Fjalë të reja në Gjuhën Shqipe

[arton bala]

Kritika ne postimim e mesiperm me solli nje pyetje gjate leximit: kujt i takon gjuha?

Jo qe mendoj se gjuha njeh pronesi ne kuptimin e jurisdiksionit civil. Por pyetja ne fjale duhet kuptuar si konkretizim terminologjik i mendimit tim spontan: kujt i takon te bej ndryshime ne gjuhe? Apo kujt i takon te deklaroj ne menyre lidhese per tere shoqerine ndryshimet si te pranueshme?

Nuk behet fjale per kunderkritike, ja arsyet pse pyes: E para: Nese i lexojme shkrimet e rilindaseve 2 apo 3 shekuj me para, mesojme se Shqipja e sotshme njeh ndryshime nga Shqipja e rilindaseve. Ndryshimet shtrihen ne te gjitha disciplinat apo kategorite qe njeh Gjuha Shqipe. Nese hulumtojme edhe me thelle ne te kaluaren e saj, mesojme se ndryshimet e pesuara lirisht mund te redniten ne aso qensesore. Dhe, cka eshte me e rendesishmja, mesojme se ndryshimet e Shqipes kane qene "suverene". Suvenere ne kuptim qe Shqipja ka pesuar ndryshime pa i "pyetur" gjuhet tjera te botes. E dyta: Si ndryshimet normale, si ato qenesore, dhe si ato suverene, qe te gjitha keto lloje ndryshimesh njohin edhe gjuhet tjera te botes. Keshtu qe nese mblidhen (matematikisht) e para dhe e dyta, atehere del e treta, e cila thote: pse te mos e shohim neve zbrapthjen e substantivit "mevaresi" nga substantivi "varesi" si nje nga ndryshimet (pozitive, pasuruese, apo se paku te pranueshme) qe pesoi Gjuha Jone? Nga kjo pyetje e kemi lehte te kthehemi tek pyetja e pare te ketij postimi: Kujt i takon gjuha? Kush guxon te sjelle ndryshime ne Shqipen tone, te aprovoj apo deboj si te papranueshme ndryshimet qe peson gjuha? Nje individ, nje akademi, apo populli (ne mase)?

[rilinda]

Postimi origjinal është bërë nga arton bala

Kujt i takon gjuha? Kush guxon te sjelle ndryshime ne Shqipen tone, te aprovoj apo deboj si te papranueshme ndryshimet qe peson gjuha? Nje individ, nje akademi, apo populli (ne mase)?

Gjuha nuk është pronë e individit apo e grupit, por është thesar i çmueshëm e i gjithanshëm i mbarë shoqërisë.

[ideologu]

Postimi origjinal është bërë nga rilinda

Gjuha nuk është pronë e individit apo e grupit, por është thesar i çmueshëm e i gjithanshëm i mbarë shoqërisë.

Qashtu bre hanëm moderatore!
Qato janë fjalt!
Belivalla!


Gjuhën askush me kokë në veti nuk ka të drejtë të e shtrembëroj e shëmtoj ashtu si vetë të dëshiroj! Jo vetëm për ate se ai dikush, përkohësisht na ndodhet në krye të shtetit, e në udhëheqësi. Gjuha kombëtare është pasuri e përbashkët kulturore, e cila kurrësesi nuk njeh ngjyra politike, e regjime të instaluara periodike të Historisë!

Të lumtë pra Rilinda!

[arton bala]

Ju faleminderit per pergjegje.
Ama mos mendoni se u krye me kaq!! :-) Shkojme me pyetjen tjeter.

Nese gjuha i "takon" vetem shoqerise ne teresi, pra nese nuk ka nje instance, e cila ka te drejten te veshtroj e te ruaj gjuhen, te parandaloj e korigjoj zhvillimet negative te saj, atehere cka e parandalon se pari ndarjen e gjuhes ne dialekte e idiome, dhe pastah pavaresimin e tyre deri ne ate mase sa qe te mos mund te flitet mê per nje gjuhe? Cili mekanizem apo institucion parandalon kaosin qe natyrisht kanoset, kur nje gjuhe i takon "tere shoqerise"?

[ideologu]

