Dilaver
26-08-10, 19:13
Beograd, 26 gusht Presidenti i Serbisė, Boris Tadiq, gjoja ėshtė i gatshėm tė njoh pavarėsinė e Kosovės po u pėrmbushėn tri parakushte sipas tij: eksterritorialiteti i manastireve ortodokse sllave nė Kosovė, statusi i veēantė pėr serbėt nė jug tė Ibrit dhe njohja e status-quos nė veri tė Kosovės, pohon Novi List tė jetė informuar nga qarqe tė afėrta me diplomacinė serbe.
Ky ėshtė sinjali i parė publik se autoritetet e Beogradit do tė ishin tė gatshme qė njėherė e pėrgjithmonė tė zgjidhin nė mėnyrė tė qėndrueshme problemin themelor tė identitetit tė vet shtetėror-juridik dhe politik, por edhe statusin nė bashkėsinė ndėrkombėtare, pas Mendimit tė GJND-sė nė Hagė se shpallja e njėanshme e pavarėsisė sė Kosovės nuk ka cenuar tė drejtėn ndėrkombėtare.
Ndonėse nė opinion edhe deri mė tash mund tė hetohej se si Beogradi mund tė jetė i gatshėm pėr kompromis rreth Kosovės, asnjė zyrtar shtetėror i Serbisė ende nuk ka thėnė se Serbia do tė ishte e gatshme qoftė edhe formalisht nė pikėpamje juridike tė njoh Kosovėn. Por tani, nė prag tė debatit rreth Kosovės nė Asamblenė e Pėrgjithshme tė KB nė pjesėn e parė tė shtatorit, shihet qartė se Serbia po i dėrgon bashkėsisė ndėrkombėtare disa sinjale tė reja, deri pak kohe tė papritura.
Kushtet relativisht tė realizueshme: qė tė tri kushtet e theksuara realisht janė tė realizueshme. Eksterritorialiteti i manastireve ortodokse serbe nė Kosovė mund tė aplikohet pa shumė probleme pėr shumė arsye. Tempujt fetarė ortodoksė nė Kosovė qysh mė 1999 janė nėn mbrojtjen e forcave ndėrkombėtare dhe nė to nuk kanė qasje autoritetet e as popullsia lokale dhe vetėm kėto ditė disa sosh, si Manastiri i Graēanicės, mbrohet nga Policia e Kosovės. Po ashtu modeli i eksterritorialitetit ėshtė i provuar tashmė nė Greqi, ku statusin e tėrėsisė sė ndarė e gėzon mali Atos, njė nga qendrat e klerikalizmit ortodoks, ku Hilendari ėshtė manastiri mė i shenjtė i Kishės Ortodokse Serbe. Njė eksterritorialitet i tillė i manastireve nė Kosovė nuk do tė ishte ndonjė presedan ndėrkombėtar juridik.
Statusi i veēantė pėr serbėt nė jug tė Ibrit nė njė masė tė mirė ėshtė i paraparė edhe me planin e Ahtisarit, nė bazė tė tė cilit Kosova ka shpallur pavarėsinė, por qė Serbia nuk e njeh. Por, pėrfaqėsuesit politikė tė serbėve nė kėtė pjesė tė Kosovės ka kohė qė janė tė vetėdijshėm se duhet tė gjejmė modelin e bashkėjetesės me shumicėn shqiptare, meqė kjo ėshtė e vetmja mėnyrė qė tė ekzistojnė atje. Prandaj, jo vetėm njė herė kanė sugjeruar se si me mbėshtetjen e Beogradit do tė ishin tė gatshėm tė pranojnė pėrparėsitė qė i ofron plani i Ahtisarit. Shumėkush madje edhe nė Serbi e ka tė qartė se enklavat serbe nė Kosovėn qendrore dhe atė tė jugut, nuk kanė ardhmėri po nuk gjetėn mėnyrėn pėr bashkėjetesė me komunitetin shumicė. Nga ana tjetėr, Prishtina ėshtė e vetėdijshme se besueshmėrinė e bashkėsisė ndėrkombėtare do ta sigurojė vetėm me respektimin besnik dhe zgjerimin e vazhdueshėm tė tė drejtave tė pakicės serbe.
