpalljes së All-llahut xh.sh., përveç nëse krahasohet gjendja e cila i ka paraprirë Shpalljes me gjendjen e cila ka rezultuar me ndikimin dhe fuqinë e saj. Nga ky aspekt sjellim kaptinën mbi popujt arabë dhe ndodhitë historike para Islamit, e pastaj kaptinën mbi situatën historike të periudhës në të cilën është paraqitur Muhammedi a.s.
Pozita e arabëve

Fjala El-Areb në gjuhën shqipe do të thotë shkretëtirë, stepe, tokë papjellore, pa ujë dhe pa bimë. Me këtë emër, që nga kohët e lashta është quajtur Gadishulli Arabik, sikurse që me të njëjtin emër janë quajtur banorët e këtij vendi, i cili është bërë atdhe i tyre.
Gadishulli Arabik nga perëndimi kufizohet me Detin e Kuq dhe me një pjesë të gadishullit të Sinajit, nga lindja me gjirin Arabik dhe me një pjesë të madhe të Irakut Jugor. Në jug gjendet Deti Arabik, i cili është vazhdim i Detit të Indisë. Në veri kufizohet me Sirinë dhe me një pjesë të Irakut. Sipërfaqja kap rreth një milion - një milion e treqind mijë mila katrorë. Gadishulli Arabik zë një vend shumë të rëndësishëm gjeo­strategjik në atë pjesë të botës.
Përbërja natyrore e tokës është zallore, pa kurrfarë pasurish natyro­re që do t'i joshte të huajt ta kolonizojnë këtë vend. Prandaj Gadishulli Arabik ka mbetur i pamposhtur dhe i mbrojtur vetvetiu që nga kohët më të lashta e gjer më sot. Edhe banorët e këtij Gadishulli kanë qenë gjithnjë të lirë dhe të pamposhtur, përkundër faktit ishin të kufizuar me fuqitë më të mëdha botërore të asaj kohe: Bizantin dhe Persinë.
Pozita strategjike e Gadishullit Arabik është e rëndësishme për tërë rajonin e Azisë Juglindore. Gjendet ndërmjet dy kontinenteve të njo­hura me emrin Bota e Vjetër. Është e lidhur me tokë dhe me det. Kufiri i tij veriperëndimor paraqet portin për hyrje në Afrikë, ndërsa kufiri verilindor është çelës për Evropën. Ana lindore u hapë derën jo-ara­bëve, kështu që lidhja me Indinë dhe Kinën është njëkohësisht edhe lidhja me Lindjen e Largët. Nga kufiri verior, ky Gadishull lidhet me Lindjen e Afërt. Për shkak së pozitës së tillë gjeografike të Arabisë, veriu dhe jugu i saj kanë qenë porte për popujt tjerë, kanë qenë qendra tregtare, kulturore, arsimore, fetare dhe qendra të artit.
Popujt arabë

Historianët i ndajnë arabët në tri grupe sipas origjinës:
1. Arabët El-Baide, ose arabët autokton të këtij Gadishulli, për prejardhjen e të cilëve nuk ka të dhëna të mjaftueshme me shkrim. Atyre u takojnë fiset: Ad, Themud, Tasëm (degë e fisit të zhdukur Ad në Jemen), Xhedis, Amlak e edhe disa fise të tjera. Këta në realitet janë arabët beduin.
2. Arabët El-Aribe, të cilët janë me origjinë nga Ja'reb bin Jeshxhel bin Kahtani, i quajnë edhe arabët Kahtanit.
3. Arabët El-Mustar'ebe, të cilët e kanë origjinën nga Ismaili, e të cilët i quajnë arabët Adnanit.
Arabët e Kahtanit ose El-Aribe kanë ardhur nga jugu i Arabisë. Djepi i tyre është Jemeni. Familjet e tyre janë degëzuar me lidhje martesore, andaj i veçojmë dy nga fiset më të njohura:
a). Humejr, me familjet më të njohura: Zejdull-Xhumhur, Kuda'at dhe Sekasik;
b). Kehlan, me familjet më të njohura: Hemdan, Enmar, Tajj, Midhhaxh, Kinda, Laham, Xhidham, El-Ezd, El-Evs, El-Hazrexh, ndër­sa pasardhësit e Xhefnit kanë qenë sundimtarë të Shamit, përkatësisht Sirisë, Palestinës dhe Jordanit. Fisi Kehlan nga Jemeni është shpërngu­lur në të tëra viset e Arabisë dhe atë menjëherë pas shpërthimit të pen­dës Arim. Janë bërë tregtarë të njohur, por tregtia u dështon pasi që Bizanti e zapton rrugën detare, ndërsa rruga tokësore rrënohet pas zaptimit të Egjiptit dhe Sirisë.Fiset jetonin kryesisht në marrëdhënie të mira, por ngandonjëherë edhe të këqija. Ndërkaq gjithnjë garonin se cili do të jetë më i miri dhe cili do të fitojë famë më të madhe. Ndërmjet tyre gjithnjë mbretëronte fryma e rivalitetit. Ndodhte që mes veti të for­mojnë edhe lidhje gjaku me anë të martesave, siç ka ndodhur me Hu­mejrët dhe me Kehlanët. Populli Kehlan është shpërngulur në të katër anët dhe prej tyre rrjedhin katër grupe të pasardhësve të tyre. Këta janë:
1. El-Ezdët

Sipas mendimit të kryeparit të tyre Umran ibën Amrit, ata u shpër­ngulën në të gjitha anët. Udhëtuan nga Jemeni në veri të Arabisë. Ekzis­tojnë vendet e evidencuara ku janë vendosur pas shpërnguljes së fundit. Thalebe ibën Amër El-Ezdi shkon në Hixhaz dhe vendoset ndërmjet vendeve Thalebije dhe Dhi-Kar. Kur i rritet i biri, dhe forcohet, e merrë botën në sy. Arrinë në Medinë dhe vendoset aty. Pasardhësit e tij janë: El-Evs, El-Hazrexh, djemtë e Harith ibën Thalebit.
Harith ibën Amri nga fisi Huza'ah, ndahet prej tyre dhe arrinë në rajonin e Hixhazit. Vendoset në rrugën Edh Dhahran. Fisi i tij, pasi push­ton Haremin dhe Mekën i zgjodhi si vendbanim për vete dhe prej andej i dëbon Xherahimët, banorët e lashtë autokton. Amran ibën Amri shkon në Amman (Jordan), ku vendoset me familjen e vet.
Xhefre ibën Amri shpërngulet në Sham, ku mbetet të jetojë me familjen e vet. Prej tij rrjedhin mbretërit e Gassanit, të cilët e marrin emrin sipas një uji Hixhaz (bunar mes Remeit dhe Zeabetit), e ky ka qenë edhe vendbanimi i tyre i parë, para se të shkonin në Sham.
2. Lahamët dhe Xhedhamët

Nga fisi i parë është pasardhësi Nasër ibën Rebia, nga i cili rrje­dhin mbretërit e Menadhirit në Hajër.
3. Benu Tajjët

Pas shkuarjes së El-Ezdëve, Benu Tajjët nisen për në veri. Ven­dosen në dy kodra, Exha dhe Selma, andaj që të dyjat i quajtën kodrat e Tajjit.
4. Kindamët

Ata vendosen në rajonin e Bahrejnit, e pastaj me dhunë u detyruan ta braktisin këtë vend. Shkojnë në Hadramevt, e pastaj edhe në Nexhd, ku formojnë një shtet me rëndësi të madhe strategjike, por ky shtet së shpejti shkatërrohet pa lënë gjurmë.Kindamët i takojnë fisit Kuda'at me origjinë nga Humejri edhe pse ka mendime të ndryshme për origjinën e tyre. Ata, pas braktisjes së Jemenit vendosen në shkretëtirën e Irakut.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1)
Arabët Mustar' Ebe

Ata rrjedhin nga stërgjyshi Ibrahimi a.s., me origjinë nga viset ira­kiane, saktësisht nga qyteza "Ir" e cila ndodhej në bregun perëndimor të lumit Eufrat në afërsi të Kufës. Gërmimet dhe trashëgimia e këtij vendi të rëndësishëm historik janë përshkruar hollësisht dhe ruhen në libra. Po ashtu janë ruajtur edhe shënimet mbi origjinën e familjes së Ibra­himit a.s. dhe për ndodhitë shoqërore dhe fetare të asaj kohe.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn2)
Nga historia është e njohur se Ibrahimi a.s. është shpërngulur nga vendi "Ir" në vendin Haran apo Hiran, prej këndej ka shkuar në Pales­tinë. Palestinën e ka zgjedhur si qendër për ushtrimin e misionit të vet, kurse përkohësisht udhëtonte në vende të tjera e përsëri kthehej aty.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn3)
Burimet përmendin se me një rast ka udhëtuar në Egjipt te Faraoni, i cili është orvatur t'i bënte intrigë dhe ligështi gruas së tij, por All-llahu xh.sh. këtë intrigë ia kthen atij. Faraoni vëren se sa e devotshme ishte Sara ndaj All-llahut xh.sh., andaj ia jep vajzën e vet Haxheren si shërbëtore.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn4) Sara e merr Haxheren në shërbim, e pastaj e marton me Ibrahimin a.s.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn5) Kështu Haxherja bëhet gruaja e dytë e Ibrahimit a.s., ndërsa intriga e Faraonit dështon.
Ibrahimi a.s. kthehet në Palestinë dhe All-llahu xh.sh. nga Haxherja i dhuron Ismailin. Sara, gruaja e tij e parë, ishte xheloze, andaj përpiqej t‘ia mbushte mendjen Ibrahimit a.s. që ta lë Haxheren dhe fëmijën e saj të vogël, Ismailin. Ibrahimi a.s. nuk deshti të ndahet nga Haxherja, por për t'ia plotësuar dëshirën Sarës e dërgon këtë në Hixhaz dhe që të dy i lë në një luginë jopjellore afër shtëpisë së Shenjtë Bejtul-Muharrem, e cila asokohe ekzistonte në formën e një grumbulli të ngritur prej gu­rësh e zalli, të cilën herë pas herë e bartëte vërshima nga të dy anët.
Ibrahimi a.s. i lë këta nën hijen e një palmeje, në afërsi të Zem-ze­mit të sotëm, i cili atëbotë nuk ekzistonte. Ky vend ndodhet në majë të Mesxhidul-Haramit të sotëm. Në kohën e Haxheres e tërë kjo ka qenë shkretëtirë. U lë ushqim dhe ujë, e pastaj kthehet në Palestinë.
Haxherja dhe djali i saj i vogël qëndruan disa ditë në shkretëtirë. Ushqimi dhe uji u harxhuan. Pastaj, me vullnetin e All-llahut xh.sh., uji buron nga rëra - burimi Zem-zem, i cili ua shuajti etjen dhe u bë burim i jetës së tyre.
Rrëfimi për Haxheren dhe Ismailin është i gjatë dhe mjaft i njohur[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn6)
Atëbotë aty arrinë fisi Jemanit, i quajtur Xhurhum, apo brezi i dytë i tyre, dhe, me lejen e Haxheres, nënës së Ismailit, u vendosën në trua­llin rreth Zem-zemit. Thuhet se fisi Xhurhum më parë ka jetuar në shpatiet e maleve të Mekës së sotme.Buhariu, në koleksionin e vet të haditheve, thotë qartë se ky fis është vendosur në rajonin e Mekës së sotme pas Ismailit, para moshës madhore të tij, dhe se ata edhe më parë zbritnin nga malet në këtë luginë, por në mungesë të ujit nuk ishin vendosur aty më herët.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn7)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1) Gjerësisht për këto fise dhe dyndjet e tyre të shikohet: Tarihu umemi-l-Arebi nga Hudariu: I/11-13; Kalbu xhezireti-l-Arebi, f. 231-235. Burimet historike dallojnë shumë rreth datave dhe shkakut të këtyre dyndjeve. jemi përpjekur që në bazë të argumenteve të marrim atë që konsiderojmë se është e saktë.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref2) Tefhimu-l-Kur'ani nga Mevdudi: I/553-556.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref3) Vepra paraprake: I/108

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref4) Është e njohur se Haxherja ka qenë robëreshë e blerë, e cila ka jetuar tek Faraoni. Mirëpo, me një studim më të gjatë, dijetari i madh Muhammed Sulej­man El-Mensur, ka ardhur tek njohuria se ajo ka qenë e bija e Faraonit.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref5) Tefhimul-Kur'ani: II/34.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref6) Sahihu-l-Buhari: Kitabul-Enebija: I/474, 475

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref7) Sahihu-l-Buhari: I/475.

[Albanian eX|PerT]

Ibrahimi a.s. kohë pas kohe vinte në Mekë për ta vizituar familjen e vet të braktisur. Nuk dihet saktësisht numri i këtyre udhëtimeve, por histo­ria i ka shënuar katër. All-llahu xh.sh. përmend në Kur'an se Ibrahimi a.s. ka parë ëndërr se duhet ta pres (flijojë) djalin e tij Ismailin, andaj kur deshti ta bënte këtë vepër, All-llahu xh.sh. tha: "E kur ata të dy iu dorë­zuan urdhrit të Zotit dhe kur e përmbysi atë (djalin) me fytyrë (me ballë) për toke, Ne e thirrëm atë: "O Ibrahim!" Ti tashmë e zbatove ëndrrën! Ne kështu i shpërblejmë të mirët! Vërtet, kjo ishte sprovë e qartë. Ne e shpaguam atë me një të therur (kurban) të rëndësishëm." (37, 103-107).
Në Gjenezë, në librin e parë të Dhiatës së vjetër thuhet se Ismaili ishte trembëdhjetë vjet më i moçëm se Is'haku. Tregimi dëshmon se kjo ka ndodhur para lindjes së Is'hakut, sepse lajmi i parë për Is'hakun për­mendet pas rrëfimit të shkruar në tërësi mbi Ismailin. Në këtë rrëfim përmendet së paku një udhëtim i Ibrahimit a.s. para moshës madhore të Ismailit, ndërsa tri udhëtime të tjera i përmend Buhariu, transmetuar nga Ibën Abbasi r. a., e ky drejtpërdrejtë nga Resulull-llahu a.s.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn1)
Ismaili rritet dhe bëhet një djalosh i bukur e i pashëm. Gjuhën ara­be e mëson nga fisi Xhurhum. Këta e pëlqejnë shumë, andaj e mar­tojnë me një vajzë nga fisi i tyre. Ndërkohë i vdes nëna, e ndodhë që Ibrahimi a.s. niset nga Palestina për ta vizituar Haxheren dhe të birin, Ismailin.
Në Hixhaz mbërrinë pas martesës së Ismailit. E kërkon Ismailin në shtëpi por nuk e gjenë, e takon vetëm bashkëshorten e tij dhe e pyet për Ismailin, si është dhe si jeton. Ajo ankohet në varfëri, e Ibrahimi a.s. e porosit atë që t'i thotë Ismailit ta ndërrojë pragun e shtëpisë. Ismaili e kup­ton porosinë e babait dhe ndahet nga kjo grua e martohet me një tjetër, me të bijën e Mudad b. Amrit, kryeparit të moçëm të fisit Xhur­hum.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn2) Pas kësaj martese të Ismailit, Ibrahimi a.s. përsëri vjen në vizitë dhe përsëri nuk e gjenë Ismailin në shtëpi, andaj e pyet gruan e tij se si është dhe si jeton? Ajo e falënderoi All-llahun xh.sh. për çdo gjë, e ai porosit Ismailin që kësaj radhe te përforcojë pragun e shtëpisë. Pastaj Ibrahimi a.s. kthehet në Palestinë.
Ibrahimi a.s. vjen për të tretën herë, dhe e gjenë Ismailin duke mprehur shigjeta nën kurorën e një druri afër burimit Zem-zem. Nisen njëri përballë tjetrit, sikur djali ndaj babës apo baba ndaj djalit. Takimi i tyre më në fund ndodh, pas një kohe aq të gjatë. Babai plak vështirë mund t'i fshihte lotët e gëzimit para birit të vet, e edhe i biri i ndershëm dhe i mirë vështirë mund të fshihte gëzimin para babës të vet. Një kohë ata qëndruan së bashku. Kësaj here i ndërtojnë themelet mbi të cilat e ngritën Ka'ben. Ibrahimi a.s. u komunikon njerëzve t'a kryejnë haxh­xhin ashtu siç ka urdhëruar All-llahu xh.sh.
All-llahu xh.sh. i ka dhuruar Ismailit dymbëdhjetë djem. Djemtë e tij quheshin: Nabit apo Nabajot, Kajdar, Edbail, Mibsham, Mishmaa, Devmen. Misha, Hudad, Jetmen, Jatur, Nefis dhe Kajdeman.
Prej tyre u shtuan dymbëdhjetë fise. Në fillim që të gjithë qëndro­nin në Mekë. Merreshin me tregti. Udhëtonin rrugëve tregtare në rela­cionin Jemen-Sham-Egjipt dhe anasjelltas. Pas një kohe këto fise shpër­ngulen në mbarë Arabinë, madje edhe jashtë saj. Shumë prej tyre harro­hen, përveç fiseve Nabit dhe Kajdar. Në veri të Hixhazit lulëzon kultu­ra e El-Enbatëve. Ky popull krijoi një pushtet të fortë të cilit iu nën­shtruan fiset përreth. Kryeqendrën e kishin në Batra. Askush nuk guxonte t'u kundërvihej, gjersa nuk erdhën Bizantinët, të cilët edhe i nënshtruan.
Profesor Sulejman En-Nedeviu, në studimin e vet shkencor, para­shtron mendimin e vet se prijësit e fisit Gassan (Gassasinë), sikurse edhe ensarët nga fisi El-Evs dhe El-Hazrexh nuk e kanë prejardhjen nga kahtanët, por nga familja e Nabit b. Ismailit, për çka dëshmojnë gjurmët historike të tyre në ato vende.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn3)
Të bijtë, përkatësisht, pasardhësit e Kajdarit kanë mbetur në Mekë ku janë familjarizuar. Brezit të tyre i takojnë Adnani dhe i biri i tij, Me'adi. Përmes tij arabët Adnanijë kanë mbajtur në mend origjinën e vet. Adnani është gjyshi i njëzetenjëtë në brezin familjar të Resulull-llahut a.s. Është shënuar se Resulull-llahu a.s. gjatë përmendjes së ori­gjinës së vet, ka ardhur gjer tek Adnani e atëherë është ndalur duke thë­në: "As shkruesit nuk do të ishin të sigurt për babën para Adnanit." Në të kaluarën ai nuk ka shkuar më larg se Adnani. Me këtë pajtohen edhe shumë dijetarë, andaj në origjinën e Resulull-llahut a.s. nuk shkojnë përtej Adnanit duke u bazuar në hadithin e përmendur. Ata thonë se prej Adnanit e gjer te Ibrahimi a.s. ekzistojnë dyzet brezni.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn4)
Pasardhësit e Me'adit janë shtuar nga i biri i tij Nezari, i vetmi pas­ardhës i tij mashkull. Ai i ka pasur katër djem, nga të cilët rrjedhin katër fise: Ijjad, Emmar, Rebiah dhe Mudar. Dy të fundit janë numerikisht të mëdha dhe të njohura në histori për nga nami dhe autoriteti.
Nga fisi Rebiah dolën personalitete të rëndësishme historike në kohën paraislamike. Këta janë: Esed b. Rebia, Abdul-Kajsi, dy djemtë e Vailit: Bekri dhe Taglubi, pastaj Hanife etj.
Populli Mudar, me lidhje martesore dhe numerikisht të shumtë, u nda në dy fise të mëdha: Kajs b. Mudar dhe Ilijas b. Mudar. Nga Kajs b. Mudari pasojnë fiset: Benu Sulejm, Benu Havazin, Benu Gaffan, ndër­sa nga Gaffanët janë: Abesi dhe Dhubjan Eshxh'i dhe Gani b. Easari.
Nga Ilijas b. Mudari pasojnë: Temim b. Merre, Hudhejf b. Mudri­ke, Benu Esed b. Hudhejme dhe pasardhësit e Ken'aneh b. Hudhejmes.
Nga Ken'aneti pasojnë kurejshitët, dhe atë djemtë e Fihër b. Malik b. Nadar b. Ken'anetit. Kurejshitët me kohë u ndanë në shumë fise, e më të njohurat janë: Xhuhm, Sehm, Adijj, Mahzum, Tejmi, Zehra, ndërsa pasardhësit e Kussaj b. Kelabit janë Abduddar b. Kussaji, Abdu Menaf b. Kussaji dhe Esed b. Abdul-Uzza b. Kussaji.
Fisi Abdu Menaf degëzohet në katër familje: Abdu-sh-Shems, Neufel, El-Muttalib dhe Hashim, kurse prej familjes Hashim, All-llahu xh.sh. e ka zgjedhur Pejgamberin tonë, Muhammedin a.s., djalin e Abdullah b. Abdul-Muttalib b. Hashimit.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn5) Resulull-llahu a.s. ka thënë: "All-llahu e ka zgjedhur Ismailin nga bijtë e Ibrahimit, e Ken'anen nga bijtë e Ismailit, e kurejshitët nga bijtë e Ken'anit, ndërsa nga kurejshitët i ka zgjedhur Benu Hashimitët, e mua nga Benu Hashimitët."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn6)
Transmetohet nga Abbas b. Abdul-Muttalibi, i cili ka thënë: "Resu­lull-llahu a.s. ka thënë: "All-llahu i ka krijuar krijesat, e mua më ka zgjedhur me origjinë nga brezi më i mirë, nga fisi më i mirë dhe nga familja më e mirë. Unë jam, pra. më i miri edhe sipas virtyteve edhe sipas origjinës."[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn7) Kur u zgjerua fisi Adnanit, ata u shpërndanë në tërë Arabinë. Janë vendosur nëpër shpatie të kodrave dhe nëpër lugina pje­llore. Pasardhësit e Bekër b. Vailit, Abdul-Kajsit, dhe pasardhësit e Te­mimit u vendosën në Bahrejn dhe mbetën aty.
Fisi Benu Hanife b. Sa'd b. Ali b. Bekër u vendos në Jemame dhe në qytezat përreth, ndërsa pasardhësit tjerë të Bekër b. Vailit u vendo­sën në trevat prej Jemames gjer në Bahrejn, dhe atë gjer te portet Sejf dhe Kazimet në bregdet dhe në shpatiet e rajonit Sevad në Irak. Fisi Taglib u vendos në luginën e lumit Eufrat. Disa familje kanë jetuar së bashku me fisin Bekër. Fisi Benu Temim u vendos në stepet (fshatrat) e Basrës. Benu Sulejmët (Selimët) mbetën në afërsi të Medinës në lugi­nën Vadil-Kura dhe Hajber në lindje të Medinës e gjer tek dy kodrat (Xhebelejn) - të cilat shtrihen deri në El-Xherre. Në Taif u vendos fisi Thekaf, kurse fisi Hava­zin në lindje nga Meka në shpatiet e Evsasit në rrugën ndërmjet Mekës dhe Basrës. Benu Esedët u vendosën në pjesën lindore të Tejmit dhe në perëndim nga Kufa, e mes tyre ishin shtëpitë e Buhtur b. Tajjit. Largësia prej tyre gjer në Kufe ka qenë pesë ditë ecje. Dhubjani u vendos mes Tejmit dhe Havranit Familja e Ken'anit ngeli në Tuham, ndërsa Mekën dhe luginën e saj e banuan kurejshitët të cilët, pasi ishin të përçarë, i bashkoi A'ta-Kus b. Kulabi, i cili i bëri të njohur e me famë qysh para Islamit.[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftn8)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref1) Sahihu-l-Buhari: I/475, 475.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref2) Kalbu-xhezireti-l-Arebi: 230.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref3) Tarihu erdi-l-Kur'ani: II/78-86.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref4) Rahmetun li-l-alemin: II/7, 8, 14, 15, 16 dhe 17.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref5) Muhadaretu tarihi-Umemi-l-islamijjeti, nga El-Hudariu: I/14 dhe 15.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref6) Transmeton Muslimi nga Vail b. El-Eska'u, II/245 dhe Tirmidhiu: II/201.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref7) Tirmidhiu, në kaptinën për vlerat e Resulull-llahut a.s.: II/201.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947597#_ftnref8) El-Hudariu: I/15 dhe 16.

[Albanian eX|PerT]

PUSHTETI DHE UDHËHEQJA MBI ARABËT

P

asi që duhet të flasim për gjendjen e arabëve para Islamit, ven­dosëm të japim një pasqyrë të shkurtër të historikut Arab, shtetit të tyre dhe besimit të tyre, në mënyrë që më lehtë t'i kuptojmë ngjarjet dhe ndodhitë e jashtëzakonshme në kohën e paraqit­jes së Islamit.
Gjatë kohës së paraqitjes së Islamit, në Gadishullin Arabik mbretë­ronin dy shtresa shoqërore:
a). Mbretërit e kurorëzuar, të cilët nuk kanë gëzuar pavarësi, dhe
b). Paria dhe udhëheqja e fiseve, të cilët kanë gëzuar të gjitha privilegjet sikurse edhe vetë mbretërit, qoftë në pushtet qoftë në post, për dallim që shumica prej tyre kanë qenë të pavarur. Rrallëherë krye­parët e fiseve i janë nënshtruar mbretit. Mbretërit e kurorëzuar kanë qenë sundimtarët e Jemenit, pastaj sundimtarët e familjes Gassan dhe sundimtarët e El-Hajrit. Sundimtarët tjerë të Gadishullit Arabik nuk kanë pasur kurorë.
Pushteti në Jemen

Populli më i vjetër i Jemenit është populli Seb'e. Ata i takojnë ara­bëve Arebe. Për ta kemi mësuar mjaft nga gërmimet arkeologjike të Evrit nga shekulli XXV para lindjes së Isait a.s., ose para erës së re. Shkallën e lartë të qytetërimit e kanë arritur në shekullin XI p.e.r.
Epokën e sundimit të tyre do të mund ta ndanim në katër etapa:
1. Kjo periudhë arrinë të shënohet gjer në vitin 650. p.e.r. Sun­dimtarët e kësaj periudhe janë quajtur "Seb'ejët e Fortë".
Kryeqendra e tyre ka qenë qyteti Sarvah, gërmadhat e të cilit gjen­den një ditë udhëtimi nga qyteti M'areb ose Harib. Në kohën e sundim­tarëve seb'eit kishte filluar ndërtimi i pendës së famshme, të njohur me emrin "Seddu Me'reb", e cila ka pasur rëndësi të madhe historike për Jemenin. Dihet se Seb'ejët kanë qenë pushtuesë të mëdhenj, andaj gjatë kohës së sundimit të tyre kanë pasur shumë koloni në Arabi dhe jashtë saj.
2. Periudha e dytë nga viti 650. p.e.r. Në këtë periudhë mbretërit mohuan emrin "Seb'ejët e Fortë" dhe u quajtën "Mbretërit nga Seb'e". Si kryeqytet caktojnë M'arebin në vend të Sarvahit, gërmadhat e të cilit ekzistojnë gjashtëdhjetë mila larg nga ana lindore e San'it.
3. Periudha e tretë zgjatë prej vitit 115 p.e.r. e gjer në vitin 300 të erës së re. Seb’enë e sundojnë Himjerët, të cilët e pushtojnë qytetin Rejdan, e bëjnë kryeqytet të vetin dhe e riemërtojnë me emrin "Dha­ffar". Gërmadhat e Dhaffarit ekzistojnë në kodrën Midver afër Jeremit.
Që nga kjo periudhë Seb'ejët dhe shteti i tyre fillojnë të dobësohen dhe të bien në dekadencë. E humbin tregun në veri të Hixhazit dhe tregtia e tyre shkatërrohet. Ndërkohë Bizanti, pasi pushton Egjiptin, Sirinë dhe Sha­min, mbizotëron me tregtinë detare dhe me tregun e Hixhazit verior. Edhe përleshjet ndërfisnore ndikojnë në shkatërrimin e rrjetit tregtar të Seb'ejëve. E tërë kjo i kontribuoi edhe shpërnguljes më të shpejtë të familjes Kahtan, të cilët filluan të emigrojnë në vise të ndryshme të Arabisë.
4. Periudha e katërt zgjatë nga viti 300. i erës së re e gjer në për­hapjen e Islamit në Jemen. Kjo periudhë është e shënuar me përmbysje, konflikte dhe me luftëra qytetare, që u mundësuan të huajve t'i nën­shtrojnë ata dhe t'i lënë pa liri.
Në këtë kohë Bizanti hyn në Aden, e me ndihmën e tyre Abisinasit pushtojnë Jemenin, për të parën herë në vitin 340 duke shfrytëzuar për­leshjet ndërmjet fiseve Hemdan dhe Himjer. Pushteti i Abisinasëve zgja­të gjer në vitin 378, pastaj Jemeni përsëri fiton pavarësinë.
Ndërkaq, atëbotë në pendën M'areb fillojnë të paraqiten plasaritje, e së shpejti ajo shpërthen dhe shkaktohet përmbytje e madhe. Për këtë përmbytje na flet Kur'ani a.sh., siç flet edhe për përmbytjen e qytetit Irem, e cila ka ndodhur në vitin 450 apo 451. Kjo ka qenë katastrofë e madhe, e cila rrënon qytetin Amran dhe i detyron banorët e saj të arratisen.
Në vitin 523 udhëheqësi hebraik, Dhu-Nuvas përgatit ushtrinë e vet dhe niset në një fushatë të madhe kundër të krishterëve të Nexhranit dhe orvatet që me presion t'i kthejë ata nga krishterimi. Pasi që refu­zojnë ta bëjnë këtë, ai urdhëron të hapen hendeqe dhe aty të hidhen të krishterët dhe të digjen të gjallë. Për këtë ngjarje flet Kur'ani në suren "El-Buruxh". All-llahu xh.sh. thotë:
"Mallkuar qofshin ata që kanë hapur hendeqe." (85,4).
Kjo ka qenë periudhë e depërtimit të vrullshëm të krishterimit në Lindje, e kjo valë përfshinë edhe Arabinë, përndryshe, kjo ishte peri­udhë e ndritshme e Perandorisë Romake, e cila zgjerohej me të shpejtë.
Bizantinët i ngrisin Abisinasit, ua përgatisin anijet dhe urdhërojnë afro shtatëdhjetë mijë luftëtarëve të zbarkojnë në Arabinë jugore.
Kështu Abisinasit - krishterë zaptojnë Jemenin për të dytën herë në vitin 525 nën udhëheqjen e Orijatit. Orijati mbetet në Jemen, i kurorë­zuar nga mbreti i Abisinisë, gjersa nuk e zëvendëson Ebrehe, mëkëm­bësi abisinas në Jemen, i cili ishte njëri nga komandantët e Orijatit.
Ky Ebrehe, në realitet, është njeriu i cili nisë ushtrinë me elefantin të rrënojë Ka'ben. Ky dhe ushtarët e tij në histori janë të njohur me emrin "As'habu-l-fil", ose pronarët e elefantit. (Për ngjarjen me elefan­tin do të bëhet fjalë më vonë).
Pas ngjarjes me elefantin Jemenasit kërkojnë ndihmë nga Persianët, i mundin Abisinasit dhe i përzënë nga vendi i vet. Atëherë, në vitin 575 fitojnë pavarësinë nën udhëheqjen e Me'ad Jekrebit. Me të mbetën disa Abisinas si shërbëtorë, ose si roje të Me'adit. Pas vdekjes së tij pushon sundimi i Jemenasëve. Atëbotë sunduesi Persian, Kisra emëron më­këm­bësin e vet në San'ae dhe shpallë Jemenin si provincë persiane. Kështu në Jemen ndërrohen mëkëmbësit persian njëri pas tjetrit, gjer në vitin 638 kur Badhani pranon fenë islame. Me kalimin e tij në Islam në Jemen pushon sundimi persian.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947598#_ftn1)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947598#_ftnref1) Përkitazi më këto ngjarje më gjerësisht të shikohet në veprën: "Tefhimu-l-Kur'ani": IV/195-198. si dhe në "Tarihu erdi-l-Kur'ani: I prej faqes 133 e gjer në fund të librit. Shumë autorë të "Sires" kanë mendime të ndryshme rreth datajeve të ndodhive historike, ndërsa disa orientalistë konsiderojnë se këto janë vetëm tregime mitologjike.

[Albanian eX|PerT]

Pushteti në Hira

Persianët sundonin me Irakun dhe me zonat e tij kufitare, sidomos gjatë sundimit të Karashit të Madh, prej vitit 559 gjer në 527 p.e.r. Askush nuk i trazonte gjersa nuk ua tund fronin Aleksandri i Maqe­donisë, në vitin 326 p.e.r.
Ai fut përçarje mes tyre, e pastaj në Irak sundojnë mbretërit Tavaif, pushteti i të cilëve zgjatë gjer në vitin 230 p.e.r.
Në kohën e këtyre sundimtarëve kahtanët migrojnë dhe zaptojnë shpatiet pjellore të Irakut. Atyre u shoqërohen edhe disa grupe adnani­jësh, kështu që i zmbrapsin mbretërit Tavait në luginën e Eufratit.
Persianët përsëri kthejnë pushtetin në kohën e Erdishirit, theme­luesit të shtetit sasadin, në vitin 226 p.e.r. Ai i bashkon Persianët dhe i robëron arabët, të cilët jetonin në pjesët kufitare të mbretërisë së tij. Ky ka qenë shkaku që fisi arab Kuda'at të tërhiqet prej këtyre viseve dhe të vendoset në Sham.
Gjatë kohës së sundimit të Erdishirit, në rajonin e Hirasë sundonte Hudhejme El-Vedahi. Ky njëkohësisht ishte sundimtar i arabëve të tjerë, të cilët jetonin në shkretëtirën irakiane, kurse nën sundimin e tij bien edhe fiset nga Arabia - Rebiah dhe Mudar.
Erdishiri vëren se nuk do të mundet që drejtpërdrejtë të sundojë në Arabi dhe se arabët nuk do të mund t'i ndalë nga sulmet e tyre në viset kufitare të mbretërisë së vet, andaj vendos që si sundimtar t'a emërojë një arab, i cili do të jetë besnik ndaj tij. Kështu arabët do të ishin të mirëseardhur në luftë kundër Bizantit, dhe arabët e Irakut do të kishin përparësi ndaj arabëve të Shamit, të cilët tanimë ishin nën sundimin e Bizantit.
Mbreti i Hirasë, Hudhejme gjithnjë e mbante të përgatitur një çetë kalorësie për shuarjen e kryengritjeve. Vdiq në vitin 268. të erës së re.
Pas vdekjes së Hudhejmes, në Hira sundon Amër b. Adijj b. Safër El-Lahmi, sundues i parë nga Lahmitët. Ky qëndron në pushtet derisa Persi­anët nuk e vendosin Kubadh b. Ferjuzin. Në kohën e tij paraqitet Mazdaku, i cili fillon të propagandojë dëshirën e madhe për liri (liber­tizmin). Ithtar i tij ka qenë Kubadhi si dhe shumë shtetas të tij. Kubadhi i dërgon sunduesit të Hirasë, Mundhir b. Mause-Semait, një ftesë që t'i bashkohet kësaj lëvizjeje dhe të pranojë idenë e tij. Ky refuzon këtë ftesë, andaj Kubadhi e shkarkon nga pushteti, e në vend të tij emëron El-Harith b. Amër b. Haxher El-Kindijjin, i cili i përgjigjet ftesës së tij.
Kubadhi pas veti e lënë në pushtet Kisra Enu Shirevahin, armikun e madh të libertinizmit, i cili e vret Mazdakun dhe shumë ithtarë të tij, pastaj e kthen Mundhirin për sundimtar të Hirasë. Gjithashtu ka dashur që ta nën­shtrojë edhe El-Harith b. Amrin, por ky ikë tek fisi Kuleb dhe aty mbetet gjer në vdekje.
Sundimi i Mundhirit vazhdon një kohë të gjatë, sepse atë e trashë­gonin trashëgimtarët e tij. Kjo ka qenë dinasti e vërtetë. Kur në post vjen Nu'man b. Mundhiri, Kisrai hidhërohet në të dhe (pas një shpifjeje - spiunimi që ia bënë Zejd b. Adijj El-Ibadiji) e fton në kryeqendrën e vet. (Nu'mani largohet fshehtazi dhe shkon tek Hani b. Mes'udi, krye­pari i fisit El-Shejban, të cilit ia dorëzon në ruajtje familjen dhe pasuri­në e vet). Pastaj shkon te Kisrai, i cili e hedh në burg dhe aty mbetet gjer në vdekje.
Në vend të tij për sundimtar të Hirasë e emëron Ijjas b. Ka'bist El-Tajjin, dhe i urdhëron që të kërkojë nga Hani b. Mes'udi t'ia dorëzojë atë që gjendet tek ai. Mirëpo Hani këtë e refuzon kategorikisht, andaj Kisrai i shpall luftë. Ai së shpejti e përgatitë këmbësorinë e kalorësinë dhe i vërsulet Ijjasit. Mes dy ushtrive zhvillohet një luftë e ashpër tek vendi Dhi-Kar. Benu Shejbanët korrin fitore të madhe, të cilën Persia­nët nuk mund ta mohonin. Kjo ishte hera e parë që arabët të dalin fitues kundër të huajve. Kjo ka ndodhur menjëherë pas lindjes se Resu­lull-llahut a.s. i cili u lind tetë muaj pas emërimit të Ijjas b. Ka'bisit për sundues të Hirasë. Ndërkaq, pas Ijjasit, Kisrai përsëri rivendosë pushte­tin e vet dhe përsëri e emëron një mëkëmbës arab nga Ali Lahmët (familja e Lahmit). Prej Lahmitëve pushtetin përsëri e merr El-Mun­dhiri, i njohur me pseudonimin M'arur, i cili sundon vetëm tetë muaj. Atë e mposhtë Halid b. Velidi me ushtrinë myslimane.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn1)
Pushteti në Sham

Në periudhën kur arabët bënin dyndje masive, në Sham arrinë fami­lja Kuda'at dhe vendoset aty. Ata janë me origjinë nga Sulejh b. Hel­vanët, prej të cilëve rrjedhin Dexhxham b. Sulejtët, fisi më i njohur me emrin Dexhxhaim.
Bizantinët i përdornin këta si mburojë të gjallë nga sulmet tokë­sore të arabëve, dhe si mbrojtje të fortë kundër Persianëve. Por këta marrin pushtetin nga Bizantinët dhe sundojnë një kohë të gjatë. Sun­dimtari më i njohur Dexhxhaim ka qenë Zijad b. El-Hubevleti. Në histori sundimi i tyre përmendet prej fillimit gjer në mbarim të sheku­llit të dytë të erës së re. Ata pushojnë së sunduari pas ardhjes së Ali Gassanëve, familje kjo e cila i mposhtë Dexhxhaimët, andaj Bizantinët i emëronin këta si sundimtarë të arabëve të Shamit. Udhëheqësi i tyre ka qenë Devmet Xhendeli.
Sundimtarët Gassanë në Sham janë emëruar si mëkëmbës të mbre­tërve bizantinë gjer në shpërthimin e betejës së Jermukut, më vitin 13 hixhrij. Mbreti i tyre i fundit, Xhebel b. Ejhami i nënshtrohet Islamit në kohën e Umer b. Hattabit r.a., sundimtarit të besimdrejtëve.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn2)
Pushteti në Hixhaz

Ismaili a.s. ka qenë personaliteti më i shquar në Mekë dhe kryepari i përhershëm i Ka'bes gjatë tërë jetës së vet.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn3) Ka jetuar 137 vjet.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn4) Pastaj e zëvendësojnë të bijtë Nabiti, pastaj Kajdari e disa thonë Akisi.
Pas tyre me Mekën udhëheqë gjyshi i tyre, Medad ibën Amër Xhur­humi. Kështu që e tërë qeverisja e Mekës ishte në duart e tyre. Të bijtë e Ismailit kanë qenë të nderuar dhe me famë në saje të autoritetit të babës dhe gjyshit të tyre, ndërtuesve të Ka'bes, por ata nuk kanë pasur pushtet mbi Mekën.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn5)
Kaluan shumë kohë, e pasardhësit e Ismailit nuk patën sukses të kenë ndonjë pozitë të lartë në pushtet. Ata dalngadalë harrohen, përde­risa nuk dobësohen Xhurhumët para ardhjes së Buhatanaserit. Qysh atëherë mbi qiellin mekas fillon të ndriçojë ylli politik i adnanijëve, siç do të tregojnë edhe ndodhitë e ardhshme. Veçanërisht kjo shihet në luftën e Buhatanaserit kundër arabëve në Dhate Irk. Komandanti i arabëve në këtë luftë nuk ka qenë nga Xhurhumët.[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn6)
Të bijtë e Adnanit shpërndahen nëpër Jemen në kohën e luftës së Buhatanaserit, në vitin 587 p.e.r.
Barmijahu dhe Me'adi nisen për në Sham kundër dëshirës së Buha­tanaserit, andaj ky shton presionin e vet e Me'adi kthehet në Mekë. Nga Xhurhumët e takon vetëm Xhershem b. Xhelhemetin dhe martohet me bijën e tij Mu'anaten e cila e lind Nezarin.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn7) Pas kësaj ndodhie gjendja e Xhurhumëve keqësohet. Jeta e tyre bëhet gjithnjë e më e vështirë, andaj fillojnë të ushtrojnë dhunë ndaj vizituesve të Mekës dhe lejojnë shpër­ndarjen e pasurisë së Ka'bes.[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftn8) Këto ngjarje i hidhërojnë dhe i pezma­tojnë adnanijët. Kur fisi Huza'ah vjen në Meri Dhahran dhe shohin se adnanijët janë duke ikur prej xherahimijëve, shfrytëzojnë rastin dhe mbeten në pushtet me ndihmën e adnanijëve, të cilët kthehen t'i ndih­mojnë Huza'atët. Më së shumti u ka ndihmuar Benu Bekër ibën Abdu Menaf ibën Ken'aneti. Ata vërsulen kundër Xhurhumëve dhe i përzënë larg Mekës, e pastaj e marrin qeverisjen mbi Mekë, në gjysmën e shekullit të dytë të erës së re. Kur fisi Xhurhum niset në mërgim, ata më parë fshehin në pusin Zem-zem ca gjëra me vlerë nga Ka’bja, pastaj e mbulojnë mirë që të mos duket fare pozita e tij.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref1) "Tahiru-l-alemi-l-Islami" nga Hudariu: I/29-32.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref2) Libër mësimi "Tarihu-l-alemi-l-Islami": I/34. "Erdul-Kur'ani", II/80-82.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref3) Kalbu-xhezireti-l-Arebi, f. 230-237.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref4) Sifru-l-tekvim 17:25 "Gjeneza" Libri i Dhiatës së vjetër.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref5) Kalbu-xhezireti-l-Arebi, f. 230-237, Ibni Hisham: I/111-113. Ibni Hishami shkruan se në Mekë ka udhëhequr vetëm njëri nga djemtë: Nabiti.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref6) Kalbu-xhezireti-l-Arebi, f. 230.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref7) Rahmetun li-l-Alemi, II/48.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947599#_ftnref8) Kalbu-xhezireti-l-Arebi, f. 231.

[Albanian eX|PerT]

Ibni Is'haku thotë: "Amër b. Harith b. Mudadi, nga fisi Xhurhum[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1), braktis Mekën duke bartë dy kaproj të artë[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn2) dhe Haxherul-esvedin (gu­rin e zi), dhe i fshehë në bunar, ndërsa ai dhe suita e tij shkojnë në Jemen. Ishin tejet të dëshpruar për shkak të braktisjes së Mekës dhe lënies së pasurisë së vlefshme. Periudha e Ismailit a.s. në histori njihet rreth shekullit njëzet para erës së re, sipas kësaj xhurhumët kanë qën­druar në Mekë në shekullin njëzet e një, ndërsa pushteti i tyre në Mekë ka lulëzuar përafërsisht njëzet shekuj.
Huza'atët pavarësohen në Mekë dhe ua marrin Benu Bekërve një pjesë të pushtetit, kurse fisi Mudar ka pasur tri detyra, përkatësisht, tri leje gjatë kohës së haxhxhit.
E para: T'i drejtojnë njerëzit, haxhilerët nga Arafati në Muzdelife dhe të lejojnë kthimin e tyre nga Minna në Mekë. Këtë e bënin njerëzit e Benu Gavh b. Merit nga familja e Ilijas b. Mudarit. Ata e kanë pasur ofiqin Sufë, që do të thotë nëpunësit e Ka'bes.
Rëndësia e lejes qëndronte në atë se asnjëri nga haxhilerët nuk ka guxuar t'i gjuante guralecat përderisa këtë më parë nuk e bënte Sufa. Kur ky e kryente gjuajtjen, atëherë këtë e bënin edhe haxhilerët tjerë. Kur e përfundonin gjuajtjen dhe niseshin për në Minne, Sufët qëndro­nin në Aka'ba dhe pritnin të kalonin të gjithë haxhilerët. Pas ndërprerjes së zinxhirit të Sufëve, këta i trashëgon familja Benu Sa'd b. Zejd Munati nga fisi Temim.
E dyta: Kujdesi për kthimin kolektiv të haxhilerëve në Minne, në mëngjes të ditës së kurbanit. Këtë e kryenin Benu Advanët.
E treta: Respektimi i muajve të shenjtë - "Eshhuru-l-hurum". Për respektimin e këtyre muajve kujdeseshin Benu Temim b. Adijjët nga fisi Benu Ken'aneh[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn3).
Familja Huza'ah ka sunduar në Mekë treqind vjet[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn4). Në kohën e tyre adnanijët shpërngulen në territorin e Nexhdit dhe në shpatiet e Ira­kut dhe Bahrejnit. Në shpatiet e Mekës mbeten familjet Kurejshite, dhe atë: Hulul, Harm dhe Bujutah, të përziera mes veti. Këta nuk kanë pa­sur kurrfarë pushteti në Mekë, e as në Ka'be, gjersa nuk vjen në pushtet Kussaj b. Kulabit[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn5).
Historia shënon se babai i Kussajit ka vdekur ende pa u lindur Ku­ssaji. Nëna e tij përsëri martohet me njërin nga Benu Udhretët, që quhej Rebiah b. Haram, dhe e merr me veti në vendlindjen e vet, në shpatiet e Shamit. Kur rritet Kussaji, kthehet në Mekë, ku asokohe sundonte Hu­lejl b. Habeshi nga fisi Huza'ah. Kussaji e kërkon vajzën e tij, Hube­jjën, për grua dhe, pasi që babai saj pranon këtë, martohet me të[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn6).
Pas vdekjes së Hulejlit, shpërthen lufta ndërmjet fiseve Huza'ah dhe Kurejsh, që i mundëson Kussajit të mbizotërojë me Mekën dhe Ka'ben.
Rreth shkaqeve të shpërthimit të luftërave ndërmjet këtyre dy fiseve, ekzistojnë të shënuara tri versione:
Versioni i parë:
Kur Kussajit i lindin fëmijët dhe fiton pasuri të madhe, autoritet dhe prestigj, e pas falimentimit të Hulejlit, vendos që të merr udhëhe­qjen mbi Mekën dhe Ka'ben. Konsideron se vetë është më meritor se huza’atët dhe Benu Bekrët, sepse kurejshitët janë arabë origjinar dhe trashëgimtarë të Ismailit. Për këtë shkak arrihet marrëveshja mes një Kurejshiti dhe një Benu Ken'aneti për persekutimin e fiseve Huza’ah dhe Benu Bekër nga Meka, e edhe kështu veprojnë.
Versioni i dytë:
Hulejli, siç konsideron fisi Huza'ah, e kishte lënë me testament që Kussaji të udhëhiqte me Mekën dhe Ka'ben[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn7).
Versioni i tretë:
Hulejli ia ka dhuruar vajzës së vet, Hubejjës pushtetin mbi Ka'ben dhe e ka emëruar Ebu Gibshan Huza'aiun, për ndihmës të saj, andaj ky bëhet derëtar i Ka'bes. Pas vdekjes së Hulejlit, ajo e blen shërbimin e Ebu Gibshanit për Kussajin, për një shakull verë. huza’atët hidhërohen për shkak talljes së tillë me objektin e shenjtë dhe përpiqen që t'ia nda­lojnë Kussajit qeverisjen mbi Ka'ben. Andaj Kussaji i tubon kurejshitët dhe Benu Ken'anijët për t'i përzërë huza’atët nga Meka. Ashtu edhe ndodhë[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn8).
Sido që të jetë, e tërë kjo na flet se pas vdekjes së Hulejlit dhe pas punëve që i kryenin Sufët, Kussaji së bashku me kurejshitët dhe ken'a­nijët ka ardhur dhe u ka thënë huza’atëve: "Ne jemi më tepër meritor dhe më të denjë për këto punë, andaj jemi më të nevojshëm se ju." Ndërkaq, huza’atët në të njëjtin moment sulmojnë me atë që kanë pasur pranë veti, por Kussaji i mposhti këta.
Pra, huza’atët dhe Benu Bekrët kanë qenë të mundur nga Kussaji, i cili ashpërsisht i rrahu në përleshje të hapët e të përgjakshme, dhe që të dy fiset bëhen pre lufte e tij. Pas kësaj disfate huza’atët dhe Benu Bek­rët kërkojnë armëpushim. Atëherë detyrohen që publikisht të pra­nojnë se Kussaji ishte meritor të bëhet kryepar i Mekës dhe Ka'bes dhe se i tërë gjaku që ishte derdhur në këto beteja, ka qenë falur. Pos kësaj, huza’atët dhe Benu Bekrët kanë qenë të detyruar t'u japin kurejshitëve dhe Ken'anijëve dëmshpërblim gjaku. Vendimin për tërë këtë e shqip­ton Ja'mur b. Arifi nga Benu Bekrët, andaj prej këtu e quajtën "Esh-shedah".[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn9) Kussaji merr pushtetin mbi Ka'be dhe Meke në gjysmën e shekullit të pestë të erës së re, apo më saktë në vitin 440.[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn10) Pas tij, kurejshitët e marrin tërësisht udhëheqjen dhe sundimin mbi Mekë, qytet i cili asokohe bëhet qendër kryesore fetare, e vizituar nga arabët e tërë Gadishullit Arabik. Kussaji sjellë fisin e vet në Mekë, ndërsa udhëheq­jen mbi Mekë dhe kryerjen e shërbimeve të rëndësishme në lidhje me haxhxhin ia cakton kurejshitëve. Ai shpallë se: Ali Safvani, Nes'ati, Udvani dhe Meret b. Avfi kanë marrë detyra të rëndësishme dhe pozita udhëheqëse në Mekë[11] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn11). Kussaji në periudhën e ardhshme ka luajtur rol të rëndësishëm në organizimin e punëve në Mekë.
Ai ka themeluar "Daru-n-Nedveti" - sallën e Këshillit nga ana e majtë e Haremi-sherifit të Ka'bes, duke ia kthyer derën në mesxhid; sa­lla e Këshillit ka qenë vend tubimi i kurejshitëve, ku merreshin vendi­me të rëndësishme. Kjo sallë e Këshillit i ka tejkaluar të gjitha parashi­kimet e kurejshitëve për nga funksioni i vet. Ishte skenë ku marreshin vendime të rëndësishme, jipeshin mendime të ndryshme, bëheshin dis­kutime dhe zgjidheshin më së miri të gjitha problemet[12] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn12).
Funksionet e nderit të cilat i ka kryer
apo i ka mbikëqyrë Kussaji:

1. Të udhëhequrit dhe të kryesuarit me sallën e Këshillit dhe këshi­llin, ku zgjidheshin të gjitha problemet, merreshin të gjitha vendimet e rëndësishme dhe bëheshin martesat dhe dasmat.
2. Udhëheqja, organizimi dhe rregullimi i aktiviteteve ushtarake. Të gjitha fushatat ushtarake janë organizuar nën udhëheqjen e tij.
3. Protektorati dhe komisariati mbi Ka'ben. Vetëm ai ka mundur t'i hapte dyert e Ka'bes dhe askush tjetër. Ai mbante çelësin e Ka'bes dhe vetë shërbente në Ka'be në çdo pikëpamje.
4. Furnizimi i haxhilerëve me ushqim dhe me ujë. Për haxhilerët i mbushnin koritat me ujë dhe u siguronin hurma dhe rrush të terur. Çdo haxhxhi e ka pasur ujin pa pagesë, që ka pasur rëndësi të madhe në këto vise të nxehta.[13] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn13)
5. Kujdesi për ushqimin e haxhilerëve; ushqimi përgatitej në të gjitha vendet ku kryheshin ceremonitë e haxhxhit.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1) Ky nuk është ai Mudadi, Xhurhumi i madh i cili përmendet në tregimin mbi Ismailin a.s.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref2) Mes'udi thotë: "Persianët sillnin dhurata për Ka'be si dhe vlera e stoli të ndry­shme. Persiani Sasan b. Babik dhurn dy kaproj të artë, stoli dhe shumë flori, e Amri të gjitha këto i fsheh në bunarin Zem-zem." Muruxhu-z-zeheb, I/205.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref3) Ibni Hishami: I/44, 119, 120, 122.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref4) Jakut Madde: "Meka".

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref5) Tarihu-l-Alemi-l-Islam, I/35; -Ibni Hisham: I/117.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref6) Ibnul Hisham: I/117, 118.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref7) Ibnul Hisham: I/188.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref8) Rahmetun li-l-Alemin: II/55.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref9) Ibni Hisham: I/123, 124.

[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref10) "Kalbu-xhezireti-l-Arebi": f. 232.

[11] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref11) Ibni Hisham: I/124, 125.

[12] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref12) Ibni Hisham: I/125; Tarihu-l-Umemi-l-Islami: I/36; Abbaru-l-Kur'ani: 152.

[13] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref13) "Tarihu-l-alemi-l-Islami" - El Hudariu: I/36.

[Albanian eX|PerT]

Kussaji u kishte caktuar banorëve të Mekës tatimin vjetor, të cilin e paguanin të gjithë në kohën e haxhxhit. Nga ky tatim sigurohej ushqi­mi për haxhilerët e varfër.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftn1)
Të gjitha këto punë i mbikëqyrte apo i kryente vetë Kussaji. Edhe i biri i tij, Abdu Menafi bëhet i famshëm qysh gjatë jetës së babës së vet. Kussaji e kishte edhe një djalë më të madh, Abduddarin, por Abdu Me­nafi ishte më i aftë. Një herë Kussaji i kishte thënë Abdu Menafit më të ri: "Ty do të të dërgojë në mesin e popullit, përkatësisht, do të të propo­zojë, e nëse ata të pranojnë e të zgjedhin, atëherë unë do t'i lë në amanet punët me interes për kurejshitët, Mekën dhe Ka'ben."
Derisa ishte gjallë, këtij ia besoi udhëheqjen mbi Këshillin, prote­ktoratin mbi Ka'ben, udhëheqjen ushtarake dhe kujdesin për furnizimin e haxhilerëve. Kussaji nuk ka pasur kurrnjë vërejtje në kryerjen e këtyre punëve, ndërsa i biri ka punuar edhe gjatë jetës edhe pas jetës së tij.
Pas vdekjes së Abdu Menafit, punët e tija i trashëgojnë djemtë e tij. Por, çdo gjë ka qenë në rregull, gjersa nuk rebelohen djemtë e Abdud­darit, vëllait më të madh të Kussajit, të cilët lakmonin pozitën dhe push­tetin. Atëherë kurejshitët ndahen në dy tabore, dhe për pak sa nuk filluan luftën mes veti. Mirëpo më në fund pajtohen dhe e ndajnë push­tetin mes veti, dhe atë, ne mes djemve të Abdu Menafit dhe Abduddarit.
Furnizimi me ujë dhe ushqim u takon djemve të Abdu Menafit, kurse Këshilli dhe ruajtja e Ka'bes, djemve të Abduddarit. Benu Abdul Menafët të gjitha vendimet e rëndësishme i sillnin sipas zakoneve tradi­cionale të arabëve, me short apo me tërheqjen e shigjetëzave. Në këtë mënyrë dëshironin të siguronin edhe trashëgimin e punëve rreth Ka'bes. Ata me short e zgjodhën Hisham b. Abdu Menafin, i cili trashëgoi sikajetin dhe refadetin (furnizimin me ujë dhe ushqim), të cilat i ushtroi gjer në vdekje. Kur vdiq Hishami, atë e trashëgon vëllai i tij El-Mutta­lib b. Abdu Menafi, e pas këtij këtë e trashëgon Abdul Muttalib b. Hi­sham b. Abdu Menafi, gjyshi i Resulull-llahut a.s. Pas tij këtë e kanë trashëguar dhe i kanë kryer këto punë gjer tek shpallja e Islamit. Atë­herë kujdesi rreth Ka'bes bie në duart e Abbas b. Abdul-Muttalibit.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftn2)
Kurejshitët kanë pasur edhe funksione të tjera përveç katër të për­mendurave, e që i ndanin edhe në familjet tjera. Ata në Mekë formojnë qeverinë e ngjashme me qeverinë e shteteve demokratike. Kanë pasur organizimin e qeverisë sikurse disa qeveri të disa shteteve sot. Kanë pasur këshillin dhe sesionin e parlamentit. Po japim pasqyrën e këtyre funksioneve qeveritare:
1.Qeverisja mbi mejsirin, duke kërkuar ndihmë nga idhujt.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftn3) Këtë punë e udhëhiqnin Benu Xhumhët;
2.Kujdesi për pasurinë dhe dhuratat e dedikuara zotëve - idhujve të Ka'bes. Në këtë shërbim bënte pjesë edhe zgjidhja e konflikteve dhe mos­marrëveshjeve, këtë punë e kryenin Benu Sehmët;
3. Këshilli qeveritar, me të cilin udhëhiqnin Benu Esedët;
4. Dëmshpërblimi për vrasje, caktimi i dëmshpërblimit, përkatë­sisht, i borxhit për viktimën, e këtë e bënin Benu Temimët;
5. "Ukab"[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftn4) - ruajtja e flamurit nacional - fisnor, që e mbanin Benu Umejjët;
6. Kujdesi për kubben dhe rregullimin e çadrave për haxhilerë, si dhe kujdesi për kalorësinë. Këtë detyrë e kryenin Benu Mahzumët;
7. Kujdesi për ceremonitë - ritualet e haxhxhit dhe udhëtimi prej një vendi në vendin tjetër ceremonial. Me këtë merreshin Benu Adi­jjët.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftn5)
Pushteti çfarë kanë pasur arabët e tjerë

Më parë folëm për shpërnguljen e kahtanëve dhe adnanijëve dhe se si ata mes veti i kanë ndarë tokat Arabe. Ato fise që ndodheshin në afërsi të Hirasë, kanë qenë nën mbikëqyrjen e mbretit të Hirasë, ndërsa ato të cilat ndodheshin në shkretëtirën e Shamit, kanë qenë nën mbikë­qyerjen e Gassanëve. Kjo mbikëqyrje ka qenë vetëm simbolike sepse fiset kanë pasur lirinë e plotë të qeverisjes.
Pavarësinë e plotë e kanë pasur vetëm fiset beduine të cilat jetonin në brendinë e shkretëtirës arabike. Çdo fis ka pasur udhëheqësin e vet fisnor, kryeparin, kanë pasur qeverisjen e vet të brendshme, andaj çdo fis ka qenë si një shtet i vogël i pavarur, rregullimi i të cilave ka qenë besnikëria ndaj fisit, mbrojtja e interesave reciproke, ruajtja dhe mbroj­tja e vendit nga armiku. Kryepari i fisit gëzonte autoritet të madh. Ka qenë porsi mbret në shtetin e vet. Fisi e respektonte fjalën e kryeparit të vet, qoftë në paqe apo në luftë. Pushteti i tij ka qenë i fortë sikurse pushteti i diktatorit më të fuqishëm. Nëse ai binte në konflikt me dikënd, pas veti kishte me mijëra shpata të përgatitura, i kishte njerëzit që nuk pyetnin fare për shkaqet e konfliktit, e as që kërkonin shpjegim për këtë. Verbërisht zbatonin urdhrat e udhëheqësit të vet fisnor. Por ekzistonte edhe konkurrenca familjare për pushtet. Kushë­rirët garonin mes veti në fisnikëri dhe bujari ndaj mysafirit, në trimëri, burrëri, në mbrojtjen e njerëzve, të cilëve u bëhej padrejtësi, e të tëra këto i bënin për të fituar autoritet tek njerëzit. Kishin poet të posaçëm, orator të fisit. Me këtë lartësoheshin mbi rivalët në prestigj për pushtet.
Arabët kanë qenë popull tejet elokuent (që flet bukur). Kanë qenë të talentuar në poezi. Poetët kishin vend të posaçëm në shoqëri. Ata e mbro­nin fisin me gjuhë, prandaj, gëzonin autoritet hiq më pak se push­tetarët. Kryeparët dhe magnatët (zotërinjtë e mëdhenj) kanë pasur privi­legje të posaçme në ndarjen e presë. Ata i gëzonin këto benifici­one: mirba'a, saffij, neshitah dhe fudul.
Mirba'a, do të thotë një e katërta e presë.
Saffij, ishte tërë ajo që merrte personalisht kryepari për vete para shpërndarjes së presë.
Neshitah, ishte tërë ajo që kryepari konfiskonte gjatë kthimit në fis.
Fudul, ishte mbetja gjatë ndarjes së presë, e cila nuk mund t'u ndahej luftëtarëve në pjesë të barabartë, si p.sh. devetë, kuajt, etj.
Situata politike në Arabi

Kemi folur për pushtetet arabe, e tani të themi diç në lidhje me situatën e përgjithshme politike.
Në situatë të vështirë politike gjendeshin tri krahina arabe, të cilat kufizoheshin me shtetet e huaja. Është e pakontestueshme se situata politike ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë në situatën shoqërore dhe ekonomike. Prandaj, situata në këto krahina ka qenë tejet e rëndë dhe nuk hetohej kurrfarë përparimi. Populli ishte i ndarë në klasa. Ekzis­tonin pronarët dhe skllevërit, apo shtresa sundimtare dhe ajo e shtypur. Sundimtarët në të gjitha krahinat kryesisht kanë qenë të huajt. Ata tërë pasurinë e kishin në duart e veta, ndërsa skllevërit kanë qenë borxhli të përhershëm.
Kjo ka qenë e ngjashme sikur t'i përfytyronim skllevërit të cilët i punojnë tokat bujqësore, nga të cilat i tërë fitimi i shkonte pushtetit. Pushteti shfrytëzonte këtë fitim, e shpenzonte në zbavitje, qejfe të ndry­shme, për dhurata, për mito dhe korrupsion, kurse skllevërit, në verbë­rinë e vet, bredhnin në errësirë të përhershme nga e cila nuk kërkonin dalje as që tentonin të dalin prej saj. Ata nuk kishin kujt t'i ankoheshin e as që kishte kush t'i mbronte, sepse nga kjo gjendje nuk kishte rrugë­dalje. Duronin pajtueshëm robërinë dhe të gjitha llojet e mundimeve, sepse konsideronin se kështu ju ishte caktuar nga Zoti, dhe se pushteti është parësor kurse e drejta e tyre dytësore.
Fiset fqinje të këtyre krahinave kanë qenë mjaft të lëkundshme dhe jostabile. Nuk kanë pasur ndonjë qëllim të veçant jetësor. Kohë pas kohe futeshin në Irak apo në Sham, duke bredhur për ushqim.
Arabët në brendësinë e Arabisë, po ashtu nuk kanë qenë të lidhur mes veti. Ata kryesisht kanë qenë të ngarkuar me origjinën fisnore, me zakone, bestytni etj. Ata nuk kanë pasur një pushtet të fuqishëm qen­dror, i cili do t'i mbronte në rast fatkeqësie dhe t'i ruante nga e keqja.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftnref1) Ibni Hisham: I/130.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftnref2) Ibni Hisham: I/129-132, 137, 142, 178 dhe 179.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftnref3) Mejsir - lojë hazardere e arabëve të vjetër, në të cilën me ndihmën e shigje­tëzave të posaçme kanë luajtur bixhoz për mishin e kurbanit të therur të ndarë në 10 ose në 28 pjesë.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftnref4) Emri i flamurit të Muhammedit a.s.: "Shqiponja".

