Estetika E Ndryshimit

[kastrati]

KRITIKË LETRARE DHE ESETETIKË

ESTETIKA E NDRYSHIMIT ( I )

Këlithje për Kosovën e ndryshuar

Dhunimi i Kosovës ne moshën rinore(Pamje sociologjike:shteti I ri I Kosovës në precesin e formimit)

Shkruan:REXHEP AHMETI,( filozof,sociolog shqiptar)

Libri I poetit dhe publicistit z.Bahtir Hamza, me titull interesant”Pastrohu Kosovë,” bënë atë që mnd të bëjë më së shumti një poet: klith poetikisht dhe sociologjikisht kunder padretësive në Kosovë, sfidonatmosferën mbytëse shpirtërore që dominon, tash në Kosovë:
Kosovë,
Botë e trazuar.
Shqipe në mërgim,
Në moshën rinore dhunohesh.
Zvarritesh,s’fle e qtë.

Dhunohet sot Kosova si shtet I ri në formim.Dhunohet nga Brenda dhe dhunohet nga jasht.Dhunohet nga “shqiptarellat”,dhunohet nga Unmikistani.
Pse I ka ndodhur Kosovës sonë të dashur kështu? I ka ndodhur trazimi,mërgimi,dhunimi ngase tani nuk është lënë të pastrohet vet,dhe poeti thërret:”Pastrohu Kosovë”!
I ka ndodhur kështu sepse “shqiptarellat e tu (Kosovë), kërkojnë dashuri rrugëve të Europës” – ironizon poeti.Kjo do të thotë se e lënë Kosovën, nuk e duan,disa shqiptarë të tjetërsuar që poeti I quan shqiptarella. Dhe kjo nuk mund të cysë mendimin se Kosova është kështu si është nga shkaku se ata shqiptarella që e kanë lënë në pritje çështjen e Kosovës dhe e kanë rrokur interesin personal,nërend të parë, mu ata janë shkaktarët kryesor të gjendjes ekzistuse në Kosovë,pasi janë dalë jashtë esencës së vet shqiptare,kërkojnë dashuri rrugëve të huaja,nënën e shpërdorojnë,zhvillojnë me krenari korrupsionin në Kosovë, dhe kështu Kosvën e kanë qitur jashtë esencës së saj, e kanë larguar nga vetvetja, e kanë bërë që edhe deri diku, mu tani ta haj edhe vetveten.Me një fjalë,siç ka një shprehje poeti,Kosova tani është jashtë Kosovës,jashtë vetvetes dhe kemi mendimin, qysh në poezinë e parë:
Kosova jashtë Kosovës,nuk është Kosovë.
(pamje filozofike për vuajtjet qe shkakton joshteti juridik)
Përse kështu pyt poeti ? dhe përgjigjet:
Mërgimtar I pastër,
I cenzuruar, I përbuzur,I ngacmuar,I burgosur me deshmitarë të rrejshem
I shtypur dhe I harruar.
Në çdo copë të shëmtuar të kësaj Bote të prishur.

PSE KOSOVA JASHTË VETES ?

Kosova ka mbetur jashtë vetes sepse sepse shqiptari në Kosovë dhe jashtë saj ka mbetur”mërgimtar I pastër, I përbuzur,I burgosur, I shtypur, dhe I harruar”
Kështu ndodh jo me nërin, por me të gjithë,pos shërbtorëve të krijimit të kësaj atmosfere në të cilën një komb (dhe minoritet që jetojnë afër tij) po shtypet pa mëshirë.
Rrobët po burgosen dhe cenzurohen, cenzurhen dhe burgosen e shtypen edhe luftëtaret e lirisë në “shoqërinë kosovare” e cila është lënë kështu siç është në shtypje e mjerim për t’I humbur vlerat shqiptare për t’u gjunjëzuar dhe pas gjunjezimit për t’iu dorëzuar si dhuratë dikujt tjetër e jo për t’iu lënë atyre që u takon,njerëzve që kanë jetuar e jetojnë aty, që nga pellazgët e lashtë.

Prandaj poeti me arsye thret:
Kosovë,
Kurrë mos u gjunëzo.
Ngritu me dy faqe,
Në pasqyrë të Kohës .
Pastrohu Kosovë !
DASHURI,LAPIDAR.

