Naki
29-10-07, 16:52
Ēka ėshtė UE?
Bashkėpunimi nė mes shteteve tė UE kryesisht mbėshtetet nė qarkullimin e lirė tė mallrave, shėrbimeve, personave dhe parave brenda UE, pa u penguar nga doganat dhe pengesa tjera. Qė ky bashkėpunim tė funksionojė, UE ka krijuar tė ashtuquajturin tregun e brendshėm. Shtetet e UE bashkėpunojnė poashtu edhe brenda lėmive tjera, si pėr shembull nė ēėshtje tė ambientit, bujqėsisė, pranimin e refugjatėve dhe luftimin e krimit tė organizuar.
Ai/Ajo qė ka nėnshtetėsinė e ndonjė shteti tė UE ka tė drejtė tė udhėtojė, punojė dhe banojė nė cilindo shtet tjetėr tė UE. Shtetet e UE nuk bėn tu japin pėrparėsi qytetarėve tė vet para nėnshtetasve tė shteteve tjera tė UE. Nėse ndėrkaq ndonjė qytetar i UE qėndron mė gjatė se tre muaj nė njė shtet tjetėr brenda unionit, organet pėrkatėse tė atij shteti mund tė kėrkojnė qė ai/ajo tė regjistrohet nė atė shtet. Parakusht pėr kėtė ėshtė qė ai/ajo tė ketė vend pune ose mund tė kujdeset pėr vetveten nė ndonjė mėnyrė tjetėr. Ai/Ajo poashtu duhet tė mbajė me vete kartelėn evropiane tė sigurimit shėndetėsor me tė cilėn do tė dėshmojė se mbulohet nga njė sigurim shėndetėsor.
Tregtia me mallra duhet tė bėhet me kushte tė njėjta nė tė gjitha shtetet e UE
Shtetet anėtare nuk bėn qė prodhimeve dhe shėrbimeve tė veta tu japin pėrparėsi. Malli duhet tė blehet dhe shitet me tė njėjtat kushte brenda gjithė UE. Duhet poashtu tė jetė e mundur qė tė futen mallra edhe nga shtetet jashtė UE, qė pastaj me ato mallra tė bėhet tregti me kushte tė njėjta nė tė gjitha shtetet anėtare. Pėr kėtė arsye UE ka taksė doganore dhe politikė tregtie tė pėrbashkėt.
Schengeni ėshtė union pashaportash i UE
Bashkėpunimi Schengen quhet edhe unioni i pashaportave tė UE, dhe d. m. th. qė ato shtete qė janė anėtare kanė hequr kontrollin e pashaportave nė vendkalimet kufitare nė mes tyre. Qytetarėt e cilitdo shteti Schengen nuk e kanė tė domosdoshme qė me vete tė bartin pashaportėn kur tė udhėtojnė nė ndonjė nga shtetet e kėtij unioni, mjafton tė kenė vetėm letėrnjoftimin.
Disa shtete janė anėtare tė unionit valutor
Pėrafėrsisht gjysma e shteteve tė UE janė anėtare tė EMU, i njohur edhe si unioni valutor. Nė kėto shtete pėrdoret valuta e pėrbashkėt euro. Shtetet tjera tė UE kanė zgjedhur pėr momentin tė mbeten jashtė unionit valutor e disa edhe nuk i plotėsojnė kushtet qė tė jenė anėtare tė kėtij unioni.
Politika e bujqėsisė do tė ēojė kah njė bujqėsi e fortė ndaj konkurrencės dhe prodhimin e ushqimit tė mirė
Shtetet e UE kanė njė politikė tė pėrbashkėt bujqėsie. Kjo politikė, pėrveē tjerash, do tė bėjė qė ushqimi qė prodhohet tė jetė i mirė si pėr ambientin ashtu edhe pėr kafshėt dhe njerėzit qė do ta hanė. Njė pjesė e madhe e buxhetit tė UE pėrdoret nė politikėn bujqėsore.
UE do tė udhėheq njė politikė pėr njė ambient mė tė mirė
UE ka rregulla tė pėrbashkėta pėr ambientin, sepse ndotjet nė njė shtet shpesh ndikojnė nė ambientin e njė shteti tjetėr. Rregullat janė pėr tė ruajtur, mbrojtur dhe pėrmirėsuar ambientin, pėr mbrojtjen e shėndetit tė njerėzve dhe qė nė mėnyrėn mė tė mirė tė kujdesemi ndaj burimeve natyrore. Shembuj tė kėtyre rregullave janė rregullat mbi hedhjen e mbeturinave, ruajtja e cilėsisė sė ajrit dhe ujit si dhe mėnyra e pėrdorimit tė kemikalieve. UE ka gjithashtu rregulla pėr mbrojtjen e zogjve dhe llojeve tė kafshėve dhe bimėve tė rrezikuara.
