Dr.Don Jak Prenku (1943-2006) – Simbol i vizionit, urtisë, guximit dhe punës

[Psikologu]

Dr.Don Jak Prenku (1943-2006) – Simbol i vizionit, urtisë, guximit dhe punës së pandalëshme
Data: 01/10/2006 - 08:05
Argumenti: Kulturë Fetare

http://albapress.com/images/articles/fig/DonKolThaqi-4.jpg
Para disa dite në moshën 62 vjecare ndërroi jetë papritmas Famullitari Katolik I Mitrovicës Dr.Don Jak Prenku. Don Jaku ka doktoruar teologjinë në Romë para gati dyzet vviteve dhe ka shërbyer për mëse 12 vite në Kishën Katolike "Zonja Fatime" të Mitrovicës.


Edhe pse kohëve të fundit ka lënguar nga sëmundja e sheqerit, aktiviteti I tij kishtar dhe pergjithsisht shoqëror ka qenë shembullor.
Ndër personalitetet publike në Mitrovicë prifti Don Jak Prenku ka qenë fetyra më shembullore per vizionin, guximin dhe intelektin e tij. Aktiviteti i tij ka qenë i përqëndruar në krijimin e paqës e tolerancës në një ambient skajshmërisht të polarizuar sic ishte Mitrovica e pasluftës. Edhe pse komuniteti katolik në Mitrovicë është numerikisht i vogël Don Jak Prenku ishte i pari në cdo aktivitet gjithëpopullor në Mitrovicë.
Vdekja e Don Jakut është një humbje e madhe për Kishën Katolike të Kosovës dhe për Mitrovicën roli I të cilit mbetet i pazëvendësueshëm.

Don Jak Prenku u lind në Janjevë më 30 tetor të vitit 1946 nga i ati Marku, i cili rrjedh nga fshati Shkozë (dioçeza e sotme Rrëshen- Shqipëri) dhe e ëma Kata nga ati prej Bishtazhini, e bija e Jak Matejt dhe Mrika I.Joza, (bija e argjentarëve të Prizrenit). Rejedh nga Kaçinarët ashtu siç e kishte prejardhjen edhe At Shtjefan Gjeçovi. Familja e Don Jakut ka qenë e vendosur në Ferizaj, por për rrethana që i krijoi Lufta e Dytë Botërore, u detyrua të shpërngulet në Janjevë. Pas luftës familja e Don Jakut përsëri kthehet në Ferizaj dhe si fëmijë i familjes së mire katolike dashuria për fe i shtohet vazhdimisht. Afërsia e kishës dhe edukimi që merr nga etërit lazaristë, selezianë, meshtarët dioqeiezianë dhe, në mënyrë të theksuar, nga meshtari shumë erudit dr. Gaspër Gjini, ipeshkvi Mons. Dr. Smiljan.Çekada dhe ipeshkvi Mons. Nikë Prela, ndikuan që don Jaku t’i përkushtohet rrugës së Zotit.

[Psikologu]