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947601#_ftnref5) "Tarihu erdi-l-Kur'ani": II/104-106.

[Albanian eX|PerT]

Pushteti në Hixhaz

Të gjithë arabët me respekt e shikonin Hixhazin. U interesonte shumë situata politike aty. Hixhazi për ta ka qenë kalim gjer në qendrën fetare botërore, në Mekë, në Ka'be, ndaj edhe Hixhazin e konsideronin si krahinë të shenjtë. Sundimtarët e Hixhazit i respektonin si mbrojtës të qendrës fetare, Mekës dhe tempullit të shenjtë Ka'bes. Për Mekën kemi thënë se ka qenë kryeqendër, ku funksiononte edhe pushteti fetar edhe pushteti profan.
Në Ka'be aprovoheshin vendime të rëndësishme. Detyra kryesore e pushtetit ka qenë kujdesi ndaj punëve me interes jetik për haxhilerët.
Në Mekë funksiononte edhe gjyqtaria. Ata gjykonin sipas ligjit fetar të Ibrahimit a.s.
Pushteti në Hixhaz i ngjante pushtetit të sotëm parlamentar, ndonë­se ka qenë i dobët që të mund të mbante peshën e shtetit me qendrën fetare më të madhe në botë. Kjo tregohet si e saktë posaçërisht kur shpërthen konflikti me Abisinasit, për çka do të flitet më vonë.

[Albanian eX|PerT]

BESIMET TEK ARABËT

Sh

umica e arabëve një kohë të gjatë kanë pasuar fenë e Ismailit a.s., i cili i thërriste në fenë e babës së vet Ibra­himit a.s. Ata besonin Zotin Një të Vetmin dhe rrëfenin fenë e Tij. Kjo ka zgjatë një kohë, gjersa nuk fillojnë t'i harrojnë poro­sitë dhe ndalesat e Zotit. Me gjithë zhytjen gjithnjë e më të madhe në idhujtari, përherë ka ekzistuar Zoti - All-llahu xh.sh. - Suprem. të Cilit i drejtoheshin në momentet e vështira. Disa rituale të haxhxhit i kanë mbajtur, derisa erdhi në pushtet Amër b. Lihjai, kryepar i fisit Huza'ah. Ai ishte rritur në mjedisin fetar, i cili i respektonte kufijtë e Zotit. Shquhej me sinqeritet dhe devotshmëri, andaj populli e donte dhe e konsideronte si njeri të madh. Një herë ky udhëton për në Sham që t'i vizitonte viset ku ishin dërguar më së shumti Pejgamberë dhe ku kishin zbritur më së shumti Shpalljet e Zotit. Atje sheh se banorët i adhuronin idhujt, e kjo i pëlqeu dhe besoi se ata kishin të drejtë. Nga Shami kthehet duke bartur me vete një idhull që quhej Hubel dhe e vendos atë në Ka'be. Pastaj u bën thirrje banorëve të Mekës në politeizëm. Ata i përgjigjën kësaj thirrjeje pasi që e çmonin Lihjanin, duke konsideruar se ajo në çka i thërriste ky ishte gjë e mirë. Brenda një kohe të shkurtër të gjithë banorët e Hixhazit fillojnë t'i pasojnë banorët e Mekës, sepse ata ishin pronarë të Ka'bes dhe banorë të Haremit.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947603#_ftn1)
Ndër idhujt më të vjetër në Ka'be është konsideruar edhe "Menati", të cilin e kishin sjellur nga bregu i Detit të Kuq, prej njëfarë vendi afër Kudejdit. Pastaj ishte i njohur "Lati", të cilin e kishin sjellur nga Taifi, dhe "Uzzaja", të cilin e kishin blerë në Vadi Nahël. Këta tre idhuj kanë qenë më të mëdhenjtë.
Shirku - politeizmi nga dita në ditë merrte hov më të madh, ndërsa numri i idhujve rritej gjithnjë e më tepër. Të tillë ka pasur në çdo vend të Hixhazit. Përmendet se Amër b. Lihjai ka pasur lidhje me xhinnët, e njëri prej tyre e kishte lajmëruar se idhujt nga periudha e popullit të Nuhit a.s., që quheshin Vedd, Suvaa, Jeguth, Jeuk dhe Nasëra, janë të fshehur (të gropuar) në Xhidde, andaj duhet të gjenden dhe të sjellen në Ka'be. Ai i gjeti këto idhuj në vendin e quajtur Tiham në bregun e Detit të Kuq, në veri të Hixhazit, dhe i solli në Ka'be. Kur erdhi koha e haxhxhit, ai ua tregojë haxhilerëve dhe përsëri i vendosi në Ka'be.
Nga kjo kohë çdo fis e kishte zotin e vet idhull, bile edhe çdo shtëpi veç e veç. Haremi i Ka'bes mbushet me idhuj. Është evidente se në kohën e çlirimit të Mekës, Resulull-llahu a.s. ka hasur në 360. idhuj në Ka'be, të cilët i ka rrëzuar dhe i ka thyer, e pastaj ka urdhëruar që të gjitha mbeturinat të nxjerren nga Haremi dhe të digjen.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947603#_ftn2)
Asokohe politeizmi dhe idhujtaria ishin bërë manifestim i vërtetë i tërë popullatës arabe paraislamike, ndërkaq ishin të bindur se gjithnjë janë duke pasuar fenë e Ibrahimit a.s.
Arabët e kohës paraislamike "El-Xhahilijjun" - injorantë në besim kanë pasur zakone dhe besim të veçant ceremonial në vetë përmbajtjen e lutjeve - pranë figurës - idhull, që ishin trillime, kryesisht të Amër b. Lihjait.
Atë që ai bënte, shumica e konsideronin si risi të bukur, me çka hijeshohej feja e Ibrahimit a.s., të cilën tanimë e kishin shëmtuar tërë­sisht.
Ja disa ceremoni gjatë adhurimit të idhujve:
1. Rrinin në këmbë afër idhullit, të cilin e adhuronin dhe i luteshin, prej tij kërkonin mbrojtje, ndihmë, luteshin për dëshira, besonin në shef'atin e tij - angazhimin te Zoti për mëkatet e bëra etj.
2. Rreth idhullit bënin pelegrinim, tavaf (ecnin rreth e përqark tyre), bënin sexhde para tij dhe ishin të përulur dhe të penduar.
3. Para idhullit thernin kurban, me ndihmën e të cilit orvateshin t'i afrohen shenjtërisë së tij. Para tyre çdo ditë i thernin edhe kafshët shtëpia­ke. Këtë lloj therjeje All-llahu xh.sh. ua ka ndaluar myslima­nëve, si dhe ngrënien e mishit nga kafsha e therur në këtë mënyrë. All-llahu xh.sh. thotë:
"...dhe u është e ndaluar ajo që është flijuar për hir të idoleve..." (5,3) si dhe: "Mos e hani atë, që kur është therë nuk është përmendur emri i All-llahut; ajo, me të vërtetë është mëkat i madh." (6,121).
4. Një nga mënyrat e të afruarit hyjnisë ka qenë edhe ofrimi i ush­qimit dhe pijes idhujve. Gjithashtu ndanin nga një pjesë nga të lash­tat dhe kafshët dhe i sillnin para idhujve. E nga e tërë kjo, gjëja më intere­sante është se gjithnjë e ndanin një pjesë për All-llahun, Zotin Suprem.
E kanë pasur zakon që disa gjëra nuk kanë dashur t'i atribuonin idhujve, për të cilat e dinin se i takojnë vetëm All-llahut, por, gjitha­shtu, nuk e bartnin te All-llahu xh.sh. atë që konsideronin që i takon vetëm idhullit në situatën përkatëse.
All-llahu i Lartësuar thotë:
"...dhe thonë sipas hamendjes së tyre: "Kjo është për All-llahun, e kjo është e idhujve tanë". Mirëpo, ajo pjesë që është për idhujt e tyre, nuk arrinë (nuk jipet) te Zoti, kurse ajo që ata e kanë caktuar për All-llahun - ajo arrinë (jipet) te idhujt e tyre. Sa gjykim të shëmtuar bëjnë ata." (6, 136).
5. Njëra nga mënyrat për t'iu afruar idhujve ka qenë flijimi i kaf­shëve shtëpiake dhe fruteve, siç e cekëm më lartë. All-llahu xh.sh. thotë:
“Ata thonë: “Këto kafshë shtëpiake dhe këto të lashta janë të nda­luara, nuk mund t'i hajë askush, përveç kujt ia lejojmë ne"; e sipas hamendjes së tyre edhe disa kafshë shtëpiake janë të ndaluara për ngarkim dhe disa kafshë që kur i therin nuk e përmendin emrin e All-llahut, duke e përgënjeshtruar Atë. Ai do t'i ndëshkojë ata për gënjeshtrat e trilluara." (6,138).
6. Në ritualet për t'iu afruar idhullit bënte pjesë edhe adhurimi i kafshëve të caktuara: "behiret, saibet, vesilet dhe hamet". Ibni Is'haku thotë: "El-behiret, vajza e es-saibes quhej deveja e liruar, përkatësisht, ajo e cila kishte lindur dhjetë deve femër, në mesin e të cilave nuk kish­te deve mashkull. Këtyre llojeve të deveve nuk i hipnin, nuk e qethnin, nuk punonte punë të rënda dhe qumështin e saj nuk e pinte askush, përveç mysafirit. Nëse ajo përsëri lindëte femër, viçit ia prejshin veshin dhe ndaj saj silleshin sikurse ndaj nënës së saj. Pra kjo e fundit (deveja e njëmbëdhjetë) quhej behiret - vajza e saibes (e devesë së liruar)
El-vesilet; deveja e cila kishte lindur pesë herë nga dy viça femër, në mesin e të cilave nuk ka asnjë viç mashkull. Ajo quhej vesilet. Viçat që lindshin pas këtyre, ishin të lejuara vetëm për mashkujt, përveç nëse lindte viçi i ngordhur, e këtë e hajshin të gjithë, mashkujt dhe femrat.
El-hami është el-fahël, fahël është dromedar - mashkulli i devesë me të cilin ajo ka lindur dhjetë deve femra, në mesin e të cilave nuk kishte asnjë deve mashkull. Kurrizi i tij kishte vlerë të madhe (ishte i mbrojtur), askush nuk i hipte, nuk punonte kurrfarë punësh, nuk i qe­thej qimja dhe ruhej vetëm për shtim (damazllëk)
Në lidhje me këtë Kur'ani thotë:
“All-llahu nuk e përligji behi­rën, as saibën, as vesilën, as hamin, por ata të cilët nuk besoj­në trillojnë gënjeshtra për All-llahun, e shumica prej tyre nuk kanë mend. (5,103).
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947603#_ftnref1) Muhtesar Siretu-r-Resul nga sheh Muhammed b. Abdul-Vehhabi f. 12.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947603#_ftnref2) "Muhtesar Siretu-r-Resul nga sheh Muhammed b. Abdul-Vehhabi, f. 13, 50, 51, 52, 54.

[Albanian eX|PerT]

All-llahu xh.sh. po ashtu thotë:
"Dhe ata thanë: "Ajo që gjen­det në barkun e këtyre kafshëve shtëpiake u përket vetëm mashkujve tonë, kurse për gratë tona janë të ndaluara. E, nëse lindin ato të ngordhura, ata të gjithë (burra e gra) janë pjesë­marrës në të." All-llahu do t'i ndëshkojë ata për gënjeshtra, se Ai, me të vërtetë është i Plotdijshëm dhe i Gjithdijshëm." (6,139).
Mirëpo, ekzistojnë edhe shpjegime tjera të këtyre llojeve të kaf­shëve.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn1)
Se'id b. El-Musejjibi konsideron se këto lloje kafshësh janë të dedikuara vetëm për idolet e tyre,[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn2) ndërsa në hadithin autentik, i cili është "merfu'un" - i pandërprerë, i transmetuar nga Resulull-llahu a.s. qëndron: "Amër b. Lihjai ka qenë i pari i cili i ka mbrojtur dhe i ka liruar këto lloje kafshësh dhe i ka futur në rituale adhurimi."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn3)
Të gjitha punët paraprake, arabët i bënin për t'i kënaqur zotat, duke besuar se zotat do t'i afrojnë te All-llahu, dhe se do të ndërmjetë­sojnë dhe do të angazhohen për ata tek All-llahu.
Në lidhje me këtë Kur'ani thotë:
"E, ata që marrin mbrojtës, pos All-llahut thonë: "Ne i lutemi atyre vetëm që të na afrojnë te All-llahu." (39,3). "Ata adhurojnë - përveç All-llahut - atë që as nuk u bënë dëm, as nuk u sjellë dobi dhe thonë: "Këta janë ndërmjetësit tonë te All-llahu." (10,18).
Arabët e bënin ndarjen e shumë gjërave me ndihmën e shigjetëzave pa pupla, të cilat shërbenin për bixhoz dhe për lojë. Ekzistonin tri lloje shigjetëzash: shigjetëza në të cilat shkruante "Po" dhe shigjetëza në të cilat shkruante "Jo", që i përdornin për të marr vendime lidhur me punën, udhëtimet, martesën etj. Nëse dilte shigjetëza me "Po", atëherë këtë punë e bënin, ndërsa me "Jo", nuk e bënin at vit, por përsëri i hidhnin vitin e ardhshëm, e kështu me radhë. Ekzistonin shigjetëza në të cilat ka pasur ujë ose gjak, pastaj të tilla në të cilat shkruante: "është nga ju" dhe "nuk është i juaji" dhe "të dyjat". Kështu p.sh. nëse dysho­nin në origjinën e fëmijës, e vendosnin atë para "Hubelit", i merrnin me veti njëqind kurbanë, të cilët ia dorëzonin shortarit (fallgjiut). Ky i hidhte shigjetëzat dhe nëse dilte "është nga ju", do të thoshte se fëmija është i juaji dhe ka të drejtë trashëgimi, e nëse dilte "nuk është i juaji", nuk ka pasur të drejtë në trashëgim, e nëse dilte "të dyjat", fëmija mbe­tej në këtë familje, trajtohej sikurse i tyre, por pa të drejtë në trashëgim dhe pa baba të vërtetë.
E ngjashme me shigjetëzat ka qenë gurëgaca, si dhe lojërat e rre­zikshme të cilat kanë lidhje me bast. Me bast ndanin mishin e kurba­nit të flijuar për idhuj dhe të therur me shortin e shigjetëzave. Arabët beso­nin në fjalët e "Kahinëve", "arrafëve" dhe "munexhxhimëve".
"Kahin" është ai i cili parashikonte ardhmërinë. Ai e shpallte ve­tën si njohës i fshehtësive. Mes tyre kishte edhe të atillë që konsi­dero­nin se ishin pasues të xhinnëve dhe se xhinnët u sjellin lajme.
"Arraf" është ai i cili e konsideronte vetën si njohës të ngjarjeve me shkaqe dhe pasoja të cilat i theksonte në situatat përkatëse. Ai e qëllonte p.sh. se kush është vjedhësi, ku ka ndodhur vjedhja, çka është vjedhur dhe përgjithësisht i qëllonte ngjarjet e përditshme.
"Munexhxhim" është ai i cili zbulonte kismetin dhe ngjarjet nëpër­mjet horoskopit dhe yjeve. Ky ishte astrolog. Të besuarit në fjalët e tija në realitet paraqiste adhurimin e yjeve.
Arabët besonin në parashenja (isharet i keq) apo në pesimizëm. Ata në këtë besim shkonin aq larg sa që kalimin e macës përtej rrugës, ose fluturimin e zogut përmbi kokë, e konsideronin fatkeqësi. I afroheshin zogut apo kaprollit për ta trembur, dhe nëse ikte në anën e djathtë, vazh­donin punën e filluar dhe e konsideronin hair, e nëse ikte në anën e majtë, ata e ndërprenin punën e filluar duke parë në këtë parashenjë "të keqe". Këtyre zakoneve shortare mund t'u shtohen edhe disa të tjera, si p.sh.: bartja e shputës së lepurit rreth qafe, pastaj drojtja prej disa ditëve apo muajve, prej disa kafshëve, shtëpive, grave, besimi në armikun ose kryeparët. Gjithashtu besonin se trupi i të vrarit nuk do të qetësohet derisa të mos paguhet gjaku, dhe se shpirti i tij do të rrijë pezull duke thënë: "Ma ktheni trupin tim, ma ktheni trupin tim", ose "më jepni ujë, më jepni ujë", e kur kryhej hakmarrja ose kur paguhej gjaku, shpirti hynte përsëri në trup dhe trupi qetësohej.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn4)
Ja, kështu pra kanë besuar arabët paraislamik, edhe pse kanë pasur diçka nga besimi i Ibrahimit a.s., të cilin nuk e kanë braktisur krejtë­sisht, si p.sh. lavdërimin e Ka'bes ose tavafin rreth Ka'bes, kryerjen e haxhxhit, umres, qëndrimin në Arafat, Muzdelife dhe therjen e kurba­neve. Por gjithashtu në të gjitha këto kanë futur bid'ate - risi.
Kurejshitët thonin: "Ne jemi bijtë e Ibrahimit dhe trashëgimtarë të Ka'bes, ne jemi pronarë të saj dhe banorë të Mekës. Askush prej arabë­ve nuk gëzon të drejta dhe pozita të tilla." vetën e quanin "elhimes", e ky ishte emri i përbashkët i të gjithë pjesëtarëve të fisit Kurejsh, Kinan dhe Xhedil. "Ne nuk guxojmë ta braktisim Haremin dhe t'i zhveshim ihramet." Ata nuk qëndronin në Arafat e as që bënin ifaden nga Arafati, por këtë e bënin nga Muzdelifeja. (Ifade është kthimi i përbashkët gru­por nga Arafati.)
Në lidhje me këtë All-llahu xh.sh. thotë:
"Mandej kthehuni nga Arafati, siç kthehen të gjithë të tjerët dhe kërkoni ndjesë prej All-llahut." (2,199)
Ata po ashtu thonin: "Ne himesët, nuk guxojmë të marrim ushqim dhe ta fërgojmë në tlyen, gjersa jemi në ihrame. Ne nuk hyjmë në çadra nga këmenda (lesh dhie ose deveje) e kur kemi nevojë të pushojmë, pushojmë vetëm nëpër shtëpia përderisa jemi në ihrame."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn5) Gjithashtu thonin: " Kush ka ardhur në Tempull, e me vete ka marrë ushqim nuk duhet ta hajë atë ushqim gjatë kohës së haxhxhit dhe umres."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn6)
Atyre që banonin jashtë haremit u urdhëronin që tavafin e parë rreth Ka'bes ta bënin në petkat e ndonjë himesi, e nëse nuk gjejshin petka përkatëse, mashkujt e bënin tavafin lakuriq. Femrat këtë e bënin krejtësisht të zhveshura, me përjashtim të një këmishe të prerë. Në lidhje me veshje All-llahu xh.sh. thotë: "O bijtë e Ademit, vishuni bukur kurdo që të faleni!" (7,31)
Nëse ndonjë mashkull apo femër kishte nderin ta bënte tavafin në teshat e veta në të cilat kishte ardhur, atëherë pasi e kryente tavafin i gjuante ato dhe nuk i përdorte më, as ai e as dikush tjetër. E kishin zakon që të mos hyjshin në shtëpi nga dera kryesore përderisa ishin në ihrame, por në pjesën e mbrapme të shtëpisë e bënin një të çelur nëpër cilën hynin dhe dilnin.
Këtë absurditet e konsideronin si bamirësi. Kur'ani këtë e ka ndaluar, andaj All-llahu xh.sh. thotë:
"...Nuk shprehet mirësia me të hyrit në shtëpi nga pjesa e mbrapme, por mirësia qëndron në të ruajturit nga të këqijat. Hyni në shtëpia kah dyert e tyre dhe droni All-llahut." (2,189).
Të gjitha këto bindje fetare të arabëve paraislamik kanë qenë shirk i kulluar ose politeizëm. Po kështu janë edhe besimet në idhuj, fall, në trille etj. Madje edhe hebrenjtë, të krishterët, mexhusijët - adhuruesit e zjarrit, seb'ejët dhe të tjerët, gjenin rrugë të volitshme të hynin në Arabi me bindje dhe adete të veta fetare. Hebrenjtë të paktën i kanë pasur dy periudha, kur patën sukses të depërtojnë në trevat e Arabisë.
1. Shpërngulja e tyre gjatë fushatave luftarake të Asirisë dhe Babi­lonisë në Palestinë. Fushata pushtuese ushtarake u nis si shkas i presio­nit ndaj hebrenjve, për shkak të rrënimit të qyteteve dhe tempujve të tyre nga vetë mbreti Buhatanaseri në vitin 589. para erës së re.
Shumica e hebrenjve të robëruar dërgohen në Babiloni, dhe prej aty ndajnë tokën e braktisur prej Palestinës gjer në Hixhaz që të vendo­seshin në veri të Arabisë.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftn7)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref1) Ibni Hisham: I/89, 90.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref2) Sahihu-l-Buhari: I/499.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari: I/499.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref4) Sahihu-l-Muslim, me komentuesin Nevevije-Kitabu-l-imami: I/59.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref5) Ibni Hisham: I/199, Sahihu-l-Buhari: I/226.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref6) Ibni Hishami: I/202.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947604#_ftnref7) Kalbu-xhezireti-l-Arebi: f. 151.

[Albanian eX|PerT]

2. Pas pushtimit të Palestinës nga ana e Bizantit, nën udhëheqjen e komandantit romak Betatsit, në vitin 70. të erës së re. Bizantinët u bëjnë presion hebrenjve dhe pasi rrënojnë tempujt e tyre, shumë fise hebreje shpërngulen në Hixhaz. Ata zënë vend në Jethrib (Medinë), Haj­ber dhe Tejma dhe ndërtojnë vendbanime, fshatra dhe kështjella. Kështu depërton feja hebraike në Arabi, nëpërmjet muhaxhirëve ose refugjatëve hebrenj. Hebrenjtë bëhen edhe faktor politik, për të cilët flitej para ardhjes së Islamit, e sidomos gjatë shekullit të parë të Islamit. Kur fillon të përhapet Islami, në Arabi jetonin fiset e njohura hebreje. Hajber, Nadir, Kurejdha, Mustalak, Kajnuka, kurse shkrimtari i njohur Es-Semhudi në veprën e vet "Vefaul-Vefa" në faqen 116 përmend mbi njëzet fise hebreje.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftn1)
Feja hebraike ka arritur në Jemen përmes Es'ad Ebi Kurebit, i cili si luftëtar shkon në Jethrib ku edhe e pranon besimin hebraik. Ai merr me vete dy rabinë nga fisi Benu Kurejdha në Jemen.
Feja hebraike përhapej shpejt në Jemen, kështu që me ardhjen e djalit të Es'adit, Jusufit, në pushtet, Dhu-Nuvasi i vërsulet të krishte­rëve të Nexhranit dhe u bënë thirrje t'a pranojnë hebraizmin. Pasi këta kundërshtojnë, ai i hedh në hendeqet e hapura dhe i djegë. Në zjarr janë djegur pa dallim mashkuj, femra, pleq e të rinj.
Thuhet se numri i viktimave ka qenë rreth 20 dhe 40 mijë vetë. Kjo ka ndodhur në tetor të vitit 523 të erës së re,[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftn2) kurse Kur'ani përmend një pjesë të kësaj ngjarjeje në kaptinën "El-Buruxh".
Përhapja e krishterimit në Arabi depërton krahas pushtimit të toka­ve arabe nga Bizantinët dhe Abisinasit.
Okupimi i parë i Jemenit nga ana e Abisinisë u bë në vitin 340. para erës së re dhe zgjati deri në vitin 378.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftn3) Në këtë periudhë në Jemen fillon predikimi i Ungjillit në të gjitha krahinat.
Atëbotë në Nexhran vjen një besimtar i madh i quajtur Fimijan dhe i thërret Nexhranët në fenë krishtere. Si besimtar i devotshëm që ishte, populli i beson dhe pranon krishterimin menjëherë pas udhëheqësit të vet Malbuit.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftn4)
Kur Abisinasit hynë në Jemen, shkelën atë që kishte bërë Dhu-Nu­vasi, kurse Ebrehe merr pushtetin. Ai fillon ta zgjeronte krishterimin shumë shpejt dhe me përmasa të gjëra aq sa deshti që në Jemen t'a ndër­tonte Ka'ben, kështu që rolin dhe rëndësinë e Mekës ta ketë Jemeni. Ebrehe niset ta rrënojë Ka'ben në Mekë por merr ndëshkimin e merituar të All-llahut xh.sh. në këtë dhe në atë botë.
Krishterimin e pranojnë fiset arabe Gassasin, Taglib, Tajj dhe disa të tjerë që kufizoheshin me Bizantin, këtë e pranojnë edhe disa sundim­tarë të Hirasë.
Besimin farisej apo idhujtarinë në zjarr ose në arabishte mexhusijë, kryesisht e pranojnë arabët që jetonin në viset kufitare kah Persia. Ithtarë të këtij besimi ka pasur edhe në Irak dhe Bahrejn, sidomos në Ahsa dhe Hixhër, qytete të Bahrejnit si dhe në bregun e gjirit Arabik. Këtë besim e kanë ndjekur edhe Jemenasit gjatë dominimit persian.
Mbi sebeizmin na flasin shumë gërmime arkeologjike në Irak.
Ky ka qenë besimi i popullit të Ibrahim Kaldejsit. Kaldejsët kanë qenë popull semit që i kanë besuar astrologëve dhe astrologjisë. Këtë lloj besimi në të kaluarën e kishin përvetësuar banorët e Shamit dhe të Jemenit. Por pas vërshimit të krishterimit dhe hebraizmit ky besim filloi t'i humbë ithtarët e vetë. Megjithatë edhe më tutje ekzistojnë besimtarë të këtillë të përzier me fariseizëm, sidomos në Irak dhe në brigjet e gjirit Arabik.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftn5)
Gjendja fetare

Islami i gjenë të tëra këto religjione dhe këto besime tek arabët, por të cilat ishin duke u dobësuar dhe duke stagnuar.
Idhujtarët, të cilët deklaronin se janë duke ndjekur fenë e Ibrahimit a.s. ishin larg urdhrave dhe ndalesave të sheriatit të Ibrahimit dhe larg ahlakut-moralitetit të Ibrahimit a.s. Ishin zhytur thellë në lajthitje dhe mëkate, prandaj me kohë ata përvetësuan idhujtarinë, politeizmin, me të gjitha zakonet shoqëruese të tij. E tërë kjo ka lënë gjurmë të thella në vetëdijen shoqërore, politike dhe fetare të këtij populli.
Hebraizmi shndërrohet në dyfytyrësi dhe në diktaturë. Prijësit heb­renj u bënë zota të kombit të tyre. Ata i gjykonin njerëzit dhe komando­nin me fatin e tyre. Para tyre njerëzit jepnin llogari për gabimet e veta private, madje edhe për fjalën e shqiptuar në përshpëritje. I tërë preoku­pimi i tyre ishte pushteti dhe pasuria. Besimi i vërtetë dobësohej, kurse zgjerohej ateizmi, herezia dhe indiferenca ndaj mësimit, që All-llahu xh.sh. nxitë dhe urdhëron secilin ta nderojë këtë, pra mësimin dhe diturinë.

Krishterimi ishte besim i cili kishte filluar të shtrëngonte mendjen. Kjo ishte miksturë (përzierje) e çuditshme e Zotit dhe njeriut. Andaj nuk ka lënë gjurmë të thella dhe të vërteta tek arabët për shkak të doktrinarizmit të ndryshëm dhe reflektimit të tij në mënyrën e jetës së tyre që e jetonin e të cilën nuk mund ta braktisin.
Gjendja e besimeve të tjera tek arabët ka qenë sikurse gjendja e politeistëve - mushrikve. Zemrat e tyre kanë qenë të ngjashme, sikurse edhe zakonet e tyre, bindjet fetare dhe pikëpamjet e tyre mbi botën.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftnref1) Kalbu-xhezireti-l-Arebi, f. 151

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftnref2) Tefhimu-l-Kur'ani: VI/297, 298; Ibni Hisham: I/20, 21, 22, 27, 31, 35, 36.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftnref3) Tefhimu-l-Kur'ani: VI/297.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftnref4) Ibni Hisham: I/31-34.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947605#_ftnref5) Tarihu erdi-l-Kur'ani: II/193-208.

[Albanian eX|PerT]

SHOQËRIA PARAISLAMIKE ARABE

P

as trajtimit të gjendjes politike dhe fetare në Gadishullin Ara­bik, tani të themi diç shkurtimisht për rrethanat shoqërore, ekonomike dhe sociale të asaj periudhe.
Rrethanat shoqërore

Arabët kanë pasur disa shtresa shoqërore me dallime të theksuara ndërmjet veti. Marrëdhëniet mes njerëzve të parisë (të fiseve) kanë qenë në shkallën e ngritjes dhe të përparimit. Njerëzit kishin lirinë e të shpre­hurit dhe vullnetin e lirë. Kur dikush dëshironte t'i lavdëronte virtytet arabe, bujarinë, trimërinë, parësinë etj. shprehej me vargje të cilat i thurte aty për aty.
Gruaja ishte në gjendje, vetëm nëse dëshironte, t'i paqësonte fiset të tëra, apo edhe t'i fuste në grindje, në ato përmasa, saqë mund të shkaktoheshin gjakderdhje dhe luftëra.
Megjithatë, mashkulli ka qenë kryefamiljar dhe bartës i fjalës krye­sore në shtëpi. Gruaja dhe burri kanë qenë të lidhur me martesë, me lejen e prindit apo kujdestarit të saj, ajo nuk ka pasur të drejtë të kun­dërshtonte.
Tek shtresat e tjera mbretëronte zakoni i përzierjes së mashkullit dhe femrës. Kjo nuk mund të shpjegohet ndryshe, përveçse aty ka mbre­tëruar amoraliteti, paturpësia, shfrenimi dhe prostitucioni.
Ebu Davudi transmeton nga Aishja r.a. se kurorëzimi në periudhën paraislamike është bërë në këto mënyra:
1. Ekzistonte martesa sikurse kjo e sotmja. Djalit i gjenin vajzën, e lypnin pastaj kurorëzoheshin.
2. Burri i thotë gruas, pas përfundimit të ciklit mujor, shko te filan njeriu dhe kërko të jetosh me te. Burri i saj nuk i afrohej derisa kon­sta­tohej se ka mbetur shtatzënë me atë njeri. Nëse mbetej shtatzënë, burri i saj përsëri e merrte prapa, nëse dëshironte. Kështu vepronte në rast se të gjithë fëmijët i kishin vajza, e dëshironte të kishte djalë. Kjo lloj martese quhej "nikahul-istibdai", në përkthim nikahi keitus.
3. Mblidhej grupi prej tre gjer dhjetë personash dhe bënin marrë­dhënie me një grua. Nëse mbetej shtatzënë, pas lindjes, ajo i thërriste të gjithë pjesëmarrësit në këtë akt të turpshëm, e që ishin të obliguar të vinin dhe ajo e zgjedhte atë që dëshironte ajo, të bëhet baba i foshnjës së saj. Ky e pranonte fëmijën dhe i jepte emrin familjar.
4. Tek gruaja vinin shumë njerëz, e ajo nuk guxonte ta refuzonte asnjërin prej tyre. Këto parimisht kanë qenë gra publike, në dyert e veta i vënin flamujt si shenjë njohjeje të shtëpisë së tyre. Çdokush që dëshironte të shkonte te kësi lloj grash e dinte se ku duhet shkuar. Nëse ndonjëra prej tyre mbetej shtatzënë dhe lindte foshnjën, atëherë tubohe­shin të gjithë ata që e kishin vizituar dhe e thirrnin ekspertin (njohësin e mirë të gjurmëve). Ai e merrte foshnjën në prehër dhe e zgjidhte enig­mën se cili prej tyre ishte baba. Pasi që konstatonte se cili ishte babai i foshnjës, sipas dofarë normash të tija, atëherë ky ishte i obliguar ta merrte foshnjën, t'i jepte emrin e vet dhe të kujdesej për të.
Me ardhjen e Shpalljes, All-llahu xh.sh. i anulon të gjitha këto lloje martesash dhe lejon vetëm martesën e sotme islamike.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftn1)
Tek arabët paraislamik ekzistonte edhe një mënyrë tjetër e marte­sës, përkatësisht, mashkulli si fitues në dyluftim e fitonte gruan e ardh­shme. Fëmijët e lindur nga këto lidhje nuk kanë pasur kurrfarë të drej­tash atësie, por kanë qenë të turpëruar gjatë tërë jetës.
Është e njohur se arabët e periudhës paraislamike kanë pasur mun­dësi të kenë gra sa kanë dëshiruar. Madje njëkohësisht bënin kurorë me dy motra, si dhe me gratë e baballarëve të tyre, nëse mbeteshin të veja apo të lëshuara. Në lidhje me këtë na flet Kur'ani në ajetet 22 dhe 23 të kaptinës ”En-Nisa”. Gjithashtu burrat kanë pasur të drejtë t'u japin grave shkurorëzime me numër të pakufizueshëm.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftn2)
Amoraliteti dhe shfrenimi mbretëronin tek të gjitha shtresat e shoqërisë paraislamike arabe. Nuk mund të veçohet asnjë shtresë e sho­qërisë, përpos rasteve individuale, që kanë çuar jetë të moralshme dhe që lavirinë e kanë konsideruar si amoralitet dhe si turp të madh.
Robëreshat e blera ishin në situatë më të mirë sesa ato të luftës. Arabët nuk e konsideronin të turpshme jetesën me robëresha.
Ebu Davudi transmeton nga Amër b. Shu'ajbi, e ky nga babai i vet, pastaj nga gjyshi, i cili ka thënë: "Një njeri ka thënë: filan filani është djali im. Para Islamit ka jetuar me një robëreshë, andaj Resulull-llahu a.s. i thotë: "Islami nuk pranon një martesë të tillë, koha e xhahi­lijetit ka kaluar, fëmija është i atij në shtratin e të cilit lindet, ndërsa shkelja e kurorës është e ndaluar".
Tregimi mbi grindjen mes Sa'd Ibën Vekkasit dhe Abd Ibën Zum'a­tit rreth djalit të robëreshës së Zum'atit është i njohur. Djali është quaj­tur Abdu-r-Rahman Ibën Zum'ah.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftn3) Raporti mes prindit dhe fëmijëve mund të klasifikohet në disa kategori. Ka pasur sish që thonin: "Fëmijët tanë janë mëlçitë tona të cilat ecin nëpër tokë", ndërsa ka pasur edhe të tillë që i mbytnin vajzat e veta, apo i shtinin të gjalla në dhe, duke i drojtur turpit, e ka pasur edhe sish që i mbytnin në barkun e nënës duke ju frikësuar varfërisë dhe turpit. Në lidhje me këtë na flet Kur'ani në këto ajete: 6, 151; 16, 58-59; 17, 31 dhe 81, 8.
Megjithatë, nuk mund të themi se ky ka qenë aspekt dominant i etikës dhe moralit. Për arabët ka qenë shumë e rëndësishme që të kenë shumë djem, të cilët do të luftojnë për atdheun e vet. Marrëdhëniet ndërmjet vëllezërve, nipërve si dhe ndërmjet kushërirëve të tjerë, kanë qenë të bazuara në lidhjet e forta të gjakut. Kanë jetuar për patriotizmin fisnor, dhe për të kanë vdekur. Fryma e bashkimit mbretëronte në suaza të një fisi, e kjo edhe më tepër e rriste patriotizmin. Bazë e rendit shoqëror të një fisi ka qenë patriotizmi individual dhe atdhedashuria e gjakut. I përmbaheshin një rregulli të pashkruar: "Ndihmoi vëllait tënd qoftë ai i drejtë apo jo". Natyrisht, ky parim nuk ka qenë në pajtim me parimin e doktrinës islame që thotë: "Ndihma e tiranit duhet të jetë e tillë që ta pengojë kryerjen e tiranisë".
Garimi në origjinë dhe ndershmëri (mburrje) shpeshherë ka qenë shkas për shpërthimin e luftërave ndërmjet veti, madje edhe në mesin e atyre fiseve të cilët e kanë pasur babën e përbashkët. Kjo ka ndodhur mes fiseve Evs dhe Hazrexh, Abes dhe Zuhjan, si dhe Bekër dhe Taglib, e disa të tjerëve. Ndërkaq, marrëdhëniet shoqërore mes fiseve me ori­gjinë të ndryshme nuk kanë qenë të forta dhe të fuqishme. Ato shkatë­rroheshin në luftëra të përgjakshme. Në raste të veçanta kryeparët e fi­seve organizonin tubime publike në të cilat vinin fise të ndryshme, si­domos në muajt e shenjtë-muajt e haxhxhit. Këta muaj kanë pasur rën­dësi të madhe për arabët, sepse gjatë këtyre muajve ata rivendosnin ma­rrëdhëniet normale njerëzore dhe zgjidhshin shumë probleme jetësore.
Thënë shkurtimisht, rrethanat shoqërore kanë qenë në gjendje të mjerueshme, e si mos të ishte kështu, kur ndër arabët mbretëronte injo­ranca dhe bestytnia, kurse bota jetonte në politeizëm dhe ideologji të errët. Gratë bliheshin dhe shiteshin. Ato trajtoheshin si ndonjë gjësend, përderisa mashkulli nuk ka pasur kurrfarë kufizimesh, as njerëzore e as morale. Ka jetuar si ka dashur vetë dhe me kënd ka dashur vet.
Pushtetin e ndanin pasanikët, të cilët i mbushnin arkat me flori në kurriz të të varfërve, apo të pushtetit, i cili gjithnjë ka qenë i gatshëm të luftonte.
Gjendja ekonomike

Gjendja ekonomike gjithnjë ka qenë rezultat i rrethanave shoqë­rore. Kjo më së miri shihej në standardin jetësor të njerëzve të asaj kohe. Tregtia ka qenë burimi kryesor i sigurimit të mjeteve materiale për jetesë, e ushtrohej vetëm atëherë kur rrugët ishin të sigurta dhe në kohë të paqes, kjo ka qenë gati e pamundur në trevat arabe, përveç në muajt e shenjtë. Gjatë këtyre muajve organizoheshin panaire të njohura tregtare. Vendpa­nairet e njohura kanë qenë ("suk" - çarshi) Ukadh, Dhu-l-Mexhaz, Maxhne dhe shumë të tjera.
Zejtaria dhe strukturat tjera prodhuese nuk kanë qenë të zhvilluara dhe për arabët kanë qenë diçka e huaj, bile më e huaj se për çdo popull tjetër. Shumë lloje të zejtarisë kanë lulëzuar në Jemen dhe në Hira, kurse më të njohurat kanë qenë: përpunimi i lëkurës dhe tekstilit, ndër­sa banorët e Arabisë qendrore merreshin me blegtori dhe me bujqësi.
Gratë arabe tjerrnin lesh dhe thurnin veshmbathje, por më së tepër­mi për nevojat e veta dhe të luftëtarëve, sepse e tërë kjo ka qenë e rrezi­kuar nga plaçkitja e sulmuesve, andaj as që mund të bëhej fjalë për ndo­një prodhimtari. Është me rëndësi të përmendet se, kryesisht mbre­tëronte një gjendje e tërësishme varfërie, skamjeje dhe urie.
Etika e arabëve

Nuk mund të themi se arabët e periudhës paraislamike nuk kanë pasur disa norma shumë të ulëta të sjelljes, veprime të turpshme dhe situata, të cilat nuk mund t'i pranojë dot mendja e shëndosh e as natyra e vet njeriut, por, nga ana tjetër, kanë pasur edhe vlera shumë të çmue­shme me të cilat edhe ne sot do të mburreshim dhe do të befasoheshim. Vlenë t'i përmendim:
1. Kerem - nderi dhe fisnikëria me çka garonin mes veti dhe i ndih­monin njëri tjetrit. Gati gjysma e krijimtarisë poetike paraislamike - në ç'fushë kanë qenë mjeshtër të talentuar - i është dedikuar kësaj vije të karakterit të tyre. Të marrim një shembull - papritmas arrinë një my­safir, është dimër, vit urie. Shtëpiakut përveç një deveje, e cila ishte shpëtim për tërë familjen, nuk i qëllon asgjë në shtëpi. Për të treguar mikpritje dhe për ta ruajtur nderin familjar, nikoqiri çohet dhe për hir të tij - ther të vetmën deve, ndez zjarrin dhe përgatitë gosti të begatshme për nder të mysafirit. Në trajtë të keremit arab numërohet edhe pjesë­marrja e drejtpërdrejtë në pajtimin e familjeve dhe qetësimin e gjakder­dhjes. Njeriu dinte që në interes të paqes, të merrte barrën e huaj për të paguar dëmshpërblimin - vlerën e gjakut, vetëm për ta qetësuar situatën në momentin e dhënë. Ka qenë me rëndësi të ndërpritet gjakderdhja - e cila do të kishte pasoja prej brezi në brez - dhe të shpëtohej njeriu.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftnref1) Ebu Davudi: Kitabu-n-Nikahi: Llojet e martesave tek arabët paraislamike.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftnref2) Ebu Davudi: Vepra paraprake, kaptina: Mospranimi i kthimit pas "tre tal­keve" - tri pushimeve të shkurorëzimit. Këtë e cekun mufessirët - komentuesit e Kur'anit si shkak për shpalljen e ajetit "Dy herë shkurorëzim".

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947606#_ftnref3) Ebu Davudi, kaptina: fëmija është i atij në shtratin e të cilit lind.

[Albanian eX|PerT]

Shpeshherë në kaside e lavdëronin veten, por dinin t'i lavdëronin edhe të tjerët, madje edhe sundimtarët dhe kryeparët e huaj, nëse e me­ritonin këtë. Arabi e nderonte mysafirin duke i ofruar verë, pa çka nuk mund të flitej për nderin. Prandaj përdorimi i verës ka qenë fuqi­shëm i lidhur për kerem, për çka edhe i kanë thurë lavdi në poezitë e tyre. Ara­bët vetë kërcellin e rrushit e quanin "kërcell i nderit", kurse verën "e bija e nderit".Ndër cilësitë fisnike të arabëve numërohej edhe bixhozi. Konside­ronin se bixhozi është rrugë, përkatësisht, mjet i shoqërimit, ku fituesi do të shprehë bujarinë dhe mirësinë e vet, sepse nga fitimi do t'i ushqejë të varfërit. Vera përmendet në shumë vende në Kur'ani-kerim, e krahas saj edhe bixhozi. All-llahu i Lartësuar thotë:
"Të pyesin ty për verë dhe bixhoz. Thuaju: "Ato ju sjellin dëme të mëdha, por edhe dobi për njerëzit, mirëpo, dëmi është më i madh se dobia." (2, 219).
2. Në mirësjelljen e arabëve bënë pjesë edhe respektimi i marrë­veshjes. Për ta marrëveshja kishte rëndësinë e aktit fetar, të cilës i për­mbaheshin me besnikëri, në interes të saj kanë qenë në gjendje t'i flijojnë fëmijët e vet dhe ta shkatërrojnë shtëpinë e vetë. Për këtë na flet tregimi i Hani b. Mes'ud Shejbanit, Samuel b. Adit dhe Haxhib b. Temi­miut. Rrallë, shumë rrallë ndodhte që marrëveshja të ndërpritet.
3. Kulti i personalitetit ka rezultuar me dëbimin e çfarëdo përu­ljeje dhe shtypjeje. Nga kjo rrjedhë se me andje e shprehnin trimërinë, por edhe xhelozinë, andaj reagonin shumë shpejt në situatat përkatëse. Ata nuk donin të dëgjonin fjalët të cilat sado pak aludonin turpin dhe padrejtësinë, e të mos kërcejnë e t'i përvishen shpatës dhe shtizës, e nëse duhej - menjëherë në luftë, duke mos llogaritur se edhe vetë rreziko­heshin në këtë rrugë.
4. Ata e çmonin traditën e betimit. Nëse betoheshin për diçka, atë­herë edhe e përmbushnin atë, sepse kjo i përkiste nderit dhe famës së tyre, ndonëse viheshin në situatë kritike dhe të rrezikshme.
5. Në virtytet etike të tyre numërohej edhe butësia dhe sjellja fis­nike. Këtë e kanë thurur në vargje edhe pse, nga ana tjetër, këtij virtyti i kundërvihej trimëria dhe nxitimi i veprimit luftarak. Megjithatë ky vir­tyt ka qenë i rrallë në mesin e tyre.
6. Naiviteti beduin dhe mospërlyerja e saj me qytetërimin dhe me intriga të tjera ka ngjallur tek arabët sinqeritetin, besnikërinë dhe ruaj­tjen nga tradhtia dhe shpifja.
Nga e tërë kjo që u përmend për arabët, me gjithë karakteristikat e tyre pozitive e të tjera, të cilave, kur t'i shtohet pozita gjeografike dhe strategjike e Arabisë në raport me tërë botën, shohim se të gjitha këto kanë qenë shkak që arabët të zgjidhen si popull për ta bartë barrën e rëndë të Shpalljes dërguar mbarë njerëzimit dhe që mu këta të jenë udhërrëfyes të shoqërisë njerëzore, përkatësisht, ummetit njerëzor.
Ndonëse disa nga vlerat e sipërpërmendura janë pjesërisht të man­gëta e në disa raste të mira, në thelb ato janë bazë e shëndosh për mbrojtjen e virtyteve të bukura - të cilat kanë qenë të dobishme për tërë gjininë njerëzore - sidomos pas disa përmirësimeve që i ka bërë Islami.
Nga të gjitha karakteristikat e përmendura, me siguri më të vlef­shmet janë: respektimi i kontratës dhe kulti i personalitetit. Ndryshe, pa të gjitha këto, do të ishte e pamundur të mposhtet e keqja dhe zvetënimi e të riven­doset sistemi i drejtësisë dhe i mirësisë, pra vetëm me këtë potencial të fuqisë dhe intelektit. Arabët kanë pasur edhe vlera të tjera, por qëllimi ynë nuk është që të shkruajmë më gjerësisht për ata.

[Albanian eX|PerT]

ORIGJINA E MUHAMMEDIT A.S. DHE E FAMILJES SË TIJ

O

rigjina e Resulull-llahut a.s. është klasifikuar në tri periudha kohore. Pjesa e parë është pranuar si e saktë nga të gjithë autorët e Sires.
Këtu përmendet prejardhja e Resulull-llahut a.s. gjer tek Adnani. Pjesa e dytë është në lidhje me brezin hyrës të Resulull-llahut a.s. nga Adnani e gjer te Ibrahimi a.s.
Aty ka edhe mospajtime mendimesh. Pjesa e tretë ka të bëj me origjinën lidhur nga Ibrahimi a.s. e gjer tek Ademi a.s. Te brezi i fundit ka të dhëna të cilave nuk mund t'u besohet me siguri të plotë.
Shkalla e parë e origjinës

Muhammed Ibën Abdullah ibën Abdul-Muttalib - i quajtur Shejbe, ibën Hashim - i quajtur Amër, - ibën Abdi Menaf - i quajtur El-Mugire, - ibën Kussaj - i quajtur Zejd, - ibën Kilab ibën Marre ibën Ka'b ibën Lu'a ibën Galib ibën Fahër - i quajtur Kurejsh, sipas tij fisi mori emrin, - Ibni Malik ibën En-Nadar - i quajtur Kajs, - ibën Ken'aneh ibën Huzejmeh ibën Mudriket - i quajtur Amir, - ibën Ilijas ibën Mudar ibën Nazzar ibën Me'ad ibën Adnan.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftn1)
Shkalla e dytë

Këtu llogaritet vija hyrëse duke filluar prej Adnanit, e Adnani është djali i Edd ibën Humejs ibën Selaman Ibni Avs ibën Berz ibën Kamval ibën Ebi ibën Avam ibën Nashid ibën Haza ibën Beldas ibën Judlah ibën Tabih ibën Xhahim ibën Nahish ibën Mahij ibën I'id ibën Abkar ibën Ubejde ibën ed-Du'a ibën Hemdan ibën Senber ibën Jethrebij ibën Jah; Zen ibën Jehhan ibën Eravij ibën Dishan ibën Ajser ibën Efnad ibën Ejham ibën Naksar ibën Nahas ibën Zerah ibën Semij ibën Mezzij ibën Avdat ibën Aram ibën Kajdar ibën Ismail ibën Ibrahim a.s.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftn2)
Shkalla e tretë

Vija hyrëse prej Ibrahimit a.s. gjer te Ademi a.s. është kjo: Ibrahimi a.s. është djali i Tarihit i cili është quajtur Azer - ibën Nahur ibën Sar'u (ose Sarug) ibën Rauv ibën Lamik ibën Metuveshleh ibën Ehnuh - thonë se ky është Idrisi a.s. - ibën Jerid ibën Mehlail ibën Kajnan ibën Anusheh ibën Shejth ibën Adem a.s.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftn3)
Familja e Pejgamberit a.s.

Familja e Resulull-llahut a.s. është e njohur me emrin Hashimitët sipas gjyshit të tij Hashim ibën Abdi Menafit. Andaj do të themi diç për familjen Hashimit.
I. Hashimi:
Ky e ka trashëguar mbikëqyrjen rreth furnizimit të haxhilerëve me ujë dhe ushqim nga Beni Abdi Menafi. Më parë përmendëm se Abdi Menafi dhe Abi-d-Dari janë pajtuar dhe i kanë ndarë pozitat mes veti. Hashimi ka qenë Mekas i dalluar dhe i pari i cili u ka siguruar ushqim haxhilerëve (përshesh - bukë të grimcuar). Emri i tij ka qenë Amër, kurse Hashim ofiq (llagap) të cilin e ka fituar për shkak të thërrmimit të bukës për përshesh. Ai, po ashtu është i pari i cili ka caktuar dhe zba­tuar praktikisht udhëtimin dimër - verë të kurejshitëve për tregti. Për mirësinë dhe mendjemprehtësinë e tij flasin edhe shumë poetë parais­lamik.
Disa ngjarje interesante janë të lidhura me Hashimin.
Ai tregon se një herë niset në udhëtim tregtar në Sham. Kur arrinë në Jethrib (Medinë) martohet me Selmën, vajzën e njëfarë Amrit nga familja Beni Adijj Nexhar dhe ngel aty për të jetuar tek ajo. Pas një kohe përsëri niset për në Sham, e ajo mbetet shtatzënë. Hashimi vdes në Gazzë, qytet në Palestinë, e Selma lind Abdul-Mutta­libin në vitin 497. të cilit ia dha emrin i Thinjuri, për shkak ballukës së thinjur me të cilën u lind.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftn4)
Selma kujdesej për fëmijën në shtëpinë e babait të saj, në Medinë. Për të nuk dinte kurrgjë familja e Hashimit nga Meka. Hashimi ka pa­sur katër djem dhe pesë vajza. Djemtë quheshin: Esed, Ebu Sajfi, Nad­leh dhe Abdul -Muttalib, kurse vajzat: Esh-Shifa, Halide, Daife, Rukaja dhe Xhennete.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftn5)
II. Abdul Muttalibi
Thamë se furnizimi i haxhilerëve me ujë dhe me ushqim nga Hashimi ka kaluar te vëllai i tij El-Muttalib ibën Abdi Menafi, i cili gëzonte auto­ritet të madh, ishte i nderuar dhe i famshëm ndër fisin e vet. Kurejshitët e quanin El-Fejjad-bujar. Kur Shejbe (më vonë Abdul-Muttalibi) bëhet dja­losh, apo diç më i moçëm, për të dëgjon xhaxhai i tij El-Muttalib ibën Menafi dhe shkon në Jethrib për ta kërkuar. Kur e gjenë dhe e sheh fillon të qajë, e përqafon dhe e hipë në devenë e vet. Djaloshi zbret dhe nuk donë të shkoj me të pa lejen e nënës së vet. El-Muttalibi e pyet por ajo refuzon t'ia jap djalin xhaxhait. Atëherë El-Muttalibi i thotë asaj:
"Ai do të shkonte në çifligun e babait të vet, në tempullin e Zotit". Andaj nëna e lejon të shkojë. El-Muttalibi hynë në Mekë kaluar mbi deve e prapa tij djaloshi. Njerëzit tregonin me gisht kah djaloshi dhe thonin:
"Ky është rob i Abd-Muttalibit." El-Muttalibi ju thotë: "Duhet të keni turp, ky është djali i vëllait tim - Hashimit." Djaloshi jetoi tek xhaxhai i vet derisa nuk u bë më i pjekur. Dikur, përafërsisht në atë kohë El-Muttalibi vdes në Redman, vend ky në Jemen.
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftnref1) Ibni Hisham: I/1, 2; Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, 5 dhe 6; Rahmetun li-l-Alemin: II/11-14, 52.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftnref2) Brezin e ka tubuar Muhammed Sulejman el-Mensur Fevri nga el-Kelbi dhe Ibën Sa'dit pas verifikimit.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftnref3) Ibni Hisham: I/2, 3, 4. Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 6. përmbledhja e Sireve të Taberaniut f. 6. dhe Rahmetun li-l-Alemin II/18 (Në disa vepra emrat janë të shkruar në mënyra të ndryshme, kurse disa mungojnë).

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftnref4) Ibni Hisham: I/137. Rahmetun li-l-Alemin: I/26. II/24.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947608#_ftnref5) Ibni Hisham: I/107

[Albanian eX|PerT]

Të gjitha punët e tij i trashëgon Abdul-Muttalibi. E tërë kushëriria dhe të gjithë pjesëtarët e fisit filluan ta duan, sepse ishte bujar, i nder­shëm, i drejtë dhe i aftë në kryerjen e punëve. Ai fisit të vet ia rriti edhe më tepër famën.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftn1)
Pas vdekjes së El-Muttalibit në Jemen, Neufeli me dhunë uzurpon oborrin e Abdul-Muttalibit. Ai kërkon ndihmë nga kurejshitët, kurse ata i përgjigjen: "Nuk dëshirojmë të ndërhyjmë mes teje dhe Neufelit, sepse ai është xhaxhai yt". Atëherë Abdul-Muttalibi e thërret dajën e vet nga Jethribi për ta ndihmuar. Daja i tij, Ebu Sead ibën Adijj, niset për në Mekë me tetëdhjetë kalorës. Në hyrje të Mekës, e pret Abdul-Mutta­libi dhe i thotë: "Eja të shkojmë në shtëpi, o daja im." "Jo, për Zotin, derisa nuk takohem me Neufelin", dhe nisen për në shtëpinë e Neufelit. Ndërsa ai rrinte afër Ka'bes me disa kurejshitë dinjitoz. Kur e pa Ebu Seadi, nxori shpatën dhe briti: "Për Zotin dhe për Ka'ben, nëse nuk ia kthen tokën Abdul-Muttalibit, do të vras me këtë shpatë." Neufeli iu përgjigj: "Që, tani ia ktheva, e tij është", që e vërtetuan edhe të prani­shmit. Ebu Seadi bujti tek Abdul-Muttalibi tri netë, pastaj e bëri umren dhe u kthye në Medinë.
Pas kësaj ngjarjeje Neufel b. Abdi Shems b. Abdi Menafi, lidhi ma­rrëveshje me Benu Hashimitët. Kur fisi Huza'ah e sheh se çfarë ndihme fitoi Abdul-Muttalibi prej dajës së vet Ebu Seadit nga fisi En-Nexhar, thanë:
"Ashtu siç e keni lindur ju edhe ne e kemi lindur (sepse nëna e Abdul-Muttalibit është nga fisi Huza'ah), andaj ne jemi më tepër të nevojshëm se ju t'i ndihmojmë atij."
Prandaj edhe ata shkuan në Mekë, hynë në Këshill dhe lidhën marrëveshje më Benu Hashimitët, e pastaj edhe me Benu Abdi Shemsët - fisin e Neufelit.
Kjo ndërlidhje mes fiseve të Medinës dhe Mekës, e forcuar kështu, do të jetë një nga faktorët e rëndësishëm për çlirimin e Mekës, që do të mësojmë më vonë.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftn2) Është me rëndësi t'i përmendim dy punë të vlefshme që i ka bërë Abdul-Muttalibi për Ka'ben:
Hapja e pusit Zem-zem dhe mbrojtja e Ka'bes në luftën me ele­fan­tin.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftn3)
I. Abdul-Muttalibit i është urdhëruar në ëndërr që te hapë pusin Zem -zem, dhe iu është dëftuar vendi ku duhet gropuar. Gjatë gropimit hasi në sende të cilat i kishin fshehur Xherahimët kur patën ikur nga Meka, gjeti shpata, stoli dhe dy kaproj nga ari. Me shpata e stolisi por­tën e Ka'bes, në to i vendosi (gozhdoi) kaprojtë e artë, e muroi pusin dhe hapësirën për rreth pusit për haxhilerët. Kur u zbulua pusi Zem-zem, kurejshitët u grindën me Abdul-Muttalibin duke thënë: "Ne duam të marrim pjesë me ty", e ky u përgjigj:
"Kurrsesi, unë jam i zgjedhur për këtë punë". Ata nuk e lënë të qetë derisa e nxorën para gjyqi tek magjistari nga Beni Seadët. Ende pa u kthyer në shtëpi këta gjatë rrugës hasën në shenja të cilat paralajmë­ronin se Abdul-Muttalibi kishte të drejtë. Atëherë Abdul-Muttalibi u betua se: Në qoftë se Zoti ia dhuron dhjetë djem e ai jeton gjersa ata rriten e t'i ndihmojnë, do ta flijoj njërin prej atyre para Ka'bes.
II. Mëkëmbësi i sundimtarit të Abisinisë në Jemen, Ebrehe, duke parë se arabët pelegrinojnë Ka'ben, e ndërton një kishë të madhe në San'ae. Dëshironte që haxhilerët të kthehen në San'ae, në vend të Mekës.
Kur njëri nga fisi Ken'aneh dëgjon për këtë ndodhi, hyn natën në këtë kishë dhe ndyen ballinën e saj me fëlliqësirë. Kur Ebrehe dëgjon për këtë hidhërohet shumë, mbledh një ushtri prej 60.000 luftëtarësh dhe niset në Mekë për ta rrënuar Ka'ben.
Për vete zgjodhi elefantin më të madh, të cilit i hipë dhe u niset për në Mekë. Ushtria i kishte 9 ose 13 elefantë dhe kur arrinë në vendin Mugammese, ndalen të pushojnë dhe të përgatiten për të hyrë në Mekë. Kur arrinë në luginën Mehser, ndërmjet Muzdelifes dhe Minnes, elefanti ndalet dhe shtrihet. Nuk ka mundi më të ngritej për t'iu afruar Ka'bes. Thuhet se janë munduar ta ngrisin me zor por nuk kanë mundur dot, e kur e tërhiqnin në ndonjë anë tjetër ai ngritej menjëherë.
Gjersa Ebrehe dhe ushtria e tij kishin kokëçarje me elefantin, All-llahu xh.sh. dërgoi mbi ta zogjtë Eba-Bil, të cilët gjuanin mbi ushtrinë e Ebrehes copa nga balta e pjekur, dhe (All-llahu xh.sh. i bëri) ata sikurse gjethet e brejtura nga krimbat.
Zogjtë kishin pamje të çuditshme sikurse dallëndyshe të balsamo­sura. Secili nga zogjtë bartëte nga tre gurë, një në sqep kurse dy në kthetëra. Kur e qëllonte dikënd me këtë masë nuk shpëtonte dot, i shka­përderdhej trupi dhe vdiste. Nuk kanë qenë të goditur të gjithë ushtarët e Ebrehes. Disa filluan të ikin, por gjatë rrugës shumica prej tyre pësu­an, andaj u shpërndanë në të gjitha anët.
Ebrehe u ndëshkua me një sëmundje nga e cila i ranë majat e gishtërinjve. U kthye në San'a me kraharor të qarë ku vdes së shpejti.
Kurejshitët e Mekës, duke parë se Meka do të sulmohej nga një ushtri e madhe, ikën nëpër kodra. Vetëm kur kaloi rreziku ata u kthyen të sigurt në shtëpitë e tyre.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftn4)
Kjo ngjarje ka ndodhur në muajin muharrem, 50 ose 55 ditë para lindjes së Muhammedit a.s. që i përgjigjet fundit të shkurtit ose fillimit të marsit të vitit 571, sipas kalendarit.
Kjo ngjarje - mbrojtja e Ka'bes nga rrënimi - sigurisht ishte dhura­të e All-llahut xh.sh., që ia dhurojë Pejgamberit a.s. dhe Shtëpisë së tij - Bejtullahut, sepse nëse e shikojmë Kuddusi-Sherifin, shohim se këtë kible e kishin pushtuar armiqtë e All-llahut, jobesimtarët dhe i kishin nënshtruar myslimanët, siç ka ndodhur në vitin 587. para erës së re me Buhatanaserin, pastaj këtë e pushtojnë Romakët në vitin 70 sipas kalendarit.
Por, Ka'ben dhe kiblen në Mekë nuk ka mundur ta pushtojë askush, edhe pse banorët e Mekës ishin jobesimtarë.
Për këtë ngjarje në Mekë së shpejti patën dëgjuar asokohe jo vetëm vendet fqinje por edhe fuqitë udhëheqëse e qytetëruese të asaj kohe. Abisinasit mbanin lidhje të forta me Romakët dhe me Persianët. Së shpejti pas kësaj ngjarjeje, Persianët erdhën në Jemen dhe e nënshtruan atë.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftnref1) Ibni Hisham: I/137, 138.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftnref2) Muhtesar siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 41, 42.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftnref3) Ibni Hisham: I/142-147.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947609#_ftnref4) Ibni Hisham: I/43-56., Tefhimu-l-Kur'an: VI/462-469.

