PDA

View Full Version : Nga hapsira e afert


Neferta
08-08-10, 15:39
http://edition.cnn.com/video/us/2010/08/07/vo.iss.spacewalk.NASA%20TV.640x360.jpg http://i.cdn.turner.com/cnn/.element/img/3.0/1px.gif (http://edition.cnn.com/video/?/video/us/2010/08/07/vo.iss.spacewalk.NASA TV)


Asronautet qendruan jashte qendres hapsinore per te riparuar sistemin e ftohjes plot 8 ore e 3 min. Kjo eshte koha me e gjate e qendrimit jashte ne hapsire postCNN.

August 8, 2010 -- Updated 1219 GMT (2019 HKT)

Neferta
10-08-10, 15:13
E hėnė, 09 Gusht 2010 Hawking: Njeriu duhet tė kolonizojė hapėsirėn pėr tė mbijetuar
Njė nga shkencėtarėt mė tė respektuar tė botės thotė se njeriu duhet tė kolonizojė hapsirėn nėse kėrkon tė mbijetojė pėrtej shekullit tė ardhėshėm.
Stephen Hawking tha pėr faqen e internetit Big Think, tė henėn se raca njerėzore pėrballet me shumė rreziqe nė tokė, pėrfshi luftėn, mbipopullimin, dhe zhdukja e burimeve natyrore.
Ai tha se njeriu nuk duhet tė pėrqendrohet vetėm nė njė drejtim dhe se i vetmi shans pėr mbijetesėn afatgjatė ėshtė pėrhapja drejt hapėsirės.
Shkencėtari Hawking parashikon se raca njerėzore do tė sfidohet nga shumė ngjarje qė kercenojnė egzistencėn, tė ngjashme me krizėn kubane tė rraketave tė vitit 1962 qė solli botėn shumė pranė njė lufte bėrthamore.
Hawking i lindur nė Britani njihet pėr librin “Njė Histori e Shkurtėr e Kohės”, nė tė cilin pėrdor terma jo-shkencor pėr tė spjeguar origjinėn e gjithėsisė.

Neferta
17-08-10, 12:14
Astronautėt e NASĖ-s kryen ecjen e tretė nė hapėsirė pėr zėvendėsimin e njė sistemi difektoz tė ftohjes nė Stacionin Ndėrkombėtar Orbital.
Amerikanėt Dag Wheellok dhe Tracy Caldwell Dyson instaluan njė pompė tė re, e cila furnizon me amoniak sistemin ftohės tė Stacionit Ndėrkombėtar, qė shėrben pėr tė mbajtur temperatura konstante nė sistemet elektrike dhe tė flururimit tė stacionit.
Prishja e pompės sė mėparshme shkaktoi mbylljen e gjysmės sė sistemit ftohės tė stacionit mė 31 korrik. Astronautėt e hoqėn pompėn e dėmtuar javėn e kaluar, gjatė njė daljeje nė hapėsirė.
Ecja e sotme pritej tė zgjate rreth 6 orė e gjysėm, por nė fakt ajo zgjati vetėm rreth dy orė. NASA thotė se pompa difektoze nuk i ka rrezikuar tre amerikanėt dhe tre rusėt nė bordin e Stacionit Ndėrkombėtar tė Hapėsirės
Image of the Day Gallery





