Zoti ynė nuk ėshtė as materie dhe as gjė aksidentale
As trup nuk ėshtė Ai, i Larti nė lartėsi
Prandaj nxėnėsi i dijes duhet ta mėsojė akiden nė duart e njė shejhu i cili e njeh mirė akiden e selefėve, me qėllim qė ti sqarojė atij shprehjet dhe bindjet qė janė nė kundėrshtim me akiden e selefėve.
Sė dyti: Nė Hadith
1. Libri Fethul Bari, sqarim i Sahihut tė Buhariut, i Ibėn Haxher el Askilani (Allahu e mėshiroftė!).
2. Libri Subulu as selam, sqarim i Bulugu al meram, i Saneanit, njė libėr i cili bashkon mes hadithit dhe fikhut.
3. Libri Nejlu al eutar, sqarim i Munteka el Ahbar i Sheukanit.
4. Libri Umdetu al Ahkam i El Makdesi, njė libėr i specializuar shumica e haditheve tė tė cilit janė nė dy Sahihat dhe nuk ėshtė nevoja tė kėrkohet pėr saktėsinė e tyre.
5. Libri Dyzet hadithet e Neveviut, i Ebu Zekerija en Nevevi Allahu e mėshiroftė! Ky libėr ėshtė shumė i mirė sepse nė tė ka mėsime tė mira, stil tė mirė dhe rregulla shumė tė dobishme, siē ėshtė p.sh. hadithi: Nga islami i mirė i njeriut ėshtė lėnia e asaj qė nuk i intereson.
[1] Ky hadith ėshtė njė rregull, po tė ecėsh sipas tė cilit, do tė ishte i mjaftueshėm. Po kėshtu edhe rregulli nė lidhje me tė folurin: Kush beson Allahun dhe botėn tjetėr, tė flasė mirė ose tė heshtė!
[2]
6. Libri Bulugu al Meram, i hafiz Ibėn Haxher el Askilani, njė libėr shumė i dobishėm veēanėrisht me faktin se ai pėrmend transmetuesit e haditheve dhe se kush e ka konsideruar tė saktė apo tė dobėt njė hadith tė caktuar, si dhe bėn shėnimet e veta nė hadithe.
7. Libri Nuhbetu el fikr, i Ibėn Haxher el Askilani, i cili konsiderohet njė libėr pėrmbledhės. Sikur nxėnėsi i dijes ta kuptojė dhe ta pėrvetėsojė kėtė libėr, ai i mjafton nė vend tė shumė librave nė terminologjinė e hadithit. Nė kėtė libėr, Ibėn Haxheri ka edhe njė stil shumė tė dobishėm, i cili ėshtė: shqyrtimi dhe ndarja. Kur e lexon kėtė libėr, nxėnėsi i dijes ėshtė aktiv pasi qė ai ėshtė i ndėrtuar nė atė mėnyrė qė tė kėrkon tė vesh mendjen nė punė. Madje unė them se nxėnėsi i dijes bėn mirė ta mėsojė pėrmendėsh atė, sepse ai ėshtė njė pėrmbledhje e dobishme nė shkencėn e hadithit.
8. Gjashtė Sunenet: Sahihu i Buhariut, Sahihu i Muslimit, Sunenu en Nesai, Sunenu Ebi Daud, Sunenu Ibėn Maxheh dhe Xhamiu et Tirmidhi. E kėshilloj nxėnėsin e dijes qė tė lexojė sa mė shumė prej tyre, sepse nė to ka dy dobi:
E para: Kthimi tek bazat e fesė.
E dyta: Pėrsėritja e emrave tė transmetuesve nė mendje, gjė e cila bėn qė kur tė lexosh emrat e transmetuesve nė ēdo sened qė tė jenė, e dallon p.sh. se filani ėshtė nga transmetuesit e Buhariut, duke pėrfituar kėshtu kėtė dobi nė shkencėn e hadithit.