[Albanian eX|PerT]

Kjo ngjarje, gjithashtu, i ka treguar botës në shenjtërinë e shtëpisë së Zotit dhe se Meka është vend të cilin All-llahu xh.sh. e ka zgjedhur si Vend të shenjtë.
Nuk është për t'u çuditur përse All-llahu xh.sh. e ka shpëtuar këtë vend nga rrënimi, kur dihet se prej këtu doli më i besueshmi El-Emin - Pejgam­beri i fundit i All-llahut xh.sh.
Abdul- Muttalibi i ka pasur dhjetë djem. Këta janë: El-Harithi, El-Gajdaku, Ez-Zubejri, Ebu Talibi, Abdullahu, Hamza, Ebu Lehebi, El-Mekumi, Saffari dhe El-Abbasi.
Në disa libra numërohen njëmbëdhjetë djem, e i njëmbëdhjeti ka qenë Kathem. Në të tjerat janë trembëdhjetë djem dhe i shtojnë edhe Abdul-Ka'bin dhe Huxhlanin, por me siguri të plotë dihet për dhjetë djem. Përveç dhjetë djemve Abdul Muttalibi ka pasur edhe gjashtë vaj­za. Këto janë: Ummul-Hakim, e quajtur El-Bejda, pastaj Berret, Atika, Safija, Erva dhe Umejma.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftn1)
III. Abdullahu është babai i Resulull-llahut a.s. Nëna e Abdullahut është Fatimja, vajza e Amër b. Aidh b. Umran b. Mahzum b. Jekadhe b. Merret.
Abdullahu ka qenë djali më i bukur i Abdul-Muttalibit dhe për të më i dashuri. Ky ka qenë "flijimi" i premtuar apo kurbani. Ngjarja thotë:
Kur Abdul-Muttalibit i lindin dhjetë djem, dhe kur ata u rritën, i mblodhi rreth veti dhe u tregoi për premtimin e dhënë. Ata e miratuan këtë. Ai ua shkroi emrat e tyre në shigjetëza dhe të gjitha ia dha kad­dahut - njeriut i cili hidhte shortin. Shigjeta e parë u kthyer drejtë Abdullahut. Abdul- Muttalibi e merr djalin dhe e dërgon në Ka'be për ta therur, por kurejshitët dhe dajallarët e tij, e edhe vëllai i tij Ebu Talibi, nuk lejuan ta bënte këtë. Abdul Muttalibi u tha: "Atëherë si ta përmbushi betimin tim?"
Ia mbushën mendjen që përsëri të shkonte tek shortari dhe t'i thotë që tani të hidhte shigjetëzën mes Abdullahut dhe dhjetë deveve. Nëse del te Abdullahu, le të shtojë numrin e deveve, dhe gjithnjë kështu, derisa shigjeta nuk bjerë mbi devetë që Zoti të jetë i kënaqur. Nëse bie mbi deve atëherë ato do ti therte para Ka'bes.
Dhe kur numri i deveve arriti në njëqind, vetëm atëherë shigjetëza ra prej Abdullahut mbi devetë. Abdul-Muttalibi i flijoi këto në vend të djalit. Gjer atëherë vlera e gjakut tek arabët ka qenë dhjetë deve, e pas kësaj ngjarjeje arriti në njëqind deve, që e ka vërtetuar edhe Islami.
Tregohet se Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Unë jam i biri i dy fliji­meve" (Ismailit dhe babait të tij Abdullahut).[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftn2)
Abdul-Muttalibi ia zgjodhi djalit të vet për grua Eminen, vajzën e Vehbi b. Abdi Menaf b. Abd Zehre b. Kulabit. Në atë kohë ajo ishte vajza më e bukur dhe më e ndershme ndër kurejshitët, edhe për kah ori­gjina e edhe për kah pozita. Babai i saj ishte kryepar i familjes Zehra, të njohur për nga prejardhja dhe nderi. Abdullahu martohet dhe me gruan e vet jeton në Mekë. Pas disa kohësh babai e dërgon në Medinë që të furnizohet me hurma, ku edhe ndërron jetë.
Disa thonë se është nisur në Sham për të bërë tregti, por në Medinë e takon një karvan të kurejshitëve dhe për shkak sëmundjes ndalet aty ku edhe vdes dhe varroset në varret Nabig El-Xhadi. Vdes në moshën njëzet e pesë vjeç, e para lindjes të djalit të tij, Muhammedit a.s.
Ky është mendim i shumë historianve.
Ka edhe sish që thonë se Abdullahu ka vdekur dy muaj pas lindjes së fëmijës.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftn3) Kur në Mekë arrinë lajmi për vdekjen e tij, Eminja e terrin atë me pikëllim të madh që e shpreh edhe me vargje prekëse.
E tërë pasuria që Abdullahu kishte lënë pas veti kanë qenë: pesë deve, një tufë të vogël delesh dhe robëre­shën abisinase, Berket, me ofiqin Ummu Ejmen, e cila është kujdesur për Resulull-llahun a.s.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftn4)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftnref1) Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 8 dhe 9. Rahmetun li-l-Alemin: II/56.66.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftnref2) Ibni Hisham: I/151-155; Rahmetun-l-Alemin: II/89, 90; Muhtesar Siretu Resulull-llah nga En-Nexhdi, f. 12, 22, 23.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftnref3) Ibni Hisham: I/156, 158; Fikhu-s-Sire nga Muhammed Gazaliu, f. 45; Rah­metun li-l-Alemin: II/91.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947610#_ftnref4) Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah En-Nexhdi, f. 12, Telkih Fuhumi ehli-l-ether, f. 4 dhe Sahih Muslim: II/96.

[Albanian eX|PerT]

LINDJA DHE DYZET VJET JETESE
GJER TEK PEJGAMBERLLËKU

Lindja

M

ë i dalluari Pejgamber, Resulull-llahu a.s. u lind në familjen Beni Hashim në Mekë, në mëngjesin e ditës së hënë, më nëntë rebiul-evvel, në vitin e parë të ngjarjes me "elefantin", ose dyzet vjet pas sundimit të mbretit persian Kisras (Kserksit) - Enu Shervanit. Kjo datë i përgjigjet 20 ose 22 prillit të vitit 571 sipas kalendarit. Këtë datë e ka llogaritur dijetari i madh Muhammed Sulej­man El-Mensur Fevri dhe astronomi i shquar Mahmud Pasha.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn1)
Ibni Seadi transmeton se nëna e Resulull-llahut a.s. ka thënë: "Kur e kam lindur, bashkë me të kam lindur edhe një dritë të madhe, nga e cila kanë shkëlqyer pallatet e Shamit." Ngjashëm transmeton edhe Ahmedi nga El-Urbad ibën Sarijeh.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn2)
Gjithashtu flitet se, gjatë lindjes së Muhammedit a.s. kanë ndodhur disa ngjarje të çuditshme në botë, të cilat kanë qenë parashenja të pej­gamberllëkut të tij:
Janë rrëzuar katërmbëdhjetë pyrgje nga kështjella e Kserksovit në Persi, është shuar zjarri të cilin shekuj me radhë e kanë adhuruar fari­sejët në Indi, janë rrënuar kishat rreth liqenit "Savit" pasi që është tharë liqeni. Këtë e transmeton Bejheki,[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn3) e Gazaliu nuk pajtohet me këtë.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn4)
Kur Eminja e sjellë në botë fëmijën, e thërret gjyshin e tij Abdul- Muttalibin për t'ia kumtuar lajmin e gëzueshëm. Ai, plotë gëzim, e merr djalin në duar dhe e dërgon në Ka'be. Aty i lutet All-llahut dhe e falënderon për nipin. Aty edhe ia vënë emrin Muhammed - e që me siguri dihet se ky emër nuk ka qenë i njohur ndër arabët. Synetia është bërë shtatë ditë pas lindjes, siç ka qenë zakon tek arabët.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn5)
Gruaja e parë që i ka dhënë gji, pas nënës së vet, ka qenë Thuvej­bja, e mbrojtura e Ebu Lehebit, e cila e ka pasur një foshnjë në gji me emrin Mesruh. Para Muhammedit a.s. i ka dhënë gji Hamzës, djalit të Abdul-Muttalibit, e pas tij i ka dhënë gji Ebu Seleme b. Abdul-Esed El-Mahzumit.[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn6)
Qëndrimi tek fisi Benu Sa'd

Arabët që jetonin në qytet e kishin zakon që foshnjeve t'u gjejnë mëndeshë dhe atë nga fshatrat dhe shkretëtira, duke dëshiruar kështu t'i largojnë fëmijët e vet nga sëmundjet e qytetit. Fëmijët duhej të përkun­deshin në ajr të pastër, të forcoheshin shpirtërisht dhe të flisnin gjuhën e pastër arabe.
Kështu edhe Abdul Muttalibi del të kërkojë mëndeshë (gruaja që u jep gji foshnjeve) për nipin e vet. Bien në ujdi me Halimen nga fisi Benu Sa'd ibën Bekër, vajzën e Ebi Dhuejbit. Burri i saj quhej El-Harith b. Abdul-Uzzaji, me ofiqin Ebi Kebsheh, po nga fisi i Halimes.
Muhammedi a.s. ka pasur vëllezër mëndorë (të qumështit). Këta janë: Abdullah b. (el)-Harithi, Enisa, vajza e Harithit, Hudhafeh ose Xhuzema, vajza e Harithit, të cilën e quajtën Shejma. Ajo e donte dhe e mbante në duar Muhammedin a.s. pastaj Ebu Sufjan b. Harith b. Abdul Muttabi, djali i mixhës Resulull-llahut a.s.
Mixha i Resulull-llahut a.s., Hamza, po ashtu ka pasur mëndeshë nga fisi Benu Sa'd ibën Bekër, e një herë i ka dhënë gji edhe nëna e Resulull-llahut a.s. kur ka qenë në vizitë tek Halimja. Hamza ka qenë vëllai mëndorë i Resulull-llahut a.s. nga dy anët, prej Thuvejbes dhe Halimes. Halimja, me Resulull-llahun a.s. ka përjetuar bereqet (mba­rësi) të papritur si dhe ngjarje interesante.
Ibni Is'haku shkruan: "Halimja tregon se një ditë ishte nisur me burrin dhe me djalin e vogël, të cilin ende e kishte në gji, me një grup grash nga fisi Sa'd ibën Bekër, për të kërkuar punë (gratë vinin në Mekë dhe merrnin foshnje për t'u dhënë gji). Kjo ka ndodhur në një vit kur nuk kemi pasur ushqim. Jemi nisur me një deve e cila, për Zotin, nuk jepte asnjë pikë qumësht. Askush prej nesh nuk ka fjetur nga të qarët e fëmijës tonë të uritur, i cili nuk ka mundur të ngopej nga gjoksi im. I luteshim Zotit që të na nxjerrte nga kjo situatë e vështirë. Kështu mbërrimë në Mekë. I shikonim foshnjat e posalindura dhe çdonjërës prej nesh na ofruan Resulull-llahun a.s., por asnjëra nuk donte ta merrte, sepse ishte jetim - pa babë. Natyrisht, ne shpresonim që të na paguante babai i foshnjës. Çdonjëra prej nesh thoshte: "Jetim, çka mund të bëj për të nëna dhe gjyshi!?" Andaj nuk dëshironim t'i marrim jetimët. Ndërkaq, çdo grua që kishte ardhur me mua gjeti për vete fëmijë për gji, përveç meje. Kur bëheshim gati për t'u kthyer, i thashë burrit: "Pasha Zotin, ndihem e poshtëruar sepse të gjitha shoqet e mia gjetën për vete foshnjë për gji. Nuk mund të kthehem në shtëpi kështu e mjerë. Pasha Zotin, vajta mbrapa ta marr atë jetim." "Mos bën merak, gjithsesi vepro kështu, ndoshta All-llahu me të do të na jep bereqet." Ajo pastaj vazhdoi tregimin: "Vajta ta marr fëmijën vetëm për shkak se nuk gjeta tjetër. Pastaj, kur e mora, e solla te karvani dhe e vura në gji. Ai i pranoi gjinjtë e mi dhe thithte e thithte gjersa u ngop. Pas tij u ngop edhe djali im. Pastaj Muhammedi fjeti, e fjeti edhe djali im, nga vaji i të cilit (nga uria) nuk kemi mundur ta bëjmë asnjë sy gjum natën e kaluar. U çua burri im dhe shkoi te deveja, kur, çka me pa, asaj iu kishin fryer gjinjtë. Pastaj e mjeli dhe pimë që të dy gjersa u ngopëm. Atë natë fjetëm mirë. Kur u zgjuam, burri më tha: "Oj Halime, dije se pasha Zotin, e ke marr një fëmijë me fat dhe me bereqet!" Unë u përgjigja: "Edhe unë kam dëshirë të jetë ashtu." Pastaj u nisëm. Unë me fëmijët i hipa devesë. Deveja ishte e fuqishme dhe e shpejtë, andaj shkova mjaft përpara shoqeve, kështu që ato më britën: "Oj e bija e Vehbit, çka të ndodhi! Pritna pakëz neve, a është ajo e njëjta deve me të cilën ke vajtur së bashku me ne?" "Po, për Zotin", u përgjigja: "Ajo vetë është." "Nuk është e mundur", thanë ato. "Ka ndodhur diç me të."
Pastaj mbërritëm në fshatin tonë - tokë e Beni Sa'dëve. Nuk kam njohur tokë më të thatë se kjo. Delet tona gjithnjë ktheheshin të uritura në shtëpi, por kur erdhëm me Muhammedin ato u kthyen nga kullosat të ngopura dhe me plotë qumësht, pastaj i molëm dhe u ngopëm me qumësht. Fqinjët tanë, duke e ditur se delet tona, gjer atëherë nuk kishin pasur asnjë pikë qumësht, u thoshin barinjve të vetë: "Të mjerët ju, pse nuk i kullotni delet atje ku kullosin kopetë e bijës të Vehbit." Por, gjithnjë ndodhte e njëjta gjë. Delet e tyre ktheheshin të uritura dhe pa qumësht, kurse të miat të ngopura dhe me qumësht. Përmes kësaj gjithnjë e ndienim mirësinë e Zotit, ndihmën dhe furnizimin e tij. Kjo zgjati derisa Muhammedi i mbushi dy vjet. E ndava nga gjiri sepse dukej më i fuqishëm dhe më i madh se moshatarët e tij. Atëherë ven­dosëm t'ia dërgojmë nënës së vet, ishim të pikëlluar dhe të mjerë për shkak të ndarjes.
Nënës së tij i treguam se çfarë mbarësie kishim në shtëpi me të dhe i thashë: "Sikur ta lishe tek ne edhe pak kohë që të forcohet edhe më, do ta kishte më mirë se në qytet. Kam frikë se do t'i bën keq ajri i qytetit." Halimja vazhdoi: "As që kemi shpre­suar, e Emin­ja menjëherë vendosi ta marrim fëmijën mbrapa me vete.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn7)
Kështu Resulull-llahu a.s. mbetet tek Benu Sa'dët. Ishte në moshën katër-pesë vjeç, kur ka ndodhur një ngjarje - njëra nga mu'xhizet e Re­sulull-llahut a.s. "Hapja dhe pastrimi i kraharorit të Muhammedit a.s."
Muslimi transmeton nga Enesi se Resulull-llahut a.s. i erdhi Xhibrili derisa ai luante me fëmijë. Ai e merr këtë, e shtrin për toke, ia hapë kraharorin gjer tek zemra, ia nxjerrë zemrën jashtë dhe nga zemra nxjerr një koagulim (piksje) dhe thotë: "Me këtë shejtani ka mundur të të bëj dëm." Pastaj ia pastruan zemrën në një legen të artë ku ka pasur ujë të Zem-zemit, pastaj e qepë dhe përsëri e vënë në vend të vet. Fëmijët tjerë vajtën tek ndrikulla e tij duke britur: "Muhammedi është i mbytur!" Kur e panë përsëri, fytyra e tij kishte ngjyrë tjetër."[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn8)
Të vajturit tek nëna e vet

Pas kësaj ngjarjeje të çuditshme, Halimja u frikësua për Muham­medin dhe vendosi t'ia kthente nënës së vet. Tek nëna ishte gjer në moshën gjashtë vjeç.[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftn9) Eminja e shihte të arsyeshme, për shkak të vetvetes dhe për shkak të djalit, ta vizitonte varrin e burrit në Jethrib (Medinë). Së bashku me djalin, shërbëtoren Ummu Ejmenen dhe me vjehrrin e vet, niset në rrugën e gjatë 500 km. Në udhëtim kalun një muaj. Eminja dobësohet shumë, sidomos gjatë kthimit. Edhe pse në fillim të udhëtimit ishte këmbëngulëse, megjithatë nuk mundi të qëndronte gjer në fund. Vdiq në vendin e quajtur El-Ebva, ndërmjet Mekës dhe Medinës.
Jeta tek gjyshi i dashur

Abdul-Muttalibi kthehet me Muhammedin a.s. në Mekë. Të tëra ndjenjat e tij, të mirësisë, të bujarisë dhe të dashurisë i ishin drejtuar nipit jetim, të cilin e gjeti një tragjedi e re që vetëm ia rihapi plagën e vjetër që s'ishte mbyllur ende - së pari i ati, e tani edhe e ëma!
Gjyshi ishte më i mëshirshëm ndaj Muhammedit a.s. se sa ndaj djemve të vetë. Asnjëherë nuk e linte vetëm, gjithnjë ishte dikush me të.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref1) Libri shkollor: Historia e popujve islam nga El-Hudariu: I/62; Rahmetun li-l-Alemin: I/38, 39 (data kontestuese: më 9 apo 12.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref2) Muhtesar Siretu-r-Resul, profesor Abdullah En-Nexhdit, f. 13, dhe Ibni Sead: I/23 (ose 33).

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref3) Historia e popujve islam: I/62.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref4) Fikhu-s-Sira nga Gazaliu, f. 460.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref5) Ibni Hisham: I/159, 160. Historia e popujve islam nga El-Hudariu: I/62. Ekzistojnë disa mendime se Muhammedi a.s. ka lindur i synetuar. Zadul-Miad: I/18. Telkih, f. 4.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref6) Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 4. Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah En-Nexhdi, f. 13.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref7) Ibni Hisham: I/162-164. Ky është mendim i shumicës autorëve të Sires. Ibni Is'haku konsideron se tek Halimja ka shkuar tre vjeç. Shiko Ibni Hisham: I/92.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref8) Sahih Muslim, kaptina El-Isra: I/92.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947611#_ftnref9) Telkihu Fuhumi ehli-l-ether, f. 7, Ibni Hisham: I/168.

[Albanian eX|PerT]

Ibni Hishami thotë: "Abdul-Muttalibi e kishte një shilte të vet nën hijen e Ka'bes. Djemtë e tij uleshin rreth shiltes dhe nga respekti asnjëri nuk tentonte të ulej në vendin e babait. Por kur paraqitej Resulull-llahu a.s. - nipi, ulej mes të shiltes. Xhaxhallarët e tij, djemtë e Abdul-Mutta­libit donin ta largonin, por Abdul-Muttalibi u thoshte: "Lëreni mos e çoni Muhammedin, djalin tim. Ai gëzon vend të posaçëm tek unë."
Pastaj e ulte pranë, ia ledhatonte shpinën me dorë dhe gëzohej për çdo gjë që bënte Muhammedi a.s.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn1)
Në moshën tetë vjeç, dy muaj e dhjetë ditë, Resulull-llahu a.s. e humb edhe gjyshin e vet. Ky vdes në Mekë, duke dëshiruar që kujdesin ndaj nipit të t'ia besonte xhaxhait të tij Ebu Talibit, i cili ishte vëllai i babait të Pejgamberit a.s., nga baba dhe nëna.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn2)
Tek ungji sentimental

Ebu Talibi mori përsipër kujdesin e plotë ndaj djalit të vëllait - nipit. E radhiti në mesin e djemve të vet, atyre edhe ua la amanet dhe posaçërisht kërkoi mirësi dhe nderim të ndërsjellë. Ebu Talibi, ungji i tij e favorizoi Muhammedin a.s. mbi dyzet vjet, duke ia dedikuar mbrojtjen e vet dhe për shkak të tij lidhte miqësi dhe hidhërohej, për çka do të bëhet fjalë.
Me lutje solli shiun

Ibni Asakiri e ka marrë një hadith nga Xhelhemeh ibën Arfeteh, i cili thotë: “Një ditë hyra në Mekë, ishte thatësirë, ndaj kurejshitët thanë: "O Ebu Talib, na u tha lugina, fëmijët na vuajnë nga thatësia, etja dhe lutu për shi." Ebu Talibi doli me djaloshin, dhe dukej sikur të ishte zënë Dielli, retë u shakullisën. Djaloshi shikonte në qiell. Ebu Talibi e mori atë, e mbështeti me shpinë për Ka'be, dhe tregoi me gisht kah ai, e në qiell ndodhi një mrekulli. Retë u grumbulluan nga të gjitha anët, filloi stuhia dhe në luginë u derdh një shi i begatshëm që ujiti gjithë çka duhej. Këtë ndodhi Ebu Talibi e ka përshkruar me një verset." Në këtë verset Ebu Talibi e ka përshkruar fuqinë mbinatyrore të Muhammedit a.s.
Prifti Behira

Kur Resulull-llahu a.s. mbushi dymbëdhjetë vjet - sipas disave - e edhe dy muaj e dhjetë ditë,[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn3) Ebu Talibi e mori me vete në një udhëtim tregtie për në Sham. Gjatë udhëtimit u ndalën në Basër për të pushuar. Atëbotë Basra ishte vend i rëndësishëm tregtar dhe kryeqytet i trevave arabe që ishin nën sundimin e Romakëve.
Në këtë qytet jetonte një prift i quajtur Behira, ndërsa emrin e vërtetë e kishte Gërges (Xherxhiz). Kur karvani me tregtarë arriti në qytet, ai u doli përpara dhe i ftoi në gosti. Edhe pse i shihte për të parën herë, ky menjëherë e njohu Resulull-llahun a.s. sipas veçorive të shpallura më herët në librat e shenjtë. Ai e mori djaloshin për dore e tha: "Ky do të jetë Pejgamberi i tërë botës. Këtë All-llahu do ta dërgojë si mëshirë të gjitha botërave." Ebu Talibi tha: "Si e din ti këtë?" Ai u përgjigj: "Kur vështronit nga Aka'beja, nuk mbeti asnjë gurë, as bimë, as lis pa bërë sexhde, kurse ata nuk i bëjnë sexhde askujt tjetër përveç Pejgamberit. Unë e njoh nga vula e pejgamberllëkut, sipas nishanit mbi kërcen e epërme të shpatullës në formë të mollës. Unë për të kam dëgjuar në shpalljet tona." Pastaj e luti Ebu Talibin që të mos shkonte me të në Sham. Frikësohej mos ta gjejë ndonjë e keqe nga hebrenjtë. Ebu Talibi e ktheu Muhammedin a.s. në Mekë me dy shërbëtorë.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn4)
Lufta e quajtur El-Fixhar

Kjo ka qenë lufta e fiseve Kurejsh dhe Kinan kundër Havazinëve. Në atë kohë Resulull-llahu a.s. ishte në moshën pesëmbëdhjetë vjeç. udhëheqësi i kurejshitëve dhe Kinanëve ka qenë Harb b. Umejje i cili gëzonte famë dhe nder të madh. Udhëheqës i fisit Havazin ka qenë Kajsi. Fillimi i luftës i ka takuar Kajsit kurse mesi i luftës i ka takuar fisit Kinan. Kjo luftë është quajtur "Fixhar" ngase pushoi ndalesa e luftimit në muajt e shenjtë. Në këtë luftë ka qenë prezent edhe Resu­lull-llahu a.s. por ai vetë nuk luftoi, vetëm që iu jepte shigjeta xhaxha­llarëve.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn5)
Marrëveshja mbi dinjitetin

Në bazë të luftës paraprake u bë betimi për muajin e shenjtë dhul-ka'de, iniciatorët e të cilit kanë qenë kurejshitët, dhe atë këto familje: Benu Hashim, Benu Muttalib, Esed b. Abdul Uzzaj, Zehreh b. Kulab dhe Tejma b. Merreh. Përfaqësuesit e këtyre familjeve u mblodhën në shtëpinë e Abdullah Xhedanit et-Temijut, sepse ishte më i vjetri prej tyre dhe ishte shumë i ndershëm dhe bujar. Lidhën marrëveshjen se në Mekë nuk guxon të jetë askush i nënshtruar e as i terorizuar, qoftë ai mekas ose mysafir, e të mos jenë ata në anën e tij e kundër zullum­qarit, përderisa ky nuk ndalet. Në këtë marrëveshje ka qenë prezent edhe Resulull-llahu a.s. e kur All-llahu xh.sh. e ka prirur me shpallje, ka deklaruar: "Kam qenë prezent në shtëpinë e Abdullah b. Xhedanit kur u lidh marrëveshja e cila më pëlqeu, e po qe se në Islam do të ftohesha për diç të tillë, do të përgjigjesha me dëshirë."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn6)
Kjo marrëveshje është rezultat i fanatizmit paraislamik që ka rezul­tuar nga "asabijja". Asabijja është fryma e gjinisë e cila nënkup­tonte besnikërinë e domosdoshme ndaj farefisit të vet.
Të shohim se cili ishte shkaku i lidhjes së aleancës dhe nënshkrimit të marrëveshjes mbi dinjitetin e njeriut. Një njeri nga fisi Zubejd erdhi në Mekë për të shitur mallin. Këtë mall e bleu El-As b. Vail Es-Sehmi, por nuk e bëri pagesën ashtu siç duhej. Tregtari e luti që ta bënte pagesën siç duhet dhe i ftoi përfaqësuesit e familjeve. Abdu-Dar, Mah­zum, Xhumh, Sehm dhe Ad që t'i ndihmojnë, por këta nuk e përfillën as njeriun e as ngjarjen. Atëherë tregtari thërret një poet dhe e lutë që në treg t'i recitonte disa vargje me të cilat do të përshkruante padrejtësinë dhe dhunën që i ishte bërë. Dhe, derisa poeti recitonte, aty pari kaloi Zubejr b. Abdul-Muttalibi dhe pyeti: "Çka është shkaku i këtyre var­gjeve?" Kur mori vesh shkakun, i mblodhi njerëzit e sipërpërmendur që të marrin vendimin për respektimin e dinjitetit njerëzor, si për banorët e Mekës ashtu edhe për të huajt që vinin në Mekë. Pastaj të gjithë të tubuarit vajtën tek El-As b. Vaili të cilin e detyruan t'i jap tregtarit të drejtën e tij.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn7)
Jeta e mundimshme

Resulull-llahu a.s. në rini nuk kishte ndonjë punë të caktuar apo profesion. Tradita shënon se ka qenë bari i deleve të fisit Beni Sa'd dhe banorëve të Mekës. [8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn8)
Në moshën njëzet e pesë vjeç shkon në Sham si tregtar me mallin e tregtares së njohur mekase, Hatixhes, r.a.
Ibni Is'haku shënon: "Hatixhja, vajza e Huvejlidit ka qenë tregtare e njohur dhe e ndershme. Ajo i punësonte tregtarët të cilët punonin me pasu­rinë e saj dhe rregullisht, në mënyrë të zellshme ua paguante fitimin. Përndryshe kurejshitët kanë qenë tregtarë të njohur.
Kur Hatixhja dëgjon për Resulull-llahun a.s. posaçërisht se është i sinqertë, i besueshëm dhe me sjellje fisnike, dërgon që ta thërrasin. Kur Resulull-llahu a.s. paraqitet para saj, ajo i ofron të kujdeset për tregtinë e saj në Sham, e për këtë do të jetë i shpërblyer më mirë se të gjithë të tjerët para tij. Gjithashtu me të do ta dërgonte shërbyesin e saj Mejserin. Resu­lull-llahu a.s. pranon këtë ofertë dhe menjëherë niset me Mejserin dhe karvanin për në Sham.[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftn9)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref1) Telkih Fuhumi l-ether, f. 7; Ibni Hisham: I/168.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref2) Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 7; Ibni Hisham: I/168

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref3) Telkih Fuhumi ehli-l-ether nga Xhevzi, f. 5; Ibni Hisham: I/169

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref4) Muhtesar Sireti-Resul, En-Nexhdi, f. 46. Ibni Hisham: /180-183 Tek Tir­midhiu dhe tek disa të tjerë qëndron se e ka kthyer me Bilallin, por kjo gjithsesi është gabim sepse Bilalli atëherë nuk ka qenë i pranishëm, e edhe nëse ka qenë gjallë, nuk ka mund të jetë së bashku me Ebi Talibin, e as me Ebu Bekrin; Zadul-Miad: I/17

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref5) Ibni Hisham: I/184-187; Kalbu xhezireti-l-Arebi, f. 260. Historia e popujve mysliman I/63.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref6) Ibni Hisham: I/113, 135. Muhtesar Siretu Resulull-llah nga Nexhdi, f. 30, 31.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref7) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 30, 31.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref8) Ibni Hisham: I/166.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947612#_ftnref9) Ibni Hisham: I/187, 188.

[Albanian eX|PerT]

Martesa me Hatixhen

Kur u kthye Resulull-llahu a.s. në Mekë, Hatixhja u befasohet shumë me suksesin e arritur në tregti. Mejseri i tregon për bujarinë dhe besnikërinë e Resulull-llahut a.s. dhe i thotë se kjo ka qenë një nga shkaqet e fitimit të madh. Hatixhja njëkohësisht qe e kënaqur dhe e befasuar. Ishte e vejë dhe gjer atëherë e kishin kërkuar shumë pasanikë të njohur, zotë­rinjtë e Mekës, por ajo i kishte refuzuar, sepse dëshi­ronte t'i përkushtohej vetëm tregtisë. Por, atë që ndjeu ndaj Resulull-llahut a.s. nuk mundi ta fshihte prej shoqes së vet Nefises, bijës së Menijjetit. Nefiseja nuk heshti për këtë por drejtpërdrejtë vajti tek Resulull-llahu a.s. dhe i tha haptazi që të martohet me Hatixhen. Ai u pajtua me këtë dhe bisedoi me xhaxhallarët e vet, të cilët pajtohen dhe me anë të ungjit të Hatixhes i fejojnë. Menjëherë pas fejesës u bë edhe martesa. Në aktin e kurorëzimit ishin të pranishëm Benu Hashimitët dhe paria e Medarve. Kjo ndodhi vetëm dy muaj pas kthimit të tij nga Shami, kurse versioni më i saktë është pas njëzet ditësh. Hatixhja atë­herë ishte dyzet vjeç. Në atë kohë ishte gruaja më e dalluar e Mekës, sipas origjinës, pasurisë dhe mendjemprehtësisë. Kjo është gruaja e parë me të cilën është martuar Resulull-llahu a.s. dhe gjatë jetës së saj nuk ka pasur tjetër grua.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn1)
Hatixhja i ka lindur të gjithë fëmijët e Resulull-llahut a.s. përveç Ibrahimit. Më së pari u lind Kasimi, sipas të cilit e kanë quajtur Resu­lull-llahun a.s. Ebu Kasim. Pastaj është lindur Zejnebja dhe Rukija, mandej Ummu Kulthum dhe Fatimja, e pastaj djali Abdullahu të cilin e kanë quajtur i "Miri" dhe i "Pastërti". Djemtë i kanë vdekur në djalëri kurse të gjitha vajzat kanë përjetuar Islamin dhe Shpalljen, dhe janë bërë mysli­mane, muhaxhire. "Muhaxhire" do të thotë se të gjitha janë shpërngulur nga Meka në Medinë, përkatësisht, kanë bërë hixhretin. Megjithatë, të gjitha vajzat i kanë vdekur gjatë jetës së Resulull-llahut a.s. përveç Fatimes, r.a., e cila vdes gjashtë muaj pas babait të vet.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn2)
Ndërtimi i Ka'bes dhe ndodhia e gjykimit

Kur Resulull-llahu a.s. ishte tridhjetë e pesë vjeç, kurejshitët ven­do­sën të ndërtojnë Ka'ben e cila gjer atëherë ishte një grumbull gurësh në një truall pak sa të ngritur. Ishte e lartë nëntë arshin që nga koha e Ismailit a.s. Nuk kishte kulm, andaj disa vjedhës e kishin vjedhur një arkë me ari e cila gjendej asokohe brenda këtij grumbulli. Për shkak të traditës së vet dhe vlerës së madhe historike, si dhe theme­let të cilat i ka vënë Ibrahimi a.s. Ka'ben gjithnjë e kanë vizituar të gjithë kalimtarët e Mekës. Ngjante që shumë prej tyre të merrnin me vete nga një copë dhe apo gur si simbol shenjtërie dhe bereqeti. Pesë vjet para pejgamber­llëkut të Resulull-llahut a.s. Ka'ben e kaplon përmbytja pas shpërthimit së pendës Arem. Kurejshitët u frikësuan sepse Ka’bja ishte gati të rrënohej, andaj vendosën ta rindërtojnë duke i ruajtur themelet dhe ven­din e saj të mëparshëm. Vendosën që ta ndërtojnë vetëm me pasurinë e fituar në mënyrë të ndershme - pa përzierje të kamatës, ryshfetit, të hollave të vjedhura dhe të plaçkitura. Ata frikësoheshin t'i rrëzojnë mbeturinat ekzistuese të Ka'bes. Këtë e filloi El-Velid b. Mugire El-Mahzumi, e të tjerët pas tij pasi që, gjatë spastrimit këtij nuk i ndodhi asgjë e keqe. E rrëzuan gjer në themel tërë atë që kishte ndërtuar Ibra­himi a.s. E përpiluan edhe planin e ndërtimit të Ka'bes. Çdo fisi i caktuan se sa do të sjellte gurë dhe cilën pjesë të murit do ta ndërtonte, kështu që të gjithë të jenë pjesëmarrës në ndërtim. E sollën një ndërtues Romak, të quajtur Bakum, dhe ndërtimi shkonte sipas planit gjersa nuk erdhën në lartësi të vendit ku duhej vendosur Haxherul-esvedin (Gurin e Zi). Çdo fis e konsideronte vetën të privilegjuar që këtë punë të ndershme ta bënte ndonjëri prej tyre. Grindja mes tyre zgjati katër apo pesë ditë dhe kanosej rreziku që të shpërthente përleshje e përgjakshme rreth tempullit të Shenjtë në tokën e Shenjtë. Në tërë këtë tollovi më i maturi ishte Ebu Umejje b. El-Mugire El-Mahzumi, i cili jep këtë propozim: personi i parë, i cili paraqitet në dyert e Haremit të Ka'bes le ta zgjedh këtë problem dhe le të vendos.
All-llahun xh.sh. ka dashur që ky person të jetë Resulull-llahu a.s. Kur e panë brohoritën: "El-Emini, El-Emini (sepse ka qenë i njohur me këtë ofiq, që në përkthim do të thotë: i besueshëm, besnik), jemi të kënaqur që ky të vendos, ky është Muhammedi!"
Kur u afrua Resulull-llahu a.s. më afër, ata ia parashtruan çështjen dhe kërkuan zgjidhje nga ai. Resulull-llahu a.s. kishte zgjidhje: Ai kër­koi një copë pëlhurë, e shtriu në tokë dhe mes e vuri "gurin e Shenjtë", pastaj u tha kryeparëve të fiseve të ngatërruara të afrohen, ta kapin nga një kind të pëlhurës dhe të gjithë së bashku ta ngrisin "gurin e Shenjtë" gjer tek vendi ku do të vendosej. Pastaj Resulull-llahu a.s. e mori atë me duar të veta dhe e vuri ku duhet. Ky ka qenë veprim i mirë me të cilin ishin të kënaqur të gjitha palët.
Kurejshitëve iu harxhohet pasuria e pastër - hallall për ndërtim, andaj nga ana veriore e ndërtuan murin në lartësi prej gjashtë arshinëve, sot i quajtur muri-Hatim apo muri i Gurit. Në këtë mur e bënë derën dhe e ngritën nga toka që të mos mund të hyjë në Ka'be kush të dojë, por vetëm ai, të cilit i lejohet. Kur ndërtimi i Ka'bes arrinë lartësinë pesëm­bëdhjetë arshin, e bëjnë plafonin të mbështetur në gjashtë shtylla. Me këtë ndërtim Ka’bja merr trajtën e vet katrore më përmasa përafërsisht të njëjta: Lartësia është përafërsisht pesëmbëdhjetë metra, gjatësia e murit në të cilin është Haxherul-esvedi është dhjetë metra, sikurse edhe muri tjetër kundruall këtij. Guri gjendet në lartësi prej 1,5 m. nga fundamenti ku bëhet tavafi. Muri ballor në të cilin gjendet dera, është i gjatë dymbëdhjetë metra sikurse edhe ai kundruall tij. Dera e Ka'bes është vendosur dy metra në lartësi nga toka. Nga ana e jashtme Ka'ben e rrethon rrethi prej gurëve në lartësi njëzet e pesë centimetra e në gjerësi tridhjetë centimetra. Këto janë, në realitet, blloqe gurësh nga godina e parë, e që janë ruajtur në këtë mënyrë.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn3)
Jetëshkrimi i shkurtër para pejgamberllëkut

Resulull-llahu a.s. në rininë e vet ka qenë i prirur me virtyte më të mira që mund t'i posedojnë njerëzit. Ka pasur një koeficient të lartë inteligjence që është shprehur në çdo lëvizje të tij, ose në çdo iniciativë të tij. Nuk ka pasur dëshirë të fliste shumë. E kishte andje vetmimin (veçi­min), që e praktikonte në momentet e meditimit dhe hulumtimit për drejtësi dhe për të gjitha ato gjëra që janë të arritshme për mendjen e njeriut. Meditonte për natyrën, bukuritë e saja, ligjet e natyrës, pastaj për njeriun si individ dhe si pjesëtar të shoqërisë. Pastaj mendonte për besimin, ç'është ajo që besonte populli i tij, kujt ose çkafit i përkulej dhe i lutej, përse merreshin me herezi, me magjira (shorte, falle) etj. Nëse vërente se diku punohej mirë, atëherë edhe ai ngarendte në ndih­më, ndërsa nga veprat e këqija largohej. Nuk pinte alkool, nuk e hante mishin e kafshës të therur në altar, nuk i festonte festat e idhujve. Ka qenë i pari që ikte nga shirku apo politeizmi. Nuk duronte dot kur dikush bënte be me idhujt Latin dhe Uzatin. Nuk ka dyshim se Resu­lull-llahun a.s. e ka ruajtur përcaktimi i All-llahut xh.sh. Nëse ndodhte që te ai të zgjohet ndonjë ves i keq njerëzor, ose të niset pas ndonjë zakoni të padenjë për te, atëherë paraqitej kujdesi Hyjnor që ta ruante nga çdo gjë që nuk vyen.
Ibni Ethiri rrëfen: "Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Kurrë nuk kam qenë i interesuar të bëj atë që bënin arabët paraislamik, përveçse në dy raste, e nga të dyjat All-llahu xh.sh. më ka nxjerr nga situata. Pastaj kjo nuk më ka ndodhur gjer në fillim të Shpalljes me të cilën All-llahu xh.sh. më ka nderuar. Një mbrëmje i thashë një djaloshi, i cili ruante delet me mua në kodrat e Mekës: "A dëshiron të kujdesesh për delet e mia, e unë të shkoj në aheng në qytet, sikur edhe djelmoshat tjerë?" U përgjigj po. Unë u nisa, dhe kur mbërrijta tek shtëpia e parë në Mekë, dëgjova muzikën, e pyeta: "Ç'është kjo?" Ata mu përgjigjën: "Martohen dy të rinj." U ula të dëgjoj, e All-llahu xh.sh. mi mbylli veshët e unë fjeta. Në mëngjes më zgjoi nxehtësia e diellit dhe u ktheva tek djaloshi, i cili më pyeti se si kisha kaluar? Unë i tregova, e pastaj vendosa që edhe natën e dytë të veproj kështu. Kur në mbrëmje hyra në Mekë, më ndodhi sikurse natën e kaluar. Pas kësaj ndodhie më nuk lejova të më okupoj e keqja."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn4)
Transmeton Buhariu nga Xhabir b. Abdullahu i cili thotë: "Kur është ndërtuar Ka’bja, Resulull-llahu a.s. dhe Abbasi kanë shkuar të bartin gurë. Abbasi i thotë Resulull-llahut a.s.: "Vëre petkun (izarin - pjesën e posht­me) tënd në qafë që të mos rrjepet lëkura nga gurtë." Resulull-llahu a.s. u gjunjëzua, i ngriti sytë kah qielli, pastaj u ngrit e tha: "Izari im, izari im" dhe e shtrëngoi petkun rreth veti."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn5) Në versio­nin tjetër të hadithit qëndron: "Pas kësaj kurrë më nuk është dukur ndonjë pjesë e turpshme e trupit të tij."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn6)
Resulull-llahu a.s. është shquar në fisin e vet me gjuhë të bukur, sjellje të mirë dhe me virtyte fisnike. Nga pamja ka qenë më i bukuri në fis, dhe me ahlak - moral më të bukur. Ka poseduar butësi, përzemërsi. Gjithnjë e ka folur vetëm të vërtetën. E plotësonte çdo premtim ndërsa amanetin e besuar e ruante. Populli i vet e quante El-Emin, ndërsa për të ka thanë nëna e të gjithë besimtarëve, Hatixhja r.a.: "Bartë përsos­mëri, e përfiton (ngushëllon) të humburin, e gostit mysafirin dhe ndih­mon në brenga."[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftn7)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref1) Ibni Hisham: I/189-190; Fikhu-s-Sira nga M. Gazaliu, f. 59; Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 7.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref2) Ibni Hisham: I/190-191; Fikhu-s-Sira, f. 60; Fet’hu-l-Bari: VII/507.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref3) Ibni Hisham: XII/192-197; Fikhu-s-Sira nga Gazaliu, f. 62, 63; Sahihu-l-Buhari: I/215; Historia e popujve islam: I/64, 65.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref4) Ekziston mospajtim rreth asaj se a është ky hadith sahih. Hakimi dhe Zehebi e njehin në sahih, ndërsa Kethiri në Daif. Shih: El-Bidajetu ve-n-nihajetu: II/287.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref5) Sahihu-l-Buhari - kaptina mbi ndërtimin e Ka'bes: I/540.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref6) Vepra e njëjtë krahas me shpjegimin e Kastalanit.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947613#_ftnref7) Sahihu-l-Buhari: I/3.

[Albanian eX|PerT]

NËN HIJEN E PEJGAMBERLLËKUT DHE SHPALLJES

Në shpellën Hira

K

ur Resulull-llahu a.s. i afrohet të dyzetave dhe kur vrojtimet e tija për të kaluarën dhe të tanishmen ia kthjellojnë mendjen, vazhdon të thellohet gremina ndërmjet tij dhe popullit të tij në shumë gjëra. Atëherë ai fillon ta dojë vetminë. Merrte me vete ushqim dhe ujë dhe shkonte në shpellën Hira në malin Nur, larg Mekës afro dy mila. Kjo është një shpellë e bukur, e gjatë katër arshin dhe e thellë një arshin e tri të katërtat. Muajin Ramazan e kalonte në këtë shpellë. I ushqente varfanjakët nëse kalonin atypari.
Kohën e kalonte në ibadet dhe përsiatje për çdo gjë që e rrethonte, madje edhe për Gjithësinë. Meditonte se çka fshihet pas saj, cila është ajo fuqi e cila e vënë në lëvizje të tërë atë. Ai ishte i sigurt se populli i tij e adhuronte All-llahun në mënyrë të gabuar, ata jetonin të humbur (në lajthitje) dhe duke bërë shirk, besonin në idhuj. Por ai nuk kishte rrugë të qartë kah do të shkonte, nuk kishte program të cilin do ta jetë­sonte e as qëllim të caktuar, i cili do ta qetësonte dhe do ta kënaqte.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftn1)
Zgjedhja e Resulull-llahut a.s. (këtë vend të vogël dhe të qetë) ka qenë pjesë e kujdesit të All-llahut xh.sh., plani i All-llahut me të.
All-llahu xh.sh. e ka parapërgatitur për atë që e priste. Është e vërtetë e madhe se çfarëdo transformimi - natyrisht shpirtëror - njeriu e përjeton pasi bënë llogaritje të gjithanshme të jetës së vet të kaluar. Për ta bërë këtë, duhet të vetmohet, të izolohet apo të tërhiqet për një kohë të caktuar, sepse kështu e arrinë koncentrimin e plotë në përsiatje, i pa­penguar nga imtësirat e jetës së përditshme, nga njerëzit dhe problemet e tyre dhe nga brengat të cilat, zakonisht, e okupojnë jetën.
Kështu edhe All-llahu xh.sh. e ka përgatitur Muhammedin a.s. në qetësinë dhe vetminë e malit Nur, në shpellën Hira. E ka përgatitur që mbi supet e veta ta bartë amanetin më të madh për mbarë njerëzimin, amanet ky i cili do t'a ndryshojë botën dhe do ta ekuilibrojë historinë.
All-llahu xh.sh. e ka përgatitur Muhammedin a.s. tre vjet rresht për detyrë të rëndë dhe me përgjegjësi të madhe e cila e priste asokohe. Ai vetmohej edhe nga një muaj të tërë, duke menduar për ekzistencën, dhe çka ka pas zhdukjes, çfarë fshehtësish ka jeta, e çfarë vdekja etj.
Kjo ka zgjatur gjer në momentin e caktuar, gjer në takimin e cak­tuar me të panjohurin, kur All-llahu xh.sh. i dha lejen.
Engjëlli Xhibril sjellë Shpalljen "Ikre"

Kur Resulull-llahu a.s. i mbushi të dyzetat, që konsiderohet si viti i pjekurisë së njeriut, e thuhet se në këtë moshë Pejgamberëve u kanë zbritur Shpalljet, filluan të paraqiten shenjat e pejgamberllëkut edhe në jetën normale. Shenjat e para kanë qenë ëndrrat - er-ru'ja.
Ëndrrat i kishte të qarta dhe të pastërta sikurse agu i mëngjesit. Ru'jaja i është paraqitur plotë gjashtë muaj, kurse pejgamberllëku ka zgjatur njëzet e tre vjet. Këto ëndrra paraqesin njërën prej dyzet e gjashtë pjesëve të pejgamberllëkut.
Në Ramazanin e tretë të vetmisë së Resulull-llahut a.s. në shpellën Hira, All-llahu xh.sh. vendos të lëshojë mëshirën e vet në tokë, që njerë­zimit t'i dhurojë pejgamberllëkun, andaj ia dërgoi Muhammedit a.s. engjëllin Xhibril me disa mijëra ajete të Kur'anit.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftn2)
Me gjithë llogaritjet kalendarike dhe në bazë të argumenteve ekzis­tuese, ne mund të konfirmojmë se Shpallja e Kur'anit ka filluar të hënën në mbrëmje më 21 Ramazan, që i përgjigjet 10. gushtit 610. sipas kalendarit. Resulull-llahu a.s. atëherë i ka pasur plot dyzet vjet (të hënës) e gjashtë muaj e dymbëdhjetë ditë, ose rreth tridhjetë e nëntë vjet (të diellit) e tre muaj e njëzet e dy ditë.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftn3)
Aishja r.a. na rrëfen tregimin për vetë ngjarjen, për dritën e cila ka filluar ta shpërndajë terrin dhe errësirën e mosbesimit dhe lajthitjes. Me anën e kësaj drite fillon të ndryshojë rrjedha e jetës dhe fati i historisë.
Aspekti i parë i Shpalljes së Resulull-llahut a.s. ka qenë "er-ru'ja es saliha" - vegimet e vërteta.
Këto ëndrra i vinin sikurse agimi i mëngjesit, e menjëherë pas kësaj dëshironte të izolohej, dhe këtë e bënte në shpellën Hira. Çdo herë bëhej më i devotshëm dhe më i përshpirtshëm. I jipej ibadetit disa netë rresht, e para vajtjes në Hira furnizohej me ushqim në shtëpi, e vizi­tonte Hatixhen r.a., pastaj tërhiqej në izolim.
Kjo ka zgjatur gjer tek paraqitja e engjëllit, i cili i erdhi Resulull-llahut a.s. në shpellën Hira. Xhibrili i tha:
"Ikre!" - "Lexo, mëso!"
"Unë nuk di të lexoj", - u përgjigj Muhammedi a.s.
Pastaj vazhdoi: "Më mori në përqafim dhe më shtrëngoi aq sa më kaploi mundimi. Këtë e përsëriti tri herë, e pastaj më lëshoi dhe më tha:
"Lexo në emër të Zotit tënd, i cili ka krijuar (çdo gjë). Ka krijuar njeriun prej gjaku të ngjizur. Lexo, se Zoti yt është më bujari, që ia mësoi njeriut pendën (të shkruajë), që njeriut ia mësoi atë që nuk dinte". (96. 1-5).[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftn4)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftnref1) Rahmetun li-l-Alemin: I/47; Ibni Hisham: I/235, 236; Fi-Dhilali-l-Kur'an, pjesa 29, f. 166.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftnref2) Ibni Haxheri thotë: "Bejheki tregon se ru'ja ka zgjatur gjashtë muaj. Andaj konsideron se, nëse pejgamberllëku ka filluar me ru'ja, atëherë ka filluar në muajin rebiul-evvel pas dyzetave, ndërsa Shpallja, në realitet fillon në Ramazan - Fet’hu-l-Bari: I/27.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftnref3) Historianët kanë mendime të ndryshme rreth asaj se në cilin muaj ka filluar t'i zbresë shpallja Resulull-llahut a.s.
Shumica mendojnë se kjo ka ndodhur në muajin rebiul-evvel, ndërsa të tjerët - në Ramazan. Disa mendojnë se kjo ka ndo­dhur në muajin rexheb. Muhtesar Sire nga Nexhdi, f. 75. Ne jemi përcaktuar për mendimin e dytë, përkatësisht muajin Ramazan, sepse All-llahu xh.sh. thotë: "Këto ditë janë ditët e muajit Ramazan, në të cilin ka zbritur Kur'ani..." (2, 185 dhe 97, 1). Është e njohur se nata Lejletul-Kadër është në muajin ramazan, e edhe Resulull-llahu a.s. gjatë muajit Ramazan qëndronte në shpellën Hira ku e ka vizitur Xhibrili. Gjithashtu ekzistojnë edhe mendime të kundërta rreth ditës kur ka filluar zbritja e Shpalljes. Disa thonë ditën e shtatë, disa të shtatëm­bëdhjetën, e disa të tetëmbë­dhjetën ditë. Vepra paraprake, f. 75. dhe Rahmetun li-l-Alemin: I/49. Hudariu ka mendim të prerë se kjo është dita e shtatëmbë­dhjetë e Ramazanit. Vepra e tij: I/69. Unë mendoj se kjo është dita 21. e Rama­zanit, duke pasur parasysh se kjo ditë gjithsesi duhet të jetë e hëne. Këtë na vërteton hadithi, të cilin e transmetojnë muhaddithët e famshëm. Transmetohet nga Ebi Kadate, se e kanë pyetur Resulull-llahun a.s. për agjërim në ditën e hënë, e ai është përgjigjur: "Të hënën jam lindur, të hënën ka filluar të më zbret Shpallja", që vërteton fjalët e hadithit të transmetuar në Sahihu-l-Muslimi: I/368; Ahmedi: V/297, 299; El-Bejheki: IV/286, 300; El-Hakimi: II/602. E hëna e atij viti i përgjigjet datave: 7., 14, 21 dhe 28, ndërsa traditat sahih konfir­mojnë se nata Lejletul-Kadër bie në dhjetë ditët e fundit të muajit Ramazan. Nëse kra­hasojmë ajetin: Ne kemi filluar me Shpallje natën Lejletul-Kadër, hadi­thet dhe të gjitha llogaritjet kalendarike, rezulton se kjo natë ka qenë më 21. Ramazan.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947614#_ftnref4) Atë natë Resulull-llahut a.s. i janë shpallur vetëm pesë ajete të sures El-Alek.

[Albanian eX|PerT]

Pastaj Resulull-llahu a.s. kthehet në shtëpi i tronditur dhe i shqetë­suar, hyn tek Hatixhja b. Huvejlidi r.a. të cilës i tha: "Më mbuloni! Më mbuloni!" dhe i tregon asaj "lajmin", e thotë: "Kam pasur frikë për veten", e h. Hatixhja r.a. i përgjigjet: "Jo, jo për Zotin, All-llahu ty kurrë nuk do të turpërojë, sepse ti je njeri i cili i viziton të afërmit tu, kujdesesh për të varfërit, e kompenson të humburën, e gostit mysafirin, gjithnjë i ndihmon të tjerët dhe ndjek të drejtën."
H. Hatixhja r.a. shkon me Muhammedin a.s. te djali i axhës së vet, që quhej Vereka b. Neufel b. Esed b. Abdi Uzza. Ky njeri e kishte pra­nuar krishterimin në kohën e xhahilijetit. E njihte shkrimin e vjetër hebraik, e kjo ia kishte mundësuar përshkrimin (transkriptimin) e disa pjesëve të Ungjillit.
Ishte plak i këputur (shumë i moshuar) dhe i verbuar. Hatixhja i tha: "O djalë i xhaxhait, dëgjoje tregimin e djalit të vëllait tënd!", e Vereka i tha (Resulull-llahut a.s.): "O djali i vëllait tim, më trego çka ke parë?" Resulull-llahu a.s. ia shpjegoi ndodhinë që e kishte përjetuar në shpellën Hira. Vereka e dëgjoi mirë dhe i tha: "Ky ka qenë i besuari i Zotit, të cilin All-llahu xh.sh. ia ka dërguar edhe Musait. Sikur ta kisha fatin të isha i ri, sikur të donte Zoti të jem gjallë, kur populli yt do të dëbojë." Resulull-llahu a.s. tha: "Mos, vallë, do të më perseku­tojnë ata?" "Po. Dije se asnjëri që ka sjellur diç sikurse ti, nuk ka qenë pa armiq. Nëse e pres atë ditë, do të të ndihmojë me gjithë zemër.
Nuk kaloi shumë kohë pas kësaj, Vereka vdiq. Edhe shpallja për një kohë pushoi.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn1)
Taberaniu dhe Ibni Hishami transmetojnë disa plotësime, të cilat janë të dobishme. Për shembull: Pas shpalljes Resulull-llahu a.s. ka dalur i habitur nga shpella Hira, e pastaj menjëherë është kthyer prapa ku ka qëndruar një kohë, pastaj ka shkuar në Mekë. Tradita e Tabe­raniut hedhë një shkëndizë në shembullin e daljes së tij. Ja teksti i tij:
Resulull-llahu a.s. pas ligjërimit mbi zbritjen e Shpalljes ka thënë: "Nga krijesat e All-llahut më së tepërmi i kam urrejtur bejtaxhiun dhe të çmendurin. Nuk kam pasur dëshirë as t'i shoh me sy. U kam thënë kurejshitëve që kurrë mos të flasin me ta për mua! Nëse e bëjnë këtë, atëherë do të hipi në maje të kodrës dhe do të gjuhem prej aty e të mbytem, e atëherë do të pushoj."
Pastaj vazhdoi: "Një ditë dola të bëj këtë, e kur erdha mes të malit dëgjova një zë nga qielli që më tha: "O Muhammed! Ti je i Dërguari i All-llahut, e unë jam Xhibrili.", - pastaj tha: "E ngrita kokën kah qielli dhe e pash Xhibrilin në figurën e njeriut. Ia shihja vetëm këmbët që i arrinin gjer në qiell." Ai përsëri tha: "O Muha­mmed! Ti je i Dërguari i All-llahut, e unë jam Xhibrili." Pejgamberi a.s. tha: "U ndala dhe fillo­va t'a shikoj, e kjo më zmbrapsi nga qëllimi i mëparshëm, nuk u nisa as përpara as mbrapa. Gjithnjë mundohesha ta largoj shikimin prej tij në anën tjetër të qiellit, por kah do që ktheja kokën, aty ndodhej edhe ai. Kështu qëndroja në vend, as përpara as mbrapa, derisa Hatixhja nuk e dërgoi dikënd që të më thërriste për t'u kthyer. Lajmëtarët vinin dhe ktheheshin në shtëpi, e unë nuk mund të lëvizja nga vendi. Pastaj Xhibrili shkoi, e unë u ktheva në familjen time.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn2) Kur arrita në shtëpi, u ula afër Hatixhes dhe u mbështeta te ajo, e ajo më tha: "O Ebu Kasim, ku ishe?" Pasha All-llahun, i kam dërguar njerëzit të të kërkojnë nëpër tërë Mekën, por nuk të gjetën."
Pastaj unë i tregova se ç'kam parë e ajo tha: "Më gëzo, o kushëri, dhe ma vërteto. Pasha Krijuesin dëshiroj të jeshë Pejgamber i këtij ummeti."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn3) Pastaj ajo u ngrit dhe shkoi tek Vereke, dhe e njoftoi me ngjarjen, kurse Vereka iu përgjigj: "Kuddusun, kuddusun - O All-llah, O All-llah, pasha Atë në duart e të cilit është shpirti im, Muhammedit i ka ardhur i besueshmi i All-llahut, i cili i ka ardhur edhe Musait. Ai është Pejgamber i këtij ummeti (populli). I thuaj atij, oj Hatixhe, le të jetë i fortë dhe i qëndrueshëm." Hatixhja, r.a., u kthye dhe ia tregoi fjalët e Verekës.
Kur Resulull-llahu a.s. e kreu qëndrimin në shpellën Hira, u kthye në Mekë. Atëherë e takon Vereka dhe pasi që e dëgjon rrëfimin e Resulull-llahut a.s., i thotë: "Pasha Atë, në duart e të cilit është jeta ime, ti je Pejgamber i këtij ummeti. Të ka ardhur i besueshmi i All-llahut, i cili i ka ardhur edhe Musait."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn4)
Ndërprerja e Shpalljes

Se sa ka zgjatur ndërprerja e shpalljes shtrohet pyetja e cila kërkon përgjigje. Ibën Sabi transmeton nga Ibni Abbasi lajmin i cili shkon në favor të atyre që thonë se ndërprerja ka zgjatur ditë me radhë.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn5) Ky mendim do të ishte më i fuqishmi dhe më i sakti pas shqyrtimit të të gjitha rrethanave rreth kësaj ngjarjeje.
Megjithatë, mendimi se ndërprerja ka zgjatur plot tre vjet ose dy vjet e gjysëm, nuk është i saktë. Por, këtu nuk është vendi që ta shpje­gojmë këtë. Është me rëndësi të dimë se Resulull-llahu, a.s., në kohën e ndërprerjes së Shpalljes ka qenë gjithnjë i deprimuar, i pikëlluar, i hutu­ar dhe i befasuar. Buhariu, në librin e vet El-Te'abir, na rrëfen si vijon: "Shpallja u ndërpre dhe kjo e pikëlloi Resulull-llahun a.s., si dëgjuam, me hidhërim të madh nga i cili shpërtheu helmi që e bëri të dëshironte të hidhet nga majat e maleve. Sa herë që mbërrinte në maje të malit me qëllim që të hidhet poshtë, i paraqitej Xhibrili, i cili thosh­te: "O Muhammed, ti me të vërtet je i Dërguari i All-llahut. “Këto fjalë i jepnin përsëri fuqi dhe vullnet për jetë, e kur iu zgjat sërish periudha e ndërprerjes së Shpalljes, ai përsëri shkonte në mal, përsëri ndodhte e njëjta gjë, dhe me fjalët e Xhibrilit kthehej mbrapa i inkurajuar."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn6)
Xhibrili paraqitet për të dytën herë

Ibni Haxheri thotë: "Kjo ka ndodhur (ndërprerja e Shpalljes që ka zgjatur ditë me radhë) me qëllim që Resulull-llahu a.s. të lirohej nga frika dhe përsëri të fitojë vetëbesim. Vetëm atëherë kur është zhdukur pavendos­mëria, dhe kur janë vërtetuar shenjat e së vërtetës dhe kur Resulull-llahu a.s. ka qenë i vetëdijshëm për bindjen e fuqishme se është bërë Pejgamber i All-llahut të Lavdëruar dhe të Lartësuar, dhe se Xhibrili është trans­metues i Shpalljes e jo ndonjë halucinacion, se ky është ai që do ta bartë Shpalljen nga qielli, vetëm atëherë në qetësimin dhe e ekuilibrimin e plotë shpirtëror, i erdhi përsëri Xhibrili, përkatë­sisht për të dytën herë."
Buhariu transmeton prej Xhabir b. Abdullahut, se ky e ka dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke shpjeguar ndërprerjen e Shpalljes dhe thotë: "Gjersa shkoja (përtej malit) dëgjova një zë nga qielli. Ngrita shikimin lartë dhe e pash engjëllin i cili më pat ardhur në Hira. Rrinte ulur në një karrigë e cila qëndronte pezull as në qiell e as në tokë, atëherë pata frikë nga ai dhe ula shikimin në tokë. U ktheva në shtëpi dhe ashtu i frikë­suar, thashë: "Më mbuloni! Më mbuloni!", e ata më mbuluan, kurse All-llahu xh.sh. shpalli:
"O ti i mbuluar, ngritu dhe tërhiqu vërej­tjen (duke ithirrur)” gjer te fjala fehxhur, mandej shpallja ka ardhur rregu­llisht."[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftn7)
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref1) Sahihu-l-Buhari: I/2, 3. Buhariu e ka nxjerr këtë hadith nga libri "Tefsiri dhe komentimi i ru'jes".

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref2) Teksti nga Taberaniu: II/207.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref3) Teksti i Ibni Hishamit: I/237-238.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref4) Transmetuar në pika të shkurtëra nga Ibni Hishami: I/238

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref5) Fet’hu-l-Bari: I/27, XII/360.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref6) Sahihu-l-Buhari: Kitabu Tab'ir, kaptina e cila fillon me: Shenjat e para të Shpalljes Resulull-llahut a.s. kanë qenë me anë të er-ru'ja saliha, II/34.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947615#_ftnref7) Sahihu-l-Buhari: Libri El-Tefsir, II/733.

[Albanian eX|PerT]

Llojet e Shpalljes

Para se të fillojmë të flasim gjerësisht mbi jetën e Resulull-llahut a.s. dhe mbi pejgamberllëkun e tij, konsiderojmë se duhet të përmenden llojet e Shpalljes, sepse Shpallja është lëndë e Risaletit - pejgamber­llëkut. Ibni Kajjumi, duke i numëruar shkallët e Shpalljes, thotë:
Shkalla e parë: Er-ru'ja es-sadika ose të ëndërruarit e vërtetë me të cilën i fillon Shpallja Resulull-llahut a.s.
Shkalla e dytë: Shpallja të cilën Resulull-llahu a.s. e ka pranuar nga Xhibrili përmendsh, duke mos e parë atë, siç tregon vetë Resulull-llahu a.s. "fryma e engjëllit i ka dërguar mendjes sime se asnjë person nuk do të vdes përderisa nuk e harxhon nafakën e vet. Andaj, kini frikë All-llahun dhe luteni Atë në mënyrën më të bukur, dhe mos e kërkoni atë prej All-llahut me anë të ndalesave dhe mosbindjes, sepse ajo çka posedon All-llahu xh.sh. mund të fitohet vetëm me bindje."
Shkalla e tretë: Resulull-llahut a.s. i vinte engjëlli Xhibril në figurën e njeriut bisedonte me të derisa Resulull-llahu a.s. nuk e zënte përmendsh të tërë bisedën. Shpeshherë edhe as'habët e kanë parë në këtë shkallë të Shpalljes.
Shkalla e katërt: Engjëlli ndonjëherë i vinte në trajtë të kumbimit të kambanave. Kjo metodë e Shpalljes ka qenë më e vështira për Resulull-llahun a.s. sepse engjëlli e rëndonte Resulull-llahun a.s. me tërë peshën e vet, kështu që djersa ia bënte qull ballin, edhe kur dita ishte e ftohtë, e nëse ishte i hipur në deve, ajo nga pesha e madhe përulej gjer në tokë. Një herë i erdhi shpallja gjersa ishte i mbështetur në këmbën e Zejdit. Zejdi e kishte aq rëndë sa që mezi duronte.
Shkalla e pestë: Resulull-llahu a.s. e shihte Xhibrilin në formën e vërtetë, ashtu siç e ka krijuar All-llahu xh.sh. atëherë i shpjegonte Resulull-llahut a.s. çka i ka urdhëruar All-llahu. Në këtë mënyrë Resulull-llahu a.s. e ka pranuar Shpalljen vetëm dy herë. Këtë e ka përmendur Kur'ani-kerim në suren En-Nexhm.
Shkalla e gjashtë: Mënyra e drejtpërdrejtë e dërgimit të Shpalljes nga All-llahu xh.sh. gjersa ka qenë në qiej në natën e ngritjes - Lejletul-Mi'raxh, e në lidhje me namazin dhe disa gjëra të tjera.
Shkalla e shtatë: All-llahu xh.sh. drejtpërdrejtë i fliste Resulull-llahut a.s. pa ndërmjetësimin e engjëllit, siç i ka folur edhe Musait a.s., birit të Imranit. Kjo shkallë e Shpalljes ka qenë mu'xhize e Musait a.s., të cilën e ka vërtetuar Kur'ani, kurse paraqitja e saj tek Resulull-llahu a.s. ka qenë në hadithin për Isra'në, ose në lidhje me ndodhinë udhëti­min e njënetshëm të Resulull-llahut a.s. në burak, nga Meka në Kuddus në Sham.
Disa mendojnë se ekziston edhe mënyra e tetë e Shpalljes. Ky ka qenë bisedimi i drejtpërdrejtë i All-llahu xh.sh. me Resulull-llahun a.s., ballë për ballë, pa perde. Kjo mënyrë e Shpalljes është lëndë mospajtimi ndërmjet tradicionalistëve dhe trashëgimtarëve të tyre, e cila ka përfun­duar me dhënien e një rezymeje në shpjegimin e shkallës së parë dhe të tetë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947616#_ftn1) E vërteta është se mënyra e tetë e shpalljes është e pabazë.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947616#_ftnref1) Zadu-l-Me’ad: I/18;

[Albanian eX|PerT]

URDHRI DREJTUAR PEJGAMBERIT A.S., QË TË FILLOJË THIRRJEN NË FENË E ALL-LLAHUT XH.SH.

