Idealet e lirisë

[Zero Cool]

PASOJAT DHE DËMET E LUFTËS
Pasojat e kësaj lufte janë shumë të mëdha nga çdo kend veshtrimi.
Soldateska serbo-sllave, në mënyrë të programuar zbatoi spastrimin etnik të
Kosovës me vrasje, masakrime e ekzekutime, me plaçkitje, rrënime e djegie të
vendbanimeve të tëra dhe me deportimin masiv të popullsisë shqiptare nga trojet
e veta etnike. Dhuna serbe në Kosovë në të gjitha fushat e jetës, që mori
përmasa gjenocidale më të theksuara gjatë vitit 1998 dhe në gjashtëmujorin e
parë të vitit 1999, u zhvesh nga të gjitha normat më elementare njerëzore dhe
mori dimensionin e hapur shfarosës kundër shqiptarëve. Vrasjet dhe masakrimet
barbare më monstruoze, që bëri Serbia kundër popullit shqiptar në Kosovë, me
synim plotësisht të qartë për shfarosjen totale të tërë popullatës shqiptare të
Kosovës vertetoi plotësisht politikën dhe karakterin gjenocidal të pushtetit dhe
të shtetit serb. Falangat dhe kordonet serbe të vdekjes nuk kursyen jo vetëm
civilët e paarmatosur shqiptarë, por as gratë, as fëmijët, as foshnjat e e as
pleqtë e tyre. Duke e treguar haptas
tërë egërsinë e tyre dhe duke u munduar
t'i fshehin gjurmët e dhunës makabre, forcat serbe dogjën viktimat e terrorit të
tyre, ose edhe i zhvarrosën dhe i dërguan trupat e tyre në mbrendi të Serbisë
dhe në drejtime të panjohura. Ka indikacione se një pjesë e viktimave shqiptare
janë djegur në furrat e shkritores së minierës "Trepça" e shqiptarë të vrarë e
të masakruar janë hedhur edhe nëpër puse të ujit e gropa të gëlqeres nëpër
fshatra, nëpër gremina e humnera të maleve e varrosur nëpër varreza masive ose
zhdukur në mënyra të ndryshme. Një numër jo i vogël i tyre kanë mbetur me javë e
me muaj të pavarrosur fare në mëshirën e motit e të egërsirave. Deri më tash
janë regjistruar rreth 600 varreza masive.
Sipas parametrave të KMDLNJ, gjatë kohes së zhvillimit të konfliktit intensiv
të armatosur u vranë shume luftetar të lirisë si dhe u vranë e u masakruan mbi
11.000 qytetarë shqiptarë.
"...O ata t' lumtë, qi dhane jetën,
o ata t' lumtë, qi shkrine vehten,

qi për Mbret e vend të Parëve,
qi për erz e nderë t' Shqiptarëve

derdhën gjakun tue luftue,
porsi t' Parët u ka'n punue !
Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,
butë u kjoshin moti e stina..."
At Gjergj Fishta
Raportet e KMDLNJ deshmojnë së është tejet i madh numri i objekteve të
shkatërruara, të djegura ose të dëmtuara - i shtëpive dhe i banesave, i lokaleve
afariste dhe i fabrikave, i shkollave dhe i objekteve të tjera arsimore,
kulturore e shkencore, i objekteve fetare, i monumenteve kulturore e historike
që nga lashtësia e deri në ditët e sotme. Vlerësohet se gjatë luftës në Kosovë
(mars 1998 - qershor 1999) janë shkatërruar dhe djegur pjesërisht ose tërësisht
rreth 1100 vendbanime shqiptare; janë plaçkitur, djegur e shkatërruar
(pjesërisht a tërësisht) mbi 200.000 shtëpi, banesa, lokale afariste, punëtori
zejtare, fabrika, shkolla, biblioteka, monumente kulturore-historike, objekte
kulturore, shkencore, fetare etj. U demtuan e u shkattruan 200 xhami. U dogjen
kvarte të banimit sidomos në Vushtrri, në Mitrovice, në Skenderaj, në Pejë, në
Deçan, në Gjakovë, në Suharekë, në Rahovec, në Klinë, në Kacanik, Han të Elezit
e në Ferizaj etj. Disa nga këto qytete kanë ndryshuar fizionomine
banistike
të tyre, sidomos Peja, Gjakova dhe Vushtrria. U plaçkiten fabrika, duqane,
shtepi e individë. Vlera e mallrave dhe sendëve te plaçkitura është e madhe. U
dëbuan më shumë së një milion shqiptare nga vendbanimet e tyre. U zhduken dhe
humben rreth 5000 persona, u moren peng, u zunë rob dhe u burgosen rreth 7.000
veta.

