Qeliza

[~AnnA~]

Llojet e qelizave
Qelizat ndahen në:

Eukariote
Prokariote
Qeliza është njësia baze ndertimore dhe funksionale e organizmit. Organizmat e gjallë ndërtohen (trupi i njeriut rreth 100 trilion) nga disa llojë qelizash të cilat biologët dhe kimistët i klasifikojne në disa grupe:

Qelizat dhjamore janë si fluska shumë të vogla ku secila mban një rruazë të vetme të vyer si rezerve energjie.
Qelizat e gjakut përbëjnë thuaj se gjysmën e qelizave të trupit të njeriut. Qelizat e kuqe të gjakut shpërndajnë oksigjenin në organizëm. Organizmi i njeriut prodhon në çdo sekondë rreth 2 milion qeliza të reja.
Qelizat nervore janë telat e trupit, d.m.th nëpërmjet tyre bëhet shpërndarja e sinjaleve elektrike me një shpejtësi prej qindra kilometrave në orë. Truri i njeriut ka rreth 100 milliardë qeliza nervore.
Qelizat kockore. Edhe pse në shikim të parë kocka duket e vdekur dhe është e fortë si shkëmbi ajo ndërtohet nga qëliza të gjalla. Qelizat e rrethojnë veten me minerale në mënyrë që ta bëjnë kockën të fortë.
Po ashtu janë edhe disa grupe tjera më të vogla si p.sh.: Qelizat e syrit të cilat në pjesëne syrit të njeriut kapin dritën me të cilen i mundësojnë atij që të shohin; Qelizat gjëndërore përbëjn mukusin e hollë në hundë dhe zorrët; Qelizat e spermës, kur një qelizë sperme e burrit bashkohet me një qelizë vezë të femrës, ato formonjnë një jetë (organizem) të ri.; Qeizat e lëkurës, në sipërfaqe mbronë pjesët delkate të organizmit nga ngacmimet e jashtme; Qelizat e bardha të gjakut janë si një lloj ushtartrie lëvizëshe dhe i gjuajnë mikrobet.

Si qelizat e para padyshim merren qelizat prokariote- greq. pro-para, kayro-berthame , te cilat kanë një ndërtim relativisht mjaft të thjeshtë. Ato nuk kanë bërthamë të diferencuar dhe të vetmen bazë qëkanë atë ADN nuk është e diferencuar pra nuk ka membranë. Qelizat që kanë formë, funksion dhe ndërtim të njejtë e përbëjnë një ind.


Vetitë
Çdo qelizë ka veti të ndryshme, disa nga këto veti janë:

- Riprodhimi - me anë të ndarjes binare, mitozës ose mejozës
- Metabolizmi -
- Reagimi ndaj ngacmimeve të jashtme, si ndryshimi i tempëraturës apo pH-së