Lapsi
15-12-09, 15:14
Melodia e tupanave Baton- reagim ndaj gazetarit Baton Haxhiu
*Shkruan: Agim Jakupi*
*"Ne nuk e konsiderojmė demokracinė si alternativė tė Islamit ose mė tė mirė
se ai. Ne demokracinė e llogarisim si njė parim Islam..."
(Radwan Mesoud)*
Unė nuk kam ndonjė mendim kushedi ēfarė pėr shkrimet e mia se disa herė mė
ka ndodhė qė tė shkruaj dhunshėm, temat qė mė imponohen nga zhurma e
tupanėve tė tipit Baton, tė cilat po marrin kahje tė padėshiruar... Ai
gjithnjė flet mbi njė realitet... qė dhunon realitetin demokratik. Tė marrim
mashtrimin e madh, tezėn e pėrhapur se nė botė ekzistojnė dy demokraci: ajo
perėndimore dhe Islame. Duke manipuluar midis asaj qė ėshtė dhe asaj qė
duhet tė jetė apo thėnė mė troē, duke ngatėrruar lirinė dhe tė drejtat e
njeriut me ate tė kafshėve, po mundohet ti kryqėzojė ēiftėzimet nė kėtė
mėnyrė: duke lartėsuar "idealet" perėndimore kundrejt fakteve (qė ngulfaten
padrejtėsishtė) Islame. Baton Haxhiu po shkruan. Tė gjithė atė qė e shkruan
po i duket se ėshtė vepėr "madhėshtore" tė stilit... Nė varfėrinė e ideve,
qė nė disa gazeta janė evidente po mundohet ti standardizojė shkrimet,
kuptohet atyre antiislame. Nga ana tjetėr, ai mund tė shkruaje sa tė doje
dhe le tė merret me "analiza" nga pozita e tij e njė "intelektuali", ngase e
tregon "objektivitetin" e tij sa herė qė dhelpėrės i kallet bishti e qė do
ta kalle katundin. Kur i lexon njeriu shkrimet e tij, "mahnitet" nga
qėndrimi i tij mbi "idealet"... Ēfarė mund tė bėje fjala e tij, qė do tė
jetė nė vazhdimėsi nėn rolin e "shpėtimtarit" qė lufton pėr "tė mirėn e
kombit" dhe pėr tė drejtat e gruas? Ai pėr mrekulli po kėndon melodin e
"tallkinit" mbi varrin e harresės, ku, mandej nė stilin e palaēos lozė mbi
tavolinat e kafiterive tė Prishtinės. Siduket nė Prishtinė do tė krijojė
"Kopshtin e asmave", kuptohet mbrenda kompleksivitetit dhe pėrkufizimeve tė
paqartėsisė... Natyrisht, nuk duhet harruar se nė rastin e zhurmės sė
tupanit Baton janė pėrzier pasionet dhe emocionet, tė cilat pengojnė tė
menduarit e drejtė. Pa ndjerė nevojė pėr verifikim, menjėherė i ėshtė
ngjitur idesė antiislame dhe ua ka mbyllė dyert ēdo argumenti... Por, kėtė
rast nuk duhet marrė si eksluzivitet se nuk pėrkojnė me realitetin.