http://www.nasa.gov/images/content/475460main_image_1740_428-321.jpg

Neferta
17-08-10, 20:22
Sistemi rus i navigacionit satelitor GLONASS, alanog i GPS amerikan, do tė fillojė tė funksionojė nė mbarė botėn nė fund tė kėtij viti. Pėr kėtė deklaroi nė intervistėn e vet dhėnė radiokompanisė "Zėri i Rusisė Kreu i Agjencisė Kozmike Ruse (Roskozmos) Anatoli Perminov. Me qėllim qė GLONASS tė punojė me efikasitet nė ēdo pikė tė planetit tonė nė orbitė duhet tė ndodhen si tė paktėn 24 satelitė. Aktualisht nė orbitė funksionojnė 21 aparate kozmike. "Ne shpresojmė shumė se lėshimet e satelitėve tė tjerė do tė realizohen nė afatet e pėrcaktuara brenda kėtij viti dhe se deri nė fund tė dhjetorit grupimi orbital do tė pėrbėhet nga 24 apo bile mė shumė aparate kozmike", - vuri nė dukje Perminov. Kreu i Agjencisė Kozmike Ruse (Roskozmos) preku gjithashtu edhe temėn e njė projekti tė tillė tė rėndėsishėm si krijimi i sistemit kozmik "Arktik", i cili destinohet tė vėzhgojė situatėn meteorologjike dhe tė promovojė eksplorimin gjeologjik nė rajon. "Arktiku - kuzhina e motit e gjithė rruzullit tokėsor - ėshtė veēanėrisht i rėndėsishėm pėr Rusinė. Nė veēanti nė lidhje me vetė faktin, se ngrohja globale do tė prekė para sė gjithash rajonet veriore. Por mbi 60-80 gradė gjerėsi veriore nuk punon asnjė nga sistemet kozmike. Studimi, zhvillimi industrial i zonės bregdetare (nė Arktik), nxjerrja e naftės, gazit - tė gjitha kėto flasin mbi atė, se atje ėshtė i domosdoshėm funksionimi i pėrhershėm i sistemeve kozmike. Sistemi kozmik "Arktik" mund tė bėhet projekt ndėrkombėtar. Sipas fjalėve tė Anatoli Perminovit, po nė kėtė drejtim po punojnė edhe specialistėt kanadezė. Interesim tė gjallė kanė shfaqur ndaj projektit Italia dhe njė sėrė vendesh aziatike. Kreu i Agjencisė Kozmike Ruse (Roskozmos) mendon, se rezervat e Stacionit Kozmik Ndėrkombėtar (SKN) nuk kanė shterruar ende. Sipas mendimit tė tij, SKN mund tė funksionojė nė obitė si minimum edhe 10 vjet, kurse disa module tė tij bile edhe 2 herė mė gjatė. Nė perspektivė SKN mund tė shndėrrohet nė njė port kozmik pėr ekspeditat e ardhshme ndėrplanetare, pėr shembull, nė Mars.http://albanian.ruvr.ru/data/2010/08/17/1231255662/3RIA-412721-Preview.jpg

Neferta
18-08-10, 16:09
Edhe Kina e treta Kina ndėrton modulin e parė tė njė stacioni tė pėrhershėm hapėsinor

Zėri i Amerikės | Uashington E martė, 17 Gusht 2010
Kina thotė se ka pėrfunduar ndėrtimin e modulit tė parė tė njė stacioni tė pėrhershėm hapėsinor dhe po e teston sistemin para se ta lėshojė nė orbitė vitin tjetėr. Zyrtarėt thanė sot se moduli Tiangong-1 do tė duhet tė kalojė nėpėr njė sėrė testimesh elektrike, termike dhe mekanike para se tė dėrgohet nė orbitė nė vitin 2011. Njė anije pa njerėz, ShėnXhou-8 do tė lėshohet nga fundi i vitit tjetėr dhe do tė ankorohet me stacionin orbital Tiangong-1. Ky do tė ishte ankorimi i parė i realizuar nga Kona nė hapėsirė. Nėse ankorimi bėhet me sukses, nė orbitė do tė dėrgohen misione me njerėz tė cilėt do tė jetojnė dhe punojnė nė stacionin e hapėsirės. Kina thotė se astronautėt kanė filluar tė stėrviten pėr misionin me njerėz i cili mund tė pėrfshijė astronauten e parė grua tė vendit.
http://www.spacedaily.com/images/china-space-lab-tiangong-1-bg.jpg

