Nė Kosovėn e pasluftės dhe Shqipėrinė postkomuniste "erdhėn" edhe "trende" tė reja, pak tė njohura deri mė tani nė trevat tona. Njė ndėr kėto "trende" ėshtė edhe pėrdorimi i drogave tė lehta dhe rėnda.
Ta diskutojmė pak kėtė "trend".
Droga, trend i rrezikshėm nė Kosovė
Fakti qė nė Kosovė shumė tė rinj pėrdorin substanca narkotike mbetet shqetėsues. Nė studimet e bėra nga organizata ndėrkombėtare e vendore pėrkitazi me pėrdorimin e substancave narkotike, del se tė rinjtė nga mosha 16-vjeēare fillojnė tė konsumojnė duhanin, alkoolin; rreth 4 pėr qind kanė provuar kanabisin, barin, hashashin, marihuanėn; 0.4 pėr qind kanė provuar heroinėn.
Kjo problematikė ėshtė ngritur edhe nė Kuvendin e Kosovės.
Por, ēka thonė tė rinjtė lidhur me pėrdorimin e substancave narkotike, dhe sa e kanė tė lehtė arritjen deri te to, flasin nė rubrikėn tonė tė pėrjavshme VOX.
Vjosa, 25-vjeēare, thotė pėr Radion Evropa e Lirė, se sa i pėrket drogave e di se pėrdoret shumė nga tė rinjtė.
Kam njohuri pėr drogėn, por jo edhe tė rinjtė tjerė nė vendet tjera mė tė zhvilluara se Kosova. Mendoj se droga po pėrdoret shumė prej tė rinjve nė Kosovė dhe mendoj se drogat e lehta mund ti gjesh kudo si nėpėr shkolla, lagje. Mendoj se institucionet duhet tė bėjnė mė shumė pėr ta ndalur kėtė fenomen tė keq, shprehet Vjosa.
Ndėrkaq, Bekim Krasniqi thotė se nuk ka provuar asnjėherė ndonjė substancė narkotike, meqė ka pasur rastin ta shohė pėr sė afėrmi njė person qė ka pėrdorur substanca narkotike dhe i di pasojat.
Unė kam njohuri, duke u bazuar nėpėr mediume tė ndryshme. Kohėt e fundit ka filluar tė pėrhapet nė rininė tonė. Unė kam pasur rastin ta njoh pėr sė afėrmi njė person qė ka pėrdorur drogė, thjesht pėr kuriozitet, por qė i ka kushtuar me pasoja shumė tė mėdha.
Familja ėshtė detyruar ta shesė gjithė pasurinė pėr shėrimin e tij, e kanė dėrguar nė Rusi pėr tia ndėrruar gjakun, por pa sukses. Mendoj se droga ėshtė e pėrhapur mė sė shumti nėpėr lokale tė natės, diskoteka. Ėshtė mirė tė merret preventivė qė tė ndalohet droga, mendon Bekimi.
Albana, nxėnėse e shkollės sė mesme, mendon se prej pas luftės sė fundit nė Kosovė, ėshtė rritur numri i pėrdoruesve tė drogave:
Mendoj se prej pasluftės ėshtė rritur shumė numri i personave qė pėrdorin substanca narkotike.
Derisa Marigona Bala, nxėnėse e shkollės sė mesme, thotė se pavarėsisht asaj se substancat narkotike gjenden nėpėr vende tė caktuara, droga ka depėrtuar edhe brenda shkollave.
Unė mendoj se sot droga ėshtė bėrė trend. Mendoj se tė rinjtė e pėrdorin shumė dhe mund ta gjesh nė kafeteri, diskoteka, e besa edhe nėpėr shkolla, thotė Marigona.
Njėzetetrevjeēarja nga Prishtina, Blerta thotė se arritja deri te substancat narkotike ėshtė shumė e lehtė:
Mendoj qė droga ėshtė problem shumė shqetėsues sot. Duke filluar nga fakti qė edhe nė shkolla nxėnėsit pėrdorin drogė, e mos tė flasin pėr kafeteri, qė janė tė caktuara dhe tė gjithė e dinė ku janė ato vende dhe dilerėt qė sillen lirshėm. E, sidomos drogat e lehta qė mund ti gjesh shumė lehtė, e qė po pėrdoren shumė.
Por, kohėve tė fundit nė treg po hyjnė lloje tė reja tė drogave, tė cilat sipas zyrtarėve shėndetėsorė, janė me rrezikshmėri tė lartė.
Substanca narkotike mė e re nė treg, e quajtur GHB (Hydroxybutyric acid), po pėrdoret nga tė rinjtė nė masė tė madhe. Kėtė e thotė njė qytetare nga Prishtina, 22 vjeēare, derisa shpjegon disa karakteristika qė kanė tė bėjnė me kėtė lloj substance:
GHB, droga mė e re qė ka ardhur nė Prishtinė, ėshtė drogė shumė e konsumuar prej tė rinjve. Konsiderohet si drogė e rrezikshme. Pėrpos konsumuesit, ajo i bėn dėm edhe shoqėrisė, meqė konsumuesi mund ta dhunojė, vjedhė, apo edhe rrezikojė nė mėnyra tjera personin e dytė. Njihet si drogė e dhunimeve. Dhe, ėshtė drogė shumė e pėrhapur, fatkeqėsisht.
Qeveria e Kosovės, sė fundmi, ka miratuar njė strategji pėr periudhėn kohore 2012-2017, nė kuadėr tė drogave, luftimit tė krimit tė organizuar, terrorizmit dhe ruajtjes dhe kontrollit tė kufirit shtetėror.
Sipas zyrtarėve tė lartė qeveritarė, pėrmes kėsaj strategjie, autoritetet vendore synojnė tė reduktojnė pėrdorimin e drogave dhe dėmet qė sjell me vete kjo dukuri.
Droga
Modė E Temėzuar