I nderuari Baton Haxhiu, ėshtė mirė qė tė shfletoni librat qė flasin mbi
kulturat dhe civilizimet dhe ti ktheheni tė sotmes qė tė kuptoni se nuk mund
tė themi se fakt ėshtė vetėm kujtesa kolektive, por nga ata fakte ėshtė edhe
shkathtėsia e tė kuptuarit tė atyre ndodhive qė sė paku ti harroni ose t'i
qetėsoni ndjenjat fatkeqe. Me kėtė dua tė ju them se duhet tė shiqoni nė
mėnyrė mė reale nė fenė islame dhe kėshtu do t'u ofrohet edhe njė rast. Unė
tė kuptoj ty, e kuptojė ngatėrresėn tėnde qė bėnė ndėrmjet civilizimeve. E
kuptojė edhe ate qė mė lehtė do tė ngritesh nė "lartėsinė e tė suksesshmėve"
nėse vazhdon me kėtė tempo urrejtje ndaj Islamit. Ajo qė mė habitė, si njeri
qė je "intelektual", ėshtė shiqimi yt i njė miopi qė ngatėrron Islamin me
civilizimet e vjetra siē ishin ajo kineze, hinduse, romake, greke, madje
edhe me disa pjesėtarė hebreje dhe krishterė qė kanė shkelur prestigjin e
gruas e kanė ulur vlerėn e saj dhe e kanė konsideruar mallė pa vlerė dhe si
njė gjė e fėlliqur. Ju mė tepėr flitni si antėtarė i levizjes Bogomile, qė
ēdo gjė e lidhin me satanėn, bile edhe lindjen e njeriut. Nuk e besoj se
jeni anėtarė i asaj lėvizje tė shekulli 10, por ate qė shkruani na bėnė tė
kuptojmė se jeni i satanizuar...
I ndreuarii Baton, nėse ia bėjmė njė retrospektiv tė kaluarės do tė vėrejmė
ērrregullime, ērregullime kėta qė kishin kapluar njeriun, besimi i verbėr nė
Zot, qė rezultoi me ērregullimin e tė gjithave gjėrave, ndėr ta ishte humbja
e nderit tė femrės, si dhe varrosja e tyre tė gjalla.
Ligjet qė kanė sunduar nė shoqėri tė ndryshme kanė qenė diskriminuese ndaj
femrės. Nė Babiloninė sundonte Ligji Hamorabi, ai femrat i konsideronte si
kafshė shtėpiake... ėshtė e rėndėsishme tė pėrmendet edhe fakti se ky ligj
detyronte atė tė cilin ia vret vajzėn ndonjė njeriu tjetėr, t'ia dorėzojė
vajzėn e vet qė edhe ai ta vrasė...
Te romakėt mbisundonte botėkuptimi pėr paaftėsinė e femrave, prandaj edhe
ajo ishte e lidhur pėr prindėrit, vėllezėrit, burrin... e u thoshte se gruas
nuk i largohen prangat dhe gjithnjė do tė jetė pėrulėse. Qėndrim tė ngjashėm
kishin edhe hindusėt. Tek ata sundonte ligji Menu - kodi civil familjar.
Sipas kėtij ligji femra nuk kishte aspak tė drejta. Ajo nėse i vdiste burri
duhej tė martohet me njė tė afėrm tė burrit ose tė varroset bashkė me tė.
Nuk kishte nė duart e veta as ēėshtjet e saj personale. Edhe te grekėt
gruaja ishte privuar nga tė drejtat. E mbyllnin nė kulla tė larta, nė dyer
tė mbyllura dhe dritare tė vogla... Banorėt e Spartės ishin tė pėrqeshur nga
Aristoteli, pėr shkak se kėta u kishin dhėnė tė drejta nė trashėgimi dhe
shkurorėzim. Ai ka shkuar edhe mė larg, saqė edhe shkatėrrimin e Spartės ia
mvesh tolerancės sė grave dhe dhėnies sė tė drejtave... Kurse, mendimtari i
njohur grek, Demosteni, thotė:"Ne prostitutat i marrim pėr kėnaqje (tė
epshit), dashnoret qė tė pėrkujdesemi pėr shėndetin e trupit tonė, ndėrkaq
bashkėshortet i marrim qė tė na lindin fėmijė nė mėnyrė legale".
Por edhe nė Arabi, gruaja nuk kishte ndonjė pozitė tė drejtėsisė dhe nderit
ndryshe nga pozita e pėrgjithshme e saj nė botė. Ajo nuk nderohej, nuk
mbrohej, nuk gėzonte tė drejtat dhe nuk respektohej si nė familje ashtu edhe
nė shoqėri. Ajo varrosej e gjallė, mirėmbajtja e saj shihej si e tepėrt...