Sė treti: Nė fikh
- <LI class=style171>1. Libri Edukata e tė ecurit pėr nė xhami, i shejhut tė Islamit Muhamed ibėn Abdulvehab, Allahu e mėshiroftė. <LI class=style171>2. Libri Zadu el Nustekni, shkurtim i librit El Mukni, i El Haxhavi, njė nga mė tė mirat libra tė pėrmbledhura nė fikh. Ky ėshtė njė libėr i shkurtuar dhe i pėrmbledhur, tė cilin profesori ynė, dijetari i madh Abdurrahman es Seadi, Allahu e mėshiroftė, na kėshilloi qė ta mėsonim pėrmendėsh, ndėrkohė qė vetė ai kishte mėsuar pėrmendėsh tekstin e librit Delijlu et Talib. <LI class=style171>3. Libri Er raudul murabea, sqarim i Zadul Mustekni, i shejh Mensur el Behuti.
- 4. Libri Umdetul Fikh, i Ibėn Kudames, Allahu e mėshiroftė!
Sė katėrti: Nė ndarjen e trashėgimisė
- <LI class=style171>1. Libri Metnu er Rrahabije, i Er Rahabi.
- 2. Libri Metnul Burhanije, i Muhamed el Burhani, njė libėr i shkurtuar, i dobishėm, pėrmbledhės pėr tė gjitha trashėgimitė. Pėr mendimin tim, ky i dyti ėshtė mė i mirė se libri Er Rrahabije, pėr shkak se ky ėshtė mė pėrmbledhės dhe me njohuri mė tė zgjeruara.
Sė pesti: Nė Tefsir
1. Libri Tefsiri i Kuranit tė Madhėrishėm, i Ibėn Kethirit, i cili ėshtė i mirė nė tefsirin me gjurmėt e tė parėve, i dobishėm dhe i sigurtė (pėr nga akidja, etj). Por ai jep shumė pak nė lidhje me anėn gjuhėsore dhe atė retorike.
2. Libri Tejsijr el Kerijmi er Rrahman fi Tefsir Kelamil Menan, i shejh Abdurrahman ibėn Nasir es Seadi, Allahu e mėshiroftė! Ky ėshtė njė libėr i mirė, i lehtė pėr tu pėrvetėsuar dhe i sigurtė (pėr nga akidja, etj). Unė kėshilloj pėr leximin e tij.
3. El Mukadimetu fi et Tefsir, e shejhut tė Islamit Ibėn Tejmije, i cili ėshtė hyrje e rėndėsishme dhe e mirė nė shkencėn e Tefsirit.
4. Libri Edvaul Bejan, i dijetarit tė madh Muhamed esh Shinkiti, Allahu e mėshiroftė! Ky ėshtė njė libėr pėrmbledhės i hadithit, fikhut, tefsirit dhe usuli fikhut.
Sė gjashti: Libra tė pėrgjithshme nė disa shkenca tė ndryshme
1. Nė sintaksėn arabe: Metnul Axhrumije, njė libėr i shkurtuar dhe i thjeshtė.
2. Gjithashtu nė sintaksė: Elfijtu Ibni el Malik, i cili konsiderohet esenca e sintaksės.
3. Nė Sira, libri mė i mirė qė kam parė ėshtė: Zadul Miad, i Ibnul Kajim, Allahu e mėshiroftė! Ky ėshtė njė libėr shumė i dobishėm i cili pėrmend historinė e Pejgamberit (salallahu alejhi ue selem) nė tė gjitha gjendjet e tij, pastaj nxjerr ligje dhe dobi tė shumta.
4. Libri Kopėshti i njerėzve tė zgjuar, i Ibėn Hiban el Busti, Allahu e mėshiroftė! Ky ėshtė njė libėr i dobishėm edhe pse ėshtė i vogėl, dhe ka mbledhur njė numėr tė madh dobishė dhe gjurmė dijetarėsh tė hadithit e tė tjerė.
5. Libri Sijeru ealami en Nubela, i Dhehebiut, njė libėr me dobi shumė tė mėdha, nga i cili nxėnėsi i dijes duhet tė lexojė dhe tė kthehet tek ai.
[1] Hadith Sahih. E ka nxjerrė Tirmidhiu 2324, Ibėn Maxheh 3976.
[2] Buhariu 6018, Muslimi 47.
Titulli: Librat e nxėnėsit tė dijes
Modė E Temėzuar