Jana
20-12-11, 00:56
Revista prestigjioze amerikane Time nė njė speciale tė saj ka botuar 10 ngjarjet mė tė rėndėsishme tė kėtij viti qė kanė ndryshuar konceptin e martesės. Ata e nisin nga martesa e famshme mbretėrore mes Princit britanik Ėill dhe Kate, pėr tė vijuar mė pas tek njė shembull negativ si Kim Kardaashian. TIME mė tej analizon martesat me gay (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#)-ve, dhe lidhjet qė po krijohen nga rrjetet sociale si Facebook apo Twitter. 10 ngjarjet mė tė rėndėsishme qė kanė ndryshuar konceptin martesė.
1. Will dhe Kate (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) na kujtojnė se pse i duam dasmat
Nė njė ambient sa publik aq edhe fantastik, njė ēift i ri u martua duke dhuruar njė spektakėl ndoshta shumė herė mė tė bukur se sa propozimi pėr martesė qė iu bė Kim Kardeshian. Trashėgimtari i ardhshėm i fronit britanik u martua me Kate Middleton, me tė cilėn kishte njė lidhje disa vjeēare. Kjo ishte njė martesė tradicionale me kuaj dhe kėmbėsorė, personalitete tė huaja nė kapele karakteristike. Por nė shumė mėnyra ky ishte njė bashkim shumė modern. Middleton ėshtė mbretėresha e parė britanike, e cila ėshtė e arsimuar, dhe ēifti ka jetuar sė bashku para se tė martohet. Nė pamje tė parė duket se ky ēift nuk ka pėr tu divorcuar kurrė, por pėr ta vėrtetuar kėtė ia lėmė kohės.
2. Martesat janė nė minoritet
Familjet kryesuar nga njerėzit e martuar nuk janė mė nė shumicė. Ky informacion na vjen nga njė anketė amerikane. Sipas kėsaj ankete nė vitin 2005 nė Amerikė nga 111.100.000 familje nė vend, 49.7% ose 55.200.000 prej tyre drejtohen nga njerėz tė martuar. Pjesa tjetėr, rreth 50,3% ėshtė e pėrbėrė nga ēifte tė pamartuara, njerėzit qė jetojnė vetėm dhe shtėpi tė kryesuar nga njė prind i vetėm. Pesė vjet mė parė, numri i personave tė pamartuar nė kėtė vend ka qenė 52%.
3. Martesa tė pasuron
Hendeku i pasurisė midis njerėzve martuar dhe tė pamartuar ėshtė gjithmonė nė rritje. Njerėzit e martuar mesatarisht kanė tė ardhura mė tė larta familjare sesa ata tė pamartuarit. Ka diskutime tė fuqishme akademike nė lidhje me kėtė ēėshtje. Nė pamje tė parė kjo duket e vėrtetė sepse njerėzit mė tė arsimuar kanė mė shumė gjasa pėr tu martuar pasi qėndrueshmėria nė njė martesė ēon nė aftėsinė pėr tė grumbulluar mė shumė pasuri. Studimet e fundit kanė treguar se pasuria e bėn mė tė lehtė martesėn mes njė ēifti por kėtu vlen pėr tu theksuar thėnia e famshme se paratė nuk mund tė blejnė dashurinė.
4. Kim Kardashian (http://www.nndb.com/people/137/000159657/) na kujton se pse i urrejmė dasmat
Njė arsye tjetėr kjo kundrejt Mbrojtjes sė Aktit Martesor! Vetėm pas 72 ditė lidhjeje, Kim dhe Kris i japin fund dashurisė sė tyre tė zjarrtė. Ēfarė dallimesh kontradiktore duhet tė ketė zbuluar ēifti nė vetėm nė 2 muaj lidhje qė nuk ishin tė dukshme nė gjashtė muaj njohjeje, apo gjatė pėrgatitjeve pėr martesė qė thuhej se do ti kalonte 18.000.000 $ shpenzime? Kjo ėshtė njė pyetje qė deri mė sot nuk i kemi gjetur njė pėrgjigje.
