~AnnA~
06-02-09, 20:51
Punimet e kryera nga universiteti i “Penn State” ilustrojne nje zbatim mjaft interesant te teorise se evolucionit. Sipas kerkimeve te kryera, nje lloj hardhuce, ka ndryshuar krejtesisht menyren e te sjellurit per ti bere balle sulmeve te nje lloji milingone.
http://www.treehugger.com/Evolution-Fence-lizard.jpg
Nje nga “problemet” e teorise se evolucionit eshte se efektet qe pershkruhen ne te kerkojne nje kohe te gjate per tu pershtatur tek kafshet. Keshtu nje kohe relativisht e gjate ne krahasim me jeten e nje njeriu ben qe efektet e perzgjedhjes se specieve te mos jene te dallueshme ne menyre te drejtperdrejte gjate nje jete njerezore. Megjithate Darvini ne vepren e tij me te rendesishme “Origjina e specieve” pershkruan edhe nje rast tjeter te zbatimit direkt te evolucionit. Pervec zbatimit normal te evolucionit ne zhvillimin e llojeve i cili kerkon nje kohe mjaft te gjate, i njejti proces mund te ndodhe ne menyre te pershpejtuar kur vihet ne rrezik vete ekzistenca e llojit.
“Fire ant”-et jane nje lloj milingone sulmuese i Amerikes se Jugut, te futura gabimisht ne shtetet e bashkuara nga transporti me anije ne vitet ‘30. Keto milingona paralizojne prene e tyre nepermjet nje helmi i cili injektohet ne muskujt e kafshes. Mjaftojne 12 prej ketyre insekteve per te vrare ne me pak se nje minute nje hardhuce me nje gjatesi prej rreth 10 cm.
Eksperimenti dhe rezultatet
Punimet e drejtuar nga Tracy Langkilde (profesor biologjie ne Eberly College of Science) jane rezultat i vrojtimeve te kryera ne paralel ne kater zona te ndryshme. Zona e pare kishte si qellim te veshtronte sjelljen e hardhuces pa prezencen e milingonave. Tre zonat e tjera lejuan vrojtimin e zhvillimit te zvarranikut ne ndikimin e sulmeve te insekteve per nje periudhe perkatesisht prej 23, 54, dhe 68 vitesh. Te gjitha keto vrojtime nxorren ne pah ndryshimin e sjelljes se hardhuces. Teksa zvarraniket e mesuar me sulmet vdekjeprurese shfaqen nje sjellje mbrojtjeje qe mundesonte shtyrjen e milingonave (duke i gjuajtur me gjymtyret e pasme), ata te zones se pare nuk shfaqen asnje lloj kundershtimi ndaj sulmeve, duke mbyllur syte dhe duke qendruar palevizur.
Per te percaktuar nese mutacionet e vrojtuara tek kembet mund te ndihmonin kafshen te mbrohej, studiuesit maten gjatesine e gjymtyreve te cdo hardhuce. Rezultatet ishin ato te shpresuara! Pas krahasimit, hardhucat qe kishin shfaqur nje sjellje mbrojtese kishin kembe me te gjata, se ato qe nuk ishin vene nen ndikimin e grabitqareve. Per me teper, ky ndryshim anatomik ishte edhe i trashegueshem, cka nxjerr ne pah edhe nje mutacion gjenetik te shfaqur ne menyre qe te mund te lejohet mbijetesa e popullsise.
Profesori Langkilde thekson se perzgjedhja natyrore duhet te favorizoje ne menyre te ndjeshme hardhucat te cilat kane shfaqur nje sjellje mbrojtese kundrejt te tjerave te cilat e kane mjaft te veshtire te arrijne moshen e riprodhimit dhe rezultat jane te detyruara te zhduken. Sic ishte parashikuar natyra do te “perzgjedhe” vetem hardhucat te cilat do te arrijne te pershtaten dhe ndryshimi gjenetik i ndodhur ne keto te fundit eshte nje pjese shume e rendesishme e mbijeteses se tyre.