Neferta
20-08-10, 11:32
20 vjetori i punes se madhe te teleskopit Huble.


eso.org videos (http://www.eso.org/public/videos/)http://www.edwinhubble.com/pics/edwin_hubble.jpg
astronomy2009.org videos (http://www.astronomy2009.org/resources/multimedia/videos/)
http://www.thetechherald.com/media/images/200817/285pxHubble_01_summ_inline_1.jpg

Neferta
20-08-10, 12:41
Hėna filloi “plakjen” 1 miliardė vjet mė parė
20/08/2010 11:35

http://www.top-channel.tv/foto/lajme/Luna03.jpg
Hėna ka filluar tė “plaket” rreth 1 miliard vjet mė parė kur pjesa e brendshme e saj nisi tė ftohej. Kėtė e vėrtetojnė imazhet e publikuara nė revistėn “Science” ku janė fotografuar 14 deformime nga sonda e NASA-s, Lunar Reconnaissance Orbiter. Sipas tė dhėnave, rrudhat e Hėnės mund tė jenė mė tė shumta nga sa ėshtė menduar deri tani.

Imazhet e sondės janė analizuar nga njė group amerikan nga Smithsonian Institution nė Uashington. Ata theksojnė se 1 miliard vjet mė parė sateliti jonė natyror filloi tė ftohej duke u tkurrur dhe duke u zvogėluar.

“Rrudhat” e para tė Hėnės u vunė re nė vitet ’70 nga misionet Apollo 15, 16 e 17. “Me kėto pamje ndryshon imazhi jonė pėr Hėnėn”, shpehet Mark Robinson nga Universiteti i Arizonas. voa.

Suelaa
20-08-10, 19:03
Nga hapesira e afert mund te shikoj shum gjera qe jane larg.

Neferta
22-08-10, 10:56
Kujdes, Google po na pėrgjon!




