Preshevar
29-01-08, 10:50
Ca shėnime tė tjera nga Kosova
(Duke filluar nga 1912)
http://img168.imageshack.us/img168/6448/robershqiptarebz1bu1.jpg
(Fotografia eshte sjelle nga Besart E
ndersa shkrimi nga eshte pergatitur nga Krasta Krau)
Dėshmitė nė shtypin Perėndimorė, pėr barbaritė e serbėve qė pushtuan Kosovėn mė 1912. 8 mijė tė vrarė vetėm nė Prishtinė e Shkup. Serbėt raportonin se po i prisnin me lule.
Fushata e Millosheviēit nė Kosovėn e 1999 nuk ndryshonte shumė nga ajo e paraardhėsit tė tij mė 1912. Ushtria serbe, e porositur tė shfaroste shqiptarėt, la gjatė marshimit tė saj pėr nė Durrės mijėra tė vrarė nė rrugėt e qyteteve tė Kosovės dhe Shqipėrisė, duke mos kursyer as gratė e fėmijėt ndėrsa mijėra njerėz lanė shtėpitė e tyre tė djegura e marshuan drejt Shqipėrisė. Ekzekutimi ishte njė sport, pėr ushtarėt serbė, raporton Nju Jork Times mė 31 dhjetor 1912. Dėshmitė e njė diplomati hungarez, njė doktori tė kryqit tė kuq dhe njė shqiptari pėr gazetat ndėrkombėtare, zbardhėn pėr Perėndimin masakrat serbe mbi shqiptarėt. Rruga pėrmes Gjakovės ishte kthyer nė njė shteg trekėmbėshash, rrėfen diplomati hungarez, ish sekretar i Kryeministrit tė Hungarisė, qė thotė se gjithēka qė mundi tė shihte ishin fshatra tė djegur dhe kufoma tė varura anės rrugės. Nga ana e tjetėr korrespondencat nga Beogradi dhe Cetinja e Malit tė Zi, thoshin se banorėt po i prisnin me lule, ndėrsa nė tė vėrtetė ata detyronin nėnat tė shihnin fėmijėt qė u copėtoheshin nga bajonetat.*1
Ekzekutimi ishte njė sport, pėr ushtarėt serbė. *2
Ushtria serbe lė pas njė lumė gjaku.
Mijėra burra, gra dhe fėmijė tė masakruar, sipas raportimeve hungareze.
Genocid i tmerrshėm, pasojė e politikave qė kishin pėr qėllim tė shfarosnin myslimanėt (shqiptarėt).
Londėr, E enjte, 31 Dhjetor 1912
Korrespondenti i Dejli Telegraf nė Budapest, ka marrė disa tė dhėna dhe detaje mbi gjenocidin nė Shqipėri dhe ka siguruar edhe raportin e pėrgatitur nga vėzhguesit pėr Mbretėrinė Austro-Hungareze:
Nė mars duke kaluar pėrmes Shqipėrisė pėr tė dalė nė det, Serbėt jo vetėm bėnė masakra tė shėmtuara, duke vrarė burra tė armatosur, por si tė ishin bisha, me njė mizori tė pangopur, masakruar njerėz tė paarmatosur dhe popullsi pa mbrojtje, burra tė vjetėr, gra, fėmijė dhe foshnje gjiri. Oficerėt serbė tė entuziazmuar nga fitoret ė tyre thonė se e vetmja paqe qė mund tė arrihej, ishte tė zhdukej e gjithė popullsia muhamedane shqiptare. Ky urdhėr dite u adoptua menjėherė nga ushtria pushtuese serbe qė menjėherė filloi zbatimi i tij.
Nga Kumanova deri nė Shkup, u masakruan 3 mijė njerėz, afėr Prishtinės 5 mijė shqiptarė ranė pre e thikave serbe, jo nė njė betejė tė ndershme, por nė njė vrasje masive tė pajustifikueshme.
