Vdiq ish komentatori i Gazetes Bota Sot ... Nazmi LUKAJ

[Peja-Boy]

Si lindi Ushtria Çlirimtare për rajonin e Rugovës ?

Pjesë nga intervista ekskluzive e Ismail Hajdarajt* ish-komandant i Shtabit Rajonal të Rugovës e pastaj shef i Operativës pranë Brigadës 136 për zonën e Rugovës .-
Sa luftëtarë u inkuadruan fillimisht në ushtrinë rugovase ? Me kë kontaktuat prej ushtarakëve që të udhëheqë me brigadën rugovase ?
Kur bëri tentimin e parë Serbia për të hyrë në Rugovë ? Pse nuk u përpoqët ta krijoni një unitet në strukturën ushtarake rugovase ?
A janë të vërteta spekulimet se rugovasit* pas ofensivës së parë* u kanë dorëzuar armë disa njerëzveqë kanë dalë në Rugovë ?A është kjo e vërtetë* apo dikush këtë e përdor si alibi përfitimi ?
Kur dhe si u formua Brigada 136 « RUGOVA ». Pse Komanda e Shtabit e përforcuar me ushtarakët Naim Maloku* Gëzim Ozreni dhe Ali Geci* gjatë ofensivës serbe* në vend që t’i përforcojnë pikat mbrojtëse* kishin marrë vendim për tërheqje. A është e vërtetë se rugovasit nuk kanë bërë rezistencë ndaj policisë e ushtrisë serbe ? Për të gjitha këto në intervistën ekskluzive për gazetarin e mirënjohur pejan Nazmi Lukaj * flet Ismail Hajdaraj* ish-komandant i Shtabit rajonal të Rugovës e pastaj shef i Operativës pranë brigadës 136.

NAZMI LUKAJ: Kur u organizuan rugovasit për t’i bêrë rezistencë Serbisë?

I. HAJDARAJ: Rugovasit asnjëherë gjatë historisë nuk ishin në bisht të ngjarjeve te mëdha kombëtare* por ata ishin mu në ballë të tyre. Ata ishin në Lidhjen e Prizerenit* ishin më 18 Nëntor në Viorën historike* ishin të inkuadruar në Lëvizjen kaçake* ishin në të gjitha luftërat përkrah vellëzerve tanë të Plavës* Gucisë e deri në Pazarin e Ri. Ishin pjesëmarrës në Luftën e Dytë Boterore* ishin aktivë gjatë rezistencës së viteve të 50-ta* ishin në Demonstratat e 1968-ës* të 1981-shit* ishin mjaft të zës hëm në kundërshtimin e ndërri meve kushtetutare të soldateskës serbosllave* ishin mjaft aktivë në vitet e rezistencës kombëtare të viteve të 90-ta.
Çka është më karakteristike* rugovasit e përqa fuan rezistencën e armatosur* duke formuar formacionet ushta rake të UÇK-së në pranverën e vitit 1998. Disa lëvizje të këtilla kishte edhe më parë* mirëpo në këtë kohë dolëm haptas në Rugovë. Së pari* filluam me grumbullimin e armatimit të nevojshëm për formacionet usht arake.
Patëm takime me shumë ushtarë të Rrafshit të Dukagjinit* sidomos të fshatit Strellc* për të bashkëpunuar në fumizimin me armë. Në fillim* organizuam rojet nëpër secilin fshat. Rojet e para posedonin armatimin vetanak* i cili nuk ishte i pakët për këtë formë të organizmit. Pastaj* morëm edhe konvojin e armatimit të sjellë nga Shqipëria* të blerë nga mjetet e tubuara nga bash katdhetarët tanë në Gjermani. Kështu* lindi Ushtria Çlirimtare për regjionin e Rugovës.

NAZMI LUKAJ: Sa luftëtarë u inkuadr uan fillimisht në ushtrinë rugovase?

I. HAJDARAJ: Në fillim* kishte arsye për një konspiracion* ngase shërbimi sekret serb ishte i orga nizuar rnirë. Mu për këtë* në fil lim ishim relativisht pak. Mirëpo* me aktivizimin e rojave numri ynë është rritur gjithnjë. Fillimisht ishim: Demë Dashi* Isa Rr. Nikçi* Selman Lajçi* Fazli Muriçi* Idriz Kurbogaj* Malë Zekaj* Sali Lukaj* Sokol Muriçi* Tahir Cukaj* Rexhep Hajdaraj* Haxhi B. Nikçi. Ramiz Muriçi. Sali R. Lajçi. Nga Selmani kemi kuptuar se edhe vëllai i tij ( Sali B. Lajçi) ishte në këto rrjedha. (…)
Pse ndodhi ndarja e shtabit të UÇK-së për Rugovë?

NAZMI LUKAJ: Disa veta pohojnë se ishin komandantë të parë të UCK-së në kêtë trevë. CiIa është e vërteta?

I. HAJDARAJ: Ne fillim nuk ka pasur asnjë të tillë të emëruar. Këtë emërim mund ta bënin vetëm institucjonet e Kosovës* e jo individët ose grupacionet e ndryshme. Fundi i fundit* emëri mi bëhet duke u bazuar në profe sionalizëm. E* asnjëri nga ne nuk kishim këtë profesion (nuk ishim ushtarakë). Në jetë* rrethanat ndi kojnë në mënyrën e sjelljës. Sulmi i forcave serbe* që i bënë Rugovës më 24 gusht 1998* na shtyri që t’i emërojmë koman dantët ushtarakë.
Më 26 gusht 1998* nga ushtarët e shumtë* të cilët e kishin veshur uniformën e UCK-së* formuam Shtabin Rajonal të Rugovës* dhe i bëmë këto emërimi: unë u caktova komandant i shtabit* Naim Dashi komandant i Operativës për Zonën I* Ramiz Muriçi – komandant i operativës për zonën II* Idriz Kurbogaj* komandant i PU-së Demë Dashi – kryeshef për çështje shëndetësore. Sali Lukaj (nuk kishtendonjë përcaktim)* Sali Lajçi (gjendej në Shqipëri për armatim)* Besnik Lajçi e Sylë Muriçi për vëzhgim dhe Selman Lajçi* i cili u emërua zëdhënës i shtabit.