Bashkėpunimi nė luftimin e krimit
Shtetet e UE bashkėpunojnė pėr tė luftuar krimin e organizuar ndėrshtetėror. Rregulla tė pėrbashkėta ka pėrveē tjerash mbi terrorizėm, tregti me narkotikė dhe krime qė kanė tė bėjnė me pornografi me fėmijė. Pėr tė luftuar krimin, policitė dhe prokuroritė publike tė shteteve anėtare bashkėpunojnė nė mes tyre.
Politikė e pėrbashkėt migrimi
Shtetet e UE janė gjithashtu tė njė mendimi pėr zhvillimin e njė politike tė pėrbashkėt azili dhe migrimi. Rregullat e UE pėrcaktojnė pėr shembull kush duhet tė konsiderohet refugjat dhe nė ēfarė mėnyre shtetet anėtare do tė shqyrtojnė lėndė tė kėtyre llojeve. Nėse njė lėndė azili paraqitet nė disa shtete, UE ka rregulla qė pėrcaktojnė nė cilin shtet kjo ēėshtje duhet tė shqyrtohet.
Politika e jashtme dhe e sigurisė ėshtė vetėm pjesėrisht e pėrbashkėt
Nė ēėshtje tė politikės sė jashtme UE do tė koordinojė politikėn aq sa tė jetė e mundur, mirėpo shtetet anėtare ende vazhdojnė tė mbajnė politikėn e tyre shtetėrore nė kėto ēėshtje. Nė vendime qė kanė tė bėjnė me politikė tė jashtme dhe tė sigurisė duhet qė tė gjitha shtetet anėtare tė bien nė ujdi. Shtetet e UE nuk kanė njė armatė tė pėrbashkėt. Ekziston ndėrkaq njė forcė e pėrbashkėt militare dhe civile pėr zgjedhje krizash, forcė qė mund tė mobilizohet pėr tė ruajtur dhe imponuar paqe.
Bashkėpunimi nė mes shteteve tė UE kryesisht mbėshtetet nė qarkullimin e lirė tė mallrave, shėrbimeve, personave dhe parave brenda UE, pa u penguar nga doganat dhe pengesa tjera. Qė ky bashkėpunim tė funksionojė, UE ka krijuar tė ashtuquajturin tregun e brendshėm. Shtetet e UE bashkėpunojnė poashtu edhe brenda lėmive tjera, si pėr shembull nė ēėshtje tė ambientit, bujqėsisė, pranimin e refugjatėve dhe luftimin e krimit tė organizuar.
Ai/Ajo qė ka nėnshtetėsinė e ndonjė shteti tė UE ka tė drejtė tė udhėtojė, punojė dhe banojė nė cilindo shtet tjetėr tė UE. Shtetet e UE nuk bėn tu japin pėrparėsi qytetarėve tė vet para nėnshtetasve tė shteteve tjera tė UE. Nėse ndėrkaq ndonjė qytetar i UE qėndron mė gjatė se tre muaj nė njė shtet tjetėr brenda unionit, organet pėrkatėse tė atij shteti mund tė kėrkojnė qė ai/ajo tė regjistrohet nė atė shtet. Parakusht pėr kėtė ėshtė qė ai/ajo tė ketė vend pune ose mund tė kujdeset pėr vetveten nė ndonjė mėnyrė tjetėr. Ai/Ajo poashtu duhet tė mbajė me vete kartelėn evropiane tė sigurimit shėndetėsor me tė cilėn do tė dėshmojė se mbulohet nga njė sigurim shėndetėsor.
Tregtia me mallra duhet tė bėhet me kushte tė njėjta nė tė gjitha shtetet e UE
Shtetet anėtare nuk bėn qė prodhimeve dhe shėrbimeve tė veta tu japin pėrparėsi. Malli duhet tė blehet dhe shitet me tė njėjtat kushte brenda gjithė UE. Duhet poashtu tė jetė e mundur qė tė futen mallra edhe nga shtetet jashtė UE, qė pastaj me ato mallra tė bėhet tregti me kushte tė njėjta nė tė gjitha shtetet anėtare. Pėr kėtė arsye UE ka taksė doganore dhe politikė tregtie tė pėrbashkėt.
