Fjalorth terminologjik-Filozofik

[LABI]

A
Absolut (lat, absolutus) ajo që është e parë, e pakushtëzuar dhe e pavaruar. Në filozofinë idealiste, absolute është kryesorja dhe e para nga e cila varet dhe shpjegohet cdo gjë. Hegeli konsideron se një absolute I këtillë është ideja , kurse Shelingu – shpirti .

Absolutizëm/mi – në gnoseologji :pikëpamje , sipas së cilës e vërteta është absolute ; në politikë – pushtet I pakufizuar, sundim arbitrar, I cili nuk I përfill normat, ligjet dhe kushtetutën .

Absolutizim/I – të shndërruarit e ndonjë vetie , raporti ,lidhje apo parimi në dcika absolute , të parë dhe të vetmen të rëndësishme, qe nuk është e kushtëzuar nga dicka tjetër.

Adekuat/e (lat. Adaquuare- te barazosh) – ajo që I përgjigjet që është e barbartë dhe në pajtim me dicka tjetër.

Afeksion/I (lat. Affection- veprim) –veprim që shkakton ndonjë reaksion në subjektin, psh:shkakton ndijime , shqetësime , pasqyrime.

Afirmim/I (lat. Ad.firmus- ifort) pohim, pranim se dicka është e këtillë ose e atillë, e ku ndërt me mohimin , në jetën e përditshme- të bëhesh I njohur, I pranuar në ndonjë fushë.

Agnosticizëm/mi (gr, “a” – jo . “gnostikos”- njohje) – pikëpmaje filozofike e cila mohon mundësinë e njohjes së botës. Përfaqësues më të njohur të agnosticizmit janë : David Hjum, dhe Imanule Kanti.

Agnostik/e ai apo ajo qe I përmbahet agnosticizmit, që botën , cështjen , situatën e kundron sit ë pashpresë, të panjohur dhe të pazgjidhshme.

Aksidencë/a (lat, accidit, ajo ndodh) veti jothelbsore e rastit dhe e parëndësishme; fenomeni fenomenalja. E kunderta me thelbin dhe te domosdoshmën.

Aksiologji/a (gr. Axios – I vlershëm – logos- shkencë) disiplinë filozofike, e cila merrret me studimin e vlerave njerëzore në përgjithësi , thelbin , mënyrën e ekzistimit dhe cështjen e renditjes së tyre sipas rëndësisë. Themelues i aksiologjisë është H..Loce.

Aksiologjik/e problem apo cështje që ka të bëjë me aksiologjinë , me vlerat njerëzore në përgjithësi