Cilên gjuhê (duhet tê) flasin kosovarêt?

[Albanian eX|PerT]

Cilen gjuhe duhet ta flasin kosovaret, ketu e keni fjalen, a?

Ata qe kane paaaak njohuri per zhvillimin e gjuheve, nje gje duhet ta kene parasysh se, nje gjuhe e cila ka disa dialekte ajo eshte më burimore si rezultat i menyrave te ndryshme te te folurit qe une i quaj thesar per ruajtjen e burimit autentik te fjaleve! Pse?

Po me qellim e pa qellim ndonjehere, i keni hyre zberthimit te etimologjise se fjaleve shqipe te dialektit gegnishte (gegerishte), ku do te shihni se vetem ne ate menyre do i nxjerren kuptimet e fjaleve te sotme!? Provoni dhe shikoni, do bindeni se gegnishtja eshte burimi thelbesore dhe kalaja me e forte e gjuhes shqipe, -pra po flasim per gegnishten e mirefillte, e jo lakimet krahinore te tetovareve apo shkupjaneve etj., e te M. Kelmendit, qe s'ka lidhje me gjuhe te mirefillte-?

S'po ikim shume larg, shikoni fjalet greke e italiane, nese deshironi te bindeni se ato gjuhe jane bija te gjuhes se shtrejt shqipe, do shihni se te gjitha kane origjine -nese mund te shprehem keshtu- nga gjuha shqipe e me konkretisht nga dialekti geg!

Edhe pse kongreset apo institucionet bejne nje gjuhe -nese e quajme- paresore, prap te folurit ne dialekte te ndryshme eshte shume gje normale!

Pra, sot neve na duhet nje gjuhe e unisuar, porse ta kemi parasysh se eshte e pamundur qe t'i vetedijesojme te gjithe popullin shqiptar qe te kene nje konsesus e te e aprovojne idene se duhet te flasim te gjithe njelloje! Gjuha eshte per komunik, e per te nxjerre ate qe te fle ne zemer, dhe si rrjedhoje njerezve nuk duhet imponuar dicka qe ata nuk e duan -nepermjet te saj te shfaqin ate qe mbajne mbrenda- e me pastaj do hasim ne nje moskenaqesi nga vet folesit shqiptar.

Une them qe kosovarët kane nje dialekt, i cili nuk paraqet problem te perdoret -nese permiresohet nga vet shqiptaret- duke i braktisuar ca barbarizma turke e sllave, e duke i neglizhuar edhe keto devijimet e fundit gjuhesore nga "kullerat" dhe gjithashtu duke qene me vigjilente rreth ca shkurtesave e lakimeve nga bota e internetit, mbase ato po kalojne edhe ne jeten reale -gje qe e kam hasur shume ne Kosove si psh: flm, sps, etj-!

Kosovaret duhet ta flasin gegnishten (jasht institucioneve), porse jo te kalojne ne ekstremin e urryer e te jene shume large nga gjuhe toske, te cilen patjeter duhet ta dine bukur e ta kultivojne ne shoqeri derisa te adaptohet populli dhe ne nje ardhme te afert te e aprovojne totalisht ate ne te gjitha sferat e jetes, dhe fryt i gjithe kesaj te jete qe te gjithe shqiptaret ta flasin nje gjuhe -edhe pse kjo eshte shume e veshtire per te mos thene e pamundur, porse jetes nuk i dihet :lol:-.

Veçse duhet patjeter te krijojme fjale te reja, kjo eshte e domosdoshme, mbase neve duhet ta pranojme realitetin se gjuha shqipe ka pasur shume luftera e shume armiq, dhe eshte dobesuar shpesh ne epoka te caktuara dhe shume fjale edhe jane zhdukur porse ka akoma nevoje per fjale, sic vepronte Sami Frasheri i cili krijoi shume fjale qe i perdorim sot cdo dite, sa qe nje poet nga Tirana nje dit me tha se, ne nje liber ka lexuar se Fakultetit, Samiu i ka thene "mesojtore e larte", e qe pse jo,...le te hyne keto fjale ne gjuhen tone qe jane komplet shqipe!

Ne në shtepine tone flasim gegnishte -nje mesatare e gjuhes se Karadakut Shkup-Kumanove-Gjilan, porse anojme nga gjuha e Gjilanit-, porse ne libra e opinione flasim toske!