“Google” na prgjon. Ai ndjek dhe regjistron lvizjet tona n rrjet. Sheh at q krkojm, at q lexojm apo shohim. E di se ku jemi. I njeh interesat tona, madje edhe ato q ne duam t’i mbajm t fshehura. Kontrollon prmbajtjen dhe destinacionin e e-mail- eve. Ndoshta pak veta e din, dikush dyshon dhe pothuajse t gjith e injorojn nj fakt t till, por e vrteta sht pikrisht kshtu: “Google” na prgjon, pastaj na skedon, duke e ruajtur informacionin q na prket n nj baz t dhnash pr rreth nj vit e gjysm. Tet navigues n dhjet q prdorin internetin prfundojn n databazn e “Google”-it. Sa m shum arrin t na njoh, aq m shum do t jet efikas informacioni q do t gjejm n sajtet q vizitojm. Pr gjenit e marketingut sht thjesht “bahaviour advertising”, publicitet i personalizuar. Prkundrazi, mbrojtsit e privatsis prdorin nj tjetr term: profiling, analizimin e t dhnave t prdoruesve. T dhna mbledhin t gjith operatort m t mdhenj t uebit, por asnj nuk e bn n mnyr t till si e bn gjigandi i “Mountain View”. Mirpo sa informacion arrin t grumbulloj kolosi i rrjetit?
Duart n rrjet
Sipas nj krkimi t Universitetit kalifornian t Berkley, “Google” (me 23.6 miliard dollar xhiro vjetore n 2009-n) sht n gjendje t kontrolloj dhe prgjoj lvizjet e atyre q prdorin internetin n masn 88.4 pr qind. Kt e bn sidomos prmes sajteve kult t tij, si motori i krkimit, shrbimi i posts elektronike (gmail.com), “Youtube”, “Google Maps”, “Picasa”. Por kt e bn edhe n mnyr jo t drejtprdrejt, fal software-ve falas q prdoren nga miliona blogje, administrator sajtesh apo kompanish, pr shembull, “Google Analystics”, aplikacioni q na lejon t shohim “trafikun” e nj portali, apo “Adsense”, shrbimi i lajmrimeve publicitare. Rezultati? Baza e t dhnave (databaza) e “Google”-it sht m e madhja q mund t ekzistoj sot, por edhe ajo q prmban numrin m t madh t informacioneve pr nj prdorues t vetm. Objektivisht sht e vshtir t navigosh pa prfunduar m par n at q pr shum njerz sht thjesht nj motor krkimi i shpejt, intuitiv, me moton siguruese “nuk jam i keq”. Slogani u zgjodh personalisht nga dy themeluesit, ish-studentt e Stanfordit, Sergey Brin dhe Larry Page. “Google Inc” blen shoqri, rrit shrbimet dhe duket se po na imponohet pak nga pak si sporteli i vetm i nevojave tona online. Tani sht edhe n telefona. Me “Admobile” po pushton sektorin e aplikacioneve publicitare pr celulart. “Android”, sistemi i tij operativ q mundson akses t shpejt me internetin, prdoret nj n tre telefona n SHBA. Por parat “Google Inc” i bn gjithmon n t njjtn mnyr: duke shitur publicitetin.
Gjithmon t gjurmuar
E zm se navigoni pr dhjet minuta n faqen e internetit t “Repubblica”-s. Lexoni nj artikull q flet pr Berluskonin, pastaj nj lajm pr kalimin e Murinjos te Reali i Madridit, pastaj n nj faqe pr shitjen e makinave, nj intervist t regjisorit James Cameron, pastaj kontrolloni llogarin tuaj bankare dhe i drgoni nj mesazh mikut tuaj n “Facebook”. N nj tjetr kompjuter, i pajisur me nj kompjuter n gjendje t bj “profilin”, mund t shihje do lvizje q sht br me syrin e “Google”-it. Rezultati? Numri 4344222, identifikues i browser-it (software i navigimit n kt rast ishte Explorer) ishte i lidhur me emrin dhe mbiemrin ton, t marr n momentin e hyrjes son n “Facebook”. Pastaj nj list e plot fjalsh: Berlusconi, Repubblica, e majta, politika, opozita, banka (dhe emri i saj), Inter, Mourinho, Real Madrid, futboll, sport, film, kinema, Avatar, 3D, Cameron, automobil (dhe emri i makins q ne kishim klikuar m shpesh). T gjitha t klasifikuara sipas rndsis. “‘Google’ i personalizon lajmrimet n baz t interesave tona reale. Ja prse publiciteti nuk sht m nj telash, por bhet i domosdoshm dhe prfitues pr ata q e prdorin. Pr kt arsye, nj prdorues q navigon zakonisht n sajtet e internetit t makinave, do t gjej t prhapura kudo lajmrime pr shitjen e makinave, madje edhe n portalet q nuk kan lidhje fare me kt sektor”, tregon nj ekspert i siguris s internetit. Kshtu, teknikisht “Google” sht nj fabrik gjigande publiciteti q ka arritur t zgjidh njher e prgjithmon problemin e “tragetit”, at pr t ciln breza t tr shitsish nuk kan mundur t gjejn nj zgjidhje. Megjithat, gjithka n kurriz t privatsis ton. “sht mimi q paguajm pr produktet e shtrenjta q ‘Google’ i shprndan falas. N fakt, me navigimin ofrojm t dhna personale dhe shum delikate q kan lidhje, pr shembull, me orientimin ton seksual, shndetin, besimin, q edhe shrbimet sekrete mund t mos i din”. Me pak fjal jemi t gjith nn vzhgim 24 or n 24.
Mbrojtja
