Pula bëri vezë apo veza bëri pulën?

[Gurbetqari]

Paradoksi pula apo veza eshte i shume i vjeter, se cila eksistoji me e para.

Pula ben vez, ndersa ne vez gjinden te gjitha informatat preji nga krijohet dhe zhvillohet pula.
Pytje vjen vetvetiue se cila u shfaq e para ne tok, veza qe permban infomata per me kriju pulen apo pula qe e ben vezen.

Per me iu pergjigj ksaji pytje me ane te pemes se evolucionit, ateher do te kemi
Pula ka prejiardhje nga zvarraniket, zvarraniket nga uji-toksoret (amfibinet), te cilet kan prejiardhje nga peshqit, te cilet kan prejiardhje nga jo kurrizoret, e keshtu me radh deri sa te vijim te paradhsit e par te perbashket qe evidenca fosilore thote se kan jetuar para 3.5-3.8 miliard viteve.
Po nese shkojim edhe ma par, 4 miliard viteve kur jeta ne tok ekzistonte vetem ne nivelin molecular qe njifet me emrin bota e ARNs/Planeti i ARNs, quditrisht paradoksi i njijit "Pule apo vez" eksitonte ne nivelin molecular, dhe eksiston ende ne ditete tona.

Ne nivelin molecular eshte:

Ne ADN gjinden informatat (recipit) qe prodhoijin proteina katalyciste (ADN-polymerase, ARN-polymerase etj), qe kto proteina bejin replikimin e molecules se ADNs.

Prap pytja vjen cila u formua (apo e formoji dikush qe ne nuk kemi dijeni) e para ADN apo proteinat katalyciste.


Kjo pytje e veshtir qe shpesh konideroheji e pa pergjigjshme u zghidh me zbulimin e ARNs ne vitin 1982.

ARN eshte molecule ma e thjeshte se ADN por ka te njejtin role ne permbajtje te informatava gjentike (por jo aq stabile), dhe ne 1982 u zbulua se ARN njashtu ka cilsi katalike sikur proteinat (enzymet), por me te ngadalshme, dhe jo precize.

Pula apo veza, mysteri e pa zgjishme, po jo edhe aq e quditshme sepse bota qe gjindemi ne eshte plot qudira, mysteri, e bukuri sa qe thjeshte per miu pergjijgj na duhet ma shume koh, shum ma shum koh, dhe natyrishte shkence, dhe hulumtime.