Kein Macromedia Flashplayer? Klick bitte hier!
Dardania.de
Kethu Mbrapa   Dardania.de > Bota Shpirtėrore > Mėsime nga Kurani
Emri
Fjalėkalimi
Mėsime nga Kurani Besimtarėt myslimanė mblidhen nė kėtė forum pėr tė diskutuar dhe ndarė me njėri-tjetrin mėsimet fetare dhe experiencat e tyre tė jetės.



Pėrgjigju
 
Funksionet e Temės Shfaq Modėt
Vjetėr 14-05-06, 09:54   #1
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Mrekullitė Shkencore Nė Kuran

Katėrmbėdhjetė shekuj mė pare, Zoti zbriti Kuranin pėr tė udhėzuar njerėzit nė rrugėn e vėrtetė. Qė prej ditės sė shpalljes sė tij e deri nė Ditėn e Gjykimit, ky libėr i fundit hyjnor do tė mbesė udhėzimi i vetėm pėr ta.

Stili i pakrahasueshėm i Kuranit dhe urtėsia e tij e pėrkryer janė tregues tė qartė se ai ėshtė me tė vėrtetė fjala e Zotit. Pėrveē kėsaj, Kurani ka mjaft veēori tė tjera tė mrekullueshme, tė cilat vėrtetojnė se ai ėshtė me tė vėrtetė njė libėr hyjnor. Njė prej kėtyre veēorive ėshtė fakti se njė numėr i konsiderueshėm i fakteve shkencore, tė cilat njeriu mundi t'i zbulonte vetėm me ndihmėn e teknologjisė sė shekullit XX, janė shpallur nė Kuran 1400 vjet mė parė.

Sigurisht qė nuk mund tė pretendojmė qė Kurani ėshtė njė libėr shkencor, pasi qėllimi i shpalljes sė tij nuk ėshtė shtjellimi i fakteve shkencore apo shpjegimi i dukurive natyrore, por siē e thamė dhe mė lart, udhėzimi i njerėzve drejt sė vėrtetės. Megjithatė, nė Kuran gjejmė shumė fakte shkencore, tė cilat janė zbuluar nė mėnyrė tė plotė vetėm nė saje tė fjalės sė fundit tė teknologjisė bashkėkohore. Kėto fakte shkencore as qė mund tė perceptoheshin apo imagjinoheshin nė kohėn e shpalljes sė tij, gjė qė vėrteton akoma mė tepėr prejardhjen e tij hyjnore.

Qė tė kuptojmė mrekullitė shkencore nė Kuran, sėpari duhet tė hedhim njė vėshtrim nė nivelin e shkencės qė mbizotėronte nė kohėn e shpalljes sė kėtij libri hyjnor.

Nė shekullin VII, nė shoqėrinė arabe ekzistonin shumė bestytni, me tė cilat ishin pėrzier edhe ēėshtjet shkencore. Mungesa e teknologjisė sė duhur, me anė tė sė cilės do tė studioheshin tė fshehtat e natyrės dhe universit, i la kėta arabė tė hershėm nėn ndikimin e bestytnive dhe legjendave tė trashėguara nga brezat e mėparshėm. Pėr shembull, ata supozonin se ishin malet ato qė e mbanin qiellin lart. Ata besonin se toka ishte e sheshtė dhe nė dy skajet e saj ndodheshin male tė larta, tė cilat ishin shtyllat qė mbanin qiellin lart.

Sidoqoftė, tė gjitha kėto besime tė kota tė shoqėrisė arabe u zhdukėn me zbritjen e Kuranit. Nė ajetin e dytė tė sures Er-Rra'd thuhet: "Zoti ėshtė Ai qė i ngriti qiejt pa asnjė shtyllė..." Ky ajet hodhi poshtė besimin e trashėguar tė arabėve se qielli qėndron lart i mbajtur prej maleve. Nė mjaft ēėshtje tė tjera janė shpallur tė dhėna tepėr tė rėndėsishme dhe tė sakta, nė njė kohė kur askush s'kishte asnjė njohuri pėr to. Kurani, i cili zbriti nė kohėn kur njerėzit dinin shumė pak rreth astronomisė, fizikės ose biologjisė, pėrmban argumente bazė mbi njė sėrė dukurish tė ndryshme, si krijimi i Universit, krijimi i qenieve njerėzore, struktura e atmosferės apo ekuilibri delikat, i cili bėn tė mundur jetėn nė tokė.

Tani, le tė shqyrtojmė sė bashku disa mrekulli shkencore tė shpallura nė Kuran.


__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Nyje Interesante
Vjetėr 14-05-06, 09:56   #2
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Krijimi I Universit

Nė ajetin e mėposhtėm, pėrshkruhet origjina e universit:

"Ai ėshtė Krijuesi fillestar i qiejve dhe i tokės (pa pasur asnjė shembull)..."(El-En'am 101)

Pėrfundimi, nė tė cilin ka arritur astrofizika sot, ėshtė se i tėrė universi, sė bashku me dimensionet e lėndės dhe tė kohės, erdhi nė ekzistencė si rezultat i njė shpėrthimi tė madh, i cili ndodhi menjėherė. Ky fenomen i njohur me emrin "Big Beng", vėrtetoi se universi ishte krijuar nga asgjėja si rezultat i njė shpėrthimi nė njė pikė tė vetme. Qarqet shkencore moderne janė tė njė mendimi nė lidhje me faktin se Big Bengu ėshtė i vetmi shpjegim i arsyeshėm dhe i vėrtetuar i zanafillės sė universit dhe i mėnyrės sė krijimit tė tij.



Para Big Bengut, lėnda nuk ekzistonte. Nga kjo gjendje mosekzistence, nė tė cilėn as lėnda, as energjia, madje as koha nuk ekzistonin - dhe kjo mund tė pėrshkruhet vetėm nė mėnyrė metafizike - arrijmė nė pėrfundimin se lėnda, energjia dhe koha janė tė tėra tė krijuara. Ky argument ėshtė njė nga zbulimet e fundit tė fizikės bashkėkohore, i cili ėshtė shpallur nė Kuran 1400 vjet mė parė.


