Enver Bytyēi
Filozofia politike dhe nacionale e Ibrahim Rugovės
Pėrmbajtja:
- Parathėnie e autorit
- Nė vend tė njė parathėnie nga Carl Bildt *- ministėr i Punėve tė Jashtme tė Suedisė, ish- i ngarkuar i BE-sė pėr Ballkanin
- Pak fjalė hyrėse
Pjesa I
Jeta dhe veprimtaria politiko-shoqėrore e Ibrahim Rugovės
1. Fėmijėria dhe edukimi
2. Filozofia e tė sfiduarit
3. Veprimtaria intelektuale
4. Veprimtaria politike
Pjesa II
Rugova ndryshe
1. Konteksti rajonal
2. Pėrgjegjėsia pėr ta mposhtur revanshin serb
3. Mbijetesa nė kushtet e planeve asgjėsuese
4. Veēoritė e zhvillimeve dramatike nė Kosovė e ish-Jugosllavi.
5. Efektet e menēurisė politike tė Ibrahim Rugovės.
Pjesa III
Gandhi i Prishtinės dhe i Ballkanit
1. Specifika e gandhizmit rugovian
2. "Ne jemi kėtu..."
3. Filozofia e refuzimit
4. Ta lexosh mendimin filozofik tė Ibrahim Rugovės
5. Papa Gjon Pavli i II dhe Nėnė Tereza frymėzimi i Presidentit
Pjesa IV
Babai i Kombit
1. Ibrahim Rugova pėr Kosovėn si Xhorxh Uashington pėr Amerikėn
2. Fenomeni Rugova dhe strategjia nacionale e Tij.
3. Arkitekti i shtetit tė pavarur, tė lirė e demokratik
4. Heroi i Pavarėsisė
5. Rugova, pavarėsia dhe historia e re e Kosovės.
Pjesa e V
Dimensioni i Ibrahim Rugovės si personalitet ndėrkombėtar
1. Filozofia e qasjes ndėrkombėtare
2. Miqtė dhe partnerėt e Rugovės
3. Kundėr ēdo kompromisi nė qėllimin final
4. Nuk kishte dėshtuar Rugova, kishte dėshtuar Europa
5. Rugova si personalitet nderi
Pjesa e VI
Presidenti Rugova dhe kthesa e lidhjeve Prishtinė - Tiranė
1. Vizion i ri pėr rolin e Shqipėrisė nė Kosovė dhe anasjelltas.
2. Kthesa e madhe
3. Dyshja Rugova - Berisha
4. Marrėdhėniet midis Rugovės dhe socialistėve.
5. Njė vlerėsim i shkurtėr rreth aventurave antiRugovė
Pjesa VII
Kritikė: Rugova dhe kundėrshtarėt e hijes sė tij
1. Presidenti historik i Kosovės dhe dėshtakėt antirugovė tė Tiranės
2. Frika prej bashkimit tė Kosovės me Shqipėrinė.
3. Rugova peng i Beogradit, Tirana peng i Rugovės.
4. Fundi i euforisė antirugovė tė Tiranės zyrtare.
5. Dėshtimi i pėrpjekjeve antirugovė.
6. Kush ishin njerėzit e Milosheviēit nė Shqipėri?
7. E vėrteta pėr Rugvėn zbulohet nė Perendim e fshihet nė Tiranė.
8. Kundėrthėniet mbi ndėrhyrjen e NATO-s nė Kosovė.
9. E vėrteta e provuar nė gjyqin e Hagės
10. Ibrahim Rugova dhe Adem Jashari janė simboli i lirisė sė Kosovės
Pjesa VIII
Ndikimi dhe aktualiteti i filozofisė sė Rugovės
1. Modeli Rugova pėr shtetin e Kosovės
2. Pėrkatėsia e trashėgimisė sė Rugovės
3. Rugova i munguar
4. Pėrfundime
Nė vend tė njė parathėnie:
Carl Bildt *- ministėr i Punėve tė Jashtme tė Suedisė, ish- i ngarkuar i BE-sė pėr Ballkanin.
Ibrahim Rugova
Me humbjen e Ibrahim Rugovės, Kosova humbet tė vetmin njeri, i cili nė kohėrat kritike mundi tė bashkonte dhe moderonte skenėn e pėrcarė politike. Rugova ishte njė karakter i vėshtire, por impresionues. Ndonėse asnjėherė i qete dhe i rehatshem me politiken boterore, ai u shfaq si forca politike mė e madhe nė Kosovėn e kohėve moderne. Gjatė viteve kur Kosova udhėhiqej nga Serbia, ishte Ibrahim Rugova ai qė u bė simboli i luftės paqėsore pėr tė drejtat e njerėzve nė Kosovė. Gjithmonė kundėr pėrdormit tė dhunės, ai u shfaq si njė force morale e fuqishme dhe tėrhoqi vėmendjen e gjithe botės. Ishte koha kur Milosheviēi anulloi autonominė e Kosovės kur shkrimtari Ibrahim Rugova u shfaq si lider jo-zyrtar i provincės, i cili krijoi Lidhjen Demokratike te Kosoves (LDK). Ai refuzoi tė merrte pjesė nė zgjedhjet jugosllave pavarėsisht se votat shqiptare mundej shumė thjesht ta kishin kthyer balancėn kundėr Milosheviēit dhe tė kishin ndėrtuar njė system tė pėrpunuar institutesh paralele, veēanėrisht nė edukim. Nėse ai do tė kishte mundur tė arrinte njė ujdi tė pėrhershme mes Kosovės dhe Serbisė ėshtė njė ēeshtje, pėrgjigjen e tė cilės nuk do ta dimė kurrė. Por sigurisht qė kishte pėrpjekje nga tė dyja palėt, tė cilat nuk dukeshin komplet tė pashpresa nė atė kohė.