Shenimet e paraqitura nga KMDLNJ për pasojat shkatërrimtare të
luftës së zhvilluar nuk janë të plota dhe përfundimtare. Disa nga pasojat dhe
përmasat e
tyre nuk do të mund të paraqitën as brenda një kohe më të gjatë,
kurse permasat e dukurive, si dukuria e dhunimit seksual, kerkon angazhime të
veçanta dhe kohë të gjatë për identifikim të tyre. Madje, shfaqja e neurozave
dhe e psikozave të ndryshme nder qytetarët të cilet perjetuan situata tragjike
familjare dhe farefisnore kanë filluar të marrin dimensione gjithnjë e më të
mëdha dhe fatëkeqësisht, sipas pohimit të ekspertve të medicinës, një numer i
madh i qytetarëve kanë indikacione së do të perjetojnë ndryshime negative
mentale të llojeve të ndryshme dhe më intensitet e kohëzgjatje të
paparashikueshme.
Vendbanimet, fshatrat dhe qytetet e Kosovës pësuan
ndryshime negative të mëdha. Kosova ndryshoi identitetin e vet qytetar,
demografik, ekonomik, ekologjik dhe kulturor. Gjatë gjithë kësaj kohe sjelljet
jonjerëzore, mizore, barbare dhe torturat u bënë stil i
zakonshem i veprimit
të ushtarëve dhe policëve serbe mbi shqiptarët nën pushtetin serb, kurse krimi
ndaj shqiptarëve u bë institucion përmasash të tmershme.
Paraburgimët, burgosjët, deportimët arbitrare të shqiptarëve dhe zhdukja e
tyre u bënë të zakonshme për regjimin, që ushtronte pushtetin përmes
instrumenteve represive; u lekund në drejtim negativ ndjenja e sigurisë së
shqiptarëve në vendin e tyre, sikurse edhe ndjenja kolektive e sigurisë së
fqinjve serbë dhe romë, sepse familjet serbe u armatosen nga ana e organeve të
pushtetit të tyre, kurse romet u kthyen në instrument të atij pushteti; shumë
prej tyre u angazhuan drejtpërdrejt në krime, të tjeret përkrahen format e
krimit ndaj shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj
shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj gjithë kësaj që
ndodhi
në Kosovë. Nuk ka pasur raste të kundervëniës së serbëve ndaj krimit
që ushtrohej ndaj shqiptarëve; sjelljet e këtilla shkaktuan mllef, pezem, zemrim
dhe urrejtje të shqiptarëve ndaj atyre që ushtruan krimin dhe format e ndryshme
te tij. Nga pësimet e mëdha njerëzore, kombëtare, ekonomike, sociale, kulturore
dhe fetare të shqiptarëve dallohet rrjedha gjenocidiale e planifikuar dhe e
sistemuar sipas rendit të kierarkisë së shfarosjës së shqiptarëve. Përjetimet e
rënda të kësaj vazhde gjenocidiale nga ana e atyre që patem fatin të mos
privohen nga jeta, të disa shqiptarë u shnderruan në ndjenjë negative ndaj
pjesëtarëve të pakicës serbe dhe rome në Kosovë.
Nen ndikimin e këtyre
motiveve dhe në kushte të mungesës së organeve e te institucioneve qytetare dhe
shtetërore, sikurse dhe në kushte të varferisë së madhe, të jetës pa kulm mbi
kokë dhe të papunsisë masive etj., një numer shqiptarësh nuk arriti të përmbahen
vet vetem në kujtime më permbajtjet shumë negative të kohes së konfliktit të
armatosur, por këto i shoqerojnë edhe më aktivitete elementesh hakmarrëse.
Këshilli për Mbrojtjen e të Drrejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtine, ka
regjistruar në këtë periudhë së në Kosovë janë vrarë edhe 423 serbë, malazezë,
romë dhe pjesëtarë të nacionaliteteve të tjera. Shumë nga serbet e malazezet dhe
familjet e tyre, sidomos nder ata që kanë marrë pjesë aktive në krime dhe kane
ndihmuar krimin kanë
leshuar Kosovën: numri i atyre që jetojnë në Kosovë u
reduktua në rreth 90.000 veta.
Gjykata Nderkombëtare e Hagës ka ngritur padi për krime lufte kunder
udheheqësit jugosllav, Sllobodan Millosheviq dhe 11 bashkëpunetorve të tij*, nga
së ka prova të mjaftueshme për nderlikimin e tyre në barbarizmat e kryera nga
ushtria, policia dhe njesite paraushtarake serbe kunder shqiptarëve në Kosovë.