Interesi i dyanshėm: kushti i tretė i Tadiqit pėr njohje mund tė dalė si problemi mė i rėndė. Njohja faktike e status quo-s do tė mund tė interpretohej si ndarje e Kosovės, meqė pjesa veriore tani praktikisht dhe territorialisht ėshtė e ndarė nga pjesa tjetėr e vendit: kėtu nuk veprojnė institucionet e Kosovės, por ato serbe, dhe shpesh nuk ėshtė e mundur tė kalohet nga njėra nė pjesėn tjetėr. Por edhe ky problem, me njė menēuri tė mjaftueshme tė Beogradit e Prishtinės, mund tė zgjidhet, i ka pohuar burimi i kėsaj gazete. Beogradi ka interes tia jap fund problemit dhe tė shkoj drejt BE-sė me tė gjitha forcat; Kosova dėshiron tė ndėrpresė agoninė e shtetėsisė sė papėrfunduar, dhe tė bėhet anėtare me tė drejta tė plota e KB dhe anėtare e barabartė e bashksisė ndėrkombėtare. Qė tė dyjat pra kanė interes tė ndėrpresin pasigurinė e tashme.
Ēėshtje formulimi dhe jo pėrmbajtje: Prishtina po ashtu duhet tė jetė e ndėrgjegjshme se veriu i Kosovės vėshtirė do tė bėhet ndonjėherė e njėjtė me pjesėn tjetėr tė vendit, meqė shumica homogjene serbe me resantiman tė fuqishėm kundruall pushtetit qendror nuk do tė zhduket aq lehtė nga ky territor. Beogradi, ndėrkaq, pas Mendimit tė GJND-sė pėrfundimisht ėshtė bėrė i vetėdijshėm se nuk ka kthim nė gjendjen para shpalljes sė pavarėsisė, siē e din se pa zgjidhjen e qėndrueshme tė problemit tė Kosovės nuk do ta pėrfundojė rrugėn nė BE. Interesi pra ėshtė i dyanshėm dhe tani ėshtė punė e menēurisė politike qė autonomia aktuale pėr serbėt nė jug dhe harmonizimi i statusit tė veriut ta quajmė me emrin e vėrtetė, pėr gjithė tė pranueshėm, e pastaj edhe ta zbatojmė konkretisht. Kjo ėshtė ēėshtje mė pak e pėrmbajtjes, qė praktikisht tashmė ekziston, e mė shumė ēėshtje e formulimit, citon Novi List burimet.
Koha ditore
Ky ėshtė sinjali i parė publik se autoritetet e Beogradit do tė ishin tė gatshme qė njėherė e pėrgjithmonė tė zgjidhin nė mėnyrė tė qėndrueshme problemin themelor tė identitetit tė vet shtetėror-juridik dhe politik, por edhe statusin nė bashkėsinė ndėrkombėtare, pas Mendimit tė GJND-sė nė Hagė se shpallja e njėanshme e pavarėsisė sė Kosovės nuk ka cenuar tė drejtėn ndėrkombėtare.
Ndonėse nė opinion edhe deri mė tash mund tė hetohej se si Beogradi mund tė jetė i gatshėm pėr kompromis rreth Kosovės, asnjė zyrtar shtetėror i Serbisė ende nuk ka thėnė se Serbia do tė ishte e gatshme qoftė edhe formalisht nė pikėpamje juridike tė njoh Kosovėn. Por tani, nė prag tė debatit rreth Kosovės nė Asamblenė e Pėrgjithshme tė KB nė pjesėn e parė tė shtatorit, shihet qartė se Serbia po i dėrgon bashkėsisė ndėrkombėtare disa sinjale tė reja, deri pak kohe tė papritura.
Kushtet relativisht tė realizueshme: qė tė tri kushtet e theksuara realisht janė tė realizueshme. Eksterritorialiteti i manastireve ortodokse serbe nė Kosovė mund tė aplikohet pa shumė probleme pėr shumė arsye. Tempujt fetarė ortodoksė nė Kosovė qysh mė 1999 janė nėn mbrojtjen e forcave ndėrkombėtare dhe nė to nuk kanė qasje autoritetet e as popullsia lokale dhe vetėm kėto ditė disa sosh, si Manastiri i Graēanicės, mbrohet nga Policia e Kosovės. Po ashtu modeli i eksterritorialitetit ėshtė i provuar tashmė nė Greqi, ku statusin e tėrėsisė sė ndarė e gėzon mali Atos, njė nga qendrat e klerikalizmit ortodoks, ku Hilendari ėshtė manastiri mė i shenjtė i Kishės Ortodokse Serbe. Njė eksterritorialitet i tillė i manastireve nė Kosovė nuk do tė ishte ndonjė presedan ndėrkombėtar juridik.
