Deshire ne pleqeri...

natyra · 03-02-11, 03:12

(Sipas nje letre te Gabriel García Márquez)E perkthyer ne gjuhen shqipe...
Neqoftese jeta s'do te kishte fund* do te mendoja se te qenit I vdekur eshte perjetesi dhe do te falja cdo mesazh nga nje cope jete e panjohur.Do te humbisja aty ku kisha deshire dhe do te thoja cdo fitim te humbjes.Do ti jepja vlere te shemtuares dhe sendeve si dicka per te cilen ekzistojne vertet. DO te jetoja me realitetin dhe do te enderroja po aq shume por duke ndenjur me sy hapur ne driten e henes.Do te doja te flisja kur te tjeret te heshtin*te punoja kur te tjert lodheshin*po aq sa do te rrija zgjuar nderkohe qe te tjeret flinin.
Neqoftese Zoti do te me dhuronte nje cope realiteti per te ardhmen*jo nje deshire*do ta vendosja ne nje cope jete ku do te vihesha thjesht si I pamekatuari e do te studioja thjeshtesine time.Pastaj mbi trendafil do te vendosja petalet e pafajshme te skuqura nga rrezet e diellit mbi buzet e mia*si buzet e mia…
EH! O Zot!Neqoftese do te mundja te ktheja qelizat e vdekura ne nje derrase *atehere do te
kuptoja sesi mund te gdhendej nje pjese dhimbjeje ne zemren e lemuar*e po atehere do te shpresoja per te dale dielli.Pastaj mbi yjet do te pikturoja endrren e pafajshme *figuren e Mona Lizes* nje poezi te Lermontovit dhe nje muzike te Bethovenit nga e cila do te dilte muzika me e bukur per dashurine e jetes* qe ta thote nje zemer qe eshte dashuri.
Do te derdhja lot mbi karafilat*per te ndier melankoline*e pastaj do te ndieja mbi xham trokitjen e pikave te shiut qe do te puthnin ngadale lotet e mi mbi petalet e karafilit.
Zoti I te gjitheve…neqoftese do te kisha nje cope jete rinore* nuk do te pushoja se theni njerzve ti japin lumturi sa me teper moshes se paharruar*dhe tu thosha se jane te dashurit e mi lumturia ime.Do ti shpjegoja cdokujt se jeta na le gjithmone ne sfida dhe hipoteza mendimesh*qe lene me pas njeres qe braktisin cdo gje per faj te nje ideje te cmendur qe do te ndryshonte rrenjesisht te ardhmen.Te moshuarve do tu tregoja se vdekja eshte perjetesia dhe qe pleqeria ndoshta eshte nje ure ndermjet nesh dhe nje rinie ne boten e pertejme.Kam mesuar kaq shume gjera prej gjithe ketyre njerzve*mesova se te besosh do te thote te perjetosh lumturine*mesova se bota ime eshte vetem nje: do te dashuroja pafundesisht*po aq sa do te kuptoja se njerzit I duhet te duan.Por do te doja te flisja edhe me te mencurit* ku midis tyre imagjinata ka te drejten me te madhe per te bindur njerzit*ku arsyeja kame shume per te bertitur dhe ku nuk mund te vendose cmimin e gjerave.Do te doja te pranoja gjithe ato dite qe kam jetuar*e qe neser do te ngelen si hapa te harruar*mbi nje stilolaps qe shkruan sot.
Zot! Do te doja te te falenderoja per nje deshire pleqerie qe ringjall ndoshta njollat e fundit te kesaj jete*se neser do te ndodhem I shkrire ne varrin qe do te mbulojne gjethet e geshtenjes.
**
Uroi te ju pelqen leximi...e pse jo te shtoni dhe komente lidhur me temen*(pa dalur jashte teme)..Jufalemnderit

me respekt
Natyra.

**LOJETARI** · 03-02-11, 09:26

E nderuara natyra*
Mua më duket se këtë letër* përkthimi e paska qit jashta koordinatave të origjinalitetit .Po të mos ishte i shkruar me lart emri i autorit *do të besoja që këtë letër e ka shkretue ndonjëra nga antëtaret e FD-së në orët e vona të natës .......