Poeti I sinqert ,ka guxim që ta shikojë edhe veten në pasqyrë, prandaj I kërkon me sinqeritet që edhe Kosova e tij dhe jona ta bëjë të njejtën gjë.Dhe poeti, ia gjen pasqyrën më objektiv Kosovës që të shikohet në te.Kjo pasqyre është një pasqyrë interesante”luftëtarët e lirisë , UÇK-ja dhe qëndrimi “ I shoqërisë kosovare”ndaj çlirimtarëve potencial,të cilët edhe pse nuk mundën objektivisht ta finalizojnë çlirimin e Kosovës, (për një kohë të shkurtër ) krijuan themelet e çlirimit të ardhshëm të sigurt të saj.

[kastrati]

KOHË E BURRËRISË SHPIRTËRORE

( Pamje psikologjike, ndeshja mes psikologjisë së vjetër dhe të re )



Ndërsa sot kur të jet kohë e burrërisë shpirtërore shqiptare, kur duhet të ngritet “kulti” I ndryshimit shpirëror pozitiv,le të shikohemi të gjith në pasqyrë pot a duam KOSOVËN NDRYSHE.VËRTETË, ka nevojë të shikohet në pasqyrë një shoqeri që jo vetëm se nuk e trajton institucionalisht UÇK-në, siçe meriton,por e shanë dhe ka qëndrim armiqësor ndaj saj: Ndja regaon fuqishem poeti në poezinë, interesante “Elegji për UÇK-në”,ku shpërthen guximshëm dhe si re e mllefur:
Komunistë,Leninistë,Enveristë!!!!!!!
Shajne e shpifin për nje fëmijë
Që në Kosovë porsa ka lindur
E ka emrin ushtri,

UÇK, unë e ti.
I janë sulur turravrap,
Çdo luftim ia shajnë nga pas,
Shkrimtarë.poletikanë,artistë,
Institucionalishtë,
Tërë urrejtje pas saj rendin.

Me turr vazhduan të vjellin si vollën
Në orkestrën me të huajt kundër UÇK-ës,
Për interesa të Serbisë.
Dashuria ndaj të së vërtetës
(ose prirja dhevetia filozofike)

Sikur qëndrushmëria e poetit për ta mbrojtur të vërtetën shkaktohet”Nga dhuna mbi të vërteten”(Poezia:Skena të dhimbshme”)
Poeti e do të vërtetën ndaj edhe ka guxim qytetar ta thotë atë,siç e ka thënë këtu dhe nuk e ka dëgjuar këshillën e fëmiut të tij:Babi, kujdes kur rri atje…..
……nga pseudoshqiptarët, shërbëtorë me diplomë,….

Aty ku dashurohet e mbrohet e vërteta, aty ka shpirtësi që është burimi I artit.
A nuk është gjynah ( ku ta ndiej gjynahun një shoqëri e tillë”kosovare” e cila pranon të jetë anti_UÇKnë,gjithë këtë arenë të çuditshme a laboratorium të madh që quhet Kosovë nën UNIK !)kur poeti I përskajuar ( imargjinalizuar) jeton edhe me shqetësimin e ndjekjes se të vrasjes nga vrasësit tradicionalë profesionistë të shqiptarëve !

Poeti sinqerisht tregon:
Liria u fitua disi.
Dhe pse…..
Unë përsëri I frikohem krimit,
Por jetoj disi.
(poezia ;”I frikohem krimit”)

Dhe, këtë shqetësim e frikë në ç’vend e përjton poeti ?

Këtë shqetësim e ka mu në zemërn e Kosovës të cilën e këndon, dhe të cilës I shprehet, I rrëfehet me sinqeritet, me vargun e fuqishëm: “Vetëm te Ti nuk jma I huja Kosovë”.
Natyrisht, asaj që I rrëfehet poeti, tek ajo që gjen prehje dhe fuqi shpirtërore, mu asaj nuk ka se si të mos I drejtohet artistikisht e realisht:
Kosovë,pjesë ë shirtit tim ZGJOHU !
Fëmijëve tu kthehet buzqeshja.
Vetëm te Ti nuk jam I huaj Kosovë.
Jeta nuk numrohet.

