Imam Mehdiu

[Zero Cool]

Kush është Mehdiu i pritur?

Njeriu gjatë jetës shpesh ballafaqohet me periudha dhe ngjarje, para të cilave është i paaftë t’i përballojë, i paaftë të gjejë zgjidhje nga ajo ngarkesë labirinthi, posaçërisht nga ai labirinth primitiv, pranon idenë e ardhjes nga qielli të ndonjë njeriu ose ndonjë qenieje tjetër nga lart nga qielli, i cili do t’iu zgjidh dhe rregullojë rendin e çrregulluar dhe do t’ua kthejë sigurinë e rrezikuar në mes të njerëzve.

Individët me inteligjencë të ulët, por nuk është rast i rrallë që bashkë me ta të gjendet edhe ndonjë me inteligjencë më të lartë, kur gjenden para ndonjë situate të pazgjidhshme dhe të rëndë, kërkojnë dalje nga çudia, presin që Zoti do t’jua dërgojë ndonjë çudi, ndonjë mrekulli, e cila do ta kthejë rendin e çrregulluar, do ta vendosë të drejtën e humbur e të tjera.

Kjo ide si e tillë është e pranishme edhe te hebrenjtë edhe te kristianët, por në një formë pak më të ndryshuar iu përcoll edhe muslimanëve dhe përgjithësisht popujve, si atyre në Lindje ashtu edhe në Perëndim.

Të njëjtën ide plotësisht e hasim edhe në Angli. Në Angli gjatë shekullit të kaluar u shtri ideja se në tokë do të shfaqet njeriu, i cili në botë do të sjellë lumturi. Relikte të idesë së tillë ende gjenden edhe në disa pjesë të Wellsit në Angli dhe në viset veriore të gadishullit Bretania në Francë.

Kjo ide te muslimanët ka luajtur rol të madh. Ajo edhe sot zotëron te një pjesë e madhe, jo vetëm te shtresa e gjerë, por edhe te shtresa të tjera të popullsisë.


Prej nga ideja e tillë te muslimanët?

Qysh në fillim të shfaqjes së Islamit, kurse pas vdekjes së Muhammedit a.s., doli në skenë një grup muslimanësh, me ide se djali i xhaxhait të Muhammedit a.s., Aliu r.a., ka të drejtë në postin e imamit (halifit). Përveç kësaj, ata filluan të konfirmojnë edhe idenë se imameti pas vdekjes së Aliut r.a. duhet të mbetet te pasardhësit e Aliut r.a.. Si dëshmi për këtë iu shërbente gjykimi se imameti nuk është çështje e përgjithshme popullore, e cila prezantohet para popullit, që të gjykojë për këtë, por se ajo është obligim, i atij që i takon e drejta ta caktojë kush në këtë ta trashëgojë dhe se populli duhet t’i bindet atij që ai e cakton.

Ky grup gjatë historisë është quajtur “shi’atu”. Shi’atu alij – sekti shiit, mendon se para vdekjes, Muhammedi a.s. ka thënë se pas vdekjes së tij, udhëheqjen e imametit duhet ta merrë Aliu r.a. dhe në këtë pikëpamje theksuan disa thënie, të cilat ia atribuuan Muhammedit a.s.:

“Udhëheqës i kujt jam unë, edhe Aliu do të jetë udhëheqës.”

Shiitët, edhe pse të ndarë në shumë grupime, të gjithë janë të mendimit se hilafeti i takon vetëm Aliut r.a.. Ata ndahen mes veti në aspekt të trashëgimtarëve të tyre se kush do ta merrë sundimin (hilafetin, imametin). Deri sa disa mendojnë se trashëguesit duhet të jenë vetëm nga bijtë e Aliut dhe të Fatimes, vajzës së Muhammedit a.s., djemve të Hasanit dhe Huseinit, në të drejtën e tyre në halifat, të tjerët shkuan edhe më larg, shkuan aq larg sa që ajo konfrontohet me logjikën dhe fenë. Ata filluan t’iu përshkruajnë atyre edhe cilësi Zoti, d.m.th. Zotin filluan ta personifikojnë fizikisht dhe shpirtërisht me këta imamë, plotësisht ashtu sikurse vepruan edhe kristianët me Isain a.s..