Schengeni ėshtė union pashaportash i UE
Bashkėpunimi Schengen quhet edhe unioni i pashaportave tė UE, dhe d. m. th. qė ato shtete qė janė anėtare kanė hequr kontrollin e pashaportave nė vendkalimet kufitare nė mes tyre. Qytetarėt e cilitdo shteti Schengen nuk e kanė tė domosdoshme qė me vete tė bartin pashaportėn kur tė udhėtojnė nė ndonjė nga shtetet e kėtij unioni, mjafton tė kenė vetėm letėrnjoftimin.
Disa shtete janė anėtare tė unionit valutor
Pėrafėrsisht gjysma e shteteve tė UE janė anėtare tė EMU, i njohur edhe si unioni valutor. Nė kėto shtete pėrdoret valuta e pėrbashkėt euro. Shtetet tjera tė UE kanė zgjedhur pėr momentin tė mbeten jashtė unionit valutor e disa edhe nuk i plotėsojnė kushtet qė tė jenė anėtare tė kėtij unioni.
Politika e bujqėsisė do tė ēojė kah njė bujqėsi e fortė ndaj konkurrencės dhe prodhimin e ushqimit tė mirė
Shtetet e UE kanė njė politikė tė pėrbashkėt bujqėsie. Kjo politikė, pėrveē tjerash, do tė bėjė qė ushqimi qė prodhohet tė jetė i mirė si pėr ambientin ashtu edhe pėr kafshėt dhe njerėzit qė do ta hanė. Njė pjesė e madhe e buxhetit tė UE pėrdoret nė politikėn bujqėsore.
UE do tė udhėheq njė politikė pėr njė ambient mė tė mirė
UE ka rregulla tė pėrbashkėta pėr ambientin, sepse ndotjet nė njė shtet shpesh ndikojnė nė ambientin e njė shteti tjetėr. Rregullat janė pėr tė ruajtur, mbrojtur dhe pėrmirėsuar ambientin, pėr mbrojtjen e shėndetit tė njerėzve dhe qė nė mėnyrėn mė tė mirė tė kujdesemi ndaj burimeve natyrore. Shembuj tė kėtyre rregullave janė rregullat mbi hedhjen e mbeturinave, ruajtja e cilėsisė sė ajrit dhe ujit si dhe mėnyra e pėrdorimit tė kemikalieve. UE ka gjithashtu rregulla pėr mbrojtjen e zogjve dhe llojeve tė kafshėve dhe bimėve tė rrezikuara.
Bashkėpunimi nė luftimin e krimit
Shtetet e UE bashkėpunojnė pėr tė luftuar krimin e organizuar ndėrshtetėror. Rregulla tė pėrbashkėta ka pėrveē tjerash mbi terrorizėm, tregti me narkotikė dhe krime qė kanė tė bėjnė me pornografi me fėmijė. Pėr tė luftuar krimin, policitė dhe prokuroritė publike tė shteteve anėtare bashkėpunojnė nė mes tyre.
Politikė e pėrbashkėt migrimi
Shtetet e UE janė gjithashtu tė njė mendimi pėr zhvillimin e njė politike tė pėrbashkėt azili dhe migrimi. Rregullat e UE pėrcaktojnė pėr shembull kush duhet tė konsiderohet refugjat dhe nė ēfarė mėnyre shtetet anėtare do tė shqyrtojnė lėndė tė kėtyre llojeve. Nėse njė lėndė azili paraqitet nė disa shtete, UE ka rregulla qė pėrcaktojnė nė cilin shtet kjo ēėshtje duhet tė shqyrtohet.
Politika e jashtme dhe e sigurisė ėshtė vetėm pjesėrisht e pėrbashkėt
Nė ēėshtje tė politikės sė jashtme UE do tė koordinojė politikėn aq sa tė jetė e mundur, mirėpo shtetet anėtare ende vazhdojnė tė mbajnė politikėn e tyre shtetėrore nė kėto ēėshtje. Nė vendime qė kanė tė bėjnė me politikė tė jashtme dhe tė sigurisė duhet qė tė gjitha shtetet anėtare tė bien nė ujdi. Shtetet e UE nuk kanė njė armatė tė pėrbashkėt. Ekziston ndėrkaq njė forcė e pėrbashkėt militare dhe civile pėr zgjedhje krizash, forcė qė mund tė mobilizohet pėr tė ruajtur dhe imponuar paqe.