[rilinda]

"Toskë e gegë, pemë nga një degë." GJIROKASTËR

[yllbardh]

Dihet shumë mirë se n'Kongresin e Manastirit në bazë të rrethanave të asaj kohe u kan me plotë arsye që dialekti gegë të jetë ai në të cilin gjuha letrare do të shkruhet. Ky vendim atëherë ke marr me shum vështirësi sepse edhe atëhere u kan shum aktuale. Në fundë të fundit pajtohen rilindasit e famshëm dhe vendimi mirret unanimisht.
Ndërsa me kongresin e 1972 edhe pse me pjesmarrjen e lingvistëve nga Kosova dhe Shqipëria aty kishte edhe KOMUNIST të shumët që s'kishin kurrëfarë lidhje me studimet gjuhësore. Dhe për shkak se elita e udhëheqsis së Shqipëris s'bashku me E.Hoxhën kishin prejardhje nga jugu mospërfillë vendimet e marruna në Kongresin e Manastirit dhe vendoset që Toskërishtja të jetë ai dialekt në të cilin gjuha Shqipe do të shkruhet.
Nuk kam asgjë kundër dialektit Tosk ose Gegë mirëpo mënyra se si është vendos kjo punë më ofendon.

Përshëndetje

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga yllbardh

Dihet shumë mirë se n'Kongresin e Manastirit në bazë të rrethanave të asaj kohe u kan me plotë arsye që dialekti gegë të jetë ai në të cilin gjuha letrare do të shkruhet. Ky vendim atëherë ke marr me shum vështirësi sepse edhe atëhere u kan shum aktuale. Në fundë të fundit pajtohen rilindasit e famshëm dhe vendimi mirret unanimisht.
Ndërsa me kongresin e 1972 edhe pse me pjesmarrjen e lingvistëve nga Kosova dhe Shqipëria aty kishte edhe KOMUNIST të shumët që s'kishin kurrëfarë lidhje me studimet gjuhësore. Dhe për shkak se elita e udhëheqsis së Shqipëris s'bashku me E.Hoxhën kishin prejardhje nga jugu mospërfillë vendimet e marruna në Kongresin e Manastirit dhe vendoset që Toskërishtja të jetë ai dialekt në të cilin gjuha Shqipe do të shkruhet.
Nuk kam asgjë kundër dialektit Tosk ose Gegë mirëpo mënyra se si është vendos kjo punë më ofendon.

Përshëndetje

Pohimi yt qe ne Kongresin e Manastirit u vendos qe dialekti gegê te behet baze e gjuhes shqipe, me duket risi. Sa e di une, ne Kongresin e Manastirit u vendos mbi ceshtjen e formes se shkrimit (pra u sipermoren shkronjat latine) dhe u vendos qe ne te ardhmen te mbahet edhe nje Kongres ne te cilin do te beheshin perpjekje per shkrirjen e dy dialekteve ne nje gjuhe te vetme. Se a u mbajt Kongresi i planifikuar, nuk e di, sepse ai parashihej te mbahej vetem disa vite mbas te parit. Por ndoshta ke ti ndonje informacion ne lidhje me kete..

Poashtu nuk e kuptoj pse te ndiehet nje Gegefoles i ofenduar nga Kongresi me 1972. Behet fjale per nje vendim te marrur ne menyre te rregullt per rrethana te asaj kohe, dhe per mendimin tim, nuk ka asnje arsye pse ky vendim te revidohet sot. Perndryshe nuk do ke kete asnje vendim ne bote, i cili mbas disa vitesh nuk do te mund te revidohej me arsyetime te cilat ne kohen e vendimmarrjes nuk kane qendruar. Apo si do te mund te me kundershtosh ti mua nese une sot them se vendimi i Kongresit te Manastirit (me 1908) ka diskriminuar shqiptaret qe ne ate kohe kane shkruar ne shkronja arabe apo kirilike?

Pershendetje njehere

[yllbardh]

Postimi origjinal është bërë nga arton bala

dhe u vendos qe ne te ardhmen te mbahet edhe nje Kongres

I nderuari arton,

Më 1909 në Elbasan mbahet Kongresi Kombëtar Shqipëtar, ku edhe mbështetet vendimi i marrun në Kongresin e Manastirit dhe gjithë ashtu vendoset hapja e shkollës Normale të Elbasanit. Delegatët ishin me shumicë nga Shqipëria e mesme dhe jugore.

Poashtu nuk e kuptoj pse te ndiehet nje Gegefoles i ofenduar nga Kongresi me 1972. Behet fjale per nje vendim te marrur ne menyre te rregullt per rrethana te asaj kohe, dhe per mendimin tim, nuk ka asnje arsye pse ky vendim te revidohet sot.

Edhe ju vetë i cekëni rrethenat e asaj kohe, ku me sa dihet e tanë historia e kombit u kan cenzurue nga klasa sunduese dhe gjithë ashtu edhe cdo vendim i marrun nga kongresi në fjalë është ndikue(lexo:diktue) nga po kjo klasë.