Statusi i veēantė pėr serbėt nė jug tė Ibrit nė njė masė tė mirė ėshtė i paraparė edhe me planin e Ahtisarit, nė bazė tė tė cilit Kosova ka shpallur pavarėsinė, por qė Serbia nuk e njeh. Por, pėrfaqėsuesit politikė tė serbėve nė kėtė pjesė tė Kosovės ka kohė qė janė tė vetėdijshėm se duhet tė gjejmė modelin e bashkėjetesės me shumicėn shqiptare, meqė kjo ėshtė e vetmja mėnyrė qė tė ekzistojnė atje. Prandaj, jo vetėm njė herė kanė sugjeruar se si me mbėshtetjen e Beogradit do tė ishin tė gatshėm tė pranojnė pėrparėsitė qė i ofron plani i Ahtisarit. Shumėkush madje edhe nė Serbi e ka tė qartė se enklavat serbe nė Kosovėn qendrore dhe atė tė jugut, nuk kanė ardhmėri po nuk gjetėn mėnyrėn pėr bashkėjetesė me komunitetin shumicė. Nga ana tjetėr, Prishtina ėshtė e vetėdijshme se besueshmėrinė e bashkėsisė ndėrkombėtare do ta sigurojė vetėm me respektimin besnik dhe zgjerimin e vazhdueshėm tė tė drejtave tė pakicės serbe.
Interesi i dyanshėm: kushti i tretė i Tadiqit pėr njohje mund tė dalė si problemi mė i rėndė. Njohja faktike e status quo-s do tė mund tė interpretohej si ndarje e Kosovės, meqė pjesa veriore tani praktikisht dhe territorialisht ėshtė e ndarė nga pjesa tjetėr e vendit: kėtu nuk veprojnė institucionet e Kosovės, por ato serbe, dhe shpesh nuk ėshtė e mundur tė kalohet nga njėra nė pjesėn tjetėr. Por edhe ky problem, me njė menēuri tė mjaftueshme tė Beogradit e Prishtinės, mund tė zgjidhet, i ka pohuar burimi i kėsaj gazete. Beogradi ka interes tia jap fund problemit dhe tė shkoj drejt BE-sė me tė gjitha forcat; Kosova dėshiron tė ndėrpresė agoninė e shtetėsisė sė papėrfunduar, dhe tė bėhet anėtare me tė drejta tė plota e KB dhe anėtare e barabartė e bashksisė ndėrkombėtare. Qė tė dyjat pra kanė interes tė ndėrpresin pasigurinė e tashme.
Ēėshtje formulimi dhe jo pėrmbajtje: Prishtina po ashtu duhet tė jetė e ndėrgjegjshme se veriu i Kosovės vėshtirė do tė bėhet ndonjėherė e njėjtė me pjesėn tjetėr tė vendit, meqė shumica homogjene serbe me resantiman tė fuqishėm kundruall pushtetit qendror nuk do tė zhduket aq lehtė nga ky territor. Beogradi, ndėrkaq, pas Mendimit tė GJND-sė pėrfundimisht ėshtė bėrė i vetėdijshėm se nuk ka kthim nė gjendjen para shpalljes sė pavarėsisė, siē e din se pa zgjidhjen e qėndrueshme tė problemit tė Kosovės nuk do ta pėrfundojė rrugėn nė BE. Interesi pra ėshtė i dyanshėm dhe tani ėshtė punė e menēurisė politike qė autonomia aktuale pėr serbėt nė jug dhe harmonizimi i statusit tė veriut ta quajmė me emrin e vėrtetė, pėr gjithė tė pranueshėm, e pastaj edhe ta zbatojmė konkretisht. Kjo ėshtė ēėshtje mė pak e pėrmbajtjes, qė praktikisht tashmė ekziston, e mė shumė ēėshtje e formulimit, citon Novi List burimet.
Koha ditore