Burimi & Foto: PennState University (http://www.science.psu.edu/alert/Langkilde1-2009.htm)
http://www.treehugger.com/Evolution-Fence-lizard.jpg
Nje nga “problemet” e teorise se evolucionit eshte se efektet qe pershkruhen ne te kerkojne nje kohe te gjate per tu pershtatur tek kafshet. Keshtu nje kohe relativisht e gjate ne krahasim me jeten e nje njeriu ben qe efektet e perzgjedhjes se specieve te mos jene te dallueshme ne menyre te drejtperdrejte gjate nje jete njerezore. Megjithate Darvini ne vepren e tij me te rendesishme “Origjina e specieve” pershkruan edhe nje rast tjeter te zbatimit direkt te evolucionit. Pervec zbatimit normal te evolucionit ne zhvillimin e llojeve i cili kerkon nje kohe mjaft te gjate, i njejti proces mund te ndodhe ne menyre te pershpejtuar kur vihet ne rrezik vete ekzistenca e llojit.
“Fire ant”-et jane nje lloj milingone sulmuese i Amerikes se Jugut, te futura gabimisht ne shtetet e bashkuara nga transporti me anije ne vitet ‘30. Keto milingona paralizojne prene e tyre nepermjet nje helmi i cili injektohet ne muskujt e kafshes. Mjaftojne 12 prej ketyre insekteve per te vrare ne me pak se nje minute nje hardhuce me nje gjatesi prej rreth 10 cm.
Eksperimenti dhe rezultatet
Punimet e drejtuar nga Tracy Langkilde (profesor biologjie ne Eberly College of Science) jane rezultat i vrojtimeve te kryera ne paralel ne kater zona te ndryshme. Zona e pare kishte si qellim te veshtronte sjelljen e hardhuces pa prezencen e milingonave. Tre zonat e tjera lejuan vrojtimin e zhvillimit te zvarranikut ne ndikimin e sulmeve te insekteve per nje periudhe perkatesisht prej 23, 54, dhe 68 vitesh. Te gjitha keto vrojtime nxorren ne pah ndryshimin e sjelljes se hardhuces. Teksa zvarraniket e mesuar me sulmet vdekjeprurese shfaqen nje sjellje mbrojtjeje qe mundesonte shtyrjen e milingonave (duke i gjuajtur me gjymtyret e pasme), ata te zones se pare nuk shfaqen asnje lloj kundershtimi ndaj sulmeve, duke mbyllur syte dhe duke qendruar palevizur.
Per te percaktuar nese mutacionet e vrojtuara tek kembet mund te ndihmonin kafshen te mbrohej, studiuesit maten gjatesine e gjymtyreve te cdo hardhuce. Rezultatet ishin ato te shpresuara! Pas krahasimit, hardhucat qe kishin shfaqur nje sjellje mbrojtese kishin kembe me te gjata, se ato qe nuk ishin vene nen ndikimin e grabitqareve. Per me teper, ky ndryshim anatomik ishte edhe i trashegueshem, cka nxjerr ne pah edhe nje mutacion gjenetik te shfaqur ne menyre qe te mund te lejohet mbijetesa e popullsise.
Profesori Langkilde thekson se perzgjedhja natyrore duhet te favorizoje ne menyre te ndjeshme hardhucat te cilat kane shfaqur nje sjellje mbrojtese kundrejt te tjerave te cilat e kane mjaft te veshtire te arrijne moshen e riprodhimit dhe rezultat jane te detyruara te zhduken. Sic ishte parashikuar natyra do te “perzgjedhe” vetem hardhucat te cilat do te arrijne te pershtaten dhe ndryshimi gjenetik i ndodhur ne keto te fundit eshte nje pjese shume e rendesishme e mbijeteses se tyre.
Burimi & Foto: PennState University (http://www.science.psu.edu/alert/Langkilde1-2009.htm)