Mirėpo, nėse hedhim njė shikim sipėrfaqėsor nė Kur'an na mjafton pėr tė
njohur dallimin e madh nė mes qėndrimeve injorante tė shoqėrive tė
lartpėrmendura dhe qėndrimin islam ndaj gruas. Islami e lartėson pozitėn e
gruas duke i dhėnė asaj tė drejta qė tė arrijė nė gradė mė tė lartė nė fe,
shkencė, tė ndihmojė nė tė mirė, devotshmėri dhe nė formimin e shoqėrisė.
Nuk ka dallim ndėrmjet mashkullit dhe femrės, ajo pėrmendet nė Kur'an aq sa
pėrmendet edhe mashkulli: "... Unė nuk ia humb mundin asnjėrit prej jush,
mashkull qoftė apo femėr. Ju jeni njėri nga tjetri..." (Ali Imran: 195)
Islami ngjalli ambicie, kandisje tė krenarisė dhe besimit nė shpirtin e
femrave duke larguar atė nga kompleksi i inferioritetit. Ajo tani ka tė
drejtė tė jetė mėsuese, edukatore, infermiere, transmetuese e diturisė,
poete etj. Me kėtė bėhet e qartė se statusi i femrės nė fenė islame ėshtė i
lartė dhe realisht i takon natyrės sė saj. Ka tė drejtė tė lidh marrėveshje,
tė prodhojė, tė fitojė dhe tė posedojė nė mėnyrė tė pavarur, ngase prona dhe
nderi i saj janė tė shenjta si ato tė mashkullit. Kur'ani e bėn shumė tė
qartė se qė tė dy, edhe burri edhe gruaja, nė mėnyrė tė barabartė janė tė
aftė pėr virtyt dhe dobėsi, janė tė ndjeshėm nė pėrmasa tė njėjta dhe kanė
merita tė barabarta.
Mund tė themi se historia ėshtė histori, por prapėseprapė vetėm atėher nėse
historia ėshtė vetėm histori. I nderuar nėse i kthehemi tė sotmes dhe tė
bėjmė krahasime ndėrmjet asaj qė quhet demokraci perėndimore dhe Islame do
tė vėrejmė se edhe sot femra pėrjeton ata mundime sikur nė civilizimet e
lartėpėrmendura. Sot njė nga vajzat amerikane nė moshėn 15-19 vjeē aborton
ose lind fėmij. Mė tepėr se 15% nga tė gjitha amerikanet deri nė moshėn 19
vjeēare, sė paku njė herė, kanė qenė shtatėzėna. Gjdo e 4-ta femer amerikane
dhunohet prej 2-6 sulmuesve dhunues, shumė nėna braktisen nga fėmijėt e
tyre, e shumė tė tjera malltretohen poashtu nga bashkėshorti dhe fėmijėt, e
shumė tė vėrteta tjera, qė mundeni tė vėrtetoeni vetėm nėse qėndroni 1 minut
para njė TV-je perėndimore.
Cka mendoni pėr rolin e femrės nė Islam?
Shembull kemi, Me tė vėrtetė bota muslimane me Benazin Buton e Pakistanit
(1988) dhe Begum Halide Zia (1991), ka pasur mė sė shumti femra nė krye tė
shtetit se sa Gjermania, Franca, Anglia dhe SHBA sė bashku. Ju kėtė sulm qė
bėni ėshtė e kuptueshėm dhe mohoni ēdo gjė Islame. Ndoshta, nuk e di, ty tė
vjen keq qė Islami ua garanton atyre tė gjitha tė drejtat dhe liritė, tė
cilat i dėshirojnė feministet perėndimore, pėrveē prostitucionit, lezboizmit
dhe abortimit... e unė mund ta kuptoj pse ju e sulmoni sistemin islam,
ndoshta e gjeni veten nė ligjin e homoseksualėve...