Aparaturat e ndjeshme nė bordin e satelitit hapėsinor COBE, i cili u lėshua nga NASA mė 1992, arriti tė kapte dukshėm pjesė tė mbetura tė Big Bengut. Ky zbulim shėrben si dėshmi pėr Big Bengun, i cili ėshtė shpjegimi shkencor i faktit se universi u krijua nga asgjėja.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:01   #3
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Zgjerimi I Universit

Nė Kuran, i cili u shpall katėrmbėdhjetė shekuj mė parė, nė kohėn kur shkenca e astronomisė ishte akoma primitive, zgjerimi i universit pėrshkruhet nė kėtė mėnyrė:

"Ne me forcėn tonė e ngritėm qiellin dhe Ne e zgjerojmė atė. " (Edh-Dharijat 47)

Fjala "qiell" e pėrmendur nė kėtė ajet ėshtė pėrdorur nė vende tė ndryshme nė Kuran me kuptimin e hapėsirės dhe universit. Edhe kėtu, kjo fjalė ėshtė pėrdorur me kėtė kuptim. Me fjalė tė tjera, nė Kuran ėshtė shpallur se universi "zgjerohet". Pikėrisht, ky ėshtė pėrfundimi i arritur sot prej shkencės.

Deri para fillimit tė shekullit XX, i vetmi mendim i pėrhapur nė tė gjithė botėn e shkencės ishte se "universi ruan njė gjendje konstante dhe ka ekzistuar pėrherė pa fillim". Por kėrkimet, vėzhgimet dhe rrezultatet e marra prej aparaturave moderne vėrtetuan se universi nė tė vėrtetė ka njė fillim; argument pėr kėtė ėshtė fakti se ai zgjerohet vazhdimisht.

Nė fillimet e shekullit XX, fizikanti rus Alexander Friedmann dhe kozmologu belg Georges Lemaitre llogaritėn teorikisht se universi ėshtė nė lėvizje tė vazhdueshme dhe zgjerohet.


Georges Lemaitre

Ky fakt u vėrtetua gjithashtu prej tė dhėnave tė vėzhguara mė 1929. Astronauti amerikan Edwin Hubble, ndėrsa po vėzhgonte qiellin me njė teleskop, zbuloi se yjet dhe galaktikat largoheshin vazhdimisht nga njėra-tjetra. Njė univers, ku ēdo gjė lėviz vazhdimisht duke u larguar prej ēdo gjėje tjetėr, nėnkupton njė univers vazhdimisht nė zgjerim.


Edwin Hubble me
teleskopin e tij gjigand

Vėzhgimet e kryera nė vitet nė vazhdim vėrtetuan se universi ėshtė nė zgjerim e sipėr. Pėrsėri del nė pah saktėsia e habitshme e ajetit kuranor, i cili pėrdor njė folje tė kohės sė tashme pėr tė pėrshkruar vazhdimėsinė e kėtij zgjerimi. Ky argument ėshtė sqaruar nė Kuran nė njė kohė kur askush nuk kishte as idenė mė tė vogėl rreth kėtyre fakteve.


Qė prej momentit tė Big Bengut, universi ka filluar tė zgjerohet vazhdimisht me shpejtėsi tė madhe. Shkencėtarėt e krahasojnė zgjerimin e universit me sipėrfaqen e njė tullumbaceje nė fryrje e sipėr.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:03   #4
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Ndarja E Qiejve Dhe E Tokės

Njė prej ajeteve qė bėn fjalė pėr krijimin e qiejve ėshtė edhe ajeti i mėposhtėm:

"A nuk e dinė jobesimtarėt se qiejtė dhe toka ishin tė ngjitura, e Ne i ndamė ato tė dyja dhe ujin e bėmė bazė tė jetės sė ēdo gjėje. Pėrse nuk besojnė pra?" (El Enbija 30)

Fjala "retk", e pėrkthyer "tė ngjitura", nė gjuhėn arabe do tė thotė "tė pėrziera me njėra-tjetrėn, tė bashkuara". Kjo fjalė pėrdoret nė ato raste kur u referohemi dy substancave tė ndryshme, tė cilat pėrbėjnė njė tė plotė. Fraza "Ne i ndamė" ėshtė folja arabe "feteka" dhe nėnkupton diēka qė vjen si rezultat i shkėputjes apo shkatėrrimit tė strukturės sė ngjitur"retk". Carja e farės sė bimės nė momentet para tė mbirjes ėshtė njė nga rastet nė tė cilat pėrdoret kjo folje.

Le tė shqyrtojmė pėrsėri ajetin kuranor, duke pasur nė mendje faktet e lartpėrmendura. Nė ajet, qielli dhe toka janė subjekti i parė i gjendjes "retk". Mė pas ata ndahen (feteka), duke u shkėputur nga njėri-tjetri. Kureshtja jonė rritet kur rikujtojmė momentet e para tė Big Bengut dhe shohim se e gjithė lėnda e universit pėrfshihej nė njė pikė tė vetme. Me fjalė tė tjera, ēdo gjė, duke pėrfshirė "qiejt dhe tokėn", tė cilat ishin krijuar ende, ishin pjesė e kėsaj pike nė gjendjen "retk". Pas njė shpėrthimi tė fuqishėm, lėnda e kėsaj pike u nda (feteka) dhe mė pas ndodhi procesi i krijimit tė strukturės sė tėrė universit.

Kur krahasojmė ajetin kuranor me zbulimet shkencore, shohim se ato pėrputhen nė mėnyrė tė pėrkryer me njėra-tjetrėn. Fakti mė interesant dhe mė habitės ėshtė se kėto zbulime u bėnė vetėm nė shekullin XX.