R

esulull-llahu a.s. në suren El-Muddeththir i ka pranuar disa urdhra. All-llahu i Lartësuar thotë: "O ti i mbuluar! Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur); Dhe Zotin tënd madhëroje! Dhe petkat tuaja pastroji! Dhe largohu nga (veprave) të këqija! Dhe mos ndaj me qëllim që të marrish më shumë! Dhe për hir të Zotit tënd, duro!"
Në shikim të parë këto urdhra duken si të imëta dhe të parandë­sishme. Por, në realitet, ato janë largpamëse dhe qëllimore me ndikim dhe veprim të madh edhe në njëmendësi edhe tek njerëzit.
Qëllimi i parë i urdhrit "Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen" është që mos ta lë dikënd i cili i kundërshtohet kënaqësisë së All-llahut, e që të mos ia tërheq vërejtjen për pasojat e rënda që e presin, që të nxitë tek ai alarmim dhe rikthimin e ta zgjojë zemrën e tij.
Qëllimi i dytë i ajetit "Dhe Zotin tënd madhëroje" është që kryelartësia dhe madhëria e dikujt mos të kenë rëndësi më të madhe se All-llahu, sepse çdo madhëri tjetër do të thehet si therat, nga shpina do të bie barkazi përderisa nuk i takon lavdia dhe madhëria vetëm All-llahut xh.sh.
Qëllimi i tretë i ajetit "Dhe petkat tuaja pastroji" është të pas­truarit nga çdo ndytësi, të brendshme dhe të jashtme, dhe të pastruarit e shpirtit nga çdo ligështirë gjer në maksimum, në mënyrë që njeriu, nën mbrojtjen e mëshirës së All-llahut të bëhet shembulli më i mirë në shoqërinë e vetë, i cili do ti tërheqë mendjet e ndritura dhe nga i cili do të turpërohen zemrat e prishura. Ai do të udhëheqë me sistemet e kësaj bote, e nuk do të udhëheqin ata me të.
Qëllimi i katërt i ajetit "Dhe mos ndaj me qëllim që të marrish më shumë" është ai që njeriu, mundin e vet dhe veprat e veta, mos t'i konsiderojë të mëdha dhe kolosale, por gjithnjë le të përpiqet, le të punojë dhe le të sakrifikohet shumë në punën e vet, e pastaj tërë këtë le ta harrojë duke u zhytur tërësisht në ndjenjat e prezencës së All-llahut xh.sh., duke e lënë pas dore dhe duke mos ndier asgjë për çfarëdo nga ajo që e ka punuar.
Qëllimi i pestë i ajetit "Dhe për hir të Zotit tënd, duro" është paralajmërim për gjithë atë që do të hasë Resulull-llahu a.s. në vepri­min e vet, sa dhe çfarë mundime dhe vuajtje do t'i përjetojë ai prej atyre, të cilët çojnë jetë të shfrenuar, pastaj çfarë përqeshje dhe bishtë­nime do ti përjetojë, gjersa edhe luftëra të hapta dhe dëshirë të madhe për ta mbytur atë dhe shokët e tij - as'habët. Diç të ngjashme do të përjetojnë edhe ithtarët e Resulull-llahut a.s. Andaj All-llahu xh.sh. këshillon që të jetë i durueshëm çfarëdo që t'i ndodh, jo për shkak satisfaksionit të vet, por për hir të Zotit të vet.
All-llahu Ekber! All-llahu është i madh!
A ekzistojnë urdhra më të thjeshta se këto, të shprehura me fjalor të thjesht, me fjali të shkurtëra, e në esencë këto urdhra janë jashtëza­konisht të vështira dhe të rëndësishme për t'u realizuar në vepër. Jehona e këtyre urdhrave i ka tejkaluar të gjithë kufijtë administrativ dhe kanë arritur në të gjitha anët e botës. Këtyre urdhrave do t'i bashkangjiten të tjerat të cilat do ti vijnë Resulull-llahut a.s. Vetë ajetet përmbajnë mesazhin e transmetimit dhe interpre­timit të fesë (ed-da'vetu vet-teblig). Të tërhequrit e vërejtjes nënkupton se ekzistojnë veprime në këtë botë për të cilat njeriu do të përgjigjet para All-llahut xh.sh., prandaj njeriu, si krijesë e cila harron, gjithnjë duhet t'i tërhiqet vërejtja dhe të përkujtohet, jo për shkak të kësaj bote, por për shkak ditës së Gjykimit ku do të jepet llogari.
Ajetet tjera në këtë sure (El-Muddeththir) kërkojnë nga njerëzit që të besojnë në Njësinë e All-llahut xh.sh. t'i mbështeten All-llahut xh.sh. për çdo punë, dhe t'i lënë pas dore dëshirat dhe teket personale. Kulminanta e të gjitha këtyre është se të gjithë ne do të jemi të kënaqur, kur All-llahu xh.sh. bëhet i kënaqur me ne. Kuptimi thelbësor i këtyre ajeteve mund të nxjerret me këtë radhë:
1. Njësia e All-llahut.
2. Besimi në ditën e Gjykimit.
3. Kultivimi i shpirtit të mos lakmojë në gjërat e ndaluara dhe të mos bëj mëkate, të cilat do ta shpiejnë gjer tek ndëshkimi, por të stoli­set me virtyte të mira, të rindërtohet gjithnjë dhe të bëj vepra të mira
4. Ti lihet All-llahut xh.sh. që për të gjitha gjërat , vendimi i tij të jetë përfundimtar.
5. Natyrisht, e tërë kjo duhet të vijë pas besimit në mesazhin e Resulull-llahut a.s.; të besohet në udhëheqjen e tij bujare dhe në orientimin e tij të drejtë.
Është me rëndësi të theksohet se fillimi i ajetit përmbanë thirrjen e lartësuar dhe urdhrin e All-llahut xh.sh. drejtuar Pejgamberit a.s., të cilin, më së pari ai duhet pranuar. Kjo është thirrje e cila zgjon nga gjumi, nga strukja dhe nga izolimi në mënyrë që të niset në xhihad dhe t'i përvishet punës tejet të rëndë. "O ti i mbuluar! Ngritu dhe tërhiqu vërejtjen!" Sikur i Lartësuari i thotë: "Ai i cili jeton për vetën e vet, ai jeton pa brenga, e ti, ti i cili do ta bartish në supet tuaja një barrë të rëndë, si është gjumi yt? Si është pushimi yt, si është shtrati i yt i ngrohtë, jeta e qetë dhe e këndshme? Ngritu tani për një detyrë të madhe, e cila të pret, Obligim i cili të është dedikuar ty. Ngritu të punosh, dhe përgatitu për shumë vështirësira, të cilat do të jenë pengesa në këtë rrugë. Ngritu, koha e gjumit ka kaluar, e edhe ajo e rehatllëkut ka kaluar. Qysh sot fillon vigjillimi, vigjillimi i pandërprerë dhe lufta e gjatë e e vështirë në rrugën e Zotit. Ngritu dhe përgatitu për të gjitha këto!"
Këto janë fjalët madhështore dhe serioze, të cilat e ngrisin nga shtrati i ngrohtë i shtëpisë, nga përqafimi i ngrohtë dhe i kujdesshëm, për tu futur në pafundësi dhe në turmë, në kohë pa kohë dhe në shtrëngatë, në mesin e njerëzve të mirë dhe të këqij, kah përfitimi dhe kundërshtimi, dhe në fund, në realitetin jetësor.
U ngrit Resulull-llahu a.s. dhe qëndroi në këmbë, i drejtuar, me kokë të ngritur, më tepër se njëzet vjet. Nuk pushoi dhe as që u ndal ndonjëherë, nuk jetoi për vete e as për familjen e vet.
U ngrit dhe mbeti i qëndrueshëm në interpretimin e fjalës së All-llahut, duke bartë mbi vete të tërë peshën e shfrenimit, në të cilin jetonte populli i tij, duke bartë amanetin madhështor dërguar njerëzve në tokë, të gjithë njerëzve, mbarë njerëzimit.
Ky amanet ka qenë feja, feja e ballafaqimit, përgje­gjësisë dhe xhihadit - lufta në të gjitha fushëveprimet.
Jetoi në luftë të pandërprerë mbi njëzet vjet. Nuk mundi ta pengonte asgjë, kurrnjë ngjarje, gjatë tërë kësaj kohe, që nga momenti kur e dëgjoj thirrjen dhe urdhrin e Sunduesit të Lartësuar dhe iu dha detyrë e madhe.
All-llahu xh.sh. e shpërbleftë në emrin tonë dhe në emrin e mbarë njerëzimit, me shpërblimin më të madh![1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947617#_ftn1)
Pjesa tjetër vijuese nuk është asgjë tjetër veçse pasqyrim në minia­turë i këtij xhihadi të gjatë e të mundimshëm dhe përpjekjes së madhe që ka bërë Resulull-llahu a.s. gjatë periudhës së Shpalljes.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947617#_ftnref1) "Fi Dhilali-l-Kur'an"; Tefsiri i sures El-Muzzemmil dhe El-Muddeththir, xhuzi 28/169-172.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHAT E THIRRJES - DA'VES DHE SHKALLËZIMI I SAJ

Sh

palljen e Kur'anit, që i ka zbritur Resulull-llahut a.s. - sa­lavati, paqja dhe selami qoftë mbi të - mund ta klasifikoj­më në dy periudha kohore, me karakteristika të veçanta:
1. Shpallja në Mekë, e cila ka zgjatur përafërsisht trembëdhjetë vjet.
2. Shpallja në Medinë, e cila ka zgjatur plot dhjetë vjet.
Secila periudhë ka shkallët dhe karakteristikat e veta, specifike për atë vend dhe për atë kohë, të lidhura ngusht dhe të pandara nga jeta e përditshme dhe nga ngjarjet historike.
Periudhën e Shpalljes në Mekë dhe thirrjen e Resulull-llahut a.s. në Islam mund ta ndajmë në tri periudha:
1. Thirrja e fshehtë në Islam, që ka zgjatur tre vjet.
2. Thirrja e hapët që i është bërë banorëve të Mekës në fillim të vitit të katërt gjer në mbarim të vitit dhjetë të pejgamberllëkut - Risaletit.
3. Thirrja në Islam që u është bërë njerëzve jashtë Mekës dhe përhapja e fesë. Kjo periudhë zgjatë nga fundi i vitit të dhjetë e gjer tek hixhreti i Resulull-llahut a.s. në Medinë.
Për Shpalljen medinase do të flasim kur arrijmë në këtë periudhë.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHA E PARË E SHPALLJES
- QËNDRUESHMËRIA NË THIRRJE -

Tre vjet thirrjeje të fshehtë

Ë

shtë e njohur se Meka ka qenë qendër fetare arabe. Në të ndo­dhej Ka’bja - kryeqendër e idhujtarisë dhe politeizmit të të gjithë arabëve. Pretendimi për rimëkëmbjen e fesë ka shkak­tuar frikë dhe vështirësira të pa parapara, madje edhe nëse do t'ishte i drejtuar larg Mekës. Andaj kjo ishte çështje që kërkonte vendosmëri, qëndrueshmëri dhe vullnet të fortë, të cilin nuk guxon ta luhasë fatke­qësia, mynxyra e as katastrofa. Mirëpo, mençuria e madhe e All-llahut xh.sh. përbëhej në atë që interpretimi i Shpalljes në fillim të bëhet fshehtazi, në më­nyrë që të mos befasohen banorët e Mekës me atë që do t'i shqetësonte ata.
Pararoja e parë

Është gjë e natyrshme që Resulull-llahu a.s. mësimin mbi Islamin së pari ia paraqiti njerëzve të vet, familjes së vet dhe shokëve të vet.
Ai i thirri që ta pasojnë bindjen e tij, e pastaj e thirri edhe secilin që e njihte mirë dhe për të cilin dinte se është njeri i mirë. I thirri ata tek të cilët ishte i sigurt se e duan All-llahun Një, e duan të vërtetën dhe drej­tësinë dhe e njohin atë, Muhammedin a.s. me të gjitha virtytet dhe vetit e tija. Ata iu përgjigjën thirrjes, jo të gjithë, por u përgjigjën ata të cilët kurrë nuk kanë dyshuar në personalitetin madhështor dhe fjalën e Resu­lull-llahut a.s. Janë njerëzit të cilët kanë dëgjuar për Islamin nga dije­tarët e mëparshëm.
Në rend të parë ka qenë Hatixhja, r.a., bashkëshortja e tij, nëna e besimtarëve të drejtë, bija e Huvejlidit, e pastaj shërbëtori i tij Zejd b. Harith b. Sher Hubejl el-Kelbi[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn1), mandej Ali b. Ebu Talibi, kushëriri i tij - djalosh i cili ka jetuar tek Resulull-llahu a.s. dhe të cilin ai e ka edukuar, dhe në fund shoku i tij besnik Ebu Bekër Es-Siddiku. Ky grup i vogël i përbërë prej katër krijesave më të dashura, e pranuan Islamin në ditën e parë të veprimit të Resulull-llahut a.s. si Pejgamber i All-llahut xh.sh.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn2)
Pas pranimit të Islamit Ebu Bekri fillon aktivitetin e vet në përhapjen e Islamit. Ishte person i përshtatshëm, i dashur tek populli dhe shumë i nderuar për shkak të mirësjelljes së tij. Njerëzit kërkonin këshilla nga ai sepse ishte i ditur dhe me eksperiencë të madhe. Ky filloi t'i thërras në Islam ata të cilët i njihte mirë, me të cilët shoqërohej dhe tek të cilët kishte besim. Prej tij e pranojnë Islamin: Uthman Ibni Affan Emeviu, Zubejr Ibni El-Avami, Abdu-r-Rahman bin Avfi, Sa'd b. Ebi Vekkas Ez-Zuhejrani dhe Talha b. Ubejdullah Et-Tejmi. Ky grup prej tetë vetësh ka qenë pararojë e parë që do t'u prijnë të tjerëve të cilët e kanë pranuar Islamin që në agim.
Ndër myslimanët e parë është edhe Bilall bin Rebah - Abisinasi, e pastaj pasojnë: sekretari i këtij ummeti[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn3) Ebu Ubejde Amir bin El-Xhe­rrah nga fisi Beni Harith b. Fihër, Ebu Selem b. Abdu-l-Esed, El-Erkam b. Ebi-l-Erkam El-Mahzumijen, Uthman b. Ma'dhun dhe dy vëllezërit e tij Kudameti dhe Abdullahu, pastaj, Ubejdeh b. El-Harith b. El-Mutta­lib b. Abdi Menafi, Se'id b. Zejd El-Adevijji dhe gruaja e tij Fatimja, Vajza e Hattab El-Adeviut apo motra e Umer b. Hattabit, Habab b. El-Eret, Abdullah b. Mes'ud El-Hudhejfe dhe disa të tjerë. Këta kanë qenë myslimanët e parë, njerëz nga të gjitha familjet kurejshite. Ibni Hishami i ka numëruar mbi dyzet vetë.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn4) Mirëpo, disa prej tyre faktikisht nuk mund të llogariten prej të parëve.

Ibni Is'haku thotë: "Pastaj populli filloi të pranojë Islamin, edhe mashkujt edhe femrat, kështu që në Mekë filloj të flitet për Isla­min."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn5) Të gjithë njerëzit e përmendur fshehurazi e pranuan Islamin. Resulull-llahu a.s. takohej me ta në vendet e caktuara dhe ua kumtonte Islamin, larg syve të botës. Misioni i tij ende ka qenë: misioni i thirrjes së fshehtë indivi­duale në Islam.
Pas zbritjes së ajeteve të para të sures El-Muddeththir, Shpallja ka vazhduar rregullisht. Shpalleshin ajete të shkurta të sureve të ndryshme, si dhe të një sureje të vetme. Kuptimi i përgjigjej tërësisht kohës dhe mesit. Domethënia ishte madhështore, e ngrohtë, e kuptueshme dhe e pranueshme, kurse si detyrë themelore kanë pasur: edukimin dhe përga­titjen e vet njeriut të bëhet besimtar i vërtetë. Ka pasur edhe ajete të tilla të cilat tregonin pavlefshmëritë e virtyteve jonjerëzore nga të cilat duhet larguar në këtë botë. Shumë sish e përshkruanin Xhennetin dhe bukuritë e tija, si dhe Xhehennemin me të gjitha tmerret e tija, në mënyrë pitoreske dhe precize sikur t'i kishe para sysh. E tërë ajo që është shpallur, pasqyronte një atmosferë krejtësisht tjetër nga ajo në të cilën jetonte njerëzimi asokohe.
Namazi

Ndër urdhrat e para, të cilat janë shpallur në fillim të zbritjes së Shpalljes, ka qenë edhe urdhri për faljen e namazit.
Mukat-il b. Sulejmani thotë: "All-llahu xh.sh. në fillim të Islamit ka caktuar namazin prej dy rekatesh ditën dhe dy rekate natën." Këtë e vërteton ajeti:
"Dhe Zotin tënd madhëroje dhe lavdëroje në fund dhe në fillim të ditës." (11, 55)
Ibni Haxheri thotë: "Dihet me siguri se Resulull-llahu a.s. është falur para Isra'asë, e edhe shokët e tij, as'habët.
Ekziston mosmarrëveshje vetëm rreth asaj se a ka zbritur urdhri për namaz para urdhrit për pesë namaze ditore. Disa thonë se urdhri ka qenë vetëm për namazin para lindjes dhe pas perëndimit të diellit.
Harith b. Usame na tregon përmes Ibni Luhej'ah me anë të Zejd b. Harithit: se në fillim të Shpalljes Resulull-llahut a.s. i ka ardhur Xhi­brili dhe e ka mësuar të merr abdest, pastaj kur e ka kryer abdestin ka marrë një grusht ujë dhe me të e ka stërpikur pjesën e turpshme të tru­pit." Ibni Maxhxhe transmeton domethënien e këtij hadithi. Një hadith i ngjashëm është transmetuar prej El-Berae b. Azibit dhe b. Abbasit. Në hadithin e Ibni Abbasit thuhet: "Ky ka qenë ndër urdhrat e parë."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn6)
Ibni Hishami cekë se Resulull-llahu a.s. në kohën e namazit shkonte me shokët e vet në një grykë mali ku faleshin fshehurazi, që mos t'i shihte populli. Ebu Talibi një herë i ka parë Resulull-llahun a.s. dhe Aliun r.a., duke u falur, e për këtë i ka qortuar, por kur kuptoi se për çka është fjala, i urdhëroi të jenë të qëndrueshëm dhe të patundur.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn7)
Shpallja në pikat themelore arrinë tek kurejshitët

Duke vështruar nga aspektet e ndryshme në ngjarjet në Mekë, duket se lajmi për Ed-da'vetin - thirrjen në Islam - që në fillet e para ishte individual dhe sekret, arrinë edhe tek kurejshitët, edhe pse nuk i kushto­nin ndonjë rëndësi të madhe.
Muhammed El-Gazaliu thotë: "Ky lajm arriti tek kurejshitët, porse nuk i dhanë rëndësi. Është e mundshme që ata e konsideronin Muham­medin a.s. njërin nga shprestarët e pavarur i cili fliste për hyjnoren dhe të drejtat e saja, ngjashëm sikur ka bërë Umejjeh b. Ebi Sulhi, Kus b. Saidi, Amër b. Nefili, dhe të tjerët. Ndërkaq, kurejshitët këtu ishin më të kujdesshëm, andaj përgjonin me kujdes, duke iu frikësuar masivitetit të ithtarëve të Muhammedit a.s. dhe gjurmëve më të thella dhe filluan ta përcjellin rrugën e tij jetësore dhe aktivitetin e tij fetar."[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftn8)
Kishin kaluar tre vjet e puna e Resulull-llahut a.s. në Islam ende bëhej fshehurazi dhe individualisht. Në këtë periudhë ishte formuar një grup besimtarësh të mbështetur në vëllazëri dhe në ndihmën e ndër­sjellë, me detyrë që të interpretojnë dhe të përhapin fenë Islame dhe të punojnë në konsolidimin dhe forcimin e saj.
Pastaj, All-llahu xh.sh. e obligoi Resulull-llahun a.s. me Vahj-Shpallje, që t'ua proklamonte kurejshitëve fenë, që t'u kundërvihej gënjeshtarëve të tyre dhe të vërsulej në idhujt e tyre.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref1) Zejdi ka qenë i robëruar. Hatixhja r.a. e shpengon dhe ia dhuron Resulull-llahut a.s. Babai dhe xhaxhai i tij erdhën për ta marrë dhe për ta dërguar në shtëpinë e vet, por ai zgjodhi të mbetet tek Resulull-llahu a.s., i cili e adoptoi sipas zakonit të arabëve. Zejdin e quanin Zejdi i biri i Muhammedit gjersa erdhi Islami, i cili e anuloi këtë zakon.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref2) Rahmetun li-l-Alemin: I/50.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref3) Këtë ofiq e përmend Buhariu në Sahihun e vet në kaptinën - kryepari Ebu Ubejde b. El-Xherrah: I/530.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref4) Siretu Ibni Hisham: ?245, 262.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref5) Siretu Ibni Hisham: I/262.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref6) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 88.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref7) Ibni Hisham: I/247.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947619#_ftnref8) Ibnu-l-Ether - Fikhu-s-Sira, f. 76.

[Albanian eX|PerT]

PERIUDHA E DYTË E SHPALLJES - THIRRJA PUBLIKE NË ISLAM -

Urdhëresa e parë për publikimin e thirrjes

A

ll-llahu xh.sh. në lidhje me thirrjen publike në Islam, urdhëroi: "Dhe paralamëroje farefisin tënd më të afërm." (26, 214). Sureja, në të cilën gjendet ky ajet, quhet Esh-Shu'ara, e aty më parë përmendet rrëfimi mbi Musain a.s. dhe atë prej fillimit të pejgam­berllëkut të tij e gjer tek shpërngulja me Beni Israilët dhe shpë­timi i tyre nga Faraoni dhe populli i tij. Pastaj flet për mbytjen e Fara­onit dhe familjes së tij në det. Ky rrëfim kur'anor përmbanë të gjitha pe­riudhat nëpër të cilat ka kaluar Musai a.s. gjatë misionit të vet në Egjipt - duke thirrë Faraonin dhe popullin e tij të besojnë All-llahun xh.sh.
Unë konsideroj se ky shpjegim i gjerësishëm rreth Musait a.s. dhe misionit të tij ka ardhur mu në vendin kur All-llahu xh.sh. urdhëron Resulull-llahun a.s. që ta thërras popullin e vet në Islam, ashtu që ai t'i bëhet udhëheqës, si atij ashtu edhe as'habëve të tij, dhe të bëhet shem­bull se çka do të përjetojë nga populli i vet kur fillojnë ta sulmojnë atë dhe t'i thonë gënjeshtar. Për Islamin duhet të flitet publikisht, andaj duhet të jenë të vetëdijshëm për gjithçka çfarë mund t'u ndodh që në ditët e para.
Kjo sure gjithashtu përmbanë edhe të gjithë shpifësit e Pejgam­berëve të mëparshëm të popullit: Nuhit, Adit, Themudit, Ibrahimit, Lutit, Shu'ajbit - (as'habil-Ejketët), përveç që këtu përmendet populli i Faraonit dhe ngjarjet lidhur me të - në mënyrë që t'i paralajmërojë ata të cilët shërbehen me gënjeshtra, se do tu arrijë ndëshkimi i All-llahut xh. sh. nëse ngulmojnë në këtë. Gjithashtu besimtarët e vërtetë duhet ta dinë se përfundimi i bukur do t'u takojë atyre, e assesi shpifësve.
Thirrja e farefisit në Islam

Pas zbritjes të ajetit: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm!" Resulull-llahu a.s. më së pari u bëri thirrje fisit Benu Hashim apo Hashimitëve, dhe erdhën, e me ta erdhën edhe disa anëtarë të fisit Benu Muttalib b. Abdi Menaf. Gjithsej ishin dyzet e pesë njerëz. Ebu Lehebi qe më i shpejtë se Resulull-llahu a.s. e tha: "Ja, këta janë xha­xhallarët dhe djemtë e xhaxhallarëve tu, e ti fol. Hiqu fjalëve boshe dhe dije se nuk ke kurrfarë të drejte mbi këtë popull Arab, unë këtu kam më tepër të drejtë se ti. Mos prek në farefisninë e babës tënd! Nëse vazhdon me atë që ke filluar (me thirrje), ata do ta kenë shumë lehtë të të brak­tisin. Në këtë do t'u ndihmojnë edhe arabët tjerë. Nuk njoh askend tjetër i cili i ka shkaktuar farefisit të vet më tepër dëm se ti."
Resulull-llahu a.s. heshti gjatë gjithë kohës dhe në këtë tubim nuk e tha atë që dëshironte. Andaj i thirri për të dytën herë, kur erdhën u tha:
"Falënderimi i qoftë All-llahut, Atë e lavdëroj dhe tek Ai mbësh­tetem. Atë e besoi, tek Ai kërkoj strehim dhe dëshmoj se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut, Një të Vetmit, i Cili nuk ka shok." Pastaj tha:
"Udhëheqësi nuk guxon ta gënjejë popullin e vet, pasha All-llahun, pos të Cilit nuk ka zot tjetër, unë jam Pejgamber i All-llahut, i juaji veçanërisht, e i të gjithë njerëzve përgjithësisht. Pasha All-llahun, të gjithë ju do të vdisni, sikurse që bini të fleni, dhe të gjithë do të ringja­lleni, sikurse që zgjoheni nga gjumi. Dhe gjithsesi do të jepni llogari për veprat tuaja, kurse shpërblimi do të jetë ose Xhenneti i përhershëm ose zjarri i përhershëm." Ebu Talibi tha: "Ne kemi nevojë për ndihmën tënde, jemi gati të pranojmë këshillën tënde, ne më së tepërmi të be­sojmë, ja këtu, së bashku është tërë farefisnia e babës tënd, edhe unë jam njëri prej tyre, edhe pse nuk do të jem i pari që do të pranoj atë që dëshiron ti, por shko dhe bënë ashtu si të është urdhëruar! Pasha Zotin, unë do të mbrojë sikur që të kam mbrojtur gjer më tani. Vetëm se unë ende nuk jam gati të braktisi besimin e Abdul-Muttalibit."
Ebu Lehebi tha: "Kjo, pasha Zotin, është turp, pengoni deri sa nuk e kanë penguar të tjerët!" Ebu Talibi tha: "Pasha Zotin, do ta mbrojmë sa të jemi gjallë!"[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftn1)
Në bregoren Safa

Pas premtimit të Ebu Talibit se do ta mbronë deri sa të jetë gjallë, All-llahu xh.sh. ia zbret Shpalljen. Resulull-llahu a.s. një ditë shkon në Safa dhe thërret me zë të lartë: "Ja invazioni i armikut!" Kurejshitët u mblodhën rreth tij. Atëherë i thirri që t'a besojnë All-llahun Një, pej­gamberllëkun e tij dhe ditën e Gjykimit. Buhariu transmeton një pjesë të kësaj ngjarjeje nga Ibni Abbasi, i cili thotë:
"Kur u shpall: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm", Resulull-llahu a.s. hipi në Safa dhe filloi të thërriste: "O pasardhësit e Fihrit! O pasardhësit e Adit! O kurejshitë!", dhe kështu me radhë, derisa ata nuk u tubuan. Disa nuk mundën t'i përgjigjen thirrjes së tij andaj dërgoi dikënd që t'i lajmëronte se cilët janë ata. Erdhi Ebu Lehebi, e erdhën edhe kurejshitët. Resulull-llahu a.s. tha: "Çka men­doni, po t'ju thosha se në luginë gjendet kalorësia e cila do t'u sulmojë, a do të më kishit besuar?" Ata u përgjigjën: “Ne do të të besojmë, se ti kurrë nuk na ke gënjyer." "Atëherë", ai tha: "dijeni se unë jam i dërguar tek ju që t'ju tërheqë vërejtjen në vuajtjet e rënda dhe ndëshkimin që ju pret." Ebu Lehebi tha: "Të shkoftë huq pjesa e mbetur e ditës! A për këtë na ke ftuar? All-llahu xh.sh. atëherë shpallë:
"Le të shkatërrohet Ebu Lehebi."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftn2)
Muslimi transmeton pjesën e dytë të kësaj ngjarjeje nga Ebu Hurejre r.a., i cili thotë: "Atëherë kur All-llahu xh.sh. Shpalli: "Dhe paralajmëroje farefisin tënd më të afërm.", Resulull-llahu a.s. iu drejtua çdo njërit që ishte i pranishëm, e tha: "O kurejshitë, shpëtoni vetën nga zjarri! Oj Fatime, e bija e Muhammedit, shpëtoje vetën nga zjarri. Pasha All-llahun, unë nuk mundem të bëj kurrgjë për ju tek All-llahu, përveç që jemi të lidhjes amnore, dhe që do të informojë Atë për këtë lidhje fisnore."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftn3)
Ky nivel i të drejtuarit, me zë të fuqishëm dhe të depërtueshëm, është mënyra që të kumtohet lajmi dhe paralajmërimi. Resulull-llahu a.s. u ka shpjeguar njerëzve më të afërm se pranimi i Shpalljes dhe pranimi i tij si Pejgamber, është çështje jetësore e ndërlidhjes mes tij dhe atyre. "Asabijja" fisnore, lojaliteti i verbër të cilit i përmbaheshin arabët, nuk është kurrgjë dhe së shpejti do të zhduket në vapën e këtij paralajmërimi që ka ardhur prej All-llahut xh.sh.
E vërteta e theksuar sheshazi dhe reagimi i idhujtarëve

Ngjarja paraprake ende nuk ishte qetësuar në Mekën e turbulluar, e All-llahu xh.sh. shpallë:
"Ti haptazi prediko atë që të është urdhëruar dhe shman­giu idhujtarëve." (15, 94).
Andaj Resulull-llahu a.s. u drejtua kundër bestytnive të idhujtarëve dhe pavlerësisë së tyre, duke thënë të vërtetën për idhujt dhe pavlef­shmërinë e tyre. Ai u sillte shembuj për paaftësinë e idhujve që t'i shër­bejnë vetvetes, e si atëherë të jenë zota prej të cilëve populli kërkon ndihmë dhe shërbim. Pastaj u sqaronte se ai i cili beson idhujt dhe i merr ata si ndërmjetësues mes tij dhe All-llahut, është në humbje të hapët.
Mekën e kaploi urrejtja, shqetësimi dhe frika. Kush flet kështu me zë të lartë kundër idhujve dhe popullit që i adhuron këta? A thua janë në rrugë të humbur dhe janë duke jetuar në lajthitje të madhe? Kush është duke prekur kështu në zotat e kurejshitëve dhe në fenë e tyre? Me mijëra shkrepëtima, rrufe dhe tërmete tronditën luginën e qetë, të heshtur dhe të përgjumshme të Mekës. E shakullisën ajrin e saj dhe i ngritën peshë shkretëtirat e stuhishme. U ngritën kurejshitët kundër këtij shpërthimi që i kaploi të gjithë ata, pa pritë e pa kujtuar, duke u frikësuar se do të depërtonte në zakonet dhe në trashëgiminë e tyre.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftnref1) Ibnu-l-Ethir - Fikhu-s-Sira, f. 77-78.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftnref2) Sahihu-l-Buhari: II/702, 743 dhe tek Muslimi: I/114.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947620#_ftnref3) Sahihu-l-Muslim: I/114; Sahihu-l-Buhari: I/385, II/702; dhe Mushkatu-l-Mis'habi: II/640.

[Albanian eX|PerT]

U ngritën mekasit, sepse kuptuan domethënien e fjalës "iman" - besim i cili mohon çfarë do hyjnije tjetër përveç All-llahut xh.sh. Domethënë: Të besuarit në Shpallje dhe në Ditën e gjykimit është bin­dje e plotë dhe dorëzim i plotë kur njeriu më nuk është zotërues i vetvetes e as i pasurisë së tij, sepse kjo i takon All-llahut xh.sh. për dallim prej atyre të cilët në këtë nuk besojnë.
Të pranosh këtë, do të thoshte të heqish dorë nga zotërillëku, sundimi dhe autoriteti që gëzonin te arabët e që ishte i ndërlidhur me idhujtarinë në Mekë.
Tua ndalosh atyre kryerjen e ritualeve të veta politeiste dhe t'i lënë ato pas dore për ta bërë të kënaqur All-llahun dhe Pejgamberin e Tij, as që u binte ndërmend. Tua ndalosh të bëjnë dhunime, robërime dhe shumë vepra tjera mëkatare, në të cilat ishin zhytur thellë dhe të cilat i bënin ditë e natë, kjo ishte e pamundur. Ata nuk pranojshin kurrfarë ndryshimesh, sepse All-llahu xh.sh. thotë: "Por, njeriu dëshiron të gabojë përderisa të jetë gjallë." (75, 5).
Kurejshitët i dinin të tëra këto, por çka të bënin para këtij njeriu të sinqertë dhe besnik, njeriut i cili posedon vlerat më të larta njerëzore - sjellje të mirë? Nuk e kishin të njohur se kishte ekzistuar dikush i tillë qysh kur e njihnin historinë e popullit të vet. Çka të bëjnë? Si të veprojnë? Ishin në mëdyshje të madhe. Ani, le të jenë, kanë pasur edhe për çka të jenë!
Pas përsiatjes së gjatë dhe të mundimshme nuk gjetën zgjidhje më të mirë se të shkojnë tek xhaxhai i Muhammedit a.s. Ebu Talibi, dhe të kërkojnë nga ai që ta pengojë nipin e vet në planet e tija. Për të qenë kërkesa e tyre më serioze vendosën të veprojnë ashpër. Andaj i thanë: Thirrja që njerëzit të braktisin besimin në zotat tanë, interpretimi për pamundësinë dhe dobësinë e tyre është sharje e shëmtuar dhe nënçmim i rëndë për ta, e krahas kësaj është sharje dhe poshtërim i etërve dhe gjyshërve tanë, të cilët i kanë adhuruar ata, kanë ndjekur me besnikëri këtë rrugë dhe kanë garuar në këtë drejtim."
Delegacioni i kurejshitëve tek Ebu Talibi

Ibni Is'haku thotë: "Një grup kurejshitësh të dalluar, vajtën tek Ebu Talibi dhe i thanë: "O Ebu Talib, nipi yt është duke i sharë zotët tanë, turpëron besimin tonë, i rrënon ëndrrat tona, i përqesh të parët tanë, andaj, ose pengoje në këtë, ose largohu nga rruga jonë, ngase edhe ti mendon si na dhe beson si edhe na. Pra, ta ndalim bashkarisht." Ebu Talibi i qetësoi me fjalë të mira dhe me përgjigje të njerëzishme, e ata u kthyen në shtëpitë e tyre. Ndërsa Resulull-llahu a.s. vazhdoi interpreti­min e fesë së All-llahut xh.sh. duke bërë thirrje në Islam.
Formimi i Këshillit Konsultativ për t'i penguar haxhilerët të dëgjojnë thirrjen në Islam

Në ditët vijuese kurejshitët i mundonte një plan tjetër. Tani kishin kaluar disa muaj që Muhammedi a.s. ishte duke interpretuar fenë e re, e afrohej koha e haxhxhit. Shumë arabë do të vijnë në Mekë, andaj ishte e nevojshme t'u shpjegohej sjellja e Muhammedit a.s., kështu që mos ta kuptonin seriozisht proklamimin e tij. Ata u mblodhën për t'u konsul­tuar tek El-Velid b. Mugire. El-Velidi tha:
"Duhet të jeni të një men­dimi dhe të keni qëndrim unanim që të mos bini në kundërshtim me njëri-tjetrin e të demantoni njëri-tjetrin." Ata thanë: "Na trego ti?"
Ai u përgjigj: "Jo, thuani ju se çka mendoni, e unë do të dëgjoj." Ata thanë:
"Do të themi se është magjistar." Ai tha "Jo, pasha Zotin, ai nuk është magjistar! Ne i njohim magjistarët, kush janë dhe çka janë. Ai nuk llomotitë si magjistar, e as që e rimon fjalimin si ata." Ata thanë: "Pra, do të themi se është i çmendur." El-Velidi u përgjigj: "Ai nuk është i çmendur. Ne i kemi parë të çmendurit dhe e dimë se çfarë janë, kush janë dhe çka janë. Ai nuk ka mendje të errësuar, nuk është i sëmurë shpirtërisht, e as me nerva të çrregulluara." Ata thanë: "Do të themi se është poet." El-Velidi u përgjigj: "Ai nuk është as poet. Ne i njohim të gjithë poetët dhe poezinë e tyre. E njohim recitimin në raxhez, e e njohim edhe në hezexh (raxhez dhe hezexh janë trajta metrike në poezinë arabe, sh.p.). E dimë se ç'është poezia melankolike dhe dëfry­ese, prandaj ky nuk është as poet." Thanë: "Do të themi se është shortar." Velidi tha: "Jo, ai nuk është as shortar. Ne i njohim shortarët, i kemi parë edhe ata e edhe sehiret e tyre. Ai nuk hipnotizon e as që lidhë short." Ata thanë: "Po, çka të themi, pra?" Velidi u përgjigj:
"Pasha Zotin, fjalët e tija posedojnë bukuri, bazën e kanë të stolisur dhe të frytshme, ndërsa përmbajtjen të mençur, të arsyeshme dhe depërtuese. Ju nuk mund të thoni asnjë mendim për të e të jetë në formën e duhur. Nga e tërë ajo që that, më së miri do t'ishte të thoni se është magjistar-sehir. Fjalët të cilat i flet, janë magji-sehire, ai e ndanë babain nga i biri, vëllanë nga vëllai, burrin nga gruaja, njeriun nga familja dhe nga farefisi, andaj edhe ju vetë ruajuni dhe largohuni prej tij."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftn1)
Disa tradita transmetojnë se pas tërë asaj që ju tha El-Velidi, disa prej tyre e kanë pyetur: "Na thuaj se ç'mendon ti në të vërtetë për te?" Ai është përgjigjur: "Më lini të mendoj pak!" Mendoj gjatë e gjatë, e pastaj iu tha atë që u kishte propozuar atyre më në fund.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftn2)

Përkitazi me El-Velidin, All-llahu xh.sh. shpalli gjashtëmbëdhjetë ajete në suren El-Muddeththir dhe atë prej 11-26:
"Lemëni Mua dhe atë që e kam krijuar Unë Vetë, dhe i kam dhënë pasuri kolosale, dhe djemtë që i ka të pranishëm, dhe nder e prestigj i kam dhuruar dhe përpos kësaj - dëshi­ron, që Unë t'ia zmadhojë (të mirat). Jo, kurrsesi! Me të vërtetë, ai është mohues kryeneç i ajeteve Tona; e Unë do ta ngarkojë atë me dënime të rënda, sepse, ka paramenduar dhe ka kur­disur (kundër Kur'anit), - dhe qoftë mallkuar, si e ka kurdisur! dhe sërish - edhe një herë, qoftë mallkuar, si e ka kurdisur! - Pastaj ka shikuar e, u vrenjt dhe iu mrrol (fytyra) dhe u kthye (nga mendimi i drejtë) dhe u kapërdis, dhe tha: "Ky (Kur'ani) nuk është gjë tjetër, përpos magji trashëguese, këto janë vetëm fjalë njeriu!" Do ta hudhi (dënojë) në Sekar (Skëterrë).
Pasi që Këshilli Konsultativ u pajtua me vendimin përfundimtar, iu përvishën punës që ta realizojnë këtë në vepër. I vendosën njerëzit në udhëkryqet kah silleshin haxhilerët. Askush nuk ka kaluar pranë tyre e të mos jetë i paralajmëruar për Muhammedin a.s., dhe të mos flasin gënjeshtra për të.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftn3)
Në këtë plan, më së tepërmi ka kontribuar Ebu Lehebi. Resulull-llahu a.s. i vizitonte njerëzit në shtëpitë e tyre dhe në tregje: në Ukadh, Mexhneh dhe Dhu-l-Mexhaz e i thërriste në fenë e All-llahut xh.sh. kurse Ebu Lehebi shkonte pas tij dhe klithte: "Mos iu përgjigjni ftesës së tij, ai është renegat dhe gënjeshtar i madh."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftn4)
Ky veprim i kurejshitëve ka bërë që arabët, në këtë haxhxh ta njohin Resulull-llahun a.s. dhe që lajmi për të, të zgjerohet në tërë Arabinë.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftnref1) Ibni Hisham: I/271.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftnref2) Fi Dhilali-l-Kur'an, 29/188.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftnref3) Ibni Hisham: I/271.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947621#_ftnref4) Tirmidhiu tregon për këtë ngjarje nga Jezid b. Rummani dhe Tarik b. Abdu­llah El-Muharibi, e transmeton Imam Ahmedi në Mesned: III/492 dhe IV/341.

[Albanian eX|PerT]

Metodat e llojllojshme për rezistimin e Da'vetit

Kur kurejshitët panë se Muhammedin a.s. nuk mund ta pengonte asgjë nga interpretimi i fesë së re dhe përhapja e saj, filluan përsëri të mendojnë për mënyrën e shuajtjes të veprimtarisë së Resulull-llahut a.s. dhe as'habëve të tij. Për këtë qëllim caktuan disa metoda, për të cilat tani do të bëjmë fjalë:
1. Ironia, qesëndia, tallja, shpotia dhe përgënjeshtrimi kanë qenë mjet përdorimi i parë kundër myslimanëve. Filluan t'i poshtërojnë me emra fyese, kurse Resulull-llahun a.s. e akuzonin rëndë, duke thënë se është i marrë.
Përkitazi me këtë All-llahu xh.sh. thotë: "Ata thanë: "O ti, që të është shpallë Kur'ani, ti je, me të vërtetë, i marrë!" (15, 6).
Shpifnin se është magjistar dhe gënjeshtar: "Ata janë çuditur për ardhjen e një paralajmëruesi nga mesi i tyre, dhe jobesimtarët kanë thanë: "Ky është magjistar dhe gënjeshtar." (38, 4).
Ata e pritnin dhe e përcillnin me shikime dashakeqe, budallaqe dhe me gjeste tërbuese. "Pothuaj se, me të vërtetë, jobesimtarët duan të të rrëzojnë me shikim kur dëgjojnë Kur'anin, duke thënë: "Ai, në të vërtetë, është i marrë!" (68, 51).
Kur e shihnin se është duke ndejtur me shokët e vet të pafuqishëm, thonin me qesëndi: "A këta na qenkan ata nga mesi ynë, ndaj të cilëve All-llahu shfaqi mëshirën e Tij?" (6, 53).
Këta kanë qenë prej atyre për të cilët thotë Kur'ani: "Mëkatarët qeshnin me ata që besonin; kur kalonin pranë tyre njëri-tjetrit ia bënin me sy, e kur ktheheshin te familjet e tyre, ata argëtoheshin në formë tallëse; ata kur i shihnin besimtarët thonin: Këta, me të vërtetë, kanë humbur. Kurse Ne nuk i caktuam ata për kujdestar të besimtarëve." (30, 29-33).
2. Shtrembërimi i mësimit të Resulull-llahut a.s., shkaktimi i dyshimit, propagandimi i agjitacioneve të rrejshme, përhapja e fjalëve të pabaza rreth këtij mësimi dhe rreth personalitetit të Resulull-llahut a.s., duke e tepruar në të gjitha këto, ashtu që njerëzve mos t'u mbetet kohë të mendojnë për këtë fe. Ata për Kur'anin thonin:
"Dhe thanë: "Këto janë përrallat e popujve të lashtë; të cilat i ka kopjuar, e i lexohen atij mëngjes e mbrëmje (që t'i mbajë mend më mirë)." (25, 5).
"E mohuesit thonë: "Ky (Kur'ani) është vetëm një gënje­shtër, të cilën e ka trilluar ai (Muhammedi), e i kanë ndihmuar në këtë (edhe) njerëz të tjerë" Ata (me këtë) kanë bërë zullum dhe akuzë." (25, 4).
Ata thonin: "Atë (Muhammedin) e mëson një njeri" (16, 103).
Për Resulull-llahun a.s. thonin: "Çka ka ky Pej­gamber? Hanë ushqimin dhe shetitë nëpër tregje." (25, 7).
Mirëpo Kur'ani në shumë vende ka përgjigje në propagandën e tyre.
3. E kundërshtonin Kur'anin me trillimet e popujve të lashtë që me këto t'i zbavisin njerëzit për t'i larguar nga mësimi i Kur'anit. Ata thonë se En-Nadar b. Harithi, me një rast u ka thënë kurejshitëve: "O njerëz! Ju ka mbërthyer një situatë çfarë nuk keni pasur rast të hasni gjer më tani. Muhammedi është ritur në mesin tuaj. Ka qenë fëmija më i miri prej jush, më i dëgjueshmi dhe më i sinqerti nga të gjithë ju. Ka qenë personi më i besueshëm ndër ju. Kështu ka jetuar gjer në pjekurinë e tij. Atëherë ai ju erdhi me këtë Shpallje, e ju that: Magjistar! Jo, pasha Zotin, ai nuk është magjistar, ne kemi pasur rast të shohim magjistarë të ndryshëm dhe të njihemi me punët e tyre.
Mandej that: Shortar! Jo, pasha Zotin, ai nuk është kurrfarë shortari. Ne i kemi parë shortarët, e dimë se ç'punojnë, dhe e dimë se n'çmënyrë përshpërisin disa fjalë të rimuara. Pastaj that se është poet. Jo, pasha Zotin, ai nuk është as poet. Ne e dimë se ç'është poezia, i kemi dëgjuar dhe i kemi njohur të gjitha llojet e poezisë. Më në fund that se është i çmendur. Pasha Zotin, as i tillë nuk është. Ai nuk është person i pakujdesshëm, i cili nuk din se ç'bën e ç'flet. O kurejshitë, kontrollone veten. Pasha Zotin, juve ju është dërguar një gjë madhë­shtore dhe ju ka ndodhur një ngjarje madhështore, por nuk jeni të vetëdijshëm për këtë."
Pas kësaj, En-Nadari vajti në Hira dhe atje e mësoi mënyrën e të folurit të mbretërve persian, të folurit e Rustemit dhe Sfenddijarit, dhe kur përsëri dëgjon fjalimin e Muhammedit a.s. në tubime, ku përmend­te emrin e All-llahut xh.sh., dhe u tërhiqte vërejtjen njerëzve në ndësh­kimet e Tij, ai tha: "Pasha Zotin, as unë nuk flas më dobët se Muham­medi a.s." Mandej rrëfente për mbretërit e Persisë, Rustemin dhe Sfenddijarin, e thoshte: "Në çka është fjalimi i Muhammedit a.s. më i mirë se i imi? Këtë assesi nuk e kam të qartë."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1)
Ibni Abbasi, në favor të kësaj, na tregon se En-Nadari i kishte blerë disa këngëtare - robëresha, dhe kur dëgjonte se ndonjë njeri anonte kah Resulull-llahu a.s., e thirrte në shtëpinë e vet dhe e obligonte njërën prej këngëtareve që ta ushqente dhe t'i jepte pije, e pastaj të këndonte dhe të luante aq gjatë, derisa në zemrën e tij nuk mbetej asnjë gjurmë e Islamit. Për të All-llahu ka shpallur:
"Po ka njerëz të cilët blejnë tregime dëfryese, e me qëllim që t'i largojnë njerëzit prej rrugës së All-llahut, pa pasur kurrfarë fakti dhe për t'i marrë ato (ajetet e) All-llahut si tallje. Ata me siguri i pret dënim i turpshëm." (31, 6)[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn2)
4. Kërkesa e kurejshitëve për të gjetur një mesatare të përbashkët mes mësimit paraislamik dhe islamik, me kusht që idhujtarët t'i braktis­nin disa nga bindjet e tyre dhe disa manifestime religjioze, por që edhe Pejgamberi a.s. t'i braktiste disa parime islame. Këtë më së miri e shpjegon Kur'ani:
"Ata dëshirojnë që ti të bësh kompromis, e edhe ata të bëjnë kompromis (në fe)." (68, 9).
Ekziston një traditë gojore të cilën e transmeton Ibni Xheriri e cila vërteton këtë. Përkatësisht, mushrikët-idhujtarët i kanë propozuar Resulull-llahut a.s. që ky t'i adhuronte idhujt e tyre një vjet e ata do të adhuronin Zotin e tij një vjet.
Ekziston edhe një version tjetër, transmetuar nga Abd b. Humejdi, se ata i kanë thënë Muhammedit a.s.: "Nëse ti pranon zotat tonë, edhe ne do të pranojmë All-llahun tënd."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn3)
Ibni Is'haku transmeton duke u thirrur në një varg transmetuesish, e thotë:
"Një ditë, gjersa Resulull-llahu a.s. bënte tavaf rreth Ka'bes, i dolën përpara Esed b. Abdul-Uzzaji, El-Velid b. Mugire, Umejje b. Halefi dhe El-As b. Vail Es-Sehmi, kryeparët e popujve të vetë, dhe i thanë:
"O Muhammed, hajde të besojmë në atë që beson ti, kurse ti beso në atë që besojmë ne, të bashkohemi ne dhe t'i bashkojmë fetë tona. Nëse feja jote është më e mirë se feja jonë ne do ta pranojmë atë, por nëse kjo e jona është më e mirë se e jotja, atëherë ti pranoje tonën."
Asokohe All-llahu i Lartësuar xh.sh., shpallë:
"Thuaj: O jobesim­tarë! Unë nuk adhuroj atë çka adhuroni ju. Por as ju nuk adhuroni Atë që adhuroj unë. Unë nuk jam adhurues i atyre që ju i adhuroni. Por as ju nuk jeni adhurues të Atij që adhuroj unë. Ju keni fenë tuaj, kurse unë kam fenë time!" (El-Kafirun).[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn4)
Në këtë mënyrë All-llahu xh.sh. e përfundoi shantazhin e tyre cinik dhe qesharak, me këtë zgjidhje të qartë dhe precize. Është e mundur të ekzistojnë disa dallime në transmetim për arsye se propozimet e mush­rikve kanë ardhur njëra pas tjetrës.
Trysnitë dhe persekutimet

Idhujtarët kanë përdorë të gjitha metodat e përmendura. Këtë e bënin gradualisht, pak nga pak, në mënyrë që të pengojnë përhapjen e mësimit islamik. Kjo ka ndodhur në vitin e katërt të pejgamberllëkut të Resulull-llahut a.s. Në vitin e parë të Islamit ata nuk i tejkalonin kufijtë e njerëzores gjatë veprimtarisë së vet. Por, me kalimin e kohës, kur panë se kjo mënyrë e veprimtarisë së tyre nuk po sillte kurrfarë rezul­tatesh, u tubuan sërish dhe formuan një komision prej 25 anëtarësh nga paria mekase.
Kryetar u zgjodh Ebu Lehebi, xhaxhai i Resulull-llahut a.s. Pas mendimeve dhe konsultimeve të shumta, ky grup njerëzish mori vendimin definitiv kundër Resulull-llahut a.s. dhe as'habëve të tij. Vendosën që të mos kursejnë asgjë në luftë kundër Islamit. Do ta torturojnë Resulull-llahun a.s. dhe të gjithë ata që e përqafuan Islamin, dhe do të ushtrojnë ndaj tyre të gjitha trysnitë e mundshme, me ndësh­kime dhe sulme të ashpra.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn5)
Morën këtë qëndrim dhe vendosën ta zbatojnë në vepër. Kjo ka qenë lehtë të zbatohet kundër myslimanëve, sidomos kundër atyre që ishin të dobët e të pambrojtur.
Por a do të zbatohej kjo ndaj Resulull-llahut a.s.? Kurrsesi! Ai ka qenë mendjemprehtë, i qetë dhe plot dinjitet, personalitet i fortë dhe i qëndrueshëm; i çmuar edhe nga miqtë edhe nga armiqtë, njerëzit e mëdhenj e nderonin dhe e respektonin, ndërsa ata të cilët ishin mësuar me paturpësi dhe pafytyrësi, ndaj tij kishin sjellje të ashpër dhe arogante.
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1) Ibni Hisham: I/299, 300, 358; Tefhimu-l-Kur'ani: IV/8, 9; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 117 dhe 188.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref2) Tefhimu-l-Kur'ani: IV/9.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref3) Tefhimu-l-Kur'ani: IV/501, 205.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref4) Ibni Hisham: I/362.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref5) Rahmetun li-l-Alemin: I/59, 60.

[Albanian eX|PerT]

Përkundër të gjitha këtyre, Resulull-llahu a.s. ishte nën mbrojtjen e Ebu Talibit, kurse Ebu Talibi ishte njëri nga paria mekase, i nderuar dhe i respektuar prej të gjithëve, si prej pasanikëve ashtu edhe prej të varfërve. Andaj mushrikët frikësoheshin shumë nga zënka me te, madje edhe vetëm nga qortimi i tij.
Ky status i tij i sillte kurejshitëve pikëllim të madh. Posa fillonin të ndërmerrnin diç, menjëherë tërhiqeshin. Por durimi i gjatë ishte tejet i rrezikshëm për bestytninë e tyre, për udhëheqjen e tyre fetare mbi arabët dhe për hallin e vend-nderit të tyre.
Ata fillojnë fushatën e torturimeve nën udhëheqjen e Ebu Lehebit, i cili merr qëndrim armiqësor kundër Resulull-llahut a.s. nga dita e parë e misionit të tij, shumë më herët se kurejshitët. Më parë thamë se si ka reaguar në tubimin e Benu Hashimitëve dhe në Safa. Në disa tra­dita gojore gjejmë se në Safa ka marrë një gur për ta goditur Pejgam­berin a.s.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1)
Djemtë e Ebu Lehebit, Utbeja dhe Utejbeh, kanë qenë të martuar me vajzat e Resulull-llahut a.s. Rukijen dhe Ummu Kulthumen. Kjo ka ndodhur para pejgamberllëkut, e kur filloi t'i zbret Shpallja Resulull-llahut a.s. Lehebi urdhëron djemtë që të ndahen prej tyre. Ishte aq i ashpër dhe këmbëngulës sa që djemtë qenë të detyruar të veprojnë sipas dëshirës së tij.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn2)
Pas vdekjes së Abdullahut, djalit të dytë të Resulull-llahut a.s. Ebu Lehebi u gëzua shumë dhe u ngut tek shokët e vet t'ua kumtojë lajmin e gëzueshëm se Muhammedi a.s. ka mbetur pa trashëgimtar-mashkull.
Më herët kemi përmendur se si Ebu Lehebi e përcillte Resulull-llahun a.s. gjatë kohës së haxhxhit, nëpër vendet e shenjta dhe sheshet e njohura, duke u thënë njerëzve se ky është rrenacak. Tarik b. Abdullah El-Muharibi rrëfen se Ebu Lehebi nuk kënaqej vetëm me këto gënje­shtra, porse e gjuante Resulull-llahun a.s. edhe me gurë, saqë ka pasur edhe gjurmë gjaku.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn3)
Gruaja e Ebu Lehebit, Ummu Xhemilja - bija më e bukur e Harb b. Umejjes, motra e Ebu Sufjanit - aspak nuk ngecte prapa burrit të saj në armiqësi ndaj Resulull-llahut a.s. E kishte zakon të mblidhte gjemba dhe t'i hidhte ato në rrugë para Resulull-llahut a.s. dhe para derës së tij natën. Ishte llafazane gojëkeqe e cila ia nxinte jetën nga çdo anë, i bënte shpifje të llojllojshme dhe i shtinte poetët që ta përgojojnë, prandaj Kur'ani e ka quajtur Hammaletul-hattabi (gruaja e cila thurë intriga).
Kur dëgjon gruaja e Ebu Lehebit se çka ka shpallur Kur'ani për të dhe për burrin e saj, vajti tek Resulull-llahu a.s. në mesxhid në Ka'be, ku rrinte ulur pranë Ebu Bekrit. Në dorë mbante një gur të madh sa grushti dhe kur u doli para këtyre dyve, All-llahu xh.sh., ia mori të pamurit dhe para veti e shihte vetëm Ebu Bekrin, e jo edhe Resulull-llahun a.s. Ajo pyeti: "O Ebu Bekër, ku e ke shokun tënd? Dëgjova se flet keq për mua. Pasha Zotin, nëse e shoh gojën do t'ia thërrmojë me këtë gur. Le ta di ai se edhe unë jam poete", - dhe recitoi: "Ndëgjesën e të qortuarit nuk e pranuam, urdhrat e tij i refuzuam, dhe fenë e tij nuk e përqafuam."
Pas kësaj ajo shkoi, kurse Ebu Bekri tha: "O Pejgamber i All-llahut, a e pave se ç'ndodhi? Ajo nuk të vërejti." Resulull-llahu a.s. u përgjigj:
"All-llahu ia tërhoq të pamurit nga unë.”[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn4)
Këtë ngjarje Ebu Bekër El-Bazzari e tregonte kështu:
"Kur gruaja e Ebu Lehebit doli para Ebu Bekrit tha:
"O Ebu Bekër, shoku yt është duke bërë shpifje për ne?" Ebu Bekri iu përgjigj:
"Jo, pasha Zotin e kësaj godine, ai nuk reciton vjersha, e as që është poet, andaj nuk mund të të përgojoj." Ajo tha: "Të besoj, se ti përherë e flet të vërtetën."
Të gjitha këto marifetllëqe (dredhira) Ebu Lehebi ia përgatiste Resulull-llahut a.s. edhe pse ishte xhaxhai i tij, fqiu i parë dhe shtëpitë e tyre ndodheshin njëra pranë tjetrës. Në këto të këqija nuk dallonte as ky e as gruaja e tij nga fqinjët e tjerë, të cilët e shqetësonin Pejgamberin a.s. në shtëpinë evet.
Ibni Is'haku thotë: "Personat, të cilët e shqetësonin Resulull-llahun a.s. në shtëpinë e vet, kanë qenë: Ebu Lehebi, Hakim bin El-As b. Umejje, Ukbet b. Ebi Muiti, Adijj b. Hamra Es-Thekafi dhe Ibnul-Asda El-Hudhejli. Të gjithë kanë qenë fqinjët e tij, dhe asnjëri prej tyre nuk e kishte pranuar Islamin, përveç Hakim b. Ebi-l-Asit."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn5) Një ditë, njëri prej të përmendurve ia gjuan zorrët e deles Resulull-llahut a.s. gjersa falej në Harem të Ka'bes, e një tjetër këto dinte t'i hidhte në rrugë kah kalonte Resulull-llahu a.s., prandaj Resulull-llahu a.s. shpeshherë e zënte një kënd në xhami ku falej në qetësi i fshehur nga dushmanët. Ndonjëherë i mblidhte zorrët e hedhura, e me to dilte para xhamisë dhe i hidhëruar briste: "O Beni Abdi Menaf! Çfarë fqinjësh janë këta!? Përse ma bëjnë këtë, çka u kam bërë unë atyre?"
Ukbe Ebi Muiti dinte ta tepronte me këtë.
Buhariu transmeton nga Abdullah bin Mes'udi r.a. se një ditë, Resulull-llahu a.s. falej tek Ka’bja, kurse Ebu Lehebi dhe shokët e tij rrinin ulur aty pari, e njëri prej tyre pyeti:
“Cili prej nesh do të shkoi tek kasapi e të sjellë zorrë për t'ia gjuajtur Muhammedit mbi supe kur të bie në sexhde?" U paraqit me i guximshmi prej tyre, Ukbe b. Ebi Muiti.[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn6) I solli zorrët, priti derisa Resulull-llahu ra në sexhde, e pastaj ato ia hodhi mbi supe, e unë këtë e shikoja dhe nuk mund të bëja asgjë", - thotë Abdullah b. Mes'udi.
"Edhe sikur të përpiqesha, nuk do të kisha pasur sukses." Pastaj tha: "Ata filluan të qeshin aq tepër, saqë dridheshin nga të qeshurit. Resulull-llahu a.s. mbeti në sexhde dhe nuk e ngriti kokën deri sa i erdhi e bija, Fatimja. Ajo ia hoqi barrën nga supet, e ai e ngriti kokën dhe tha:
"O All-llahu im, Ty po t'i lë kurejshitët." Këtë e përsëriti tri herë. E kjo iu erdhi rëndë atyre, sepse mendonin se lutjet e bëra në këtë qytet, plotësohen. Pastaj filloi t'i emëronte:
“O Zoti im, ty po ta lë Ebu Xhehlin, Utbete b. Rebian, Shejbeh b. Rebian, El-Velid b. Utben, Umejje b. Halefin, Ukbet b. Ebi Muitin...” - dhe e përmendi edhe të shtatin por nuk ia mbajta mend emrin. Por, pasha Krijuesin tim, të gjithë ata i kam parë të vdekur në varrin e përbashkët të mushrikve pas luftës në Bedër."[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn7)
Kur Umejje b. Halefi e shihte Resulull-llahun a.s. e përgojonte atë dhe e përqeshte, e All-llahu xh.sh., shpalli:
"Vaj halli për çdo përgojues - përqeshës..."
Ibni Hishami thotë:
"Përgojues (hummezeh) është ai i cili sheshazi e ofendon njeriun, e me këtë e turpëron dhe në mënyrë ofenduese bën shenjë me sy, kurse përqeshësi (lummezeh) është ai i cili i maltreton njerëzit dhelpërisht dhe tinëzisht."[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn8)
Vëllai i Umejjes, Ubej b. Halefi dhe Ukbete b. Ebi Muiti kanë qenë shokë të mirë. Një herë Ukbete ishte ulur tek Resulull-llahu a.s. për ta dëgjuar se çka fliste, e ky lajm i erdhi Ubejes, i cili e qortoi ashpër dhe kërkoi nga ai që ta pështyjë Resulull-llahun, në fytyrë, dhe e bën këtë.
Një herë vetë Ubeje e ka thërrmuar një kockë të kalbur dhe pluhu­rin ia ka fryer Resulull-llahut a.s.[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn9)
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1) Për këtë tregon Tirmidhiu.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref2) Fi Dhilali-l-Kur'ani: 30/282; Tefhimu-l-Kur'ani: VI/522.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref3) Xhamiu Et-Tirmidhi.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref4) Siret - Ibni Hisham: I/335, 336.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref5) Ky është Hulejf El-Emevijj Mervan b. El-Hakimi.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref6) Ibni Hishami: I/416.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref7) Sahihu-l-Buhari, libri për abdest, kaptina: Kur falësit i gjuhen ndyrësira: I/37.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref8) Ibni Hisham: I/356, 357.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref9) Ibni Hisham: I/361, 362.