lovely · 03-02-11, 09:44

Kukulla

nëse Zoti për një moment do të harronte
që jam kukull lecke
dhe të më jipte një copëz jetë
ndoshta nuk do të thoja gjithcka që mendoj*
por definitivisht do të mendoja gjithcka që do e thoja.
Do t`i vlersoja gjërat
jo për vlerën që kanë
por për domethënien e tyre.
Do të flija pak* ëndërroja më shumë*
e di se për cdo minutë që i mbyllim sytë*
humbasim 60 sekonda drite.
Do të shetisja kur të tjerët sillen kot*
do zgjohesha kur të tjerët janë në gjumë
Do t`i dëgjoja kur të tjerët flasin
oh si do e shijoja një akullore të cokollates.
Nëse Zoti do më dhuronte një copëz jetë*
unë do vishesha thjeshtë*
do të hudhja veten barkas nën diell
ekspozuar jo vetëm trupin tim
por edhe shpirtin tim.
Zoti im* nëse do kisha zemer*
do të shkruaja urrejtjen time në akull
dhe do prisja të dal dielli..
Me ëndrrën e Van Gogh do të shkruaja ne yje
një poemë të Benedetti-t
dhe një këngë e Serrat-it do të ishte
serenatë e hënës.
Me lotët e mia do i ujisja lulet
të ndiej dhimbjen e gjembave të tyre
dhe puthjen mishërore të petaleve të tyre
Zoti im* sikur të kisha një copë jetë..
Nuk do lejoja të kaloj një ditë e vetme
pa ua thënë njerzve që dua;
iu dua
Do të bindja cdo burrë ose grua
që ata janë të preferuarit e mi
dhe se unë do jetoj
në dashuri
me dashuri.
Do ia vërtetoja njerëzimit
se sa shumë gabojnë kur mendojnë
që ata nuk dashurojnë mbas mplakjes
duke mos e ditur
se ata mplaken kur ndalojnë së dashuruari
Femijëve do u jipja krahë
por do i lejoja të mësojnë të fluturojnë vet.
Të moshuarve do u tregoja se
vdekja nuk vjen me moshën
por me harresën.
Kam mësuar aq shumë nga ju njerëz..

Kam mësuar se të gjithë dëshirojnë të jetojnë
ne majë te malit
duke mos e kuptuar që
lumturia e vërtetë
qëndron gjatë ngjitjes së shpatit..
Kam mësuar se kur një i posalindur
shtrëngon gishtin e babit
në grushtin e tij të vogël*
ai e ka bërë atë për vete pergjithmonë.
Kam mësuar se njeriu ka të drejtë
të shikojë poshtë në tjetrin
vetëm atëherë kur do i ndihmojë të ngritet lart përsëri.
Kam mësuar aq shumë nga ju
por së fundmi
pjesë e madhe e diturisë
do mbetet e pashfrytëzuar
sepse kur ata të më fusin
brenda në valixhe
fatkeqësisht do të vdes.

Leter lamtumirese shkruar nga Gabriel Garcia Marques kur kuptoi se kishte kancerin..

natyra · 07-02-11, 16:52

Gjeta diku kte leter te Markesit meqense eshte shkrimtari im i preferuar e solla ktu..
Gabriel Garsia Markes ishte shkrimtar Kolumbian i cili fitoi cmimin "Nobel" ne letersi vitin 1982. Ka disa vjet qe ai eshte larguar nga jeta publike per shkak te problemeve shendetesore* shkrimi i meposhtem perben leter lamtumire drejtuar shokeve te tij disa dite para se ai te vdes nga Kanceri.