Shkollën tetëvjeçare "Tefik Çanga" në Ferizaj e kreu me sukses të shkëlqyeshëm gjatë viteve 1953-1960. Me frymëziminin dhe ndihmën e don Luka Cirimotiqit, don Jaku vijon Gjimnazin Klasik të meshtarëve gjatë viteve 1961-1965, ku mësoheshin gjuhët e vjetra latinishtja, greqishtja si dhe gjuha e huaj gjermanishtja, të cilën e kreu me sukses shumë të mirë. Mbas kësaj ipeshkvi i atëhershëm dr. Smiljan Çekada e dërgon në studime të larta në Gjakovo të Kroacisë, në Institutin Filozofiko Teologjik ku kreu semestrin e dimrit (tetor 1965- mars 1969) me sukses shembullor në pesëmbëdhjetë lëndë të filozofizë, pastoralit dhe teologjisë. Kriteriumi në këtë institut ka qenë tejet rigoroz. Së pari duhet të kaloheshin kolokviumet nga të gjitha lëndët dhe mandej fitohej e drejta për të dalë në provime të lëndëve, para të gjithë profesorëve. Meqenëse tregoi sukses shembullor Mons. Dr. Smiljan Çekada deshti ta dërgonte në studime të larta në Romë, por u pengua për shkak të shërbimit ushtarak që duhej ta kryente, sepse shkollat e larta teologjike në sistemin e atëhershëm shtetëror kishin tretman të shkollës së mesme. Kështu don Jaku u desht të shkojë ushtar në Pazin ku, përndryshe, kishte vijuar shkollën e mesme. Çdo kohë të lirë e shfrytëzonte për t’u takuar me profesorë të vet, kryetarë dhe motra të nderit, seminaristë, sidomos me ipeshkvin Mons Dragutin Nezhiq. Mbas gjashtë muajsh transferohet në kazermën Muçiqi afër Matavuli dhe Opatisë. Ushtrinë e kreu 1996-67. Viti 1967 shpallet nga Pali VI si vit feje me ç’rast Mons. Smiljan Çekada organizoi për shumë meshtarë dhe motra të nderit të famullive të Kosovës e Maqedonisë ekskurzione për Romë. Don Jaku dhe don Gjergj Gjergji që arritën bashkë me ekskurzionistët në Romë shkojnë në studime filozofiko-teologjike. Atje i pritën dr. Gapër Gjini (doktoronte drejtësinë kishtare) dhe ipeshkvi tanimë i ndjerë Monsinjor Mark Sopi i cili po studionte teologjinë. Në Universitetin Urban don Jaku kreu bakalaureatin në filozofi dhe teologji për misione në botë. Mëqenësë në diocesen Shkup-Prizren mungonin meshtarë, Monsinjor Joakim Herbut e thërret don Jakun, I cili pas shugurimit në Ferizaj më 22.07.1972 dhe meshës e parë në Ferizaj më 23.07.1972 vendoset në Gllogjan ku mbet në zëvendësim të don Anton Kçirës për disa muaj, vend ky ku ka qenë në shërbim edhe at Shtjefën Gjeçovi. Mbas kësaj Mons. Joakim Herbut dhe mons. Nikë Prela e caktojnë me detyrë në Zllakuçan, ku gjithashtu, pat shërbyer dikur at Shtjefën Gjeçovi. Zllakuçani është famulli e madhe me 52 fshatra ku jetojnë katolikët dhe ku ka shumë punë pastorale. Kateheza për nxënësit në vijim mbahej në Zllakuçan, ndërsa gjatë pushimeve verore bëheshin përgatitjet për kungim të parë dhe krezemim për fshatëra tjera. Në bashkëpunim me don Tunën u ndërtua kisha në Gjurakoc. Me iniciativën e don Tunë Glashkoviqit e don Jakut u ble trualli i Pren Nikollajt në Klinë dhe u bë famulli e re, me sallë besimi, që njëkohësisht shërben si kishë dhe banesë për meshtarë dhe kuvend i motrave të nderit të Vink Palit. Meshët rregullisht u thoshin ndër gjithë varret dhe më vonë u ngrit edhe kapella, e cila shërbeu si skishë famullitare në Novo Sellë të Deiqit, në famulli të tanishme të Klinës.

[Psikologu]