Apo si do te mund te me kundershtosh ti mua nese une sot them se vendimi i Kongresit te Manastirit (me 1908) ka diskriminuar shqiptaret qe ne ate kohe kane shkruar ne shkronja arabe apo kirilike?

Pershendetje njehere

Ndërsa sa i përket diskriminimit, atëherë lexo pak rrethë argumenteve pro të diskutuara në Kongresin e Manastirit rrethë përdorimit të alfabetit latin.

Përshëndetje

[arton bala]

Postimi origjinal është bërë nga yllbardh

I nderuari arton,

Më 1909 në Elbasan mbahet Kongresi Kombëtar Shqipëtar, ku edhe mbështetet vendimi i marrun në Kongresin e Manastirit dhe gjithë ashtu vendoset hapja e shkollës Normale të Elbasanit. Delegatët ishin me shumicë nga Shqipëria e mesme dhe jugore.

Edhe ju vetë i cekëni rrethenat e asaj kohe, ku me sa dihet e tanë historia e kombit u kan cenzurue nga klasa sunduese dhe gjithë ashtu edhe cdo vendim i marrun nga kongresi në fjalë është ndikue(lexo:diktue) nga po kjo klasë.

Ndoshta u shpreha ne menyre jo te qarte, por cka desha te them eshte se ne Kongresin e Manastirit nuk u vendos qe Gegnishtja te behet themel i Shqipes. Ne ate kohe primare ka qene pyetja se ne cilat shkronja te shkruhet Shqipja.. Ndersa ceshtja e unifikomit te gjuhes, u vendos te rregullohet ne nje kongres te ardhshem. Si kongres i tille (i ardhshem) duhet te shihet Kongresi ne vitin 1972. Nga kjo del se Kongresi ne fjale eshte lidhes per te gjithe shqiptaret. Pohimet qe gegêt qenkan anashkaluar apo diktuar ne kete kohe, nuk me duken serioze, ngase nuk me kujtohet qe ndonje gjuhetar te kete pohuar gje te tille. Pra mund ta shoh vetem si nje teori te sterdominuar ne letersine shqipe.

Ndërsa sa i përket diskriminimit, atëherë lexo pak rrethë argumenteve pro të diskutuara në Kongresin e Manastirit rrethë përdorimit të alfabetit latin.

Jo me trego ti thjeshte: pse nuk mund te thuhet se ne Kongresin e Manastirit u diskriminuan ata shqiptarê, te cilet deri ne ate kohe shkruanin (Shqipen) ne shkronja arabe apo kirilike? Kete gje e ben ti ne lidhje me Kongresi e vitit 1972: thua qe klasa politike e asaj kohe ka diktuar gegefolesit apo u ka oktrojuar gegefolesve Toskerishten (dhe per kete ndiehesh i ofenduar nga ky kongres). Atehere edhe une mund te them sot se ne Manastir qenkan anashkaluar shqiptaret qe shkruanin kirilisht apo arabisht, e tj. Por kjo nuk shkon. Sidomos kur behet nga njerez jo-kompetentê. Perderisa institucionet kompetente nuk marrin ndonje vendim te tille, gjuhe e vetme e kosovareve (si dhe gjithe shqiptareve) eshte gjuha simbas percaktimeve te vitit 1972. Sikur ta kishim kuptuar kete gje me heret, sot nuk do te na nevojiteshin disave nga ne perkthyes shqip-shqip.

Me nderime

[yllbardh]

Në Kongresin e Manastirit marrin pjesë 32 delegat, me drejt vote dhe 18 pa t'drejt vote nga të gjitha viset e banuara me shqipëtarë edhe jasht ballkanit si p.sh. edhe nga italia, amerika, egjipti etj.
Si mund të quhet Kongresi i 1972 "Kombëtarë" kur një pjesë e mirë e përfaqësuesëve të shqipëfolësve nuk jan prezent në këtë kongres.

Tregoma ti mua shkakun e mospjesëmarrëjes së këtyre deleguesëve në këtë kongres, kur diskutohet një qështëje me rëndësi aqë të madhe kombëtare, për të mirën e gjithë kombit?

Nëse ky nuk është diskriminim, atëherë nuk di se cka tjetër mundë të thirret. Ky është shkaku i ofendimit tim nga ky i ashtu quajtur kongresë i "unifikimit". Sepse kur është në pyetje kombi duhet të harrohen idealet personale që të arrihet një e mirë për të gjithë kombin.

Ndërsa sa i përket dialekteve dhe nëndialekteve lokale këto mundë të konsiderohen vetëm si një thesar i gjuhës shqipe e jo si një e metë sepse e folura në dialekte në cdo gjuhë , pa -izma të ndryshëm, vetëm sa e pasuron atë gjuhë.