Fotoja paraqet Big Bengun, i cili bėn tė qartė edhe njė herė se Zoti e krijoi universin prej asgjėsė. Big Bengu ėshtė njė teori e vėrtetuar me dėshmi tė qarta shkencore. Megjithėse disa shkencėtarė u pėrpoqėn tė sillnin teori tė kundėrta me Big Bengun, dėshmitė e qarta shkencore bėnė qė kjo teori tė pranohej tėrėsisht prej komunitetit shkencor.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:08   #5
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Orbitat

Duke iu referuar Kuranit, Dielli dhe Hėna lėvizin nė njė orbitė tė caktuar:

"Zoti krijoi natėn e ditėn, diellin e hėnėn dhe secili prej tyre noton nė orbitė." (El Enbija 33)

Nė njė ajet tjetėr ėshtė pėrmendur se Dielli nuk ėshtė i palėvizshėm, por lėviz nė njė orbitė tė caktuar.

"Edhe dielli lėviz drejt kufirit tė tij pėrfundimtar. Ajo lėvizje ėshtė pėrcaktim i tė Plotfuqishmit, tė Diturit." (Ja Sin 38)

Kėto argumente tė komunikuara nė Kuran u zbuluan prej vėzhgimeve astronomike shumė shekuj mė vonė. Sipas llogaritjeve tė ekspertėve tė astronomisė, Dielli udhėton me njė shpejtėsi marramendėse prej 720.000 km nė orė nė drejtim tė yllit Vega nė njė orbitė tė vetme tė quajtur Maja Diellore. Kjo do tė thotė se Dielli pėrshkon afėrsisht 17.280.000 km nė ditė. Bashkė me Diellin, tė gjitha planetet dhe satelitėt brenda sistemit gravitacional tė Diellit pėrshkojnė gjithashtu tė njėjtėn distancė. Pėr mė tepėr, tė gjitha yjet nė univers bėjnė njė lėvizje tė ngjashme.



Nė Kuran ėshtė shpallur se i tėrė universi ėshtė i mbushur plot me rrugė e orbita si ajo e diellit:

"Betohem nė qiellin plot rrugė." (Edh-Dharijat 7)

Nė univers ndodhen rreth 200 miliardė galaktika dhe secila prej tyre pėmban rreth 200 miliardė yje. Pjesa mė e madhe e kėtyre yjeve kanė planete dhe pjesa mė e madhe e kėtyre planeteve kanė satelitė. Kėta trupa gjigandė lėvizin nė orbita tė caktuara, sipas njė lėvizjeje tė pėrllogaritur nė mėnyrė preēize. Pėr miliona vite me radhė, tė gjithė kėta trupa "notojnė" nė orbitėn e tyre nė njė harmoni dhe rregull tė pėrkryer. Pėr mė tepėr, njė anumėr i madh kometash lėvizin nė orbitat e pėrcaktuara pėr to.

Orbitat nė univers nuk janė karakteristikė vetėm e trupave qiellorė. Edhe vetė galaktikat udhėtojnė me njė shpejtėsi marramendėse nė orbita tė projektuara pėr to. Gjatė kėsaj lėvizjeje, asnjė prej trupave qiellorė nuk i zė rrugėn, apo pėrplaset me tė tjerėt.



Sigurisht qė nė kohėn e shpalljes sė Kuranit njerėzimi nuk zotėronte teleskopė elektronikė apo teknologjinė e avancuar tė vėzhgimit tė trupave miliona kilometra nė hapėsirė, ashtu siē nuk dispononte njohuritė e sotme tė fizikės apo astronomisė. Ndaj nė atė kohė nuk ishte e mundur tė zbulohej nė mėnyrė shkencore se hapėsira ėshtė "plot me rrugė dhe orbita", siē ėshtė shpallur nė ajetin kuranor…


Si shumė kometa tė tjera nė univers, edhe kometa Halley (lart) lėviz nė njė orbitė tė pėrcaktuar. Ajo ka njė orbitė specifike dhe lėviz nė harmoni tė plotė me trupat e tjerė qiellorė.Tė gjithė trupat qiellorė, duke pėrfshirė edhe planetet, satelitet, yjet, madje dhe galaktikat, kanė orbitat e tyre, tė pėrcaktuara me llogaritje tepėr delikate. Ai qė vendosi kėtė rregull dhe ekuilibėr tė pėrkryer ėshtė Zoti, Krijuesi i universit.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:10   #6
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Rrumbullaksia E Tokės

"Ai i krijoi qiejt e tokėn me qėllim tė caktuar. Ai ia mbėshtjell natėn ditės dhe ditėn ia mbėshtjell natės." (Ez-Zumer 5)

Fjalėt e pėrdorura nė Kuran pėr tė pėrshkruar universin janė mjaft tė qarta. Fjala arabe, e cila ėshtė pėrkthyer "mbėshtjellė" nė ajetin e mėsipėrm, ėshtė fjala "tek'uir". Nė fjalorėt arabė, kjo fjalė pėrdoret pėr tė pėrshkruar mbėshtjelljen e njė gjėje rreth njė gjėje tjetėr, siē mbėshtillet ēallma rreth kokės.

Njoftimi i dhėnė nė kėtė ajet pėr mbėshtjelljen e ditės dhe natės me njėra-tjetrėn na ndihmon tė njohim formėn e tokės. Kjo mbėshtjellje mund tė ndodhė vetėm nėse toka ėshtė e rrumbullakėt. Kjo do tė thotė se rrumbullakėsia e tokės ėshtė thėnė nė mėnyrė tė tėrthortė nė Kuran, qė nė shekullin VII. Nuk duhet tė harrojmė se gjuha arabe ėshtė njė gjuhė shumė e pasur dhe pėrdorimi i kėsaj foljeje ėshtė i rrallė, gjė qė tregon fare qartė se pėrdorimi i saj ėshtė bėrė me qėllim.



Sidoqoftė, ne duhet tė sjellim ndėrmend se njohuritė e astronomisė tė asaj kohe e perceptonin botėn krejt ndryshe. Atėherė mendohej se bota ishte njė plan i sheshtė dhe tė gjitha pėrllogaritjet dhe shpjegimet shkencore ishin tė bazuara mbi kėtė besim. Ajetet kuranore pėrmbajnė informacione, tė cilat ne kemi mundur t'i njohim vetėm disa shekuj mė parė. Pėrderisa Kurani ėshtė fjala e Zotit, ai ka pėrdorur fjalėt mė tė sakta, kur flet pėr pėrshkrimin e universit.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:14   #7
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim ēati E Sigurtė

Nė Kuran, Zoti na tėrheq vėmendjen ndaj njė vetie mjaft interesante tė qiellit:

"Qiellin e kemi bėrė si ēati tė sigurtė e tė mbrojtur…" (El Enbija 32)

Kjo veti e qiellit ėshtė vėrtetuar prej kėrkimeve shkencore tė kryera nė shekullin XX.