"Miqte e mi Lamtumire"!
"Sikur Zoti te haronte per nje moment qe une jam nje dordolec i ndrequr me rrecka dhe te me dhuronte nje cope jete mbase nuk do thosha te gjitha ato qe po mendoje* por sigurisht do mendoja te gjitha ato qe po them.
Do i jepja rendesi gjerave jo per vleren e tyre por per domethenien e tyre.
Do fleja pak* do enderoja me shume* sepse cdo minute qe mbyllim syte humbim gjashtedhjete sekonta drite. Do vashdoja kur te tjeret do ndalonin* do zgjohesha kur te tjeret do flenin. Do degjoja kur te tjeret do flisnin dhe sa do e shijoja nje akullore cokollate!
Nese Zoti do me jepte nje cope jete* do vishesha thejsht* do shtrihesha perball diellit* duke lene pambuluar jo vetem trupin tim por edhe shpirtin tim.
Zoti im* nese do mundesha do shkruaja urejtjen time mbi akull dhe do prisja de dilte dielli.
Do pikturoja me nje ender te Van Gogut mbi yje nje poezi te Benedetit dhe nje kenge te Sheratit. Do ishte serenata qe do i dhuroja Henes.
Do ujisja me lotet e mi trendafilat* qe te ndjeje dhimbjen nga gjembat e tyre dhe puthjen ngjyrekuqe nga fletet e tyre.
Ah Zoti im* sikur te kisha nje cope jete... nuk do leja te kaloje as edhe nje dite pa thene te njerezit qe dashuroje se i dashuroje. Do beja cdo bure dhe grua te besojne se jane njerezit qe dua dhe do dashurohesha me "dashurine". Te njerezit do tregoja se sa gabim bejne kur besojne se ndalojne te dashurojne kur plaken* pa kuptuar se plaken kur ndalojne te dashurojne.
Femijes se vogel do i jepja pende* por do e leja te mesoje vet si te fluturoje.
Pleqve do i tregoja se vdekjen nuk e sjell pleqeria por "haresa"*.
Mesova kaq gjera nga ju njerezit...
Mesova se te fjithe duan te jetojne ne "majen e malit"* pa kuptuar se lumturia e vertet ndodhet ne menyren qe zbret "faqen e pjeret".
Mesova se kur femija e porsalindur shtrengohet mbi pellemben e tij te vogel* per here te pare* gishti i babait te tij e roberon pergjithmone.
Mesova se njeriu ka te drejte ta shofi tjetrin nga larte* vetem kur duhet ta ndihmoje te cohet.
Jane kaq shume gjerat qe munda te mesoje nga ju* por vertet nuk do hyne ne pune* sepse kur do me mbajne te mbyllur brenda ne kete valixhe fatkeqesisht* do jem duke vdekur.
Te thuash gjithmone ate qe ndjen dhe te besh gjithmone ate qe mendon.
Nese do e dija qe sot do ishte hera e fundit qe do te shihja duke flejtur* do te perqafoja forte dhe do i lutesha Zotit qe te behesha roja i shpirtit tend.
Nese do e dija se kjo do ishte hera e fundit qe do te shihja te dalesh nga dera do te perqafoja dhe do te jepja nje puthje dhe do te therisja prape qe te te jape dhe te tjera.
Nese do e dija se kjo do ishte hera e fundit qe do degjoja zerin tend* do magnitofonoja cdo fjale tenden* qe te mundesha ta degjoje perseri dhe perseri.
Nese do e dija qe keto jane momentet e fundit qe te shikoje do te thosha "te dashuroje" dhe do supozoja jo-llogjikisht se e dije qe me pare.
Ekziston gjithmone nje e neserme dhe jeta na jep dhe mundesi te tjera qe ti bejme gjerat sic duhet* por neqoftese bej gabim dhe na mbetet vetem " e sotmja"* do doja te te them se sa shume "te dua" dhe se kurre "nuk do te haroje".
E nesermja nuk eshte e sigurt per askend* si i ri si i vjeter. Sonte mund te jete hera e fundit qe shef njerezit qe dashuron . Prandaj mos prit me* beje sot* sepse nese e nesermja nuk vjen kurre* sigurisht do pendohesh per diten qe nuk gjete kohe per nje buzeqeshje* nje perqafim* nje puthje dhe ishe shume i zene per te realizuar nje deshire te fundit te tyre*.
Mbaj ata qe dashuron pran vetes* thuaji duke murmuritur se sa shume i ke nevoje* dashuroji dhe sillju mire* gjeje kohen ti thuash "me vjen keq"* "me fal"* "te lutem"* "faleminderit" dhe te gjitha fjalet e dashurise qe di.
Asnjeri nuk do te mbaje mend per mendimet e tua te fshehta. Kerko nga Zoti fuqine dhe zgjuaresine t'i shprehesh. Trego te shoket e tu domethenien e tyre.
Dergo kete mesah te ata qe do.
Nese nuk e ben sot* neser do jet si dje. Dhe nese nuk e ben kurre* s'ka problem. Fillo te besh realitet enderat e tua. Tashti eshte moementi i duhur."

Ps..Respekt per lexuesit qe din rregullat e forumit...Jufalemnderit!

Natyra.

natyra · 07-02-11, 17:02

Gabriel García Márquez (Gabriel Garsia Markez i njohur edhe si Gabo)* shkrimtari i njohur kolumbian lindi më 6 mars të vitit 1927 në Aracataca* një fshat i vogël pranë maleve të Karaibeve kolumbiane. Ai ishte djali i Gabriel Eligio García dhe Luisa Santiaga Márquez Iguarán.
Gabriel Garcia Markez jep autograme në Kubë
Në atë periudhë dështoi shoqëria United Fruit* që deri në atë kohë kishte mbajtur ekonominë në rajon në një nivel mjaft të mirë nëpërmjet kultivimit të bananes. Si në çdo familje të asaj krahine edhe në atë Márquez gjendja financiare ishte në përkeqësim të vazhdueshëm* kështu që Gabrile së bashku me prindërit u transferua në shtëpinë e gjyshërve të tij në Riohacha.

Tetë vjetët e para të jetës së Markezit kaluan qetësisht* të mbushura me historitë magjike të gjyshes Tranquilina Iguarán dhe tregimet epike të gjyshit Nicolás Ricardo Márquez Mehija* në shtëpinë e të cilit dëgjoi historinë e masakrës së plantacioneve të bananes* ku u vranë mbi 100 njerëz* që më pas u varrosën në një varr masiv. Nga goja e gjyshit dëgjoi bëmat e jashtëzakonshme të gjeneralit Rafael Uribe Uribe* protagonist absolut i Luftës Njëmijë Ditore (1899-1902)* një nga ngjarjet më të rënda dhe më të përgjakshme në historinë e Kolumbisë.