Kompania e “Mountain View”, shoqria me reputacionin m t mir n bot sipas revists amerikane “Forbes”, nuk mendon se e meriton t quhet nj “Big Brother” gjigand. “Ne nuk spiunojm asknd. sht e vrtet q regjistrojm navigimin e prdoruesve pr t krijuar nj przgjedhje t personalizuar t kategorive t interesit, por gjithka bhet n mnyr anonime. Profilet shoqrohen me nj kod numerik, jo me emr dhe mbiemr, si tregohet n kategorin “privacy” t sajtit ton. Pastaj, nse ke dshir, mund t vendossh ta aktivizosh shrbimin me programe q shkarkohen n internet, prmes t cilave mund t bllokosh t dhnat e tua”, tregon Marco Panciri, nj ekspert i “Google”-it pr sigurin. Por e gjitha kjo sht n duart e prdoruesit, dhe ata q nuk jan ekspert, do e ken t vshtir t’i prballojn eksperimente t tilla. Nga ana tjetr, “Google” nuk krkon kurr mendim pr mbledhjen e t dhnave. Thjesht e bn dhe kaq. Nj tjetr pik e dobt sht siguria pr anonimatin. Si u pa, t zbuloje identitetin e dikujt q gjat navigimit hyn n postn e tij elektronike apo n “Facebook”, sht shum e thjesht. “Kompania jon prpiqet vazhdimisht q profilet t qndrojn anonim, t ndar nga account-et e regjistruara. Nuk bjm kurr kryqzimin e t dhnave”, kujton Pancini. Por lind pyetja: Kush i kontrollon kontrollort?
Dyshimet
N internet ka shprthyer biznesi i “ndjekjes”. Bazat e t dhnave shndrrohen n “mall t muar” pr ata q veprojn n sektor t till si, pr shembull, publiciteti online q zhvillon nj xhiro vjetore prej 23 miliard dollarsh. Nj hetim i “Wall Street Journal” tregon se, duke naviguar n 50 sajtet m popullore n SHBA, e gjen veten me kompjuterin t sulmuar nga 3180 fajle specifik pr “profilin”. Mes tyre “Cookies”, “Flashcookies” dhe “Bacon:, q jan software t padukshm, n disa raste n gjendje “t stilojn” moshn, seksin, kodin postar, pagn, gjendjen civile, gjendjen shndetsore t prdoruesve. Spiun dixhital t prdorur mbi t gjitha nga “Google”, “Microsoft” dhe “Quantcast corporation”, por edhe nga nj pafundsi kompanish t vogla q e kan nuhatur kt biznes dhe jan specializuar n mbledhjen dhe shitjen e sekreteve tona me nj kapacitet prej 50-100 mij profile. Nj treg ku qarkullojn miliarda dollar. Jo rastsisht nj raport i “Privacy International” (organizata jofitimprurse q merret me monitorimin e sulmeve ndaj privatsis, t bra prej kompanive dhe qeveris), n vitin 2007 e vendoste “Google”-in n vendin e par mes t kqijve t internetit. “Nuk krkon autorizimin pr trajtimin e t dhnave, ka akses ndaj informacioneve personale, si puna, dshirat, numrat e telefonit. Pr m tepr, nuk tregon kurr se pr sa koh ruhen kto informacione”, shkruhej n raportin e tre viteve m par, q “Google” nuk e prgnjeshtroi kurr. Edhe autoritetet ndrkombtare po bhen gjithmon e m t prgjegjshme pr kt problem. N SHBA, Komisioni Federal pr Tregtin ka propozuar t’i detyroj hartuesit e browser-ave t fusin mekanizma bllokimi pr t dhnat personale. T thjesht, intuitiv dhe t leht pr t’u aktivizuar. N Kanada dhe Australi komisionet parlamentare pr privatsin kan nisur hetime pr “Google”-in. N Gjermani qeveria po vlerson nse duhet apo jo ta bllokoj “Analytics”. Vrtet “Google” i prdor informacionet e prdoruesve vetm pr qllime promocionale, por ’mund t ndodh nse ato prfundojn n duar t gabuara?
Lidhje t rrezikshme
“Google is in bed with CIA”, shkroi n vitin 2006 ish-spiuni Robert David Steel, duke alarmuar komunitetin e internetit. Steel sapo kishte braktisur detyrn si rekrutues klandestin pr llogari t CIA-s. Akuzoi, madje akuzon edhe sot, se “Google” ndan informacione private me shrbimet sekrete amerikane. Steel jep edhe nj emr: Risk Steinheiser, prgjegjs i zyrs s krkimit dhe zhvillimit te kompania “Google”. sht pikrisht ai njeriu i lidhjes me sekretet. Ky raport “Google”-CIA, sipas asaj q thot Steele, ka lindur n vitin 1998. “Google” sapo ishte krijuar dhe duke qen se ishte n vshtirsi ekonomike, kishte marr financime nga CIA. Por shkmbimet nuk prfundojn ktu. N 2004-n Rob Painter, drejtor i repartit t teknologjive INQ-Tel, nj komani q zhvillon teknologji pr llogari t CIA-s, u b n nj mnyr t uditshme menaxher i prgjithshm i “Google”. “Na prgjon t gjithve, pavarsisht reputacionit t mir q ka marr opinioni publik. Pr fat t keq, nuk do t gjeni asnj tjetr q t flas pr kt. Gjithka q do t gjeni, do t jen pyetje pa prgjigje”, thot ai. E n fakt pyetje t uditshme t vijn menjher ndr mend: Prse “Google” i ka shitur koht e fundit disa servera CIA-s dhe Agjencis Kombtare t Siguris? Pr m tepr, prse u ka dhn shrbimeve sekrete amerikane “Intellipedia” nj software q lejon t administrosh dhe konsultosh prmes internetit nj baz t madhe t dhnash e q prdoret nga spiunt e gjith bots? Nga “Mountain View” vijn vetm prgjigje siprfaqsore.VOA