Pra, duhet shikuar,duhet vërejtur se:edhe pse kjo poezi duket e thejshtë është, në brendi e thellë, mendimore dhe moderrne, ngase mbërthen vlera të pamohushme dhe këndon e qanë sinqerisht e burrërsiht,pra shqiptarisht guxon dhe shpreh të vërtetën edhe në këtë jokohë, e cila përsëri është, për të tjerët dhe jo për ne.
A nuk është gjynah (Çfarë gjynahi,ej !- do të thonë ca kosovarë të tjetërsuar, disa qrmiqë “institucional” të UÇK-ës, dhunus të lirisë ) kur aq shumë shqetësohet fëmiu, për prindin poet- trim të fjalës, se mos poi a vrasin babin të cilin me sinqeritet fëmiu e këshillon:

Babi, jam e frikësuar shumë !
Kujdesë kur rri atje !
Ti e di se ç’na kanë bërë,
Shërbëtorët me diplomë,
Kujdes !
Kujdes Babi im nga pseudoshqiptarët
Se edhe një dhëmbë po t’u mbetej,
Përsëri do të kafshojnë…………
(Poezia:”I frikohem krimit )

Babi im vrasja në art vazhdon…
Nuk mund të krijohet e reja me krime dhe korrupcion.

Por edhe në mes të asaj tragjike që ka krijuar robëruesi, kur është rrezik të jesh pro UÇK-ës,( dhe këtë poeti e di ) ai shpallë dhe realizon parimin:

Kurrë, nuk mund ta ndjesh veten Shqiptar,
Po nuk e njohe Luftën e fundit, Të popullit tonë.

Kjo është ë thënë thjeshtë, nga një poet I thjesht shqiptar,por që është përsëri më I “nderlikuar”se ai poet “kosvar” që ka teknikë artistike shkrimi, por është shqiptar I paideal dhe kur të shikohet në pasqyrën e UÇK-ës, e fajson pasqyrën….
Shqiptari me idal thotë:
Në kërkim të diellit
I gatshëm jam
Të shkrihem e të bëhem hi !
Në gjirin tënd Kosovë,
Unë dua liri !.
Vëllau im mërgimtar,Ramadan Hamza,
Ma tha këtë poezi.
Për shqiptari.

[kastrati]

Edhe pse shumë e thjeshtë, mednoj se ky lloj I poezisë, nuk mund të quhet anakronik, pasi tregon dhe mbron vlerat e luftës sonë të fundit dhe të qentë shqiptar.Por këto, kjo poezi I bënë duke qenë edhe krejt kritike dorëlirë ndaj tyre (UÇK-ës,dhe Luftës së saj.)

Poeti idealin shqiptar për liri sot e lidh me tri germa symbol:UÇK.
Siç, pamë edhe më gjer këtu poeti UÇK-ën, e vë si pasqyrë qendrore reale ku duhet të shikohet Kosva në përgjithësi ( Kosova anti-UÇK dhe Kosova –UÇK)

Ideali për liri nuk vdes kurrë
Veçse ndrron formë.
Këtë radhë u shfaq me uniformë,
UÇK-ja dje, TMK- sot.

Dhe koha dhe “kosovaret” që nuk e përfillin këtë ideal janë të matëshem dhe të dukshëm në pasqyrën e këtij simboli:

UÇK-ja, kërkoi për ne virtytin,
Dhe hasi te ne ligështinë.
Ajo këkroi për ne dashurinë,
Dhe hasi ten e armiqësinë.