Por rrjedhimisht, njė brez mė i ri, mė militant dhe mė pak tė durueshėm morėn pushtetin dhe nisėn luftėn. Kur UĒK-ja Ushtria Clirimtare Kosovare doli nė skenė, ata vepruan ashtu edhe kundrejt politikės sė Rugovės si dhe tė grupit tė tij politik. Ndoshta mund ta kemi harruar tashmė, por nė fakt qe dhe njė tip lufte civile e egėr ndėrmjet shqiptarėve tė Kosovės. Ēfarė ndodhi me Rugovėn gjatė luftės sė Kosovės nuk ka qenė asnjėherė tepėr e qartė pėr mua. Ai qėndroi nė Prishtinė, por pastaj deshi tė largohej dhe Millosheviēi e la tė ikte me aeroplan nga Beogradi nė Romė, pavarėsisht se kjo ndodhi pas njė takimi publik mes tyre.
Kur Serbisė i duhej tė hiqte dorė nga Kosova, forcat qė pėrbėnin UĒK-nė prisnin qė tė merrnin tė gjithė pushtetin dhe vėrtet qė sdonin tė kishin tė bėnin fare me Rugovėn. Por ata i bėnė llogaritė gabim. Larg diskreditimit, ai u rikthye si njeriu mė i respektuar nga popullsia dhe nė mars tė 2002 ai u zgjodh president i Kosovės pa ndonjė farė konkurence. Si rrjedhim ai u ngrit dhe moderoi skenėn politike tė vendit, pavarsisht nga vėshtirėsia pėr ta udhėhequr vendin. Ai ishte mė tepėr filozofik sesa praktik, mė tepėr i moralshėm sesa politik. Ndonjėherė ai rrinte mė tepėr nė shtėpi, duke mbledhur gurėt e tij tė ēmuar dhe nė raste tė veēanta duke ua dhėnė njerėzve qė ai takonte dhe shkėmbente njė bisedė me ta. Do ti mbaj gurėt qė kam marrė nga Rugova si kujtim nga njė burrė i moralit, dinjitetit dhe integritetit nė njė kohė dhe nė njė zonė ku kėto kualitete ishin dėshpėrimisht tė munguara. Pa dyshim qė Kosova do tė jetė njė vend mė i vėshtirė pa Rugovėn.
Ibrahim Rugova
With the loss of Ibrahim Rugova, Kosovo loses the one person that at critical times could unite and moderate its otherwise very divided political scene.
Rugova was an elusive but impressive personality. Never really comfortable with the world of politics, he nevertheless emerged as the major political force in Kosovo in modern times.
During the years when Kosovo was ruled by Serbia, it was Ibrahim Rugova that become the symbol for the peaceful struggle of the people of Kosovo for their rights. Always opposed to using violence, he emerged as a strong moral force, and caught the attention of the world.
It was when Milosevic revoked the autonomy of Kosovo that the writer Ibrahim Rugova emerged as the unofficial leader of the province. He founded the Democratic League of Kosovo (LDK, refused to take part in the elections of Yugoslavia although the Albanian votes might well have tipped the balance against Milosevic and instead set up an elaborate system of parallel institutions, notably in education.
Whether he could ever have achieved a lasting settlement between Kosovo and Serbia is a question we will never know the answer of. There were certainly attempts from both sides that did not look entirely unpromising at the time.
But eventually a younger, more militant and less patient generation took over and took up arms. When the UCK the Kosovo Liberation Army appeared, they did so also in opposition to the policies of Rugova and his political group. We might have forgotten it by now, but there was also what in effect was a savage civil war among the Kosovo Albanians.
What happened during the Kosovo war with him has never been entirely clear to me. He stayed in Prishtina, but then wanted to leave, and Milosevic let him leave with a plane from Belgrade to Rome, although only after a public meeting between the two.
When Serbia had to leave Kosovo, the forces making up the UCK expected to take over completely, and really wanted nothing to do with Rugova.
But they miscalculated. Far from discredited, he returned as the person most respected by the population, and in March 2002 was elected President of Kosovo without much of real competition.
As such, he hovered above and moderated the political scene of the country, although hardly ruling it. He was philosophical rather than practical, moral rather than political.
At times, he seemed more at home collecting his precious stones, and occasionally giving them away to people that he meet and talked to.
I will keep the stones i got from him in memory of a man of morality, dignity and integrity in a time and a region where these qualities were often in desperately short supply.
There is no doubt that Kosovo will be a more difficult place without him.
Carl Bildt
*- ministėr i Punėve tė Jashtme tė Suedisė, ish- i ngarkuar i BE-sė pėr Ballkanin.
http://carlbildt.wordpress.com/2006/...brahim-rugova/
Filozofia politike dhe nacionale e Ibrahim Rugoves
Modė E Temėzuar