5. Tė lokalizosh lidhjet dashurore
Kohėt e fundit interneti ka qenė njė vendtakim pėr njė kohė tė gjatė pėr tė rinjtė e sotėm. Tė takosh, dhe tė bisedosh drejtpėrdrejtė me njė person (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) tėrheqės duket se tashmė ka dalė jashtė mode. Teknologjia ėshtė zhvilluar aq shumė sa sot mund tė lėsh njė takim edhe online. Pėrdoruesit e internetit zakonisht kontrollojnė faqe si Skout, Blendr, Zoosk dhe How About We pėr tė parė nėse ka anėtarė tė tjerė nė lagjen e tyre tė cilėt duan tė lidhen. Ndoshta pėr vendin tonė kjo tingėllon pak e ēuditshme por qė ka gjetur zbatim nė vendet ku teknologjia ėshtė shumė e zhvilluar.
6. New (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) York-u legalizon martesat mes homoseksualėve
Ėshtė e mundur qė nė vitin 2012 do tė shėnohet pikė kthese nė historinė e martesave gay. Pas prononcimit tė Presidentit Obama se ai nuk ėshtė pro Mbrojtjes sė Aktit tė Martesės, Delaware, Hawaii dhe Illinois tė gjithė firmosėn pėr tė drejtėn e homoseksualėve pėr tė formuar martesa. Nė korrik, edhe New York ishte pro kėtij ligji. Phyllis Siegal, 77 vjeē, dhe Connie Kopelov, 85 vjeē, ishte ēifti i parė homoseksual njujorkez qė cili u martua zyrtarisht mė 24 korrik.
7. Dėnimin pėr DOMA?
Nė shkurt, Prokurori i Pėrgjithshėm Amerikan Erik Holder njoftoi se administrata Obama nuk besonte se Akti i Mbrojtjes Martesore i vitit 1996,i cili kaloi nėn duart e Presidentit Clinton, ishte kushtetuese, pasi diskriminonte njerėzit homoseksual. Konservatorėt sociale ishin tė tronditur, por disa rojet e presidentit Obama janė edhe mė tė habitur. Mė parė, ai kishte shprehur vetėm neveri tė butė pėr DOMA dhe mbėshtetje tė vakėt pėr sindikatat e legalizuar gay. Ky sinjal se qeveria federale nuk do tė mbėshtesė martesat mes tė njėjtit seks hapi rrugėn pėr disa shtete pėr tė kaluar ligje pėr tė lejuar atė,
8. Tė lėsh tė dhėnat e tua online?
Ndoshta mund tė tingėllojė shumė ēuditshėm por ja qė ėshtė e vėrtetė. Sot interneti ėshtė bėrė si strehė apo ngushėllim pėr zemrat e vetmuara. Nė disa prej faqeve tė tij mė kryesore si Facebook, Twitter apo dhe tė tjera ti mund tė japėsh tė dhėnat e tua personale dhe ēdokush qė ėshtė i interesuar pėr ty, mund tė tė njohė nė bazė tė asaj se ēfarė ti ke shkruar pėr veten tėnde apo se ēfarė kė publikuar. Sot shkuesi ka dalė jashtė modė dhe mjafton qė ti tė kesh apo tė pėrdorėsh njė aparat tė njė teknologjie tė fundit si telefon apo lap-top dhe me kėtė e ke zgjidhur problemin e tė dashurės.