Atmosfera, e cila rrethon tokėn, kryen shėrbime jetike pėr tė siguruar vazhdimėsinė e jetės. Duke shkatėrruar mjaft meteorė tė mėdhenj e tė vegjėl, gjatė pėrpjekjeve tė tyre pėr tė arritur tokėn, ajo i ndalon ata qė tė pėrplasen me tokėn dhe tė dėmtojnė gjallesat.


Atmosfera lejon qė tė arrijnė nė Tokė vetėm rrezet e nevojshme pėr jetėn. Pėr shembull, rrezet ultravjollcė arrijnė nė Tokė nė njė pėrpjestim tė caktuar. Vetėm nė sajė tė kėtij fakti ėshtė e mundur kryerja e procesit tė fotosintezės dhe, rrjedhimisht, vazhdimėsia e jetės pėr tė gjitha gjallesat.

Pėr mė tepėr, atmosfera filtron rrezet e dritės qė vijnė nga hapėsira, tė cilat janė tė dėmshme pėr krijesat e gjalla. Fakti mė interesant ėshtė se vetėm rrezet e padėmshme e tė nevojshme - drita e tejdukshme, rrezet e shkurtra ultravjollcė dhe valėt e radios - janė nė gjendje tė pėrshkojnė atmosferėn. I gjithė ky rrezatim ėshtė i domosdoshėm pėr jetėn. Atmosfera lejon kalimin vetėm tė njė pjese tė rrezeve tė shkurtra ultravjollcė, tė cilat janė mjaft tė domosdoshme pėr procesin e fotosintezės dhe pėr ekzistencėn e tė gjitha gjallesave. Pjesa mė e madhe e rrezeve tė gjata ultravjollcė, tė lėshuara nga dielli, filtrohen prej shtresės sė ozonit nė atmosferė dhe vetėm njė pjesė e kufizuar dhe thelbėsore e tyre arrijnė nė Tokė.

Vetia mbrojtėse e atmosferės nuk mbaron kėtu. Atmosfera mbron gjithashtu tokėn prej tė ftohtit ngrirės tė hapėsirės, i cili arrin deri nė minus 270 gradė celcius.

Nuk ėshtė vetėm atmosfera ajo qė e mbron Tokėn nga efektet shkatėrruese dhe dėmtuese tė hapėsirės. Sė bashku me atmosferėn, brezi Van Alen, njė shtresė, e cila krijohet si rezultat i fushės magnetike tė Tokės, gjithashtu shėrben si njė fushė mbrojtėse kundėr rrezatimeve tė dėmshme, tė cilat kėrcėnojnė planetin tonė. Ky rrezatim, i cili vazhdimisht lėshohet prej diellit dhe yjeve tė tjera, ėshtė vdekjeprurės pėr gjallesat. Nėse brezi Van Alen nuk do tė ekzistonte, energjia e shpėrthimeve masive tė quajtura shpėrthime diellore, tė cilat hasen vazhdimisht nė Diell, do tė shkatėrronin ēdo formė jete nė Tokė.

Dr. Hugh Ross, duke folur mbi rėndėsinė qė ka pėr jetėn tonė brezi Van Alen, ndėr tė tjera thotė:

"Nė fakt, Toka ka dendėsinė mė tė lartė se ēdo planet tjetėr nė Sistemin Diellor. Bėrthama e madhe e hekur-nikelit ėshtė shkaku i ekzistencės sė fushės sonė tė madhe magnetike. Kjo fushė magnetike formon shtresėn mbrojtėse Van-Alen, e cila e mbron Tokėn nga rrezet bombarduese. Nėse nuk do tė ishte kjo mburojė, jeta nė Tokė do tė ishte e pamundur. I vetmi planet tjetėr shkėmbor qė ka fushė magnetike ėshtė Mėrkuri, por fuqia e fushės sė tij ėshtė 100 herė mė e vogėl se e Tokės. Madje as Afėrdita - planeti ynė "motėr" - nuk ka fushė magnetike. Brezi mbrojtės Van-Alen ėshtė njė strukturė qė gjendet vetėm nė Tokė."1

Energjia e ēliruar nė njė prej kėtyre shpėrthimeve tė viteve tė fundit ėshtė e barabartė me energjinė e ēliruar nga shpėrthimi i 100 miliardė bombave atomike, si ajo qė u hodh nė Hiroshimė. Pesėdhjetė e tetė orė pas shpėrthimit u vėrejt se gjilpėrat magnetike tė busullave paraqitnin njė lėvizje jo tė zakonshme dhe 250 km mbi atmosferėn e Tokės, temperatura u rrit menjėherė nė 2500oC.

Me pak fjalė, njė sistem mbrojtės i pėrkryer funksionon mbi Tokė. Ai e rrethon botėn tonė dhe e mbron prej kėrcėnimeve tė jashtme. Vetėm kohėt e fundit, shkencėtarėt arritėn tė mėsojnė disa gjėra rreth tij, kurse Zoti na ka njoftuar nė Kuran pėr mbėshtjellėn mbrojtėse tė Tokės qė shekuj mė parė.


Ky ilustrim paraqet meteorėt qė janė gati pėr t'u pėrplasur me tokėn. Trupat qiellorė, gjatė udhėtimit nė hapėsirė, mund tė pėrbėjnė njė kėrcėnim serioz pėr Tokėn, por Zoti, i Cili ka krijuar ēdo gjė nė mėnyrėn mė tė pėrkryer, e ka bėrė atmosferėn njė "ēati mbrojtėse". Falė kėsaj mbrojtjeje tė pėrkryer, gati tė gjithė meteorėt nuk mund ta dėmtojnė Tokėn, sepse kur arrijnė atmosferėn, ata shpėrbėhen nė miliona copa tė vogla.