Neferta
23-08-10, 21:08
Shkrirja ne grenlande



Ekspertėt britanikė thonė se akullnajat nė Groenlandė po shkrijnė me njė ritėm mė tė lartė nga ē’pritej. Sipas shkencėtarėve, shtresa e akullit tė Groenlandės qė pėrbėn 10 pėrqind tė rezervave tė ujit nė botė, ėshtė zvogėluar me gati 1 mijė e 800 metra vetėm nė njė ditė muajin e kaluar.
Ēdo ditė akullnaja Jakobshavn humbet 20 milionė tonė akull nė oqean.
Shkencėtarėt e Universitetit Aberistith thonė se kanė parė njė pakėsim prej 10 mijė e 800 metrash qė nga viti 2000 dhe nuk janė tė sigurtė se ēfarė e ka shkaktuar atė.
Aslak Lau Rolvsen shpjegon rėndėsinė e gjetjes sė arsyes.
“Ēėshtja kryesore ėshtė ngrohja globale. Pjesė e kėtij studimi lidhet me gjetjen e shkakut tė shkrirjes. Por nuk ka diskutim qė ēdo gjė po ndryshon tani. Pyetja qė shtrohet ėshtė – po e shkaktojmė ne apo ėshtė ky njė lloj cikli”.
Njė ekip britanik nga universitetet Swansea dhe Aberistith thonė se kanė prova qė tregojnė se akullnajat po shkrijnė me njė ritėm mė tė shpejtė nga sa mendohej.
Njė nga arsyet ka qėnė se shkrirja nė sipėrfaqe kontribuon nė rritjen e pjesės sė shkrirė nė bėrthamėn e akullnajės.
Ndėrsa shtresa e akullt shkrin, ajo absorbon mė shumė nxehtėsi nga dielli, duke e shpejtuar shkrirjen nga poshtė.
Alun Hubbard ėshtė pjesė e ekipit tė hulumtuesve qė kanė parė se akulli nė rajon ėshtė ulur gati katėr metra nė vetėm njė muaj dhe do tė arrijė 6 metra gjatė sezonit tė shkrirjes.
“Pėr momentin shkrirja ėshtė me rritme ekstreme. Kemi kėtu disa pajisje dhe kemi matur se brenda gati dy javėsh ėshtė shkrirė dy metėr e gjysmė shtresė akulli.”
Shkrirja e sipėrfaqjes nuk ėshtė shkaku i vetėm pėr alarmin qė shkaktojnė akullnajat.
Dr. Hubbard shpjegon se copėzat e pluhurit qė bien mbi akull absorbojnė mė shumė diell dhe shpejtojnė shkrirjen.
Shkencėtarėt zbuluan se vetėm nė njė javė, 260 kilometra katrorė akull u shkėput nga akullnaja Petermann nė Groenlandėn veriperendimore.