[Albanian eX|PerT]

El-Ahnes ibën Shurejk Es-Thekafi ishte njëri prej atyre të cilëve Resulull-llahu a.s. i kishte bërë mirë, edhe pse këtë nuk e kishte meri­tuar. Këtë e vërteton edhe Kur'ani, që e përshkruan këtë njeri me shtatë cilësi. All-llahu xh. sh., thotë:
"Mos dëgjo askend që betohet rrejshëm dhe është përbuzës shpifarak që banë fjalë ndër njerëzit, që është koprrac, i pafre­nueshëm, mëkatar i madh, që është i vrazhdë, e përveç kësaj është kopil." (68, 10-13)
Edhe Ebu Xhehli vinte nganjëherë tek Resulull-llahu a.s. për të dëgjuar këndimin e Kur'anit, e pastaj vazhdonte me të vjetrën. Nuk pranonte fenë, e as që bindej. Nuk frikësohej, e as që përmirësohej. Ai e mundonte Resulull-llahun a.s. - bënte ezijjet me fjalë, i largonte të tjerët nga rruga e All-llahut, e pastaj shkonte me mburrje për atë që ka bërë, i gëzuar për të keqen që ia ka bërë dhe për çka do të mbahej mend. Për Ebu Xhehlin Kur'ani thotë:
"Ai nuk ka besuar dhe nuk është lutur (falë namazin).(75, 31)"[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn1)
Që nga dita e parë ia ndalonte Resulull-llahut a.s. të falej në Harem. Një herë e takoi në namaz afër mekami i Ibrahimit dhe i tha:
"O Muhammed, a nuk ta kam ndaluar të bësh këtë!" Resulull-llahu a.s. u hidhërua dhe me zë pak sa të lartë iu kërcënua. Në këtë Ebu Lehebi tha: "Me çka më kërcënohesh kështu? Pasha Zotin, në këtë luginë unë kam më së tepërmi shoqëri." All-llahu xh.sh. shpalli:
"E, ai le ta thërrasë shoqërinë e vet" (në ndihmë)" (96, 17).[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn2)
Në një traditë tjetër thuhet se Resulull-llahu a.s. e ka kapur për jake dhe e ka shkundulluar duke i thënë:
"Vaj halli për ty! Vaj halli për ty!" (25, 34).
Armiku i All-llahut xh.sh. tha: "Po më kërcënohesh, o ti Muham­med? Pasha Zotin, nuk mund të më bëni gjë, as ti e as Zoti yt, sepse unë jam njeri i madh."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn3)
As pas këtyre ndodhive Ebu Xhehli nuk zgjohej nga agonia e lajthitjes, por edhe më tepër zhytej në baltë. Muslimi transmeton nga Ebu Hurejre: "Ebu Xhehli ka pyetur se a do të bie Muhammedi a.s. në sexhde në prezencën tuaj?" "Po". Ebu Xhehli tha: "Pasha Latin dhe Uzatin (idhuj) nëse e bën këtë, do ta shkeli në qafë, e hundën do t'ia fus në pluhur." Ai shkoi tek Resulull-llahu a.s. dhe e takoi atë duke u falur. Deshti ta gjuan nën këmbë, por të gjithë të pranishmit u habitën kur ai u zmbraps duke u mbrojtur me duar prej diçkaje, andaj e pyetën:
"Çfarë të ndodhi?" Ai u përgjigj: "Në mes meje e tij pashë një hendek ku gafullonte zjarri, e duart e mia sikur të ishin flatra, të cilat do të digjeshin aty." Resulull-llahu a.s. tha: "Sikur të më prekte me dorë, engjëjt do ta rrëmbenin dhe do ta bënin copë e grimë."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn4)
Kësi lloj torturash përjetonte Resulull-llahu a.s. nga armiqtë e vet, qoftë nga Mekasit autoritativ, qoftë nga njerëzit e thjeshtë, me gjithë mbrojtjen të cilën e gëzonte nga Ebu Talibi. Sa u përket myslimanëve të tjerë, e sidomos ata më të dobëtit dhe të pambrojturit, këto tortura ndaj tyre kanë qenë edhe më të mëdha, kurse metodat edhe më brutale.
Njëkohësisht çdo fis i ndëshkonte njerëzit nga mesi i vet që e kishin pranuar fenë Islame. Metodat kanë qenë të tmerrshme dhe të llojllojshme. Ata myslimanë që nuk kishin dikënd të vetin, përjetonin vërsuljen e horrave kurejshitë, së bashku me zotërinjtë. Përdornin metoda të ndryshme të keqtrajtimit, andaj, vetëm edhe një përfytyrim i tyre, çdo njeriut fisnik do t'ia plaste zemrën.
Kur Ebu Xhehli dëgjonte se ndonjëri prej njerëzve autoritativ ka pranuar Islamin, i kërcënohej atij se së pari do ta shkatërronte materia­lisht, e pastaj edhe moralisht. E nëse ky qëllonte i varfër dhe i pambroj­tur atëherë e rrahte, e maltretonte, e pastaj i nxiste edhe të tjerët të veprojnë kështu.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn5) Xhaxhai i Uthman b. Affanit e mbështjellte këtë në hasure nga fletët e palmës, e pastaj e ndizte zjarrin nën te.[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn6)
Kur nëna e Mus'ab b. Umejrit kupton se djali i saj kishte pranuar Islamin, së pari e bëri të vuante nga uria, e pastaj e përzënë prej shtëpie, edhe pse ishin të pasur. Lëkura e tij, pas këtyre vuajtjeve, i ishte mble­dhur sikurse ajo e gjarprit. Bilalli, rob i Umejje b. Halef El-Xhume­hijit, e pranoi Islamin, kurse Umejja ia vuri lakun në qafë e konopin ia dha fëmijëve në dorë për ta tërhequr kodrave të Mekës, përderisa në qafë nuk i mbetej prerja nga laku. Pastaj, ia shtrëngonte lakun me një dorë e me tjetrën e rrahte duke e goditur me shkop. E detyronte të ulej në shkretëtirë në mesditë kur Dielli përcëllonte. E bënte të vuante nga uria, e më së vështiri ishte kur, lakuriq e shtrinte në rërën përcëlluese e në gjoks ia vënte një gur të madh dhe i thoshte:
"Do të qëndrosh kështu, pasha Zotin, derisa nuk vdes ose nuk e mohon Muhammedin, e përsëri të besosh në Latin e Uzatin."
Bilalli, përkundër gjendjes së vështirë që përjetonte thoshte: "Zoti është Një! All-llahu është Një! Është Një!"
Një ditë, gjersa Bilalli e vuante këtë lloj torturimi, aty pari kalon Ebu Bekri, e sheh tërë këtë dhe e blenë Bilallin nga Umejja. Këtij ia jep një rob të zi e të ri, si kompensim për Bilallin. Ndërkaq përmendet se e ka blerë për pesë apo shtatë okë argjend. Pastaj Ebu Bekri e liron Bilallin.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn7)
Amër b. Jasiri ishte rob i Benu Mahzumëve. Ky, baba i tij dhe nëna e tij, e pranojnë Islamin së bashku. Ata kaluan edhe më keq se Bilalli. Mushrikët - jobesimtarët - idhujtarët apo politeistët e Mekës, në krye me, përsëri, Ebu Xhehlin, i shpienin këta në shkretëtirë, gjatë vapës më të madhe të ditës, i lidhnin për drunj dhe i linin ashtu.
Një ditë Resulull-llahu a.s. kaloi pranë tyre dhe u tha: "Kini durim, o familje e Jasirit! Vendbanimi i juaj do të jetë Xhenneti." Jasiri vdes nga plagët. Gruan e Jasirit e mbyt Ebu Xhehli, duke ia shpuar zemrën me hu. Kjo është shehid i parë i Islamit. Amri tërë këtë e shikonte me përvuajtëri, në zemër përjetonte dhembje të padurueshme për shkak të prindërve të vet. Ebu Xhehli vazhdon ta torturonte Amrin, herë me uri e herë me gurë të nxehtë që ia vënte në gjoks, e pastaj i hudhte ujë përmbi të për t'i shuar gurtë e zjarrtë në gjoksin e ti. Kurejshitët i thoshin:
"Nuk do të lëmë të qetë, përderisa nuk e shanë Muhammedin dhe deri sa në zemrën tënde nuk ndien dashuri ndaj Latit dhe Uzatit."
Ai, për shkak vuajtjeve të rënda, iu premtoi këtë, e ata pas prem­timit të tij, e lirojnë, ndërsa ai, shkon tek Resulull-llahu a.s. duke qarë dhe duke kërku­ar ndjesë. All-llahu xh.sh., pastaj shpalli:
"Ai që mohon All-llahun pasi që pat besuar - përpos atij që është i detyruar me forcë, por që zemra e tij është plotë besim (nuk ka mëkat) - si edhe për ata që e hapin zemrën për mohim, për ta ka zem­rim nga All-llahu dhe për ata ka dënim të madh." (16, 106).[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn8)
Ka qenë i torturuar edhe Ebu Fukejheti, i quajtur Efleh, rob i Mekasit Abdu-d-Darit. Atij ia lidhin këmbët, dhe kështu të lidhur e tërhiqnin zvarrë për tokë.
Vuajtje të ndryshme, azabe - keqtrajtime - i ka përjetuar edhe Habab b. El-Ereti, rob i Ummi Enmares, bijës së Seba'a El-Huza'aijes. Mushrikët e tërhiqnin për flokësh, pastaj ia shtrembëronin qafën gjersa nuk i kërsitnin vertebrat (rrotullat) e qafës, e pastaj ia ngarkonin një gur të madh që të mos mund të çohej.[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn9)
Disa gra e kishin pranuar Islamin: Zun-Nejra, En-Nehdija me të bijën e vet dhe Ummu Ubejsa. Të gjitha ishin robëresha. Edhe këto mushrikët i keqtrajtonin në mënyra të ndryshme. Po ashtu, Islamin e pranon robëresha (e blerë) e familjes Benu Muemmel, me origjinë nga Benu Adijjët. Umer b. El-Hattabi e rrahte derisa i mërzitej - asokohe ende ishte mushrik - e pastaj thoshte: "Nuk do të pushoj gjersa nuk lodhem mirë."[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn10)
Ebu Bekri i blenë këto robëresha, e pastaj i liron sikurse që e ka liruar Bilallin dhe Amir b. Fuhejrehin.[11] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftn11)
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref1) Fi Dhilali-l-Kur'ani: 20/212.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref2) Fi Dhilali-l-Kur'an: 30/208.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref3) Fi Dhilali-l-Kur'ani: 29/313.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref4) Transmeton Muslimi në "Sahihun" e vet.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref5) Ibni Hisham: I/320.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref6) Rahmetun li-l-Alemin: I/57.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref7) Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Telkihu-l-Fuhumi, f. 61; Ibni Hisham: I/317-8.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref8) Ibni Hishami: I/319, 320; Fikhu-s-Sire nga Gazaliu, f. 82; Rivajeti i El-Avfit nga Ibën Abbasi, të shikohet Muhtesar Siretu-r-Resulull-llahu nga En-Nexhdi, f. 92; Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Min Iaxhazu El-Tenzil, f. 53.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref9) Rahmetun li-l-Alemin: I/57; Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 60.

[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref10) Rahmetun li-l-Alemin; I/57; Ibni Hisham: I/318.

[11] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947624#_ftnref11) Ibni Hisham: I/318, 319.

[Albanian eX|PerT]

Mushrikët ia vishnin disa as'habëve të Resulull-llahut a.s. lëkurën e devesë e pastaj e lënin në rërë, e disave ia vishnin parzmoren e hekurt dhe e lënin në shkëmbinjtë përcëllues.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftn1)
Regjistri i të munduarve në rrugë të All-llahut xh.sh., është shumë i gjatë ndërsa vuajtjet e tyre nuk i kap dot mendja e njeriut. Ata, sikurse edhe çdo kush tjetër për të cilin dëgjonin se është mysliman, kalonin nëpër shtigje të njëjta gjembash.
Shtëpia e Erkamit

Ka qenë urtësi e madhe që gjatë këtyre ngjarjeve të trishtuese Resulull-llahu a.s. ndalon të shfaqurit dhe proklamimin publik të Isla­mit. I urdhëron myslimanët që të takoheshin vetëm fshehtazi. Çdo tubim publik përsëri i shtyente mushrikët të shprehin agresivitetin e vet për të penguar Resulull-llahun a.s. t'ua mësonte njerëzve fenë, Kur’a­nin, urtësinë dhe edukatën.
Ekzistonte po ashtu frika nga konfrontimi i hapët ndërmjet dy palëve armiqësore, me ide të ndryshme. Kjo edhe ka ndodhur në vitin e katërt të pejgamberllëkut. shokët e Pejgamberit a.s., tuboheshin në vende të fshehta për ta kryer namazin. Një herë, këtë e vërejnë disa jobesimtarë dhe pas ofendimeve të rënda i sulmojnë. Në përleshje e sipër, Sa'd b. Ebi Vekkasi e godet njërin prej mushrikve dhe e përgjakë.
Kjo ka qenë gjakderdhja e parë në mbrojtjen e Islamit.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftn2) Po qe se konflikti do të zgjaste më tepër, dhe do të ndodhte më shpesh, atëherë kjo sigurisht do të shkaktonte shkatërrimin e myslimanëve, e njëherit edhe shkatërrimin e fesë së tyre.
Prandaj urtia e All-llahut xh.sh., urdhëron fshehjen. Shumica e myslimanëve e mbanin sekret idenë e tyre, praktikimin e fesë si dhe tubimet e veta.
Për sa i përket Resulull-llahut a.s. ai këtë e bënte sheshazi para syve të mushrikve, dhe asgjë nga kjo nuk mund ta pengonte. Vetëm që fshehtazi takohej me myslimanët, më tepër për shkak të sigurisë së tyre dhe të Islamit, se sa për vetën e vet.
Në Safa gjendej shtëpia e Erkam b. Ebi-l-Erkam El-Mahzumit. Ka qenë e vogël dhe larg syve të zullumqarëve. Resulull-llahu a.s. e cakton këtë shtëpi për interpretimin e fesë dhe tubimin e myslimanëve. Kjo ka ndodhur në vitin e pestë të pejgamberllëkut.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftn3)
Hixhreti i parë në Abisini

Torturat ndaj myslimanëve kanë filluar në gjysmën apo në fund të vitit të katërt të pejgamberllëkut. Torturimi, edhe pse i rëndë, ende nuk ka pasur karakter të përgjithshëm. Në vitin e pestë të pejgamberllëkut torturat, dhunimet, nga dita në ditë, nga muaji në muaj, bëheshin më të mëdha dhe më të ashpra.
Kjo zgjati gjer në gjysmën e këtij viti, kur myslimanëve u ndalohet banimi në Mekë. Myslimanët janë këshilluar që të mendojnë për ndonjë dredhi, me ndihmën e së cilës do të shpëtonin nga kjo e keqe e madhe. Në këtë moment vendimtar për myslimanët, All-llahu xh.sh., shpallë suren "El-Kehf"-"Shpella" si përgjigje mushrikve në pyetjet që i bënin Resulull-llahut a.s. Ndërkaq, kjo sure përmbanë tri rrëfime kur'anore, në të cilat All-llahu xh.sh. u ofron myslimanëve këshilla me përmbajtje të pasur dhe të rëndësishme.
Rrëfimi mbi grupin nga "Shpella" preferon hixhretin nga qendra e pabesisë dhe armiqësisë, për shkak të intrigave dhe fitnellëqeve të mund­shme kundër Islamit. I Lartësuari thotë:
"Kur t'i braktisni ata dhe idhujt që i adhurojnë ata përveç All-llahut, strehohuni në shpellë, se Zoti juaj do t'ju begatojë juve nga mëshira e Tij dhe do t'ju përgatisë për veprën tuaj, atë, nga e cila do të keni dobi" (18, 16).
Rrëfimi i dytë është mbi hazreti Hidrin dhe Musain a.s. Kjo tregon se të gjitha gjërat dhe të gjitha rrethanat nuk vijojnë dhe nuk japin rezultate sikurse duket në shikim të parë. Ndonjë herë mund të ndodh që të dal ndryshe.
Ky rrëfim, në mënyrë simpatike, udhëzon në atë se lufta e cila është duke u përgatitur kundër myslimanëve do të përjetojë transformim total, dhe se do të kthehet kundër zullumqarëve jobesimtarë, nëse ata nuk e pranojnë Islamin, e në favor të myslimanëve të dobët, numeri­kisht të pakët dhe të papërgatitur për luftë.
Rrëfimi i tretë është mbi Dhulkarnejnin. Ky na mëson se toka i takon All-llahut xh.sh., dhe Ai ndanë kujt do prej robërve të Vet. Kur'­ani thotë se shpëtimi i vërtetë arrihet vetëm me ndihmën e All-llahut xh.sh., pra duke besuar, e jo me pabesim. Gjithashtu na udhëzon në atë se All-llahu xh.sh. vazhdimisht do të kujdeset për besimtarët e Vet. Kohë pas kohe, Ai nga mesi i tyre do t'i zgjedh ata të cilët do t'i mbro­jnë të dobëtit nga Jexhuxhi dhe Mexhuxhi[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftn4) i kohës vijuese. Dhe gjithsesi, më të meritueshmit që të trashëgojnë sundimin në tokë do të jenë robtë e mirë të All-llahut xh.sh. Pas kësaj, është shpallur sureja "Ez-Zumer" e cila udhëzon për hixhret. Në të thuhet se toka e Zotit nuk është e ngushtë:
"Ata të cilët bëjnë vepra të mira në këtë botë do të kenë shpërblim të mirë, e toka e All-llahut është e gjerë." (39, 10).
Resulull-llahu a.s. është njoftuar se Nexhashiu - Negusi, mbreti i Abisinisë, është njeri i drejtë, dhe se në vendin e tij të gjithë njerëzit janë të trajtuar njësoj, pa marrë parasysh racën, përkatësinë kombëtare dhe atë klasore. Askush nuk është i nënshtruar në atë vend. Për këtë arsye i urdhëron myslimanët që të shpërngulen në Abisini dhe ta ruajnë besimin e vet nga turbullirat.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftnref1) Rahmetun li-l-Alemin: I/58.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftnref2) Ibni Hisham: I/263; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Vehhabi, f. 60.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftnref3) Vepra paraprake e Abdul Vehhabit, f. 61.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947625#_ftnref4) Jexhuxhi dhe Mexhuxhi - përfaqësuesit e zullumqarëve dhe jobesimtarëve)

[Albanian eX|PerT]

Në muajin rexheb, të vitit të pestë të pejgamberllëkut, grupi i parë i as'habëve u shpërngul në Abisini. Grupi përbëhej prej dymbëdhjetë mashkujsh dhe katër grash, e udhëhiqte Uthman b. Affani me bashkë­shorten e tij Rukijen, vajzën e Resulull-llahut a.s. Për këta dy, Pejgam­beri a.s. ka thënë: "Këta dy janë familja e parë që e kanë bërë Hixhretin - shpërnguljen në rrugën e Zotit, pas Ibrahimit a.s. dhe Lutit a.s."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn1)
Në rrugë u nisën natën vonë që të mos i shohin dhe të mos i pengojnë kurejshitët. Vajtën në bregun e detit të Kuq, dhe nga porti Shu'ajbet, me dy anije tregtare e kalojnë detin dhe mbërrinë në Abisini. Kurejshitët assesi nuk mund të qetësoheshin për këtë mashtrim, andaj u nisën gjurmëve të tyre, por derisa ata arrinë në bregun e detit të Kuq, myslimanët tanimë e kishin kaluar atë në siguri. Në Abisini u pranuan si mysafirë të mirëseardhur.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn2)
Një ditë, në muajin ramazan të të njëjtit vit, Resulull-llahu a.s. shkon në Harem të Ka'bes. Aty e takon një grup të madh kurejshitësh, të përbërë nga paria dhe zotërinjtë. Ai u ndal para tyre dhe filloi të recitonte suren En-Nexhm. Kjo gjë i befasoi të gjithë ata, sepse gjer atëherë kurrë nuk kishin dëgjuar fjalët e All-llahut xh.sh. Mënyra e tyre e të folurit ka qenë e përditshme, komunikimi reciprok dhe këshillimi bëhej me fjalët:
"Mos e dëgjoni këtë Kur'an, por flisni me zë të lartë për ta mundur atë!." (41, 26).
Pasi që i befasoi recitimi melodik i kësaj sureje, dhe fjala e All-llahut i befasoi shqisat e dëgjimit të tyre me domethënie madhështore, ata harruan plotësisht se në çfarë situate gjendeshin. Të gjithë ishin kthyer kah Muhammedi a.s. dhe të gjithë e dëgjonin me vëmendje. Mendja e tyre ishte e preokupuar tërësisht me atë që dëgjonin, gjersa Muhammedi a.s. erdhi në fund të sures dhe fjalët që i hapin zemrat:
"Pra, bëni sexhde për All-llahun dhe adhuroni (Atë)!" (53, 62).
Pastaj bëri sexhde.
Gjatë tërë kohës askush nuk luajti nga vendi, në realitet, bukuria e së vërtetës ua kishte zbutur inatin në shpirtrat e tyre, shpirtrat e përqeshësve kryelartë, andaj nuk mundën të durohen, por edhe ata i bënë sexhde All-llahut xh.sh.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn3) U penduan kur kuptuan se madhështia e fjalës së All-llahut xh.sh. i bëni që zotërillëku dhe paria e tyre të bien me fytyrë për toke. Me këtë gjest do t'u shkonte huq i tërë mundi që kishin bërë gjatë një vit e gjysmë, andaj i kaploi frika nga njerëzit që e kanë parë këtë, por edhe prej atyre që do të dëgjojnë këtë.
Kritikat filluan të arrinin nga të gjitha anët. Ata nuk mund të dilnin para bashkëmendimtarëve të vet në asnjë mënyrë tjetër, përveçse me gënjeshtra të reja. Gënjyen përsëri, por kësaj radhe në një mënyrë tjetër. Gënjyen se Resulull-llahu a.s. ishte i mëshirshëm ndaj zotëve të tyre dhe se i ka lavdëruar ata duke thënë:
"Ata janë zota të mëdhenj dhe duhet të shpresohet në shef'atin e tyre" (ndërmjetësimi për njerëz në Ditën e gjykimit). Ata e thanë një gënjeshtër të madhe për Resulull-llahun a.s. në mënyrë që të arsyetohen për sexhden e bërë All-llahut xh.sh. e që e kanë bërë së bashku me Resulull-llahu a.s. Jo, kjo assesi nuk është për tu çuditur, sepse kjo pritet prej një populli, i cili është autor i të gjitha gënjeshtrave.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn4)
Lajmi për këtë ngjarje arrinë tek muhaxhirët në Abisini, por në petkun krejtësisht tjetër nga ajo e vërteta. Ata kuptojnë se kurejshitët e kanë pranuar Islamin, andaj përgatiten për kthim, dhe në muajin shevval po atë vit nisen për në Mekë. Një orë larg Mekës kuptojnë të vërtetën e kësaj ngjarjeje andaj disa prej tyre përsëri u kthyen në Abisini, e të tjerët hynë në Mekë fshehtazi, apo nën mbrojtjen e dikujt.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn5)
Numri i myslimanëve rritej gradualisht, por gjithashtu rriteshin edhe trysnitë e kurejshitëve. Këtyre u erdhi shumë rëndë kur dëgjuan se Nexha­shiu i ka marrë myslimanët nën mbrojtjen e vet. Pezmi rritej në zemrat e tyre gjithnjë e më tepër, andaj Resulull-llahu a.s. nuk pati tjetër zgjidhje, por u propozoi shokëve të vet që me myslimanët posa të transformuar përsëri të shkojnë në Abisini.
Hixhreti i dytë ka qenë shumë më i vështirë sesa ai i pari. Tani kurejshitët ishin shumë më të kujdesshëm, andaj vendosën t'i pengojnë myslimanët, por megjithatë myslimanët përsëri qenë më të shpejtë se ata. All-llahu xh.sh. ua lehtësoi rrugën dhe kaluan në Abisini, vendin e mbretit Nexhashiut, para se t'i arrinin kurejshitët.
Kësaj radhe u shpërngulën 83. mashkuj dhe 18. ose 19. gra,[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn6) nëse me ta ka qenë Amri, sepse kjo nuk dihet saktësisht, ndërsa numrin e parë e ka pranuar dijetari i madh Muhammed Sulejman El-Mensur Fevri.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftn7)
Komploti i kurejshitëve kundër emigranteve në Abisini

Kurejshitëve u erdhi shumë rëndë që muhaxhirët gjetën strehim të sigurt për vete dhe për fenë e tyre. Për këtë arsye i zgjodhën dy njerëz të aftë dhe mendjemprehtë, të cilët i dërguan pas tyre. Këta ishin Amër b. El-Asi dhe Abdullah b. Ebi Rebia. Me ta i dërguan shumë dhurata të vlefshme Nexhashiut dhe patrikëve të tij. Pasi që ua dorëzuan këto dhurata, patrikëve u treguan se muhaxhirët janë bartës të një feje të re, e cila nesër mund ta rrezikonte edhe vetë Abisininë. Patrikët vendosën të shkojnë tek Nexhashiu e të kërkojnë nga ai dorëzimin e muhaxhirëve këtyre dyve. Por këta arritën tek Nexhashiu para patrikëve dhe i thanë:
"O sundimtar, në atdheun tënd ka arritur një grup të rinjësh, të cilët e braktisën fenë e popullit të vetë, por nuk pranuan as fenë tënde. Erdhën me një fe të re, të cilën nuk e njohim as ne, e as ti. Ne na dër­guan magnatët tanë dhe të tyre, mes të cilëve janë baballarët, xhaxha­llarët dhe të afërmit e tyre, që të na i dorëzosh e t'ju dërgojmë atyre, se­pse ata më mirë e njohin marrëzinë e tyre për çka edhe i kanë qortuar."
Patrikët, tanimë kishin arritur tek Nexhashiu dhe dëgjuan fjalimin e këtyre dyve, dhe klithën: "Të vërtetën e flasin, o mbreti ynë, dorëzoi këtyre dyve dhe le t'i kthejnë popullit të vet dhe në vendin e vet."
Por, Nexhashiu ishte më i mençur se sa ata mendonin. Ai e konsi­deroi të domosdoshme ta dëgjonte edhe palën tjetër, kështu që situata të jetë krejtësisht e qartë. Andaj i thirri myslimanët që të dalin para tij. Ata erdhën. Të gjithë ishin të pajtuar për të vërtetën dhe sinqeritetin, kujdoqoftë që i përkiste. Nexhashiu i pyeti: "Për çfarë feje e braktisët popullin tuaj, vatrat tuaja dhe të afërmit tuaj? Sa e di unë, as fenë time - krishterimin nuk e pranuat, e as fenë e ndonjë populli tjetër.”
Xha'fer b. Ebu Talibi doli para myslimanëve, e tha:
"O sundimtar, i takonim një populli, i cili jetonte në injorancë dhe në lajthitje. Adhuronim idhujt, hanim mishin e kafshëve të ngordhura, bënim gjëra të ndaluara, i shqetësonim fqinjët, më i fuqishmi prej nesh e shtypte më të dobëtin. Ja, kështu jetonim, gjersa All-llahu xh.sh. nuk na dërgoi Pejgamberin a.s. Ai është nga populli ynë dhe ia dimë brezin dhe origjinën. E dimë se është i sinqertë, besnik dhe i drejtë. Ai na ftoi që t'i besojmë vetëm një Zoti dhe që vetëm Atij t'i nënshtrohemi. Na mësoi që të braktisim bestytninë që e manifestonim, ne dhe etërit tanë, besimin në shumë idhuj dhe në kumire. Na udhëzoi të flasim vetëm të vërtetën, të jemi njerëz besnik dhe ta mbajmë fjalën, t'i respektojmë dhe t'i vizitojmë të afërmit tanë, të sillemi mirë më fqinjët. Na urdhëroi që t'i ndërprejmë veprat e këqija, të mos gënjejmë, mos të shpenzojmë pasurinë e bonjakut, që të mos bëjmë shpifje dhe mos t'i përgojojmë gratë e ndershme. Na urdhëroi që t'i bindemi vetëm All-llahut, Një të Vetmit, që të mos bëjmë shirk - mos t'i përshkruajmë Atij tjetër zot. Na urdhëroi të bëjmë namaz, të japim zekat (një pjesë nga pasuria) dhe të agjërojmë Ramazanin."

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref1) Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah b. En-Nexhdi, f. 92, 93; Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref2) Rahmetun li-l-Alemin: I/61; Zadu-l-Miad: I/24.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref3) Për këtë tregon Buhariu në kaptinën mbi sexhden në një version diç më të shkurtër nga Ibni Mes'udi dhe Ibni Abbasi. Të shikohet kaptina "Sexhdetu-n-Nexhm", kaptina "Sexhda e myslimanëve dhe mushrikëve": I/146 dhe kaptina "Çka ka përjetuar Pejgamberi dhe myslimanët nga mushrikët": I/543.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref4) Tefhimu-l-Kur'ani: V/188.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref5) Tefhimu-l-Kur'ani: V/188; Zadu-l-Miad: I/24, II/44; Hishami: I/364.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref6) Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947626#_ftnref7) Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[Albanian eX|PerT]

Në muajin rexheb, të vitit të pestë të pejgamberllëkut, grupi i parë i as'habëve u shpërngul në Abisini. Grupi përbëhej prej dymbëdhjetë mashkujsh dhe katër grash, e udhëhiqte Uthman b. Affani me bashkë­shorten e tij Rukijen, vajzën e Resulull-llahut a.s. Për këta dy, Pejgam­beri a.s. ka thënë: "Këta dy janë familja e parë që e kanë bërë Hixhretin - shpërnguljen në rrugën e Zotit, pas Ibrahimit a.s. dhe Lutit a.s."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1)
Në rrugë u nisën natën vonë që të mos i shohin dhe të mos i pengojnë kurejshitët. Vajtën në bregun e detit të Kuq, dhe nga porti Shu'ajbet, me dy anije tregtare e kalojnë detin dhe mbërrinë në Abisini. Kurejshitët assesi nuk mund të qetësoheshin për këtë mashtrim, andaj u nisën gjurmëve të tyre, por derisa ata arrinë në bregun e detit të Kuq, myslimanët tanimë e kishin kaluar atë në siguri. Në Abisini u pranuan si mysafirë të mirëseardhur.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn2)
Një ditë, në muajin ramazan të të njëjtit vit, Resulull-llahu a.s. shkon në Harem të Ka'bes. Aty e takon një grup të madh kurejshitësh, të përbërë nga paria dhe zotërinjtë. Ai u ndal para tyre dhe filloi të recitonte suren En-Nexhm. Kjo gjë i befasoi të gjithë ata, sepse gjer atëherë kurrë nuk kishin dëgjuar fjalët e All-llahut xh.sh. Mënyra e tyre e të folurit ka qenë e përditshme, komunikimi reciprok dhe këshillimi bëhej me fjalët:
"Mos e dëgjoni këtë Kur'an, por flisni me zë të lartë për ta mundur atë!." (41, 26).
Pasi që i befasoi recitimi melodik i kësaj sureje, dhe fjala e All-llahut i befasoi shqisat e dëgjimit të tyre me domethënie madhështore, ata harruan plotësisht se në çfarë situate gjendeshin. Të gjithë ishin kthyer kah Muhammedi a.s. dhe të gjithë e dëgjonin me vëmendje. Mendja e tyre ishte e preokupuar tërësisht me atë që dëgjonin, gjersa Muhammedi a.s. erdhi në fund të sures dhe fjalët që i hapin zemrat:
"Pra, bëni sexhde për All-llahun dhe adhuroni (Atë)!" (53, 62).
Pastaj bëri sexhde.
Gjatë tërë kohës askush nuk luajti nga vendi, në realitet, bukuria e së vërtetës ua kishte zbutur inatin në shpirtrat e tyre, shpirtrat e përqeshësve kryelartë, andaj nuk mundën të durohen, por edhe ata i bënë sexhde All-llahut xh.sh.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn3) U penduan kur kuptuan se madhështia e fjalës së All-llahut xh.sh. i bëni që zotërillëku dhe paria e tyre të bien me fytyrë për toke. Me këtë gjest do t'u shkonte huq i tërë mundi që kishin bërë gjatë një vit e gjysmë, andaj i kaploi frika nga njerëzit që e kanë parë këtë, por edhe prej atyre që do të dëgjojnë këtë.
Kritikat filluan të arrinin nga të gjitha anët. Ata nuk mund të dilnin para bashkëmendimtarëve të vet në asnjë mënyrë tjetër, përveçse me gënjeshtra të reja. Gënjyen përsëri, por kësaj radhe në një mënyrë tjetër. Gënjyen se Resulull-llahu a.s. ishte i mëshirshëm ndaj zotëve të tyre dhe se i ka lavdëruar ata duke thënë:
"Ata janë zota të mëdhenj dhe duhet të shpresohet në shef'atin e tyre" (ndërmjetësimi për njerëz në Ditën e gjykimit). Ata e thanë një gënjeshtër të madhe për Resulull-llahun a.s. në mënyrë që të arsyetohen për sexhden e bërë All-llahut xh.sh. e që e kanë bërë së bashku me Resulull-llahu a.s. Jo, kjo assesi nuk është për tu çuditur, sepse kjo pritet prej një populli, i cili është autor i të gjitha gënjeshtrave.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn4)
Lajmi për këtë ngjarje arrinë tek muhaxhirët në Abisini, por në petkun krejtësisht tjetër nga ajo e vërteta. Ata kuptojnë se kurejshitët e kanë pranuar Islamin, andaj përgatiten për kthim, dhe në muajin shevval po atë vit nisen për në Mekë. Një orë larg Mekës kuptojnë të vërtetën e kësaj ngjarjeje andaj disa prej tyre përsëri u kthyen në Abisini, e të tjerët hynë në Mekë fshehtazi, apo nën mbrojtjen e dikujt.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn5)
Numri i myslimanëve rritej gradualisht, por gjithashtu rriteshin edhe trysnitë e kurejshitëve. Këtyre u erdhi shumë rëndë kur dëgjuan se Nexha­shiu i ka marrë myslimanët nën mbrojtjen e vet. Pezmi rritej në zemrat e tyre gjithnjë e më tepër, andaj Resulull-llahu a.s. nuk pati tjetër zgjidhje, por u propozoi shokëve të vet që me myslimanët posa të transformuar përsëri të shkojnë në Abisini.
Hixhreti i dytë ka qenë shumë më i vështirë sesa ai i pari. Tani kurejshitët ishin shumë më të kujdesshëm, andaj vendosën t'i pengojnë myslimanët, por megjithatë myslimanët përsëri qenë më të shpejtë se ata. All-llahu xh.sh. ua lehtësoi rrugën dhe kaluan në Abisini, vendin e mbretit Nexhashiut, para se t'i arrinin kurejshitët.
Kësaj radhe u shpërngulën 83. mashkuj dhe 18. ose 19. gra,[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn6) nëse me ta ka qenë Amri, sepse kjo nuk dihet saktësisht, ndërsa numrin e parë e ka pranuar dijetari i madh Muhammed Sulejman El-Mensur Fevri.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn7)
Komploti i kurejshitëve kundër emigranteve në Abisini

Kurejshitëve u erdhi shumë rëndë që muhaxhirët gjetën strehim të sigurt për vete dhe për fenë e tyre. Për këtë arsye i zgjodhën dy njerëz të aftë dhe mendjemprehtë, të cilët i dërguan pas tyre. Këta ishin Amër b. El-Asi dhe Abdullah b. Ebi Rebia. Me ta i dërguan shumë dhurata të vlefshme Nexhashiut dhe patrikëve të tij. Pasi që ua dorëzuan këto dhurata, patrikëve u treguan se muhaxhirët janë bartës të një feje të re, e cila nesër mund ta rrezikonte edhe vetë Abisininë. Patrikët vendosën të shkojnë tek Nexhashiu e të kërkojnë nga ai dorëzimin e muhaxhirëve këtyre dyve. Por këta arritën tek Nexhashiu para patrikëve dhe i thanë:
"O sundimtar, në atdheun tënd ka arritur një grup të rinjësh, të cilët e braktisën fenë e popullit të vetë, por nuk pranuan as fenë tënde. Erdhën me një fe të re, të cilën nuk e njohim as ne, e as ti. Ne na dër­guan magnatët tanë dhe të tyre, mes të cilëve janë baballarët, xhaxha­llarët dhe të afërmit e tyre, që të na i dorëzosh e t'ju dërgojmë atyre, se­pse ata më mirë e njohin marrëzinë e tyre për çka edhe i kanë qortuar."
Patrikët, tanimë kishin arritur tek Nexhashiu dhe dëgjuan fjalimin e këtyre dyve, dhe klithën: "Të vërtetën e flasin, o mbreti ynë, dorëzoi këtyre dyve dhe le t'i kthejnë popullit të vet dhe në vendin e vet."
Por, Nexhashiu ishte më i mençur se sa ata mendonin. Ai e konsi­deroi të domosdoshme ta dëgjonte edhe palën tjetër, kështu që situata të jetë krejtësisht e qartë. Andaj i thirri myslimanët që të dalin para tij. Ata erdhën. Të gjithë ishin të pajtuar për të vërtetën dhe sinqeritetin, kujdoqoftë që i përkiste. Nexhashiu i pyeti: "Për çfarë feje e braktisët popullin tuaj, vatrat tuaja dhe të afërmit tuaj? Sa e di unë, as fenë time - krishterimin nuk e pranuat, e as fenë e ndonjë populli tjetër.”
Xha'fer b. Ebu Talibi doli para myslimanëve, e tha:
"O sundimtar, i takonim një populli, i cili jetonte në injorancë dhe në lajthitje. Adhuronim idhujt, hanim mishin e kafshëve të ngordhura, bënim gjëra të ndaluara, i shqetësonim fqinjët, më i fuqishmi prej nesh e shtypte më të dobëtin. Ja, kështu jetonim, gjersa All-llahu xh.sh. nuk na dërgoi Pejgamberin a.s. Ai është nga populli ynë dhe ia dimë brezin dhe origjinën. E dimë se është i sinqertë, besnik dhe i drejtë. Ai na ftoi që t'i besojmë vetëm një Zoti dhe që vetëm Atij t'i nënshtrohemi. Na mësoi që të braktisim bestytninë që e manifestonim, ne dhe etërit tanë, besimin në shumë idhuj dhe në kumire. Na udhëzoi të flasim vetëm të vërtetën, të jemi njerëz besnik dhe ta mbajmë fjalën, t'i respektojmë dhe t'i vizitojmë të afërmit tanë, të sillemi mirë më fqinjët. Na urdhëroi që t'i ndërprejmë veprat e këqija, të mos gënjejmë, mos të shpenzojmë pasurinë e bonjakut, që të mos bëjmë shpifje dhe mos t'i përgojojmë gratë e ndershme. Na urdhëroi që t'i bindemi vetëm All-llahut, Një të Vetmit, që të mos bëjmë shirk - mos t'i përshkruajmë Atij tjetër zot. Na urdhëroi të bëjmë namaz, të japim zekat (një pjesë nga pasuria) dhe të agjërojmë Ramazanin."
Xha'feri ia numëroi bazat kryesore të Islamit dhe vazhdoi: "Të gjitha këto ne i pranuam nga ai si urdhra, sepse i besuam fjalëve të tij, andaj besuam edhe në pejgamberllëkun e tij dhe filluam t'i ndjekim mësimet e tij. U bëmë myslimanë dhe filluam të rrëfejmë Islamin. Ne vetëm All-llahun besojmë, Atij shok nuk i përshkruajmë, e ndalojmë atë që është e ndaluar për ne dhe e lejojmë atë që është e lejuar për ne. Ja pra, për këtë shkak na urrejë populli ynë, për këtë shkak na tortu­rojnë dhe na dhunojnë për ta braktisur fenë tonë, e për t'iu kthyer statu­jave dhe idhujve, që përsëri të veprojmë ashtu siç vepronim para prani­mit të Islamit. Prandaj, për shkak të torturimeve të mëdha që ushtronin mbi ne, na ishim të detyruar të vijmë në vendin tënd.
Të zgjodhëm ty nikoqir nga gjithë mbretërit e vendeve të tjera. E dëshiruam mbrojtjen tënde, sepse kemi dëgjuar se në vendin tënd askush nuk ka qenë i keqtrajtuar."
Nexhashiu e pyeti Xha'ferin: "A ke diç me vete nga Shpallja e All-llahut?" Xha'feri u përgjigj: "Po." "Atëherë ma lexo atë" - tha Nexha­shiu.
Xha'feri u ngrit dhe recitoi fillimin e sures Merjem - "Kaf, Ha, Ja, A'jn, Sadë." Nexhashiu qajti, pasha All-llahun! Qante, dhe e tërë mjekra iu lag nga lotët. Qajtën edhe patrikët, dhe nga lotët e tyre iu lagën biblat që i mbanin gjithnjë të hapura para veti. Sa fjalë të bukura janë këto!
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1) Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdullah b. En-Nexhdi, f. 92, 93; Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref2) Rahmetun li-l-Alemin: I/61; Zadu-l-Miad: I/24.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref3) Për këtë tregon Buhariu në kaptinën mbi sexhden në një version diç më të shkurtër nga Ibni Mes'udi dhe Ibni Abbasi. Të shikohet kaptina "Sexhdetu-n-Nexhm", kaptina "Sexhda e myslimanëve dhe mushrikëve": I/146 dhe kaptina "Çka ka përjetuar Pejgamberi dhe myslimanët nga mushrikët": I/543.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref4) Tefhimu-l-Kur'ani: V/188.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref5) Tefhimu-l-Kur'ani: V/188; Zadu-l-Miad: I/24, II/44; Hishami: I/364.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref6) Zadu-l-Me'ad: I/24; Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref7) Rahmetun li-l-Alemin: I/61.

[Albanian eX|PerT]

Pastaj Nexhashiu tha: "Këtë që e dëgjova, dhe fjalët që i janë shpa­llur Isait, vinë nga i njëjti "burim". Shkoni, jeni të lirë! Unë, pasha Zotin tim, nuk do t'ju dorëzojë këtyre dyve - dhe u kthye kah Amri dhe Abdullahu - dhe mos të shpresojnë se do ta bëj këtë!" Që të dy dolën jashtë të turpëruar, e Amri i tha shokut të vet: "Pasha Zotin, nesër përsëri do të vijmë dhe unë do t'ua gjejë dermanin tek Nexhashiu për kokën e tyre." Abdullahu tha: "Mos e bën këtë, ata i kanë të afërmit dhe farefisin e tyre, edhe pse na kanë braktisur dhe kanë pranuar tjetër fe nga ajo e jona, megjithatë, ata janë tanët." Por Amri ishte i vendosur. Të nesërmen që të dy vajtën tek Nexhashiu, ndërsa Amri filloi të flas: "O mbret, ti i amnistove ata njerëz, por sikur ta dije se ç'thotë feja e tyre për Isain!?" Nexhashiu i thirri myslimanët dhe ua parashtroi pyetjen për Isain. Ata u befasuan, por, pasi që kishin vendosur të flasin të vërtetën pa marrë parasysh se për cilën krijesë është fjala, Xha'feri u përgjigj: Për Isain dimë vetëm atë që kemi dëgjuar nga Pejgamberi ynë a.s. Isai është rob dhe i Dërguari i Zotit. Ai është i biri i Merjemës (virgjëreshës së pastër, e cila me urdhrin e All-llahut: "Bëhu!, ajo bëhet" ka lindur djalë), ai është fryma e Zotit dhe Fjala e Tij që ia ka dorëzuar Merjemës, virgjëreshës."
Nexhashiu tha: "Pasha Zotin tim, kjo që thatë për Isain, ua shpëtoi jetën." Pastaj tregoi në shkopin e shtruar mes tij dhe myslimanëve, e tha:
"Neve na ndanë aq sa është kjo vijë nga shkopi."
Pastaj u tha myslimanëve: "Shkoni, ju jeni të sigurt në shtetin tim. Kushdo që t'ju sulmojë, do të jetë i ndëshkuar! As për një kodër ari nuk do të lejojë që t'ju ndodh ndonjë e keqe." Mandej u kthye kah shtetasit e vet dhe tha, duke treguar me gisht kah Amri dhe Abdullahu: "E këtyre këtu, ua ktheni të gjitha dhuratat që i kanë sjellur. Mua nuk më duhen, pasha Zotin tim! Me ryshfet nuk e kam fituar këtë fron, e le më që me anë të ryshfetit t'i dorëzojë këta myslimanë. Deri sa ta kem popullin e dëgjueshëm, dhe unë të jem mbret i dëgjueshëm që ta ndajë drejtësinë, këta janë të qetë."
Ummu Selemja, e cila rëfente këtë ngjarja, tha:
"Të dy kurejshitët dolën nga Nexhashiu kokëulur dhe pa e mbaruar punën për të cilën kishin ardhur. Ndërsa na mbetëm të jetojmë në paqe, në shtëpi të mirë, tek nikoqiri i mirë."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftn1)
Ky është versioni i Ibni Is'hakut.
Autorët tjerë të Sires thonë se delegimi i Amrit tek Nexhashiu është bërë pas Bedrit, e disa thonë se Amri ka qenë dy herë tek Nexha­shiu.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftn2) Mirëpo, pyetjet dhe përgjigjet që janë cekur gjatë bisedës së Nexhashiut dhe Xha'ferit në vizitën e dytë, janë gati të njëjta siç i ka prezentuar Ibni Is'haku, ndërsa pyetjet vërtetojnë se dialogu është bërë gjatë vizitës së parë. Komploti, të cilin e përgatiti paria e Mekës, pësoi disfatë. Plani u dështoi, andaj e ndjenin vetën të ofenduar e të poshtëruar. Kuptuan se nuk janë ne gjendje t'i realizojnë qëllimet e veta brutale, përveçse në suazat e pushtetit të tyre. Prandaj, në kokat e tyre lind një ide e tmerrshme. Duke e parë se të gjitha këtyre nuk mund t'ia dalin në krye, mënyra e vetme ishte që përfundimisht t'ia ndalojnë Resulull-llahut a.s. veprimtarinë e mëtej­shme në përhapjen e Islamit, nëse jo ndryshe, atëherë me shkatërrimin total. Por, si, në ç'mënyrë të bëhet kjo? Ebu Talibi e përkrahte atë dhe gjithnjë ishte pengesë mes të tyre dhe atij. Andaj vendosën që t'i qërojnë hesapet drejtpërdrejtë me të.
Kurejshitët i kërcënohen Ebu Talibit

Paria e kurejshitëve vajtën tek Ebu Talibi, e i thanë: "O Ebu Talib, ti je njeri i moshuar dhe gëzon autoritet tek ne. Gjer më tani të kemi lutur që ta pengosh nipin tënd në këtë rrugë, e këtë nuk e bëre dot. Ne, pasha Zotin, më nuk kemi durim. Ai sulmon etërit tanë, rrënon ëndrrat tona dhe i turpëron zotat tonë, ose pengoje në këtë rrugë, ose edhe ty do të trajtojmë sikurse atë, e të shohim se kush prej nesh do të fitojë e kush do të humbë."
Ebu Talibit i erdhi rëndë ky kërcënim, kjo vërejtje dhe ky betim i tyre, andaj dërgoi ta thërrasin Muhammedin a.s. E kur erdhi i tha:
"O nipi im, më vizituan njerëzit e fisit tënd, më thanë këtë e këtë - dhe ia shpjegoi të gjitha me radhë, e pastaj vazhdoi: "Ke mëshirë edhe ndaj meje edhe ndaj vetes! Mos më ngarko të bëj atë që nuk jam në gjendje të bëj." Resulull-llahu a.s. mendoi se xhaxhai i tij është duke hequr dorë nga ai pasi që nuk kishte fuqi për ta mbrojtur edhe më, prandaj tha:
"O xhaxhai im! Pasha All-llahun, edhe nëse do të ma dhuronin Diellin në dorën e djathtë e Hënën në të majtën, unë nuk do të heq dorë nga detyra ime, derisa të ngadhënjejë Islami me emër të All-llahut xh.sh, apo unë do shkatërro­hem. Jo, unë nuk heq dorë." Pastaj, duke qajtur me dënesë e me lotë ndër sy, u ngrit dhe doli jashtë.
Ebu Talibi, i zhytur në pikëllim të thellë, e thirri që të kthehet dhe kur u paraqit përsëri, deklaroi: "Shko, o nipi im, e fol çka të dojë zemra, dhe dije se, pasha Zotin tim, kurrë nuk do të të dorëzojë e as që do të braktis." Pastaj i recitoi disa vargje me këtë domethënie: "Pasha Zotin, askush nuk do të mund të të bëj ndonjë të keqe, gjersa nuk më mbulon toka e zezë. Bëhu i qëndrueshëm në veprën e madhe, përgëzo, disave rreth teje u shkëlqejnë sytë nga gëzimi."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftn3)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftnref1) Ibni Hisham - përmbledhtas: I/334-338.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftnref2) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 96-98. Në këto f. gjenden gjerësisht pyetjet dhe përgjigjet e sipërshkruara.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947628#_ftnref3) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 68.

[Albanian eX|PerT]

Kurejshitët e vizitojnë Ebu Talibin
për të dytën herë

Kur shohin kurejshitët se Resulull-llahu a.s. nuk ka ndërmend të heq dorë nga misioni i vet dhe se edhe më tutje vazhdon me interpre­timin dhe përhapjen e Islamit, ndërsa Ebu Talibi refuzonte ta braktisë atë, duke qenë i gatshëm të ndahet prej tyre, vendosën që përsëri të shkojnë tek ai. Me vete morën edhe Amareh b. Velid b. Mugiren, dhe kur arritën tek ai, thanë: "O Ebu Talib, ky djalosh (Amareja) është ndër të rinjtë kurejshit më përparimtar dhe më i bukuri. Ne ta dhurojmë ty! Merre atë dhe shfrytëzoje mendjen dhe fuqinë e tij, le të jetë si djali yt. Por na dorëzo nipin tënd, i cili u bë renegat i fesë tënde dhe etërve tuaj dhe nga feja e popullit tënd. Ne dëshirojmë ta mbysim atë. Ta japim njeriun për njeri, kokë për kokë." Ebu Talibi u përgjigj: "Pasha Zotin, askush nuk do të mund të kurdiste diç kështu sikurse ju. Kjo që propozoni ju është gjë e ligë! ma jepni fëmijën tuaj për ta ushqyer atë e ju timin ta mbytni! Kurrë, pasha Zotin, kurrë nuk do të ndodh kjo."
Atëherë u ngrit EL-Mut'im b. Adijj b. Neufel b. Abdi Menafi e tha: "O Ebu Talib, populli yt ka mbajtur qëndrim të drejtë ndaj teje, janë përpjekur të të lirojnë edhe ty nga ajo që është e urrejtur edhe për ty, por ti nuk pranove asgjë prej tyre." Ebu Talibi u përgjigj: "Pasha Zotin, nuk keni pasur qëndrim të drejtë ndaj meje, por jeni bashkuar që të më zhgënjeni dhe ta ngritni popullin kundër meje. Vazhdoni ashtu siç keni filluar."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn1)
Shënimet historike saktësojnë kohën e këtyre dy vizitave, por, si duket kjo ka ndodhur pas qetësimit të ngjarjeve dhe të personave, në gjysmën e vitit gjashtë të pejgamberllëkut, ndërsa intervali kohor mes dy vizitave ka qenë i shkurtër.
Ideja e zullumqarëve për ta shkatërruar
Resulull-llahun s.a.v.s.

Pas tentimit të pasuksesshëm që me dy vizitat e bëra Ebu Talibit ta zgjedhin problemin, kurejshitët i kthehen metodave edhe më të rënda, më të vrazhda të trysnive se ato që i bënin më parë. Atëbotë u bie ndër­mend një mënyrë tjetër si t'ia humbin kokën Resulull-llahut a.s. Duhet të zhduket në mënyrë shtazarake që, gjer atëherë nuk mbahej mend. E mu kjo do të jetë shkak që dy heronj të Mekës, me autoritet të madh, të kalojnë në Islam, Hamza b. Abdu-l-Muttalibi dhe Umer b. El-Hattabi.
Në mizoritë që i kanë bërë atëherë, bën pjesë edhe kjo: Një ditë tek Resulull-llahu a.s. erdhi Utejbeh b. Ebu Lehebi dhe i tha: "Unë nuk besoj në atë që thotë Kur'ani: "Pasha yjet kur ato dalin", e as në atë "Pastaj u afrua dhe u kërrus", e pastaj iu vërsul Resulull-llahut a.s. për ta goditur. Ia grisi këmishën, e pështyu në fytyrë, por nuk mundi ta godas. Gjersa i biri i Ebu Lehebit vepronte kështu, Resulull-llahu a.s. iu drejtua All-llahut xh.sh., duke iu lutur: "O Zoti im, dërgoja atij njërin prej qenëve Tuaj!" Lutja iu plotësua. Një ditë Utejbehu me një grup kurejshitësh niset për në Sham. Arritën në vendin Ez-Zerka në shkretëtirë ku vendosën të bujnë. Në mbrëmje atypari kaloi një lua, nga i cili u frikësuan. Utejbehu briti: "I mjeri unë, o vëlla, pasha Zotin, do të më hajë siç e ka lutur Muhammedi a.s. All-llahun. Më ka mbytur që nga Meka, e unë jam në Sham (Siri)." Luani e rrëmbeu pikërisht atë mu nga mesi i grupit dhe e preu në qafë.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn2)
Në mizoritë kurejshite bënë pjesë edhe ajo kur Ukbe b. Ebu Muiti ia shtypë me këmbë qafën Resulull-llahut a.s. gjersa ky ishte në sexhde, aq fortë, sa që ai zgurdulloi sytë.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn3) Se kurejshitët me mizoritë e veta donin ta mbytnin Resulull-llahun a.s. flet edhe rrëfimi i Ibni Is'hakut në një version më të gjatë:
"Një ditë Ebu Xhehli tha: "O popull Kurejshit, Muhammedi nuk heq dorë nga veprimtaria e tij. A nuk e shihni se kush na e poshtëron fenë tonë, kush na i përqeshë etërit tanë dhe i rrënon ëndrrat tona? Betohem dhe përgjërohem me Zotin se do të ulem në gurin më të madh që mund ta çoj dhe me të do ta shtypi Muhammedin. Kur të bie në sexhde me të do t'ia shtypi kokën. Nëse doni më përkrahni, ose më pengoni, mandej familja Abdi Menaf le të bëj çka të dojë." Kurejshitët thanë: "Nuk do të lëmë pa të përkrahur, vepro ashtu si dëshiron!"
Të nesërmen në mëngjes, Ebu Xhehli mori një gur çfarë e kishte përshkruar dhe u ul mbi të për ta pritur Resulull-llahun a.s. Ky erdhi, si zakonisht, në kohën e duhur dhe filloi të falet. Kurejshitët ishin ulur në vendet e tyre të zakonshme dhe prisnin se çfarë do të bënte Ebu Xhehli. Kur Resulull-llahu a.s. ra në sexhde, Ebu Xhehli deshti ta godaste me gur por, shih, nuk mundi as ta lëvizte. Provoi nga një anë - nuk bën, provoi nga tjetra - përsëri nuk bën. Pastaj e çoj pak, por guri i shpëtoi nga duart. Kurejshitët u afruan dhe i britën:
"Çka të ndodhi, o Ebu Hakim?" Ai tha "Kur fillova ta realizojë atë që pata ndërmend, siç ju thashë dje, dhe kur deshta ta ngris gurin, ky përnjëherë u shndërrua në një deve mashkull çfarë nuk më kishin parë sytë gjer atëherë, me këmbë të gjata e të forta, me kofshë të fuqishme, me fulqi të madhe dhe me dhëmbë të shëndoshë. Kurrë nuk kisha parë një dromedar të tillë. Pasha Zotin, ai luante dhe kthehej kah unë për të më kafshuar."
Ibni Is'haku transmeton: "Mua më kanë thënë se Resulull-llahu a.s. ka deklaruar: "Ai ka qenë Xhibrili a.s. Sikur ta arrinte, do ta kaf­shonte dhe do ta brente gjer në vdekje."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn4) Pas kësaj Ebu Xhehli i ka bërë Resulull-llahut a.s. atë që Hamzën dhe Umerin i shtyri të përqa­fonin Islamin, për çka do të flasim më vonë.
Ideja për shkatërrimin e Muhammedit a.s., nga dita në ditë ngulitej në kokat dhe në zemrat e zymta të zullumqarëve. Ibni Is'haku trans­meton nga Amër b. El-Asi, i cili thotë: "Kam marrë pjesë në tubimin e tyre në Haxher (Haxhretul-esved). Duke folur për Resulull-llahun a.s., thanë: "Nuk e kemi të njohur se dikush ka pasur aq shumë durim me të sikurse ne. Kemi qenë tejet të durueshëm, posaçërisht kur kemi të bëjmë me një gjë aq serioze siç është kjo." Derisa ata flisnin kështu, ia behu Resulull-llahu a.s. dhe u nis për ta bërë teslimin - shenjë me dorë kah qoshja e Ka'bes - pastaj kaloi para tyre duke bërë tavafin rreth Ka'bes. Ata e përcollën me fjalë të shëmtuara. Kjo u shpreh në fytyrën e tij. Kur për të dytën herë kaloi pranë tyre, ata i përsëritën ato fjalë, e kjo përsëri u shpreh në fytyrën e tij. Kështu ndodhi kur kaloi edhe për të tretën herë. Atëherë Resulull-llahu a.s. u tha:"
Më dëgjoni, O kurejshitë, pasha Krijuesin tim, mund të ketë vik­tima." Ata u trazuan. Secili prej tyre dukej sikur ta kishte mbi kokë një shpesë rrëmbyese. Ai i cili më së tepërmi e sulmonte, u qetësua, u përqëndrua, dhe filloi t'i drejtohet me fjalë të bukura. Ai i tha: "Shko, o Ebu Kasim, ti nuk je nga injorantët."
Të nesërmen përsëri u tubuan dhe filluan të flasin për të, ndërsa Resulull-llahu a.s. falej. Pa një, pa dy, u ngritën që të gjithë dhe e rre­thuan.
"E pash", rrëfen Ibën Amër b. El-Asi, "që dikush prej tyre e kapi për pelerine, kurse Ebu Bekri u vërsul mbi te. Fliste duke qajtur: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm pse thotë: "Zoti im është All-llahu?" Ata e lëshuan dhe ikën. Kjo ishte gjëja më e vështirë që i kanë bërë kurej­shitët, e që e kam parë unë."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn5)
Në traditën e Buhariut transmetohet nga Urvete b. Zubejri, i cili ka thënë: "E kam pyetur Amër b. El-Asin të më tregojë për të keqën më të madhe që ia kanë bërë kurejshitët Resulull-llahut a.s. e ai më tha: "Deri sa Resulull-llahu a.s. falej në një qoshe të Ka'bes, u paraqit Ukbet b. Ebi Muiti dhe mbështolli petkun e vet rreth qafës së Resulull-llahut a.s. dhe e shtrëngoi me tërë fuqinë. Atëherë u paraqit Ebu Bekri dhe me tërë fuqinë e largoi nga Resulull-llahu a.s. e tha: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm pse thotë: "Zoti im është All-llahu?"[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftn6) Sipas një versioni të Esmasë, vajzës së Ebu Bekrit, thuhet: "Jehoi një britmë gjer te Ebu Bekri dhe zëri i tha: "Shpëtoje shokun tënd", ai doli me vrull nga shtëpia, e në kokë i kishte katër kaçurrela. Doli duke thënë: "A thua, do ta mbytni njeriun vetëm se thotë: "Zoti im është All-llahu?" E lëshuan Muhammedin a.s. e iu kthyen Ebu Bekrit. Pastaj ai u kthye në shtëpi."

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref1) Ibni Hishami: I/266, 267.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref2) Tefhimu-l-Kur'ani: VI/522; Abdullah Nexhdi, f. 135.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref3) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 113.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref4) Ibni Hashim: I/298, 299.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref5) Ibni Hisham: I/289, 290.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947629#_ftnref6) Sahihu-l-Buhari, kaptina mbi përjetimet e Resulull-llahut a.s. nga mushrikët në Mekë, ai dhe shokët e vet: I/544.