Pjesa mė e madhe e njerėzve, kur shohin qiellin, nuk mendojnė rreth vetive mbrojtėse tė atmosferės. Ata thuajse nuk mendojnė kurrė se ēfarė vendi do ishte Toka, nėse kjo strukturė nuk do tė ekzistonte. Fotografia lart paraqet njė krater gjigand tė krijuar nga njė meteor, i cili ra nė Arizona, nė SHBA. Sikur tė mos ekzistonte atmosfera, miliona meteorė do tė binin nė Tokė dhe ajo do tė bėhej njė vend i pabanueshėm. Por vetitė mbrojtėse tė atmosferės bėjnė tė mundur qė gjallesat tė jetojnė tė sigurta. Kjo ėshtė pikėrisht mbrojtja qė ėshtė shpallur nė Kuran.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:17   #8
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim ēati E Sigurtė


Energjia qė ēlirohet nga njė shpėrthim diellor ėshtė kaq e madhe, saqė mendja e njeriut e ka tė vėshtirė ta konceptojė. Njė shpėrthim i vetėm ėshtė i barabartė me energjinė e ēliruar nga 100 miliardė bomba atomike si ajo e hedhur nė Hiroshimė. Bota ėshtė e mbrojtur nga efektet shkatėrruese tė kėsaj energjie prej atmosferės dhe brezit rrethues Van Alen.


Duke u larguar prej Tokės, e cila ėshtė e pėrshtatur nė mėnyrė tė pėrsosur pėr jetėn njerėzore, pėrtej atmosferės, nė hapėsirė, ne hasim njė tė ftohtė ngrirės. Bota ėshtė e mbrojtur prej tė ftohtit ngrirės tė hapėsirės, i cili arrin nė - 270oC, nė saje tė atmosferės.


Shtresa magnetosferike e formuar prej fushės magnetike tė Tokės i shėrben asaj si njė fushė mbrojtėse prej trupave qiellorė dhe rrezeve kozmike tė dėmshme. Nė foton lart duket qartė kjo shtresė magnetosferike, e cila quhet ndryshe Brezi Van Alen. Ky brez rrethues ndodhet mijėra kilometra larg Tokės dhe mbron tė gjitha krijesat nė tokė prej energjisė shkatėrruese qė vjen nga hapėsira.Tė gjitha kėto zbulime shkencore vėrtetojnė se Toka ėshtė e mbrojtur nė njė mėnyrė tepėr tė veēantė. Gjėja mė e rėndėsishme ėshtė se kjo "mbrojtje" na u bė e njohur nė Kuran 1400 vjet mė parė, nė ajetin: "Qiellin e kemi bėrė ēati tė sigurtė e tė mbrojtur."
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:20   #9
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Qielli Kthyes

Ajeti i njėmbėdhjetė i sures Et-Tarik nė Kuran, i referohet vetisė "kthyese" tė qiellit:

"Betohem nė qiellin qė kthen." (Et-Tarik 11)

Siē dihet, atmosfera, e cila rrethon Tokėn, pėrbėhet nga disa shtresa. Secila prej tyre luan njė rol tė rėndėsishėm nė dobi tė jetės. Kėrkimet kanė nxjerrė nė dritė se kėto shtresa janė tė specializuara nė kthimin mbrapsht tė trupave apo rrezeve qė vijnė nga hapėsira apo nga vetė Toka. Tani le tė shqyrtojmė disa shembuj tė funksionit "kthyes" tė shtresave qė e rrethojnė Tokėn.

Troposfera, e cila ndodhet 13-15 km mbi Tokė, luan rol nė kondensimin e avujve tė ujit qė vijnė nga sipėrfaqja e Tokės dhe nė kthimin poshtė tė tyre nė formė shiu.

Shtresa e ozonit me lartėsi 25 km nga toka reflekton rrezatimin e dėmshėm dhe rrezet ultravjollcė, tė cilat vijnė nga hapėsira dhe i kthen mbrapsht nė hapėsirė.

Jonosfera kthen valėt e radios tė transmetuara nga Toka duke i kthyer poshtė nė pjesė tė ndryshme tė saj, tamam si njė satelit pasiv komunikimi, duke bėrė tė mundur transmetimin e valėve radiofonike dhe televizive nė njė distancė tepėr tė largėt.

Shtresa magnetosferike kthen mbrapsht grimcat e dėmshme radioaktive qė pėrhapen nga Dielli dhe yjet e tjera, para se tė arrijnė Tokėn.

Fakti qė gjithė kėto veti tė shtresave tė atmosferės, tė zbuluara vetėm kohėt e fundit, janė shpallur nė Kuran prej shumė shekujsh provon bindshėm se Kurani ėshtė fjala e Zotit.


Prania e ujit ėshtė mjaft e rėndėsishme pėr jetėn nė Tokė. Njė nga faktorėt qė ndikon nė formimin e ujit ėshtė Troposfera, e cila ėshtė njė prej shtresave tė atmosferės. Shtresa e Troposferės kondenson ujin qė vjen nė gjendje avujsh nga sipėrfaqja e Tokės dhe e kthen poshtė nė formė shiu.


Shtresa atmosferike, e cila bllokon rrezet qė mund tė jenė shkatėrruese pėr jetėn nė Tokė, ėshtė Ozonosfera. Ajo kthen rrezet e dėmshme tė ardhura nga hapėsira, siē janė rrezet ultravjollcė, duke parandaluar arritjen e tyre nė Tokė.


Secila shtresė e atmosferės ka veti tė dobishme pėr jetėn e krijesave. Shtresa e Jonosferės, pėr shembull, e cila ėshtė njė nga shtresat mė tė larta tė atmosferės, kthen valėt e radios tė lėshuara nga njė qendėr e caktuar poshtė nė Tokė dhe bėn tė mundur kapjen e kėtyre valėve nė distanca tė mėdha.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:26   #10
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Shtresat E Atmosferės

Njė nga faktet shkencore tė zbuluara kohėt e fundit ėshtė pėrbėrja e qiellit nga shtatė shtresa.