Huseini, i biri i Aliut r.a., i ndikuar nga shiitët, filloi të shfaqet dhe të paraqitet në të drejtën e tijpër halifat. Për këtë arsye, halifi i atëhershëm, Jezid ibn Muavij, e shpalli të ndjekur dhe kundër tij e dërgoi mëkëmbësin e tij në Irak me ushtrinë në vitin 31 h., në Kerbela, e mundi ushtrinë e Huseinit, kurse atij ia preu kokën të cilën e dërgoi te halifi në Damask. Kjo ndikoi shumë fuqishëm te masa fetare muslimane dhe rëndë e tronditën shtetin musliman dhe themet e tij. Pasojë e saj është rrëmuja dhe prishja e harmonisë dhe fillimi i anarkisë në tërë shtetin islam.

Është e natyrshme që nga kjo kohë bota filloi t’i lutet Zotit dhe të presin nga Ai që t’ua dërgojë ndonjë fuqi, i cili sërish do ta kthejë rendin dhe sigurinë e mëparshme. Nuk zgjati shumë dhe te populli lindi ideja mbi atë se Zoti do ta dërgojë ndonjë person, i cili popullin e humbur do ta drejtojë drejt shtegut të vërtetë.

Kjo ide, siç theksuam, nuk ishte e re, por as e atij shekulli. Ajo është shumë më e vjetër. Ajo pati ekzistuar edhe te kristianët, e në esencë e njejtë, me dallime të vogla ka ekzistuar edhe te hebrenjtë. Kristianët mendojnë se mehdiu i pritur, të cilin e quajnë “mesih” do të paraqitet me ringjallje të re, kurse hebrenjtë mendojnë se ai do të paraqitet, por jo me ringjallje, por do të lindet nga se më parë nuk ka vdekur e as ekzistuar.

Sa i përket muslimanëve, ata mendojnë se ai mehdi do të paraqitet, pas shumë kohësh që ka ndejtur i fshehur nga sytë e njerëzve të gjallë, që do të thotë se atë nuk e ka gjetur vdekja, por se ai jeton, i fshehur nga njerëzit.

Një neri i quajtur Abdullah ibn Sebe’, prift hebrej, i cili Islamin e pranoi në kohën e Osmanit r.a., doli me argumentimin se ai është imami i dymbëdhjetë prej imamëve shiitë, kurse ky është Muhammed ibn Askerij, i cili hyri me xhybe në vendin nëntokësor të shtëpisë së tyre dhe aty u zhduk, kurse nga fundi i botës (para shkatërrimit), do të shfaqet dhe do ta mbush me drejtësi.

Këtë pohim e trashëgoi grupi shiit, i cili edhe tash e pretë, për shkak se është quajtur “el-mehdij’ul-muntedhir” apo “mehdiu i pritur”.

Ata çdo mbrëmje, pas namazit të akshamit, qëndrojnë para dyerve të këtij bodrumi, për të cilin Abndullah ibn Sebe’a tha se ai në të është fshehur, e thirrin emrin e tij dhe e thërrasin që të del. Kur bie nata, të lodhur dhe të indisponuar, kthehen duke e lënë atë për të nesërmen. Ky grup është quajtur Ithna asherijje (dymbëdhjetshi), sepse mendojnë se Mehdiu është imami i 12 i pasardhësve të Aliut r.a..

Përveç këtij grupi shiit ekziston edhe një grup tjetër, i cili quhet seb’ij, ata të cilët besojnë se imami i shtatë është fshehur dhe se do të paraqitet si mehdi.

Ky besim ka pasur pasoja të rënda te muslimanët, sepse kanë futur mjaft gënjeshtra mbi Mehdiun e rrejshëm.

I pari në historinë islame i cili këtë person të pritur e quajti mehdi është Muhammed ibn Hanefiu, pas vdekjes së të vëllait Husein në Kerbela. Aty u ngrit dhe filloi të kërkojë të drejtën për halifat. Disa historianë thonë se atë nuk e bëri ai por Muhtari, njëri ndër udhëheqësit e shquar dhe agjituesit shiit.

Historiani Ibn Taberiu thotë: “Kur Muhtari shkoi në Kufe ta nxisë popullin dhe në mesin e tyre ta fusë kërkesën që vrasësit e Huseinit të dënohen, së bashku me emrin e Mehdiut e përmendte edhe emrin e Ibn Hanefiut, vetëm se Taberiu mendon se Muhtari me këtë fjalë nuk ka pasur për qëllim kuptimin që sot asocon emri mehdi, por e ka përdorur që me këtë ta theksojë qëndrimin e shiitëve, i cili thotë se Muhammedi a.s. i ka dhënë Aliut r.a. aftësi, me ndihmën e të cilës do t’i komentonte dhe shpjegonte hadithet e Muhammedit a.s. dhe se Aliu r.a. atë aftësi do ta trashëgonte te pasardhësit pas tij.