Dhe kështu siç është sjellur, shoqëria “kosovare” (jo e tëra) me UÇK-në, dhe ashtu siç janë sjellur përkrahesit e atyre që thonë, me punën dhe sjelljet e tyre “Unë jma Kosova”,kanë dëshmuar se janë dy Kosova.Kosva e shumcës, e sëmuar, e ligë dhe armiqësore ndaj Ushtërisë se vet Çlirimatre dhe Kosva e pakicës, me trup, shpirt e vepër për UÇK-në.
Prandaj Kosova e shumcës, Kosova anti-UÇK e ka pritur dhe shpërblyer UÇK-ën me ligësi, armiqësi,sharje – denigrime,shpifje, burgim,mjerim,varfëri, “përkujdesje instutucionale”e tj.
Kështu mbase Kosovën anti-UÇK,siç “këndon” poeti e përbëjnë ata që “Veç nga të huajtë detyra të marrin ! Spiunojnë veç shqiptarë ! Ca politikanë,ca maskarenjë. Të shkombëtarizuar E edhe ma injorancë na vrajnë”.
Kosvën anti –UÇK e përbejnë edhe ata “shqiptar t’pa ideal” që “Me intriga. Mashtrime,bllokime,Me sy e lot krokodilësh, hajni e vrasje, luajnë me lirinë.
”Kosovën anti- UÇK e përbejnë edhe ata që “Përferojnë bërllogun e Zvicrës Të pastrojnë, E natën shesin drogë.Ditën dëshmi të rrejshme bëjnë “Kosovën anti – UÇK e për bëjnë ata që janë faktikisht “dhunuesit e lirisë”, e përbejnë edhe disa bijë ballistësh spiunë dhe policë të Serbise….. që u gjallëruan edhe me UÇK-në, e përbejnë edhe ata që janë “keqëpërdorues, hajdutë e gënjeshtarë me vulë dhe gradë shkencore, Gojë fliqur.” e përbejnë “Mjeranët shqiptaro-serbo – titistë, me gënjeshtra e pengonin rrugën e lirisë.Pengonin vallen e poezisë”.
Kosovën anti- UÇK, sipas poetit e përbejnë edhe “kerberët të vetëlarë në gjak”, e përbën edhe “kau I zi spanjoll” që kërkoi ail në Zvicër ! Mbajti Konferenca me shqiptarë duke shpërndarë drogë ,…Sot e shoh në Prishtinë,…..Me qafë të trashë, ish taraku I Serbisë, Prapë ngjitur partisë.

Në këtë copë lirie të cunguar
Në Prishtinë,
Përfiton përsëri drogmeni ynë !
( Në kërkim të diellit .14)
Në Kosovën anti-UÇK – ndoshta, padahtas hyjnë edhe ata profesorë që I prejashtojnë studentët nga mësimi edhe kur”….vonojë autobusët,Drenicë – Prishtinë” !
Kosovën anti- UÇK e përbejnë “qetë shqiptarë” që “ kurrë besë nuk kanë, kur dikush u jep e hanë ! ” Kosovën anti- UÇK e përbejnë edhe ata të cilëve poeti iu drejtohet:
Ju ishit titistë,
Lira e Kosoves erdhi edhe pa ju !
Unë ju njoh kahera,
Edhe kur Kosova kishte Diell !
Por nuk kishte as Vera e as Pranvera,
Sepse drejtoshit ju !
E tash përseri e shprehi:
“Kosova jam unë”
Kosovë si e duron këtë turp,
A, a edhe në Liri ? !
( Në kërkim të diellit,poezia e tërë )

Pasi që kjo poezi bukur shumë përbënë sintezën e Kosovës anti – UÇK,po ndalimi edhe te një poezi, sintetizuese në këtë pamje, pikërisht te poezia me titull”Ekzekuto krimin,Kosovë”, ku poeti me mllef e indinjatë këndon:

Nuk mund ta nderoj
Grigjën tënde miope Kosovë.
Bisha të gjalla, gjithfarë bërllogësh,
Me tituj e pa titull, shkencëtarë,
Këta që kanë ardhur në mërgim,
As për roje të vdelurish nuk bëjnë.
Ç’fatkeqësi për fëmijtë e kosovës.

Pra,del e natyrshme, që poeti dhe çdo njeri me moral shqiptar nuk mundet ta nderoj Kosovën anti-UÇK: “ Nuk mund ta nderoje / Grigjën tënde miope Kosovë”.
Poeti me të drejtë ka vrejtur se:
As gazetat tua në liri,
S’e thonë të vërtetën Kosovë !
Nuk mund të shohesh dritë ,
Po nuk bëre ndryshimin e shpirtit Kosovë.
Në pasqyrën e kohës, le ta njoh bota !
Ekzekuto krimin
Thuaj të mirën dhe të keqen tënde.

PASTROHU KOSOVË

Në librin me poezi të z.Bahtir Hamza,”Pastrohu Kosovë”, del e natyrshme, e sinqertë dhe e domosdoshme nevoja për KATARSIS e Kosovës, pas gjithë atyre tragjedive që I ka përjetuar dhe pas gjithë këtyre tragjedive shpirtërore dhe fizike që po I përjton edhe tani.( Na kujtohet teoria estetike e Aristotelit rreth Katarsisit).
Marrë nga gazeta “Pena shqiptare” ( VIJON )

[guri70]

dua tè di mendimin tènd Kastrati dhe tè zotit Bahtir Hamza pèr Koalicionin Pdk-Ldk.komplimente pèr kritikèn ndaj pèrmbledhjes poetike.