"Zoti ėshtė Ai qė krijoi shtatė qiej mbi njėri-tjetrin." (El-Mulk 3)"

... Ai i krijoi shtatė qiej brenda dy ditėve dhe secilit qiell i caktoi atė qė i nevojitej." (Fusilet 12)

Fjala "qiell" nė gjuhėn arabe pėrdoret me disa kuptime. Nė disa raste ajo ka kuptimin e atmosferės. Nė disa raste ajo ka kuptimin e universit. Kur pėrdoret nė numrin shumės, ajo nė pėrgjithėsi ka njė kuptim mė tė gjerė se fjala "univers", pasi pėrfshin universin, i cili pėrbėn qiellin e parė, dhe gjashtė qiej tė tjerė. Por nėse ne i japim fjalės "qiej" kuptimin e parė, d.m.th. atė tė atmosferės, atėherė arrijmė nė pėrfundimin se atmosfera qė rrethon planetin tonė pėrbėhet nga shtatė shtresa.

Me tė vėrtetė, sot ėshtė bėrė i njohur fakti se atmosfera qė rrethon Tokėn, pėrbėhet prej disa shtresave tė ndryshme, tė cilat shtrihen mbi njėra-tjetrėn. Pėr mė tepėr, numri i kėtyre shtresave ėshtė i njėjtė me numrin e pėrmendur nė Kuran: shtatė shtresa. Kjo temė pėrshkruhet nga njė burim shkencor si mė poshtė:

Shkencėtarėt kanė zbuluar se atmosfera pėrbėhet prej disa shtresave tė ndryshme. Shtresat ndryshojnė prej njėra-tjetrės nga vetitė e tyre fizike, si trysnia, lloji i gazeve etj. Shtresa atmosferike mė e afėrt me Tokėn quhet TROPOSFERĖ. Ajo zė 90% tė atmosferės. Shtresa mbi troposferė quhet STRATOSFERĖ. Shtresa tjetėr, ku pėrthyhen rrezet ultravjollcė quhet OZONOSFERĖ. Shtresa tjetėr quhet MEZOSFERĖ. TERMOSFERA shtrihet mbi mezosferė. Gazet e jonizuara formojnė njė shtresė brenda termosferės, e cila quhet JONOSFERĖ. Shtresa mė e skajshme e atmosferės sė Tokės shtrihet 480-960 km. Kjo pjesė quhet EKZOSFERĖ.2

Nėse numėrojmė shtresat e cituara prej kėtij burimi, shohim se atmosfera pėrbėhet pikėrisht nga shtatė shtresa, siē ėshtė shpallur edhe nė ajetin kuranor.

Troposfera
Stratosfera
Ozonosfera
Mezosfera
Termosfera
Jonosfera
Ekzosfera


Katėrmbėdhjetė shekuj mė parė, kur tė gjithė besonin se qielli ishte unik e i pandarė, Kurani shpalli mrekullinė e ndarjes nė shtresa dhe, pėr mė tepėr, nė "shtatė" shtresa. Shkenca moderne, nga ana tjetėr, zbuloi faktin se atmosfera, e cila rrethon Tokėn, pėrbėhet prej "shtatė" shtresave bazė.

Njė tjetėr mrekulli e ajeteve kuranore qė pėrmendin kėtė fakt shtjellohet kur lexojmė pjesėn e fundit tė ajetit dymbėdhjetė tė sures Fusilet: "... secilit qiell i caktoi atė qė i nevojitej". Me fjalė tė tjera, nė kėtė ajet deklarohet se Zoti i caktoi ēdo qielli funksionin e vet. Me tė vėrtetė, siē e kemi parė edhe nė kapitujt e mėparshėm, secila prej kėtyre shtresave ka funksione jetike tė dobishme pėr njerėzimin dhe pėr tė gjitha format e tjera tė jetės nė Tokė. Ēdo shtresė ka njė funksion tė veēantė, duke filluar nga formimi i shiut, mbrojtja prej rrezeve tė dėmshme, reflektimi i valėve radiofonike e televizive, deri te mėnjanimi i efekteve katastrofike tė meteorėve.

Njė prej kėtyre funksioneve pėr shembull, ėshtė deklaruar nė njė burim shkencor si vijon:

Atmosfera e Tokės ka 7 shtresa. Shtresa mė e ulėt quhet troposferė. Shiu, bora dhe era formohen dhe ndodhin vetėm nė troposferė.3

Kjo ėshtė njė prej mrekullive hyjnore, sepse kėto argumente, tė cilat u zbuluan vetėm nė saje tė teknologjisė sė shekullit XX, janė shpallur nė Kuran 1400 vjet mė parė.


Toka i ka tė gjitha kushtet qė i nevojiten jetės. Njė prej tyre ėshtė atmosfera, e cila shėrben si njė fushė mbrojtėse pėr gjallesat. Sot ėshtė njė fakt i njohur qė atmosfera ėshtė e pėrbėrė prej shtresave tė ndryshme tė shtrira mbi njėra-tjetrėn. Kjo gjė ėshtė pėrshkruar saktėsisht nė Kuran, ku thuhet se atmosfera pėrbėhet prej shtatė shtresave. Kjo ėshtė sigurisht njė prej mrekullive tė Kuranit.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:31   #11
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Funksioni I Maleve

Kurani na tėrheq vėmendjen ndaj njė funksioni gjeologjik mjaft tė rėndėsishėm tė maleve.

"Ne kemi krijuar male tė patundura nė tokė, me qėllim qė ajo tė mos lėkundet dhe tronditet bashkė me ta..." (El Enbija 31)



Siē vihet re, nė kėtė ajet ėshtė shpallur se malet luajnė rol nė parandalimin e tronditjeve dhe lėkundjeve tė Tokės.

Ky fakt nuk ishte i njohur nga askush nė kohėn kur u shpall Kurani. Nė tė vėrtetė, ai u zbulua jo shumė kohė mė parė dhe kjo vetėm si rezultat i zbulimeve tė gjeologjisė bashkėkohore.