9. Poligamia (http://en.wikipedia.org/wiki/Poligamia), lloji mė i preferuar i martesave?
Si mund tė pėrkufizohet njė martesė? Kjo u duk si njė nga pyetjet mė tė mėdha tė vitit 2011, pasi poligamia u fut nė rrjedhėn e martesave. Shikuesit ishin tashmė tė njohur me kėtė fenomen pasi panė sezonin e dytė tė Bashkėshorte Motra, njė reality show qė ishte pėrqendruar rreth familjes sė Kody Brown (http://en.wikipedia.org/wiki/Sister_Wives), me katėr gra dhe 17 fėmijė. Jo vetėm qė ėshtė njė mėnyrė jetese tė e hapur poligamie nė Nevada, por anėtarėt e saj janė pėrpjekur pėr tė shkuar nė gjykatėn federale pasi sipas tyre .ata kanė tė drejtė kushtetuese pėr tė jetuar sipas kėtij stili. Ndėrkohė, sistemi gjyqėsor nė Vankuver ka dėgjuar argumentet pro dhe kundėr legalizimit tė poligamisė. Nė njėrėn anė, avokatėt mbrojtės u shprehėn se nėse gratė zgjedhin pėr tė ndarė njė bashkėshort, pse duhet dikush tjetėr tė merret me kėtė rast? Reagimi i palės tjetėr ishte se nuk ka njė komunitetit poligam nė tokė qė lejon gratė tė zgjedhin personin apo kohėn pėr tu martuar. Nė Kanada kjo lloj martese nuk po gjen terren. Gjykata nė SHBA ėshtė e mendimit se personat qė kėrkojnė njė martesė poligame janė duke fituar terren, por kanė njė rrugė tė gjatė pėr tė pėrshkuar.
10. Tė marrėsh kėshilla (http://en.wikipedia.org/wiki/Kėshilla) martesore nėpėrmjet televizionit?
Kohėt e fundit janė shtuar sė tepėrmi emisionet televizive qė japin kėshilla se si ta bėsh njė martesė tė funksionojė apo sė si ta ēosh nė rrugėn e duhur njė martesė qė ėshtė nė prag tė shkatėrrimit. I tillė ėshtė dhe emisioni The marriage Ref i drejtuar nga Jerry Seinfeld (http://www.imdb.com/name/nm0000632/) i cili ka habitur mbarė publikun dhe kritikėt, pasi njė bashkėshort i pakėnaqur nga martesa e tij, pasi dėgjoi njė episod tė kėtij emisioni tėrhoqi menjėherė kėrkesėn e tij pėr divorc. Gjithashtu Pat Robertson nė emisionin e tij Club 700 ofron kėshillime pėr ēifte. Arsyeja se pse ky emision ka tėrhequr vėmendjen e mbarė audiencės ėshtė motoja e tij Mė mirė ėshtė tė divorcohesh nga gruaja sesa ta tradhtosh atė ndėrkohė qė je i martuar.
1. Will dhe Kate (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) na kujtojnė se pse i duam dasmat
Nė njė ambient sa publik aq edhe fantastik, njė ēift i ri u martua duke dhuruar njė spektakėl ndoshta shumė herė mė tė bukur se sa propozimi pėr martesė qė iu bė Kim Kardeshian. Trashėgimtari i ardhshėm i fronit britanik u martua me Kate Middleton, me tė cilėn kishte njė lidhje disa vjeēare. Kjo ishte njė martesė tradicionale me kuaj dhe kėmbėsorė, personalitete tė huaja nė kapele karakteristike. Por nė shumė mėnyra ky ishte njė bashkim shumė modern. Middleton ėshtė mbretėresha e parė britanike, e cila ėshtė e arsimuar, dhe ēifti ka jetuar sė bashku para se tė martohet. Nė pamje tė parė duket se ky ēift nuk ka pėr tu divorcuar kurrė, por pėr ta vėrtetuar kėtė ia lėmė kohės.
2. Martesat janė nė minoritet
Familjet kryesuar nga njerėzit e martuar nuk janė mė nė shumicė. Ky informacion na vjen nga njė anketė amerikane. Sipas kėsaj ankete nė vitin 2005 nė Amerikė nga 111.100.000 familje nė vend, 49.7% ose 55.200.000 prej tyre drejtohen nga njerėz tė martuar. Pjesa tjetėr, rreth 50,3% ėshtė e pėrbėrė nga ēifte tė pamartuara, njerėzit qė jetojnė vetėm dhe shtėpi tė kryesuar nga njė prind i vetėm. Pesė vjet mė parė, numri i personave tė pamartuar nė kėtė vend ka qenė 52%.