Pėr tė kryer kėto krime ushtarėt e ēmendur shpikėn edhe metoda tė reja mizorie, pėr tė kėnaqur pasionin e tyre pėr gjak. Nė shumė fshatra shtėpive iu vu zjarri, dhe kur banorėt dilnin jashtė ekzekutoheshin si minj. Burrat qėlloheshin nė sy tė grave dhe fėmijėve, ndėrsa nėnat e pa zonja pėr tė reaguar detyroheshin tė shihnin fėmijėt e tyre teksa copėtoheshin nga bajonetat.
Ekzekutimet ishin zbavitja e ditės pėr ushtarėt serbė. Nė ēdo shtėpi ku gjendeshin armė, tė gjithė banorėt e saj vriteshin, duke u qėlluar ose varur. Nė ditė kryheshin mesatarisht 36 ekzekutime. Ish sekretari i Kryeministrit Pastitch, zoti Tomiaē, thotė se gjatė njė udhėtimi nga Prizreni nė Pejė, nuk ka parė asgjė, veē fshatrave tė shkatėrruar e djegur deri nė themele. Anėt e rrugės ishin tė mbushura me trekėmbėsha nė tė cilat qėndronin trupat e shqiptarėve tė varur.
Rruga pėrmes Gjakovės mund tė quhej fare mirė si shtegu i trekėmbėshave. Por historia e gjenocidit kundėr shqiptarėve, nuk ka mbaruar me kaq, qėllimi i saj ishte shfarosja, Krimet e kryera nė Prilep e Kosovė e vende tė tjera, i tejkalojė disa fish vuajtjet dhe mjerimet qė shqiptarėt duhej tė hiqnin nėn administrimin turk. Njė shqiptarė fisnik, qė u arratis nga Prizreni pėr nė Grac tė Austrisė dhe qė ka studiuar kėtu kur ishte i ri tregoi historinė e mėposhtme:
Sa herė qė njė shqiptarė denoncohej tek serbėt, ai do tė ekzekutohej menjėherė si tradhtar. Shpesh ka ndodhur qė personat e pasur denoncoheshin si tradhtarė, ata vriteshin ose varesh menjėherė dhe denoncuesi merrte shtėpinė, me njė ēmim tė ulėt. Nė Shkup shqiptarė tė panjohur qėlloheshin kot nė rrugė, nga oficerėt serbė dhe nėse tė gjendej qoftė edhe njė thikė gjuetie, pronari i shtėpisė vritej dhe pėr asnjė nuk ėshtė treguar mėshirė. Njė komandat serb i ftoi shqiptarėt e njė fshati tė ulnin armėt. Pasi ata u dorėzuan dhe ranė dakord pėr paqen, serbėt therėn 400 veta, nga i gjithė fshati vetėm 6 familje u lanė gjallė.
Nė Pana serbėt vranė vetėm tė burgosurit, kurse nė Prishtinė dhe rrethina, popullsia u masakrua. Oficerėt serbė mburreshin se kishin dalė pėr gjueti shqiptarėsh dhe disa prej tyre rrihnin gjoksin duke thėnė se kishin vrarė deri nė 9 shqiptarė nė ditė. Edhe jashtė kufijve tė Shqipėrisė, serbėt kanė kryer masakra tė ndryshme. Nė nė fortesė nė Nish, ku mbaheshin tė burgosur turq dhe shqiptarė. Kėtu kanė ndodhur shumė skena tragjike dhe mjaftė njerėz janė lėnė tė vdisnin nga gjakderdhja.
Njė doktor i kryqit tė kuq thotė: Kudo qė gjendeshin shqiptarė ata thereshin pa mėshirė. Gratė, fėmijėt dhe tė moshuarit nuk kurseheshin. Ēdo ditė nė shihja fshatra qė digjeshin. Gjeneral Stefanoviē i rreshtoi qindra tė burgosur nė dy rreshta dhe pastaj dhe urdhėr ti vrisnin tė gjithė duke qėlluar me mitraloz. Gjeneral Zirkoviē vrau 950 shqiptarė dhe turq, sepse ata kundėrshtuan marshimin e tij.
Shkrimi mė lart ėshtė botuar nė gazetėn Shekulli, rreth 3 muaj mė parė .