Kujt iu është drejtuar pyetja ju lutem?!
A mua a Rilindës?!
Nëse të dyve e nëse të gjithë të interesuarëve do të jap unë një mendim personal, e pastaj të shohim se çfarë na sjellin të tjerët më vonë!
Ne Ariton Bala, këtu po flasim se si do të duhej të ishte në të vërtetë, pra në mënyrën kushtore (kondicionale), e jo se si është tash , në një të tillë dëftore (indikative)! Meqë të gjithë e dimë mirë se gjuha jonë aktualisht i është nënshtruar një fushate (kampanje) të madhe e intensive të manipulimit të origjinës së saj autentike! Kjo dukuri është duke ndodhur si që po e shohim edhe vetë, me anë të introduktimit në të të ditpërditshëm të neologjizmave me prejardhje të huaj e invazioniste. E kështu bëhet kuptohet për arësye se ata të cilët në një periudhë kohore të caktuar gëzojnë qeverisjen e shtetit e të pushtetit kombëtar, për shkaqe të tyre subjektive (që në të shumtën e rasteve janë të natyrës ekonomike), janë me rregullësi të influencuar nga faktorët e jashtëm e të huaj dominues! Gjithëmonë ashtu ka qenë! Në kohën e Turqisë imperiatoriale sa për ilustrim, gjuha shqipe ka qenë përplot e invaduar nga fjalët e huazuara turke. Koha e sundimit sllav si që dihet, poashtu ka shkaktuar introduktimet e veta gjegjëse në thesarin e gjuhës sonë të vjetër. Dhe tash, me manifestimin e supremacisë së Amerikës në radhë të parë, e pastaj edhe asaj të fuqive tjera europiane kjo gjuhë e jonë, në të madhe është dhënë pas huazimit të fjalëve të reja të prejardhura nga gjuhët e fuqive në fjalë!
Gjuha si që u theksua më lartë, nuk duhet kurrësesi të bëhet pre e ndryshimeve të raporteve ekonomiko - politike apo të ndryshimve regjimore shtetërore në një shtet. Ajo duhet në çdo epokë të e mbajë statutin e saj të garantuar sovran të apolitizmit të plotësishëm! Ndryshimet evolutive në brendi të saj natyrisht se duhet të ekzistojnë, por jo edhe vërshimet e pandaluara nga fjalorët e huaj suprematik. Se gjykuar nga ky aspekt i sotëm i formatimit të gjuhës shqipe konform me ato tjerat të fuqive dominuese nëse së shpejti nuk bëhet ndonjë frenim i menjëhershëm, mund të ndodhë që në një të ardhme mjaft të afërt gjeneratat tona të reja ndërmjetveti, as që do të e përdorin gjuhën e tyre amëtare, por thjesht vetëm këto gjuhët e njohura botërore. Dhe ate kryesisht anglishtën me padyshim!
Me anë të shëmtimit apo bastardimit të gjuhës në mënyrë simultane e të qetë, medoemos bëhet edhe shëmtimi e bastardimi i vetë mentalitetit e të kulturës së një populli. E kjo dukuri degjeneruese në fund, në mënyrë të pakontestueshme shkakton edhe asimilimin e tërësishëm të atij populli në diçka tjetër!
Gjuha është tradita. Kultura! E gjuha, tradita dhe kultura, bashkërisht me elementet tjera përbërëse si: religjioni, etniciteti, dhe historia, konstituojnë tërësinë integrale të nocionit komb! Mëqë të gjithë e dimë më se religjioni në përqindje të madhe na është ndryshuar qëmoti në një të tillë të huaj (gjë që ka kontribuar dukshëm edhe në deformimin serioz të vet mentalitetetit tonë primar kombëtar) do të ishte mirë që së paku gjuha, etniciteti dhe historia andaj të i qëndrojnë besnikë kulturës sonë të lashtë kombëtare.
Metamorfozimi i paepur i këtyre komponenteve shkakton si që cekëm, asimilimin (shkrirjen) e një populli. Efekt i cili në vete me siguri të plotë, paraqet edhe vdekjen përfundimtare të kombit si instancë mbretëruese e atij populli!
Pra për t´u parandaluar një fenomen i tillë i kobshëm, organet kompetente të ministrisë së arsimit duhet në mënyrë urgjente të ndërmarrin masa të rishqyrtimit të tërësishëm të këtij statuti të dëmtuar të kësaj gjuhe tonë të maltretuar. Nëse ata si përfaqësues të interesave tona kombëtare nuk tregohen mjaftësisht të aftë për bërjen e një veprimi të tillë të domosdoshëm, apo edhe për arsye për ne të panjohura, thjeshtë mungojnë vullnetin e shpresuar në atë drejtim, atëherë ne vetë shtresa intelektuale e ndodhur jashtë të gjitha strukturave të ngitura zyrëtare shtetërore, duhet patjetër vetë të marrim përsipër këtë obligim madhor kombëtar! Të mos harrohet se shteti në realitet, nuk është vetëm aparatura e tij udhëheqëse, hierarkia, por në gradë të lartë, edhe masa e gjërë e popullit, vegjëlia. Andaj edhe nëse të zgjedhurit qartë mungojnë iniciativa meremetuese e adekuate në aspekt të përmirësimit të gjendjes kaotike që e ka vërshuar sot gjuhën tonë, ne të tjerët elektorati, duhet vetë e me plotdëshirë të i qasemi këtij problemi dhe asisoji me të tërë potencialin që kemi në posedim, të provojmë të ruajmë origjinalitetin e gjuhës sonë, të lashtë e stërgjyshore shqipe!
Gjuha është pronë e përbashkët e të gjithëve!
Apojo?!