Ne 1935 humbi gjyshin dhe kjo ngjarje ndikoi shumë në gjendjen shpirtërore të 12 vjeçarit Márquez* i cili një vit me pas shkon në Barrankija për të studiuar në shkollën San Hosé. Më 1942 u transferua në Zipaquirá për të përfunduar gjimnazin. Ne moshën 20 vjeçare fitoi të drejtën e studimit në Universitétin e Bogotá* dega drejtësi. I mërzitur nga jeta e përshpejtuar e kryeqytetit kolumbian dhe nga i ftohti i krahinës se Andeve* Gabriel mbyllej në dhomën e tij ku lexonte kryeveprat e autorëve me të mëdhenj latinë dhe spanjisht-folës. I mahnitur nga letërsia* filloi të shkruante duke braktisur studimet.

Megjithë pasionin e madh për librat Márquez ishte një nga ata që vuanin situatën e Kolumbisë që po kalonte një periudhë ku dhuna ishte gjithnjë e pranishme. Me 9 prill 1948* filloi e famshmja El Bogotazo* e njohur si treditëshi i dhunës në kryeqytet* që përfundoi me vdekjen e drejtuesit libéral Jorge Eliecer Gaitán. Gjatë atyre ditëve të përgjakshme disa njerëz hynë në apartamentin e tij dhe dogjën gjithçka. Márquez vendosi të shkonte në Kartagjenë ku gjeti punë si redaktor e më pas si reporter për gazetën "El Universal".

Ne 1949 vendosi të rikthehej në Barrankija* ku filloi të punonte si gazetar dhe u bashkua me “El Gruppo de Barranquilla”* që përbehej nga të rinj që kishin pasion letërsinë. Një vit më pas publikoi në faqet e gazetës "El Espectador" të Santa Fésë një tregim me titull "La tercera resignación". Në vitin 1952* mbaroi së shkruari romanin e tij të parë* “La hojarasca” (përkthyer shqip si Gjethurinat) dorëshkrimin e të cilit e dërgoi në Argjentinë. Pas tre javësh në përgjigjen që i erdhi shkruhej që mund të merrej me çdo gjë përveç se me letërsi.

Më 1955 fitoi çmimin e parë në një konkurs* ku konkurroi me tregimin "Un día después del sábado" (Dita pas së shtunës). Falë dhuntive të tij narrative* García Márquez në një hark kohor mjaft të shkurtër u bë një nga emrat më të rëndësishëm të gazetarisë kolumbiane. Intervistat* artikujt dhe opinionet e tij ishin të mirëpritura në çdo redaksi. Te gjitha punimet e tij deri në 1956* u publikuan si një libër i vetëm me titull "Relato de un náufrago"* që trazoi skenën politike në vend pasi aty trajtoheshin trafiqet e drogës nëpërmjet detit. Qëndrimi i Markezit ndaj këtij fenomeni gjeti aprovimin e popullit* por provokoi keqas politikanët.

Në nëntor 1956 drejtori i gazetës "El Espectador"* për të cilën punonte Markez* mori urdhër nga disa qeveritarë që të pushonte nga puna shkrimtarin. Nga miqësia e ngushtë dhe respekti i madh* drejtori vendosi ta dërgonte në Zvicër* ku do të punonte si reporter për gazetën e tij. Edhe pas falimentimit që ndodhi një vit me pas* Markez vendosi të qëndronte në Zvicër. Gjatë jetës në Evrope* ai vizitoi shumë qytete të famshme të kontinentit të vjetër së bashku me mikun Plinio Apuleyo Mendoza. Udhëtimi në fjalë shërbeu si frymëzim për të shkruar "90 días en la cortina de hierro". Më 1958* pas një qëndrimi në Londër* García Márquez u kthye në Amerikë* për t’u vendosur më pas në Venezuelë.

Në Barrankija* u martua me Mercedes Barca* me të cilën pati dy fëmijë* Rodrigo (lindur në Bogotá në 1959) dhe Gonzalo (lindi në Meksiko në 1962). Më 1961 u transferua në New York ku filloi punën si korrespondent i Prensa Latina. Kërcënimet e vazhdueshme nga ana e CIA-s dhe kubanezëve e shtynë të transferohej në Meksikë. Më 1967 realizoi kryeveprën e krijimtarisë se tij “Cien años de soledad“ (përkthyer shqip si Njëqind vjet vetmi)* një libër që shënon kulmin e të ashtuquajturit realizëm magjik. Më 1974 dolën në treg “Ojos de perro azul” dhe "El otono del patriarca" (Vjeshta e patriarkut)* dy veprat më komplekse të krijimtarisë së tij* një metaforë e gjerë mbi vetminë* mjerimin si pasojë e pasurimit.