Sipas kėtyre zbulimeve, malet shfaqen si rezultat i lėvizjeve dhe pėrplasjeve tė shtresave masive, tė cilat formojnė koren e Tokės. Kur dy shtresa pėrplasen me njėra-tjetrėn, shtresa mė e fortė rrėshqet poshtė shtresės tjetėr, e cila pėrkulet nė majė, duke formuar lartėsitė dhe malet. Shtresa e poshtme fillon e zgjerohet duke u shtrirė thellė nė tokė. Kjo nėnkupton se pjesa e poshtme e maleve ėshtė po aq e madhe sa edhe pjesa e dukshme mbi Tokė.

Nė njė tekst shkencor, struktura e maleve ėshtė pėrshkruar si mė poshtė:

"Atje ku kontinentet janė mė tė trasha, si p.sh. vargmalet, korja zhytet thellė nė mantel."4

Nė njė ajet kuranor, kjo veti e maleve ėshtė vėnė nė dukje nga njė krahasim i maleve me "kunjat":

"A nuk e bėmė Ne tokėn tė pėrshtatshme pėr jetė, ndėrsa malet i bėmė si kunja?" (En-Nebe 6-7)


Nė saje tė shtrirjes nėn tokė dhe mbi tokė, malet i mbėrthejnė shtresat e ndryshme tė tokės si njė kunj. Korja e Tokės pėrmban shtresa qė janė nė lėvizje tė vazhdueshme. Kjo veti mbėrthyese e maleve parandalon tronditjet me shtrirje tė gjerė, duke e fiksuar koren e tokės, e cila ka njė strukturė tepėr tė lėvizshme.
Me fjalė tė tjera, duke u shtrirė mbi dhe nėn sipėrfaqen e Tokės nė ato pika ku bashkohen shtresat e ndryshme, malet i mbajnė lidhur kėto shtresa me njėra-tjetrėn. Nė kėtė mėnyrė, ato fiksojnė koren e Tokės dhe parandalojnė grumbullimin e saj mbi apo ndėrmjet shtresave tė magmės. Shkurt, ne mund t'i krahasojmė malet me gozhdėt, tė cilat mbajnė dėrrasat tė mbėrthyera sė bashku.


Vetia fiksuese e maleve nė literaturėn shkencore ėshtė pėrshkruar me termin "isostazi":

Isostazi do tė thotė: ekuilibri i pėrgjithshėm i kores sė Tokės i mbajtur nga qarkullimi i materialeve shkėmbore poshtė sipėrfaqes, si rezultat i shtypjes gravitacionale.5

Ky rol kaq i rėndėsishėm i maleve, i cili u zbulua nga gjeologjia moderne dhe nga kėrkimet sizmike, ėshtė shpallur nė Kuran shekuj mė parė si njė shembull i dijes absolute tė krijimit tė Zotit.

"Ne kemi krijuar male tė patundura nė tokė me qėllim qė ajo tė mos lėkundet dhe tronditet bashkė me ta..." (El Enbija 31)
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:32   #12
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Funksioni I Maleve


Malet kanė rrėnjė tė thella nėn sipėrfaqen e tokės.(Earth, Press & Siever, fq. 413)


Sektori skematik. Malet, si kunja, kanė rrėnjė tė thella tė fiksuara nė tokė. (Anatomia e Tokės, Cailleux fq. 220)


Njė ilustrim tjetėr na tregon se malet kanė formėn e kunjave, nė saje tė thellėsisė sė rrėnjėve tė tyre. (Shkenca e Tokės, Tarbuck & Lutgens, fq. 158)
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:35   #13
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Lėvizja E Maleve

Nė njė ajet tjetėr, na bėhet e ditur se malet nuk janė tė palėvizshėm, ashtu siē mund tė na duket, por ato janė nė lėvizje tė vazhdueshme.

"Kur i sheh malet, mendon se ato janė tė palėvizshėm, ndėrsa ato lėvizin si retė..." (En-Neml 88)

Kjo lėvizje e maleve ndodh si pasojė e lėvizjes sė kores sė Tokės, mbi tė cilėn ato janė vendosur. Korja e Tokės 'noton' mbi shtresėn e mantelit, e cila ėshtė mė e dendur. Ishte fillimi i shekullit XX kur, pėr herė tė parė nė histori, njė shkencėtar gjerman me emrin Alfred Wegener deklaroi se kontinentet kanė qenė tė bashkuara nė kohėn e krijimit tė tokės, por mė pas u zhvendosėn nė drejtime tė ndryshme dhe u ndanė, duke u larguar shumė larg njėri-tjetrit.

Gjeologėt kuptuan se Wegener kishte tė drejtė vetėm nė vitin 1980, pra pesėdhjetė vjet pas vdekjes sė tij. Sipas fjalės sė Wegener nė njė artikull tė publikuar nė vitin 1915, blloqet masive tė tokės u bashkuan sė bashku rreth 500 milionė vjet mė parė, duke formuar Pangaean, e cila gjendej nė Polin e Jugut.

Afėrsisht 180 milionė vjet mė parė, Pangaea u nda nė dy pjesė, tė cilat u zhvendosėn nė drejtime tė ndryshme. Njė prej kėtyre kontinenteve gjigande ishte Gondwana, e cila pėrfshinte Afrikėn, Australinė, Antarktidėn dhe Indinė. E dyta ishte Laurasia, e cila pėrfshinte Evropėn, Amerikėn e Veriut dhe Azinė pėrveē Indisė. Njėqind e pesėdhjetė milionė vjet pas kėsaj ndarjeje, Gondwana dhe Laurasia u ndanė nė pjesė mė tė vogla.

Kėto kontinente, tė cilat u shfaqėn pas ndarjes sė Pangaeas, janė spostuar mbi sipėrfaqen e Tokės disa centimetra ēdo vit, duke shkaktuar ndryshime nė pėrqindjen e tokės dhe detit.