[Albanian eX|PerT]

Hamza r.a. pranon Islamin

Në ato kohë aq të vështira, gjersa retë e errësirës shpërndanin shpirt­ligësinë e vet në të gjitha anët, ndriti një rreze drite e cila i gëzoi pa masë të rrezikuarit dhe ua ndriçoi rrugën. Kjo ishte kalimi i Hamzës në Islam, Hamza i biri i Abdul-Muttalibit. Ky u bë mysliman kah fundi i vitit gjashtë të pejgamberllëkut. Shumica e historianve konsiderojnë se kjo ka ndodhur në muajin dhul-hixhxhe. Gjithsesi ka ekzistuar një shkas për këtë ngjarje të ndritshme.
Një herë Ebu Xhehli, duke kaluar pranë Resulull-llahut a.s. në Safa, e sulmon atë me fjalë të rënda. Resu­lull-llahu a.s. nuk përgjigjet, e ai e godet me gur në kokë, sa që i rrodhi gjaku. Pastaj Ebu Xhehli kthehet dhe shkon në ndeje me kurejshitët tjerë para Ka'bes, dhe ulet mes tyre.
Në Safa qëndronte robëresha e Abdullah b. Xhedanit dhe pa se çka ndodhi. Pas pak atypari kalon Ham­za, i cili kthehej prej gjuetisë, duke e bartë harkun e vet. Ajo i tregon se ç'kishte bërë Ebu Xhehli. Hamza hidhërohet shumë - e ishte njeriu më i famshëm dhe më i guximshëm i kurejshitëve - dhe niset kah Ka’bja me vrap. Askund nuk ndalet gjersa mbërrinë para Ebu Xhehlit, aty, në mesxhidin e Ka'bes, qëndroi mbi kokën e tij dhe briti: “O njeri i pagdhendur, ti je duke e ofenduar dhe duke sulmuar nipin tim, e unë i takoj të njëjtës fe sikurse edhe ai!" Pastaj e godit me hark në fytyrë me një të rame të fortë, sa që ia bëri një vragë. Njerëzit nga familja e Benu Mahzumit qëndruan në anën e Ebu Xhehlit, kurse ata të Benu Hashi­mit, në anën e Hamzës. Ebu Xhehli tha: "Lëreni Ebu Amarin - Hamzën, unë e kam sulmuar keq nipin e tij."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn1)
Islami i Hamzës, në momentin e parë, ishte nga inati. Ka qenë njeri i cili më nuk mund të duronte padrejtësinë, andaj edhe reagoi aq ashpër. Por, All-llahu xh.sh. menjëherë ia ndriçoi shpirtin dhe mendjen, e ai fuqishëm e përqafoi fenë, kurse myslimanët e fituan një shok me të cilin mburreshin shumë.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn2)
Umer bin El-Hattabi r.a. pranon Islamin

Në atë kohë ndriti edhe një rreze drite dhe ndihmoi shpërndarjen e errësirës. Kjo ishte një dritë më e shndritshme, sikur vetëtima në natën me stuhi, e cila nuk shuhet shpejtë si ajo, por vazhdon edhe më të shndris dhe të ndriçojë mjedisin e vet.
Kjo dritë e dytë në Islam ishte Umeri. Umer b. El-Hattabi e pranoi Islamin në muajin dhul-hixhxhe të vitit gjashtë të pejgamberllëkut,[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn3) vetëm tre ditë pas Islamit të Hamzës.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn4) Resulull-llahu a.s. tanimë i ishte lutur All-llahut xh.sh. që Umeri të pranonte Islamin. Tirmidhiu transmeton nga Ibni Umeri një hadith, të cilin e klasifikon në sahih, të cilin po ashtu Taberaniu e transmeton nga Ibën Mes'udi dhe Enesi që Resulull-llahu a.s. ka thënë: "O All-llahu im, ndihmoje Islamin me njërin prej këtyre dyve, i cili është më i dashur për Ty: me Umer b. Hattabin ose me Ebu Xhehl b. Hishamin." Më i dashuri pra për All-llahun xh.sh. ka qenë Umeri r.a.
Pas studimit të të gjitha versioneve, të cilat flasin për kalimin e Umerit r.a. në Islam, mund të konkludohet se feja Islame në zemrën e tij ka zënë vend gradualisht, por sigurt. Para se ta prezentojmë këtë, të themi diç për virtytet e Umerit r.a. dhe ndjenjat e tij.
Umeri r.a. ka qenë i njohur me mprehtësi në të folur dhe me lëvizje energjike. Shpeshherë myslimanët kanë përjetuar nga ai hidhërime, mirëpo në realitet ka qenë person tek i cili përziheshin ndjenja të ndryshme. I çmonte shumë zakonet e të parëve të tij, e nga ana tjetër ia kishte ënda kënaqësitë e kësaj bote, verën dhe lojërat. Mahnitej me qën­drueshmërinë e myslimanëve në besimin e tyre të ri dhe me vullnetin e tyre të fuqishëm për të vazhduar, pa marrë parasysh se në çfarë pen­gesash hasnin. Edhe vetë vihej në situata të dyshimta përkitazi me fenë e vet dhe mendonte se Islami është feja më e mirë nga të gjitha të tjerat. Kështu zgjati gjersa nuk mbizotëroi ajo që mbizotëroi. Këto janë fjalët e El-Gazaliut.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn5)
Rezymeu i traditës për Islamin e tij thotë se, Umeri r.a. një natë del për tu zbavitur jashtë shtëpisë së vet. Shkon në Harem të Ka'bes dhe brenda hasë Resulull-llahun a.s. në namaz. Këndonte nga fillimi i sure “EL-Hakka”. Umeri ndalet dhe dëgjon. I pëlqeu këndimi i Kur'anit. Ai vetë thotë: "Thashë me vete - ky, pasha Zotin, është poet, siç kanë thënë kurejshitët. Pastaj i dëgjova fjalët: "Kur'ani është, me të vërtetë, fjalë e shpallur Pejgamberit fisnik, e nuk është fjalë e poetit - sa pak jeni duke besuar!" (69, 40-41). Pastaj unë mendova: "Ai është magjistar." Dhe dëgjova fjalët: "e nuk është fjalë e ndonjë magjistari - sa pak jeni duke menduar." (69, 42). Pastaj Umeri r.a. tha: "Atëherë Islami hyri në zemrën time."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn6)
Këto kanë qenë farat e para të Islamit që u mbollën në zemrën e tij, por lëvozhgat e farave ishin të përbërë nga keqkuptimet paraislamike, nga asabijja tradicionale (fanatizmi fisnor), dhe nga mbajtja dhe glori­fikimi i besimit të gjyshërve. Të gjitha këto ende mbizotëronin me men­djen e tij. Kjo ishte e vërteta për të cilën rrahte zemra e tij. Andaj mbeti i zellshëm dhe i palodhshëm në veprimet e veta kundër Islamit. Por megjithatë, në zemrën e tij vibronte një ndjenjë tjetër e fshehur thellë pas mburojës së tij trupore.
Në armiqësinë e ashpër të Umerit numërohet vendimi i tij për ta mbytur Resulull-llahun a.s. Kjo ndodhi një ditë, kur doli, i ngjeshur me shpatë të mprehtë, për ta realizuar vendimin në vepër. Gjatë rrugës e takon Nu'ajm bin Abdullah el Adevijjun,[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn7) ose, ndoshta një njeri tjetër nga fisi Benu Zehra,[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn8) ose bile edhe nga fisi Mahzum,[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftn9) i cili e pyet: "Ku je nisur, o Umer?" Ai përgjigjet: "Dëshiroj ta mbys Muhamme­din." Ky i thotë: "Si do të mbrohesh nga familjet Benu Hashim dhe Benu Zehra nëse e mbyt Muhammedin?" Umeri i tha: "Kështu mund të flasish vetëm nëse e ke pranuar fenë e re, dhe ke braktisur atë të vjetrën në të cilën ke lindur." Atëherë njeriu i tha: "Mirë pra, po a dëshiron, o Umer, të të them diç që ende nuk e din? Do të ishe i befasuar! Motra jote dhe dhëndri yt e kanë ndërruar fenë e e kanë braktisur fenë të cilës i takon ti." Umeri u trondit shumë dhe niset në shtëpinë e tyre. Kur arrinë, aty hasi Habab bin El-Eretin. Në dorë e mbante një faqe të Kur'anit ku shkruante "Ta-ha". Këtë sure ia këndonte këtyre dyve. Hababi shpesh vinte tek këta për t'ju kënduar Kur'an. Kur dëgjoi zërin e Umerit, u fsheh thellë në shtëpi, ndërsa Fatimja - motra e Umerit - fshehu faqen e Kur'anit. Kur hyri Umeri tek ata, tha: "Çfarë janë ato fjalë që i dëgjova kur arrita këtu?" "Ata u përgjigjën: "Kurrgjë, ne të dy bisedonim mes veti." Ai tha: "A mos, vallë, ju dy e keni ndërruar fenë?" Dhëndri tha: "O Umer, çka mendon, nëse e vërteta është në anën e asaj feje tjetër, e jo në atë tëndën?" Umeri iu vërsul dhe e goditi fuqishëm. Motra e tij ndërhyri dhe e shkëputi nga burri i saj, kurse ai i dha një të shtyrë me dorë në faqe dhe e përgjaku, - në traditën e Ibni Is'hakut thuhet se e ka goditur me shuplakë në faqe dhe i ka shkaktuar plagë - e ajo, e hidhëruar, i drejtohet: "O Umer, nëse feja tjetër është e drejtë, e e jotja e gabuar, atëherë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është Pejgamber i All-llahut."
Kur e pa Umeri se çka i bëri motrës, të cilës i rridhte gjaku nga plaga në fytyrë, i erdhi shumë keq dhe u pendua. Pastaj ua kursej jetën e tha: "Ma jepni atë fletë ta lexoj." Motra i tha: "Ti je i papastër, e këtë nuk e marrin në dorë njerëzit e papastër, ngrihu e pastrohu e pastaj merre Kur'anin." Kur e bëri këtë, e mori fletën dhe këndoi: "Në emër të All-llahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!" dhe tha: "Sa emra të bukur dhe të pastër (duke menduar në Besmele)" dhe vazhdoi të këndojë "Ta-ha" gjersa nuk erdh tek ajeti: "Vërtet, vetëm Unë jam All-llahu, nuk ka Zot tjetër pos Meje, pra vetëm Mua më adhuro dhe fale namazin - që të më kesh gjithnjë ndërmend!" (20, 14). Umeri u ndal dhe tha: "Sa ligjërim i mrekullueshëm, nuk ka fjalë më të bukura se këto! Më dërgoni tek Muhammedi!"

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref1) Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 66; Rahmetun li-l-Alemin: I/68; Ibni Hisham: I/291, 292.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref2) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 101.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref3) Tarihu Umer b. El-Hattab nga El-Xhevzi, f. 11.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref4) Në lidhje me këtë më vonë do të pason hadithi.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref5) Fikhu-s-Sire, f. 92, 93.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref6) Tarihu Umer b. El-Hattab nga Ibni Xhevzi, f. 6. Përafërsisht thotë edhe Ibni Is'haku, Ibni Hishami: I/346, 347. Umer b. El-Hattab - Historia f.9, 10.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref7) I pari është sipas traditës së Ibni Is'hakut, shiko Ibni Hisham: I/344.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref8) I dyti përmendet në traditën e Enes b. Malikut r.a., shiko Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 10. dhe Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi f. 103.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947630#_ftnref9) Të tretin e transmeton Ibni Abbasi në traditën e vet. Vepra e fundit, f. 102.

[Albanian eX|PerT]

Kur Hababi i dëgjoi fjalët e Umerit, i doli para dhe i tha: "Ji i këna­qur, o Umer, unë do të dëshiroja që lutja, të cilën Resulull-llahu a.s. e tha të enjten në mbrëmje ("O All-llahu im, ndihmoje Islamin dhe bëne të fam­shëm atë me Umer bin El-Hattab ose me Ebu Xhehl b. Hishamin) në shtëpi në pjesën e ulët të Safasë, të dedikohet ty"
Umeri mori shpatën, e ngjeshi në brez, dhe u nis në shtëpinë e Muham­medit a.s. Trokiti në derë. Nga shtëpia përgjoi një njeri, e pa Umerin të ngjeshur me shpatë, u kthye brenda dhe e njoftoi Muhamme­din a.s. për këtë. Të pranishmit në shtëpi u shqetësuan. Hamza pyeti: "Ç'keni?" Thanë: “Umeri!" "E, ani çka nëse është Umeri? Hapjani derën! Nëse ka ardhur me qëllim të mirë, do t'a presim mirë, e nëse ka ardhur me qëllim të keq, do t'a mbysim me shpatën e vet." Në shtëpi ishte Resulull-llahu a.s. duke pranuar Shpalljen nga All-llahu xh.sh. Pastaj kur doli, e hasi Umerin në dhomë. Ia mori pelerinën dhe shpatën, pastaj e përqafoi dhe i tha: "O Umer, a je i përgatitur që All-llahu të të shpë­tojë nga mjerimi në të cilin gjendesh? O All-llahu im! Ky është Umer b. El-Hattabi! O All-llahu im! Ndihmoje dhe bëre të njohur Islamin me Umer b. El-Hattabin!" Umeri tha: "Dëshmoj se nuk ka Zot tjetër pos All-llahut dhe dëshmoj se ti je Pejgamber i All-llahut."
Umeri pranoi Islamin, kurse të pranishmit filluan të këndojnë tek­bire, sa që edhe mushrikët i dëgjuan në mesxhid.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn1)
Umer b. El-Hattabi ishte guximtar i rrallë. Kalimi i tij në Islam, shkaktoi te mushrikët dhembje të madhe për shkak të humbjes së re, përbuzjes dhe dështimit të ri. Ndërsa myslimanët, vazhduan shtigjeve të gëzimit, nderit dhe lartësimit.
Ibni Is'haku transmeton nga Umeri r.a. me senedin e pandërprerë të transmetuesve, që ka thënë: "Kur pranova Islamin, fillova të mendoj rreth asaj se kush është në Mekë armiku më i madh i Resulull-llahut a.s.? Thashë: Ebu Xhehli. Shkova tek ai dhe i trokita në derë. Ai doli para meje e tha: "Mirë se vjen! Çka të solli kështu?" Unë i thashë: "Erdha të të lajmë­rojë se e kam pranuar Islamin, se besoj All-llahun xh.sh. dhe Pejgamberin e Tij, Muhammedin a.s. dhe besoj atë që po i shpallet atij." Ai ma përplasi derën para fytyrës dhe briti: "Zoti të shëm­toftë ty dhe atë me çka ke ardhur!"[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn2)
Ibni Xhevzi thotë se Umeri r.a. ka thënë: "Kur dikush pranonte Isla­min, njerëzit mblidheshin rreth tij dhe e goditnin, e edhe ai i godiste ata. Kurse unë kur pranova Islamin, shkova t'i tregoj dajës tim El-As b. Hashi­mit, e ai ma mbylli derën dhe hyri në shtëpi. Pastaj i shkova një njeriu, njërit nga paria e Mekës - ndoshta ky ka qenë Ebu Xhehli - dhe e lajmërova, por edhe ky hyri në shtëpi."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn3)
Ibni Hishami thotë, e gjithashtu edhe Ibni Xhevzi, në formë të rezy­muar, se Umeri, pas pranimit të Islamit, shkon tek Xhemil b. Muammer El-Xhumehiu, i cili mbante mend mirë dhe i transmetonte ligjërimet e njerë­zve dhe i tregon se e kishte pranuar Islamin, kurse Xhemili bërtet me tërë fuqinë që kishte se Ibni Hattabi e kishte mohuar fenë. Umeri, prapa shpinës së tij, i thotë: "Ai gënjen, unë nuk e kam mohuar fenë, unë e kam pranuar Islamin."
Njerëzit iu vërsulën Umerit, e Umeri iu vërsul atyre, dhe kështu u përleshën gjer në mesditë. Umeri lodhet dhe ulet të pushonte, e ata tubohen rreth tij. Umeri u thotë: "Veproni ashtu siç keni vendosur, por, betohem me All-llahun, edhe nëse jemi treqind, ose ju do të merrni kokat tona, ose ne tuajat."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn4) Pas kësaj ndodhie, mushrikët vendosin ta mbysin Umerin në shtëpinë e tij.
Buhariu transmeton nga Abdullah b. Umeri, i cili thotë: " Umeri rrinte në shtëpi i frikësuar, kur iu paraqit El-As b. Vail Es-Sehmi, babai i Amrit, në rroba të reja, me këmishë të mëndafshtë. Ai ishte nga fisi Sehm, kurse ata ishin sunduesit tanë. Ky e pyet Umerin: "Ç'është me ty?" Ai përgjigjet: "Populli yt konsideron se duhet të më mbysin për shkak se kam pranuar Islamin." El-Asi tha: "Ata nuk kanë rrugë gjer tek ti." Pastaj doli, e takoi turmën e njerëzve të cilët e kishin mbushur tërë luginën dhe i pyet: "Kah shkoni?" "Shkojmë tek Ibën Hattabi i cili ndërroi fenë." Ai u tha: "Ju nuk keni rrugë gjer tek ai." Pastaj ata u kthyen. Në versionin e Ibni Is'hakut qëndron: "Pasha All-llahun, duke­shin sikurse një grumbull rrobash të ndrydhura para tij." Kështu ka ndodhur me mushrikët.
E çka ka ndodhur me myslimanët?
Transmeton Muxhahidi nga ibën Abbasi, i cili thotë: "E kam pyetur Umer b. Hattabin si e ka fituar ofiqin El-Faruk?" Ai tha: "Hamza pranoi Islamin tre ditë para meje.", - pastaj më tregoi se si e kishte pranuar Isla­min, e në fund më tha: "Përkatësisht, kur pranova Islamin pyeta: "O Resu­lull-llah! A jemi në anën e drejtë, qofshim gjallë apo të vdekur?" Më tha: "Po, pasha Krijuesin tim, ju jeni në anën e drejtë, qofshi gjallë apo të vdekur." Umeri tha: "E përse atëherë jemi duke u fshehur? Pasha Krijue­sin, i Cili ta dërgojë të Vërtetën, do të dalim së bashku me ty. Pastaj dolëm jashtë. Hamza para tij, unë pas tij, e ai mes nesh sikurse në kurth. Hymë në mesxhid. I shikova kurejshitët dhe Hamzën. I kishte kapluar pikëllimi sikurse kurrë më parë. Resulull-llahu a.s. më quajti "El-Faruk."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn5)
Ibni Mes'udi r.a. ka thënë: "Kurrë nuk kemi mundur të falemi të qetë në Ka'be, gjersa Umeri nuk e pranoi Islamin."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn6)
Transmetohet nga Suhejbe b. Sinan Er-Rummiju se ka thënë: "Kur Umeri pranoi Islamin, Islami u forcua dhe ne filluam të ulemi në hallkë rreth Ka'bes. U ngritëm që publikisht ta bëjmë tavafin rreth Ka'bes dhe në kalim e sipër takoheshim me ata të cilët na bërtisnin, e edhe ne u përgjigjeshim ashtu siç meritonin."[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn7)

Transmetohet nga Abdullah b. Mes'udi: "Kemi qenë të ndihmuar dhe të forcuar që kur Umeri pranoi Islamin."[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftn8)
Përfaqësuesi i kurejshitëve tek Resulull-llahu a.s.

Pasi që kaluan në Islam, këta dy trima, Hamza dhe Umeri r.a. retë përmbi Mekë filluan të shpërndahen. Mushrikët zhdehen nga dehja e vet, ndërrojnë metodat e torturimit dhe të ndëshkimit të ashpër. Bënin përpjekje që me anë të marrëveshjeve të ndryshme të ndalin Resulull-llahun a.s. nga feja e tij. Nuk e dinin të gjorët se e tërë ajo që e ndriçon dielli nuk vlenë as sa një flatër e mushkonjës kundruall fesë së Muhammedit a.s. Andaj dështonte çdo orvatje e tyre.
Ibni Is'haku tregon: "Ka thënë Jezid b. Zijadi se ka thënë Muham­med b. Ka'bi: "Kjo ka ndodhur kur Utbe b. Rebia ishte kryepar. Një ditë në Këshillin e kurejshitëve ky tha (Resulull-llahu a.s. ishte i ulur vetëm në mesxhid): "O kurejshitë, a dëshironi të shkojë tek Muham­medi? Do të flas me të dhe do t'ia ofrojë disa propozime. Ndoshta do t'a pranojë ndonjërën prej këtyre. Do t'i japim gjith çka dëshiron, vetëm të na le të qetë." Kjo ka ndodhur pas kalimit të Hamzës në Islam.
Duke qenë se numri i as'habëve të Muhammedit a.s. rritej nga dita në ditë, ata thanë: "S'ka mbetur tjetër, ngrihu o Ebul-Velid, shko dhe fol me të." Utbe u ngrit, iu afrua Muhammedit a.s. dhe tha: "O nipi im, siç e din edhe vet, ti je nga gjaku dhe origjina e jonë fisnike. E ke ven­din tënd në familje dhe në brez. Popullit tënd i bëre padrejtësi të madhe, i ke ndarë në grupacione, ua ke rrënuar ëndrrat, ua ke poshtëruar zotat e tyre dhe besimin e tyre, gjyshërit tanë i bëre jobesimtarë. Më dëgjo, po t'i ofrojë disa zgjidhje, besoj se do t'i pranosh, bile disa nga ato."
"Fol o Ebul-Velid, po të dëgjoj," tha Resulull-llahu a.s.
"O nipi im, nëse dëshiron pasuri, për këtë fe që je duke kumtuar, ne do ta mbledhim nga pasuritë tona, dhe do të jesh më i pasuri në mesin tonë. Nëse dëshiron të sundosh me ne, do të zgjedhim për kryepar tonin dhe asgjë nuk do të bëjmë pa dijen tënde. Nëse dëshiron pushtet, do të zgjedhim për kryetar. Nëse tërë këtë që je duke përjetuar dhe po të shtiret se je Pejgamber nuk mund ta dëbosh nga vetvetja, do të kërkoj­më mjek për ty dhe nuk do të kursejmë asgjë vetëm që ti të shërohesh nga kjo sëmundje, sepse vetë natyra e njeriut, nganjëherë e ngadhënjen atë, andaj ka nevojë për shërim." "A e kreve, tanimë o Ebil-Velid?" "Po", tha ai. "Atëherë pra më dëgjo mirë," tha Muhammedi a.s. "Bismil-Lahir-Rahmanir-Rahim. Ha, Mim. (Kjo është) Shpallja prej Bamirësit, Mëshiruesit. Libër, argumentet e të cilit janë të qarta, (që është) Kur'ani në gjuhën arabe, për popullin që di. Si sihariques dhe paralajmërues, por shumica e tyre janë shmangë (prej studimit të tij) e nuk duan të dëgjojnë. (Por) Thonë: "Zem­rat tona janë të mbuluara (blinduara e nuk kuptojnë) atë që na thërret ti neve, veshët tanë janë të shurdhër për atë, e mes nesh e teje ka perde, andaj puno ti (në idenë tënde), (por) me të vërtetë, dhe ne do të punojmë".(41: 1-5).

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref1) Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 7, 10, 11; Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 102, 103; Ibni Hisham: I/343-346.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref2) Ibni Hisham: I/349, 350.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref3) Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 8.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref4) Vepra paraprake; Ibni Hisham: I/348, 349.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref5) Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 6.7.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref6) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 103.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref7) Tarihu Umer b. El-Hattab, f. 13.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947631#_ftnref8) Sahihu-l-Buhari, kaptina Islami i Umer b. El-Hattabit: I/545.

[Albanian eX|PerT]

Resulull-llahu vazhdoi të këndonte ajete nga kjo sure, kurse Ebul-Velidi dëgjonte në heshtje. Duart i kishte vënë prapa shpine, dhe i mbë­shtetur edhe më tej dëgjonte, dëgjonte... Kur Resulull-llahu a.s. arriti gjer tek sexhda në sure, e bëri atë dhe tha: "O Ebul-Velid, qe tek je ti dhe qe tek e ke këtë."
Utbe u ngrit dhe vajti tek shokët e vet, të cilët flitnin për të. Kur e panë, thanë: "Betohemi me Zotin se Ebul-Velidi na kthehet me fytyrë tjetër nga ajo me të cilën ka shkuar - është i disponuar ndryshe."
Pasi u ul, ata pyetën: "E, ç'u bë? Çfarë lajme na solle?" Ai u përgjigj: "Ju solla lajme që dëgjova fjalë çfarë, pasha Zotin tim, nuk kam dëgjuar gjer më tani. Pasha Zotin, nuk janë vargje të poetit, e as fjali të magjistarit, e as murmuritje të shortarit. O popull, o kurejshitë, bëhuni të dëgjueshëm dhe fenë e tij ma leni mua. Lëreni këtë njeri me vetveten e tij dhe shmanguni nga ai. Pasha Zotin tim, ligjërimi që dëgjova bartë porosi madhështore. Nëse arabët e refuzojnë atë, atëherë ju do të jeni të mjaftueshëm për të, por nëse shkon puna mbarë e të gjithë arabët e pranojnë atë, atëherë pushteti i tij, do të jetë edhe i juaji, nami i tij do të jetë nami i juaj, me të do të bëheni popull më fatlum." Ata thanë: "O Ebul-Velid, të paska bërë mëngji!" Ai tha: "Ky është mendimi im për atë, e ju veproni si të doni."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftn1)
Në një version tjetër thuhet se Utbe ka dëgjuar këndimin e Kur'anit, gjersa Resulull-llahu, nuk ka arritur gjer te: "Nëse shman­gen (refu­zojnë besimin), ti thuaju: "Ju paralajmëroj me bubu­llimë (dënimin e tmerrshëm), asi dënimi çfarë e goditi Adin e Themudin" (41, 13). Pastaj, u ngrit i shqetësuar dhe ia vuri Resulull-llahut a.s. dorën në gojë e tha: "Betohem në Zotin se kjo është gjë e mirë." Me siguri këtë e ka thënë që të mos jetë paralajmëruar. Pastaj u ngrit dhe shkoi te populli i vet dhe iu tregoi për të gjitha.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftn2)
Ebu Talibi ndërmjetëson mes familjeve Benu
Hashim dhe Benu Abdi-l-Muttalib

Asokohe shumëçka ndodhi, bëhen disa ndryshime në raportet e fuqive, por Ebu Talibi ende frikësohej për nipin e vet nga torturat e mushrikve. Ebu Talibi gjithnjë kishte ndërmend pasqyrën dhe ngjarjet e viteve të kaluara. Mushrikët kërcënoheshin me izolim, pastaj tentuan ta ndërrojnë Amareh bin Velidin me Muhammedin a.s. për ta mbytur. Atëherë Ebu Xhehli shkon për ta shkelur me gur, pastaj Ukbet bin Ebu Muiti ia vë lakun në fyt nga petku i vet dhe paksa nuk e mbyt. Ibni Hattabi niset për ta mbytur me shpatën e vet. Të gjitha këto ngjarje i përjetonte Ebu Talibi në vete, por tani, kur i mblodhi të gjitha, disa gjëra nuk i shkonin aq mirë, pa marrë parasysh se Islamin e kishin pranuar Hamza dhe Umeri. Mushrikët qëmoti përgatisnin një plan kundër myslimanëve, me qëllim që ta mbysin nipin e tij. Ebu Talibi ishte i sigurt në këtë. Kishte të drejtë sepse kurejshitët tanimë ishin marrë vesh që publikisht ta mbysin Resulull-llahun a.s. Për këtë komplot të përbashkët paralajmëron Kur'ani: " Nëse ata thurin gracka, edhe Ne do t'u vëmë gracka atyre." (43, 79). Atëherë çka të bëj Ebu Talibi?
Ai vendosi të thërrasë familjen e vet të ngushtë Benu Hashimitët dhe Benu Abdul-Muttalibët - nga dy djemtë e Abdu Menafit, që të gjithë së bashku të vihen në mbrojtjen e nipit të tij. Ata këtë e pranuan dhe së bashku me myslimanët e mushrikët vendosmërisht premtuan, duke ruajtur nderin arab dhe rendin fqinjësorë, përveç vëllait të tij Ebu Lehebit. Ai i braktisi këta dhe iu bashkua kurejshitëve.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftn3)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftnref1) Ibni Hisham: I/293, 294.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftnref2) Tefsiri Ibni Kethir: VI/159-161.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947632#_ftnref3) Ibni Hisham: I/269; Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 106.

[Albanian eX|PerT]

BOJKOTI I GJITHMBARSHËM

K

urejshitëve iu ndodhën katër ngjarje të paharrueshme brenda një kohe shumë të shkurtër, dhe atë vetëm për katër javë. Hamza pranoi Islamin, pastaj këtë e bëri Umeri, pastaj Muha­mmedi a.s. refuzoi pazarllëkun e tyre rreth fesë Islame dhe, më në fund, vendimi i përbashkët i Benu Hashimitëve dhe Benu Abdu-l-Mutta­libëve, edhe besimtarëve edhe jobesimtarëve, për ta mbrojtur dhe për­krahur Muhammedin a.s.
Mushrikët ishin të shqetësuar, të hutuar dhe të habitur. Nuk dinin se çka duhet bërë. Nëse e mbysin Muhammedin a.s., në luginën e Me­kës do të derdhet shumë gjak për shkak të tij. Kjo edhe më tepër do të mund t'i rrezikonte ata dhe fenë e tyre, andaj, për një kohë të shkurtër, hoqën dorë nga vrasja e Muhammedit a.s. Por, së shpejti do t'i shohim me marifetllëqe të reja dhe me torturime të llojit tjetër.
Kontrata mbi torturimin dhe armiqësinë

Kurejshitët u tubuan në shpatiet pjellore të fisit Benu Ken'aneh dhe u përbetuan kundër familjeve Benu Hashim dhe Benu El-Muttalib. Vendosën që mos të martohen me ta, mos të tregtojnë, mos të flasin me ta gjersa nuk ia dorëzojnë Muhammedin a.s. për ta mbytur. Ata e shkruan kontratën në një faqe letre duke shtuar se ata kurrë nuk do lidhin paqe me Benu Hashi­mitët, dhe që të mos i kaplojë përsëri ndje­nja e mëshirës për çka edhe do të abstenojnë nga vrasja.
Ibnu-l-Kajjumi ka thënë: "Ata thonë se këtë kon­tratë e ka shkruar Mensur b. Ikrime b. Amir bin Hashimi", kurse të tjerët thonë Nadar b. El-Harithi. E vërteta është se shkrues i kontratës ka qenë Bagia b. Amir b. Hashimi. Resu­lull-llahu a.s. i është lutur All-llahut xh. sh., që ta ndësh­kojë për këtë dhe atij iu paralizuan duart.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947633#_ftn1)
Pas nënshkrimit të këtyre vendimeve, të rëndësishme për kurej­shitët, fletën e varën në brendi të Ka'bes, kurse Benu Hashimitët, Benu Mutta­libët, të gjithë me radhë, përveç Ebu Xhehlit, i dërguan në izolim. Këtë e bënë më një muharrem, të vitin shtatë të pejgamber­llëkut, kurse vendi i izolimit ishte Shu'ab - pronë e Ebu Talibit.
Tre vjet izolimi

Pasi që fqinjët i përforcojnë kufijtë e vendit të rrethuar "Shu'ab Ebu Talib", atëherë ndërprejnë çdo kontratë me izolantët. Ndaluan të hyjë ushqim në Mekë, e nëse malli paraqitej në treg atëherë nguteshin që të tërin ta blejnë për vete ashtu që mos të arrinte tek izolantët. Këta u gjendën në situatë të vështirë. Nuk kishin ushqim, andaj filluan të hanë gjethe, lëkura etj. Ndërsa jashtë mureve të kampit përqëndrues dëgjohe­shin klithmat e fëmijëve, gjëmë e grave dhe njerëzve të uritur. Ngando­njëherë, përmes kanaleve të fshehta furnizoheshin me ushqim vetëm aq sa për të mbetur gjallë. Nga kamp-përqëndrimi mund të dilnin vetëm në muajt e shenjtë. Herë-herë dilnin të blenin ndonjë deve nga tregtarët që ktheheshin, por Mekasit e rritnin çmimin aq sa këta hiqnin dorë nga blerja, sepse nuk kishin me çka të paguanin.
Nganjëherë Hakim bin Hizami fshehtazi i dërgonte drith kushërirës së vet Hatixhes r.a. Një herë e zuri Ebu Xhehli dhe deshti ta varte, por i ndau Ebu-l-Buhturi dhe ia mundësoi Hakimit t'ia dërgonte drithin kushërirës.
Ebu Talibi kujdesej për Resulull-llahun a.s. I urdhëronte të flente dhe të pushonte kur pushonin edhe të tjerët. Gjithashtu e mbronte që të mos e rrëmbejnë. Nganjëherë afër shtratit të tij i vendoste djemtë apo vëllezërit e vet të bëjnë roje. Gjatë kohës së haxhxhit, Resulull-llahu a.s. dhe myslimanët dilnin dhe thirrnin njerëzit në Islam.
Thyerja e kontratës mbi izolimin

Kaluan tre vjet, e situata e myslimanëve në izolim nuk ndryshoi. Në muajin muharrem[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947633#_ftn2)të vitin dhjetë të pejgamberllëkut ndodhi ndërprerja e kontratës.
Në mesin e kurejshitëve ka pasur njerëz që ishin të kënaqur me nënshkrimin e kontratës, por ka pasur edhe sish që nuk ishin të kënaqur me këtë. Këta të fundit ndërprenë fjalën e dhënë dhe anuluan nënshkri­met e veta në letër.
Iniciator për ndërprerjen e kontratës ka qenë Hisham b. Amri nga familja Benu Amir b. Lu'j. Ky dërgonte fshehtazi dhe natën ushqim në kamp-përqëndrim. Një natë shkon tek Zuhejre b. Ebi Umejjeh El-Mahzumi dhe thotë: "A je i kënaqur duke ngrënë e duke pirë, ndërsa dajallarët tuaj janë në asi gjendje çfarë e din edhe vet?" Ai përgjigjet: "Vaj halli për ty nëse mendon kështu, por çka të bëj unë i vetmuar? Sikur të kisha pranë veti bile edhe një njeri, do ta theja premtimin." Ky thotë: "Ta kam gjetur një njeri." "Kush është ai?" "Unë", përgjigjet Zuhejre, "ti gjeje edhe njeriun e tretë."
Hishami shkon tek Mut'am b. Adijj, ia përkujton lidhjet farefisnore me Benu Hashimitët dhe Benu El-Muttalibët, gjyshi i përbashkët i të cilëve është Abdu Menafi. Pastaj e qortoi për pranimin e tij së bashku me kurej­shitët këtë mënyrë të keqtrajtimit. Mut'ami pyet: "Më trego se çka të bëj? Unë jam vetëm. Njëri nuk mund të bëj kurrgjë vetëm." Hishami i thotë: "E kam gjetur njërin." "Kush është ai?" "Unë vet." Pastaj Mut'ami thotë: "Gje­je të tretin!" Hishami përgjigjet: "Këtë e kam bërë." "E kush është ai?" "Zuhejre b. Ebi Umejje" përgjigjet ky. "Kërkoje pra edhe të katërtin", thotë Mut'ami.
Hishami shkon tek Ebu-l-Buhturije b. Hishami. E edhe këtij ia përsë­ritë të gjitha ato çka i kishte thënë Mut'amit, përkitazi me lidhjet farefis­nore dhe padrejtësinë që iu është bërë, pastaj Ebu-l-Buhturi pyet: "Po a ke përkrahje?" "Po." "E kush janë këta?" "Zuhejre b. Ebu Umejje, El-Mut'am b. Adijji dhe unë", përgjigjet Hishami. "Gjena edhe të pestin", thotë Ebu-l-Buhturi.
Hishami shkon tek Zum'ah b. el-Esved b. El-Muttalib b. Esedi. Me të folë për familjet e tyre, për obligimet farefisnore, për të drejtat e tyre, e pastaj Zum'ati pyet: "A ke bashkëpunëtor për këtë punë?" Hishami përgjigjet pastaj i numëron njerëzit me të cilët kishte biseduar. "Thirri të gjithë", tha Zum'ati. Më vonë të gjithë tubohen tek El-Huxhuni dhe merren vesh për ndërprerjen e kontratës. Zuhejre thotë: "Unë do t'ju prezentojë dhe unë do të flas i pari."
Të nesërmen u nisën ku e kishin ndërmend. Me ta vajti edhe Zuhejre i veshur me baldakin (uniformë) të bukur. Ky e kreu tavafin rreth Ka'bes, pastaj u kthye kah njerëzit dhe tha: "O banorët e Mekës! Deri kur më do të hamë mirë dhe do të vishemi mirë, kurse Benu Ha­shimitët janë duke u shkatërruar, as që blejnë e as që shesin diç. Pasha All-llahun, nuk do të ulem deri sa nuk e grisni atë letër të mallkuar!"

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947633#_ftnref1) Zadu-l-Me'ad: I/46.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947633#_ftnref2) Ebu Talibi ka vdekur gjashtë muaj pas ndërprerjes së kontratës, në muajin rexheb, e jo në ramazan.

[Albanian eX|PerT]

Ebu Xhehli, i cili qëndronte mënjanë mesxhidit, tha: "Gënjen, pasha Zotin, nuk do ta grisish." Zum'ah b. El-Esvedi i tha: "Ti gënjen, pasha Zotin! Ne as që kemi dashur që ajo kontratë të shkruhet ashtu në letër. Kjo është vepër e jote." Ebu-l-Buhturi briti: "Zum'ah e thotë të vërtetën. Ne nuk kemi dashur që kjo të shkruhet në letër e të nënshkru­het." Mut'am b. Adijji tha: "Ju jeni duke thënë të vërtetën, e kush flet ndryshe, ai gënjen. Kërkoj mbrojtje prej Zotit nga ajo (kontratë) dhe nga përmbajtja e saj." Hisham b. Amri foli diç ngjashëm. Ebu Xhehli tha: "Për këtë sigurisht jeni marrë vesh mbrëmë, dhe atë në ndonjë vend tjetër."
Ebu Talibi gjatë gjithë kohës rrinte ulur në fund të mesxhidit dhe shikonte se ç'po ndodhte. Këtu kishte ardhur sipas porosisë së Resu­lull-llahut a.s. sepse All-llahu xh.sh. e kishte informuar Resulin e vet për kontratën e shkruar në një copë letër e cila rrinte varur brenda Ka'bes dhe se All-llahu xh.sh. e ka dërguar një krimb që ta brente tërë atë që është shkruar në letër përveç emrit të All-llahut. Resulull-llahu a.s. për këtë e njoftoi xhaxhain e vet dhe ky erdhi në mesin e kurej­shitëve. Pasi që Ebu Talibi dëgjoi tërë bisedën u ngrit dhe u tregoi atyre se ç'kishte porositur Resulull-llahu a.s. nipi i tij. Nëse gënjen atëherë ndaj nesh veproni siç keni vepruar gjer më tani, por nëse e thotë të vërtetën, ndërpritni izolimin tonë dhe ndërpritni torturimin ndaj nesh. Kurejshitët thanë: "Ke folur drejtë."
Pas kësaj Ebu Xhehli filloi të konsultohet me popullin, kurse El-Mut'ami vajti ta sjellë copën e letrës - kontratën - për ta grisur. Por mbeti i shastisur kur pa se krimbi e kishte brejtur tërë tekstin përveç fjalëve: "Në emrin Tënd o All-llahu im" dhe emrin "All-llah" në vetë tekstin e kontratës.
Pas kësaj, u ndërpre izolimi dhe Resulull-llahu a.s. me shoqërinë e tij dolën nga kamp-përqëndrimi Esh-Shu'ab. Mushrikët patën argument të mrekullueshëm për pejgamberllëkun e Resulull-llahut a.s. në këtë shem­bull, por edhe më tutje mbetën të atillë siç i ka quajtur All-llahu xh.sh., dhe për ta ka thënë:
"Po, kur shohin ndonjë mrekulli, ata kthejnë kokën e thonë: "Kjo është magji e vazhdueshme!" (54,2).
Ata, me gjithë vërejtjen, nuk përfillën këtë ajet por edhe më tepër e përforcuan mosbesimin e vet.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947634#_ftn1)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947634#_ftnref1) Ne kemi mbledhur fragmente të ndara nga: Sahihu-l-Buhari, kaptina: vajtja e Resulull-llahut a.s. në Mekë: I/216 dhe kaptina: komploti i mushrikëve kundër Resulull-llahut a.s.: I/548; Zadu-l-Me'ad: II/46 - Ibni Hisham: I/350-351, 374-377; Rahmetun li-l-Alemin: I/69, 70; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 106-110; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Abdul-Vehhabi, f. 68-73. Ekzistojnë disa mospajtime në këto vepra, por kemi marrë atë që është përafërsisht e njëjtë tek të gjithë

[Albanian eX|PerT]

VITI I PIKËLLIMIT

Vdekja e Ebu Talibit

S

ëmurja e shtrëngoi Ebu Talibin, vdekja iu afrua dhe ai ndë­rroi jetë në muajin rexheb[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn1) të vitit dhjetë të pejgamber­llëkut, apo gjashtë muaj pas daljes nga Izolimi.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn2)
Ekzistojnë mendime se ka vdekur në muajin ramazan, tre ditë para vdekjes së h. Hatixhes r.a.
Në Sahihun e Buhariut transmetuar nga El-Musejjibi thuhet se Resulull-llahu a.s. ka hyrë te Ebu Talibi. Pranë tij ishte ulur Ebu Xheh­li. Resulull-llahu a.s. iu drejtua xhaxhait të vet: "O xhaxha, thuaj: Nuk ka Zot tjetër pos All-llahut, fjalë kjo me të cilën do të të mbrojë tek All-llahu." Ebu Xhehli dhe Abdullah b. Ebu Umejje thanë: "O Ebu Talib, a mos, vallë, do të dalësh nga mileti i Abdul-Muttalibit?" (besi­mit të gjyshit). Kështu vazhduan të flasin, kurse fjalët e tija të fundit kanë qenë: "Në miletin e Abdul-Muttalibit." Resulull-llahu a.s. tha: "Do të kërkoj falje për ty gjithherë, përveç nëse më ndalohet." Atëherë All-llahu xh.sh. shpallë:
"Nuk është për Pejgamberin dhe besim­tarët, që të kërkojnë falje për idhujtarët, madje, qofshin edhe të afërm të tyre, pasi që t'ju bëhet e qartë se ata janë banorë të Xhehe­nnemit." (9, 114).
Gjithashtu All-llahu xh.sh. shpalli: "Ti (o Muhammed) , me të vërtetë, nuk mund ta udhëzosh (në formë imponuese) në rrugë të drejtë, atë që dëshiron ti - por All-llahu e udhëzon (në të gjitha normat), Ai i di më së miri ata që janë të udhëzuar." (28, 56).
Mendojmë se nuk ka nevojë të flitet më gjerësisht për rolin e Ebu Talibit në mbrojtjen e Resulull-llahut a.s. nga zullumqarët. Bedeni, me të cilën ai e ka mbrojtur, njëkohësisht Resulull-llahun a.s. dhe Islamin, ka qenë i fortë dhe i padepërtueshëm, por nuk ka qenë në gjendje ta mbrojë vetveten. Ai i mbeti besnik fesë së etërve të vet, andaj nuk e kreu në tërësi detyrën e vet në këtë botë. Në hadithin sahih transmetohet nga Abbas b. Abdul-Muttalibi, i cili i ka thënë Resulull-llahut a.s. "Ti nuk munde ta shpëtosh xhaxhain tënd, kurse ai ty të ka mbrojtur dhe për shkak teje ka qenë i qortuar?" Resulull-llahu a.s. i është përgjigjur: "Ai është në cekti­nën e Xhehennemit, sikur të mos isha unë, ai do të ishte në fund të Xhehen­nemit."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn3)
Tregohet nga Ebu Se'id El-Hudariu se e ka dëgjuar Pejgamberin a.s. - kur e ka përmendur xhaxhain e vet - duke thënë: "Ndoshta do të ketë dobi në ditën e Gjykimit nga shef'ati im, kështu që në zjarr t'i jenë vetëm putrat (shputat e këmbëve)."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn4)
Vdekja e h. Hatixhes r.a.

Dy muaj e tre ditë pas vdekjes së Ebu Talibit, ndërroi jetë nëna e të gjithë besimtarëve, e çmuara dhe e nderuara, Hatixhja r.a. Kjo ka ndodhur në ramazan të vitit dhjetë të pejgamberllëkut. Ka vdekur në moshën gjashtëdhjetë e pesë vjeç. Resulull-llahu a.s. atëherë i ka pasur pesëdhjetë vjet.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn5)
Hatixhja r.a. ka qenë njëra nga hiret e vërteta të All-llahut xh.sh. për Resulull-llahun a.s. Me Resulull-llahun a.s. ka jetuar një të katërtën e shekullit, duke i ofruar butësi dhe mirëkuptim në çastet e dëshprimit dhe të pikëllimit. Bashkë me të e ka bartë përgjegjësinë e da'vetit në supet e veta. Ajo i ka dhënë kurajo në momentet e pranimit të shpalljes. E ka mbrojtur nga smirëzitë dhe zullumqarët, dhe gjatë tërë kësaj rruge nuk iu është dhimbsur as vetja, e as pasuria e vet. Resulull-llahu a.s. ka thënë:
"Ajo më ka besuar (se jam Pejgamber) atëherë kur askush nuk më besonte, e ka ditur se jam duke folur të vërtetën atëherë kur më thonin se jam rrenacak dhe më ka ndihmuar me pasuri atëherë kur të gjithë më dëmtonin."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn6)
Në hadithin sahih, Ebu Hurejre, thotë: "I ka ardhur Xhibrili Resulull-llahut a.s. dhe i ka thënë: “O i Dërguari i All-llahut, ja, arriti Hatixhja. Ajo është duke bartur një enë me fiq, ose me ushqim, ose me pije. Nëse ajo vjen te ti, përcjellja selamin nga Zoti i saj dhe përgëzoje me shtëpinë në Xhennet, ku nuk ka britma as shamatë, e as punë e lodhje, e All-llahu xh.sh. me të më fali fëmijë e me të tjerat jo.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn7)
Shumëzimi i pikëllimeve

Këto dy ngjarje të dhembshme e të rënda (vdekja e xhaxhait Ebu Talibit dhe bashkëshortes Hatixhes) ndodhën në një periudhë të shkur­tër Kohore. Atëherë u hap çepi i dhembjeve, ndërsa ndjenjat filluan të penetrojnë (depërtojnë). Pikëllimi dhe dhembja, dhembja dhe pikëllimi, njëra pastaj tjetra ose njëra pas tjetrës u futën në zemrën bujare të Resulull-llahut a.s. Nëse këtyre i shtohen vështirësitë që ia shkaktonin kurejshitët, atëherë vërtetë kuptohet se e ka pasur tejet rëndë. Pas vdekjes së Ebu Talibit, torturat e llojllojshme u dyfishuan, u shtuan në ato përmasa, sa që humbi vullnetin për të qëndruar më në Mekë.
Një ditë, duke qenë i mërzitur, shkon në Taif me qëllim që edhe në këtë qytet të përhapë fenë dhe që populli i këtij vendi t'i ndihmonte kundër popullit të vet. Mjerisht, as atje nuk gjeti askend që do ta kup­tonte, e lëre më që ta ndihmonte. Përveç kësaj, atje e sulmuan edhe më tepër se populli i vet.
Duhet thënë se, siç vuante dhe kalonte Resulull-llahu a.s., në të njëjtën mënyrë vuanin dhe kalonin shokët dhe ithtarët e tij. Kështu, shoku dhe miku i tij, Ebu Bekri, u detyrua të shpërngulet nga Meka. Arrinë në Berku-l-Gamad, me qëllim që prej këtu të kalonte në Abisini. Nga ky qëllim ia kthen mendjen Ibni Daganeh, i cili e ndali në shtëpinë e vet.[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn8)

Ibni Is'haku thotë: "Kur vdiq Ebu Talibi, kurejshitët e mundonin Resulull-llahun a.s. dhe i bënin të këqija, çfarë nuk guxonin në kohën e Ebu Talibit. Madje edhe njëfarë rrugaçi i hedhë pluhur në kokë. Ky shkon në shtëpi me flokë të pluhërosura. Njëra nga vajzat e tija, ia lanë kokën duke qajtur. Resulull-llahu a.s. i tha: "Mos qajë, bija ime, se All-llahu është duke e mbrojtur babain tënd." Kurejshitët nuk i bënin këso mynxyrash derisa Ebu Talibi ishte gjallë."[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn9)
Për shkak këtyre ngjarjeve të dhembshme, tragjike dhe të shpeshta, që i ndodhën në vitin dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. këtë vit e quajti "viti i pikëllimit", dhe me këtë emër njihet në histori.
Martesa me Sevdën r.a.

Në muajin shevval të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. martohet me Sevdën, bijën e Zum'atit, i cili qëmoti e kishte pranuar Islamin. Ajo ka qenë e martuar për Sekran b. Amrin, i cili, pas pranimit të Islamit, së bashku me gruan e vet dhe me muhaxhirët shpërngulet në Abisini (hixhreti i II). Sekrani vdes atje, kurse Sevda kthehet në Mekë.
Kjo ka qenë gruaja e parë e Resulull-llahut a.s. pas vdekjes së h. Hatixhes r.a. Pas disa vitesh ajo ia falë h. Aishes r.a. Nubijasen e vet.[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftn10)
Shkaqet e durimit dhe këmbënguljes

Në disa situata të jetës së Resulull-llahut a.s. njeriu mbetet i shtangur. Çdo njeri, sado pak i arsyeshëm, do të mbetet pa fjalë. Shumë njerëz të mençur i bëjnë vetit pyetje: ç'është ajo që ka qenë aq e fuqi­shme dhe e fortë që i ka mbajtur myslimanët e Mekës në fenë e All-llahut xh.sh. me gjithë vuajtjet e tmerrshme, të cilat i përjetonin. Si kanë mundur të kenë aq shumë durim përkundër komploteve dhe dhu­nës, nga të cilat të ngriten flokët në kokë dhe të rrënqethet i tërë trupi. Duke pasur parasysh këtë, e shohim të arsyeshme që t'i përmendim disa nga shkaqet dhe arsyet e këtij durimi të madh.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref1) Tariku Islami nga Shahu i Madh Kanë En-Nexhib Abdi: I/20. Ekzistojnë mendime të ndryshme se a ka vdekur Ebu Talibi gjashtë apo tetë muaj pas izoli­mit. Sipas llogarisë sime ka vdekur në rexheb të vitin 10. të pejgamberllëkut.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref2) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 111.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari, kaptina rrëfimi mbi Ebu Talibin.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref4) Sahihu-l-Buhari: I/548.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref5) Ibni El-Xhevzi konfirmon se ka ndërruar jetë në Ramazan, f. 7. Edhe dijetari Mensur Fevri konfirmon këtë në Rahmetun li-l-Alemin: II/164.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref6) Këtë hadith transmeton Imam Ahmedi në Musnedin e vet: VI/118.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref7) Sahihu-l-Buhari, kaptina: Martesa e Resulull-llahut a.s. me Hatixhen r.a.: I/539.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref8) Shah Kan En-Nexhib Abadi thotë se kjo ngjarje ka ndodhur në këtë vit të njëjtë. Tarihu-l-Islami: I/120. Rrëfimi i tërë ekziston tek Ibni Hishami: I/372, 372; Sahihu-l-Buhari: I/552, 553.

[9] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref9) Ibni Hisham: I/416.

[10] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947635#_ftnref10) Rahmetun li-l-Alemin: II/165. Telkih Fuhumi ehli-l-Ether, f. 10.

[Albanian eX|PerT]

1. Imani i fortë është kusht i qëndrueshmërisë për përballimin e të gjitha vështirësive. Besimi në All-llahun xh.sh., Një të Vetmin dhe njohja, por njohja e sinqertë e All-llahut xh.sh. Kur imani i paluhat­shëm shkrihet me zemrën e qiltër dhe të hapur atëherë peshon me peshën e maleve, ndërsa ai që ka imanin e qëndrueshëm dhe bindjen e fortë i sheh të gjitha vuajtjet e kësaj jete, çfarëdo qofshin ato, të ndara nga imani i vet. Leshnja e gjelbër në rrugën e terur është Islami në Mekë, fe e cila me iman do t'i thërrmojë shkëmbinjtë e zjarrtë, kësh­tjellat e fortifikuara dhe kullat e mosbesimit.
Prandaj, asgjë nuk janë vuajtjet dhe mundimet e përjetuara në këtë rrugë. Çka do të thotë kjo në krahasim me bukurinë e imanit i cili do t'i nxjerrë të tëra fundërrinat në sipërfaqe, derisa zemrën do t'a le të gëzuar e të parapërgatitur. "Kështu All-llahu ilustron dallimin e së vër­tetës dhe të pavërtetës: mbeturinat hidhen, ndërsa ajo që u sjellë dobi njerëzve, mbetet në tokë." (13, 17).
Nga ky shkak thelbësor rezulton tjetri i cili vetëm i kontribuon përforcimit të durimit. E ky është:
2. Udhëheqja, të cilën njerëzit e pranojnë me zemër, vërteton atë se Resulull-llahu a.s. si udhëheqës suprem i bashkësisë myslimane, jo vetëm i këtij populli, por i tërë njerëzimit, kishte moral dhe virtyte të një perso­nalitetit komplet i cili me vetëdijen, mençurinë, bujarinë, drejtësinë dhe sinqeritetin e vet i përvetësonte zemrat e njerëzve. Nder­shmëria, autoriteti, dinjiteti dhe mirësia flasin për njeriun, i cili me të gjitha këto virtyte ka arritur në shkallën më të lartë të gjinisë njerëzore. Ka qenë person të cilin domosdo edhe armiku e ka admiruar, e ka çmuar dhe e ka nderuar.
Kështu, një herë u takuan tre kurejshitë, të cilët fshehtazi çdo njëri prej tyre veç e veç, kishin dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke kënduar Kur'an. Kanë qenë të mahnitur, sepse ky nuk ishte ligjërim i rëndomtë, këto nuk ishin vargje. Njëri prej tyre, duke mos mundur të mbante fshehtësinë i tha Ebu Xhehlit: "Çka mendon ti për atë që kam dëgjuar prej Muhammedit a.s.?" "E, çka ke dëgjuar ashtu?" "Kemi garuar ne dhe Abdu Menafi rreth nderit dhe pushtetit. Ne i ushqenim të tjerët, e edhe ata i ushqenin. Ata ishin të pasur, e edhe ne ishim të pasur. Tjera fise i merrnin ata për dëshmitarë, por edhe ne, ata kanë ndarë, por edhe ne kemi ndarë. Andaj kur kuptuam se jemi duke imituar njëri tjetrin në çdo gjë, madje edhe në kalërim, u bëmë sikurse kuajt e robëruar. Ata thanë se kanë një Pejgamber të cilit i zbret Shpallja nga qielli. Po a do të kemi edhe ne Pejgamberin tonë? Pasha Zotin, nëse ata do ta kenë, e ne jo, ne kurrë nuk do ta pranojmë dhe as që do ta pasojmë atë e as që do ta pranojmë fenë e tij."
Ebu Xhehli dinte të thoshte: "O Muhammed, ne nuk themi se ti je rrenacak, por ajo që je duke interpretuar është rrenë."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftn1) Atëherë All-llahu xh.sh. shpallë: "Ata vërtetë nuk të fajsojnë ty se je rrena­cak, por jobesimtarët i mohojnë fjalët e All-llahut." (6, 33).[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftn2)
Jobesimtarët e fajsonin Resulull-llahun a.s. për këndimin e Kur'­anit një ditë tri herë. Herën e tretë u tha: "O popull, o Kurejshit, prano­ni Islamin ose do të bëheni viktimë!" Atëherë nga këto fjalë frikë­soheshin, prandaj edhe ata armiq më të vrazhdë ndaj tij silleshin ashtu siç është më së miri.
Kur i gjuajtën në qafë zorrë, ai i mallkoi. E ata pushuan së qeshuri dhe i kaploi brenga dhe dëshprimi, sepse ishin të bindur se do t'i arrinte mallkimi dhe do të ndëshkohen.
Resulull-llahu a.s. po ashtu e ka mallkuar edhe Utejbeh b. Lehebin, e nuk kaloi shumë kohë nga kjo, ky, kur e pa luanin, briti: "Mbytëm, pasha Zotin, sepse më mbyti Muhammedi edhe pse ai është në Mekë." (kurse Utejbehu gjendej në rrugë për në Sham).
Kur Ubej b. Halefi i ishte kërcënuar Resulull-llahut a.s. se do ta mbyste, Resulull-llahu a.s. i është përgjigjur: "Unë ty do të mbys ty, në dhashtë Zoti!" Dhe kur Ubeje u plagos në qafë, në betejën e Uhudit (plaga nga prerja nuk ishte e madhe), tha: "Tanimë ai më pat thënë në Mekë: Unë ty do të mbys. Pasha Zotin, sikur të kishte pështyer në mua, do të më mbyste."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftn3) (për këtë do të bëhet fjalë).
Sa'd b. Mu'adhi (gjersa ishte në Mekë) i pat thënë Umejjeh b. Halefit: "E kam dëgjuar Resulull-llahun a.s. duke thënë: "Ata (mysli­manët) do të luftojnë kundër teje." Umejja u frikësua shumë dhe e dha fjalën se kurrë nuk do të dal jashtë Mekës. Kur Ebu Xhehli e detyroi të shkonte në Betejën e Bedrit, bleu devenë më të mirë në Mekë për të ikur. Gruaja i tha: "O Ebu Safvan, a mos ke harruar çka të ka thënë vëllai yt, El-Jethrebij?" Ky tha: "Jo, pasha Zotin, nuk dua të udhëtojë me të, nuk do të shkojë larg."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftn4)
Kështu kanë kaluar armiqtë e Resulull-llahut a.s. Për sa i përket shokëve dhe miqve të tij, ata për të merrnin frymë me një shpirt. Ishte në zemrat e tyre dhe ishte dritë e syve të tyre. Mes tyre rrjedhte dashuria e sinqertë sikurse që uji rrjedhë në shtratin e vet. I tërhiqte njerëzit sikurse magneti që tërheq hekurin.
Për shkak të dashurisë së madhe ndaj Resulull-llahut a.s. çdo njëri më parë do të pranonte vdekjen se sa atij t'i mungonte edhe thoni nga gishti, apo edhe thera t'a thumbonte.
Një ditë Ebu Bekër b. Kuhafeti ka qenë i sulmuar në Mekë nga Utbe b. Rebia i cili e rrahu shumë duke e goditur me nallane, duke e shkelur në fytyrë dhe duke i kërcyer në stomak. Nga goditjet e shumta nuk mund të njihej në fytyrë. Benu Tejimët e sollën në shtëpi me çarçaf, duke pritur se do të vdes. Kah mbrëmja Ebu Bekri erdhi në veti dhe tha: "Ç'u bë me Resulull-llahun a.s.?" Ata e puthën dhe e lutën që të qetë­sohet. Pastaj u ngritën dhe i thanë nënës së tij, Ummi-l-Hajr: "Përpiqu ta ushqesh, sado pak!" Ajo e stërpiki me ujë e ai erdhi në vete dhe pyeti: "Ç'u bë me Resulull-llahun a.s. ?" Ajo tha: "Nuk e di." Ai tha: "Shko tek Ummi Xhemilja, e bija e Hattabit dhe pyet për te!" Ajo shkoi tek Xhemilja dhe i tha: "Ebu Bekri pyet për Muhammedin, të birin e Abdu­llahut." Ajo u përgjigj: "Nuk di gjë as për Ebu Bekrin e as për Muha­mmedin e Abdullahut. Nëse don, do të vij me ty tek biri yt." Ajo i tha: "Eja." Kur arriti në shtëpi të Ebu Bekrit e e pa atë të tërin në plagë, klithi dhembshëm e tha: "Pasha Zotin, këtë kanë mundur të bëjnë vetëm armiqtë jobesimtarë. Dëshiroj që All-llahu të hakmerret për ty." Ai pyeti: "Si është Resulull-llahu a.s. ?" Ummu Xhemi­lja pyeti: "A guxon të dëgjoi nëna?" Ai tha: "Mos ke frikë nga ajo." Ajo tha: "Ai është mirë dhe s'ka gjë." "E ku është ai?" "Në shtëpinë e Ibnu-l-Erkamit." Ebu Bekri tha: "Pasha Zotin, nuk do të ha, as nuk do të pi, përde­risa nuk më dërgoni tek Resulull-llahu a.s." Ato e qetësuan.
Kur u qetësua, dhe kur njerëzit flinin, ato dyja dolën natën vonë e morën Ebu Bekrin dhe duke e mbajtur atë, e sollën tek Resulull-llahu a.s.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftn5)
Kur të bëhet fjalë për Resulull-llahun a.s. nga ngjarjet në Uhud, Hajber dhe situata të ngjashme, do të sjellim reflekse të shprehjes së dashurisë së pakufishme ndaj tij.
3. Ndjenja e përgjegjësisë; As'habët në tërësi e kanë ditur se çfarë përgjegjësie të madhe dhe serioze janë duke bartë në supet e veta. Këtë përgjegjësi nuk duhet harruar asnjë moment. Pasojat që rezultojnë nga frika dhe ikja prej përgjegjësisë, do të sillnin dëme shumë më të mëdha se sa situata në të cilën gjendeshin. Dëmi i cili do t'i godaste ata, por edhe njerëzimin, pas ndonjë ikjeje të tillë, assesi nuk mund të krahasohet me vuajtjet që i përjetonin si rezultat i këtij durimi.
4. Besimi në botën e ardhshme; Kjo bindje edhe më tepër ka ndikuar në ndjenjat e përgjegjësisë dhe gjithnjë e më tepër e forconte këtë. Bindshëm dhe në mënyrë të paluhatshme myslimanët besonin se Zoti i botërave do t'i ringjallë, për t'u përgjigjur për veprat e tyre, edhe për të mirat edhe për të këqijat, e pastaj ose do të jenë banorë të Xhennetit, ku do t'i gëzojnë mirësitë e All-llahut xh.sh., ose do të jenë banorë të Xhehenne­mit, ku do të përjetojnë vuajtje përgjithmonë. Ata çonin jetë të disiplinuar mes frikës dhe shpresës, duke lutur All-llahun e vet për mëshirë dhe duke u frikësuar nga ndëshkimi i Tij. Ata janë: "të cilët shpenzojnë pasurinë e tyre (në rrugën e All-llahut) që u është dhënë, dhe zemrat e të cilëve dridhen nga frika se një ditë do të kthehen te Zoti i tyre." (23, 60). Ata e kanë ditur se Dunjallëku, kjo botë dhe të gjitha të mirat e saja nuk vlejnë as sa një flatër e mushkonjës në krahasim me Ahiretin - botën e ardhshme. Kjo bindje e thellë, atyre ua lehtësonte vuajtjet dhe trishtimet e kësaj bote, kështu që atyre nuk u kushtonin kujdes e as rëndësi të madhe.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftnref1) Ibni Hisham: I/316.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftnref2) Tradita e Tirmidhiut në Tefsiru smet El-En'am: II/132.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftnref3) Ibni Hisham: II/563.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftnref4) Sahihu-l-Buhari: II/563.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947637#_ftnref5) El-Bidajetu ve-n Nihajetu: III/30.