Nga viti 1975* Márquez jetoi midis Meksikës dhe Kartagjenës* Havanës e Parisit. Më 1982* u vlerësua me çmimin Nobel për Letërsinë. Më 2002 publikoi vëllimin e parë të Vivir para contarla (Të jetosh për të treguar)* ndërsa dy vjet më pas veprën e tij të fundit* të paktën deri tani Memorias de mis putas tristes (përkthyer në shqip nga Mira Meksi me titull Kujtim kurvash të trishta). Aktualisht Gabriel García Márquez jeton në Mexico Disctricto Federal në Meksikë* ku shkruan autobiografinë e vet dhe lufton kancerin limfatik. Ndër veprat e tij me të mëdha përmenden Dashuri në kohërat e kolerës* Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar dhe “Njëqind vjet vetmi” e cila është përkthyer në shqip nga i madhi Robert Shvarc* Gjenerali në labirintin e tij* Erendira etj. Veprat e Markezit në shqip i kanë përkthyer Ramiz Kelmendi* Veton Surroi* Aurel Plasari* Mira Meksi e Robert Shvarc.

natyra · 07-02-11, 17:04

Gabriel García Márquez (Gabriel Garsia Markez i njohur edhe si Gabo)* shkrimtari i njohur kolumbian lindi më 6 mars të vitit 1927 në Aracataca* një fshat i vogël pranë maleve të Karaibeve kolumbiane. Ai ishte djali i Gabriel Eligio García dhe Luisa Santiaga Márquez Iguarán.
Gabriel Garcia Markez jep autograme në Kubë
Në atë periudhë dështoi shoqëria United Fruit* që deri në atë kohë kishte mbajtur ekonominë në rajon në një nivel mjaft të mirë nëpërmjet kultivimit të bananes. Si në çdo familje të asaj krahine edhe në atë Márquez gjendja financiare ishte në përkeqësim të vazhdueshëm* kështu që Gabrile së bashku me prindërit u transferua në shtëpinë e gjyshërve të tij në Riohacha.

Tetë vjetët e para të jetës së Markezit kaluan qetësisht* të mbushura me historitë magjike të gjyshes Tranquilina Iguarán dhe tregimet epike të gjyshit Nicolás Ricardo Márquez Mehija* në shtëpinë e të cilit dëgjoi historinë e masakrës së plantacioneve të bananes* ku u vranë mbi 100 njerëz* që më pas u varrosën në një varr masiv. Nga goja e gjyshit dëgjoi bëmat e jashtëzakonshme të gjeneralit Rafael Uribe Uribe* protagonist absolut i Luftës Njëmijë Ditore (1899-1902)* një nga ngjarjet më të rënda dhe më të përgjakshme në historinë e Kolumbisë.

Ne 1935 humbi gjyshin dhe kjo ngjarje ndikoi shumë në gjendjen shpirtërore të 12 vjeçarit Márquez* i cili një vit me pas shkon në Barrankija për të studiuar në shkollën San Hosé. Më 1942 u transferua në Zipaquirá për të përfunduar gjimnazin. Ne moshën 20 vjeçare fitoi të drejtën e studimit në Universitétin e Bogotá* dega drejtësi. I mërzitur nga jeta e përshpejtuar e kryeqytetit kolumbian dhe nga i ftohti i krahinës se Andeve* Gabriel mbyllej në dhomën e tij ku lexonte kryeveprat e autorëve me të mëdhenj latinë dhe spanjisht-folës. I mahnitur nga letërsia* filloi të shkruante duke braktisur studimet.

Megjithë pasionin e madh për librat Márquez ishte një nga ata që vuanin situatën e Kolumbisë që po kalonte një periudhë ku dhuna ishte gjithnjë e pranishme. Me 9 prill 1948* filloi e famshmja El Bogotazo* e njohur si treditëshi i dhunës në kryeqytet* që përfundoi me vdekjen e drejtuesit libéral Jorge Eliecer Gaitán. Gjatë atyre ditëve të përgjakshme disa njerëz hynë në apartamentin e tij dhe dogjën gjithçka. Márquez vendosi të shkonte në Kartagjenë ku gjeti punë si redaktor e më pas si reporter për gazetën "El Universal".

Ne 1949 vendosi të rikthehej në Barrankija* ku filloi të punonte si gazetar dhe u bashkua me “El Gruppo de Barranquilla”* që përbehej nga të rinj që kishin pasion letërsinë. Një vit më pas publikoi në faqet e gazetës "El Espectador" të Santa Fésë një tregim me titull "La tercera resignación". Në vitin 1952* mbaroi së shkruari romanin e tij të parë* “La hojarasca” (përkthyer shqip si Gjethurinat) dorëshkrimin e të cilit e dërgoi në Argjentinë. Pas tre javësh në përgjigjen që i erdhi shkruhej që mund të merrej me çdo gjë përveç se me letërsi.