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Pėr ata qe nuk dine gjermanisht ne foto shkruhet; Marshimi i te burgosurve 1912: Gjate krizes ballkanike trupat serbe drejtoj te burgosur shqiptare permes Beogradit
Krasta Krau
http://img168.imageshack.us/img168/6448/robershqiptarebz1bu1.jpg
(Fotografia eshte sjelle nga Besart E
ndersa shkrimi nga eshte pergatitur nga Krasta Krau)
Dėshmitė nė shtypin Perėndimorė, pėr barbaritė e serbėve qė pushtuan Kosovėn mė 1912. 8 mijė tė vrarė vetėm nė Prishtinė e Shkup. Serbėt raportonin se po i prisnin me lule.
Fushata e Millosheviēit nė Kosovėn e 1999 nuk ndryshonte shumė nga ajo e paraardhėsit tė tij mė 1912. Ushtria serbe, e porositur tė shfaroste shqiptarėt, la gjatė marshimit tė saj pėr nė Durrės mijėra tė vrarė nė rrugėt e qyteteve tė Kosovės dhe Shqipėrisė, duke mos kursyer as gratė e fėmijėt ndėrsa mijėra njerėz lanė shtėpitė e tyre tė djegura e marshuan drejt Shqipėrisė. Ekzekutimi ishte njė sport, pėr ushtarėt serbė, raporton Nju Jork Times mė 31 dhjetor 1912. Dėshmitė e njė diplomati hungarez, njė doktori tė kryqit tė kuq dhe njė shqiptari pėr gazetat ndėrkombėtare, zbardhėn pėr Perėndimin masakrat serbe mbi shqiptarėt. Rruga pėrmes Gjakovės ishte kthyer nė njė shteg trekėmbėshash, rrėfen diplomati hungarez, ish sekretar i Kryeministrit tė Hungarisė, qė thotė se gjithēka qė mundi tė shihte ishin fshatra tė djegur dhe kufoma tė varura anės rrugės. Nga ana e tjetėr korrespondencat nga Beogradi dhe Cetinja e Malit tė Zi, thoshin se banorėt po i prisnin me lule, ndėrsa nė tė vėrtetė ata detyronin nėnat tė shihnin fėmijėt qė u copėtoheshin nga bajonetat.*1
Ekzekutimi ishte njė sport, pėr ushtarėt serbė. *2
Ushtria serbe lė pas njė lumė gjaku.
Mijėra burra, gra dhe fėmijė tė masakruar, sipas raportimeve hungareze.
Genocid i tmerrshėm, pasojė e politikave qė kishin pėr qėllim tė shfarosnin myslimanėt (shqiptarėt).
Londėr, E enjte, 31 Dhjetor 1912
Korrespondenti i Dejli Telegraf nė Budapest, ka marrė disa tė dhėna dhe detaje mbi gjenocidin nė Shqipėri dhe ka siguruar edhe raportin e pėrgatitur nga vėzhguesit pėr Mbretėrinė Austro-Hungareze:
Nė mars duke kaluar pėrmes Shqipėrisė pėr tė dalė nė det, Serbėt jo vetėm bėnė masakra tė shėmtuara, duke vrarė burra tė armatosur, por si tė ishin bisha, me njė mizori tė pangopur, masakruar njerėz tė paarmatosur dhe popullsi pa mbrojtje, burra tė vjetėr, gra, fėmijė dhe foshnje gjiri. Oficerėt serbė tė entuziazmuar nga fitoret ė tyre thonė se e vetmja paqe qė mund tė arrihej, ishte tė zhdukej e gjithė popullsia muhamedane shqiptare. Ky urdhėr dite u adoptua menjėherė nga ushtria pushtuese serbe qė menjėherė filloi zbatimi i tij.
Nga Kumanova deri nė Shkup, u masakruan 3 mijė njerėz, afėr Prishtinės 5 mijė shqiptarė ranė pre e thikave serbe, jo nė njė betejė tė ndershme, por nė njė vrasje masive tė pajustifikueshme.
Pėr tė kryer kėto krime ushtarėt e ēmendur shpikėn edhe metoda tė reja mizorie, pėr tė kėnaqur pasionin e tyre pėr gjak. Nė shumė fshatra shtėpive iu vu zjarri, dhe kur banorėt dilnin jashtė ekzekutoheshin si minj. Burrat qėlloheshin nė sy tė grave dhe fėmijėve, ndėrsa nėnat e pa zonja pėr tė reaguar detyroheshin tė shihnin fėmijėt e tyre teksa copėtoheshin nga bajonetat.