Botuar ne Express me 13. 09.2008
http://issuu.com/bornhero/docs/13.09.08
*Shkruan: Agim Jakupi*
*"Ne nuk e konsiderojmė demokracinė si alternativė tė Islamit ose mė tė mirė
se ai. Ne demokracinė e llogarisim si njė parim Islam..."
(Radwan Mesoud)*
Unė nuk kam ndonjė mendim kushedi ēfarė pėr shkrimet e mia se disa herė mė
ka ndodhė qė tė shkruaj dhunshėm, temat qė mė imponohen nga zhurma e
tupanėve tė tipit Baton, tė cilat po marrin kahje tė padėshiruar... Ai
gjithnjė flet mbi njė realitet... qė dhunon realitetin demokratik. Tė marrim
mashtrimin e madh, tezėn e pėrhapur se nė botė ekzistojnė dy demokraci: ajo
perėndimore dhe Islame. Duke manipuluar midis asaj qė ėshtė dhe asaj qė
duhet tė jetė apo thėnė mė troē, duke ngatėrruar lirinė dhe tė drejtat e
njeriut me ate tė kafshėve, po mundohet ti kryqėzojė ēiftėzimet nė kėtė
mėnyrė: duke lartėsuar "idealet" perėndimore kundrejt fakteve (qė ngulfaten
padrejtėsishtė) Islame. Baton Haxhiu po shkruan. Tė gjithė atė qė e shkruan
po i duket se ėshtė vepėr "madhėshtore" tė stilit... Nė varfėrinė e ideve,
qė nė disa gazeta janė evidente po mundohet ti standardizojė shkrimet,
kuptohet atyre antiislame. Nga ana tjetėr, ai mund tė shkruaje sa tė doje
dhe le tė merret me "analiza" nga pozita e tij e njė "intelektuali", ngase e
tregon "objektivitetin" e tij sa herė qė dhelpėrės i kallet bishti e qė do
ta kalle katundin. Kur i lexon njeriu shkrimet e tij, "mahnitet" nga
qėndrimi i tij mbi "idealet"... Ēfarė mund tė bėje fjala e tij, qė do tė
jetė nė vazhdimėsi nėn rolin e "shpėtimtarit" qė lufton pėr "tė mirėn e
kombit" dhe pėr tė drejtat e gruas? Ai pėr mrekulli po kėndon melodin e
"tallkinit" mbi varrin e harresės, ku, mandej nė stilin e palaēos lozė mbi
tavolinat e kafiterive tė Prishtinės. Siduket nė Prishtinė do tė krijojė
"Kopshtin e asmave", kuptohet mbrenda kompleksivitetit dhe pėrkufizimeve tė
paqartėsisė... Natyrisht, nuk duhet harruar se nė rastin e zhurmės sė
tupanit Baton janė pėrzier pasionet dhe emocionet, tė cilat pengojnė tė
menduarit e drejtė. Pa ndjerė nevojė pėr verifikim, menjėherė i ėshtė
ngjitur idesė antiislame dhe ua ka mbyllė dyert ēdo argumenti... Por, kėtė
rast nuk duhet marrė si eksluzivitet se nuk pėrkojnė me realitetin.
