Matematika Popullore Shqiptare

Odise · 02-07-05, 07:23

Te nderuar lexues!

Titullin e kesaj theme, e nxora natyrshem, duke u bazuar ne, mathematiken e popullit shqiptar, si mathematike popullore, ku njerezit e pashkolle, analfabet, qe nuk dinin as te nenshkruanin emrin e tyre, formonin probleme mathematikore, nder ma te nderlikuarat, qe veshtire nje student yni sot, te i zgjidhe drejte permes ekuacioneve, e formulave eprkatese mathematikore! Kemi disa shembuj problemesh mathematike popullore, qe shume veshtire edhe shtrohen ne ekuacione dhe te gjindet zgjidhja e tyre e drejte, kur njerezit analfabet, i zgjidhen me goje, pa shkruar asnje numer, as pa shtruar asnje ekuacion perkates!

Per shembull: nje udhetar, kaloi prane disa punetoreve (argateve te shatit) ne nje are dhe ne vend te pershendetjes, iu tha keshtu: ''Puna e mbare o njeqind argat!, Kurse njeri nga argatet (punetoret), u ngreh ne pergjegje te udhetarit dhe i tha: Nuk jemi njeqind argat, po me ardhe edhe njehere kaq edhe gjysma jone edhe çereku jone edhe ti me ardhe me nje shati me ne - atehere behemi njeqind argat!

Sa punetore (argat) ishin duke prashitur ne ate are? Njeriu i thjeshte, kete problem e zgjidhi permendesh, e ju lexues te nderuar, kush mundet ta shtroj ketu ne ekuacion dhe ta gjeje zgjidhjen e vertete edhe te ia qet proven mathematikore problemit ne ekuacion!

Presim njohesit e mathematikes!

Odise

uliksi31 · 02-07-05, 07:36

Ishin 36 puntore (argat ).

Odise · 02-07-05, 10:08

Pershendetje Uliksi31,

ashtu e zgjidhi populli, a mund te na shtroni ne ekuacion mathematikor dhe ta zgjidhni ketu?

Nderime!

Odise

Odise · 02-07-05, 10:13

zakonisht barijte dhane shume shembuj te mathematikes popullore shqiptare. Nje shembull eshte edhe ky:

Nje dele, qe pjelle gjithmone femra (po e zeme), pas shtate vitesh, sa dele do te beheshin prej saj, gjate shumezimit?

Odise

uliksi31 · 02-07-05, 18:55

Citim:

Postimi origjinal është bërë nga Odise

Pershendetje Uliksi31,

ashtu e zgjidhi populli, a mund te na shtroni ne ekuacion mathematikor dhe ta zgjidhni ketu?

Nderime!

Odise

Si urdhroni profesor :lol:

Kur tha puntori edhe kaq sa jemi edhe gjysem kaqit edhe cerek kaqit edhe ti me ne i bjen; 36+sa ishin eshte 36 + gjysem aq puntore jane
18 + nje cerek jane 9 + ai pershendetsi eshte 1. Kur t'i mbledhim te gjitha keto shifra kemi 100 puntore.
A mundem me u ule ne banke te fundit tash me Hallen dhe Kercovarin, se gjithe kame ndejt ne te fundit.Me nderime :lol:

Dilaver · 02-07-05, 19:51

zt Uliksi mirë e paske zgjedhur problemin, pasi qe edhe parashtruesi i problemit e pohon.

Unë po e paraqes pak më hollësisht edhe pse nuk jam njohës i matematikës.

100 punëtor

100 - 1 = 99

99 = x + x + x/2 + x/4

99 = 2x + 3x/4

99 = 11x/4

---->11x = 99 (shumzu me) 4
---->11x=396
---->x = 396/11
---->x = 36
x/2; --->36/2=18

x/4; --->36/4=9

Është e vertetë se ka shum probleme matematikore të cilat as me ndihmen e ekuacioneve apo formulave e operacioneve të ndryshme nuk mund të zgjidhen e njerëzit e pashkollë edhe i kan parashtruar keto probleme por edhe i kan zgjedhur.

Odise · 02-07-05, 22:07

Citim:

Postimi origjinal është bërë nga Dilaver

zt Uliksi mirë e paske zgjedhur problemin, pasi qe edhe parashtruesi i problemit e pohon.

Unë po e paraqes pak më hollësisht edhe pse nuk jam njohës i matematikës.