Ndër më të njohurit të cilët pas Ibn Hanefiut u paraqiten si mehdi ishin: Muhammed ibn Abdullahu, pasardhës i Hasanit. Ai u paraqit në Hixhaz por ushtarët e Mensurit shpejt e kapën dhe e mbytën.

Disa mendojnë se në atë kohë me shprehjen mehdi aspak nuk ka pasur për qëllim të cilin pastaj ia bashkangjitën në botën islame, d.m.th. se mehdiu është personi i cili botën islame do ta udhëheq në shtegun e vërtetë në aspektin fetar, por se me atë fjalë ka pasur për qëllim kuptim të pastër të kësaj bote, d.m.th. se ai është njeri i cili në aspektin politik do ta udhëheq popullin islam.

Në favor të këtij komenti shkon edhe kjo që Mensuri, trashëgimtarit të tij ia dha emrin Mehdi, me të cilin nuk ka pasur për qëllim kurrfarë kuptimi fetar.

Sidoqoft, në botë mbizotpëroi besimi se para shkatërrimit të botës do të paraqitet Mehdiu, i cili në botë do ta vendosë drejtësinë, do ta pastrojë tokën nga ndytësirat dhe turbullirat. Prandaj, edhe bota prej atëherë e gjer sot janë në pritje dhe çdo shfaqje jonormale e karakterizojnë si parashenjë të lajmërimit të tij.

Pas Muhammed ibn Abdullahut, më 1122, u paraqit në Perëndim apo në Veri-Perëndim të Afrikës njeriu me emrin Ibn Tumerti, i cili filloi të konfirmojë se ai është Mehdiu i pritur. Ai filloi të paraqitet me disa qëndrime nga jeta e tij, me ato të cilat do të ndiqeshin si shembull dhe udhërrëfyes mehdive të ardhshëm. Kështu për shembull, thekson se në ëndërr e ka mësuar Kur’anin përmendsh. Përveç kësaj, ka jetuar në mjerim, veshej me veshje të vjetra dyhe të leckosura, kurse me njerëzit shoqërohej pak, e të ngjashme.

Pas tij, më 1780 u paraqit mehdiu tjetër dhe shumë i njohur me emrin Mehdi, emri i vërtetë i të cilit ishte Mensur. Zëri i tij jehoi gjer në Perëndim të Afrikës. Për të Federiku i Madh tha: “E ardhmja e portës varet prej asaj se si do të zhvillohet lëvizja e tij.” Dhe për një kohë të shkurtër ai përfitoi një masë prej disa qindra mijë njerëzish. Bile, edhe shumë kristianë e pranonin Islamin dhe hynin në radhën e tij.

Porta e madhe e ndihmonte Mehdiun dhe ithtarët e tij. Ai me ithtarët e tij njëherë u ndesh me ushtrinë ruse dhe e fitoi ate.

Më i njohuri, që u paraqit pas tij, ishte ai në Sudan, më 1881, me emrin Muhammed Ahmed El-Mehdiu. Ai hyri në krye të kryengritjes, i cili atje duke iu falënderuar atij shpërtheu dhe përfundimisht përfundoi ashtu, sikur ai të kishte sunduar në atë krahinë. Mëkëmbësi i atëhershëm i Sudanit, sir V. Rexhinaldi, shënon në librin e tij “Shpata dhe zjarri në Sudan”. Ai në këtë libër e ka përshkruar jetën dhe veprimin e këtij Mehdiu.

Mehdiu vërtetonte për veten se është personalisht Muhammed ibn Hasan El-Askeriu, i dymbëdhjeti imam, i cili më se dhjetë shekuj ka qenë i fshehur.

Prej gjerave të çuditshme të këtij Mehdiu është edhe kjo që është orvatur ta imitojë Muhammedin a.s., bile e bëri edhe hixhretin, ia zgjodh vetit katër shokë, të cilët i quajti halif, që t’i imitonin katër halifët e drejtë – hulefai rrashidinët.