Një vështrim rreth botës

[ARVANITI]

***

Gjuha kineze mandarin dhe truri

Kohët e fundit psikologia dr. Sofi Skoti dhe kolegët e saj në Londër e në Oksford përcaktuan me anë të skanerave se cilat pjesë të trurit na ndihmojmë të kuptojmë të folurit. Kërkuesit zbuluan se kur folësit e anglishtes dëgjuan anglisht, u aktivizua lobi temporal i majtë. Mgjth “kur folësit e gjuhës kineze mandarin dëgjuan gjuhën amtare, u aktivizua edhe lobi temporal i djathtë edhe i majti”,- raporton gazeta The Guardian. Pse? “Lobi temporal i majtë zakonisht merret me bashkimin e tingujve në fjalë, i djathti në përpunimin e melodisë dhe intonacionit, - shpjegon gazeta. – Në gjuhën kineze mandarin, një intonacion i ndryshëm përçon një kuptim të ndryshëm, për shembull rrokja “ma”mund të ketë kuptimin nënë, qortim, kalë, ose fije kërpi”, varet nga toni. Dr. Skoti vëren: “Mendojmë se folësit e gjuhës kineze mandarin e interpretojnë intonacionin dhe melodinë në lobin temporal të djathtë për t’u dhëne kuptimin e duhur fjalëve që dëgjojnë.”


***