100 punëtor

100 - 1 = 99

99 = x + x + x/2 + x/4

99 = 2x + 3x/4

99 = 11x/4

---->11x = 99 (shumzu me) 4
---->11x=396
---->x = 396/11
---->x = 36
x/2; --->36/2=18

x/4; --->36/4=9

Është e vertetë se ka shum probleme matematikore të cilat as me ndihmen e ekuacioneve apo formulave e operacioneve të ndryshme nuk mund të zgjidhen e njerëzit e pashkollë edhe i kan parashtruar keto probleme por edhe i kan zgjedhur.

***Mire, dilaver i nderuar - edhe eshte e vertete se ka probleme te mathematikes popullore, qe edhe mathematiciente e larte duhet te djeresiten fort, e pale a mund te gjejne nje zgjidhje, qe analfabetet tane, i zgjidhen me goje e duke njehesuar me gishta te dores!

vetem nje ndihme e shtruarjes, E ZGJIDHJES se ekuacionit ne fjale:

X + X + 1/2 X + 1/4 X + 1 = 100/4

4X + 4X + 2X + X + 4 = 400

4X + 4X + X = 400 - 4

11X = 396

X = 396/11................396:11= 36

X = 36

36+36+18+9+1 = 100
72 + 18 + 9 + 1 = 100
90 + 9 + 1 = 100
100 = 100 (PROVA)

Nderime!

Odise

Odise · 03-07-05, 21:30

Po kjo enigme mathematikore, si mund te shtrohet ne ekuacion edhe te zgjidhet?

zakonisht barijte dhane shume shembuj te mathematikes popullore shqiptare. Nje shembull eshte edhe ky:

Nje dele, qe pjelle gjithmone femra (po e zeme), pas shtate vitesh, sa dele do te beheshin prej saj, gjate shumezimit?

Nderime!

Odise

valmirii · 09-05-07, 02:08

Citim:

Postimi origjinal është bërë nga Odise

Po kjo enigme mathematikore, si mund te shtrohet ne ekuacion edhe te zgjidhet?

zakonisht barijte dhane shume shembuj te mathematikes popullore shqiptare. Nje shembull eshte edhe ky:

Nje dele, qe pjelle gjithmone femra (po e zeme), pas shtate vitesh, sa dele do te beheshin prej saj, gjate shumezimit?

Nderime!

Odise

Ky problem zgjidhet shume leht duke e perdor progresionin gjeometrik, jam i sigurt se e din qka osht ky. Formula per progresion gjeometirik osht kjo
b_n=b_1q^(n-1)

nese veq pak bojm eksperimente shofim se na fitohet ni varg i kesaj trajte
1,2,4,8,16,.....

pra ne kete rast kemi n=8, q=2, dhe b_1=1, nese keto i zevendesojm ne kete formul marrim
b_8=1*2^(8-1)=2^7=128, duke e perfshi edhe delen e pare, pra nanen e krejt deleve.

Pra siq po e shef odise, matematika ka pergjigje per gjithqka, amo po e ritheksoj per gjithqka, amo osht qashtje tjeter se a i dime ne ato metoda te avancuara matematikore a jo(kuptohet duke e perfshi edhe veten ngase nuk kam lidhje ne matematik une).

valmirii · 09-05-07, 03:11

une ne zgjidhjen time kom shku me logjiken qe secila dele pasardhse ka mundesi te shumohet,pra te pjell nje qingj te ri( e qe nje gje e tille ne praktike, pra ne jeten e perditshme nuk eshte e mundur nje gje e tille, mirepo ky problem ne menyre teorike behet ashtu siq e kam paraqitur ne postin e mesiperm).

MaLoKu · 18-05-07, 04:38

Citim:

Postimi origjinal është bërë nga Odise

Po kjo enigme mathematikore, si mund te shtrohet ne ekuacion edhe te zgjidhet?

zakonisht barijte dhane shume shembuj te mathematikes popullore shqiptare. Nje shembull eshte edhe ky:

Nje dele, qe pjelle gjithmone femra (po e zeme), pas shtate vitesh, sa dele do te beheshin prej saj, gjate shumezimit?

Nderime!

Odise

Po e zë se një dele gjatë një vitit vetëm një qengj(femër) e lind.

per 0 vite = 2^0 = 1 dele (dmth vetëm delja e parë mbetet)
për 1 vit = 2^1 = 2 dele
per 2 vite = 2^2 = 4 dele
per 3 vite = 2^3 = 8 dele
....
per 7 vite = 2^7 = 128 dele
....
per n vite = 2^n dele

Me rrespekt
MaLoKu

PS: Postim e meparshem nuk e vërejta se eshte zgjidhur. Kerkoj falje