Kjo lėvizje u zbulua si rezultat i kėrkimeve gjeologjike tė kryera nė fillim tė shekullit XX. Lėvizja e kores sė Tokės ėshtė shpjeguar nga shkencėtarėt si mė poshtė:

"Korja dhe pjesa e sipėrme e mantelit, me njė trashėsi 100 km, janė tė ndara nė segmente tė quajtura shtresa. Gjenden gjashtė shtresa tė mėdha dhe disa shtresa tė vogla. Sipas teorisė tė quajtur "tektonika e shtresave", kėto shtresa lėvizin nė Tokė, duke mbajtur me vete "dyshemenė" e kontinenteve dhe oqeaneve. Lėvizja e kontinenteve ėshtė llogaritur tė jetė 1-5 cm nė vit. Gjatė kohės qė shtresat vazhdojnė tė lėvizin, ato realizojnė njė ndryshim tė vogėl nė gjeografinė e Tokės. Pėr shembull, ēdo vit Oqeani Atlantik bėhet pak mė i gjerė."6

Nė Kuran ėshtė pėrmendur "lėvizja e maleve". Sot, shkencėtarėt bashkėkohorė pėr kėtė lėvizje pėrdorin termin "lėvizja kontinentale."7

Ėshtė e padiskutueshme qė kjo ėshtė njė prej mrekullive tė Kuranit, pasi ky argument shkencor u zbulua vetėm kohėt e fundit nga shkencėtarėt.

__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:37   #14
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Mrekullia E Hekurit

Hekuri ėshtė njė nga elementet e pėrmendura nė Kuran. Nė suren El Hadid, d.m.th. nė suren e Hekurit thuhet:

"Ne e kemi zbritur hekurin, nė tė cilin ka forcė tė madhe dhe dobi pėr njerėzit..." (El Hadid 25)

Fjala "zbritėm poshtė" e pėrdorur veēanėrisht pėr hekurin nė kėtė ajet, mund tė mendohet se ka njė kuptim metaforik qė do tė thotė se hekuri ėshtė dhuruar pėr tė mirėn e njerėzimit. Por nėse ne do tė merrnim nė konsideratė kuptimin e drejtpėrdrejtė tė fjalės, e cila ėshtė "i zbritur fizikisht nga qielli", do tė kuptojmė se nė kėtė ajet gjendet njė mrekulli shkencore mjaft domethėnėse.


Copė hekuri
Nė saje tė kėrkimeve astronomike ėshtė zbuluar se hekuri i gjendur nė rruzullin tokėsor ka ardhur prej yjeve gjigande tė hapėsirės.

Metalet e rėnda nė univers janė krijuar nė bėrthamėn e yjeve tė mėdha. Gjithėsesi, Sistemi ynė Diellor nuk zotėron njė strukturė tė pėrshtatshme qė tė prodhojė vetė hekur. Hekuri mund tė prodhohet nė yje shumė mė tė mėdhenj se Dielli, te tė cilėt temperatura arrin disa qindra miliona gradė. Kur sasia e hekurit nė njė yll tejkalon njė nivel tė caktuar, ylli nuk mund ta mbajė atė mė gjatė dhe si rezultat ai shpėrthen nė njė shpėrthim tė quajtur "nova" ose "supernova". Si rezultat i kėtij shpėrthimi, meteorėt qė pėrmbajnė hekur shpėrndahen nėpėr univers dhe lėvizin nėpėr hapėsirė, derisa tė tėrhiqen prej forcės gravitacionale tė ndonjė trupi qiellor.
E gjithė kjo na bėn tė qartė se hekuri nuk ėshtė formuar nė Tokė, por ėshtė mbartur nėpėrmjet meteorėve pas shpėrthimit tė yjeve nė hapėsirė, pra, ai "ka zbritur nė tokė" nė tė njėjtėn mėnyrė siē ėshtė shpallur nė ajetin kuranor. Ėshtė e qartė se ky fakt nuk njihej shkencėrisht nė shekullin VII, nė kohėn e shpalljes sė Kuranit.
__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Vjetėr 14-05-06, 10:38   #15
musl|m
Rob i All-llahut
 
Avatari i musl|m
 
Anėtarėsuar: 25-09-04
Vendndodhja: ILIRIDA
Postime: 1,153
musl|m e ka pezulluar reputacionin
Gabim Krijimi Nė ēift

Larg tė metave ėshtė Ai qė krijoi tė gjitha ēiftet prej bimėve qė mbin toka, prej vetė njerėzve dhe prej shumė gjėrave qė ata nuk i dinė. " (Ja Sin 36)


Paul Dirac
Megjithėse koncepti i fjalės "ēift" ose "dy" pėrdoret kryesisht pėr mashkullin dhe femrėn, shpallja "prej shumė gjėrave qė ata nuk i dinė" ka kuptim mė tė gjerė. Njė prej kėtyre kuptimeve ėshtė zbuluar nė kohėn tonė. Shkencėtarit britanik Paul Dirac, i cili propozoi se materia ėshtė e krijuar nė ēift, iu dha ēmimi Nobėl i fizikės nė vitin 1933. Ky zbulim i quajtur "parité", pohon se materia ėshtė nė ēift me tė kundėrtėn e saj: anti-materien. Anti-materia mbart vetitė e kundėrta tė materies. Pėr shembull, nė kundėrshtim me materien, anti-materia ka elektrone tė ngarkuara pozitivisht dhe protone tė ngarkuara negativisht. Ky fakt shtjellohet kėshtu nga njė burim shkencor:

"... ēdo grimcė ka antigrimcėn e vet me ngarkesė tė kundėrt...

...dhe kjo lidhje e papėrcaktuar na tregon se krijimi i ēifteve dhe asgjėsimi i tyre ndodh nė zbrazėtirė nė ēdo kohė dhe nė ēdo vend."8


__________________
Thotė All-llahu: "A menduan njerėzit tė thonė: "Ne kemi besuar, e tė mos vihen nė sprovė?" (29.2)
musl|m Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė
Pėrgjigju


Anėtarėt aktiv qė janė duke parė kėtė Temė: 1 (0 Anėtarėt dhe 1 Guests)
 

Rregullat E Postimit
You may not post new threads
You may not post replies
You may not post attachments
You may not edit your posts

BB code is ON
Figurinat Janė ON
Kodi [IMG] ėshtė ON
Kodi HTML ėshtė OFF



Hyrja | Chat | Diskutime | Muzik Shqip | Poezi | Lojra | Kontakt


1999 - 2014 Forumi Dardania

Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 16:52.
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.