Më 1955 fitoi çmimin e parë në një konkurs* ku konkurroi me tregimin "Un día después del sábado" (Dita pas së shtunës). Falë dhuntive të tij narrative* García Márquez në një hark kohor mjaft të shkurtër u bë një nga emrat më të rëndësishëm të gazetarisë kolumbiane. Intervistat* artikujt dhe opinionet e tij ishin të mirëpritura në çdo redaksi. Te gjitha punimet e tij deri në 1956* u publikuan si një libër i vetëm me titull "Relato de un náufrago"* që trazoi skenën politike në vend pasi aty trajtoheshin trafiqet e drogës nëpërmjet detit. Qëndrimi i Markezit ndaj këtij fenomeni gjeti aprovimin e popullit* por provokoi keqas politikanët.

Në nëntor 1956 drejtori i gazetës "El Espectador"* për të cilën punonte Markez* mori urdhër nga disa qeveritarë që të pushonte nga puna shkrimtarin. Nga miqësia e ngushtë dhe respekti i madh* drejtori vendosi ta dërgonte në Zvicër* ku do të punonte si reporter për gazetën e tij. Edhe pas falimentimit që ndodhi një vit me pas* Markez vendosi të qëndronte në Zvicër. Gjatë jetës në Evrope* ai vizitoi shumë qytete të famshme të kontinentit të vjetër së bashku me mikun Plinio Apuleyo Mendoza. Udhëtimi në fjalë shërbeu si frymëzim për të shkruar "90 días en la cortina de hierro". Më 1958* pas një qëndrimi në Londër* García Márquez u kthye në Amerikë* për t’u vendosur më pas në Venezuelë.

Në Barrankija* u martua me Mercedes Barca* me të cilën pati dy fëmijë* Rodrigo (lindur në Bogotá në 1959) dhe Gonzalo (lindi në Meksiko në 1962). Më 1961 u transferua në New York ku filloi punën si korrespondent i Prensa Latina. Kërcënimet e vazhdueshme nga ana e CIA-s dhe kubanezëve e shtynë të transferohej në Meksikë. Më 1967 realizoi kryeveprën e krijimtarisë se tij “Cien años de soledad“ (përkthyer shqip si Njëqind vjet vetmi)* një libër që shënon kulmin e të ashtuquajturit realizëm magjik. Më 1974 dolën në treg “Ojos de perro azul” dhe "El otono del patriarca" (Vjeshta e patriarkut)* dy veprat më komplekse të krijimtarisë së tij* një metaforë e gjerë mbi vetminë* mjerimin si pasojë e pasurimit.

Nga viti 1975* Márquez jetoi midis Meksikës dhe Kartagjenës* Havanës e Parisit. Më 1982* u vlerësua me çmimin Nobel për Letërsinë. Më 2002 publikoi vëllimin e parë të Vivir para contarla (Të jetosh për të treguar)* ndërsa dy vjet më pas veprën e tij të fundit* të paktën deri tani Memorias de mis putas tristes (përkthyer në shqip nga Mira Meksi me titull Kujtim kurvash të trishta). Aktualisht Gabriel García Márquez jeton në Mexico Disctricto Federal në Meksikë* ku shkruan autobiografinë e vet dhe lufton kancerin limfatik. Ndër veprat e tij me të mëdha përmenden Dashuri në kohërat e kolerës* Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar dhe “Njëqind vjet vetmi” e cila është përkthyer në shqip nga i madhi Robert Shvarc* Gjenerali në labirintin e tij* Erendira etj. Veprat e Markezit në shqip i kanë përkthyer Ramiz Kelmendi* Veton Surroi* Aurel Plasari* Mira Meksi e Robert Shvarc.

Kerkoi falje*per postim te ngjajshem*ishte gabim teknik.
respekt...N.

natyra · 07-02-11, 17:10

Tituj të veprave

Njëqind vjet vetmi* (Cien años de soledad)
Vjeshta e patriarkut* (El otoño del patriarca)
Histori e Miguel Litinit* ilegal në Kili * (La aventura de Miguel Littín clandestino en Chile )
Kolonelit s’ka kush t’i shkruajë* (El coronel no tiene quien le escriba)
Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar* (Crónica de una muerte anunciada)
Gjethurinat* (La Hojarasca)
Një histori me paskuinë (La mala hora)
Dashuri në kohërat e kolerës* (El amor en los tiempos del cólera)
Gjenerali në labirintin e tij* (El general en su laberinto)
Erendira
Mbi dashurinë dhe demonë të tjerë* (Del amor y otros demonios)
Historia e një kidnapimi* (Noticia de un secuestro)
Kujtim kurvash të trishta* (Memorias de mis putas tristes)
Njëmbëdhjetë tregime piligrime* (Doce cuentos peregrinos)