Kjo ėshtė pjesa mė e madhe e shkėputur nė Arktik nė gjysmė shekulli.
Vetė nė oqeanin Arktik, shkrirja gjatė verės ka arritur pėrmasa tė paparashikuara.
Shifrat tregojnė se zona e oqeanit e mbuluar me akull muajin e akuar ishte nė nivele rekord pėr korrikun.
Shkrirja e akullit po shkakton gati 60 pėrqind tė rritjes sė nivelit tė detit nė mbarė botėn.
Ndėrkohė temperaturat nė mbarė botėn tregojnė se gjashtė mujori i parė i kėtij viti ishte mė i nxehti nė 150 vjetė tė regjistrimit tė klimės globale

Neferta
01-09-10, 12:18
Peru, vijat “Nazca”, shenja pėr burime uji
01/09/2010
t ch. al.

http://www.top-channel.tv/foto/lajme/nazca-peru.jpg http://perutravelnews.info/photos/Nazca-monkey.jpg
Njerėzimi ka zgjidhur ndoshta njė nga pikėpyetjet mė tė mėdha tė asaj cfarė na ka trasheguar toka jonė. Vijat misterioze tė “Nazca"-s datojnė 300 vjet para Krishtit, dhe gjenden nė Perunė jugore. Bėhet fjalė pėr rreth 13 mijė vija qė formojnė 800 figura tė cilat pėrfaqėsojnė kafshė dhe stile tė vecanta. Kėto figura mund tė shihen tė plota vetėm nga ajri dhe qė prej zbulimit tė tyre nė vitin 1927 shumė njerėz kanė hedhur hipoteza tė ndryshme ku mbizotėron ajo e krijimit tė vijave nga jashtėtokėsorėt.

Edhe sot nuk ėshtė ende e qartė ideja dhe prejardhja e kėtyre vijave mistike qė sipas astrologėve, pėrkojnė me kostelacione tė caktuara yjore. Njė tjetėr hipotezė thotė se ato janė vizatuar pėr tė pritur zotat nė Tokė. Por kohėt e fundit, kėrkuesi amerikan David Johnson ka arritur ne perfundimin se kėto vija janė pika lidhėse pėr kalimin e ujit. Ai shprehet se vijat peruviane formojnė njė hartė tė madhe uji nėntokėsor.

Johnson shton se banorėt e asaj kohe kanė pasur eksperiencė tė mjaftueshme pėr tė gjetur rrugėt e ujit nėn malet e shkreta. Hipoteza e lidhjes sė figurave me ujin ėshtė mbėshtetur edhe nga Instituti Arkeologjik Gjerman. “Eshtė shumė e mundur qė vijat tė shėrbenin si njė lloj gjuhe pėr tė komunikuar qė tregon se ku ndodhen puset e ujit”, thekson Johnson. Sipas tij, nė pjesėt e trapezoidėve do tė thotė se ka njė pus, ndėrsa rrathėt identifkonin burimet e nėndheshme. Kolibri identifikon gjithashtu njė pus tė madh.