[sakra]

Thesari i panjohur i popullit tonë

Edhe në librat e juaja të shkruara shumë më herët, sidomos tek ato me tregime dhe anekdota, shprehet kjo frymë në formë porosish, shprehen këto vlera jashtëzakonisht të fuqishme e madhështore të mendimit pozitiv. A do të thotë kjo, se gjeniu unë popullorë e ka njohur këtë dhunti inspirative shumë kohë para se ajo të proklamohet si zbulim epokal në fund të viteve të ’90-ta (bashkëdyzim i njohurive mentale të Lindjes dhe të arriturave shkencore Perëndimore)?

Daut Demaku: Pyetje e mrekullueshme. Faleminderit.
Gjatë vitit të parë të studimeve shkuam me Çun Lajçin (ai ishte student i aktrimit) në Festivalin e Folklorik në Drenicë, që vazhdon të mbahet edhe sot. Çuni ishte në program, këndonte ëmbël në lahutë këngët e vjetra të Rugovës. Para fillimit të programit shkuam të shoku im i ndjerë, Osman R. Gashi, dritë pastë. Në banesën e shokut tim, Çuni mori lahutën dhe t’ia krisi Osa Kukës. Kur e kreu, i thashë: Çun, brenda mureve të banesës është lehtë ta këndosh Osa Kuken, por në të mbajtë – këndoje në Festival. Çuni – edhe ma i krisur se unë – në Festival, sa e mbaroi këngën për njëfarë Kaçurreli të Rugovës, pa pritë e kujtua – ia krisi Osa Kukës. Kur i tha vargjet: çonu ju, mori shkina, mblidhni eshtna nëpër Vranina – ndodhi çudia. U çua profesori, Anton Çetta, me dorën e vet i mbylli perdet e binës dhe e ndërpreu Festivalin. Eu, thashë vetmevete, po njeri i poshtër qenka kyfarë profesori! U mbyll kjo ngjarje dhe vazhduam në fakultet. Pesë-gjashtë ditë ma vonë (meqë ma nuk i flisja profesorit), pas ligjërate, profa me zuri për krahu dhe më futi në kabinet. I thashë: çka do ti me mua, profesori që e kam dashtë unë - ka vdekur atë natë në Gllogovc, sytë nuk dua me t’i pa ma… Profa me një qetësi më tha: a e di ti kush e ka themeluar Festivalin e folklorit në Drenicë? I thashë: nuk e di dhe nuk dua ta di! Më tha: Atë festival e ka themeluar UDB-a. E ka ditur se qëllon një krisur sikur ti, që e motivon një të krisur edhe ma të madh, si Çuni, ai e këndon një këngë kombëtare, ndizet publiku – UDB-a regjistron publikun dhe, pastaj një nga një – në tortura dhe në burg. Festivali i folklorit në Drenicë është dritare e UDB-es që ta sheh Drenicën nga brenda. Nuk jeni fëmijë, çilni sytë, bëhuni më të mençur…
Eh, dritë pastë legjenda e quajtur Anton Çetta. Këtu nisi shoqërimi im me profesorin (Çuni s’i ka fol pesë-gjashtë vjet, madje edhe provimin para tij e ka dhënë duke shikuar anash…) E shoqëroja, pastaj Profesorin kur mblidhte folklor nëpër Drenicë dhe, ndërhyja, sepse i shënonte gabim fjalët “likura”, “shloje” etj. E Ai më thoshte: po ti je rritë në kullë, me urtinë popullore – pse nuk merresh me këtë punë? Por, sinqerisht, mendjemadhësia dhe mosdija ime e asaj kohe më thoshin: kurrë nuk do të merrem me folklor, sepse unë do të bëhem shkrimtar i madh, folklori është për muze.
Të gjitha këto momente i thashë për të dalë tek përfundimi: dy-tri javë para se të vdiste profesor Antoni, me shokun tim, Mehmet Kajtazin, dritë pastë, ia bëmë një vizitë. Atë ditë profesori tha: ama një letër, ta shkruaj një amanet për këtë kryefortin e Drenicës, t’ia la amanet me shkrim që ta ngris tregimin shqiptar. Por, më tha profa, mos i banë dy gabimet e mia:
E para: titulli le të jetë Tregime shqiptare, e jo sikur unë Tregime të Drenicës;
E dyta: ngriti në letrarishte, sepse bota shqiptare nuk po e kupton tregimin tonë. Dhe të vazhdosh Tregime shqiptare 1, 2, 3,... 20… I thashë: deri kur kështu, prof? Më tha: derisa të mbushet GOJA GJAK edhe ty sikur mua sot dhe, me gjak në gojë, t’ia lësh amanet dikujt tjetër ta vazhdojë këtë punë. Ktheva kokën anash, më rridhnin lotët e nuk doja të më shihte Antoni – legjendë, dhe, kur e mora veten i thashë: Po, do ta bëjë, profesori im, më i miri në botë!
Dashuria ndaj këtij burri të madh të kombit, amaneti i tij, më detyruan të thellohem në studimin e vërtetë të mençurisë kombëtare. Dhe, a dini çka ndodhë? Gjej se mendja shqiptare është aq e thellë, aq e begatshme, aq e panjohur (edhe për ne) sa nuk kemi çka kërkojmë nëpër metropole të botës, kemi thesarin tonë, shumë të pasur dhe mahnitës, prej të cilit duhet të mësoj bota. Shihni shembullin e Kanunit tonë që Luisi (amerikan) e quajti bazë e kushtetutës amerikane.
Ndoshta e teprova, por po kam dëshirë të them edhe diçka: gjatë këtyre studimeve më rrëzoi përtoke një NJOHJE. Fjalën e kam për një këngë që e kam urrejtur shumë: e këndonin në Gjakovë, fillonte me do vargje që, për mua, të paditurin, ishin vargje bosh: trandofili i çoj fjalë karanfilit. Këngë boshe. E kotë. Kur, duke studiuar më thellë gjej se kjo këngë iu kushtohet njerëzve të parë të Lidhjes së Prizrenit. Populli i mençur dhe i dashur, për t’iu kënduar burrave të atdheut dhe për të mos e kuptuar armiku, Abdyl Frashërit i thotë Trëndafil, Ymer Prizrenit i thotë Karafil. A është e mundur, o Zot? Parinë e vet, njerëzit më të mirë të shqiptarisë i nderon ME EMRA TË LULEVE. Sepse, me të vërtetë ata ishin LULET MË TË BUKURA TË TOKËS SHQIPTARE.
Dhe tash, të kthehem tek pyetja e juaj, nuk ka teori të Mendimit Pozitiv, të ligjeve themelore të mendjes, që nuk mund t’iu gjendet ekuivalenca në thesarin shqiptar. Udhëtimi më i gjatë në botë fillon prej vetvetes deri tek vetvetja. Nëse e nxjerrim në dritë një pjesë të mençurisë shqiptare do t’i zbërthejmë të gjitha Ligjet e jetës që sot lexohen në gjithë botën në miliona e miliona ekzemplarë, po ato ligje gjenden në traditën kulturore shqiptare. Librin e parë e botova, “Tregimet shqiptare dhe mendimi pozitiv 1” – fillova me shumë vonesë ta përmbushi amanetin e profesorit tim, por fillova. Mos e merrni për reklamë, sepse ky libër shitet pa kurrfarë reklame, por ata që do ta lexojnë, jam i bindur që më loçkë të zemrës do të thonë: faleminderit. Por falënderimet nuk më takojnë mua, falënderimet i takojnë NJERIUT që udhëhoqi Pajtimet e gjaqeve, që pajtojë mijëra e mijëra zemra shqiptare. (Bekimi dhe mëshira e Zotit qoftë me shpirtin e tij). Më falni që u zgjata tepër, ama amaneti është amanet dhe unë kam qenë i DETYRUAR ta them një ditë publikisht dhe kjo është hera e parë që e them.