3. Martesa tė pasuron
Hendeku i pasurisė midis njerėzve martuar dhe tė pamartuar ėshtė gjithmonė nė rritje. Njerėzit e martuar mesatarisht kanė tė ardhura mė tė larta familjare sesa ata tė pamartuarit. Ka diskutime tė fuqishme akademike nė lidhje me kėtė ēėshtje. Nė pamje tė parė kjo duket e vėrtetė sepse njerėzit mė tė arsimuar kanė mė shumė gjasa pėr tu martuar pasi qėndrueshmėria nė njė martesė ēon nė aftėsinė pėr tė grumbulluar mė shumė pasuri. Studimet e fundit kanė treguar se pasuria e bėn mė tė lehtė martesėn mes njė ēifti por kėtu vlen pėr tu theksuar thėnia e famshme se paratė nuk mund tė blejnė dashurinė.
4. Kim Kardashian (http://www.nndb.com/people/137/000159657/) na kujton se pse i urrejmė dasmat
Njė arsye tjetėr kjo kundrejt Mbrojtjes sė Aktit Martesor! Vetėm pas 72 ditė lidhjeje, Kim dhe Kris i japin fund dashurisė sė tyre tė zjarrtė. Ēfarė dallimesh kontradiktore duhet tė ketė zbuluar ēifti nė vetėm nė 2 muaj lidhje qė nuk ishin tė dukshme nė gjashtė muaj njohjeje, apo gjatė pėrgatitjeve pėr martesė qė thuhej se do ti kalonte 18.000.000 $ shpenzime? Kjo ėshtė njė pyetje qė deri mė sot nuk i kemi gjetur njė pėrgjigje.
5. Tė lokalizosh lidhjet dashurore
Kohėt e fundit interneti ka qenė njė vendtakim pėr njė kohė tė gjatė pėr tė rinjtė e sotėm. Tė takosh, dhe tė bisedosh drejtpėrdrejtė me njė person (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) tėrheqės duket se tashmė ka dalė jashtė mode. Teknologjia ėshtė zhvilluar aq shumė sa sot mund tė lėsh njė takim edhe online. Pėrdoruesit e internetit zakonisht kontrollojnė faqe si Skout, Blendr, Zoosk dhe How About We pėr tė parė nėse ka anėtarė tė tjerė nė lagjen e tyre tė cilėt duan tė lidhen. Ndoshta pėr vendin tonė kjo tingėllon pak e ēuditshme por qė ka gjetur zbatim nė vendet ku teknologjia ėshtė shumė e zhvilluar.
6. New (http://www.tiranachat.net/shqip/2011/12/lajme/kuriozitete/10-ngjarjet-qe-kane-ndryshuar-konceptin-martese/#) York-u legalizon martesat mes homoseksualėve
Ėshtė e mundur qė nė vitin 2012 do tė shėnohet pikė kthese nė historinė e martesave gay. Pas prononcimit tė Presidentit Obama se ai nuk ėshtė pro Mbrojtjes sė Aktit tė Martesės, Delaware, Hawaii dhe Illinois tė gjithė firmosėn pėr tė drejtėn e homoseksualėve pėr tė formuar martesa. Nė korrik, edhe New York ishte pro kėtij ligji. Phyllis Siegal, 77 vjeē, dhe Connie Kopelov, 85 vjeē, ishte ēifti i parė homoseksual njujorkez qė cili u martua zyrtarisht mė 24 korrik.
7. Dėnimin pėr DOMA?
Nė shkurt, Prokurori i Pėrgjithshėm Amerikan Erik Holder njoftoi se administrata Obama nuk besonte se Akti i Mbrojtjes Martesore i vitit 1996,i cili kaloi nėn duart e Presidentit Clinton, ishte kushtetuese, pasi diskriminonte njerėzit homoseksual. Konservatorėt sociale ishin tė tronditur, por disa rojet e presidentit Obama janė edhe mė tė habitur. Mė parė, ai kishte shprehur vetėm neveri tė butė pėr DOMA dhe mbėshtetje tė vakėt pėr sindikatat e legalizuar gay. Ky sinjal se qeveria federale nuk do tė mbėshtesė martesat mes tė njėjtit seks hapi rrugėn pėr disa shtete pėr tė kaluar ligje pėr tė lejuar atė,