natyra · 07-02-11, 17:14

Markez* novelisti i paarritshem

Ne fjalimin e shkurter qe mbajti kur i dorezuan cmimin prestigjioz "Rómulo Gallego"* per vepren e tij "Njeqind vjet vetmi" Gabriel García Márquez tha se "gjithnje kishte besuar se shkrimtaret nuk jane ne kete bote per te marre cmime..."* dhe se "cdo cmim eshte nje rrezik per ta". Por ne te vertete kur ai botoi historine magjike te Macondo* cdo gje u kthye per te ne nje denim* dhe ai gjithnje e me shume filloi te fliste per vetmi te tmerrshme; dhe kjo ishte vetmia e suksesit te cilen ai e pershkruan :"e keqja me e madhe qe mund t'i ndodhe nje njeriu qe nuk ka ndjeshmeri per suksesin ne letersi* dhe per me shume kur ai jeton ne nje kontinent te pamesuar me suksesin* eshte te botoje nje roman qe shitet si salcicet. Ky eshte rasti im. Une nuk kam dashur kurre te shnderrohem ne nje spektakel* urrej televizionin* kongreset e letersise* konferencat dhe jeten intelektuale".

Por per te ende nuk kishte mberritur me e keqja.

Ne kthese e priste cmimi Nobel me gjithcka qe ai mban mbi vete. Dhe e gjitha kjo per nje burre te ndrojtur* nje kitarist te mire* qe gdhinte netet sa sedentar aq dhe nomad* qe asnjehere nuk di te firmose mbi nje leter te bardhe (autografet i vendos vetem mbi libra) dhe qe kurre nuk i pelqejne udhetimet me avion sepse shpirti mberrin mbas trupit. "Jam nje nga qeniet me te vetmuar qe kam njohur* dhe nje nga me te trishtuarit* megjithese duket e pabesueshme kur edhe ne kulmin e gezimit i kam syte te trishtuara"* eshte shprehur ai. Macondo i "Njeqind vjet vetmi"* atehere ishte nje fshat me 20 shtepi* ndertuar ne nje breg lumi me uje te kthjellet* qe rridhte mbi gure te bardhe dhe te medhenj si vezet parahistorike.

Si per t'i dhene emer te gjitha ketyre gjerave lindi me 6 mars te 1927 Gabriel García Márquez* nje nga 16 femijet e nje punonjesi poste ne Aracataca(Kolumbi). Ne ate vit Luis Buñuel kishte realizuar Un perro andaluz dhe Federico García Lorca kishte botuar Romancero gitano. Federico kishte thene : "Shkruaj qe te me duan". Disa vite me vone* García Márquez do te shtonte dhe pakez: "Shkruaj qe te me duan me shume miqte e mi"* permes se ciles linte te kuptonte se miqesia per te ishte nje dhunti si letersia dhe po keshtu ishte dhe revolucioni kuban* edhe kenget e Rolling Stones edhe Bolero.

Per miqesine Gabo ka nje koncept mafioz* te cilin ai vete e ka pohuar : "Thone qe une jam nje mafioz* sepse kuptimi im i miqesise eshte i tille sa qe rezulton pak si i gangstereve: nga njera ane miqte e mi dhe nga ana tjeter pjesa tjeter e botes* me te cilen kam pak kontakt". Ai qe ka shume gjera per te cmuar* cmon se nuk ka humbur dy ose tre miq ne jeten e tij te gjate. Me i njohuri eshte ndoshta Mario Vargas Llosa* djali i dyte i te cilit mban emrin e tij* Gabriel.

Mes miqve te Gabo-s figurojne disa nga emrat me me influence te planetit. Eshte proverbiale miqesia e tij e vjeter me liderin kuban* Fidel Castro* nje miqesi qe shkon me larg. Ai e ruan fort besnikerine ndaj komandantit dhe revolucionit kuban* pa ju bere vone se shume intelektuale dhe artiste qe nje dite e mbeshteten fort revolucionarin e Kubes* perfunduan si renegate te ceshtjes se tij marksiste.

Por Gabo njeh gjithashtu gazetarine* te cilen e ka ndare me letersine gjate te gjithe jetes se tij. Vetem ajo* sipas tij* i ka dhene ndergjegjen politike* nje ndergjegje politike qe e ka cuar gjithnje ne azil politik* dhe qe e ka bere te figuroje ne listat e zeza te Departamentit te Emigracionit te SHBA* pavaresisht se eshte shkrimtari hispan me i lexuar dhe pavaresisht se eshte doctor honoris causa i Universitetit Columbia (Nju Jork).

