Ushqimi junk

[Naki]

Termi „junk“ ushqim i dedikohet një llojit specifik të ushqimit, që përndryshe është shumë i njohur në kohën e sotme dhe kryesisht konsumohet jashtë shtëpisë. Ky ushqim përmban shumë sheqer dhe yndyra dhe llogaritet si jo i shëndetshëm. Këtu marrin pjesë ëmbëlsira të ndryshme, produkte me çokollatë, akullore, çips, hamburger, “hot-dog”, patate të fërguara dhe ngjashëm (i a.q. ushqim i shpejtë). Në qoftë se ushqimi i tillë konsumohet shpesh, në llogari të ushqimeve të tjera, mund të shfaqet trashësi, deficit mineralesh dhe vitaminash dhe probleme tjera shëndetësore.

Pse ushqimi „junk“ llogaritet si jo i shëndoshë?

Yndyrat e ngopuraUshqimi që preferohet në restorantet e njohura për ushqim të shpejtë (mish pule i fërguar, hamburgerë dhe patate të fërguara) përmban sasi të madhe të yndyrave të ngopura. Kët o yndyra preferohen në industrinë e prodhimit të ushqimit pasi që janë të lira dhe mund të qëndrojnë temperatura të larta gjatë gatuarjes. Vetëm një ushqim i tillë përmban më shumë se 50% të nevojave të përgjithshme ditore për yndyrë.Sipas rekomandimeve për ushqim të ekuilibruar, nëse konsumimi energjetik ditor është 2000 kilokalori, yndyrat duhet të jenë prezente më pak se 20 gr. Kjo sasi (20 gr) e yndyrave të ngopura përmbahet në një ushqim të vetëm të tillë, siç janë ushqimet që vijojnë:

• Peshk i fërguar, me pomfrit
• Katër copa picë
• Hamburger me çips
• Mish pule i fërguar, me çips

Yndyrat kanë vlerë të madhe energjetike – përmbajnë dy herë më shumë kiloxhula në gram (37 kJ) në krahasim me proteinat (17 kJ) ose karbohidratet (16 kJ). Nëse në organizëm rregullisht futen më shumë kiloxhula se sa është nevoja e tij, do të vijë deri te trashja. Është vërtetuar se yndyrat e ngopura sjellin deri te rritja e peshës më shumë se yndyrat e pangopura, bile edhe në raste kur kanë njëlloj kiloxhula. Yndyrat e ngopura e zmadhojnë rrezikun për sëmundje të zemrës, përmes rritjes së nivelit të kolesterolit në gjak.

KripaTipike për ushqimin Junk është se është shumë i kripur. Konsumimi i tepërt i kripës mund të sjell deri te rritja e tensionit, që gjithashtu paraqet rrezik për sëmundjet e zemrës. Sasia maksimale e lejuar e kripës tek të rriturit me tension normal të gjakut është 2500 mg në ditë. Kuzhina jonë, tradicionalisht është e kripur (futen dy herë më shumë sasi të kripës). Duhet ditur se vetëm rreth 20% e kripës futet me “hedhjen përsipër” mbi ushqim – pjesa tjetër është e fshehur në ushqimin e gatshëm, siç është buka, drithërat që përdoren si mëngjez, simita të ndryshëm dhe biskota, që përdoren si zemër. Nëse duam ta zvogëlojmë marrjen e kripës, duhet të ndërpritet marrja e ushqimit të gatshëm.

SheqeriUshqimet „?unk“ që vijojnë përmbajnë shumë sheqer të bardhë: biskotat, pastat, bonbonet, akullorja dhe ëmbëlsirat tjera. Dihet se ushqimi i tillë mund të sjell deri te trashja dhe te shfaqja e sëmundjes së sheqerit. Përveç kësaj, konsumimi i madh i sheqerit është shkak i shpeshtë për paraqitjen e shpeshtë të kariesit të dhëmbëve, prirjes ndaj trombozës, e zvogëlon nivelin e kolesterolit “të mirë”, e zmadhon nivelin e yndyrave që lidhen me zhvillimin e sëmundjes së sheqerit dhe sëmundjeve të zemrës, e zmadhon rrezikun për kancer kolorektal.

AditivetAditivet që shtohen në ushqimin „junk„ kanë rol ta zgjasin afatin e produkteve, ta përmirësojnë ngjyrën, erën dhe shijen. Disa njerëz tregojnë ndjeshmëri ndaj aditivëve, por kjo nuk është aq shpesh sa që mendohet. Si rezultat i ndjeshmërisë mund të paraqitet diarre dhe shpërthim në lëkurë.

A duhet të mënjanohet komplet ushqimi „junk“?
Është shumë rëndë gjeneratat që praktikisht janë rritur me “ushqim të shpejtë” të binden se duhet ta largojnë komplet. E arsyeshme është të jemi më të rezervuar në pritjet – të paktën të bëhet një zgjedhje më e mirë e ushqimit. Ndoshta mënyra më e thjeshtë të kënaqeni në ushqimin e shpejtë, duke mos konsumuar shumë yndyra, është të mos merrni çips ose pomfrit. Sasi e madhe e çipsit përmban rreth 50 gr yndyrë. Nëse doni ta zvogëloni peshën, nuk duhet të konsumoni më shumë se 40 gr yndyra në ditë. Ata që janë aktiv fizikisht mund të marrin 70 gr yndyra në ditë. Ushqimet që vijojnë të ushimit “të shpejtë” përmbajnë relativisht më pak yndyra:

• Picë vegjetariane, picë me fruta deti, mish pule pa lëkurë.
• Pulë në skarë, mish peshku në skarë, sufllaki, qofte në skarë etj.

Edhe ushqimi „junk“ ka vlerë të caktuar nutritive dhe ky mund të konsumohet kohë pas kohe. Çelsi është te vetëkontrolli. Rekomandimi gjeneral është që rreth 90% e ushqimit të jetë i freskët dhe i shëndoshë, ndërsa ushqimi „junk“ të mos jetë i përfaqësuar më shumë se 10%.

marrë nga shëndeti