Don Jaku shërbeu në Zllakuçan deri në maj të 1973 por la mbas veti rezultate të dukshme: në bashkëpunim me don Tunë Glashoviqin u përmirësua kisha e Zllakuçanit, u përmirësua çelja e kuvendi I motrave të Shën Vinkut, u ndërtuan shumë ndërtesa ekonomike. U bë traditë që meshët të thuhen rregullisht në Zllakuçan dhe Gurrakoc. Pasi që u sëmur rëndë Mons. Nikollë Mini në Prizren, don Jaku e zëvendësoi për disa muaj. Në bashkëpunim me Mons. Nikollë Minin intesifikoi jetën shpirtërore në katedrën e qytetin duke projektuar filma që të kuptohet më mirë kateheza, sidomos për nxënësa. E suksesëshme ishte thirrja për meshtarë si p.sh Anton Nua në Prizren, dr. Prenk Lazi, i ndjeri Lush Lazri nga Zllakuçani , etj. Gjithashtu disa vajza shkuan për murgesha në rregullin e Shejtit Vink Pali dhe Zonjës së Bekuar. Prej majit të vitit 1973 emërohet nga Mons. Joakim Herbuti dhe Mons. Nikë Prela, famullitar në Stubëll, ku punoi deri në gusht të vitit 1989 me rezultate kulminante: e u mbarua kisha e re famullitare e Shën Jozefit dhe e përtrin kishën e vjetër, e cila ka qenë shkolla e parë shqipe e udhëhequr nga famullitari i parë nga Prizreni don Mikel Tarabulluzi më 1905. Ndërtoi rrugë të reja që lidhnin kishën e re dhe të vjetrën dhe me varrezat, ndërsa që kjo u lidh me rrugët magjistrale të vendit dhe Evropës. Thirrjës së tij meshtare iu përgjigjën shumë të reja nga Stubulla për këto kongregate të virgjëreshave: Shën Vink Pali – Provinca e Lubjanës – Slloveni, Provinca e Gracit Austri; Bijat e Dashurisë së Zotit – Zagreb, motrat e nderit Zonja e Bekuar Osjek – Kroaci, motrat e nderit Shën Franjës së Azizit – Cetinë – Mal i Zi, Bazilianet arbreshe nga Sicilia dhe Kalabria me qendër në fshatin Mezzojuso afër qytetit Polermo – Itali. Katehizoi të gjitha shkollat prej tetëvjeçarës deri në fakultet. Me shërbimin e tij mbuloi hapësirë të gjerë nëpër fshatra të largëta siç ishte Dunavi i Epërm 52 km larg. Kështu që mbas një punë tejet intensive dhe të lodhshme sëmuret rëndë, ndërsa Mons. Joakim Herbut dhe Mons. Nikë Prela e transferuan afër poliklinikën e Pejës te kisha kalolike e Pejës dhe atje ka qenë prej 01.12.1989 gjer në maj të vitit 1991, me ç’rast emërohet bashkëpunëtor bashkë me don Franë Sopin famullitar I Klinës. Në Pejë bashkëpunon me motrat e Nënës Tereze duke ua mësuar gjuhën shqipe. Ka bashkëpunuar edhe me motrat e Shën Palit dhe Françeskanët në Klinë. Ka punuar në administratë të famullisë, ndërsa nga institucionet Karitative Evropiane kanë mbledhur shumë të holla për instalimin e nxemjes qendrore që e vënë në banesë dhe ngritjen e kishës famullitare në Klinë e cila do të jetë Shejtorja e Zonjës së Bekuar të Shkodës – mbrojëtëse e popullit shqiptar e shpallur nga Papa Gjon Pali II me rastin e vizitës në Shqipëri më 1993.

[Psikologu]

Mbasi që Mons. Nikë Prela bëhet iperkv për Kosovë, don Jaku emërohet famullitar I Mitrovicës më 31 janar 1994. Para ardhjes së don Jakut kisha e Mitrovicës ka qenë nën kujdesin e laikëve kaltolikë të qytetit, meqenëse një kohë këtu nuk ka pasur as meshtarë e as motra të nderit, kështu që, me ardhjen e don Jakut është përmirësuar gjendja në çele, janë rregulluar të gjitha gjërat e nevojshme, në varreza është rregulluar kryqi me Krishtin e gozhduar me plaro për tu thënë mesha Ditën e Shumave.
Kisha katolike e Mitrovicës është ekuenike, si ajo në Letnicë dhe Gjakovë, prandaj këtu vjen populli I të gjitha feve për t’u lutur dhe për të ndezur qirinj gjithashtu edhe në meshë të shenjtë.
Veprimtaria e don Jakut shtrihet edhe në kontaktet e tij me të gjithë shtresë intelektuale. Don Jaku qysh prej vitit 1970 është marrë me shkrime në revistën kulturore fetare "Drita" të dioçezës sonë duke dhënë kontribut të çmuar për shqiptarët e dioçezës Shkup-Prizren bashkë me Mons. Nikollë Mini dhe don Damjan Kurti, në çeshtjet ekumenike në dialogun kishtar.
Në lëminë e ndihmës humanitaro-kishtare, don Jaku nëpërmes Shoqatës Bëmirëse Nënë Tereza ka zhvilluar aktivitet të pazëvendësueshëm, duke I ndihmuar nevojtarët pa dallim etnie, kombi dhe feje.
Më 22.07.1997 në Ferizaj e ka festuar 25 vjetorin e meshtarisë me pjesëmarrje masovike të popullit të meshtarëve dhe motrave të nderit, dhe me ç’rast edhe Selia e Shejtë nëpërmjet të Mons. Mark Sopit I ka uruar përvjetorin e meshtarisë.
Çdo aktivitet civil apo politik me peshë për Mitovicë e ka vulën e Don Jak Prenkut. Debati i pare në Kosovën e pasluftës është zhvilluar mes Don Jakut dhe imamëve nga Mitrovica e Prishtina. Me shembullin vetiak ai hapi procesin e dialogut jo vetëm mes komuniteteve fetare, por dha shembull për të gjitha pjesët e antagonizuara të shoqërisë Kosovare. Por, katër aktivitete të pasluftës qe patën peshë për Kosovën janë meritë ekskluzive e Don Jakut.
Me 7 prill 2002, Don Jaku bashkë me Pjetër Arbnorin, Arian Starovën, Vangjel Dulën, autorin e këtyre rreshtave dhe kamermanin e TV Mitrovicës qenë të parët që mësyen Kishën Sërbe në Mitrovicë bashkë me pjesëmarrësit e një konference ndërkombëtare. Nga prespektiva e sotit ky duket një hap normal, por nga prespektiva e vitit 2002 ky ishte një hap heroik të cilin vetëm një guximtar si don Jaku mund ta bënte.