8. Tė lėsh tė dhėnat e tua online?
Ndoshta mund tė tingėllojė shumė ēuditshėm por ja qė ėshtė e vėrtetė. Sot interneti ėshtė bėrė si strehė apo ngushėllim pėr zemrat e vetmuara. Nė disa prej faqeve tė tij mė kryesore si Facebook, Twitter apo dhe tė tjera ti mund tė japėsh tė dhėnat e tua personale dhe ēdokush qė ėshtė i interesuar pėr ty, mund tė tė njohė nė bazė tė asaj se ēfarė ti ke shkruar pėr veten tėnde apo se ēfarė kė publikuar. Sot shkuesi ka dalė jashtė modė dhe mjafton qė ti tė kesh apo tė pėrdorėsh njė aparat tė njė teknologjie tė fundit si telefon apo lap-top dhe me kėtė e ke zgjidhur problemin e tė dashurės.
9. Poligamia (http://en.wikipedia.org/wiki/Poligamia), lloji mė i preferuar i martesave?
Si mund tė pėrkufizohet njė martesė? Kjo u duk si njė nga pyetjet mė tė mėdha tė vitit 2011, pasi poligamia u fut nė rrjedhėn e martesave. Shikuesit ishin tashmė tė njohur me kėtė fenomen pasi panė sezonin e dytė tė Bashkėshorte Motra, njė reality show qė ishte pėrqendruar rreth familjes sė Kody Brown (http://en.wikipedia.org/wiki/Sister_Wives), me katėr gra dhe 17 fėmijė. Jo vetėm qė ėshtė njė mėnyrė jetese tė e hapur poligamie nė Nevada, por anėtarėt e saj janė pėrpjekur pėr tė shkuar nė gjykatėn federale pasi sipas tyre .ata kanė tė drejtė kushtetuese pėr tė jetuar sipas kėtij stili. Ndėrkohė, sistemi gjyqėsor nė Vankuver ka dėgjuar argumentet pro dhe kundėr legalizimit tė poligamisė. Nė njėrėn anė, avokatėt mbrojtės u shprehėn se nėse gratė zgjedhin pėr tė ndarė njė bashkėshort, pse duhet dikush tjetėr tė merret me kėtė rast? Reagimi i palės tjetėr ishte se nuk ka njė komunitetit poligam nė tokė qė lejon gratė tė zgjedhin personin apo kohėn pėr tu martuar. Nė Kanada kjo lloj martese nuk po gjen terren. Gjykata nė SHBA ėshtė e mendimit se personat qė kėrkojnė njė martesė poligame janė duke fituar terren, por kanė njė rrugė tė gjatė pėr tė pėrshkuar.
10. Tė marrėsh kėshilla (http://en.wikipedia.org/wiki/Kėshilla) martesore nėpėrmjet televizionit?
Kohėt e fundit janė shtuar sė tepėrmi emisionet televizive qė japin kėshilla se si ta bėsh njė martesė tė funksionojė apo sė si ta ēosh nė rrugėn e duhur njė martesė qė ėshtė nė prag tė shkatėrrimit. I tillė ėshtė dhe emisioni The marriage Ref i drejtuar nga Jerry Seinfeld (http://www.imdb.com/name/nm0000632/) i cili ka habitur mbarė publikun dhe kritikėt, pasi njė bashkėshort i pakėnaqur nga martesa e tij, pasi dėgjoi njė episod tė kėtij emisioni tėrhoqi menjėherė kėrkesėn e tij pėr divorc. Gjithashtu Pat Robertson nė emisionin e tij Club 700 ofron kėshillime pėr ēifte. Arsyeja se pse ky emision ka tėrhequr vėmendjen e mbarė audiencės ėshtė motoja e tij Mė mirė ėshtė tė divorcohesh nga gruaja sesa ta tradhtosh atė ndėrkohė qė je i martuar.