NAZMI LUKAJ: Cilat ishin peripecitë e rugovasve?

I. HAJDARAJ: Peripecitë e rugovasve ishin të shumta. Ishte e ditur se lufta do të vazhdojë gjatë. Dimërat janë shumë të vrazhdë në Rugovë. Duhej të sigurohej buka* së paku për 20 000 banorë (momentalisht Rugova banohej me rreth 10.000 banorë).
Na llogariteshim edhe për 10.000 të tjerë të zhvendosur nga rrafshi i Dukagjinit. Përgatitjet duhej të bëheshin së paku për 10 muaj. Na mungonin edhe ekipet e mjekëve dhe ambulancat. Gjatë tërë kohës jemi përballuar me një fluks të madh të të zhvendosurve ( me popullatë* por edhe ushtarë* që në disa raste ishin edhe dezerterë).
Ekzistonin dy rryma. Rryma institucionale e UCK-së* të cilën e përmbaja une dhe shumica e ushtrisë

NAZMI LUKAJ: Pse nuk u përpoqët ta krijoni një unitet në strukturën ushtarake rugovase?

I. HAJDARAJ: Po* këtë s’mund e arritëm për shkaqe të theksuara më lart. Ekzistonin dy rryma. Rryma institucionale e UCK-së* të cilën e përmbaja unë dhe shumica e ushtrisë. Këtij koncepti i ishin betuar 312 ushtarë rugovas* me rastin e solemnitetit të betimit.
Këtë asesi nuk dëshiroja ta tradhtoja. Rryma tjetër ishte ajo jashtinstitucionale. Kështu që edhe te ne u paraqit lufta e egër për pushtet. Këtë rrymë e pengonte pa masë inkuadrimi i anëtarëve të LDK-së dhe udhëheqjes së saj në radhët e UCK-së. Ne* si LDK* gjatë periudhës së luftës*patëm vënë moratorium partiak.

NAZMI LUKAJ: Forcat serbe u detyruan të tërhiqen nga Shtupeci i Madh* më 28 tetor 1998. Kush dhe kur erdhi në Rugovë për të komanduar me UCK-në* dhe kush e dërgoi atë?

I. HAJDARAJ: Meqë ushtria e UCK-së në Rugovë ishte e ndarë në dy taborre (është ndarë më 28 tetor* 1998) ishte mëse e nevojshme të ribashkohet. Andaj kërkuam nga Ministria e Mbrojtjes që të dërgojë përforcim me kuadër profesional.
Kjo Ministri* më 27 dhjetor 1998* dërgoi në Rugovë ushtarakun Florim Çelaj. Ai ishte i mirëseardhur nga ushtarët e Shtabit Rajonal* që e përbënin 172 ushtarë* dhe nga të gjitha shtabet lokale.

NAZMI LUKAJ: Pas bisedave dyjavore* arritët që më 14 janar 1999 të bëni promovimin e Brigadës 136 “RUGOVA”. Patët sukses në këtë drejtim?

I. HAJDARAJ: Pas formimit të Brigadës* numri i ushtarëve rriti shifrën në 2005. Ky numër ishte kaq* sepse shtabi tjetër kishte përafërsisht 30 ushtarë. Për komandant brigade u emërua Florim Qela* kryeshef i Shtabit Sali B. Lajçi* kryeshef i Operativës Ismajl Hajdaraj* dhe kështu me radhë. Me rëndësi është se u formuan të gjitha njësitë e domosdoshme të Brigadës. (…)
NAZMI LUKAJ: Flitet e përflitet se Rugova nuk rezistoi. Cili është komenti yt lidhur me këtë?

I. HAJDARAJ: Rugovës dhe ushtrisë së saj nuk iu dha shansi për të luftuar më shumë. Kjo ndodhi për arsye se iu bë hile* me qëllim që të mos dëshmohet Rugova si trevë. Rugova dhe rugovasit* respektivisht ushtarët e saj* ishin lidhur me institucionet e Kosovës dhe i njihte ato.
Me këtë* lidhet hilja e zotërinjve Naim Maloku* Bislim Zyrapi dhe alamet ushtarakëve të tjerë. Përkundër kësaj* Ushtria Clirimtare e Rugovës për një kohë shumë të gjatë mbajti të lirë territorin e Rugovës* dhe e bëri të pamundshëm lidhjen e Serbisë me Malin e Zi.
Po ashtu* mundësoi tërheqjen e dhjetëra mijëra të ikurve nga të gjitha pjesët e Kosovës* mundësoi furnizimin me armatim* bëri bartjen e të plagosurve nga frontet e luftës* mundësoi strehimin dhe tërheqjen e ushtarëve nga Rrafshi i Dukagjinit. Këto ishin të bërat e Rugovës. Mjafton që ajo iu bashkangjitluftës kundër Serbisë edhe kësaj radhe. Dihet se çfarë luftërash kanë bërë rugovasit edhe në luftërat e tjera kundër Serbisë dhe pushtuesve të tjerë.

Intervistoi: Nazmi Lukaj