I nderuari Baton Haxhiu, ėshtė mirė qė tė shfletoni librat qė flasin mbi
kulturat dhe civilizimet dhe ti ktheheni tė sotmes qė tė kuptoni se nuk mund
tė themi se fakt ėshtė vetėm kujtesa kolektive, por nga ata fakte ėshtė edhe
shkathtėsia e tė kuptuarit tė atyre ndodhive qė sė paku ti harroni ose t'i
qetėsoni ndjenjat fatkeqe. Me kėtė dua tė ju them se duhet tė shiqoni nė
mėnyrė mė reale nė fenė islame dhe kėshtu do t'u ofrohet edhe njė rast. Unė
tė kuptoj ty, e kuptojė ngatėrresėn tėnde qė bėnė ndėrmjet civilizimeve. E
kuptojė edhe ate qė mė lehtė do tė ngritesh nė "lartėsinė e tė suksesshmėve"
nėse vazhdon me kėtė tempo urrejtje ndaj Islamit. Ajo qė mė habitė, si njeri
qė je "intelektual", ėshtė shiqimi yt i njė miopi qė ngatėrron Islamin me
civilizimet e vjetra siē ishin ajo kineze, hinduse, romake, greke, madje
edhe me disa pjesėtarė hebreje dhe krishterė qė kanė shkelur prestigjin e
gruas e kanė ulur vlerėn e saj dhe e kanė konsideruar mallė pa vlerė dhe si
njė gjė e fėlliqur. Ju mė tepėr flitni si antėtarė i levizjes Bogomile, qė
ēdo gjė e lidhin me satanėn, bile edhe lindjen e njeriut. Nuk e besoj se
jeni anėtarė i asaj lėvizje tė shekulli 10, por ate qė shkruani na bėnė tė
kuptojmė se jeni i satanizuar...
I ndreuarii Baton, nėse ia bėjmė njė retrospektiv tė kaluarės do tė vėrejmė
ērrregullime, ērregullime kėta qė kishin kapluar njeriun, besimi i verbėr nė
Zot, qė rezultoi me ērregullimin e tė gjithave gjėrave, ndėr ta ishte humbja
e nderit tė femrės, si dhe varrosja e tyre tė gjalla.
Ligjet qė kanė sunduar nė shoqėri tė ndryshme kanė qenė diskriminuese ndaj
femrės. Nė Babiloninė sundonte Ligji Hamorabi, ai femrat i konsideronte si
kafshė shtėpiake... ėshtė e rėndėsishme tė pėrmendet edhe fakti se ky ligj
detyronte atė tė cilin ia vret vajzėn ndonjė njeriu tjetėr, t'ia dorėzojė
vajzėn e vet qė edhe ai ta vrasė...
Te romakėt mbisundonte botėkuptimi pėr paaftėsinė e femrave, prandaj edhe
ajo ishte e lidhur pėr prindėrit, vėllezėrit, burrin... e u thoshte se gruas
nuk i largohen prangat dhe gjithnjė do tė jetė pėrulėse. Qėndrim tė ngjashėm
kishin edhe hindusėt. Tek ata sundonte ligji Menu - kodi civil familjar.
Sipas kėtij ligji femra nuk kishte aspak tė drejta. Ajo nėse i vdiste burri
duhej tė martohet me njė tė afėrm tė burrit ose tė varroset bashkė me tė.
Nuk kishte nė duart e veta as ēėshtjet e saj personale. Edhe te grekėt
gruaja ishte privuar nga tė drejtat. E mbyllnin nė kulla tė larta, nė dyer
tė mbyllura dhe dritare tė vogla... Banorėt e Spartės ishin tė pėrqeshur nga
Aristoteli, pėr shkak se kėta u kishin dhėnė tė drejta nė trashėgimi dhe
shkurorėzim. Ai ka shkuar edhe mė larg, saqė edhe shkatėrrimin e Spartės ia
mvesh tolerancės sė grave dhe dhėnies sė tė drejtave... Kurse, mendimtari i
njohur grek, Demosteni, thotė:"Ne prostitutat i marrim pėr kėnaqje (tė
epshit), dashnoret qė tė pėrkujdesemi pėr shėndetin e trupit tonė, ndėrkaq
bashkėshortet i marrim qė tė na lindin fėmijė nė mėnyrė legale".
Por edhe nė Arabi, gruaja nuk kishte ndonjė pozitė tė drejtėsisė dhe nderit
ndryshe nga pozita e pėrgjithshme e saj nė botė. Ajo nuk nderohej, nuk
mbrohej, nuk gėzonte tė drejtat dhe nuk respektohej si nė familje ashtu edhe
nė shoqėri. Ajo varrosej e gjallė, mirėmbajtja e saj shihej si e tepėrt...