Ekzekutimet ishin zbavitja e ditės pėr ushtarėt serbė. Nė ēdo shtėpi ku gjendeshin armė, tė gjithė banorėt e saj vriteshin, duke u qėlluar ose varur. Nė ditė kryheshin mesatarisht 36 ekzekutime. Ish sekretari i Kryeministrit Pastitch, zoti Tomiaē, thotė se gjatė njė udhėtimi nga Prizreni nė Pejė, nuk ka parė asgjė, veē fshatrave tė shkatėrruar e djegur deri nė themele. Anėt e rrugės ishin tė mbushura me trekėmbėsha nė tė cilat qėndronin trupat e shqiptarėve tė varur.
Rruga pėrmes Gjakovės mund tė quhej fare mirė si shtegu i trekėmbėshave. Por historia e gjenocidit kundėr shqiptarėve, nuk ka mbaruar me kaq, qėllimi i saj ishte shfarosja, Krimet e kryera nė Prilep e Kosovė e vende tė tjera, i tejkalojė disa fish vuajtjet dhe mjerimet qė shqiptarėt duhej tė hiqnin nėn administrimin turk. Njė shqiptarė fisnik, qė u arratis nga Prizreni pėr nė Grac tė Austrisė dhe qė ka studiuar kėtu kur ishte i ri tregoi historinė e mėposhtme:
Sa herė qė njė shqiptarė denoncohej tek serbėt, ai do tė ekzekutohej menjėherė si tradhtar. Shpesh ka ndodhur qė personat e pasur denoncoheshin si tradhtarė, ata vriteshin ose varesh menjėherė dhe denoncuesi merrte shtėpinė, me njė ēmim tė ulėt. Nė Shkup shqiptarė tė panjohur qėlloheshin kot nė rrugė, nga oficerėt serbė dhe nėse tė gjendej qoftė edhe njė thikė gjuetie, pronari i shtėpisė vritej dhe pėr asnjė nuk ėshtė treguar mėshirė. Njė komandat serb i ftoi shqiptarėt e njė fshati tė ulnin armėt. Pasi ata u dorėzuan dhe ranė dakord pėr paqen, serbėt therėn 400 veta, nga i gjithė fshati vetėm 6 familje u lanė gjallė.
Nė Pana serbėt vranė vetėm tė burgosurit, kurse nė Prishtinė dhe rrethina, popullsia u masakrua. Oficerėt serbė mburreshin se kishin dalė pėr gjueti shqiptarėsh dhe disa prej tyre rrihnin gjoksin duke thėnė se kishin vrarė deri nė 9 shqiptarė nė ditė. Edhe jashtė kufijve tė Shqipėrisė, serbėt kanė kryer masakra tė ndryshme. Nė nė fortesė nė Nish, ku mbaheshin tė burgosur turq dhe shqiptarė. Kėtu kanė ndodhur shumė skena tragjike dhe mjaftė njerėz janė lėnė tė vdisnin nga gjakderdhja.
Njė doktor i kryqit tė kuq thotė: Kudo qė gjendeshin shqiptarė ata thereshin pa mėshirė. Gratė, fėmijėt dhe tė moshuarit nuk kurseheshin. Ēdo ditė nė shihja fshatra qė digjeshin. Gjeneral Stefanoviē i rreshtoi qindra tė burgosur nė dy rreshta dhe pastaj dhe urdhėr ti vrisnin tė gjithė duke qėlluar me mitraloz. Gjeneral Zirkoviē vrau 950 shqiptarė dhe turq, sepse ata kundėrshtuan marshimin e tij.
Shkrimi mė lart ėshtė botuar nė gazetėn Shekulli, rreth 3 muaj mė parė .
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Pėr ata qe nuk dine gjermanisht ne foto shkruhet; Marshimi i te burgosurve 1912: Gjate krizes ballkanike trupat serbe drejtoj te burgosur shqiptare permes Beogradit
Krasta Krau