Megjithese e urren pushtetin ai ka lidhje me kryetaret e shteteve dhe kryeministrat e gjysmes se botes. Jo rralle here ben rolin e ndermjetesit mes njerit dhe tjetrit. Kur 100 vjet vetmi mbushi 30 vjet* Organizata e Shteteve te Amerikes organizoi nje takim me Presidentin Klinton.

Nga botimi i vepres se tij me emblematike qe me pas mori Nobelin ne Letersi ne 1982* ka mundesi qe ai te jete shkrimtari me i perkthyer* me i lexuari* me me influence dhe me i famshem i shekullit te XX ; ndoshta edhe nje nga me te pasurit.

"Njeqind vjet vetmi" eshte perkthyer ne me shume se 35 gjuhe te botes dhe llogaritet qe gjate 40 viteve te legjendes se tij te jene shitur me shume se 40 milione kopje. Romani mitik i García Márquez doli ne drite ne 30 maj 1967 nga Shtepia Botuese Sudamericana ne Buenos Aires* nje nga shtepite botuese me prestigjioze ne Ameriken Latine. Tirazhi i pare ishte 8.000 kopje* qe Gabos iu duk nje ekzagjerim* por qe mbaruan per 15 dite. Nje botim i dyte prej 10.000 kopjesh e la shtepine botuese pa leter ...(!) dhe per gati dy muaj ne Ameriken Latine nuk flitej gje tjeter vecse "Njeqind vjet vetmi"* nderkohe qe njerezit nuk mund ta blinin ate ne librari.

García Márquez kishte botuar deri atehere* "Syte e qenit blu"*"Gjethurinat"* " Koloneli nuk ka kujt ti shkruaje" etj* libra te cilat ishin zhdukur nga tregu i librit per shkak te kerkesave te medha; ishte nje shkrimtar i njohur ne qarqet e letersise. Jetonte me gazetarine dhe shkruante ne te gjitha gjinite : interviste* artikuj* opinion* kronike* reportazh* investigim...

Ai ishte gazetar i El Espectador te Bogotase* i derguar special ne Europe dhe korrespondent ne Nju Jork i Prensa Latina* agjencia e lajmeve kubane. Ai bile arriti te drejtonte ne Meksike dy revista roze* pikerisht kur ishte gati per te filluar redaktimin e vepres se tij mjeshterore. Ne Paris ai njohu gjithashtu edhe burgun. Nje nate policia e ngaterroi me nje algjerian dhe perfundoi ne nje rajon policie. Por kjo eksperience i sherbeu per te hyre ne kontakt me Frontin e Clirimit Kombetar te Algjerise. Ne Meksike i mbrojtur rreptesisht nga nje grup miqsh* Gabo mundi te mbyllej ne vetvete per gjate 18 muajve per te rikrijuar boten magjike te femijerise se tij.

Historia e librit te tij me te famshem "Njeqind vjet vetmi"* fillon ne mars te 1952 kur Gabo udhetonte me nenen e tij ne Aracataca* fshati i tij i lindjes. Ndoshta kur u ndodh perballe germadhave te asaj shtepie te madhe dhe shume te trishtuar* ku kishte kaluar vitet e para te jetes se tij me nje moter qe hante dhe* nje gjyshe qe percaktonte te ardhmen dhe te nje gjyshi qe e torturonte hija e nje njeriu qe kerkonte ta vriste* pikerisht atehere ai ndoshta mendoi per here te pare te linte pas boten poetike te femijerise se tij. Nga ajo dite* Macondo* filloi te marre trup dhe jete ne mendjen e tij. Hija e gjyshit te tij nga nena* kolonel Nicolás Ricardo Márquez Mejía* figura me e rendesishme e jetes se tij* e ndihmonte qe te administronte cdo gje me te cilen ai do te fillonte te ngrinte boten e tij magjike.

García Márquez ka thene shume here: "Eshte shume e veshtire qe ne romanet e mia te mos gjesh gjekafshe qe nuk ka lidhje ne realitetin". Dhe realizmi i tij eshte magjik sepse eshte real. Do te ishte udhetimi ne Aracataca me nenen e tij* kur ndjeu gjithe vetmine e Amerikes Latine dhe kur kuptoi se kishte mberritur momenti qe te mbyllej me fantazmat e tij per te krijuar Macondo. Muaj me vone Gabo do te dilte nga vetmia ne sukses. Por ja qe* pavaresisht suksesit* ajo (vetmia) vazhdon dhe vazhdon ta ndjeke. Eshte nje vetmi me te cilen ai bashkejeton prej 41 vjetesh. Ndoshta do te jete kjo vetmi cmimi qe Gabriel Garcia Marquez duhet te paguaje per pavdekesine.