Mirėpo, nėse hedhim njė shikim sipėrfaqėsor nė Kur'an na mjafton pėr tė
njohur dallimin e madh nė mes qėndrimeve injorante tė shoqėrive tė
lartpėrmendura dhe qėndrimin islam ndaj gruas. Islami e lartėson pozitėn e
gruas duke i dhėnė asaj tė drejta qė tė arrijė nė gradė mė tė lartė nė fe,
shkencė, tė ndihmojė nė tė mirė, devotshmėri dhe nė formimin e shoqėrisė.
Nuk ka dallim ndėrmjet mashkullit dhe femrės, ajo pėrmendet nė Kur'an aq sa
pėrmendet edhe mashkulli: "... Unė nuk ia humb mundin asnjėrit prej jush,
mashkull qoftė apo femėr. Ju jeni njėri nga tjetri..." (Ali Imran: 195)
Islami ngjalli ambicie, kandisje tė krenarisė dhe besimit nė shpirtin e
femrave duke larguar atė nga kompleksi i inferioritetit. Ajo tani ka tė
drejtė tė jetė mėsuese, edukatore, infermiere, transmetuese e diturisė,
poete etj. Me kėtė bėhet e qartė se statusi i femrės nė fenė islame ėshtė i
lartė dhe realisht i takon natyrės sė saj. Ka tė drejtė tė lidh marrėveshje,
tė prodhojė, tė fitojė dhe tė posedojė nė mėnyrė tė pavarur, ngase prona dhe
nderi i saj janė tė shenjta si ato tė mashkullit. Kur'ani e bėn shumė tė
qartė se qė tė dy, edhe burri edhe gruaja, nė mėnyrė tė barabartė janė tė
aftė pėr virtyt dhe dobėsi, janė tė ndjeshėm nė pėrmasa tė njėjta dhe kanė
merita tė barabarta.
Mund tė themi se historia ėshtė histori, por prapėseprapė vetėm atėher nėse
historia ėshtė vetėm histori. I nderuar nėse i kthehemi tė sotmes dhe tė
bėjmė krahasime ndėrmjet asaj qė quhet demokraci perėndimore dhe Islame do
tė vėrejmė se edhe sot femra pėrjeton ata mundime sikur nė civilizimet e
lartėpėrmendura. Sot njė nga vajzat amerikane nė moshėn 15-19 vjeē aborton
ose lind fėmij. Mė tepėr se 15% nga tė gjitha amerikanet deri nė moshėn 19
vjeēare, sė paku njė herė, kanė qenė shtatėzėna. Gjdo e 4-ta femer amerikane
dhunohet prej 2-6 sulmuesve dhunues, shumė nėna braktisen nga fėmijėt e
tyre, e shumė tė tjera malltretohen poashtu nga bashkėshorti dhe fėmijėt, e
shumė tė vėrteta tjera, qė mundeni tė vėrtetoeni vetėm nėse qėndroni 1 minut
para njė TV-je perėndimore.
Cka mendoni pėr rolin e femrės nė Islam?
Shembull kemi, Me tė vėrtetė bota muslimane me Benazin Buton e Pakistanit
(1988) dhe Begum Halide Zia (1991), ka pasur mė sė shumti femra nė krye tė
shtetit se sa Gjermania, Franca, Anglia dhe SHBA sė bashku. Ju kėtė sulm qė
bėni ėshtė e kuptueshėm dhe mohoni ēdo gjė Islame. Ndoshta, nuk e di, ty tė
vjen keq qė Islami ua garanton atyre tė gjitha tė drejtat dhe liritė, tė
cilat i dėshirojnė feministet perėndimore, pėrveē prostitucionit, lezboizmit
dhe abortimit... e unė mund ta kuptoj pse ju e sulmoni sistemin islam,
ndoshta e gjeni veten nė ligjin e homoseksualėve...
Botuar ne Express me 13. 09.2008
http://issuu.com/bornhero/docs/13.09.08