[Albanian eX|PerT]

5. El-Kur'an; Në momentet më të vështira të jetës së myslima­nëve, në momentet e tmerrit dhe të frikës, janë shpallur suret dhe ajetet e Kur'anit si argumente të pakontestueshme të themelit të Islamit, rreth cilit sillej da'veti në Mekë. Besimtarët udhëzoheshin sipas dispozitave bazë të All-llahut, në bazë të të cilave është themeluar shoqëria njerë­zore më e pastër dhe më e mirë në tërë rruzullin tokësor, e kjo është shoqëria Islame. Kur'ani i nxitë myslimanët që në momentet dhe në kohët e vështira të jenë të durueshëm dhe të fuqishëm. Përkitazi me këtë, sjellë shumë shembuj dhe shpjegon mençurinë që e përmbanë:
"A mendoni ju se do të hyni në Xhennet pa i përjetuar ato (vuajtje) ashtu si kanë përjetuar të tjerët para jush? Ata i pat goditur mjerimi dhe sëmurjet dhe aq shumë qenë tronditur saqë Pej­gamberi dhe ata që ishin me të thirrën: "Kur më do të arrijë ndihma e All-llahut?!" Qe, ndihma e All-llahut është afër!"(2, 214).
"Elif, Lam, Min. A mendojnë njerëzit se do të jetë i mjaftueshëm vetëm pohimi i tyre: "Ne e pranuam besimin!" dhe të mos vihen në sprovë? Kurse Ne i kemi sprovuar edhe ata, të cilët kanë qenë para tyre. Pra, All-llahu, me siguri, do t'i dallojë ata, të cilët e thonë të vërtetën dhe do t'i veçojë ata, të cilët gënjejnë." (29, 1-3).
Këto ajete u jepnin përgjigje aspiratave të jobesimtarëve dhe kokë-fortëve këmbëngulës, me përgjigje të qartë dhe pa hamendje. Kur'ani tërheqë vërejtjen dhe i paralajmëron ata për ndëshkimet dhe mynxyrat që do t'i përjetojnë nëse janë të qëndrueshëm në mosbesim dhe kokëfortësi. Ky paralajmërim është konkret dhe i qartë në mbështetje të ajeteve, të cilat flasin për All-llahun dhe Fuqinë e Tij, pastaj para­shtrojnë shembuj nga historia, të cilat vërtetojnë pagabueshmërinë e All-llahut ndaj armiqëve të vet dhe ndaj evliave (njerëzve të mirë). Kur'ani së pari përdorë metodën e butësisë e pastaj metodën e këndelljes dhe udhëzimit, derisa njeriu nuk heq dorë nga jetesa në lajthitje të qartë në të cilën gjendet.
Kur'ani me domethënien e vet dhe me figurat e veta ka ditur t'i shpie njerëzit në botën tjetër, në botën e panjohur dhe të paarritshme. Ua ka hapur sytë që të shohin Gjithësinë, që të shohin fuqinë dhe bukuritë e All-llahut xh.sh. dhe ta ndiejnë Përsosmërinë e Tij, prapa së cilës është fshehur mëshira, kujdesi, ngrohtësia dhe kënaqësia ndaj atyre të cilët e ndiejnë Atë pa kurrfarë pengesash.
Në suaza të këtyre ajeteve ka pasur dialogje me myslimanët, përmes të cilave All-llahu xh.sh. i përgëzon ata me lajme të mira për mëshirën e vet dhe kënaqësinë e vet që janë banorë të kopshteve me plotë mirësira të amshueshme. Kur'ani ua pasqyron armikun, jobesim­tarin si dhe zullum­qarin e gjakësorin. Ai tregon se si do të gjykohen dhe si do t'i nënshtrohen vuajtjeve të zjarrit të Xhehennemit. Zjarri do t'ua djegë fytyrat, andaj le të provojnë gostinë e skëterrës.
6. Paralajmërimi i suksesit; Myslimanët, që nga dita e parë, prej kur e kanë përqafuar Islamin, me gjithë përjetimet e dhembshme dhe vuajtjet e torturat që kanë pësuar nga jobesimtarët, e kanë pasur të qartë se feja Islame nuk është ajo që i ka sjellur me veti të gjitha këto mynxyra, por që mësimi Islam përpiqet dhe ka për qëllim qërimin e hesapeve me injo­rancën dhe injorantët si dhe me regjimin e tyre të errët. Qëllimi kryesor i fesë Islame është rivendosja e autoritetit në tokë dhe rrëzimi i regjimeve politike në botë, të cilat nuk respektojnë njeriun dhe të drejtat e tij. Islami përpiqet për konsolidimin e shoqërisë, me të cilën All-llahu xh.sh. do të jetë i kënaqur, shoqëri e cila nga adhurimi i idhujve do të kalojë në adhurimin e All-llahut xh.sh.
Në lidhje me këtë Kur'ani ka shpallur lajme të gëzuara, ngandonjë­herë në mënyrë të qartë dhe të hapët, e ngandonjëherë në mënyrë simbo­like. Dhe kështu, në atë kohë tejet të vështirë për myslimanët, kur bota u dukej tejet e ngushtë, pak sa nuk u mbytën në vatrat e veta dhe ta humbasin jetën e vetë, u shpallën ajetet të cilat rrëfenin për vështirësitë dhe myn­xyrat, padrejtësitë dhe dhunimet, pastaj jetën e vështirë të Pejgamberëve të parë, të dërguar popujve, të cilët i quanin rrenacak dhe mbetnin në pabesim. Këto ajete përmbanin në vete gjendje dhe situata pothuajse të njëjta në çfarë kalonin dhe përjetonin edhe myslimanët e Mekës, të maltre­tuar nga jobesimtarët e saj. Ajetet përmbanin metodat e zgjidhjes për suksesin e besimtarëve.
Në disa sure haptazi paralajmërohet shkatërrimi i idhujtarëve të Mekës dhe suksesi i myslimanëve së bashku me përhapjen dhe kumti­min e fesë Islame.
Në këtë periudhë janë shpallur shumë ajete të cilat sjellin lajme të gëzuara për fitoren e myslimanëve. All-llahu xh.sh., thotë:
"E fjala e Jonë qëmoti është thënë për robërit Tonë, për Pejgamberët: "Ata do të jenë, vërtetë të ndihmuar dhe ushtria Jonë me siguri do të triumfojë." Andaj shmangu prej tyre (ti o Muhammed) për një kohë dhe vëzhgoi ata, sepse edhe ata do të të vëzhgojnë! A mos dëshirojnë ata të shpejtojnë nga ndësh­kimi Jonë? E kur i arrinë ai ndëshkim, do të gdhij mëngjesi i tmerrshëm për ata të cilëve u është tërhequr vërejtja!" (37, 171-177). All-llahu xh.sh., gjithashtu thotë: "Grupi sigurisht do të pësojë disfatë dhe ata do të ikin!" (54, 45), dhe thotë: "Ata para­qesin një ushtri komplotiste e cila do të shpartallohet atje" (38, 11). Për ata që kanë shkuar në Abisini në syrgjyn është shpallur: "Dhe ata të cilët migrojnë për hir të All-llahut, pasi që u ballafaquan me torturime, Ne me siguri do t'u japim vendbanim të mirë në këtë botë, ndërsa shpërblimi i Ahiretit do të jetë më i madh - sikur ta dinin atë (jobesimtarët)." (16, 41).
Resulull-llahun a.s. e kanë pyetur për Jusufin a.s. kurse All-llahu xh.sh. shpalli: "Vërtetë, në ngjarjet e Jusufit e të vëllezërve të tij ka shumë Shenja për kërkimtarët e vërtetësisë." (12, 7). Kërkim­tarët e tillë janë banorët e Mekës, të cilët do t'i gjejë e njëjta gjë sikurse vëllezërit e Jusufit, shkatërrimi dhe dorëzimi. Kur All-llahu flet për Pejgamberët, thotë:
"Dhe ata, të cilët nuk e kishin pranuar besi­min, i thoshin Pejgamberëve të tyre: "Ne me siguri do t'ju dëbojmë juve nga vendi ynë ose ju domosdo do të ktheheni në fenë tonë." Atë­herë Zoti i tyre (Pejgamberëve) u shpalli atyre: "Ne me siguri do t'i shkatërrojmë mizorët dhe pas tyre do t'ju vendosim në tokë. Kjo do të jetë për ata të cilët do t'i frikë­sohen dhënies së llogarisë para Meje dhe të cilët do t'i frikësohen kërcënimit Tim." (16, 13-14).
Kur shpërtheu lufta mes Persianëve dhe Romakëve, dhe kur mush­rikët dëshironin fitoren e Persianëve, duke qenë se edhe ata ishin idhuj­tarë, myslimanët si besimtarë dëshironin ngadhënjimin e Roma­këve, gjithashtu besimtarë, të cilët besonin në Zotin, Pejgamberët, Shpalljen e Librit dhe në ditën e Gjykimit. Por, megjithatë fituan Persi­anët. Atëhe­rë All-llahu xh.sh. në ajetet e shpallura paralajmëroi se Romakët do të fitojnë pas disa viteve. Përveç kësaj, Kur'ani paralajmë­ron një lajm edhe më të gëzueshëm, e kjo është fitorja e myslimanëve me ndihmën e All-llahut xh.sh.: "Është vendimi i All-llahut, dhe atëherë besim­tarët do t'i gëzohen ndihmës së All-llahut. Ai e ndihmon cilin­do Ai. Ai është i Plotfuqishëm dhe i Mëshirshëm." (30, 4-5)
Resulull-llahu a.s. edhe vetë ka pasur këso lloj parandjenjash.

[Albanian eX|PerT]

Gjatë kohës së haxhxhit sillej mes njerëzve në sheshet e Ukadhit, Mexhnes dhe Dhu-l-Mexhazit dhe përhapte Shpalljen, por njerëzve nuk u premtonte vetëm Xhennetin dhe mbarësitë e Xhennetit por u fliste haptazi: "O njerëz, thuani: "Nuk ka zot tjetër pos All-llahut, e do të jeni të shpëtuar. Me këtë fjalë do t'i mbizotëroni arabët, do t'i nënshtroni të huajt, e nëse vdisni do të jeni sundues në Xhennet."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftn1)
Më herët kemi përmendur se si është përgjigjur Utbe b. Rebia kur bënte pazarllëk me Resulull-llahun a.s. rreth gjërave të dunjallëkut. Utbe kurrë nuk e ka kuptuar Resulull-llahun a.s.
Është e dobishme të përsëritet se si është përgjigjur Resulull-llahu a.s. kur delegacioni i fundit e ka vizituar Ebu Talibin. Ai shkurt dhe qartë ka kërkuar prej tyre të pranojnë vetëm një fjalë - kelimei sheha­detin.
Na rrëfen Habab b. El-Ereti: "Kam ardhur tek Resulull-llahu a.s. e ai ishte ulur i mbështjellur me gunën e vet nën hijen e Ka'bes. Atëherë mushrikët na ndiqnin ashpër. i thashë: "E pse nuk i drejtohesh All-llahut kundër tyre?" Ai u skuq në fytyrë dhe tha: "Më parë ka qenë zakon që me krefshë (kashai) të hekurt t'i shkulnin mishin nga koskat e dikujt për ta detyruar të heq dorë nga feja , por nuk mund ta detyronin dot. E All-llahu do ta ndërpret këtë gjendje të pasigurt, ashtu që të mundet udhëtari nga San’asi i qetë të vijë në Hadramevt, duke mos iu frikësuar askujt përveç All-llahut xh.sh. - (transmetuesi shton) - e as që bariu të frikësohet për kopenë e vet nga ujku[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftn2) - (dhe në tjetrën traditë) - por ju po nguteni (nuk keni durim).[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftn3)
As'habët, duke u mbështetur në të gjitha paralajmërimet për ardhmërinë e ndritshme dhe të lavdishme në këtë botë, krahas lutjeve të sinqerta dhe të përzemërta për vendbanim në Xhennet, ndodhitë e përditshme, vështirësitë dhe mynxyrat, të cilat vijimisht i rrethonin, i konsideronin si: "një re verore e cilat së shpejti do të zhduket (shpër­ndahet)."
Resulull-llahu a.s. posedonte fuqi të madhe dhe durim jashtëzako­nisht të madh për t'i ushqyer zemrat e myslimanëve me dituri nga Kur'ani. Në këto themele bazohej edukimi i thellë dhe efikas. Si rezultat i kësaj mys­limani ka shpirt bujar, zemër të pastër, edukatë të bukur, nuk është i nën­shtruar materies, lufton kundër epsheve dhe është i nënshtruar vetëm Sun­duesit të Tokës dhe qiejve. Vetëm me kësi virtytesh ka qenë e mundur të gjendet rruga nga errësira në dritë. Ka qenë ky ngadhënjim i durimit ndaj mynxyrave, i të mirës ndaj të keqës. Me të gjitha këto imani (besimi) bëhej më i thellë, e me të rritej edhe çdo gjë që është e njerëzishme. Rritej angazhimi për jetesë të ndershme, për punët me të cilat All-llahu xh.sh. do të jetë i kënaqur, për dituri e cila do të pasurojë njohurinë për Fenë, për vetëmohimin dhe mbizotë­rimin e epsheve, e gjer te qetësimi psikik, durueshmëria etj.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftnref1) Transmeton Tirmidhiu.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftnref2) Sahihu-l-Buhari: I/543.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947640#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari: I/510.

[Albanian eX|PerT]

THIRRJA NË ISLAM JASHTË MEKËS

Resulull-llahu a.s. në Taif

N

ë muajin shevval[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947641#_ftn1) të vitit dhjetë të pejgamberllëkut doli Resulull-llahu a.s. nga Meka dhe vajti në Taif.
Taifi është qytet afër gjashtëdhjetë mila larg Mekës. Këtë distancë Resulull-llahu a.s. e kaloi këmbë. Së bashku me të u nis edhe robi i tij i liruar Zejd b. El-Harithi. Gjatë rrugës Resulull-llahu i thë­rriste në Islam fiset të cilat i hasnin. Por asnjë fis nuk iu përgjigj thirrjes së tij. Kur arriti në Taif, i takoi tre djemtë e prijësit të fisit Thekaf. Këta ishin: Abdu Jalijel, Mes'udi dhe Hubejbi, djemtë e Amër b. Umejr Es-Thekafit. Resulull-llahu a.s. u ul me ta dhe i thirri në Islam, i thirri që t'i besojnë All-llahut xh.sh. dhe ti ndihmojnë fesë së Tij. Njëri prej tyre tha: "Unë do ta shkuli mbulojën e Ka'bes, po qe se me të vërtetë të ka dërguar All-llahu. “I dyti tha: “A thua All-llahu nuk pati tjetër kënd përveç teje?", e i treti tha: "Pasha Zotin, kjo është hera e parë dhe e fundit që jam duke folur me ty. Nëse ti vërtetë je Pejgamber, atëherë mua nuk më ka hije të flas me ty, e nëse nuk je, ti gënjen për Zotin, atëherë as që duhet të flas me ty." Resulull-llahu a.s. u ngrit dhe tha: "Ju thatë çka patët për të thënë, por mos i tregoni askujt për mua."
Resulull-llahu a.s. qëndroi në Taif dhjetë ditë. Askend prej njerë­zve autoritativ nuk e thërriste në Islam e të mos shkonte personalisht tek ai e të fliste me të. Ata thanë: "Lëshoje vendin tonë dhe ik", dhe i nxitën horrat e vet kundër tij. Duke dalë nga Taifi horrat dhe skllevërit e përcollën duke e sharë dhe bërtitë. Kështu rreth tij u mblodh një mori njerëzish, të cilët u rendisën në dy shpalire nga ana e majtë dhe e djathtë e tij. E gjuanin me gurë dhe e ofendonin me fjalë fyese. Dikush e goditi në kordhë mbi themër dhe gjaku i rridhte në këpucë. Zejd bin El-Harithi e mbronte me trupin e vet. Resulull-llahu a.s. ndiente dhembje në kokë nga zhurma e madhe, britmat dhe goditjet. Ai dhe Zejdi u mbështetën në gardhin e një kopshti, pronar i të cilit ishin Utbe dhe Shejbe, djemtë e Rebia’s, të cilët jetonin tre mila larg Taifit. Pasi që u fshehën pas këtij gardhi, vagabondët u kthyen në Taif. Resulull-llahu a.s. hyri në kopsht dhe u ul nën rrush afër një muri. Pasi pushoi pak dhe u këndell nga ajo çka i ndodhi, këndoi duan (lutjen) e njohur e cila dëshmon për pikëlli­min dhe dhembjen që e ndiente në zemër pas ngjarjes së tmerrshme. Resulull-llahu a.s. ishte i pikëlluar sepse askush prej tyre nuk e pranoi Islamin.
Duaja e njohur e Taifit është kjo:
"O Zoti im, të lutem të më japish fuqi dhe të më nxjerrish nga kjo situatë tejet e rëndë në të cilën gjendem. Të lutem të më mbrosh nga poshtërimi njerëzor. O më i Mëshirueshmi! Ti je Mbrojtës i të dobtëve. Ti je Mbrojtësi im. Të lutem, mos më le në mëshirën e të huajve, të cilët më pritën armiqësisht. O Zoti im, mos më le në duart e tyre!
O Krijuesi im, nëse Ti nuk je i hidhëruar në mua, atëherë nuk mërzitem për të gjitha këto vuajtje. Kujdesi Yt ndaj meje është tejet i madh, i mbështetem dritës së fytyrës Tënde, me të cilën e ke shpërndarë errësirën, dhe me ndihmën e të cilës qeverisë me këtë botë dhe me botën e ardhshme, dhe të lutem hiqe hidhërimin Tënd nga unë! Më pajis me mëshirën Tënde gjersa nuk arrijë kënaqësinë Tënde. Askush nuk ka fuqi dhe forcë, përveç Teje!"
Kur e panë djemtë e Rebia’s, në këtë gjendje aq të mjerë, tek ata u zgjuan ndjenjat e mirësisë, andaj e thirrën robin e tyre, djaloshin e krishter, të quajtur Addas, e i thanë: "Çoja këtë kalavesh rrushi atij njeriu." Djaloshi iu afrua Resulull-llahut a.s. dhe ia dha kalaveshin, ndërsa Resu­lull-llahu a.s. e zgjati dorën, tha Bismilahi - në emër të All-llahut, e pastaj e hëngri.
Addasi tha: "Kështu nuk flet populli i këtyre anëve." Resulull-llahu a.s. e pyeti: "Prej kah je ti dhe cilës fe i takon?" Ai tha: "Unë jam i krishter nga Niniva." Resulull-llahu a.s. shtoi: "Ti qenke, pra, nga fshati i njeriut të mirë, Junus b. Metejit." Ai tha: "E prej nga e di ti se kush është Junus b. Meteji?" Resulull-llahu a.s. u përgjigj: "Ai është vëllai im. Ai është Pejgamber, e edhe unë jam Pejgamber. “Addasi e përqafoi Resulull-llahun a.s. dhe filloi t'ia puth kokën, duart dhe këmbët, ndërsa djemtë e Rebia’s shikonin tërë këtë dhe i thanë njëri-tjetrit: "Ai atje ta prishë djaloshin. Nuk do të të dëgjoj më!"
Kur u kthye Addasi, e pyetën: "Vaj për ty, çka të ndodhi?" Ai u përgjigj: "O zotëri, ky njeri është person çfarë nuk ekziston sot në Tokë. Më tregoi diçka që nuk mund ta dijë askush që nuk është Pej­gamber." Që të dy i bërtitën: "I mjeri ti, o Addas, nga feja jote do të të shpie në fenë e vet, e feja jote është më e mirë se e tij."
Pas kësaj ngjarjeje Resulull-llahu a.s. doli nga vendstrehimi dhe u nis për në Mekë, me zemër të shkallmuar, plotë mërzi dhe pikëllim. Kur iu afrua vendit Karnul-Menazil, afër qytetit, All-llahu xh.sh. ia dërgoi Xhibrilin së bashku me engjëllin e kodrave i cili i tha nëse më urdhëron t'i rrëzojë dy kodrat - El-Ahsheban - (të quajtura Ebu Kubais dhe el-Ahner) në banorët e Mekës do ta bëj atë.
Buhariu gjerësisht transmeton këtë rrëfim me senedin (vargun e transmetuesve) e vet nga Urvete b. Zubejri, të cilit i ka treguar Aishja r.a. se i ka thënë Resulull-llahut a.s.: "A ke pasur ditë më të vështirë se ajo në Uhud (beteja në Uhud)?" Ai u përgjigj: "Gjithçka kam përjetuar nga ky popull i yt, por më së keqi më kanë pranuar në Taif, ku e kam vuar vetën në ultësi ndaj Ibni Abdi Jalilimit. Ai nuk iu përgjigj dëshirës dhe thirrjes sime të pranojë Shehadetin, e pasi që nuk e bëri këtë, u largova prej tij i brengosur dhe i shqetësuar. Kam qenë në dremitje (kllapi) derisa nuk mbërrijta tek vendi Karnul-Menazil. Aty ngrita kokën dhe mbi kokën time pash një re të vogël që më bënte hije, andaj shikova më mirë dhe pash se në të qëndronte Xhibrili, i cili mu drejtua: "All-llahu ka dëgjuar çka u ke thënë atyre dhe çfarë përgjigje të kanë dhënë. All-llahu ta dërgon engjëllin e kodrave, të cilit mund t'i urdhë­rosh t'u bëj çka të duash atyre." Pastaj dëgjova zërin e engjëllit, i cili më tha: "O Muhammed, qe tek jam. çka dëshiron të bëj? Nëse dëshiron t'i rrëzoj këto dy kodra - El-Ahsheban - mbi ta, vetëm thuaj." Resulull-llahu a.s. tha: "Dëshiroj që All-llahu xh.sh. prej tyre t'i shpie në rrugë të drejtë ata të cilët do të besojnë All-llahun e Lartësuar, Një të Vetmin, dhe nuk do të bëjnë shirk, përkatësisht, nuk do t'i përshkruajnë Atij zota të tjerë."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947641#_ftn2) Në këtë përgjigje të Resulull-llahut a.s. pasqyrohet persona­liteti i tij i jashtëzakonshëm i endur me vlerat më të larta morale, madhësia e të cilave vështirë diktohet. Resulull-llahu a.s. u këndell plotësisht dhe zemra iu qetësua nga gëzimi për ofrimin e ndihmës nga All-llahu xh.sh. prej kateve qiellore. Pastaj vazhdoi rrugën për në Mekë dhe kur mbërriti në luginën Nahël, u ndal dhe aty qëndroi disa ditë. Në atë luginë gjendeshin dy vende të përshtatshme për qëndrim: Përroi i madh malor dhe fusha pjellore. Duke hulumtuar nëpër libra, nuk mun­dëm të vërtetojmë se ku gjendet saktësisht ky vend. Gjatë qëndrimit në këtë luginë, All-llahu xh.sh. ia dërgoi Resulull-llahut a.s. një grup xhinnësh. Për këta xhinnë All-llahu xh.sh. flet në dy vende në Kur'an:
Në suren El-Ahkaf: "Dhe, (kujtoju atyre kohën) kur t'i dër­guam ty disa xhinnë për të dëgjuar Kur'anin. Kur morën pjesë (në të dëgjuarit e Kur'anit), ata i thanë (njëri-tjetrit) "Heshtni". E, kur përfundoi (të lexuarit), u kthyen te populli i tyre si paralajmërues. Ata thanë: "O populli ynë! Na dëgjuam Librin, të shpallur pas Musait, i cili vërteton se janë të vërteta edhe ato para tij, i cili udhëzon kah e vërteta dhe në rrugën e drejtë. O populli ynë, përgjigjuni ju grishtarit të All-llahut dhe beso­ni Atij! Ai do t'ua falë disa mëkate dhe do t'ju shpëtojë prej dënimit të dhembshëm (46, 29-31).
Në suren El-Xhinn: "Thuaj (o Muhammed!): Mua m'u ka shpallur se disa prej xhinnëve kanë dëgjuar dhe kanë thënë: "Me të vërtetë, kemi dëgjuar (një) Kur'an të mrekullueshëm, i cili udhë­zon në rrugën e drejtë - e ne kemi besuar në te, dhe assesi më nuk do t'i bëjmë shok askënd Zotit tonë." (72,1-2).
Nga këto ajete të cekura, si dhe nga traditat të cilat kanë rezultuar nga komentimi i këtyre bisedave, na bëhet e qartë se Resulull-llahu a.s. nuk ka qenë i njoftuar për ekzistimin e xhinnëve. Për ta ka ditur vetëm pas shpalljes së këtyre ajeteve. Kjo ka qenë hera e parë që është gjetur në shoqërinë e xhinnëve. Teksti i traditave më të vonshme për­mbanë njohurinë për atë se ata kanë ardhur më shpesh pas këtyre ngjarjeve.
Në të vërtetë, Kur'ani ia ka zbuluar Resulull-llahut a.s. botën e xhin­nëve, dhe me këtë ia ka bërë me dije aspektin e ri të ofrimit të ndihmës dhe thesarin e panjohur të Gajbit (të panjohur dhe të pakuptue­shëm për ne). Ndihmesa me ushtri, të cilën nuk e di as nuk e sheh askush përveç Tij, është vërtetuar në ajetet e shpallura, në të cilat paralaj­mërohet suksesi i da'vetit të Resulull-llahut a.s. Me këtë njo­huri të re gjithashtu është vërte­tuar që kurrnjë fuqi e kësaj bote nuk është në gjendje t'ia zë rrugën Islamit dhe suksesit të tij. All-llahu xh.sh., thotë:
"E ata të cilët nuk i përgji­gjen grishtarit të All-llahut, të atillët nuk do të mund t'i ikin Atij në Tokë dhe për ta s'ka mbrojtës, pos All-llahut. Ata janë në humbje të madhe" (46, 32). "Dhe ne e kemi ditur se nuk do të mund t'i shpëtojnë All-llahut në Tokë dhe nuk mund ta lodhin Atë duke ikur (në qiell)." (72, 12)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947641#_ftnref1) Mendimi i Nexhib Abadit në veprën "Historia Islamit": I/122. e që edhe unë e kam pranuar.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947641#_ftnref2) Sahihu-l-Buhari, libri mbi fillimin e Krijimit: I/458 - kaptina: Çka ka përje­tuar Resulull-llahu a.s. prej mushrikëve dhe munafikëve.

[Albanian eX|PerT]

Pas kësaj ndihme, pas kësaj fitoreje dhe pas këtyre paralajmë­rimeve, u shpërndanë retë e errësirës, trishtimit dhe pikëllimit, të cilat e përcillnin Resulull-llahun a.s. që nga dalja prej Taifit, ashtu të demora­lizuar dhe të pikëlluar, e derisa nuk vendosi të kthehet në Mekë, me bindje të thellë që të vazhdonte misionin e filluar rreth interpretimit të Islamit dhe pranimit të Shpalljes së amshueshme të All-llahut xh.sh., me elan, fuqi, vullnet dhe me entuziazëm të ri.
Atëherë, Zejd b. Harithi i thotë Resulull-llahut a.s. përafërsisht kështu: "Si do të shkosh përsëri në Mekë pasi të kanë dëbuar prej andej?" Ai u përgjigj: "O Zejd, siç po e sheh edhe vet, All-llahu ka zgjidhje për çdo gjë dhe sjellë lehtësime. Ai do ta ndihmojë Fenë e vet dhe do ta lartësojë Pejgamberin e Vet."
Pastaj Resulull-llahu a.s. vajti në shpellën Hira, prej ku e dërgoi një njeri nga familja Huza'ah tek Ahnes b. Shurejke që ta merr nën mbrojtje. Ai u përgjigj: "Unë nuk jam vendas, vetëm vendasit mund të marrin dikënd nën mbrojtjen e vet." Pastaj e dërgoi njërin tek Suhejl b. Amri, e ky tha: "Vërtetë, familja Benu Amir nuk mund ta mbrojë familjen Benu Ka'b. "Pastaj e dërgoi tek El-Mut'am b. Adijji, e ky u përgjigj: "Po, unë e marr atë nën mbrojtjen time." Mandej ky i thirri djemtë e vet dhe fisin e vet dhe u tha: "Armatosuni që të gjithë dhe shpërndahuni nëpër qoshet e Ka'bes, sepse e kam marrë Muhammedin nën mbrojtjen time." Pastaj dërgoi që ta thërrasin Resulull-llahun a.s. e të hyjnë në Mekë. Kur Resulull-llahu a.s. u paraqit me Zejd b. Hari­thin dhe kaloi gjer në mesxhidul-Haram, ku u ndal, Mut'am b. Adijji u ngrit në devenë e vet dhe briti: "O kurejshitë, unë e kam marr Muham­medin a.s. nën mbrojtjen time, prandaj askush prej jush nuk guxon ta ofendojë." Në atë moment Resulull-llahu a.s., i cili bënte tavaf rreth Ka'bes, arriti te qoshja dhe e këndoi duanë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftn1) Pastaj i fali dy rekate namaz dhe vajti në shtëpinë e vet, gjersa Mut'ami dhe njerëzit e tij të armatosur e përcollën deri aty.
Ekziston rrëfimi se Ebu Xhehli e ka pyetur Mut'amin: "A je mbrojtës i tij apo ithtar i tij?" Ai përgjigjet: "Vetëm mbrojtës." Atëherë Ebu Xhehli tha: "Atë që e mbronë ti edhe ne do ta konsiderojmë të mbrojtur."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftn2)
Resulull-llahu a.s. kurrë nuk e ka harruar këtë vepër të mirë të Mut'amit, andaj në Bedër, përkitazi me robërit e luftës ka thënë: "Po t'ishte gjallë Mut'am b. Adijji, e të ndërmjetësonte për këta këtu, të gjithë këta do t'ia lëja atij."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftn3)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftnref1) Pasi që të kryhet rrethi i tavafit rreth Ka'bes, qëndrohet në këndin nga i cili ka filluar tavafi, kthehen pëllëmbat e duarve kah këndi - Rukna - dhe këndohet duaja, pastaj vazhdon rrethi i dytë, e kështu me radhë. (sh.p.).

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftnref2) Ibni Hisham: I/419, 420, 441, 442; Zadu-l-Me'ad: II/46, 47; Muhtesar Siretu -r-Resul nga En-Nexhdi, f. 141-143; Rahmetun li-l-Alemin: I/71-74; Tarihu Islami nga Abadi: I/123, 124.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947642#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari: II/573.

[Albanian eX|PerT]

Pas kësaj ndihme, pas kësaj fitoreje dhe pas këtyre paralajmë­rimeve, u shpërndanë retë e errësirës, trishtimit dhe pikëllimit, të cilat e përcillnin Resulull-llahun a.s. që nga dalja prej Taifit, ashtu të demora­lizuar dhe të pikëlluar, e derisa nuk vendosi të kthehet në Mekë, me bindje të thellë që të vazhdonte misionin e filluar rreth interpretimit të Islamit dhe pranimit të Shpalljes së amshueshme të All-llahut xh.sh., me elan, fuqi, vullnet dhe me entuziazëm të ri.
Atëherë, Zejd b. Harithi i thotë Resulull-llahut a.s. përafërsisht kështu: "Si do të shkosh përsëri në Mekë pasi të kanë dëbuar prej andej?" Ai u përgjigj: "O Zejd, siç po e sheh edhe vet, All-llahu ka zgjidhje për çdo gjë dhe sjellë lehtësime. Ai do ta ndihmojë Fenë e vet dhe do ta lartësojë Pejgamberin e Vet."
Pastaj Resulull-llahu a.s. vajti në shpellën Hira, prej ku e dërgoi një njeri nga familja Huza'ah tek Ahnes b. Shurejke që ta merr nën mbrojtje. Ai u përgjigj: "Unë nuk jam vendas, vetëm vendasit mund të marrin dikënd nën mbrojtjen e vet." Pastaj e dërgoi njërin tek Suhejl b. Amri, e ky tha: "Vërtetë, familja Benu Amir nuk mund ta mbrojë familjen Benu Ka'b. "Pastaj e dërgoi tek El-Mut'am b. Adijji, e ky u përgjigj: "Po, unë e marr atë nën mbrojtjen time." Mandej ky i thirri djemtë e vet dhe fisin e vet dhe u tha: "Armatosuni që të gjithë dhe shpërndahuni nëpër qoshet e Ka'bes, sepse e kam marrë Muhammedin nën mbrojtjen time." Pastaj dërgoi që ta thërrasin Resulull-llahun a.s. e të hyjnë në Mekë. Kur Resulull-llahu a.s. u paraqit me Zejd b. Hari­thin dhe kaloi gjer në mesxhidul-Haram, ku u ndal, Mut'am b. Adijji u ngrit në devenë e vet dhe briti: "O kurejshitë, unë e kam marr Muham­medin a.s. nën mbrojtjen time, prandaj askush prej jush nuk guxon ta ofendojë." Në atë moment Resulull-llahu a.s., i cili bënte tavaf rreth Ka'bes, arriti te qoshja dhe e këndoi duanë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn1) Pastaj i fali dy rekate namaz dhe vajti në shtëpinë e vet, gjersa Mut'ami dhe njerëzit e tij të armatosur e përcollën deri aty.
Ekziston rrëfimi se Ebu Xhehli e ka pyetur Mut'amin: "A je mbrojtës i tij apo ithtar i tij?" Ai përgjigjet: "Vetëm mbrojtës." Atëherë Ebu Xhehli tha: "Atë që e mbronë ti edhe ne do ta konsiderojmë të mbrojtur."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn2)
Resulull-llahu a.s. kurrë nuk e ka harruar këtë vepër të mirë të Mut'amit, andaj në Bedër, përkitazi me robërit e luftës ka thënë: "Po t'ishte gjallë Mut'am b. Adijji, e të ndërmjetësonte për këta këtu, të gjithë këta do t'ia lëja atij."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn3)
oOoOoO
TË PREZENTUARIT E ISLAMIT
FISEVE DHE INDIVIDËVE

N

ë muajin dhul-ka'de, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, Resulull-llahu a.s. u kthye në Mekë për të vazhduar prezen­timin e Isla­mit fiseve të ndryshme dhe individëve. Mbase afrohej koha e haxhxhit, njerëzit masivisht vinin në Mekë, mbi deve të lodhura, nga vise të largëta, që të kryejnë ritualin e haxhxhit, që të kenë leverdi për vete dhe që, në ditët e caktuara, me rastin e therjes së kurbaneve, me të cilët i ka furnizuar All-llahu xh.sh., të përmendin emrin e Tij. Resulull-llahu a.s. e shfrytëzon këtë rast dhe i viziton të gjitha fiset veç e veç, i njofton me bazat e Islamit dhe i thërret në fenë e All-llahut. Këtë e bënte me të njëjtën fuqi, me të njëjtin elan dhe me të njëjtën metodë sikur që pat vepruar nga viti i katërt i pejgamberllëkut.
Fiset të cilave iu ka ofruar Islamin

Ez-Zuhri ka thënë: "Resulull-llahu a.s. i vizitonte fiset dhe i thërriste në Islam duke iu ofruar Shenjat e Kur'anit dhe veprimtarinë e vet që të pendohen e të largohen nga politeizmi. I ka vizituar këto fise: Benu Amir b. Sa'sa'a, Muharib b. Hasfeh Fezzereh, Gassan, Meret, Hanifeh, Sulejm, Abes, Benu Nasër, Benu-l-Bukai, Kindeh, Kelb, El-Harith b. Ka'b, Udhreh, El-Hadarimeh, dhe asnjëri prej këtyre nuk pranoi Islamin."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn4)
Këto fise, sipas El-Zuhrit, nuk kanë kontaktuar për të parën herë me Resulull-llahun a.s. e as për të parën herë nuk u është prezentuar Islami në vitin e dhjetë, por Resulull-llahu a.s. këtë e bënte çdo vit, duke filluar prej të katërtit, prej kur edhe pranon imperativin që të paraqitet dhe vepron publikisht, e deri në sezonën e fundit të haxhi­llëkut para Hixhretit. Prandaj nuk mund të thuhet për asnjë fis se është thirrur në Islam në vitin e caktuar. Dijetari El-Mensur Fevri përmend disa fise të cilat për të parën herë janë thirrë në Islam në vitin dhjetë të pejgamberllëkut, kurse Ibni Is'haku i shpjegon edhe metodat e thirrjes dhe mospranimin e tyre. Ja shkurtimisht në lidhje me këtë:
1. Benu Kelb: Resulull-llahu a.s. ka shkuar tek një familje e tyre e cila është quajtur Benu Abdullah. U ka bërë thirrje që ta besojnë All-llahun xh.sh. dhe atë si Pejgamber a.s. duke u thënë: "O Benu Abdullah, All-llahu i ka dhënë emër të bukur babës së juaj, kurse ju nuk pranoni atë që po ju ofrohet."
2. Benu Hanife: "Ai i ka vizituar këta në shtëpi e i ka thirrë në Islam dhe ta besojnë ate si Pejgamber. Askush prej arabëve nuk e ka refuzuar më vrazhdë se ata."
3. Benu Amir bin Sa'sa'a: është fis te i cili ka shkuar Resulull-llahu a.s. dhe i ka thirrë t'i besojnë All-llahut Një xh.sh. dhe ta pranojnë atë si Pejgamber të All-llahut. Njëri nga familja, i quajtur Behireh b. Firas, tha: "Pasha Zotin, sikur ta lëshoja këtë të ri kurejshit, gjallë do t'a hanin arabët." Pastaj shtoi: "Çka mendon o Muhammed, nëse ty të njo­him si Pejgamber dhe pranojmë Islamin, e pastaj All-llahu të ndihmon e i mposhtë kundërshtarët, a do të mund të të trashëgojmë?" - "Përcak­timi i pushtetit është në duart e All-llahut. Ai jep pushtet kujt të do vet." - "Atëherë nuk kemi nevojë për ty." Edhe ata e refuzuan.
Kur u kthyen në shtëpitë e veta i treguan prijësit të tyre, i cili për shkak të pleqërisë nuk kishte shkuar në haxhxh, çka u ka ndodhur dhe i thanë: "Na vizitoi një i ri nga fisi Kurejsh, prej beni Abdul-Muttalibit, i cili vetën e konsideronte si Pejgamber. Na thirri që ta mbrojmë dhe që ta marrim me vete në vendin tonë." Plaku u kap për koke dhe tha: "O bijtë e Amrit, çfarë marrëzie keni bërë? Sa dëm të madh keni bërë! Pasha Zotin, diç të tillë kurrë nuk do të trillonte një Ismailit (me origji­në nga Ismaili). Ai e ka folur të vërtetën. Ku e keni pasur mendjen?"[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn5)
Besimtarët Islam jashtë Mekës

Resulull-llahu a.s. iu ka ofruar Islamin fiseve dhe delegacioneve të ndryshme, por nuk i ka harruar as individët, sikurse disa personalitete të dalluara. Disa janë përgjigjur pozitivisht, kështu që pas periudhës së haxhxhit, shumë njerëz e pranuan Islamin. Ja disa prej tyre:
1. Suvejd bin Samiti ka qenë poet i shquar nga Jethribi.[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn6) Bashkë­vendësit e quanin Kamil (i plotë) për shkak të talentit poetik, dinjitetit dhe origjinës së tij. Në Mekë ka ardhur për shkak haxhxhit apo umres, ku Resulull-llahu a.s. e thirri në Islam. Ai u përgjigj: "Ndoshta atë që pose­don ti është e njëjtë me atë që posedoj unë." Resulull-llahu a.s. e pyeti: "E çka posedon ti?" Ai tha: "Urtësinë e Llukmanit." "Më thuaj çka di." i tha Resulull-llahu. Ai tha atë që dinte, e Resulull-llahu iu drejtua: "Ky ligjë­rim është i bukur, por ajo që posedoi unë është më e vlefshme, unë i kam ajetet Kur'anore të cilat mua mi ka shpallur All-llahu i Madhëruar. Pastaj Resulull-llahu a.s. ia këndoi një fragment nga Kur'ani dhe e thirri në Islam. Ai përsëriti pas Resulull-llahut a.s. keli­mei-shehadetin dhe kaloi në Islam e tha: "Këto janë fjalë të mreku­llueshme. Pastaj u kthye në Medinë, por së shpejti pas kësaj vritet afër vendit Bu'ath.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn7)
Suvejdi pranoi Islamin në fillim të vitit njëmbëdhjetë të pejgam­berllëkut.[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftn8)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref1) Pasi që të kryhet rrethi i tavafit rreth Ka'bes, qëndrohet në këndin nga i cili ka filluar tavafi, kthehen pëllëmbat e duarve kah këndi - Rukna - dhe këndohet duaja, pastaj vazhdon rrethi i dytë, e kështu me radhë. (sh.p.).

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref2) Ibni Hisham: I/419, 420, 441, 442; Zadu-l-Me'ad: II/46, 47; Muhtesar Siretu -r-Resul nga En-Nexhdi, f. 141-143; Rahmetun li-l-Alemin: I/71-74; Tarihu Islami nga Abadi: I/123, 124.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari: II/573.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref4) Transmeton Tirmidhiu. Të shikohet Siretu-r-Resul nga Nexhdi: f. 149.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref5) Ibni Hisham: I/424, 425.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref6) Jethrib - Medina dhe Munevveri.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref7) Ibni Hisham: I/425-427.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947643#_ftnref8) Tarihu Islam nga Nexhib Abadi: I/125.

[Albanian eX|PerT]

2. Ijjas bin Mu'adhi ka qenë një djalë i ri, me prejardhje nga Jethribi. Në Mekë erdhi me një delegacion të fisit El-Evs. Delegacioni kishte për qëllim lidhjen e marrëveshjes mes kurejshitëve dhe fisit të tyre kundër fisit El-Hazrexh, në prag të luftës së njohur Bu'ath, në fi­llim të vitit njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut. Zjarri i armiqësisë kishte shpërthyer ndërmjet dy fiseve të përmendura në Jethrib.
Fisi El-Hazrexh ishte numerikisht më i madh se fisi El-Evs. Kur Resulull-llahu a.s. kuptoi se evsasit kishin ardhur në Mekë, shkoi te ata, u ul dhe tha: "A dëshironi të keni dobi nga kjo ardhje e juaj?" U përgjigjën: "E si kështu?" Ai tha: "Unë jam Pejgamber i All-llahut xh. sh., i dërguar për besimtarët. Unë i thërras t'i besojnë All-llahut dhe mos t'i përshkruajnë Atij shok. Mua ma ka zbritur Librin." Pastaj ua shpjegoi Islamin dhe kën­doi një fragment nga Kur'ani. Atëherë Ijjas b. Mu'adhi tha: "O popull, më mirë do t'ishte sikur të kishim ardhur për këtë se sa për marrëveshje." Një anëtar i delegacionit, i quajtur Ebu-l-Hajser Enes b. Rafi, e merr një grusht pluhur dhe ia gjuan Ijjasit në fytyrë dhe i thotë: "Ik prej nesh! Pasha jetën, ne kemi ardhur këtu me qëllim tjetër." Ijjasi heshti, e Resulull-llahu a.s. u ngrit dhe u largua prej tyre. Këta pastaj janë kthyer në Medinë pa kryer punë. Nuk kanë mundur të lidhin marrëveshje me kurejshitët.
Pas kthimit në Jethrib, Ijjasi së shpejti vdes duke rënë shehadet, duke thirrë tekbir dhe duke madhëruar dhe falënderuar All-llahun xh.sh. Askush nuk dyshon në atë se Ijjasi ka vdekur si mysliman i vërtetë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftn1)
3. Ebu Dherr El-Gaffari ka qenë banor nga rrethina e Jethribit. Kur ka arritur në Jethrib lajmi për pejgamberllëkun e Muhammedit a.s., përmes Suvejdit dhe Ijjasit, Ebu Dherrit kjo i flenë në zemër dhe pra­non Isla­min.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftn2)
Buhariu transmeton nga Ibni Abbasi i cili ka thënë: "Ebu Dherri ka thënë: Unë jam nga familja Gaffar. Kemi dëgjuar lajmin se në Mekë është paraqitur një njeri i cili vetën e konsideron Pejgamber. Andaj, iu drejtova vëllait tim: "O vëllai im, shko tek ai njeri, fol me të dhe kthehu të më informosh për të." Ai shkoi, e pa Resulull-llahun a.s. e pastaj u kthye në shtëpi dhe unë e pyeta: "Me çfarë lajmesh ke ardhur?" Ai u përgjigj: "Pasha All-llahun, e kam parë njeriun i cili urdhëron të bëhen vepra të mira e të pengohen ato të këqijat." Unë atëherë i thashë: "Nuk më ke kënaqur me përgjigje." Atëherë u furnizova me ujë, e mora shkopin dhe u nisa për në Mekë. Kur mbërrijta atje, fillova ta kërkojë Muhammedin. Nuk e njihja, e të pyesja e kisha mëni. Qëndroja në mesxhid duke pirë ujë Zem-zem. Pastaj, pranë meje kaloi Aliu e tha: "Si duket ky njeri është i huaj?" U përgjigja: "Po." Pastaj ai më ftoi në shtëpi të vet e unë u nisa me të. Nuk më pyeste kurrgjë e as unë nuk e pyetsha atë. Atë natë bujta tek ai, e në mëngjes u nisa për në mesxhid për të pyetur për Muhammedin. Gjer atëherë kurrkush nuk më tregoi diç për të. Pastaj, përsëri Aliu kaloi pranë meje e më tha: "Ende nuk ke gjetur ku të vendosesh?" Thashë: "Jo." Ai tha: "Eja me mua." E pastaj më pyeti: "Kush je? Ç'të solli në këtë qytet?" I thashë: "Nëse nuk më tradhton do të të tregojë." Aliu tha: "Mirë." Unë i thashë: "Kam dëgjuar se këtu jeton një njeri i cili vetën e konsideron Pejgamber të Zotit. E dërgova vëllanë të bisedonte me të, por u kthye pa kryer punë. Dëshiroj që personalisht ta shoh atë njeri." Aliu më tha: "Ja, tani e ke gjetur përcjellësin. Unë mu tani jam duke shkuar tek ai. Ku të hyj unë, hyn edhe ti. Nëse e shoh dikënd të rrezikshëm për ty, do të ndalem e do të mbështetem në mur kinse po i rregulloj këpucët e mia, e ti vazhdo." Aliu eci e unë pas tij, gjersa nuk hyri në një shtëpi, e unë pas tij. Me të hyra tek Pejgamberi i All-llahut, dhe i thashë: "Ma shpjego Islamin." Ai ma shpjegoi. Pastaj pranova Islamin në të njëjtin çast, e ai më tha: "O Ebu Dherr, mos i trego kujt për këtë. Kthehu në vendin tënd, e kur dëgjon se jemi forcuar, atëherë na u bashko. Ende nuk dihet se çdo të bëhet me ne dhe me punën tonë, por ti puno." Unë thashë: "Pasha Atë, që ta ka zbritur të Vërtetën, tani të gjithëve do tu them me zë të lartë." Dhe shkova në mesxhid ku i takova kurejshitët të tubuar. Brita me zë të lartë: "O popull Kurejshit, unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër, përveç All-llahut dhe dëshmoj se Muhammedi është i Dërguari i Tij dhe Pejgamber i Tij." Ata britën: "Ngrituni ta zëmë këtë renegat!" U ngritën dhe më rrahën gjer në alivanosje. Abbasi më gjeti në atë gjendje, u përkul mbi mua, pastaj u kthye kah ata dhe tha: "Vaj halli për ju. A mos, vallë, do te mbytni njeriun nga familja Gaffar, ndërsa tregtitë e juaja dhe rruga juaj kalojnë përmes tokës së tyre?" Pas kësaj, ata më lanë të qetë. Të nesërmen në mëngjes, u ktheva në mes­xhid dhe i përsërita ato fjalë që i thashë dje. Ata thanë: "Sillni këtij rene­gati", u ngritën dhe vepruan në të njëjtën mënyrë sikurse dje. Përsëri erdhi Abbasi, u përkul mbi mua dhe e përsëriti fjalimin e djeshit.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftn3)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftnref1) Ibni Hisham: I/427, 428; Tarihu Islami: I/126.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftnref2) Vepra paraprake: I/126.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947644#_ftnref3) Sahihu-l-Buhari, kaptina mbi Zem-zemin: I/499, 500, dhe kaptina: Islami i Ebu Dherrit: I/544, 545.

[Albanian eX|PerT]

4. Tufujl b. Amër Ed-Devsi ka qenë njeri i ndershëm dhe bujar, poet i talentuar dhe prijës i fisit Devs. Fisi i tij ka pasur njëfarë dominimi mbi disa krahina të Jemenit. Mekën e ka vizituar në vitin njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut. Me atë rast banorët e Mekës i kishin përgatitur pritje me nderime të mëdha. Ata i thanë: "O Tefujl, ke arritur në qytetin tonë ku gjen­det një njeri misterioz dhe për ne i pakuptue­shëm, i cili na ndanë në grupacione. Bëri të grindemi mes veti. Flet si magjistar. E ndau babain nga i biri, vëllanë nga vëllai, burrin nga grua­ja. Kemi frikë për ty dhe përcje­llësit tuaj se mos po ju ndodh diç sikur që na ndodhi neve. Mos bisedo me të dhe mos e dëgjo ç'flet." Tufejli tregon: "Pasha All-llahun, aq tepër ishin këmbëngulës, sa që vendosa të mos bisedoj me të e as mos ta dëgjoj atë. Kur u nisa të shkoj në mes­xhid, i mbylla veshët me pambuk që të mos ndiej kurrgjë nga biseda e tij. Kur arrita në mesxhid, ai ishte duke u falur tek Ka’bja. U ndala pranë tij, e All-llahu nuk më la e të mos i dëgjoj disa nga fjalët e tij. Ligjërimi që e dëgjova ishte i këndshëm. Andaj, i thashë vetit: "Vaj halli për ty o Tufejl, se çdo të gjejë! Pasha Zotin, unë jam poet i talentuar, mirë e dalloj ligjërimin e mirë nga i keqi, çka më pengon të dëgjoj ligjërimin e këtij njeriu? Nëse flet diçka mirë, do ta pranojë, e nëse jo, nuk do ta përfilli atë." Ndejta aty gjersa ai nuk u nis për në shtëpi. E përcolla dhe kur hyri në shtëpi, hyra edhe unë pas tij. Pastaj i tregova se çka kam dëgjuar dhe çka flasin për të dhe kujdesin e njerëzve për mua. I tregova se i kam mbyllur veshët me pambuk, por megjithatë kam dëgjuar diç nga ligjërimi i tij. Pastaj i thashë: "Më trego si qëndron puna me ty." Ai ma prezentoi Islamin dhe këndoi nga Kur'ani. Pasha Zotin, kurrë gjer atëherë nuk kam dëgjuar diç më të bukur. Çfarë ligjë­rimi të mreku­llueshëm. Menjëherë pranova Islamin, e shqiptova sheha­detin e së vërte­tës dhe i thashë: "Mua më dëgjon populli im, andaj po kthehem në vendin tim dhe do t'i thërras në Islam, lute All-llahun të ma jap ndonjë shenjë." Resulull-llahu a.s. u lut." All-llahu xh.sh. ia dha shenjën e kërkuar. Kur u kthye në shtëpi All-llahu xh.sh. ia ndriti fytyrën me një shndrizë. Ai tha: "All-llahu im, le të shndritë diç jashta fytyrës sime, frikësohem se njerëzit do të thonë: ky është magjistar. Drita u shndërrua në kamxhik. Ai i thirri në Islam babain dhe gruan e vet. Ata pranuan, por populli i tij nuk pranoi fenë e re. Megjithatë nuk e hoqën nga udhëheqja derisa ai vetë nuk u largua prej tyre pas betejës të Hendekut.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn1) Bashkë me të u shpërngulën edhe rreth tetë­dhjetë familje të fisit. Në Islam ka përjetuar pleqëri të bukur. Ka rënë si shehid në betejën e Jemames.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn2)
5. Dimad El-Ezdi me origjinë nga fisi Ezd Shenueh nga Jemeni. Gjatë vizitës në Mekë i ka dëgjuar horrat duke thënë: "Muhammedi, vërtetë është i marrë." Ai mendoi në vete: "Sikur të shkoja tek ky njeri, ndoshta Zoti do ta shëronte me ndihmën time." Pastaj e gjeti Muha­mmedin a.s. dhe i tha: “O Muhammed, unë jam shërues nga këto sëmurje, a dëshiron të të shëroj?" Resulull-llahu a.s. tha: "Falënderimi i takon All-llahut. Atij i falënderojmë dhe nga ai ndihmë kërkojmë. Atë që All-llahu e udhëzon kurrë nuk do të humbë, e atë që Ai e sjell në lajthitje, askush nuk mund ta shpie nga ajo. Unë dëshmoj se nuk ka Zot tjetër, pos All-llahut, Një, të Vetmit. Ai nuk ka konkurrent dhe dëshmoj se Muhammedi është rob i Tij dhe Pejgamber i Tij." "Tani, përsëritmi ato fjalë" tha El-Ezdi. Resu­lull-llahu a.s. ia përsëriti tri herë, e ky tha: "Kam dëgjuar fjalët e magjis­tarit dhe shortarit, pastaj edhe fjalët e poe­tit, por diç të këtillë nuk kam dëgjuar. Fjalët tuaja tejkalojnë çdo ligjërim. Ma shtriej dorën që të zotohem në Islam", dhe e pranoi Islamin.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn3)
Gjashtë banorët e mirë të Jethribit

Gjatë kohës të haxhxhit, në vitin njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut - në muajin gusht të vitit 620 të erës së re - Islami gjenë farë pjellore për idenë e vet, të cilat së shpejti rriten në trungje të degëzuara nën hijen e të cilave do të pushojnë myslimanët nga vuajtjet shumëvjeçare të tira­nëve dhe zullumqarëve.
Resulull-llahu a.s. posedonte urtësi të thellë. Atij i shkonte përdore që, me gjithë përgënjeshtrimet e ndryshme, vuajtjet dhe pësimet në Mekë, t'i vizitojë fiset Arabe dhe t'ua prezentojë Islamin. Këtë e bënte gjatë netëve të errëta, duke u përpjekur që të mos ndërhyjnë jobesim­tarët mekasë mes tij dhe atyre fiseve.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn4)
Një natë, del bashkë me Ebu Bekrin dhe Aliun, për t'i vizituar fiset Dhuhel dhe Shejban b. Thalebe. U flet për Islamin dhe i thërret në fe. Mes Ebu Bekrit dhe njërit nga fisi Dhuhel zhvillohet një dialog në formë pyetje-përgjigjjesh të bukura. Benu Shejbanët shumë bukur janë përgjigjur në pyetje, megjithatë refuzuan të pranojnë Islamin.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn5)
Pastaj Resulull-llahu a.s. shkon në Minne dhe atë në Aka'ba. Gjatë udhëtimit i dëgjon disa njerëz duke folur. Ngutet që t'i arrinë dhe t'i shoqërojë. Këta ishin gjashtë të rinj nga Jethribi, të gjithë nga fisi Hazrexh.
Këta janë:
1. Es'ad b. Zeraret, nga familja Beni Nexhxhar;
2. Avf b. El-Harith b. Rifa'ta Afra', nga Beni Nexhxharët;
3. Rafia b. Malik b. El-Uxhlan, nga Beni Zurejkët;
4. Kutbet b. Amir b. Hudejde, nga Beni Selemët;
5. Ukbet b. Amir b. Nabi, nga Beni Haram b. Ka'sët; dhe
6. Xhabir b. Abdullah b. Riab, nga Abid b. Ganemët.
Këta ishin djemtë e zotërinjëve medinasë. Nga robëreshat hebrenje në Medinë kishin dëgjuar se në shekullin e tyre do të të dërgohet një Pejgamber. "Ai do të paraqitet, ne do ta pasojmë atë kurse ju do t'u luftojmë sikur populli i Adit dhe Iremit."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn6)
Kur i arrinë, Resulull-llahu a.s. fillon bisedën duke pyetur: " Kush jeni ju?" Ata u përgjigjën: "Një grup i vogël hazrexhësh." Ai tha: "Jeni robër të hebrenjve?" Ata u përgjigjën: "Po." Ai tha: "A doni të ulemi e të bisedojmë?" U përgjigjën: "Po." pastaj u ulën e Resulull-llahu a.s. ua prezentoi të vërtetën e Islamit dhe esencën e fesë. Pastaj i thirri që ta besojnë All-llahun e Lartësuar, dhe u këndoi një fragment nga Kur'ani. Ata biseduan mes veti: "Pasha Zotin ky është Pejgamberi, për të cilin flitnin hebrenjtë. Nuk guxojmë të lejojmë që të na tejkalojnë." Atëherë ata e pranuan Resulull-llahun a.s. për Pejgamber të All-llahut, dhe e pranuan Islamin. Kanë qenë ndër kokat më të mençura të Jethribit. I kishte molisur lufta vëllavrasëse e cila pak kohë më parë kishte mba­ruar dhe e cila përsëri mund të shpërthente, andaj dëshiruan që feja dhe misioni i Resu­lull-llahut a.s. të jenë shkak për përfundimin e këtyre luftërave. Ata thanë: "Ne e kemi braktisur fisin tonë, sepse nuk mund t'i shikonim se çka janë duke bërë. Nuk ekziston kurrnjë popull siç janë ata, në armiqësi dhe në të këqija. Ndoshta All-llahu xh.sh. do t'i bash­kojë rreth teje. Ne do t'ua shpjegojmë dhe ofrojmë Islamin, dhe do t'i thërrasim të të besojnë ty. Do t'ua shpjegojmë shkakun përse t'u përgji­gjëm ty dhe përse hymë në radhën e ithtarëve tuaj. Nëse All-llahu i tubon rreth teje, do të jesh njeriu më i çmueshëm."
Kur u kthyen në Medinë, u kthyen si bartës të Islamit. Në Medinë nuk mbeti asnjë shtëpi ensarësh, pa u përmendur emri i All-llahut xh. sh. dhe Resulull-llahut a.s.[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn7)
Shënim në lidhje me martesën e Resulull-llahut a.s.
me Aishen

Në muajin shevval të vitit njëmbëdhjetë të pejgamberllëkut, Resu­lull-llahu a.s. u fejua me Aishen r.a. gjashtë vjeçe, kurse me të është martuar në Medinë pas Hixhretit, kur ajo i ka pasur nëntë vjet.[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftn8)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref1) Ai është shpërngulur na Jemeni pas betejës së Hudejbijes, sepse ka arritur në Medinë atëherë kur Resulull-llahu a.s. ishte në Hajber. Ibni Hisham: I/385.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref2) Ibni Hisham: I/382-385; Rahmetun li-l-Alemin: I/81, 82; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 144; Tarihu Islami nga Abadi: I/127.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref3) Rrëfen Muslimi në veprën e vet Mishkatu-l-Mishabih, kaptina: Shenjat e pejgamberllëkut: II/525.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref4) Tarihu Islami nga Abadi: I/129.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref5) Muhtesar Siretu-r-Resul nga En-Nexhdi, f. 150-152.

[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref6) Zadu-l-Me'ad: II/50; Ibni Hisham: I/429.541.

[7] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref7) Ibni Hisham: I/428-430.

[8] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947645#_ftnref8) Telkihu Fuhumi ehli-l-Ether, f. 10; Sahihu-l-Buhari: I/551.

[Albanian eX|PerT]

EL-ISRA VE EL-MI'RAXHI
- Isra dhe Mi'raxhi -
udhëtimi i natës dhe ngritja[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftn1)

R

esulull-llahu a.s. gjatë jetës së vet, ka pasur një periudhë jashtëzakonisht të vështirë, duke i hapur rrugën Islamit. Misi­oni i tij në përhapjen e fesë të All-llahut xh.sh. ka përjetuar suksese dhe rënie. E atje lartë, diku në hapësirat e largëta hyjnore, xixë­llonin yjet e shkëlqyera duke pëshpëritur për sukseset e reja. Në këtë periudhë, mes suksesit dhe dëshprimit, ndodh Isra dhe Mi'raxhi. Duke qenë se kjo ngjarje ka vlerë të madhe shpirtërore, do të flasim gjerësisht për të.
Ekzistojnë shumë mendime për kohën në të cilën ka ndodhur Isra dhe Mi'raxhi:
1. Isra ka ndodhur në vitin në të cilin All-llahu xh.sh. e ka nderuar Resulull-llahun a.s. me pejgamberllëk. Ky është mendimi i Taberaniu.
2. Ngjarja ka ndodhur në vitin pesë të pejgamberllëkut. Kështu mendojnë Neveviu dhe Kurtubi.
3. Ngjarja ka ndodhur natën e njëzet e shtatë të muajit rexheb, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut, mendon dijetari El-Mensur Fevri.
4. Gjashtëmbëdhjetë muaj para Hixhretit, ose në muajin ramazan të vitit dymbëdhjetë të pejgamberllëkut.
5. Një vit e dy muaj para Hixhretit, ose në muajin muharrem, të vitit trembëdhjetë të pejgamberllëkut; dhe
6. Një vit para Hixhretit, ose në muajin rebiul-evvel, të vitit trembëdhjetë të pejgamberllëkut.
H. Hatixhja r.a. ka kaluar në Ahiret në muajin ramazan, të vitit dhjetë të pejgamberllëkut. Gjer atëherë ende nuk ka qenë e shpallur dispozita për pesë namazet ditore, e nuk ekzistojnë kurrfarë mendimesh kontestuese rreth asaj se pesë kohët e namazit janë caktuar natën e Isra'asë.
Tri mendimet e fundit janë dhënë në bazë së shpalljes të sures "El-Isra" përmbajtja e së cilës tregon se kjo është shpallur mjaft vonë. Nuk e di se cili mendim është më i saktë. Të gjithë imamët e Hadithit e trans­metojnë këtë ngjarje, e ne do te parashtrojmë në pikat e shkurtëra me këtë renditje:
Ibnul-Kajjumi thotë: "Resulull-llahu a.s. e ka përjetuar Isra'në si udhë­tim të vërtetë trupor, që ka filluar në Mesxhidul Haram në Mekë e ka mbaruar në Bejtu-l-Mukaddes në Kuddusi-Sherif. Ka udhëtuar në Burak (mjet me të cilin Muhammedi a.s. është ngjitur në qiell) me përcjelljen e Xhibrilit a.s. Ka mbërritur në Kuddus ku është falur në xhami me Pejgam­berët e tjerë e ky është bërë imam i tyre, ndërsa Burakun e ka lidhur në hallkën e derës së xhamisë.Atë natë ndodhë ngritja e Resulull-llahut a.s. nga Bejtu-l-Mukad­desi në qiellin e parë, e nën udhëheqjen Xhibrili a.s. i cili e shpien në katet e hapësirës së panjohur të All-llahut. Aty e takon Ademin a.s., babain e gji­nisë njerëzore. E përshëndet me selam e ai ia kthen me mirëseardhje dhe i përgjigjet me selam dhe e pranon pejgamber­llëkun e tij. All-llahu xh.sh. këtu ia tregon shpirtrat e shehidëve në anën e djathtë dhe shpirtrat e fatkeqëve në të majtën. Prej aty, Resulull-llahu a.s. ngritet në qiellin e dytë, ku merr lejen për hyrje. Aty e takon Jahjan, të birin e Zekerijas, dhe Isain, të birin e Merjemës. Takohet me ta dhe i përshëndetë me selam. Ata i për­gjigjën selamit, i dëshirojnë mirëseardhje dhe e pranojnë si Pejgamber. Pas kësaj, pason ngritja në katin e tretë ku takohet me Jusufin. E përshëndet me selam e edhe Jusufi i përgjigjet me selam, me mirësear­dhje dhe ia pranon pejgamberllëkun. Pastaj ngritet në qiellin e katërt ku takohet me Idrisin. E përshëndet me selam e ai i përgjigjet në selam, i shpreh mirëseardhje dhe ia pranon pejgamberllëkun.
Prej aty ngritet në qiellin e pestë, ku takohet me Harunin, të birin e Imranit dhe e përshëndet me selam. Ai i përgjigjet me mirëseardhje dhe e pranon si Pejgamber. Pastaj ngritet në qiellin e gjashtë, ku takohet me Musain, të birin e Imranit dhe e përshëndet me selam. Ai i përgjigjet me mirëseardhje dhe e pranon pejgamberllëkun e tij.
Duke e lëshuar qiellin e gjashtë, Musai fillon të qajë. E pyesin: "Ç'të shtyri të qajsh?" Ai përgjigjet: "Po qajë për atë se populli i këtij djaloshi, i cili ka ardhur pas meje si Pejgamber, do të jetë më i numërt në Xhennet se sa populli im." Pas kësaj bisede, Resulull-llahun e ngrisin në qiellin e shtatë. Aty e takon Ibrahimin a.s. E përshëndet me selam. Ai i shpreh mirëseardhje dhe e pranon si Pejgamber.
Pas këtij udhëtimi Resulull-llahun a.s. e ngrisin gjer në Sidretu-l-Munteha - Perdja e Fundit, e prej aty në horizontin më të lartë të All-llahut. Afrohet shumë afër All-llahut të Madhëruar e të Lartësuar, pastaj iu afrua, e u lëshua afër, aq afër sa dy harqe apo më afër. Dhe ia shpalli robit të vet atë që ia shpalli. Këtu i caktohet falja prej pesë­dhjetë namazesh ditore. Pastaj Resulull-llahu a.s. niset të kthehet. Kur kalon pranë Musait, ky e pyet: "Çka t'është urdhëruar?" Përgjigjet: "Pesëdhjetë namaze në ditë." Musai i thotë: "Ummeti yt nuk mund ta zbatojë këtë. Kthehu të Zoti yt dhe lute që t'ia lehtësojë ummetit tënd." Resulull-llahu a.s. e shikon Xhibrilin, sikur të kërkonte këshillim nga ai. Ai ia vërteton me isharet (gjest): "Po, nëse dëshiron ti." Xhibrili përsëri e ngrit tek All-llahu i Gjithfuqishëm, i Lartësuar dhe i Lavdë­ruar - i Cili ishte në vendin e vet (kjo është pjesë e fjalisë së Buhariut e ndërvënë në disa hadithe). All-llahu ia zvogëlon dhjetë namaze. Pej­gamberi a.s. lëshohet gjer te Musai dhe e njofton për këtë. Musai i thotë: "Kthehu te Zoti yt dhe lute t'ia lehtësojë ummetit tënd." Kështu, Resulull-llahu a.s. shkon lartë, poshtë te Musai dhe te Zoti i vet i Lartësuar, gjersa All-llahu xh.sh. nuk ia kufizon numrin e namazeve gjer në pesë. Pas kësaj, Musai i thotë që të shkonte edhe një herë Lart, por Resulull-llahu a.s. përgjigjet: "Mjaft kam fituar nga Zoti im, jam i kënaqur dhe i pranoj." Kur largohet prej aty, Resulull-llahu a.s. dëgjon një Zë: "E realizova urdhrin tim dhe ua lehtësova robërve të Mi" - (mbaron citati).[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftn2)
Ibnul Kajjumi pastaj paraqet mendime të ndryshme rreth pamjes së All-llahut xh.sh. Ai citon fjalët e Ibni Tejmiut me përmbajtje të ngjash­me. Esenca tregon se nuk ka ardhur gjer tek pamja fizike e Krijuesit dhe se ky mendim nuk është transmetuar prej asnjë as'habi. Transme­timi i Ibni Abbasit, i cili flet për pamjen absolute dhe përjetimin e All-llahut xh.sh., me shqisa, nuk është kundërthënie me transmetimet tjera.
Ibnul-Kajjumi vazhdon: "Fjalët e All-llahut të Lartësuar, në suren En-Nexhm: "Pastaj iu lëshua dhe iu afrua." (53, 8) tregojnë tjetër mënyrë të afruarit nga ai në rrëfimin "mbi lartësimin - ngritjen e natës", sepse afrimi në suren "En-Nexhm" është afrim i Xhibrilit dhe të lëshuarit e tij, siç thotë Aishja r.a. dhe Ibni Mes'udi, ndërsa vetë teksti këtë e vërteton. Kurse "afrimi dhe lëshimi" në këtë hadith tregon qartas se ky është afrim dhe lëshim i All-llahut xh.sh. Në suren "En-Nexhm" qëndron edhe kjo: "Atë e ka parë edhe herën tjetër tek Sidretu-l-Munteha." (53, 13-14). Kjo ka të bëj me Xhibrilin, të cilin Resulull-llahu a.s. e ka parë në figurën e vet dy herë: të parën herë në tokë e të dytën herë në Sidretu-l-Munteha, e All-llahu e di më së miri."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftn3) (mbaron citati).
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftnref1) Zadu-l-Me'ad: II/49; Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 148, 149; Rahmetun li-l-Alemin: I/67; Tarihu Islami nga Abadi: I/124.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftnref2) Zadu-l-Me'ad: II/48.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947646#_ftnref3) Zadu-l-Me'ad: II/47, 48; Sahihu-l-Buhari: I/50, 455, 456, 470, 471, 481, 548-550, II/684; Sahih-l-Muslim: I/92-96.