[Psikologu]

Aktiviteti tjetër i rëndësishëm për Kosovën është organizimi i kalimit të Urës së Ibrit për kryeministrin e Kosovës. Pas vizitës së bashku me komandandin e KFOR-it, në Kishën Katolike të Mitrovicës u drejtuam për në Kishën Serbe, kur autori i këtyre rreshtave perpiqej ta bindëte priftin serb që të bashkangjitej, për në zyrat e RTV Mitrovicës e prej andej në Xhaminë Qendrore të Mitrovicës dhe prej këtu duke kaluar këmbë Urën e Ibrit për në shtëpinë e Kryeministrit të atëhershëm të Kosovës në veri të Mitrovicës, prifti serb hezitonte. Por kur don Jaku iu drejtua: "Po unë kam ardhur dhe prap erdha tek ti e ti s’ke qenë asnjëherë në kishën time, eja të paktën të shkojmë së bashku në RTV Mitrovica dhe në Xhami", atëherë prifti serb na u bashkangjit, dhe kështu për herë të parë në historinë e Kosovës kishim takimin mes tre liderëve religjiozë komandatit të KFOR-it dhe kryeministrit në një objekt kulti. Ishte ky veprimi që mundësoi për herë të parë pas lufte hapjen për kalim të lirë të Urës së Ibrit. E gjithë kjo falë guximit, zemërgjërsisë dhe pjekurisë politike të Don Jak Prenkut.
Aktiviteti i tretë me rëndësi është organizimi i protestës masive paqësore në Mitrovicë së bashku me Bashkësinë Islame, RTV Mitrovicën dhe krerët partikaë të Mitrovicës ku Don Jaku luajti rrol kyq. Organizimi i një proteste për furnizim me rrymë elektrike me 6 shkurt 2004 me mbi 25.000 protestuesë dha shembullin se si në shoqëri barem përkohësisht mund të rregullohen gjërat përmes demonstrimit të organizuar shembullor.

[Psikologu]

Për po të njëjtën gjë Don Jaku ishte i pari që përkrahu iniciativën kur u dëgjuan idetë nga Prishtina se është mirë të pranohet ndarja e Kosovës në pjesën shqiptare dhe serbe. Kjo protestë e planifikuar në shtator 2005 pat dështuar për shkak të mosguximit të politikanëve të Mitrovicës, por jehona e këtij tentimi ku don Jaku ishte zëri më i fuqishëm e pati efektin e vet pozitiv për krejt Kosovën.
Vdekja e hershme e don Jak Prenkut është humbje e madhe jo vetëm për Kishën Katolike të Kosovës po për mbarë shoqërinë kosovare. Kishës Katolike I takon të mburret me Don Jakun ashtu si mburret me figura tjera qe kjo kishë i dha kombit shqiptar.
Një njeri me merita të tilla si Don Jak Prenku sigurisht që meriton një permendore në Mitrovicë.

Me përulje para veprës së Tij.
Miku i tij i sinqertë
Nexhmedin SPAHIU,
Drejtor i RTV Mitrovica