[Albanian eX|PerT]

Në këtë kohë është përsëritur mu'xhizeja e pastrimit të gjoksit të Resulull-llahut a.s. dhe kanë ndodhur edhe disa ngjarje të tjera:
Resulull-llahut a.s. i kanë ofruar qumësht dhe verë. Ai ka zgjedhur qumështin, e i është thënë: "Je i udhëzuar në rrugë të drejtë, apo e ke qëlluar rrugën e drejtë, po qe së rastësisht do t'a merrshe verën, atëherë ummeti yt do të ishte i përçarë (i larguar nga udha e drejtë)."
Resulull-llahu a.s. i ka parë katër lumenj në Xhennet, dy të njohur e dy të panjohur. Dy të njohur janë Nili dhe Eufrati. Simbolika e tyre ka qenë se myslimanët do të vendosen në luginat pjellore të këtyre dy lumenjve, dhe se banorët e rrjedhave të tyre do të jenë bartës të Islamit nga gjenerata në gjeneratë. Me këtë nuk është nënkuptuar se këta dy lumenj e kanë burimin në Xhennet.
Resulull-llahu a.s. e ka parë sunduesin e hapësirës së Xhehennemit, të mrrolur, me fytyrë leshëtore, pa buzëqeshje dhe pa çiltëri. Gjithashtu e ka parë Xhennetin dhe Xhehennemin.
Në qiell i ka parë ngrënësit e pasurive të bonjakëve duke përjetuar vuajtje të rënda. Buzët i kishin si turinjtë e deveve. Mërtypnin kafshata të zjarrit të Xhehennemit, dhe gurë të skuqur që gulfonin nga shpinat e tyre. I ka parë shfrytëzuesit e kamatës, me stomaqe tejet të mëdha për ç'shkak nuk mund të lëviznin nga vendi. Para tyre kalonin ithtarët e Firaunit dhe përderisa ata i djegëte zjarri i Xhehennemit, këta shkelnin mbi ta.
I ka parë laviret duke mbajtur në duar mish të majm e të freskët së bashku me mish të lig e të qelbur. Hajshin nga i ligu dhe e lejshin atë të parin - mishin e mirë.
I ka parë gratë të cilat fëmijët e huaj ua kanë mveshur burrave të vet. Ato përgjithmonë do të mbesin të varura për gjinj.
Gjatë shkuarjes dhe gjatë kthyerjes ka parë karvane mekase. I ka sinjalizuar udhëheqësit e karvanit për devenë e humbur dhe ka pi ujë nga enët e mbuluara të tyre, gjersa ata flinin. Pastaj përsëri e ka mbuluar enën. Të gjitha këto vërtetonin vërtetësinë e rrëfimit të tij, të cilin e ka treguar të nesërmen pas kthyerjes nga udhëtimi.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftn1)
Ibnul-Kajjumi thotë: "Të nesërmen, porsa agon, Resulull-llahu a.s. e njofton popullin e vet se All-llahu xh.sh. atë natë ia ka treguar disa nga fshehtësitë e Veta. Ata e tejkaluan në mosbesim, e edhe më tepër bënin shpifje e rrena kundër tij. U vërsulën kundër tij edhe më ashpër. Kërkuan nga ai ta përshkruante Kuddusi Sherifin, e All-llahu xh.sh. ia lejoi këtë, dhe ai e përshkruajti në detaje, me argumente të qarta. Nuk ishin në gjendje ta kundërshtojnë për kurrgjë, nuk kishin më çka t'i thoshin. Gjithashtu u lajmëroi për karvanet e tyre të cilat shkonin dhe të cilat ktheheshin, dhe u tregoi se kur do të arrinë në Mekë. Pastaj u tregoi për devenë e humbur nga kreu i karvanit, por të gjitha këto edhe më tepër nxisnin hidhërimin e tyre, sepse jobesimtarët gjithnjë mohojnë."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftn2)
E dimë se Ebu Bekrin r.a., e kanë quajtur "Siddik" - vërtetëdashës, për arsye se është njeriu i parë që ka besuar në vërtetësinë e kësaj ngjarjeje (Isra dhe Mi'raxh) në momentin kur të gjithë e mohonin.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftn3)
E tërë ajo që është thënë në lidhje me këtë udhëtim, me përmbajtje më të begatshme dhe më madhështore janë fjalët e All-llahut të Lartë­suar xh.sh., i Cili thotë: "... me qëllim që Ne t'ia tregojmë disa prej Shenjave tona." (17, 1). Në këtë mënyrë All-llahu xh.sh. ka vepruar edhe ndaj Pejgamberëve të tjerë. All-llahu thotë: "Dhe kështu Ne ia tregonim Ibrahimit brendësinë e qiejve e të Tokës që ai (të ketë dije të përsosur) të jetë ndër ata, të cilët posedojnë besi­min e sigurt." (6, 75). Musait i ka thënë: "Që Ne të të tregojmë ty disa nga mrekullitë Tona të mëdha." (20, 23). Qëllimi i kësaj dëshire të All-llahut ka qenë: "për të besuar bindshëm." (6, 75).
Duke u mbështetur në njohuritë e Pejgamberit a.s., Shenjat - Argumen­tet e mëdha të All-llahut xh.sh. njeriut i është mundësuar për ta njohur atë që nuk është e mundur ta sheh me sytë e veta njerëzore. E, të dëgjosh nuk është njësoj sikurse të shikosh! Vetëm Pejgamberët kanë mundur të durojnë në rrugën e All-llahut xh.sh. atë që nuk munden të tjerët. Të gjitha fuqitë e kësaj bote dhe të gjitha ligjet fizike, për ta kanë paraqitur pengesa që për­ballohen lehtë. Të gjitha vuajtjet e kësaj bote nuk kanë mundur t'i shman­gin nga rruga e drejtë.
Vlerësimi dhe sekretet që fshihen prapa detajeve të këtij udhëtimi, paraqesin lëndë studimi dhe në vete gjithnjë do të përmbajnë një dozë të misteritetit. Vërtet, ekzistojnë disa ngjarje të vogla të cilat janë produkt të këtij udhëtimi të ndershëm, e që tregojnë në shtigjet e lulëzuara të jetë­shkrimit të Pejgamberit a.s. - salavati, përshëndetja dhe shpëtimi le të jetë mbi të - andaj e shoh të arsyeshme të them diç shkurtimisht në lidhje me to: Lexuesi vëren se në suren El-Isra All-llahu xh.sh. e ka përmendur ndo­dhinë e udhëtimit të natës, vetëm në një ajet. Pas kësaj tregon turpin e hebrenjve dhe veprat e tyre kriminele, e pastaj ua tërheqë vërejtjen se ky Kur'an shpien në rrugën e vetme të drejtë. Lexuesi mund të mendojë se këto dy ajete nuk janë të ndërlidhura, por nuk është ashtu, sepse All-llahu xh.sh. me këtë metodë të ligjërimit tregon se El-Isra ka ndodhur në Kuddusi-Sherif dhe se hebrenjtë do të zbresin nga shkalla më e lartë, udhëheqja e shoqërisë njerëzore, për shkak të prapësirave të bëra, të cilat i kanë hedhur për toke. All-llahu xh.sh. e ka ngritur Pejgamberin e vet dhe me të i ka bashkuar dy qendra fetare të Ibrahimit a.s. Ka ardhur koha që udhëheqja shpirtërore të kalojë nga një popull tek populli tjetër, nga populli i cili supet e veta i ka ngarkuar me të këqija, mëkate dhe armiqësira, tek populli i cili ka prirje për mirësira. E tërë kjo ka ndodhur gjatë kohës kur Resulull-llahu a.s. ishte duke pranuar Shpalljen - Kur'anin, i cili shpien në rrugën e drejtë, të vetmën që ekziston.
Ndërkaq shtrohen disa pyetje të arsyeshme: Në ç'mënyrë do të bartet kjo udhëheqje te Pejgamberi a.s., dhe te pasuesit e tij, deri sa ai bredhë nëpër shpatiet e Mekës, i ndjekur nga njerëzit? Kjo pyetje heq velin e një realiteti tjetër, e kjo është: ky rreth i veprimtarisë Islame tanimë vetëm sa s'ishte mbyllur me një rrumbullaksim e përfundim, dhe se duhet të fillojë rrethi i dytë i cili tërësisht do të jetë me përmbajtje tjetër dhe rrjedha të tjera. Andaj kemi disa ajete të cilat përbëjnë paralajmërime serioze dhe kërcënime të ashpra drejtuar jobesimtarëve. "Dhe kur vendosim Ne ta shkatërrojmë ndonjë popull, Ne i urdhërojmë pasanikët e tyre të bëjnë punë të mira, por ata përkundër kësaj jepen pas amorali­tetit. Pra, fjala Jonë rreth ndëshkimit po plotësohet lidhur me atë popull dhe Ne e shkatërrojmë tërësisht. "(Në bazë të këtij ligji) Sa e sa popuj Ne i kemi shkatërruar pas Nuhit!" (17, 16-17).
Krahas këtyre ajeteve, kemi edhe ajete të tjera, të cilat u shpjegojnë myslimanëve bazat, paragrafet dhe parimet e qytetërimit, në të cilat duhet të ndërtojnë shoqërinë myslimane. Por, myslimanët, e morën situatën nën kontrollin e vet, sikur të ishin shumë kohë më parë në tokë, dhe ndërtuan njësinë e fortë rreth cilës do të sillet i tërë sistemi shoqëror. Këtu qëndron paralajmërimi se Resulull-llahu a.s. do të gjejë vendstrehim të sigurt jashtë Mekës, se do të përmirësohet situata e tij dhe se do të formojë një qendër nga e cila do të përhapë fenë islame në mbarë rruzullin tokësor, e që ndërlidhet me studimin tonë. Për shkak të urtësisë së këtillë, dhe të ngjashme me të, shohim se udhëtimi Isra ka ndodhur mu para betimit të parë në Aka'ba, ose mes dy betimeve, e All-llahu më së miri e di këtë.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftnref1) Marrë nga veprat paraprake si dhe nga Ibni Hishami: I/397, 403-406.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftnref2) Zadu-l-Me'ad: I/48; Sahihu-l-Buhari: II/648; Sahihu-l-Muslim: 1/36; Ibni Hisham: 1/402, 403

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947647#_ftnref3) Ibni Hisham: I/399.

[Albanian eX|PerT]

BETIMI I PARË NË AKA'BA
(Betimi në besnikëri)

M

ë herët i përmendëm gjashtë persona, banorë të Jethribit të cilët e pranuan Islamin gjatë kohës së haxhxhit në vitin një­mbëdhjetë të pejgamberllëkut, me ç'rast i premtuan Resu­lull-llahut a.s. se do të përhapin Islamin në mesin e popullit të tyre.
Rrjedha e ngjarjeve ka bërë, që në vitin dymbëdhjetë të pejgamber­llëkut në muajin korrik të vitit 621 sipas kalendarit, në haxhxh të vijnë dymbëdhjetë njerëz, në mesin e të cilëve ishin pesë vetë (prej gjashtëve) të cilët ishin takuar një vit më parë me Resulull-llahun a.s. I gjashti, Xhabir b. Abdullah b. Rebia, nuk kishte ardhur. Përveç këtyre kishin ardhur edhe shtatë myslimanë të tjerë, e këta ishin:
1. Mu'adh b. El-Harithi, i biri i Afras nga familja Beni Naxhxhar, fisi Hazrexh;
2. Dhekvan b. Abdul Kajsi, nga familja Beni Zurejk, fisi Hazrexh;
3. Ubade b. Samiti, nga familja Beni Ganem, fisi Hazrexh;
4. Jezid b. Thalebe, nga familja Hulfa' Beni Ganem, hazrexh;
5. El-Abbas b. Ubade b. Nadleh, nga familja Beni Salem, hazrexh;
6. Ebul Hejthem b. Tajhan, nga familja Beni Abdul Eshhel, fisi El-Evs, dhe
7. Uvejm b. Saide, nga familja Beni Amër b. Avf, fisi El-Evs.
Pesë ishin nga fisi El-Hazrexh, kurse dy nga fisi El-Evs.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947648#_ftn1)
Ky grup u takua me Resulull-llahun a.s. tek Aka'ba në Minne, dhe ia dhanë fjalën Resulull-llahut a.s. se do të jenë besnik njësoj sikurse që u betuan gratë me rastin e çlirimit të Mekës, për çka do të bëhet fjalë.
Buhariu transmeton nga Ubade b. Samiti se Resulull-llahu a.s. ka thënë: "Ejani dhe më bëni benë në besnikëri dhe më jepni fjalën se nuk do t'i bëni shok All-llahut, s'do të vjedhni, s'do të bëni amoralitet, s'do t'i mbytni fëmijët tuaj, s'do të gënjeni, s'do t'i bëni shpifje grave tuaja, dhe se do të dëgjoni për çdo gjë që është e mirë. Kush prej jush pranon, shpërblimin e ka tek All-llahu, e kush e prish besën çka do qoftë nga kjo që thashë, do të jetë i ndëshkuar në këtë botë, që do të jetë shpen­gim për mëkatet. Kush prej jush bënë ndonjë cënim nga kjo, e All-llahu atë e fshehë, Ai edhe do t'ia caktojë ndëshkimin nëse do ose do t'a falë nëse do." Dhe ia dhamë besën. "Kurse në një përmbledhje tjetër thuhet: "dhe ia dhamë fjalën për çdo gjë që kërkoi ai."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947648#_ftn2)
Ambasadori i Islamit në Medinë

Pasi u krye betimi në besnikëri, dhe kur kaloi periudha e haxhxhit, Resulull-llahu a.s. së bashku me këtë grup myslimanësh e dërgoi edhe ndërmjetësuesin e vet të parë në Jethrib, t'ua mësoj myslimanëve të atij vendi dispozitat e Islamit dhe t'i udhëzojë në zbatimin e fesë. Ai edhe do të përhap Islamin në mesin e jobesimtarëve të atij vendi. Për këtë mision e zgjodhi një të ri nga radha e myslimanëve, njërin prej të parëve që e kishte përqafuar Islamin. Ky ishte Mus'ab b. Umejr r.a.
Suksesi i shkëlqyeshëm

Mus'ab b. Umejri vendoset tek Es'ad b. Zurareti, dhe që të dy fillojnë me entuziazëm dhe vendosmëri të madhe të kumtojnë Islamin në Jethrib. Mus'abi ishte i njohur me ofiqin "Mësues".
Suksesin më të madh në thirrjen e vet e arrinë, siç tregohet, me rastin e kësaj ndodhie: Një ditë Es'adi dhe Mus'abi nisen kah shtëpiat e Beni Abdul-Eshhelëve, me qëllim që ta vizitonin këtë fis e pastaj edhe fisin Beni Zufer. Kur arrijnë në tokat e tyre, hyjnë në një oborr të Beni Zuferëve. Ulen pranë pusit të quajtur Merekk. Së shpejti rreth tyre tubohen mashkujt që e kishin pranuar Islamin dhe Sa'd b. Mu'adhi e Usejd b. Hudajri, dy kryeparët e fisit Beni Abdul-Eshhel, atëherë ende ishin mushrikë. Kur dëgjojnë se ç'flet Mus'abi, Sa'di i thotë Usejdit: "Shko e përzëni këta dy të cilët erdhën t'i përvuajnë fëmijët tanë, dhe ndaloi që të vijnë më në shtëpitë tona. Es'ad b. Zerareti është djali i tezës sime. Sikur të mos ishte kështu vetë do t'i qëroja hesapet me ta."
Usejdi merr shtizën e vet dhe niset kah ata. Kur e sheh Es'adi i thotë Mus'abit: "Ja tek po vjen kryepari i familjes së vet, ktheje në Islam." Mus'abi përgjigjet: "Nëse ulet, do të flas me te." Usejdi u afrohet i mrrolur dhe i gatshëm t'i shante, ndalet dhe i pyet: "Përse keni ardhur tek ne? A mos, vallë, t'i përvuani fëmijët tanë? Na leni të qetë dhe shporruni që këtej, nëse ende mendoni për kokat tuaja!" Mus'abi i drejtohet: "A nuk do të ulesh me ne të dëgjosh, e nëse të pëlqen pranoje, e nëse nuk të pëlqen, refuzoje atë që e ke mëni." Usejdi thotë: "Më binde, qe besa." Pastaj e ngulë shtizën në tokë dhe ulet. Mus'abi i tregon për Islamin dhe ia këndon një fragment nga Kur'ani.
Mus'abi tregon: "Pasha All-llahun, në fytyrë i shihej Islami edhe para se të fliste. Ai më tha: "Sa i bukur dhe sa i mirë është ky ligjërim! Çka du­het bërë për të pranuar këtë fe?"
Mus'abi dhe Es'adi përgjigjen: "Pastrohu, pastroi rrobat dhe dëshmo me kelime shehadetin e vërtetë, pastaj fali dy rekate." Ai thotë: "Atje pas meje është një njeri, nëse ai pranon, atëherë edhe i tërë populli i tij do të pranojë. Unë do t'ua dërgojë menjëherë." Pastaj Usej­di e merr shtizën e vet dhe shkon tek Sa'd b. Mu'adhi i cili rrinte me shokët e vet. Sa'di thotë: "O njerëz, ju bëj be me Zotin se Usejdi po kthehet tek ne i ndryshuar", dhe e pyeti Sa'di: "Ç'bëre atje?" Ai përgji­gjet: "Bisedova me ata dy dhe, pasha Zotin, nuk vërejta kurrgjë të keqe. Ua ndalova të qëndrojnë aty, e ata thanë: "Do të bëjmë ashtu si dëshiron ti."
"U thashë", tregon Usejdi, "se njerëzit e Beni Harithetëve janë nisur ta mbysin Es'ad bin Zeraretin, sepse e kishin kuptuar se ai është djali i tezës tënde." Sa'di ngritet i hidhëruar për shkak asaj që dëgjoi, e merr shtizën e vet dhe niset kah Mus'abi dhe Es'adi. Kur i sheh të qetësuar, kupton se Usejdi kishte dashur që t'i dëgjonte ata, prandaj u drejtohet në mënyrë tallëse: "Pasha Zotin, o Ebu Emameh, sikur mos t'ishim kushëri aq të afërt, do të qëlloja me këtë shtizë. Jeni duke na zënë frymën në shtëpinë tonë me atë që e kemi mëni."
Es'adi që më parë i kishte thënë Mus'abit: "Do të të vijë prijësi i cili pas veti e ka tërë popullin, po qe se e bind atë, atëherë i ke bindur që të gjithë."
Mus'abi i thotë Sa'd b. Mu'adhit: "Ulu pak e më dëgjo! Po qe se të pëlqen, pranoje, e nëse jo, refuzo atë që e ke mëni." Ai thotë: "Dakord", e ngulë shtizën e vet në tokë dhe ulet. Mus'abi ia prezenton Islamin dhe ia këndon një fragment nga Kur'ani.
"E kemi ditur, pasha All-llahun, se do ta pranonte Islamin", trego­jnë ata, "sepse kjo i shihej në fytyrë para se të fillonte të flasë."
Sa'di pyet: "Ç'bëni për tu bërë mysliman?" Mus'abi dhe Es'adi përgji­gjen: "Pastrohu, pastroi rrobat tua, shqiptoje kelime shehadetin dhe fali dy rekate." Kështu edhe bëri. Pastaj, Sa'di e merr shtizën e vet dhe kthehet tek populli i vet. Kur e panë, thanë: "Betohemi me Zotin, se është duke u kthyer me fytyrë të ndryshuar."
Kur arriti para tyre, iu drejtua: "O popull Abdi Eshhel, çka mendo­ni për mua?" U përgjigjën: "Ti je prijësi ynë dhe je më i dijshmi." Ai tha: "Ju ndaloj juve dhe grave tuaja të flitni me mua, përderisa nuk besoni All-llahun dhe Pejgamberin e Tij. “Askush prej mashkujve të tij dhe grave, nuk fjeti atë natë pa e pranuar Islamin, përveç njërit - El-Usajmirit. Ky e pranoi Islamin ditën e betejës në Uhud. Ka luftuar trimërisht dhe ka vdekur pa e bërë kurrnjë sexhde para All-llahut xh.sh. Resulull-llahu a.s. ka thënë për të: "Për një mund të vogël e ka fituar shpërblimin e madh."

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947648#_ftnref1) Rahmetun li-l-Alemin: I/85; Ibni Hisham: I/431-433.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947648#_ftnref2) Sahihu-l-Buhari, kaptina pas kaptinës: "Bukuria e imanit": I/7, kaptina: "Delegacioni i ensarëve": I/550.551. Teksti është nga kjo kaptinë dhe nga ajeti: "Kur të të vijnë besimtarët..." (55, 13) e në koleksionin e Buhariut II/727 dhe kaptinës për mashtrimet dhe kefaretin: II/1003.

[Albanian eX|PerT]

Mus'abi ka banuar në shtëpinë e Es'ad b. Zeraretit duke thirrur njerëzit në Islam derisa nuk mbeti asnjë shtëpi ensarësh pa u bërë myslimanë, burra dhe gra, përveç shtëpive të Umejjeh b. Zejdit, Hatme­tit dhe Vailit. Ata e kishin poetin Kajs b. Uselitin të cilin e dëgjonin. Ky ua ndalonte të pranojnë Islamin, por, ditën e Hendekut, në vitin pesë të hixhretit, edhe këta e pranojnë Islamin.
Mus'ab b. Umejri kthehet në Mekë, pak para kohës së haxhxhit në vitin trembëdhjetë të pejgamberllëkut, dhe e lajmëron Resulull-llahun a.s. për sukseset e arritura. E lajmëron për fiset e Jethribit, për pasurinë, fuqinë dhe begatitë e tyre.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947649#_ftn1)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947649#_ftnref1) Ibni Hisham: I/435-438 dhe II/90; Zadu-l-Me'ad: II/51.

[Albanian eX|PerT]

BETIMI I DYTË NË AKA'BA

Gj

atë muajve të haxhxhit, në vitin trembëdhjetë të pejgamber­llëkut, në Mekë vajtën më tepër se shtatëdhjetë myslimanë nga Jethribi, së bashku me të afërmit e tyre mushrikë.
Gjatë udhëtimit këta myslimanë pyesnin njëri-tjetrin se deri kur Resulull-llahu a.s. do të vuante, do të frikësohej dhe do të bredhte nëpër malet mekase?
Kur arritën në Mekë kontaktuan fshehtazi me Resulull-llahun a.s. dhe u morën vesh të takohen në gjysmën e festës të haxhxhit (Kurban Bajramit) në vendin Esh-Shu'ab, afër Aka'basë, tek xhemreja e parë[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftn1) në Minne. Mbledhja duhej të mbahej ilegalisht në mesnatë.
Do të shfrytëzojmë nga rasti që përkitazi me këtë të na rrëfejë pjesëmarrësi i këtij tubimi, përfaqësuesi i ensarëve, duke mos harruar se kjo seancë ka rëndësi të madhe historike dhe se tërësisht e ka ndë­rruar rrugën e vështirë të konflikteve të pandërprera mes idhujtarisë dhe Islamit.
Ka'b b. Malik El-Ensariu kështu e përshkruan këtë ngjarje: "Në gjys­mën e Bajramit, natën, u nisëm që t'a kryejmë haxhxhin dhe të takohemi me Resulull-llahun a.s. Me ne erdhi Abdullah b. Amër b. Harami, njëri nga kryeparët tanë, njeri bujar dhe i nderuar nga populli. E morëm me veti në mbledhje, duke e fshehur këtë nga mushrikët, të cilët kishin ardhur me ne nga Jethribi për ta kryer haxhxhin. E njoftuam kryeparin tonë për mbledh­jen dhe iu drejtuam me këto fjalë: "O babai i Xhabirit, ti je njëri nga kryeparët tanë, i ndershëm dhe i respektuar. Kemi frikë për ty se nesër do të jesh lëndë djegëse e Xhehennemit." Pastaj e thirrëm në Islam dhe e njoftuam për mbledhjen me Resulull-llahun a.s. që do të mbahej në Aka'ba. Ai tha: "E pranoi Islamin”, dhe mori pjesë në mbledhje."
Ka'bi tregon: "Atë natë ramë me fjetë së bashku me haxhilerët tjerë nga Jethribi. Kur kaloi një e treta e parë e natës, u përvodhëm nga çadra, një nga një dhe duke përgjuar arritëm në vendin e caktuar. Ne ishim shtatëdhjetë e tre mashkuj e dy gra, Nesiba, vajza e Ka'bit (nëna e Amarit), nga familja Mazin b. En Nexhxhar dhe Esma, vajza e Amarit (nëna e Meniut), nga familja Beni Selem. Prisnim ardhjen e Resulull-llahut a.s. Ai u paraqit së bashku me xhaxhain e tij El-Abbas b. Abdul Muttalibin -atëherë ende në fenë e vjetër. Ai, para Muhammedit a.s. shprehu dëshirën për të marrë pjesë në këtë tubim, me rëndësi jetësore për nipin e vet. Ai edhe foli i pari në këtë tubim."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftn2)
Fillimi i bisedës - Abbasi flet
për përgjegjësinë e madhe

Të gjithë arritën në mbledhje dhe filluan diskutimet rreth përfor­cimit të lidhjeve fetare dhe ushtarake. I pari e mori fjalën Abbas b. Abdul-Muttalibi, i cili filloi të shpjegonte haptazi peshën e përgje­gjësisë e cila do të binte në supet e tyre si rezultat i kësaj lidhjeje. Ai tha: "O popull hazrexh - arabët ensarët i quanin hazrexhas ku i numë­ronin edhe evsasit - ju e dini mirë se, Muhammedi është njeriu ynë. Ne e kemi mbrojtur nga populli ynë. Për të gjitha cilësitë që i posedon, ai ka autoritet, por edhe mbrojtjen në mjedisin e vet. Mirëpo, ky nuk dëshiron kurrgjë prej këtyre, por dëshiron të shpërngulet tek ju dhe t'ju shoqërojë nëse mendoni se jeni në pajtim me të dhe me atë që është duke kumtuar, dhe nëse do ta mbroni nga ata që nuk pajtohen me të, e atëherë përgjegjësinë e merrni mbi vete. Nëse, megjithatë, mendoni ta braktisni dhe ta tradhtoni pasi të largohet prej këndej, unë që tani i them: "mos shko. Ke autoritet, respekt dhe mbrojtje nga njerëzit e tu në vendin tënd."
Ka'bi tregon: "I thamë Abbasit: "Dëgjuam se çka the ti. Tani fol ti, o Pejgamber i Zotit dhe zgjedh për vetën dhe për Zotin tënd atë çka dëshiron."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftn3)
Përgjigjja e tillë e ensarëve tregon vendosmërinë dhe trimërinë e tyre në imanin e fortë të tyre dhe besnikërinë e madhe për ta marrë përgjegjësinë mbi vete me të gjitha pasojat e mundshme. Resulull-llahu a.s. parashtroi qëndrimin e vet dhe marrëveshja u lidh.
Paragrafet e betimit

Përkitazi me këtë detajisht na tregon imam Ahmedi nga Xhabiri r.a. i cili thotë: "Na thamë: O Pejgamber i Zotit, si duhet të të shprehim besnikërinë tonë?" Resulull-llahu a.s. tha:
1. Të jeni të dëgjueshëm dhe të bindur në punë dhe në dembeli;
2. Të furnizoni kur e keni lehtë dhe kur e keni vështirë;
3. Të jeni të përpiktë në punët e mira dhe në pengimin e të këqijave;
4. Të punoni në emër të Zotit e të mos frikësoheni nga qortimi i askujt;
5. Të më ndihmoni kur ju drejtohem, të më mbani sikurse vetve­ten, gratë dhe fëmijët tuaj. Kështu do ta fitoni Xhennetin.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftn4)
Në traditën e Ka'bit të cilën e transmeton Ibni Is'haku, paragrafi i fundit përmbanë edhe disa gjëra. Ka'bi thotë: "Resulull-llahu a.s. foli, mandej këndoi një fragment nga Kur'ani, iu lut All-llahut dhe thirri në Islam. Pastaj tha: "Prej jush kërkoj besën që do të më mbroni nga të gjitha ato nga të cilat i mbroni gratë tuaja dhe fëmijët tuaj."
Pastaj El-Berae b. Mearuri e mori për dore e tha: "Po, pasha Atë i cili të dërgojë me të Vërtetën, do të të mbrojmë nga të gjitha ato prej të cilave i mbrojmë gratë tona dhe fëmijët tanë.
Ta lidhim marrëveshjen, o Pejgamber i Zotit, ne, vërtetë, jemi bijtë e luftës, popull që mbanë armë, që e kemi trashëguar brez pas brezi."
Ka'bi thotë: "Biseda mori hov. Derisa Berae i fliste Resulull-llahut, ndërhyri Ebul-Hajthem b. Et-Tihani, i cili tha: "O Pejgamber i Zotit, mes nesh dhe disa të tjerëve në Jethrib është ngrehur litari. Ne dëshirojmë ta prejmë atë - ata janë hebrenjtë. - A do ta ndërrosh mendimin nëse e bëjmë këtë, të na braktisish e t'i kthehesh popullit tënd?"
Resulull-llahu a.s. duke qeshur tha: "Jeta është jetë, e vdekja është vdekje, unë jam i juaji e ju jeni të mitë, do të luftojë kundër atyre që luftoni ju, kurse do të jem në paqe me ata me të cilët ju jeni në paqe."[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftn5)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftnref1) Vendi ku haxhilerët simbolikisht gjuajnë shejtanin me guraleca (Sh. p.)

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftnref2) Ibni Hisham: I/440.441.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftnref3) Ibni Hisham: I/441, 442.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftnref4) Hadithin e transmeton imam Ahmedi, vargu i transmetuesve është hasen - i mirë, e el-Hakimi dhe Ibni Habani e kategorizojnë në hadithet sahih. Shih: Muhtesar Siretu-r-Resul nga Nexhdi, f. 155 dhe Ibni Hisham: I/454. Ibni Is'haku transmeton një hadith të ngjashëm nga Ubade b. Samiti, ku është shtuar paragrafi: të mos ia kundërshtojmë pushtetin atij i cili e meriton këtë pushtet;

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947650#_ftnref5) Ibni Hisham: I/442.

[Albanian eX|PerT]

Verifikimi i përgjegjësisë së madhe që bartë betimi

Pas përfundimit të bisedës rreth kushteve të betimit, dhe pasi që u morën vesh rreth kontratës, u ngritën dy njerëz, që të dy nga grupi i parë që kishin pranuar Islamin gjatë haxhxhit në vitin njëmbëdhjetë dhe dy­mbëdhjetë të pejgamberllëkut, së pari njëri e pastaj tjetri, filluan të fla­sin për obligimin dhe përgjegjësinë e madhe që pasojnë nga kjo ngjarje historike. Ata paralajmëruan të tubuarit për gjendjen faktike. Kështu që deshtën të kuptojnë se sa janë të gatshëm të flijohen për atë që janë betuar.
Ibni Is'haku thotë: "Kur u mblodhën të betohen, Abbas b. Ubade b. Nadleti tha: "A jeni plotësisht të vetëdijshëm se për çka ia jepni fjalën këtij njeriu?" Ata u përgjigjën: "Po." Ai tha: "Atëherë, premtojani fjalën tuaj në luftë me njerëz, qofshin ata të bardhë apo të zi, nëse mendoni ta mbani. Nëse fatkeqësia e shkatërron pasurinë e juaj dhe kryeparët tuaj vriten e kjo bëhet shkak që ta tradhtoni, pasha Zotin kjo do të jetë vuajtja juaj në këtë botë dhe në botën tjetër.
Nëse mendoni se pajtoheni me të, për çka edhe e keni ftuar, e fatkeqësia ua shkatërron pasurinë dhe vriten kryeparët tuaj të ndershëm, e ju megjithatë e mbani dhe e përkrahni atë, atëherë kjo do të jetë shpërblim edhe për këtë botë e edhe për botën tjetër.“ Ata thanë: "Do ta marrim me vete, edhe nëse i humbim pasurinë dhe kryeparët tanë, por çka do të fitojmë me këtë o Pejgamber i Zotit?" Ai tha: "Xhennetin." Ata thanë: "Zgjate dorën!"
Ai e zgjati dorën e ata ia dhanë besën."[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn1)
Në traditën e Xhabirit qëndron (Tha): "U ngritëm për t'ia dhënë besën, kurse Es'ad b. Zerareti, më i riu prej nesh, ia mori dorën e tha: "Ngadal, ngadal, o popull i Jethribit, ne nuk do t'i vinim jetat tona në duart e tij sikur të mos ishim të sigurt që ai është Pejgamber i All-llahut. Ardhja e tij tek ne sot, do të thotë të armiqësohesh me të gjithë arabët, do të thotë të vriten prijësit tuaj, e nëse do të jeni të qëndrueshëm në këtë, atëherë pranoni atë, All-llahu do t'ju shpërblejë për këtë, e nëse jeni qyqarë e frikësoheni për vetveten, atëherë mos e pranoni, ai është arsyetuar, për shkak jush, para All-llahut."[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn2)
Përfundimi i betimit

Pas konstatimit të paragrafeve të betimit, dhe pas vlerësimit dhe arsyetimit të tyre, filloi përfundimi i betimit me urime. Xhabiri ka thënë se pas fjalimit të Es'ad b. Zeraretit të pranishmit thanë: "O Es'ad, hajde, shtrëngojani njëri-tjetrit dorën dhe përfundoni këtë punë, se, pasha Zotin, nuk do të lejojmë e as që do të dëshirojmë të ndërpritet kjo marrë­veshje."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn3)
Atëherë Es'adi kuptoi se sa i gatshëm ishte ky popull të flijohet për Islam. Për këtë edhe vetë ishte i bindur - ka qenë misionar i madh i Islamit bashkë me Mus'abin - dhe në saje të kësaj bëhet prijësi kryesor fetar i këtij grupi. Ky ka qenë edhe iniciator i këtij tubimi dhe njeriu i parë i cili e ka pranuar këtë marrëveshje. Ibni Is'haku ka thënë: "Edhe familja Benu Nexh­dar konsideron se Ebu Umamet Es'ad b. Zerareti ka qenë njeriu i parë i cili ia ka uruar marrëveshjen Resulull-llahut a.s."[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn4)
Pas këtij akti filluan urimet e gjithmbarshme. Xhabiri thotë: "I afrohe­shim Resulull-llahut a.s. një nga një, dhe çdonjëri personalisht betohej, duke iu lutur All-llahut që të na shpërblejë me Xhennet.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn5)
Sa i përket grave, të cilat kanë dhënë betimin, ato nuk përshëndete­shin dorë për dore, por, uronin vetëm me fjalë. Resulull-llahu a.s. kurrë nuk iu ka zgjatë dorën grave të huaja."[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftn6)



[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref1) Ibni Hisham: I/446.
[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref2) Tradita nga imam Ahmedi prej hadithit të Xhabirit.
[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref3) Imam Ahmedi prej Xhabirit r.a.
[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref4) Ibni Is'haku thotë: Benu Abdul-Ehshelët kanë thënë se i pari ka qenë Ebul-Hejtheme. Ka'b b. Malik mendon se i pari ka qenë El-Berae b. Maruri. Ibni Hisham: I/447. Shumica mendojnë se megjithatë ky ka qenë Es'ad b. Zerareti.
[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref5) Musnedi imam Ahmedit.
[6] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947651#_ftnref6) Sahih Muslim, kaptina: "Si e kanë dhënë gratë betimin": II/131.
Gruas e cila nuk i është mehrem - me të cilën do të mundej të martohet.

[Albanian eX|PerT]

Dymbëdhjetë prijësit

Pas përfundimit të të gjitha detajeve rreth kontratës, Resulull-llahu a.s. kërkoi nga pjesëmarrësit e tubimit që t'i zgjedhin dymbëdhjetë përfaqësues - prijës të familjeve të veta, të cilët do të jenë përgjegjës për aplikimin e paragrafeve të betimit - kontratës në vepër. Resulull-llahu a.s. u tha: "Zgjedhni dymbëdhjetë vetë nga mesi juaj. Çdonjëri prej tyre do të jetë përgje­gjës për njerëzit e vet." Zgjedhja u krye menjëherë. Hazrexhasit i caktuan nëntë persona, kurse evsasit tre.
Ja emrat e tyre:
Prijësit el-hazrexhasë:
1. Es'ad b. Zeraret b. Ades
2. Sa'd b. Er-Rebia b. Amër
3. Abdullah b. Revaha b. Thalebe
4. Rafi' b. Malik b. El-'Axhlan
5. El-Berae' b. M'arur b. Sabër
6. Abdullah b. Amër b. Haram
7. Ubade b. Es-Samit b. Kajs
8. Sa'd b. Ubade b. Dulejm
9. El-Mundhir b. Amër b. Hunejs
Prijësit el-evsasë
1. Usejd b. Hadir b. Semmak
2. Sa'd b. Hajtheme b. El-Harith
3. Rufa'ah b. Abdul-Mundhir b. Zubejr
Kur u krye zgjedhja, Resulull-llahu a.s. kërkoi prej tyre premtimin e fortë (betimin) dhe u tha:
"Ju jeni mbrojtës të popullit tuaj dhe dorëzanë i tyre, siç kanë qenë Havarijjunët - Nxënësit mbrojtës të Isait a.s. të birit të Merjemës, kurse unë jam mbrojtës i popullit tim, përkatësisht, myslimanëve." Që të gjithë u pajtuan me këtë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftn1)
Shejtani zbulon kontratën

Pasi që u krye e tërë kjo procedurë, dhe kur njerëzit u bën gati të shpërndahen, papritmas u tradhtuan, e u gjetën të befasuar dhe të papër­gatitur për diç të këtillë. Ky tradhtar kishte hipur mbi një kodër, dhe me zë të lartë, çfarë nuk është dëgjuar gjer atëherë, filloi të bërtasë: "O banorë të Shu'abit, a e doni Muhammedin dhe shoqërinë e tij të gjallë? Qe ku janë të gjithë së bashku dhe janë ngritur kundër jush." Resulull-llahu a.s. the: "Kjo do të thotë fatkeqësi për Aka'ban. Pasha All-llahun, o ti armik i All-llahut, posaçërisht do t'i qëroj hesapet me ty." Pastaj i urdhëroi njerëzit të shpërndahen e të shkojnë në kampet e tyre.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftn2)
Gatishmëria e ensarëve t'i sulmojnë kurejshitët

Kur myslimanët e dëgjuan zërin e tradhtarit, Abbas b. Ubade b. Nadleh tha: "Pasha All-llahun, o Pejgamber, nëse don ti, nesër do t'i sulmojmë banorët e Minnes me shpata. Resulull-llahu a.s. u përgjigj: "Unë nuk ju urdhërojë diç të tillë. Kthehuni në kampet tuaja dhe flini."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftn3)
Kurejshitët dërgojnë protestë në Jethrib

Lajmi për këtë ngjarje së shpejti u përhap edhe në Mekë. Kurej­shitët i kaploi frika dhe dëshprimi sepse tërësisht ishin të vetëdijshëm se çfarë pasoja do të shkaktonte kjo marrëveshje për pasurinë e tyre dhe për vetë ata. Andaj, menjëherë të nesërmen, e dërguan një delegacion të madh, të përbërë prej mekasve të shquar dhe pasanikëve më të mëdhenj mekas, në kampin e haxhilerëve nga Jethribi, që të protestojnë energji­kisht për marrëveshjen e bërë. Ata thanë: "O hazrexhasë, jemi të infor­muar se keni ardhur tek ky njeriu ynë (Muhammedi a.s.) me qëllim që ta shpëtoni prej nesh, dhe t'i jepni përkrahje kundër nesh. Dijeni se prej të gjithë arabëve, ne më së paku do të donim të shpërthente lufta mes nesh dhe jush.".[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftn4)
Duke qenë se mushrikët e Jethribit assesi nuk e dinin se për çka është fjala, filluan të betohen në Zot se nuk dinë asgjë dhe se, në rea­litet, këtu nuk ka kurrgjë. Ata e thirrën Abdullah b. Selulin i cili erdhi para tyre e tha: "Kjo nuk vlenë asgjë. Kësaj mos ia varni veshin. Popu­lli im as që do të mendonte të bënte diç të tillë. Derisa kam qenë në Jethrib, ata nuk bënin kurrënjësend përderisa nuk konsultoheshin me mua." Myslimanët tinëzisht shikonin njëri-tjetrin dhe asnjëri nuk bëzajti. Nuk vërtetuan e as që mohuan diç. Përfaqësuesit e kurejshitëve i besuan mushrikve të Jethribit dhe u kthyen të zhgënjyer.
Kurejshitët kuptojnë për tubimin e mbajtur
dhe i ndjekin pjesëmarrësit

Përfaqësuesit e Mekës u kthyen pothuajse të bindur se kanë qenë të informuar gabimisht, por megjithatë vazhduan hulumtimin në lidhje me këtë çështje dhe në fund kuptojnë se lajmi ishte i vërtetë - se tubimi me të vërtetë ishte mbajtur. Ndërkaq, këtë e kuptuan me vonesë, sepse haxhilerët tanimë ishin nisur për në shtëpitë e veta. Ata e alarmuan kalorësinë për t'i ndjekur medinasit, por mjaft vonë. Patën sukses t'i shohin Sa'd b. Ubaden dhe Mu'adh b. Amrin. Mu'adhi i arrinë shokët e vet dhe kështu shpëton, kurse Sa'din e zunë, ia lidhin duart pas qafe e pastaj e lidhin për kollan të devesë dhe filluan ta rrahin dhe ta tërheqin për flokësh derisa mbërritën në Mekë. Atëbotë erdhi El-Mut'am b. Adijji dhe Harith b. Harb b. Umejje dhe e shpëtojnë nga duart e tyre, sepse Sa'di u kishte garantuar rrugë të sigurt karvaneve të tyre që kalonin afër Medinës.
Gjatë rrugës ensarët e shohin se Sa'di ka humbur, u morën vesh që ta kërkojnë, por ai u paraqit para tyre, dhe së bashku u kthyen në Medinë.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftn5)
Kështu është zhvilluar betimi i dytë në Aka'ba, i njohur me emrin "Betimi i Madh".
Ka kaluar në atmosferë të marrëveshjeve reciproke dashjeje dhe res­pektimi, ka kaluar me besim reciprok, trimëri dhe gatishmëri për flijim. Besimtari nga Jethribi ndiente dhimbsuri ndaj vëllait të lënduar nga Meka, i gatshëm të luftonte për ta mbrojtur atë, sepse ata fshehtazi duheshin mes veti vetëm për hir të All-llahut xh.sh.
Botëkuptimi dhe ndjenja e tillë nuk kanë pasur karakter të përkoh­shëm, sepse mbështetje e tyre ka qenë, imani (besimi) i fuqishëm te All-llahu xh.sh. te Pejgamberi i Tij dhe Libri i Tij. Vetëm ata që kanë iman të fortë, qëndrojnë me krenari para forcave të errësirës, sepse imani harmo­nizon raportin mes fjalës dhe veprës.
Me kësi imani, myslimanët kanë arritur ta shënojnë historinë me veprat e tyre dhe t'i lënë gjurmët e veta, të cilat nuk ka mundur t'i zhdukë koha e kaluar, me të cilat mburret e sotmja e pa të cilat nuk do të mbetet as e ardhmja.

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftnref1) Ibni Hisham: I/443, 444, 446.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftnref2) Zadu-l-Me'ad.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftnref3) Ibni Hisham: I/448.

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftnref4) Ibni Hisham: I/448.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947652#_ftnref5) Zadu-l-Me'ad: II/51, 52; Ibni Hisham: I/448-450.

[Albanian eX|PerT]

PARAROJA E HIXHRETIT

P

as përfundimit të betimit të dytë në Aka'ba, dhe pasi që mysli­manëve u shkon për dore të formojnë atdheun e vet mes të shkretëtirës ku dominonte politeizmi dhe injoranca - kjo ka qenë fitorja më e madhe për Islamin që nga fillimi i tij - Resulull-llahu a.s. u lejon myslimanëve të shpërngulen në atdheun e ri, përkatësisht, të bëjnë hixhret.
Hixhreti ishte mospërfillja e interesave personale, flijimi i pasurisë dhe shpëtimi i jetës. Njeriu ishte i vetëdijshëm se çka është duke humbur, ishte i vetëdijshëm se është i plaçkitur legalisht dhe se mund të pësojë, qoftë në fillim qoftë në fund të rrugës së vet, por ai niset në ardhmëri të panjohur duke e ditur me siguri se pas veti po e len pikëlli­min dhe zhgënjimin. Myslimanët, edhe pse i dinin të gjitha këto, filluan të shpërngulen, ndërsa jobesimtarët u vuan mes tyre dhe shpërnguljes së tyre dhe aplikuan tortura të reja ndaj myslimanëve.
Ja disa shembuj:
1. Ebu Seleme ka qenë njëri prej muhaxhirëve të parë. Ai është shpërngulur një vit para betimit të dytë, siç thotë Ibni Is'haku. Së bashku me të kanë shkuar bashkëshortja dhe djali i tij. Kur u përgatitën për ta braktisur Mekën, të afërmit e bashkëshortes i thanë: "Ti dëshiron të shkosh kundër dëshirës sonë. Çka do të bëhet me kushërirën tonë, e bashkëshorten tënde? Përse të lejojmë të shkosh në vend të huaj?" Ia morën gruan e kjo qe shkak për grindje të ashpër mes familjes së tij dhe të saj. Ata thanë: "Nëse ju e ndani nga ai, atëherë ne nuk do t'ia japim fëmijën tonë." Ziheshin rreth fëmijës derisa ia nxorën dorën, por megjithatë xhaxhallarët nuk ia dhanë. Ebu Seleme shkoi vetëm në Medinë. Ummu Selema, pas shkuarjes së burrit dhe marrjes së fëmijës, dilte çdo ditë në një kodër dhe qante prej mëngjesit gjer në mbrëmje. Kaloi një vit e asaj nuk i kalonte mërzia dhe nuk përmirësohej. Prandaj, njëri nga kushërirët e saj ndien keqardhje për të dhe thotë: "Përse nuk e lironi këtë të mjerë, a nuk ju mjafton se e keni ndarë nga burri dhe fëmija?" Atëherë i thanë asaj: "Nëse dëshiron shko te burri yt." Ajo e mori djalin nga familja e tij dhe u nis për në Medinë. Rruga e gjatë pesëqind kilometra, e ajo - vetëm me djalin e saj. Askund kurrnjë krijesë e All-llahut xh.sh. Udhëtoi e udhëtoi, gjersa nuk mbërrini në Et-Ten'im, ku e takoi Uthman b. Talha Ebi Talhan. Ky, kur kuptoi se në ç'gjendje ishte, e përcolli gjer në paralagjen e Medinës. Kur e panë xhaminë Kubba (xhamia e parë e ndërtuar në Islam), ai tha: "Burri yt është këtu, në këtë fshat. Shko tek ai me bekimin e All-llahut xh.sh." Pastaj u kthye në Mekë.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftn1)
2. Kur Suhejbe vendosi të shpërngulet në Medinë, kurejshitët jobesimtarë i thanë: "Ke ardhur tek ne si lypës i shëmtuar, pastaj ke huazuar nga ne dhe je pasuruar. Ke arritur mjaft në jetë, e tani dëshiron të dalish e të marrish me vete pasurinë tënde. Pasha Zotin, kjo nuk bën kështu." Suhejbe iu përgjigj: "E çka mendoni, nëse do t'ua lëja tërë pasu­rinë time, a do të më lejonit të shkoj rrugës sime?" U përgjigjën: "Po." Ky tha: "Po ua lë pasurinë time." Ky lajm erdhi gjer tek Resulull-llahu a.s. e tha: "Suhejbe është në fitim e sipër, Suhejbe është në fitim e sipër!"[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftn2)
3. Umer b. El-Hattabi, Ajjash b. Ebi Rebia dhe Hisham b El-Asijj b. Vaili u morën vesh që të nesërmen në mëngjes të takohen tek i pari, e prej aty të nisen për në Medinë. Umeri dhe Ajjashi u takuan kurse Hishami ishte i penguar.
Kur Umeri dhe Ajjashi mbërritën në Medinë e u vendosën në Kubba, Ebu Xhehli dhe El-Harithi erdhën tek Ajjashi - që të tre vëllezër prej një nëne - dhe i thanë:
"Nëna jote është betuar se nuk do t'i krehë flokët dhe nuk do të hyjë nën hije, gjersa ti nuk kthehesh.
Umeri i tha: "O Ajjash njerëzit e tu të kërkojnë vetëm për të bërë ndonjë të keqe dhe për të të kthyer nga feja! Dije se nëse nënës sate i pengojnë veshët, vetë do të krehet dhe nëse e rrokë vapa e Mekës, vetë do të shkojë nën hije."
Megjithatë Ajjashi vendosi të kthehet me ta, ashtu që nëna e vet të lirohet nga betimi.
Atëherë Umeri i tha: "Nëse tani ke vendosur, merre devenë time, ajo është e qëndrueshme dhe e shpejtë. Mbahu për shpine të saj (mos zbrit nga ajo). Nëse do ta kesh ngusht nga të tuajt, ajo do të të shpëtojë (do të ik)."
Ajjashi hipi në devenë e Umerit dhe u nis me ta.
Pas një kohe udhëtimi, Ebu Xhehli i tha: "O vëllai im, unë jam duke hjekur keq në devenë time. A don që të ndërrohemi pak?" "Po si jo", u përgjigj Ajjashi. U ndalën, i ulën devetë e veta dhe zbritën. Posa shkelën në tokë, Ebu Xhehli dhe Harithi e kapën Ajjashin, e rrëzuan në tokë dhe e lidhën.
Kështu të lidhur e sollën në Mekë, mes ditës, dhe thirrën: "O bano­rë të Mekës, veproni kështu edhe ju me renegatët tuaj, siç vep­ruam ne me renegatin tonë."[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftn3)
Këta janë vetëm tre shembuj, që na tregojnë se çka u bënin mush­rikët e Mekës atyre që dëshironin të shpërnguleshin e këta kuptonin qëllimin e tyre. Me gjithë këto vuajtje, myslimanët dilnin njëri pas tjetrit.
Pas dy muaj e disa ditë nga betimi i Madh në Aka'ba, në Mekë prej myslimanëve ngelën vetëm Resulull-llahu a.s. me Ebu Bekrin dhe Aliun. Këta dy as'hab mbetën sipas urdhrit të Resulull-llahut a.s.
Përveç këtyre ngelën edhe ata myslimanë, të cilët me dhunë pengo­heshin nga mushrikët të shpërnguleshin. Resulull-llahu a.s. i përgatiste plaçkat e veta për udhëtim, duke pritur urdhrin prej All-llahut xh.sh. Gjithashtu edhe Ebu Bekri i përgatiste të vetat.[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftn4)
Buhariu transmeton nga Aishja r.a. e cila thotë: "Resulull-llahu a.s. u ka treguar myslimanëve se ka parë vendin ku do të vendosen ata. Ky do të jetë afër një palmeje hurmash, mes dy shkëmbinjve vullkanik."
Dhe kështu ka filluar hixhreti në Medinë.
Në Medinë janë kthyer edhe të gjithë muhaxhirët nga Abisinia.
Edhe Ebu Bekri bëhej gati të shkonte në Medinë, kurse Pejgamberi a.s. i thotë: "Unë dëshiroj të marrë lejen për udhëtim." Ebu Bekri e pyet: "A do ta marrish me të vërtetë?" "Po", - u përgjigj Resulull-llahu a.s. kurse Ebu Bekri përgatiti dy deve për rrugë, ndërsa leja do të arrijë pas katër muajsh.[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftn5)

[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftnref1) Ibni Hisham: I/468-470.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftnref2) Ibni Hisham: I/477.

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftnref3) Hishami dhe Ajjashi kanë mbetur nën internimin e mushrikëve gjer në Hixhretin e Resulull-llahut a.s. Një ditë tha: "Kush do të ma sjellë Ajjashin dhe Hishamin?" El-Velid b. Velidi tha: Unë, o Resulull-llah." Kur hyn në Mekë, e takon një grua e cila u dërgonte atyre ushqim, dhe e përcjellë atë për të kuptuar se ku gjenden ata. Ishin të mbyllur në një shtëpi pa kulm. Kur bie nata, El-Velidi kapërcen murin, i liron këta dhe i sjellë në Medinë - (Ibni Hisham: I/474-476).

[4] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftnref4) Zadu-l-Me'ad: II/52.

[5] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947653#_ftnref5) Sahihu-l-Buhari, kaptina: "Hixhreti i Resulull-llahut a.s. dhe i shokëve të tij": I/553.

[Albanian eX|PerT]

SEANCA E “PARLAMENTIT"
KUREJSHIT

Ngjarja në Sallën e Këshillit

K

ur mushrikët e Mekës panë se shokët e Resulull-llahut a.s. po përgatiten që së bashku me familjet e tyre ta braktisin Mekën, i kaploi frika dhe dëshprimi, që s'mbahej mend. Para tyre qën­dronte rreziku i madh dhe i vërtetë, që kanosej të shkatërronte idhujtarinë dhe ekono­minë e tyre. Ata e dinin se çfarë kualitetesh posedon Muham­medi a.s. Askush sikurse ai nuk ka pasur ndikim te njerëzit. posedonte prirje të larta të prijësit, i cili udhëhiqte në rrugë të drejtë. Ndërsa as'habët e tij ishin të gatshëm, që me vendosmëri dhe sinqeritet, të flijohen në rrugën e tij. Kishin frikë nga fiset El-Evs dhe El-Hazrexh, të njohur në mesin e arabëve si trima, bujarë dhe të mençur, pastaj me dashuri ndaj paqes dhe çdo gjëje të mirë. I dinin përpjekjet e tyre të mëdha për ndër­prerjen e luftërave vëllavrasëse e të gjata, që më në fund edhe u shkon për dore ta realizojnë këtë. Kurejshitët, gjithashtu, e dinin se çfarë rëndësie strategjike ka Medina për tregti në muajin e haxhxhit. Rrugët tregtare nga deti i Kuq dhe Jemeni e gjer në Sham kalonin nëpër Medinë, Treg­tarët mekas dërgonin mallra në Sham me vlerë prej 250.000. dinarë të artë (dukatë) në vit, përveç vlerave që i dërgonin banorët e Taifit dhe vendeve të tjera përreth. Një tregti e tillë e suksesshme mund të zhvillohej vetëm përmes rrugëve tregtare të siguruara dhe të mbrojtura mirë. Për këtë arsye nuk mund të fshihej frika e madhe e kurejshitëve nga ajo që Islami u familja­rizua në Medinë - Jethrib, dhe që populli medinas u kthye kundër tyre. Pasi që e ndien rrezikun, i cili i tronditi me themel, filluan t'i hulum­tojnë mënyrat më adekuate për shmangien e këtij rreziku, shkak­tar më i madh dhe i vetmi i të cilit ishte bartësi i idesë Islame dhe men­dimit Islam, apo më mirë të thuhet, i fesë Islame, Resulull-llahu a.s.
Të enjten, më njëzet e gjashtë seffer të vitit katërmbëdhjetë të pejgam­berllëkut, apo më 12. shtator të vitit 622.[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftn1) sipas kalendarit, ose rreth dy muaj e gjysmë pas betimit të Madh në Aka'ba, në Mekë u mbajt seanca e Parlamentit në Sallën e Këshillit, në fillim të ditës.[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftn2)
Kjo ka qenë seanca më e rëndësishme në historinë e Mekës. Në seancën e Parlamentit kanë marrë pjesë përfaqësuesit e të gjitha fiseve kurejshite. Këtu duhej të shqyrtohej plani vendimtar për shkatërrimin definitiv të bartësit të flamurit islam. Me përfundimin e tij duhej që totalisht të ndërpritet vala depërtuese e fesë ekzistuese - Islamit.
Në këtë tubim, me rëndësi jetësore për kurejshitët, kanë marrë pjesë këta delegatë kurejshitë:
1. Ebu Xhehl b. Hishami, prej fisit Beni Mahzum
2. Xhubejr b. Mut'ami, T'aimeh b. Adijji dhe El-Harith b. Amiri prej fisit Beni Neufel b. Abdi Menaf.
3. Shejbe dhe Utbe, të bijtë e Rebia’s dhe Ebu Sufjan b. Harbi, prej fisit Abdi Shems b. Abdi Menaf
4. En-Nadar b. El Harith, prej fisit Beni Abdi-d-Dar
5. Ebu El-Buhturi b. Hishami, Zum'ah b. El-Esvedi dhe Hakim b. Hizami, prej fisit Beni Esed b. El-Uzza
6. Nebihu dhe Munebihu, të bijtë e El-Haxhxhaxhit, prej fisit Beni Xhumeh
Pasi që arritën në Sallën e Këshillit në kohën e caktuar, i befasoi Iblisi (shejtani) në figurë të një plaku të ndershëm, me veshje të bardhë. U ndal në derë, e ata pyetën: "Kush je ti, o plak?" Ai u përgjigj: "Epror i banorëve të Nexhdit. Kam dëgjuar për çka do të flisni, andaj erdha që edhe unë të marrë pjesë. Besoj se nuk do të kundërshtoni mendimin tim apo këshillën time." Ata thanë: "Ani mirë, hynë!" Ai hyri e u ul me ta.
Vendimi unanim i parlamentit për
vrasjen e Muhammedit a.s.

Kur Filloi seanca, filluan edhe propozimet dhe zgjidhjet e ndrysh­me. Diskutimi zgjati shumë. Ebu El-Esvedi tha: "Do të leqitemi (heqim dorë) nga ai dhe do ta përzëmë nga vendi ynë. Nuk mërzitemi se kah do të shkoi dhe ku do të vendoset. Në këtë mënyrë do të përmirësojmë situatën tonë dhe do të jetë sikurse ishte edhe më parë." Plaku nexhdijas tha: "Jo, pasha Zotin! Ky nuk është mendimi i të gjithëve! Që të gjithë ju e dini se sa bukur flet dhe me çfarë urtësie logjikon, sa që edhe të tjerëve jetën ua sajon. Pasha Zotin, nëse veproni kështu, nuk do të jeni të sigurt prej asnjë populli Arab. Kudo që do të jetë, ata do t'a pranojnë, e pastaj do të kthehen kundër jush. Do t'ju ngadhënjen dhe atëherë do të bëj me ju çka të dojë. Andaj, kërkoni për të zgjidhje tjetër!"
Ebul-Buhturi tha: "Lidheni në pranga e zinxhirë, mbylleni në qeli, e pastaj shikoni se si do t'a gjejë kobi, siç i ka gjetur edhe ata poetët - Zuhejrin dhe Nebigun - përpara tij, e ata vdiqën. E edhe ai do të vdes kur e gjenë e keqja siç i gjeti edhe ata."
Plaku Nexhdijas tha: "Jo, pasha Zotin, as ky nuk është mendim i të gjithëve. Pasha Zotin, nëse e burgosni atë, siç thoni, nuk do të mund ta lidhni edhe frymën e tij, mendimet e tija dhe idetë e tija. Ato do të dalin përjashta edhe pranë dyerve të mbyllura dhe do të valviten tek shokët e tij. Ata do t'ju sulmojnë e do ta nxjerrin atë nga duart tuaja, e atëherë edhe të tjerët do të ngriten kundër jush gjersa nuk ngadhënjejnë. Pra, kjo nuk është zgjidhje për ju. Kërkoni diç më të mirë!"
Pasi që parlamentarët i refuzuan të dy propozimet, u parashtrua propozim i ri, të cilin të gjithë e pranuan. Natyrisht, ky propozim rrjedh prej shpirtligut më të madh të Mekës, e ky është Ebu Xhehli, i cili u ngrit e tha: "Pasha Zotin, unë kam zgjedhje. Besoj se të gjithë do të pajtoheni." Ata thanë: "Çfarë, o Ebul-Hakim?" Ai përgjigjet: "Konsi­deroj se duhet të zgjedhim nga një të ri të fuqishëm prej çdo fisi që të na përfaqësojë, të cilëve do tu japim nga një shpatë vdekjeprurëse, të shkojnë e ta mbysin atë të gjithë përnjëherit. Vetëm atëherë do të shpë­tojmë nga ai. Nëse vep­rojmë kështu, gjaku do t'i shpërndahet në të gjitha fiset, e Benu Abdi Menafët nuk do të mund t'u hakmerren të gjithëve. Kështu që do të dety­rohen të pranojnë shpagimin e gjakut (dij'jen)."
Plaku Nexhdijas tha: "Le të bëhet ashtu siç thotë ky njeri. As unë nuk jam duke parë zgjidhje më të mirë." Parlamenti mekas unanimisht pranoi këtë propozim të tmerrshëm.
Anëtarët e parlamentit u kthyen në shtëpi definitivisht të vendosur që këtë konkluzion menjëherë të zbatojnë në vepër.[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftn3)
[1] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftnref1) Këtë datë e kemi marrë pas verifikimit të të gjitha burimeve prej nga e ka marrë Muhammed Sulejman Mensur Fevri; Rahmetun li-l-Alemin: I/95, 97. 102. II/471.

[2] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftnref2) Se seanca ka filluar në mëngjes na vërteton tregimi i Ibni Is'hakut, se Xhibrili e ka njoftuar Resulull-llahun a.s. për komplotin e këtij tubimi dhe se i është dhënë leja për Hixhret. Gjithashtu Buhariu transmeton hadithin nga Aishja r.a. se Resulull-llahu a.s. ka shkuar tek Ebu Bekri, aty kah mesdita, e i ka thënë: "Ka arritur leja për udhëtim."

[3] (http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=947654#_ftnref3) Ibni Hisham: I/480-482.

[Albanian eX|PerT]

vazhdon akoma postimi i ketij libri....

...lexim te kendshem te dashur miq..!!!

albanian expert

p.s. libri eshte marrur nga linku online: http://www.mesazhi.com/libra.htm (http://www.mesazhi.com/libra.htm)